G M E T K I N Door telerevalidatie blijft E M N A W S …...de mogelijkheden. We hebben bewezen dat...
1
I n België sterven jaarlijks zo’n 31.000 mensen door hart- en vaatziekten. 1 Na een hartinfarct moeten patiënten vaak hun levensstijl aanpassen om herval te vermijden. Daartoe voorzien zieken- huizen revalidatieprogramma’s op maat. Uit een grootschalig onderzoek blijkt echter dat minder dan de helft van deze patiënten een revalidatietraject volgt. Ze hebben geen tijd om op regelmatige basis naar het revalidatie- centrum te komen, transport vormt vaak een probleem... Ziekenhuizen op hun beurt krijgen het moeilijker om klassieke revali- datie aan te bieden, gezien het toenemende aantal hartpatiënten. Op zoek naar alternatieve en innovatieve zorgmodellen, startte het Jessa Ziekenhuis enkele jaren geleden, als een van de eerste ziekenhuizen in Europa, met een grootschalig onderzoek naar telerevalidatie. Die zin voor innovatie mag niet verbazen: vorig jaar werd het revalidatiecentrum van het Jessa Ziekenhuis door de Europese Vereniging voor Cardiologie aangeduid als een van de twee Europese referentiecentra voor hart- revalidatie. Onder leiding van professor Paul Dendale onderzocht dokter Ines Frederix de voordelen van revalidatie op afstand (telerevali- datie) bij meer dan 100 patiënten met krans- slagaderlijden. 23 “Concreet betekent telerevalidatie dat patiënten in hun vertrouwde thuis- omgeving herstellen”, legt de assistente in opleiding uit. “Om medische supervisie te kunnen waarborgen, geven we patiënten zogenaamde sensoren mee zoals een stappenteller. De patiënt meet zijn fysieke activiteit en hartslag, waarop de gegevens automatisch worden doorgezonden naar een centraal platform. Hij of zij krijgt dan bewegings-, dieet en rookstopadvies via sms of e-mail en wordt zo als het ware op afstand gecoacht. Via het centrale platform kan de arts al zijn patiënten opvolgen.” Betere levenskwaliteit En deze manier van zorgverlening werpt zijn vruchten af. Uit de studie blijkt dat hartpatiënten die telerevalidatie bovenop de klassieke revalidatie volgden, beter her- stellen dan patiënten die enkel de klassieke revalidatie krijgen. Over een periode van zes maanden na de start van hun telerevali- datieprogramma, ging hun fysieke conditie er namelijk meer dan 10 keer zoveel op vooruit – wat resulteerde in een betere levenskwaliteit. “Daarnaast stellen we vast dat de patiënten die geen telerevalidatie krijgen meer dan dubbel zo vaak worden heropgenomen wegens hartproblemen”, vertelt dr. Frederix. “Die heropnames gebeuren gemiddeld ook twee maanden vroeger, in vergelijking met de patiënten die wel telerevalidatie krijgen. Dat zijn overtuigende bevindingen, die aantonen wat de meerwaarde van revalidatie op afstand kan zijn.” Anno 2016 ziet het team alle participerende patiënten weer terug. “We willen zien of telerevalidatie echte gedragsveran- deringen kan teweegbrengen op lange termijn.” Kostenbesparing Het onderzoek blijkt ook relevant in het huidige landschap van budgettaire rigueur in de gezondheidszorg. “Zo kost iedere patiënt die via telerevalidatie wordt opge- volgd, 564 euro minder aan directe gezond- heidskosten”, weet dr. Frederix. Ze verwijst naar het verminderd aantal heropnames. “Op die manier kunnen cardiologen meer patiënten tegelijk behandelen. In feite bied je extra zorg aan zonder dat het gezond- heidszorgbudget daarom aanzienlijk moet stijgen.” En de patiënten zelf? “Die zijn ook enthousiast”, weet dokter Ines Frederix. Het grootste struikelblok is het gebruik van de technologie. “Aangezien de meeste patiënten met kransslagaderlijden 65- plussers zijn, is dat niet altijd evident. Maar eens ze de smaak te pakken hadden, loopt alles