KatholiekNieuwsblad22Aperite portas Redemptori Open de deuren voor de Verlosser

Nederland: verspreiding Sandd + België: afgiftekantoor 2300 Turnhout + Losse nummers € 2,25

Foto

: Sel

ina

De

Mae

yer

kn22 + 2 juni 2017 + p2

kninhoud

KatholiekNieuwsblad22Aperite portas Redemptori Open de deuren voor de Verlosser

Nederland: verspreiding Sandd + België: afgiftekantoor 2300 Turnhout + Losse nummers € 2,25

Foto

: Sel

ina

De

Mae

yer

REAGEREN OP EEN ARTIKEL IN KATHOLIEK NIEUWSBLAD?

Schrijf of mail de redactie: postbus 1270, 5200 BH Den Bosch,

redactie@katholieknieuwsblad.nl

Op Tweede Pinksterdag, 5 juni, is het kantoor van Katholiek Nieuwsblad gesloten.

knpinksteren

“Laten we onze stappen op aarde versterken om moedig en met enthousiasme voort te gaan op onze weg, op onze missie om het Evangelie te le-ven en ervan te getuigen in elke omgeving. Laten we ons er echter terdege van bewust zijn dat dit niet allereerst afhangt van onze eigen krachten, van onze organiserende capaciteiten en menselij-ke competenties. Enkel met het licht en de kracht van de Heilige Geest kunnen wij succesvol onze missie volbrengen om de liefde en de tederheid van Jezus steeds meer aan anderen te laten ken-nen en te laten ervaren.”

Tijdens het Regina Coeli op 28 mei.

Pauspareltje

Selina De Maeyer

Licht in de duisternis

Trump in het VaticaanNiet alle tegenstelling zijn de wereld uit, maar de eerste ont-moeting tussen president Donald Trump en paus Franciscus verliep veel beter dan van tevoren was verwacht.

‘Pro-gezins-netwerk’Gezinnen brokkelen af. Tegelijk worden ze een steeds belang-rijker zorgnetwerk. Internationaal strijdt men intussen voor herwaardering van het traditionele gezin.

Slag om MarawiDe beelden zullen sommigen verbazen: hoe is het mogelijk dat in een stad in een overwegend katholiek land een mini-kalifaat wordt uitgeroepen?

Alle theologie25 eeuwen theologie samenvatten in één boek? Laurens ten Kate en Marcel Poorthuis doen een dappere poging. “We wilden ook theologen opnemen die je niet meteen verwacht.”

13

20

23

14&1519

‘Een getuigenis zijn’De Katholieke Charismatische Vernieuwing viert met Pink-steren in Rome haar vijftigjarig bestaan. In gesprek met de nieuwe voorzitter van de Nederlandse tak, Gerlo Sogtoen.

De Geest ontcijferdIs de Heilige Geest moeilijk? Wie het Oude Testament bekijkt, vindt talloze sleutels om Hem beter te leren begrijpen en op te merken.

4&5

8&9

11

‘Verkondig Jezus!’Gelovigen uit Neocatechumenale gemeenschappen evangeli-seerden in de Paastijd wereldwijd op pleinen. Oók in Neder-land, en Katholiek Nieuwsblad was er bij.

Zó verkondig jeZeven sleutels voor de nieuwe evangelisatie van de bekende ‘mediabisschop’ Robert Barron. “Geef je kinderen geen pap, geef ze Augustinus!”

De jongerensynodeDe volgende bisschoppensynode staat in het teken van jongeren. Nederlandse bisdommen organiseren bijeen-komsten om de stem van de jongeren te horen.

‘Paulus VI had gelijk’Daniël Maes werkte lang aan zijn boek over de verguisde encycliek Humanae Vitae. Hoe meer hij las, hoe duidelijker het werd: “Paus Paulus VI had het bij het rechte eind.”

7

10

De afbeelding op de voorpagina van deze editie is gemaakt door de Antwerpse fotografe Selina De Maeyer. Zij was eerder ook al ver-antwoordelijk voor de coverfoto van de paaseditie. Het was dit keer opnieuw haar bedoeling om veel symboliek terug te laten komen in de afbeelding.

