n Garnalen en kreeftenbiotopenn Met succes inrichten en verzorgen

Garnalen en kreeften

2

InhoudDe fascinerende wereld van garnalen en kreeften ........................................................ 3Garnalensoorten................................................ 4Kreeftensoorten ................................................. 5Het houden van garnalen en kreeften............... 6Gezelschapsaquariums ..................................... 7Biotoop-aquariums

Typische garnalenbiotoop.............................. 8Typische rivierkreeftbiotoop ........................... 10

Planten .............................................................. 12Standplaats ....................................................... 13Bodemgrond en decoratie ................................ 14De techniek ....................................................... 15Behandeling van het water ............................... 18Planten aanbrengen ......................................... 20Dieren plaatsen ................................................. 21Verzorging van het water .................................. 23Natuurgetrouw voeren ...................................... 24Voortplanting .................................................... 28Behandelings- en diergeneesmiddelen? ........... 29Landheremietkreeften ....................................... 30

3

Garnalen en kreeften zijn nuttige en uiterst interessante bewoners van onze aquari-ums. Deze dieren worden ook graag ingezelschap van vissen gehouden. Metname dwerggarnalen zijn de laatste jarensteeds geliefder geworden. Garnalen als deAmanogarnaal (Caridina multidentata), worden in onze aquariums overwegend alskliekjeseters en algenverdelgers gehouden.Vooral planten worden van lastige algenbevrijd.

Op grond van hun kleurenpracht en huninteressante gedrag is het bijzonder aan-trekkelijk, uitsluitend voor garnalen enkreeften onderwaterlandschappen in terichten. Vooral nanoaquariums zijn hiergeschikt voor. Dat zijn biotoop-aquariumsdie in de kleinste ruimte de werkelijkheiddicht benaderen.Deze sera infobrochure helpt bij het inrich-ten en het verzorgen van de fas cinerendewereld van garnalen en kreeft achtigen.

De fascinerende wereld van garnalen en kreeften

4

GarnalensoortenDwerggarnalen

Een bij aquarianen zeer geliefdegroep kreeftachtigen met allerlei vertegenwoordigers van klein blij-vende garnalen (meestal met eenlengte van max. 4 cm). Dwerg gar -nalen eten met hun pincetachtigescharen de hele dag algen en ande-re jonge gewassen die aan hetoppervlak groeien, b.v. op planten enstenen. De decoratieve, interes santedieren zijn over het algemeen ergvreedzaam en kunnen goed in eenschool en met rustige vissen enandere aquariumbewoners gehou-den worden.

Macrobrachium-garnalen

Deze garnalen hebben vergelij -kenderwijs grote, lange scharen.Enkele soorten worden erg groot,zodat ze ook vissen en andere kreeft -achtigen op het menu hebben staan. Bovendien kan hun uitge -sproken territoriumgedrag tot ge -vechten met soortgenoten leiden.Kleinere soorten, als de parel- ofsneeuwvlokgarnaal (Macro bra chiumcf. banjarense) of de glasgarnaal(Macrobrachium lanchesteri), zijnover het algemeen verdraagzameren nemen genoegen met minderplaats.

Waaiergarnalen

Aan de einden van het eerste paarpoten hebben deze dieren langekwasten, die ze waaiervormig uitkunnen spreiden. Met deze vang-schermen filteren ze zwevendevoed seldeeltjes (plantaardig en dier-lijk plankton) uit de stroming. Waaier -garnalen zitten graag op ruwe of ste-vige oppervlakken, waaraan ze zichin de stroming vast kunnen houden.

5

Kreeftensoorten

Deze kleurrijke kreeften worden dui-delijk groter dan de Cambarellus-soorten en leven langer – ze wordenmaximaal ca. 8 jaar. Het zijn meestalvreedzame dieren. Door hun grotescharen bewegen ze zich onbehol-pen. Cherax-soorten verstoppenzich graag. Enkele soorten zijn actiefin het donker, andere zoeken ookoverdag naar voedsel.

Cherax-soorten

Dwergrivierkreeften – Cambarellus-soorten

Cambarellus-soorten zijn goed ge -schikt om in een aquarium ge hou dente worden. Volgroeid wor den ze tus-sen de 3 en 6 cm groot. Het is nietraadzaam om ze samen met garna-len te houden, omdat de garnaleneen welkom hapje tussendoor kun-nen vormen. Ze eten geen plantenen daarom kunnen dwergrivierkreef-ten goed in een beplant aquariumworden ge houden. De levensduurligt tussen de 1,5 en 2 jaar. Je vindtde Cambarellus-soorten in Zuid-Ame rika.

66

Het houden van garnalen en kreeftenIn het algemeen geldt voor alle in eenaquarium gehouden garnalen (ook voorvreedzame en sociaal levende garnalen):minder is meer! Verder is het belangrijk omer bij een groot aantal individuen op te let-

ten, dat er zoveel mogelijk schuilplaatsenworden geboden. Met name tijdens het verschalen hebben zowel de kreeften als degarnalen een schuilplaats nodig om huntere lijf te beschermen.