wel los.” Toch moet het gezegd: enkele patiënten geven aan dat ze liever het klas- sieke revalidatieproces volgen. Ines Frederix: “Uiteraard werkt deze formule niet voor iedereen. Net zoals bij de revali- datie die in ons centrum gebeurt, proberen we de telerevalidatie zoveel mogelijk op maat van de patiënt te maken, met aange- paste begeleiding.” Smartphoneapp Momenteel werkt het Jessa Ziekenhuis aan verschillende projecten die voort- bouwen op de studie. Het eerste is een educatieve website rond hartrevalidatie. Ines Frederix: “Welke preventieve maat- regelen kan je nemen om herval te voorkomen? Hoe kan je een hartinfarct herkennen? De hoofdfocus ligt natuurlijk op het verloop van de revalidatie en begeleiding.” Er zijn 20 thema’s, zoals hart- vriendelijke voeding, stoppen met roken, risicofactorcontrole enzovoort. Telkens spreken een of meer zorgverleners de patiënt toe in een video. “Hartrevalidatie vereist dan ook een multidisciplinaire aanpak waarbij zowel cardiologen, psychologen, diëtisten, kinesisten en sociaal verpleegkundigen betrokken zijn.” Daarnaast bouwt het ziekenhuis, samen met het Expertisecentrum Digitale Media van de Universiteit Hasselt, aan een app die hartpatiënten begeleidt, motiveert en voor- lichting geeft tijdens hun revalidatie. “De smartphone is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. In die zin was het logisch dat we hier op in spelen.” “Bedoeling is dat telerevalidatie deel gaat uitmaken van de standaardzorg”, besluit dr. Ines Frederix. “Zo is het een uitstekende oplossing voor patiënten die we niet kunnen bereiken via klassieke revalidatie, bijvoorbeeld omdat ze zich niet kunnen verplaatsen naar ons revalidatiecentrum. Ook een mengvorm van beide behoort tot de mogelijkheden. We hebben bewezen dat het werkt én dat het kosteneffectief is. Alleen: er is nog geen terugbetaling voor- zien. Dat is aan de beleidsmakers. Nu, het is bekend dat Maggie De Block pro e-health en m-health is, dus, we hebben goede hoop (lacht).” Emily Nazionale 1. Algemene Directie Statistiek. Hart- en vaatziekten en kanker blijven veruit de belangrijkste doodsoorzaken, 21 mei 2015. 2. Frederix, I. Hansen, D. Coninx, K. et al. (2015) Medium- Term Effectiveness of a Comprehensive Internet-Based and Patient-Specific Telerehabilitation Program With Text Messaging Support for Cardiac Patients: Randomized Controlled Trial. J Med Internet Res, vol. 17(7): e185. doi: 10.2196/jmir. 4799. 3. Frederix, I. Hansen, D. Coninx, K. et al. (2015) Effect of comprehensive cardiac telerehabilitation on one-year cardiovascular rehospitalization rate, medical costs and quality of life: A cost-effectiveness analysis. European Journal of Preventive Cardiologyn vol. 23 (7): 674-682. doi: 10.1177/2047487315602257 In de reeks ‘e-health in het ziekenhuis’ spreekt Artsenkrant met zorgprofessionals die dagelijks e-healthtoepassingen gebruiken. Deze aflevering geven we het woord aan Ines Frederix, assistente cardiologie in opleiding aan het Jessa Ziekenhuis. ACTUEEL Door telerevalidatie blijft hartpatiënt langer uit ziekenhuis 10 I N S A M E N W E R K I N G M E T Patiënten in het telerevalidatieprogramma krijgen o.a. bewegingsadvies via sms of e-mail en worden zo als het ware op afstand gecoacht. Artsenkrant | 22 april 2016 | Nr. 2447 Dokter Ines Frederix: “Uit ons onderzoek blijkt dat patiënten die geen tele- revalidatie krijgen meer dan dubbel zo vaak worden heropgenomen wegens hartproblemen in vergelijking met patiënten die telerevalidatie volgen bovenop de klassieke revalidatie.” © EN ©Belga Image AK2447-010PSD 20/04/16 11:54 Pagina 10
Transcript of G M E T K I N Door telerevalidatie blijft E M N A W S …...de mogelijkheden. We hebben bewezen dat...
