Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998...

68
Gaat het nu wat beter, dokter? Oratie prof.dr.ir. Erwin W. Hans Hoogleraar Operations Management in Healthcare CTIT onderzoekscentrum CHOIR

Transcript of Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998...

Page 1: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Gaat het nu wat beter, dokter?

Oratie prof.dr.ir. Erwin W. Hans

Hoogleraar Operations Management in Healthcare

CTIT onderzoekscentrum CHOIR

Page 2: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Wachtlijsten

2

Page 3: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Heb jij geen wachtlijst??

… dan ben jij vast geen goede dokter!!

3

Page 4: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

4

Page 5: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Toename zorguitgaven

5

Uitgavenontwikkeling in de zorg

tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012)

Page 6: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Vergrijzing tussen nu en 2040

6

65+-ers:van 15% naar

26.5% in 2040

2040: dubbele

“grijze druk”

Page 7: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

7

Bron: www.abvakabofnv.nl

Page 8: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

8

Handhaven van minimaal huidige

kwaliteit van zorg

zonder extra uitgaven of personeel

Page 9: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Operations Management

Het management dat zich richt op

efficiënte en effectieve

procesorganisatie

9

Page 10: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Operations Management in de Zorg

10

Kwaliteit van zorg

Kwaliteit van arbeid

Productiviteit

Het hele proces geoptimaliseerd

Page 11: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

[email protected] 11

Center for Healthcare Operations

Improvement & Research

Page 12: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

12

Page 13: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Al vele mooie resultaten bereikt

13

Duitsland

België

UT

www.utwente.nl/choir

Page 14: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

OVERZICHT

Ontwikkelingen

Wetmatigheden van (zorg)processen

Hoe pakken we het aan?

De UT

14

Page 15: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Ontwikkelingen

&

Uitdagingen voor het onderzoek

15

Page 16: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

ONTWIKKELINGEN

Overheidsmaatregelen: marktwerking

16

Page 17: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

ONTWIKKELINGEN

Overheidsmaatregelen: Specialisatie

17

Page 18: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

18

Page 19: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

ONTWIKKELINGEN

Overheidsmaatregelen: verschuiving

19

Zorgen voorjezelf

MantelzorgGGD

Consultatiebureau

ZiekenhuisGGZ instellingSpecialisten

Verpleeg-Verzorghuizen

Topklinische zorg

HuisartsApotheekTandarts

FysioThuiszorg

Verloskundigen

Page 20: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Optimalisatie van geïntegreerde spoedpost

20

Page 21: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

ONTWIKKELINGEN

Overheidsmaatregelen: verschuiving

21

Zorgen voorjezelf

MantelzorgGGD

Consultatiebureau

ZiekenhuisGGZ instellingSpecialisten

Verpleeg-Verzorghuizen

Topklinische zorg

HuisartsApotheekTandarts

FysioThuiszorg

Verloskundigen

Page 22: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

ONTWIKKELINGEN

Patiënten beter geïnformeerd

22

Page 23: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

23

Page 24: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

ONTWIKKELINGEN

Technologische ontwikkelingen

Vroegere, snellere en effectievere diagnostiek

Betere en snellere communicatie

Zorg op afstand (Tele-Medicine, Tele-monitoring)

Minimaal invasieve interventies

Big data, data visualisatie en data mining

24

Page 25: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

25En vele anderen…

Page 26: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Wetmatigheden van (zorg)processen

26

Page 27: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Natuurlijke vs. onnatuurlijke variatie

27

Blokkenschema Operatiekamers

Page 28: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Invloed van OK op bezetting verpleegafdeling

28

Extra 6e OK met huidige

omvang verplegend personeel

Peter Vanberkel

Page 29: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Invloed van onzekerheidrelatie wachttijd – bezettingsgraad

29

Pollaczek-Khinchine

formule

Bezetting (%)

0.9 0.99

Wachttijd

10

Wachttijd =

10 x servicetijd

Page 30: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Van maximaliseren bezetting

Naar levellen werklast

30

werklast

Tijd

Capaciteit

Page 31: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Tegenstrijdige doelstellingen?