Verschalen

Kreeften en garnalen beschikken over eenzogeheten exoskelet, een uitwendig ske -let. Omdat dit niet mee kan groeien, wordthet geregeld bij het verschalen door eennieuw skelet vervangen. Het is een span-nend moment, wanneer een kreeft zijnoude omhulsel, ook exuvie genoemd, ver-laat en de nieuwe, noch zachte en rekbareschaal zichtbaar wordt. Het aan de nieuweafmetingen aangepaste exoskelet wordtvervolgens door chemische processen enintegratie van mineralen – b.v. calcium –hard. Verwonde of afgescheiden ledema-ten kunnen geleidelijk aan met het ver-schalen worden vervangen. Problemen bij

het verschalen zijn meestal te wijten aanongeschikte leefomstandigheden of eenfoutieve of gebrekkige voeding. Met despe ciale voedersoorten voor kreeft ach -tigen sera crabs natural en sera shrimpsnatural kunnen verschalingsproblemenworden voorkomen.

Het omhulsel na het verschalen (exuvie)

Mochten kreeften of garnalen in een gezel-schapsbak worden gehouden, dan moetende dieren zorgvuldig worden gekozen.Geschikte vissen voor een gezelschapsbakzijn oppervlaktevissen (b.v. bijlzalmen) ofbodemvissen (niet te kleine pantsermeer-vallen). De combinatie met zeer levendigelevendbarenden, clownbotia’s en cichlidenis niet raadzaam. Bij de grotere kreeftenkunnen wellicht de vreedzamere Austra -lische Cherax-soorten, als Red Claw (Cheraxquadricarinatus) of Yabby (Cherax destruc-tor) voor het houden in gezelschap metrobuuste vissoorten aangeraden worden.

77

GezelschapsaquariumsHet houden van garnalen in combinatiemet vissen moet op een weloverwogenmanier gebeuren. Vaak zijn de vissengevaarlijker voor de garnalen dan omge-keerd. Met name guppy’s en cichlidenhebben de neiging om aan hun medebe-woners te knabbelen. Hetzelfde geldt voor kreeften. Om in eengezelschapsaquarium te houden zijn ineerste instantie dwergkreeften, zoals b.v.de oranje dwergkreeft (Cambarellus patz -cuarensis var. “Orange”), aan te bevelen.Bij het houden van grotere kreeften bestaatzowel het gevaar, dat het met liefdeingerichte aquarium in korte tijd door -woeld is en de planten gemolesteerd wor-den, als het gevaar dat agressieve kreeftende vissen geen rust meer gunnen. Derhalvekunnen grotere kreeften beter met soort -genoten in een bak gehouden worden,maar ook dan moet erop worden gelet, datwanneer er zich te veel dieren in een kleineruimte bevinden, dit tot agressiviteit enkannibalisme leiden kan.

Oranje dwergkreeft (Cambarellus patzcuarensis var. “Orange”)

Bijlzalm Pantsermeerval

Aanbeveling voor gezelschapsbakken

Yabby (Cherax destructor)

8

Biotoop-aquariumsIdealiter wordt een aquariummet garnalen en kreeften inovereenstemming met denatuurlijke leefruimte van dedieren samengesteld – bekenen kleine rivieren. Voor de betreffende biotoop staat allesin de juiste onderlinge verhou-ding, zoals b.v. de afmetingenvan het aquarium, het aantaldieren en diersoorten, het aan-tal planten en plantensoorten,

het filter en de verlich ting. Zovoorkom je het combineren vandieren, die wegens hun omvang,soort voeding en herkomst nietbij elkaar passen. In een dicht bijde natuur staande biotoop kande water kwaliteit optimaal wor-den in gesteld en zo zonder veelonderhoud lange tijd gehoudenworden. sera doet u de volgen-de biotoopsuggesties:

Typische garnalenbiotoop

In een 60-er aquarium, zoalsb.v. de sera Biotop NanoCube 60, worden idealiterslechts een tot drie garna-lensoorten geplaatst. Deblauwe waaiergarnaal en deMolukse waaiergarnaalkunnen telkens goed metdwerggarnalen soortengecombineerd worden.Plaats in totaal tussen de

vijf en (maximaal) twintig dieren.Houd daarbij het aantal groteredieren zoals de blauwe waaier-garnaal gering.

Garnalen in de afgebeelde seraBiotop Nano Cube 60:2 blauwe waaiergarnalen

15 Crystal Red bijengarnalen

Beplanting, zie pagina 12.

9

Amanogarnaal (Caridina multidentata)

Blauwe waaiergarnaal (Atya gabonensis)

Crystal Red bijengarnaal (Caridina cf. cantonensis)

Groene dwerggarnaal (Caridina cf. babaulti var. “Green”)

Hommelgarnaal (Caridina cf. breviata)

Molukse waaiergarnaal (Atyopsis moluccensis)

Red Fire dwerggarnaal (Neocaridina heteropoda var. “Red”)

10

Biotoop-aquariumsTypische rivierkreeftbiotoop

Van de dwergrivierkreeftenworden in een 60-er aquariummaximaal 6 dieren gezet.Rivierkreeften, als de Yabby,zijn als paartje in een aquariummet een kantlengte van tenminste 1,20 m te houden.

Dwergrivierkreeften in de afge-beelde sera Biotop Nano Cube60:6 oranje dwergkreeften

Beplanting, zie pagina 12.