In België sterven jaarlijks zo’n 31.000mensen door hart- en vaatziekten.1 Naeen hartinfarct moeten patiënten vaakhun levensstijl aanpassen om herval tevermijden. Daartoe voorzien zieken-
huizen revalidatieprogramma’s op maat. Uiteen grootschalig onderzoek blijkt echter datminder dan de helft van deze patiënten eenrevalidatietraject volgt. Ze hebben geen tijdom op regelmatige basis naar het revalidatie- centrum te komen, transport vormt vaakeen probleem... Ziekenhuizen op hun beurtkrijgen het moeilijker om klassieke revali-datie aan te bieden, gezien het toenemendeaantal hartpatiënten.
Op zoek naar alternatieve en innovatievezorgmodellen, startte het Jessa Ziekenhuisenkele jaren geleden, als een van de eersteziekenhuizen in Europa, met een grootschaligonderzoek naar telerevalidatie. Die zin voorinnovatie mag niet verbazen: vorig jaar werdhet revalidatiecentrum van het JessaZiekenhuis door de Europese Verenigingvoor Cardiologie aangeduid als een van detwee Europese referentiecentra voor hart -revalidatie.
Onder leiding van professor Paul Dendaleonderzocht dokter Ines Frederixde voordelen van revalidatieop afstand (telerevali -datie) bij meer dan 100patiënten met krans-slagaderlijden. 2 3
“Concreet betekenttelerevalidatie datpatiënten in hun vertrouwde thuis -omgeving herstellen”,legt de assistente in opleiding uit. “Om medischesupervisie te kunnen waarborgen, gevenwe patiënten zogenaamde sensoren mee zoalseen stappenteller. De patiënt meet zijn fysiekeactiviteit en hartslag, waarop de gegevensautomatisch worden doorgezonden naar eencentraal platform. Hij of zij krijgt dan bewegings-, dieet en rookstopadvies via sms ofe-mail en wordt zo als het ware op afstandgecoacht. Via het centrale platform kan dearts al zijn patiënten opvolgen.”
Betere levenskwaliteitEn deze manier van zorgverlening werpt
zijn vruchten af. Uit de studie blijkt dat
hartpatiënten die telerevalidatie bovenopde klassieke revalidatie volgden, beter her-stellen dan patiënten die enkel de klassiekerevalidatie krijgen. Over een periode vanzes maanden na de start van hun telerevali-datieprogramma, ging hun fysieke conditieer namelijk meer dan 10 keer zoveel opvooruit – wat resulteerde in een beterelevenskwaliteit. “Daarnaast stellen we vastdat de patiënten die geen telerevalidatiekrijgen meer dan dubbel zo vaak wordenheropgenomen wegens hartproblemen”,vertelt dr. Frederix. “Die heropnamesgebeuren gemiddeld ook twee maandenvroeger, in vergelijking met de patiëntendie wel telerevalidatie krijgen. Dat zijnovertuigende bevindingen, die aantonenwat de meerwaarde van revalidatie opafstand kan zijn.” Anno 2016 ziet het team
alle participerende patiëntenweer terug. “We willen zien of
telereva lidatie echte gedragsveran-deringen kan teweegbrengen op lange
termijn.”
KostenbesparingHet onderzoek blijkt ook relevant in het
huidige landschap van budgettaire rigueurin de gezondheidszorg. “Zo kost iederepatiënt die via telerevalidatie wordt opge-volgd, 564 euro minder aan directe gezond-heidskosten”, weet dr. Frederix. Ze verwijstnaar het verminderd aantal heropnames.“Op die manier kunnen cardiologen meerpatiënten tegelijk behandelen. In feite biedje extra zorg aan zonder dat het gezond-heidszorgbudget daarom aanzienlijk moetstijgen.”
En de patiënten zelf? “Die zijn ookenthousiast”, weet dokter Ines Frederix.Het grootste struikelblok is het gebruik vande technologie. “Aangezien de meestepatiënten met kransslagaderlijden 65-plussers zijn, is dat niet altijd evident. Maareens ze de smaak te pakken hadden, looptalles wel los.” Toch moet het gezegd: enkelepatiënten geven aan dat ze liever het klas-sieke revalidatieproces volgen. InesFrederix: “Uiteraard werkt deze formuleniet voor iedereen. Net zoals bij de revali-datie die in ons centrum gebeurt, proberenwe de telerevalidatie zoveel mogelijk opmaat van de patiënt te maken, met aange-paste begeleiding.”