“De essentie die ik wilde uitbeelden is de duisternis waarin het Licht binnenkomt. ‘Het Licht kwam in de duisternis’, zei Jezus zelf ook.”  De Heilige Geest wilde ze afbeelden in de vorm van de vredes-duif   die één is met het Licht dat in de wereld komt. “Een heel groot Licht dat in de duisternis komt en een teken van hoop is. Want Gods geest is Gods eigen hart en zijn liefde straalt hemels vuur uit, vandaar ook dat ik voor vurige kleuren heb gekozen. Hij heeft zijn hart over de apostelen en over ons uitgestort. Daardoor kan ons hart ook gaan branden als we Hem ontmoeten. Ik hoop dat de mensen dit  in mijn foto kunnen herkennen.”De inspiratie voor deze foto is organisch gegroeid, vertelt de fotogra-fe. “Door gebed en dus door de verbinding met de Heilige Geest. Als ik nu in deze tijd van het jaar ‘s morgens in de Mis zit valt het licht voor het eerst binnen op dat vroege ochtenduur. Ook dat was inspi-rerend voor mij!”Selina hoopt met haar werk mensen dichter bij Jezus te kunnen bren-gen. “En ook dat ik op deze manier dat heilige vuur van liefde een beet-je kan helpen verspreiden en dat de hemel een beetje mag opengaan. Want dat is wat de Heilige Geest doet: Hij verspreidt zijn Liefde die ver-volgens vurig in  onze harten gaat branden als je Hem ontvangt, om zo, samen met andere gelovigen, de Kerk te laten groeien. (SvdB)

Foto

: Dam

iaan

Duf

aux

kn22 + 2 juni 2017 + p3

Deze editie van KN is, hoe kan het ook anders, grotendeels gewijd aan de Heilige Geest. Die kan de boel nogal eens opschudden, pleegt paus Fran-ciscus te zeggen, en dat is ook in dit nummer ge-beurd. Maar: vrees niet.Opschudden is ook wat de Heilige Geest doet in het leven van de Italiaanse missiezuster Ida Por-rino, behorend tot de Dochters van Sint-Paulus. Als jonge vrouw voelde ze zich aangesproken door de vindingrijkheid van de stichter, de in 2003 zaligverklaarde Don Giacomo Alberione (1881 - 1971). Vooral de familiale structuur van de missie-congregatie bevalt haar, de zesde uit een gezin van acht kinderen, erg goed. Maar haar roeping komt in een diepe crisis: waarom doe ik dit terwijl er zo-veel andere mogelijkheden zijn? Er is zelfs een se-rieuze huwelijkskandidaat om de hoek komen kij-ken. “Ik werd kwaad op God, ik wist niet meer wat ik doen moest”, schrijft ze in haar roepings-verhaal. De vraag verdiepte zich: “Wat heb ik Hem te bieden? Schenk ik Hem mijn vermogen lief te hebben en mijn vrijheid?” Pas toen ze daar vol-mondig ‘ja’ op kon zeggen voelde het goed. Ze werd uitgezonden. Niet naar Latijns-Amerika, zoals ze verwachtte, maar naar Taiwan. Daar aan-gekomen wilde ze het liefst met hetzelfde vlieg-tuig terug. Maar ze bleek er goed te passen. Juist het contact met niet-christenen bleek een gewel-dige verdieping te geven aan haar eigen geloof en haar vermogen anders-gelovenden met hun moei-lijkheden te helpen. Ze ontdekte dat de teksten van de psalmen en zelfs het beeld van de lijdende Christus aan het kruis mensen raakt die er onbekend mee zijn. Een vrouw zag het kruis en begreep dat het boeddhis-me haar wel hielp, maar de pijn van haar slechte huwelijk niet wegnam. “Maar als deze God mijn lijden werkelijk zin geeft, dan is dit mijn gods-dienst.” Ze liet zich dopen en haar leven kreeg een andere wending.Een jonge boeddhiste vroeg zich gedeprimeerd af hoe vaak ze zou moeten reïncarneren om haar abortus uit te boeten. “Geef mij je schuld en ik zal hem voor je uitboeten”, had zuster Ida gezegd en de communiteit had er, tot merkbare opluchting van de jonge vrouw, voor gebeden.Misschien, zegt de Italiaanse missiezuster, komen deze ervaringen van pas in ons eigen tot missie-gebied geworden Europa. Nu zij geen provinciaal over-ste meer is, heeft de congre-gatie besloten zuster Ida, rond zeventig jaar oud, naar Pakistan te sturen. Ze ver-heugt zich erop, om ook daar, om maar iets te noe-men, mensen te helpen hun stukgelopen hu-welijk nieuw leven in te blazen. Want dat is wat de Heilige Geest doet, via mensen. Als ze ja zeggen.