11

Cambarus manningi Yabby (Cherax destructor)

Abrikozenkreeft (Cherax holthuisi)

Cherax sp. var. “Hoa Creek”

Steenrode kreeft (Cherax sp. var. “Red Brick”)

Red Claw (Cherax quadricarinatus)

Oranje dwergkreeft (Cambarellus patzcuarensis var. “Orange”)

Tijgerkreeft (Cherax sp. var. “Tiger”)

12

PlantenOvereenkomstig hun natuurlijke leefruimte –beken en kleine rivieren – moet het aantalplanten worden beperkt. Helemaal geenplanten plaatsen is niet raadzaam, omdatplanten schadelijke stoffen afbreken.Bovendien vinden vooral jonge dieren hierschuilplaatsen en door de zich er vesti-gende micro-organismen een uitstekendeweideplaats.

Bijzonder aanbevelenswaardige planten zijnin dit geval: Javavaren, vallisneria’s, mosballen en de meest uiteenlopendemossoorten, zoals b.v. Javamos.

Het aantal hier vermelde planten kanafhankelijk van de individuele keuze wordenveranderd. Zo kan een achterwand vanJavamos er bijvoorbeeld erg attractiefuitzien. Houd er bij het plannen van debeplanting rekening mee, dat de gekochteplanten nog niet volgroeid zijn.

6 Vallisneria1 – 2 stuks Javavaren2 – 3 stuks mosballenJavamos naar eigen smaak

Javavaren (Microsorium pteropus)

Mosbal (Cladophora aegagrophila)

Vallisneria

Javamos (Vesicularia dubyana)

12

V1

V2

M1

H1

13

Het aquarium niet in direct zonlicht plaat-sen, want dat bevordert de algengroei enhet water wordt te veel verwarmd.

Het onderstel voor het aquarium moet sta-biel zijn en horizontaal staan. Ideaal zijnpassende sera aquarium-onderkasten.

Voordat u het aquarium inricht, moet unadenken over de ideale opbouw. Eenschets waarin alle steenhopen, wortels enplanten worden getekend, is een goedebasis voor de planning.

• Plan voldoende schuilplaatsen. Erg ge -liefd zijn grotten, die heel eenvoudig metplaatvormige stenen of luchtdoorlatendsteen gebouwd kunnen worden.

• Grote planten horen aan de achterkant inhet aquarium, anders ontnemen ze hetzicht. Op de voorgrond moeten klein blij -vende planten en planten die vlakten vor-men worden geplaatst.

• Met geschikt decoratiemateriaal kunnentechnische apparaten in het aquarium (fil-ter, verwarmer enz.) goed worden ver-stopt.

Standplaats

13

Filter, verwarmer, pomp

Vallisneria

Javavaren

Mosballen

Javamos

Wortels

Stenen

sera Biotop Nano Cube 60

V2V2

V1 V1

V1

V2M1M1

H1

H1

M1

V1

H1H1

H1 H1

H1

14

Bodemgrond en decoratie

Eerst een laag van 2 cm sera floredepot(een langwerkend bodemgrondmengsel)verdelen over de plaatsen, waar u plantenheeft geplaatst. In de groeifase worden deplanten voorzien van voedingsstoffen,zodat zich krachtige wortels en groene bla-deren kunnen vormen. Erover heen een ca.5 cm dikke laag fris gewassen, ongekleurd,fijnkorrelig grind of rivierzand en enkele grotere kiezelstenen aanbrengen.

Indien er geen zand in het aquarium ge -bruikt moet worden, is het bij het houdenvan kreeften altijd belangrijk, steeds eenbeetje zand in de bodemgrond te ver -werken. De dieren hebben enkele zandkor-rels of heel kleine steentjes nodig om ze bijhet verschalen in hun evenwichtsorgaan, dezogeheten statocyste, op te slaan.

Bodemgrond

Decoratie

Wortels zijn net als planten geschikt als“weide grond” en structuurelementen. Zebieden de dieren de nodige bescherming,speciaal in de belangrijke tijd na het ver-schalen.

Juist wanneer er in de bak agressieve kreef -ten of langarmgarnalen gehouden worden,zijn extra schuilplaatsen erg belangrijk. Hierzijn b.v. ook stenen met gaten in of buizengeschikt die door de dieren gemakkelijk teverdedigen zijn en waarin ze zich terug kunnen trekken tot hun exoskelet hardgeworden is.

2 cm

5 cm

14

15

Nadat u de bodemgrond erin heeft gedaanen de decoratie heeft aangebracht, in -stalleert u de techniek. Deze werkzaamheden komen te vervallenbij een sera Biotop Nano Cube 60.

De techniek

15

De sera Biotop Nano Cube 60 is met zijncomplete plug-in-uitrusting direct bedrijfs-klaar. Het bioactieve filtersysteem startdirect met de biologische afbraak van scha-delijke stoffen. Daardoor bespaart u zicheen wekenlange gewenningsperiode.