SmartphoneappMomenteel werkt het Jessa Ziekenhuis
aan verschillende projecten die voort -bouwen op de studie. Het eerste is een educatieve website rond hartrevalidatie.Ines Frederix: “Welke preventieve maat -regelen kan je nemen om herval te voor komen? Hoe kan je een hartinfarctherkennen? De hoofdfocus ligt natuurlijkop het verloop van de revalidatie en begeleiding.” Er zijn 20 thema’s, zoals hart-vriendelijke voeding, stoppen met roken,risicofactorcontrole enzovoort. Telkensspreken een of meer zorgverleners depatiënt toe in een video. “Hartrevalidatievereist dan ook een multidisciplinaireaanpak waarbij zowel cardiologen, psychologen, diëtisten, kinesisten en sociaal verpleegkundigen betrokken zijn.”
Daarnaast bouwt het ziekenhuis, samenmet het Expertisecentrum Digitale Media
van de Universiteit Hasselt, aan een app diehartpatiënten begeleidt, motiveert en voor-lichting geeft tijdens hun revalidatie. “Desmartphone is niet meer weg te denken uithet dagelijks leven. In die zin was hetlogisch dat we hier op in spelen.”
“Bedoeling is dat telerevalidatie deel gaatuitmaken van de standaardzorg”, besluit dr.Ines Frederix. “Zo is het een uitstekendeoplossing voor patiënten die we nietkunnen bereiken via klassieke revalidatie,bijvoorbeeld omdat ze zich niet kunnenverplaatsen naar ons revalidatiecentrum.Ook een mengvorm van beide behoort totde mogelijkheden. We hebben bewezen dathet werkt én dat het kosteneffectief is.Alleen: er is nog geen terugbetaling voor-zien. Dat is aan de beleidsmakers. Nu, het isbekend dat Maggie De Block pro e-healthen m-health is, dus, we hebben goede hoop(lacht).”
Emily Nazionale1. Algemene Directie Statistiek. Hart- en vaatziekten en
kanker blijven veruit de belangrijkste doodsoorzaken, 21mei 2015.
2. Frederix, I. Hansen, D. Coninx, K. et al. (2015) Medium-Term Effectiveness of a Comprehensive Internet-Based andPatient-Specific Telerehabilitation Program With TextMessaging Support for Cardiac Patients: RandomizedControlled Trial. J Med Internet Res, vol. 17(7): e185. doi: 10.2196/jmir. 4799.
3. Frederix, I. Hansen, D. Coninx, K. et al. (2015) Effect ofcomprehensive cardiac telerehabilitation on one-yearcardiovascular rehospitalization rate, medical costs andquality of life: A cost-effectiveness analysis. EuropeanJournal of Preventive Cardiologyn vol. 23 (7): 674-682. doi: 10.1177/2047487315602257
In de reeks ‘e-health in het ziekenhuis’ spreekt Artsenkrant metzorgprofessionals die dagelijks e-healthtoepassingen gebruiken. Dezeaflevering geven we het woord aan Ines Frederix, assistentecardiologie in opleiding aan het Jessa Ziekenhuis.
ACTUEEL
Door telerevalidatie blijft hartpatiënt langer uit ziekenhuis
10
INSA
MEN
WER
KIN
G MET
Patiënten in hettelerevalidatieprogramma krijgeno.a. bewegingsadvies via sms ofe-mail en worden zo als hetware op afstand gecoacht.
Artsenkrant | 22 april 2016 | Nr. 2447
Dokter Ines Frederix:“Uit ons onderzoek blijkt dat
patiënten die geen tele -revalidatie krijgen meer dan dubbel
zo vaak worden heropgenomenwegens har tproblemen in
vergelijking met patiënten dietelerevalidatie volgen bovenop de klassieke
revalidatie.”
© E
N
©Be
lga Im
age
AK2447-010PSD 20/04/16 11:54 Pagina 10