Jan PeetersJ.Peeters@katholieknieuws-blad.nl

knactueel

Rapper Kijoe voelde zich in eer-ste instantie heel ongelukkig toen zijn dochtertje drie jaar geleden geboren werd en het syndroom van Down bleek te hebben. Nu is hij juist onbeschrijfelijk gelukkig met haar en dat wil hij met een bijzonder nummer aan de hele wereld laten horen.

“De wereld is er voor jou en met jou een stukje mooier”, rapt Kijoe (echte naam Thijs de Bruijn) in ‘Wij2’, dat hij speciaal voor zijn 3-jarige dochter Eline maakte. Haar komst heeft de rapper op zo’n positieve manier veranderd, dat hij een nummer voor haar wil-de schrijven. In eerste instantie al-leen voor haarzelf, om haar te la-ten weten hoe zij hem veranderd heeft en hoe anders hij door haar is gaan denken over mensen met het Downsyndroom. De trotse va-der kreeg vanuit zijn directe omge-ving echter zo veel mooie reacties op het nummer, dat hij besloot zijn

De Sint-Franciscuskerk in het Frie-se Bolsward is sinds afgelopen zondag offi cieel basiliek. De pro-clamatie gebeurde tijdens een goedbezochte Eucharistieviering door de pauselijk nuntius, aartsbis-schop Aldo Cavalli.

Na het voorlezen van de pauselij-ke bul werden de twee traditione-le eretekens van een basilica minor, het tintinnabulum en het conope-um, op het priesterkoor geplaatst.Hoofdcelebrant was mgr. Peter Wel-len, die het bisdom Groningen-Leeu-

boodschap verder te verspreiden en er een videoclip bij uit te bren-gen. Daarin wilde hij ook andere vaders van een kind met Down-syndroom in beeld laten komen.Een oproep op internet resulteerde in maar liefst vijftig inzendingen van andere trotse vaders. Het was een uitdaging om al die ontroeren-de video’s en foto’s in de clip te ver-werken, maar het is gelukt en de rapper is daar heel erg blij mee. “Doordat er zo veel anderen heb-ben meegewerkt, is ‘Wij2’ niet al-leen meer mijn verhaal, maar dat van een veel grotere groep.” Met het liedje en de bijbehorende video

wilde Kijoe de wereld “een ander, zachter, geluid laten horen in de maatschappelijke discussie rond Downsyndroom en de NIP-test. Ik probeer met dit liedje het beeld rond het Downsyndroom positief te beïn-vloeden. Dat doe ik voor Eline, an-dere mensen met Downsyndroom en (toekomstige) ouders”.Het bijzondere nummer is te down-loaden via iTunes en Spotify. Ook is er een speciale website gemaakt, www.wij2.info, waar de videoclip te zien is. Vader Kijoe laat daar weten: “‘Wij2’ gaat over liefde. Over accep-tatie. Over een wereld die mooier is als iedereen gewoon mag zijn.” (KN)

Vader rapt voor dochter met Downsyndroom

warden sinds de benoeming van mgr. De Korte tot bisschop van Den Bosch, vorig jaar mei, als administra-tor heeft bestuurd. Komende zater-dag heeft het bisdom offi cieel weer een nieuwe bisschop. Dan wordt Ron van den Hout tot bisschop ge-wijd en neemt hij de zetel in bezit.

Maria van SevenwoudenOm voor de titel basilica minor in aanmerking te komen is onder meer de aanwezigheid van een le-vende geloofsgemeenschap en een bijzondere devotie nodig. De pro-

clamatie viel dan ook op de feestdag van Onze-Lieve-Vrouw van Seven-wouden, waarvan het dertiende-eeuwse mirakelbeeld in de kerk wordt bewaard en vereerd. Tijdens de Eucharistieviering werd de Friestalige Titus Brandsma-mis gezongen van de in 2003 overleden componist Sietze Koopmans.

KledingbusNa de Mis zegende mgr. Cavalli de kledingbus in, een initiatief van de parochie om in de omgeving goede gebruikte kleding een tweede leven

te geven voor mensen die het wat minder breed hebben.De Sint-Francis-cuskerk is de eerste basiliek in het noordelijkste bisdom van Ne-derland. (KN)

Sint-Franciscuskerk Bolsward is nu officieel een basiliek

Foto

: KN

- Ja

n Pe

eter

s

Rapper Kijoe wil “een ander, zachter geluid laten horen in de discussie rondom Downsyndroom”.

De eerste basiliek van het bisdom Groningen-Leeuwarden: de Sint-Francis-cuskerk in het Friese Bolsward.