1 Aquarium met gebogen voorruitGlas geslepen en gepolijstInhoud ca. 60 literAfmetingen: B 40,3 cm x H 46 cm x D 48,4 cm

2 Lichtkap met2.1 aquariumlamp T5 PL-18 W2.2 voederopening2.3 klap- en schuifmechanisme3 Binnenfilter met 4 kamers, met3.1 net3.2 filterspons voor de mechanische filte -

ring3.3 sera siporax 1.000 ml voor de biologi -

sche filtering, met een filteroppervlakvan 270 m2

3.4 sera verwarmer 50 W3.5 sera stromingspomp STP 1000Inclusief:• 100 ml sera blackwater aquatan water -

zui veringsmiddel• 50 ml sera filter biostart bioculturen voor

de biologische afbraak van schadelijkestoffen

De sera Biotop Nano Cube 60 beschiktover een vastgelijmd veiligheidsframe aande onderkant. Daarom kun u het aquariumdirect op een kast plaatsen. Gebruik geenextra ondergrond.

sera compactaquarium voor een gemakkelijke start

2.1

2.3

2.2

3.1

3.2

3.3

3.4

3.5

1

2.3

16

Een filter vervult in een kreeften- resp. gar-nalenaquarium twee belangrijke taken.Enerzijds reinigt het het water, anderzijdszorgt het voor een voortdurende stroming,waarmee een beekloop geïmiteerd wordt.Want waaiergarnalen zijn bijvoorbeeld alleen bij een stroming in staat om hunvoedsel op te nemen. Ideaal voor een effec-tieve mechanische en biologische filteringzijn de sera binnenfilters voor kleine aquari-ums – sera fil 60 of sera fil 120. In combina -tie met het biofiltermedium sera siporaxmini ontstaat biologisch zuiver water.

De sera fil aquariumbinnenfilters kunnenmet extra cartouchen worden uitgebreid.

Filters

1 Liter

sera siporax

mini heeft dezelfde

biologische afbraakca-

paciteit als ca. 34 liter

keramisch

filtermateriaal.

De techniek

16

sera siporax minifiltermedium

Filtercartouche

sera super carbonactieve filterkool

Filtercartouche

Filterspons

Eindpatroon

Verlichting

Garnalen en kreeften stellen geen bijzon -dere eisen aan de verlichting. Om die redenis het mogelijk, in kappen met verschillendelampen een lamp te kiezen die aan de

behoeften van de planten voldoet, b.v. seraplant color. Indien slechts een lamp wordtgebruikt, raden wij de sera tropic sun aan.

Afdekking

Verwarming

Zowel kreeften als garnalen hebben eenafdekking nodig, waardoor ze niet kunnenontsnappen. Ze onderzoeken hun omge-ving namelijk graag en kunnen daaromonder bepaalde omstandigheden het aqua-rium wel eens verlaten.

Zuurstoftoevoer

Als in borrelende beekjes in de natuurlijkeleefruimte van deze dieren, is ook in hetaquarium een hoog zuurstofgehalte be -langrijk, zowel voor de verschaling als voorde voortplanting. Dit wordt bereikt dooraanvullend op het filter een pomp te gebrui-ken, b.v. de sera air plus luchtpompen incombinatie met een bruissteentje uit desera air.

Veel garnalen zijn afkomstig uit subtropi-sche klimaatzones. Een aan de seizoenenaangepaste schommeling van de tempera-tuur is dus natuurlijk en kan zelfs leiden totbetere kweekresultaten. Bij de meestesoorten ligt het optimale temperatuurbe -reik tussen 19 en 25 °C (b.v. bij de tijger-,hommel- en bijengarnaal). De Amano gar -naal voelt zich zelfs goed bij temperaturen

tussen 10 en 30 °C. De meestekreeften hebben temperaturentussen 20 en 27 °C nodig.Optimale groeiresultaten be -reiken de dieren bij een tempe-ratuur die rond 25 °C ligt. Omde bak te verwarmen wordt desera aquarium-regelverwar-ming aanbevolen.

1717

18

Behandeling van het water

Kreeftachtigen reageren in het algemeennog gevoeliger dan veel vissoorten op che-mische belasting van het water. Om diereden moet leidingwater toebereid worden.Doe altijd telkens wanneer de bak gevuldwordt, wanneer de bak voor het eerstgevuld wordt of wanneer een deel van hetwater ververst wordt, sera aquatan of hetspeciaal voor kreeftachtigen ontwikkeldesera blackwater aquatan in het water. Ditbindt de ionen van de zware metalen direct,zuivert het water en neutraliseert giftige

stoffen, zoals b.v. agressiefchloor. Bovendien is het raad-zaam, b.v. in de gewenningsfa-se of bij behoefte sera supercarbon als actieve kool tegebruiken. De overige giftigestoffen worden hiermee op eenbetrouwbare manier uit het

water verwijderd.

Let erop dat het water een passende hard-heid heeft. De hardheid van het water geeftde concentratie van opgeloste ionen van deaardalkalimetalen aan. Zacht water bevatminder van dit soort ionen – vooral calciumen magnesium – dan hard water. De meestegarnalensoorten zijn in hun oorspronkelijkebiotopen veeleer zacht water gewend.

Water geschikt maken

Op de juiste wijze vullen met water

Om ervoor te zorgen dat het grind en deonderlaag van de bodemgrond niet inberoering wordt gebracht, wordt eerst eenplat bord op het grind gezet. Laat hier ver-volgens het handwarme water op stromen(24 – 26 °C), tot de bak voor 2/3 gevuld is.De sera precisiethermometer vereenvou-digt de temperatuurcontrole.

18

1919

Zo hebben de Red Fire en Amanogarnaleneen carbonaathardheid nodig van 4 – 16°dKH, de bijen- en tijgergarnalen een noglager bereik van 2 – 10 °dKH. Met een car-bonaathardheid van 5 – 10 °dKH zit je in elkgeval goed. Kreeften zijn meestal aan -gepast aan leefgebieden met wat harderwater. Wanneer de carbonaathardheid doorhard leidingwater verlaagd moet worden,plaatst u sera super peat turfgranulaat inhet filter. Daardoor wordt bovendien degroei van schadelijke schimmels en bac -teriën afgeremd.De carbonaathardheid meet u met de serakH-Test en de carbonaathardheid kaneventueel met sera KH/pH-plus wordenverhoogd.