31

Personeel:

minimaliseer overwerk

Management:

maximaliseer bezetting

Patiënten:

minimaliseer toegangstijd /

wachttijd

Page 32: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Planning is variabiliteitsmanagement!

32

werklast

Tijd

Capaciteit

Hogere bezetting én minder kans op overwerk!

Voorbeeld:

Leeftink, A.G. (UMC Utrecht, pathologie) – From rapid diagnostics to a rapid diagnosis

Page 33: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Wet van Little (1961)

33

Gem.

aantal

patiënten in het

systeem

Gem.

productiviteit

Gem.

doorlooptijdX

Bijv.

9 patiënten

Bijv.

6 patiënten

per uur

9/6=1.5 uur

Page 34: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Wet van Little (1961)

34

Capaciteitsuitbreiding

in de keten

STAP 1 STAP 2

Meer onderhanden werk

Lagere productiviteit

Doorlooptijd groeit extra snel!

Meer patiënten

Gem.

aantal

patiënten in het

systeem

Gem.

productiviteit

Gem.

doorlooptijdX

Page 35: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Lokale optimalisatie in de keten

Variaties in een keten zorgen voor bullwhip effect

35

Page 36: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Lokale optimalisatie

Eed van Hippocrates (ca. 4 eeuwen BC):

36

Manuscript uit 12e eeuw

Page 37: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

37

Page 38: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Hoe pakken we het aan?

38

Page 39: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Hoe optimaliseer je processen

in een organisatie?

39

Page 40: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

BOTTOM UP:

Logistieke paradigma’s

40

Page 41: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

TOP DOWN:

Optimaliseren planning en besturing

Integraal model van alle besturingsfuncties

omvat het gehele proces (ketenperspectief)

omvat alle besturingsgebieden

omvat alle besturingsniveaus (hiërarchisch)

41

Page 42: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

42

Hiërarchisch besturingsraamwerk

Strategisch

Operationeel

offline

Tactisch

Resource

capaciteitsplanning

Materiaal

planningMedische

planning

Financiële

planning

Operationeel

online

besturingsgebieden

H

iëra

rchis

che d

ecom

positie

Page 43: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

43

Onderbelicht: tactische planning

Strategisch

Operationeel

offline

Tactisch

Resource

capaciteitsplanning

Materiaal

planningplanning

Financiële

planning

Operationeel

online

ONDERBELICHT

besturingsgebieden

H

iëra

rchis

che d

ecom

positie

Medische

Page 44: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

44

Page 45: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Onderbelicht: financiële planning

45

Page 46: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Zonder prestatie geen verbetering

Maar wat is prestatie?

46

Page 47: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Integrale kijk op prestatie

47

Doelmatigheid

Kwaliteit van zorg

Kwaliteit van arbeid Patiënt-

gerichtheid

Eerlijke

verdeling

Veiligheid

Page 48: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Valorisatie

48

Page 49: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

49

De zorg

De UT

Page 50: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

OnderwijslogistiekReal-time overzicht zalenbezetting

50

Page 51: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Professionele organisatie?

51

Page 52: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

52

Page 53: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

53

Page 54: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

54

Page 55: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden
Page 56: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Hier ga ik het leren!

Page 57: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden
Page 58: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

IEBIS collega’s

Page 59: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

TBK / IEM opleidingsmanagement

Page 60: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

(Oud-) Promovendi

Page 61: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Afstudeerders

e.v.a.

Page 62: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden
Page 63: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Ingrid Vliegen en Richard Boucherie

Page 64: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

IRMA

Page 65: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Mark van Houdenhoven

Page 66: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden
Page 67: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden
Page 68: Gaat het nu wat beter, dokter? - Universiteit Twente · Uitgavenontwikkeling in de zorg tussen 1998 en 2011 (CBS, 2012) Vergrijzing tussen nu en 2040 6 65 +-ers: ... Wetmatigheden

Dank voor uw komst!

Prof.dr.ir. Erwin W. Hans

Hoogleraar Operations Management in de Zorg

www.utwente.nl/choir