Amanogarnaal (Caridina multidentata)

Red Fire dwerggarnaal (Neocaridina heteropoda var. “Red”)

Mocht ondanks alle zorgvuldigheid de con-centratie van schadelijke stoffen plotselingsterk stijgen, voorkomt sera toxivec directeen acute vergiftiging van de levendewezens in het aquarium.

Directe hulp

20

Planten aanbrengenNieuw verworven planten moeten inprincipe verschillende dagen in een apartbakje met water worden gelegd. Verversdaarbij het water verschillende keren perdag om overtollige voedingsstoffen eneventuele resten van behandelings- ofbeschermingsmiddelen voor de planten teverwijderen. Bovendien is het beplantenmet stengelplanten niet geheel onbedenke-lijk, omdat bij de noodzakelijke snoei eendeel van de schadelijke inwendige stoffenvan de planten vrij kan komen.

Planten op de juiste manier bemesten

1. Kort de uiteinden van de wortels voor hetinplanten een beetje met een scherpeschaar in (afb. 1) en verwijder verwelkteen beschadigde bladeren.

2. Druk vervolgens met een vinger een gatin de met sera floredepot voorbereidebodemgrond (afb. 2).

3. Stop nu de wortels voorzichtig in het gatvoor de plant (afb. 3) en bedek dit metgrind. Druk het grind voorzichtig vast entrek de plant iets naar boven, zodat dewortels weer naar beneden zijn gericht.

1 2 3

Met het onderling op elkaar afgestemdesera bemestingssysteem wordt het suc-cesvol houden van planten eenvoudig. Metde sera floredepot bodemgrond bied je de planten een optimaal substraat voor een krachtige groei. Voor een krachtigegroei gedurende de eerste 4 – 6 wekenwordt sera floreplus gebruikt. Want hoesneller de planten groeien, des te vroegerze aan de biologische reiniging van hetwater bij kunnen dragen en de aquarium -bewoners van zuurstof kunnen voorzien.Vervolgens wordt met de regelmatige

bemesting begonnen. Planten die hun voe-dingsstoffen overwegend via de bladerenopnemen, worden met sera florenabemest. Aan planten die hun voedingsstof-fen overwegend via de wortels opnemen,geeft u sera florenette A. De dagelijks ver-bruikte voedingsstoffen worden met seraflore daydrops aangevuld.

20

21

Het is zover. Het aquarium is vollediggedecoreerd en beplant. Het filter en deverwarming en verlichting functioneren. Desera tests tonen een goede kwaliteit vanhet water aan.

Gedurende de gewenningsperiode slechtsspaarzaam voeren (zie pag. 24 e.v.).

• Druppel sera filter biostart op serasiporax mini. Het filter in gebruik nemen.De biologische afbraak van schadelijkestoffen in het filter start direct.

• sera bio nitrivec in het aquariumwaterdoen. Zo wordt de biologische afbraakvan schadelijke stoffen in het aquariumgestart.

• De volgende dag (eerste dag) 10% vanhet dierenbestand erin doen.

10 dagen lang dagelijks sera bio nitrivec(normale dosis) toevoegen. Daarmeeverkort u de tijd waarop de filterbacteriënactief worden.

• 4de dag: 30% van het dierenbestanderbij doen.

• 5de en 7de dag: ammonium en nitrietcontroleren. Te hoge waarden wordenmet sera toxivec snel geneutraliseerd.

• 8ste dag: nog eens 30% van het gewen-ste dierenbestand erbij doen.

• 10de dag: als de 5de en 7de dag.

• 11de dag: de laatste 30% van het dieren -bestand erbij doen.

Dieren plaatsen

21

1 Liter

sera siporax

mini heeft dezelfde

biologische afbraakca-

paciteit als ca. 34 liter

keramisch

filtermateriaal.

Het overzetten in een nieuw aquariumbetekent voor de dieren een klimaatveran-dering. Schakel de verlichting van hetaquarium uit. Vermijd fel licht.

1. Plaats het zakje met de dieren in hetaquarium (opening naar boven) en con-troleer of het zakje blijft drijven.

2. Open het zakje en vouw de rand ver-schillende malen om, zodat het zakjevanzelf in het water open blijft staan. Inhet verloop van een half uur doet u inporties twee tot drie keer zoveel aquari-umwater in het zakje.

3. Na 30 minuten kunt u de dieren met hetsera schepnet overzetten. Het trans -port water moet absoluut door de gootgespoeld worden!

22

Het plaatsen van garnalen en kreeften

1

2

Dieren plaatsen

3

22

23

Verzorging van het waterOp de juiste manier ingerichte bakken heb-ben maar weinig onderhoud nodig.Succesvolle kwekers raden aan, wekelijks30 – 50% van het aquariumwater te vervan-gen. Dat simuleert de in de natuur gebruike-lijke regenval, waardoor wederom de bereid-heid om te paren wordt verhoogd. Het waterdat vervangen wordt, kan in bakken waarinsoortgenoten samen gehouden wordenzeker enkele graden kouder zijn. Het versewater moet wel steeds met sera aquatan ofsera blackwater aquatan worden toebe-reid. Een andere reden om regelmatig eendeel van het water te verversen is de ge ringetolerantie van garnalen en kreeften voor watbetreft nitraat. Een verhoogd nitraat gehalteleidt tot verschalings problemen. Het nitraat-gehalte wordt ge meten met de sera NO3-Test.

Wanneer een deel van het water ververstwordt, wordt het ontstaande molm effectiefmet de sera bodemreiniger afgezogen. Ermoet echter wel altijd een hoekje met molmin het aquarium blijven, omdat garnalen – enmet name jonge dieren – dit graag als extravoedingsbron gebruiken. De bij de verscha-ling afgelegde exuviën moe ten niet wordenverwijderd. Ze bevatten waardevolle minera-len en worden door de dieren meestal volle-dig opgegeten.

23

24

Natuurgetrouw voerenZowel kreeften als garnalenworden tot de omnivore dieren gerekend, d.w.z. hetzijn alleseters. In hun natuu r - lijke leefgebied komen meest -al relatief weinig planten voor,maar het bevat wel een rijkaanbod aan in het watergevallen loof en hout. Dituiteenvallende organische ma -teriaal (detritus resp. molm)met groeiende micro-organis-men (schimmels, bacteriën,

eencelligen) evenals algenvormt een belangrijke voedings -bron. Dit menu wordt aangevuldmet alles, wat kreeftachtigenverder nog kunnen vinden envangen: kleine dieren als slak -ken, schelp dieren, wormen ensoms zelfs kleine vissen, maarvaak ook aas of rijpe vruchten.Om in hun proteïnebehoefte tevoor zien, deinzen sommigekreeftachtigen ook niet voorkannibalisme terug.

De meest waardevolle ingrediënten

Voor de veelzijdige behoeftenvan kreeftachtigen heeft serade innovatieve voeder -soorten voor kreeft ach ti gensera crabs natural en serashrimps natural ontwik-keld. De waardevolle be - standdelen en de om zich -tige verwerking ma kenvan deze voedersoor tenhet ideale hoofdvoedselvoor kreeftach ti gen. De

unieke samenstelling van devoedingsstoffen ontstaat dooruitsluitend aquatische organis-men te gebruiken, b.v. zeewa -tervissen, gammarus, spirulinaen zeealgen als proteïne- en vet-leveranciers. De erin aanwezigeproteïnes onderscheiden zichdoor de samenstelling van ami-nozuren, die ideaal voor kreeft -achtigen is.

24

25

Het voer is op deze manier zeer goed teverteren, waardoor het water niet metonverteerde afbraakproducten wordt be -last.

Zeer goed te verteren

Optimale verzorging

Verder garandeert deze samenstelling datde dieren op optimale wijze van de essenti-ële omega-vetzuren worden voorzien. Eenhoog gehalte spirulina, zeealgen en talrijkehoogwaardige kruiden en groenten leverende dieren belangrijke mineralen, vitaminesen sporenelementen, b.v. het na tuur lijkejodium van de zeealgen, dat een regelmati-ge verschaling ondersteunt. Brand netelswerken – dit wordt door talrijke bevindingenbevestigd – ontstekingsremmend en ze verhogen de vruchtbaarheid van garnalen

en kreeften. Wilgen schors en kegelvruchtenvan de els zorgen voor een natuurlijke bronvan ballaststoffen. Bovendien hebben dezebestanddelen een antibacteriële en schim-melwerende werking. Gammarus en groen-lipmossel ma ken het voer bijzonder attrac-tief. Toe gevoegde aroma’s komen er – als inalle sera voedersoorten – helemaal niet aante pas. Verder wil sera het natuurlijke nogverder benaderen, door ook helemaal geenkleurstoffen te gebruiken.

Natuurlijke kleurstoffen

De ingrediënten van de twee voedersoor -ten bevatten uitsluitend waardevolle,natuurlijke kleurstoffen, b.v. het sterk kleur-bevorderende en met vitamine overeenko-mende astaxanthine uit de Haemato -coccus-alg. Deze bestanddelen van deVitaal-Immuun-Protect-Formule en de vol-

ledige, volgens de huidige stand van weten -schappelijke kennis vervaardigde receptuurvan sera crabs natural en sera shrimpsnatural ondersteunen een gezonde ont -wikkeling (met een regelmatige, veilige ver-schaling), briljante kleuren, vruchtbaarheiden vitaliteit bij kreeften en garnalen.

Natuurgetrouw voerenIdeale voedervorm

Door de vorm van beide voedersoorten –bolletjes bij sera shrimps natural en deunieke ringen van sera crabs natural –kun nen de dieren het voer naar eenbeschermde plek brengen om het daarstressvrij op te eten.

De kleineren garnalen pakken graag eenbolletje op en knijpen daar al draaibewe -gingen makend kleine stukjes voer af. Zograzen ze in de natuur b.v. ook kleine ste-nen af. Bij heel kleine of jonge garnalen iseen sera shrimps natural voederbolletjevoldoende voor verschillende dieren. Alseen garnaal genoeg heeft, laat hij het stuk-je vallen en kan de volgende er verder vaneten.

Kreeften geven de voorkeur aan de “loops”van sera crabs natural. Met deze ringenzijn ze echt aan het touwtrekken, tot ze zichmet een hele ring of – bij kleine soorten –met een stukje ervan in een rustig hoekjeterugtrekken. De ringvorm kan door de metscharen uitgeruste kreeften erg goed wor-den aangepakt.Beide voedersoorten zinken snel enbehouden in het water minstens ge durende24 uur hun vaste vorm. De smaak enbestanddelen gaan daarbij niet verloren.Het voer voldoet zo optimaal aan de na -tuurlijke voedingsgewoonten van dezedieren en het water wordt niet onnodigbelast. Wij raden aan, dagelijks te voerenmet deze volwaardige voedersoorten dieoverigens ook uitstekend voor zeewater-kreeftachtigen geschikt zijn en ook doormeervallen graag worden gegeten.

2626

2727

Voeren in gezelschapsbakken

In gezelschapsbakken, waarin sera vipan-voer (sera vipan, sera vipagran, seravipachips) gegeven wordt, zullen de kreeft - achtige bewoners van de bak het voer pro-bleemloos met de overige bewoners delen.Ook sera Spirulina Tabs eten ze graag. Opdeze manier blijven er geen voederresten inhet aquarium achter en wordt een overma-tige organische belasting van het watervoorkomen. Minstens eenmaal per weekmoeten in een gezelschapsbak sera crabsnatural resp. sera shrimps natural wordenbijgevoerd, om aan de speciale behoeftenvan de kreeftachtigen te voldoen.

Voor de afwisseling

Om het voederaanbod af te wisselen, kun-nen soms kort gekookte stukjes groente(b.v. erwten, courgette, worteltjes) en loof-bladeren (b.v. ijk, beuk, walnoot en zee-amandelboom) worden bijgevoerd. Bijgroente moet er absoluut op worden geletdat deze onbelast verbouwd is, omdat gar-nalen en kreeften extreem gevoelig oppesticiden reageren. sera marin gourmetnori – natuurlijke, licht verteerbare norialgen– vormt, wanneer het met een voerklem totzinken is gebracht, voor kreeft achtigeneveneens een uitstekend voedingssupple-ment.

28

VoortplantingAls u garnalen wilt kweken, moet u hier albij de keuze van de garnalen rekening meehouden. Sommige garnalen, zoals b.v. deAmanogarnaal, hebben als larven zoutwater (primitief type) nodig en zijn bijge-volg niet echt geschikt om mee te kweken.Garnalen, die in een aquarium goed ge -kweekt kunnen worden zijn b.v. de CrystalRed bijengarnaal (Caridina cf. canto -nensis), de Red Fire dwerggarnaal (Neo -caridina heteropoda var. “Red”) evenals detijgergarnaal (Caridina cf. cantonensis var.“Tiger”). Kreeftensoorten waar erg gemak-kelijk mee gekweekt kan worden zijn deFlorida Lobster (Procambarus alleni), deoranje dwergkreeft (Cambarellus patzcua -rensis var. “Orange”) en de tijgerkreeft(Cherax sp. var. “Tiger”). Om met succes garnalen en kreeften tekweken, moet u de volgende adviezen inacht nemen: Houd niet te veel dieren ineen kleine bak. Geef de dieren altijd hoog-waardig voer. Let op een optimale kwaliteitvan het water met een voldoende hoogzuurstofgehalte en ververs wekelijks eendeel van het water. De dieren zullen u ermet talrijke nakomelingenvoor bedanken.

Om kannibalisme te voorkomenhebben met name jonge dieren eengroot aantal schuilplaatsen nodig. Leterop, dat er op grond van hun nauwe ver-wantschap ook kruisingen van gar-nalensoorten kunnen ontstaan. Omdit te voorkomen moeten bijen-, tijger- en hommelgarnalen nietsamen worden gehouden.

Red Fire dwerggarnaal (Neocaridina heteropoda var. “Red”)

Tijgergarnaal (Caridina cf. cantonensis var. “Tiger”)

Oranje dwergkreeft (Cambarellus patzcuarensis var. “Orange”)

Crystal Red bijengarnaal(Caridina cf. cantonensis)

Tijgerkreeft (Cherax sp. var. “Tiger”)

28

Amanogarnaal (Caridina multidentata)

29

Let op!

Behandelings- en diergeneesmiddelen?Naar garnalen en kreeften is nog nietzoveel onderzoek gedaan als naar vissen.Daarom is over ziekten en de behandelingdaarvan maar weinig bekend. Virus-,schimmel- (b.v. roestvlekziekte bij kreeften)en microsporidiën-aandoeningen zijn mo -men teel niet effectief behandelbaar. Daar -om moeten de dieren principieel onder debest mogelijke leefomstandigheden wor-den gehouden. Dieren die een volwaardigevoeding krijgen en zoveel mogelijk stress -vrij in een op de soort aangepaste omge -ving leven, zijn duidelijk minder vatbaarvoor ziekten. Verder helpt het gebruikenvan sera blackwater aquatan om het uit-breken van ziekten tegen te gaan resp. hetge nezen bij kleine verwondingen te be -spoe digen. Bij nieuw aangeschafte dierenmoet steeds op de gezondheid van dezenieuwe beschermelingen worden gelet.

Kreeften en garnalen kunnen niet alle dier-genees- en behandelingsmiddelen, dievoor het welbevinden van vissen goed zijn,zonder meer verdragen. Als een behande -ling in een gezelschapsbak nodig is, kanrustig op verschillende producten uit hetsera-assortiment worden teruggegrepen.Uitvoerig op kreeftachtigen getest en alsveilig beschouwd zijn b.v. de sera medProfessional diergeneesmiddelen Prota -zol, Tremazol en Flagellol. Verder is hetgebruik van sera ectopur zonder bezwaarmogelijk. Na een behandeling hebben dedieren sera fishtamin nodig. Door deze vit-amines worden de dieren versterkt engenezen ze snel.

In aanwezigheid van kreeftachtigen kaner helaas niet worden uitgegaan van denormale betrouwbaarheid van sera medProfessional Nematol en sera mycopur.In geval van twijfel moeten de kreeftachti-

gen gedurende de behandeling uit degezelschapsbak gehaald en niet meebe-handeld worden. Alternatief kunnen de vis-sen afzonderlijk in een medicinaal badworden behandeld.

29

!!

30

LandheremietkreeftenLandheremietkreeften leven niet in hetwater. Het zijn interessante en makkelijk tehouden terrariumbewoners. De uit detropen afkomstige kreeften die in deschemering resp. ‘s nachts actief zijn, kun-nen goed in een groep van 3 tot 5 dierenworden gehouden (afhankelijk van de ter-rariumafmetingen). Het terrarium dient deminimale afmetingen van 50 x 30 x 30 cm tehebben.

Als bodemgrond is de gebruikelijke terrari-umgrond zoals pijnboomschors geschikt,vermengd met zand. Landheremiet kreeftenklauteren graag. Bekleed de wanden vanhet terrarium daarom met kokosmatten.Landheremietkreeften leven in de natuuroverwegend in lagunes en nemen vaak zouten zoet water tot zich. Om die redenmoeten de kreeften toegang tot beidesoorten water hebben. De beno digdehoeveelheid zout water kan ge woon metsera marin basic salt – dat rijk aan natu-urlijk calcium en sporenelementen is – wor-den gemaakt.

Landheremietkreeften zijn alleseters (om ni - voor). Het kreeftenvoer sera crabs naturalis natuurlijk ook uitstekend geschikt voordeze landbewoners. Als aanvulling op hetvoedselaanbod kan gekozen worden uit demeest uiteenlopende soorten groente enfruit evenals sla of wilde krui den (b.v. paar-denbloem, dovenetel of smalle weegbree),die onbelast verbouwd zijn. Het voor hethouden van kreeften belangrijke jodium kri-jgen ze met sera marin gourmet nori alshapje tussendoor. Deze licht verteerbarealgen bevatten bovendien veel vitamines,meervoudig onverzadigde vetzuren evenalsandere belangrijke sporenelementen.

31

De dieren eten soms graag een stukje vis ofvlees. Daarbij moet erop worden gelet, dathet niet gegeten verse voer snel weer uit hetterrarium verwijderd wordt, omdat het snelbederft. Een schaaltje met sera crabs nat-ural kan als voorraad gedurende langeretijd in het terrarium staan.

Een bijzonderheid van de landheremiet -kreeften is het feit, dat ze in

een leeg slakkenhuistrekken. Omdat ditniet mee kan groeien,verandert de kreeftregelmatig van huisje.

Daarom moet de kreeftaltijd over een aantal

slak kenhuisjes kunnen beschikken. Dezezijn vaak als decoratieartikelen verkrijgbaar.Of u vindt een leeg huis van een wijngaard-slak.

Tijdens het verschalen verlaten de land-heremietkreeften hun huisje en in die peri-ode hebben ze dringend schuilplaatsennodig evenals een vochtige bodemgrondwaarin ze zich in kunnen graven. Omdat dedieren afkomstig zijn uit de tropen, hebbenze een temperatuur van 25 – 30 °C en eenluchtvochtigheid van 60 – 80% nodig.Hiertoe is – afhankelijk van de afmetingenvan het terrarium – een normale gloeilampevenals het besproeien van de bak metwater voldoende.

Met deze infobrochure bieden wij u zichtop het fascinerende gedrag van kreeftenen garnalen. Meer informatie over hetspannende onderwerp garnalen enkreeften vindt u o.a. in het door ChristianW. Hofstätter uitgegeven boek “Garnelen& Krebse” (Garnalen en kreeften). Deschrij ver, die bioloog is, kent het natuurlijkeleefgebied van de kreeftachtigen en heeftde leiding over een kwekerij in Venezuela.

Kosmos Verlag,121 pagina’s ISBN 978-3-440-10471-2(alleen in het Duits)

Andere nuttige tips en trucs voor hethouden van garnalen en kreeften vindt u opde internetpagina’s van de auteur:www.garnelenzucht.de resp. www.shrimp-pictures.com

Neem voor speciale inlichtingen, b.v. aan-gaande de leefomstandigheden van afzon-derlijke soorten, contact op met uw gespe-cialiseerde handel of kweker.

In onze sera infobrochures “Zo richt ik mijnaquarium in” en “Aquarium onder houd –natuurgetrouw” informeren wij u uitvoerigover het inrichten en onderhouden van eenaquarium. De infobrochure is verkrijgbaarbij de gespecialiseerde handel of op hetinternet on der www.sera.de.

39/09N

LUw gespecialiseerde handel

GmbH • D 52518 Heinsberg • GermanyNederland B.V.

www.sera.de • info@sera.de

Voor natuurgetrouwe aquariums