Bee

ld: w

ww

.wij2

.info

Nieuw leven

kn22 + 2 juni 2017 + p4

De Katholieke Charismatische Vernieuwing

(KCV) bestaat vijftig jaar. Gerlo Sogtoen (52)

uit Houten is sinds mei voorzitter van de

nieuwe beweging die bijzondere aandacht

heeft voor het werk van de Heilige Geest.

“Als je een persoonlijke relatie met God hebt,

krijg je een heel leuk en spannend leven.”

Linda Stelma

‘Je mag een getuigenis knpinksteren

Foto

: AP

Hij groeide op in een katholiek gezin in het Overijs-selse Haaksbergen. Gerlo Sogtoen vertelt erover in de ruime woonkeuken in het huis in Houten waar hij sa-men met zijn vrouw Mariëtte woont. “In de puberteit ging het niet zo goed met me. Ik was heel angstig en onzeker. Toen ik vijftien was, heb ik God op mijn knie-en uitgedaagd om te laten zien dat Hij bestaat.”

Doop in de GeestOp dat moment gebeurt er niet direct iets bijzonders in zijn leven. Dan komt het moment dat hij via vrien-den van zijn ouders bij een jongerenweekend van de Katholieke Charismatische Vernieuwing terechtkomt. Hij is dan zeventien jaar. “Tijdens dat weekend heb ik voor me laten bidden. Eerst gebeurde er niets. Maar toen ik even later in de hal liep, vielen de schellen van mijn ogen. Ik zag veel helderder. Er was iets gebeurd, maar ik wist niet wat. Ik had een verhoogd bewust-zijn en voelde me heel blij.”

Achteraf zegt Sogtoen dat dat moment zijn doop in de Heilige Geest is geweest. “Ik kreeg een persoonlij-ke relatie met God. Ik voelde me geborgen en ge-steund en kon veel meer kracht halen uit het geloof.”

‘Intimiteit met God’De jonge Gerlo wordt actief in het jongerenwerk van de KCV. In die tijd leert hij ook zijn vrouw Mariëtte kennen die daar ook bij betrokken is. Een paar jaar la-ter trouwen ze. Ze krijgen vier kinderen en blijven ac-tief voor de KCV. De afgelopen tien jaar droegen ze de pastorale verantwoordelijkheid voor het tiener-werk. En nu is Sogtoen voorzitter geworden. Hij volgt Ine Stassen op die waarnemend voorzitter was nadat Piet Timmermans in 2016 afscheid nam.Sogtoen hoopt een vredestichter te zijn en een brug-genbouwer tussen het werk van de KCV en de paro-chies. “Ik zou het fi jn vinden als de harten van de mensen opengaan voor God. Er is veel meer in het le-

kn22 + 2 juni 2017 + p5Fo

to M

ichi

el v

an d

er H

eijd

en

zijn’

ven dan wij denken, dan dat ik denk. Er is meer lief-de, meer intimiteit met God. Het gaat om het leven zelf. Dat wat we doen voor Hem of voor zijn konink-rijk, daar mag je ook van genieten.”

‘Gaven van de Geest’Het doel van de KCV is dat iedereen binnen de ka-tholieke Kerk een persoonlijke relatie krijgt met God. Sogtoen: “Als je een persoonlijke relatie hebt met God dan zie je de gaven van de Geest terug.”Deze bijzondere vermogens die door de Heilige Geest

‘ Vuur, enthousiasme en diepgang’

De Katholieke Charismatische Vernieuwing (KCV) is een stroming binnen de Kerk met bij-zondere aandacht en openheid voor de Heilige Geest. Ze wil mensen helpen “meer vuur, en-thousiasme en diepgang in de geloofsgemeen-schap te brengen, zodat ieder – groot en klein – komt tot een meer persoonlijke relatie met God”.De KCV heeft geen leden. Voorzitter Gerlo Sog-toen: “We zijn meer een vernieuwing dan een be-weging. Iedereen is vrij om zich daaraan te com-mitteren. Je betrokkenheid bestaat uit het deelnemen aan conferenties, gebedsgroepen en nieuwe initiatieven.” De KCV organiseert retrai-tes, kinder- en tienerbijeenkomsten, weekends voor genezing, biedt ondersteuning aan charis-matische geloofsgroepen en houdt jaarlijks een Nationale Open Dag op Tweede Pinksterdag. Dit jaar bestaat de KCV vijftig jaar. Op de vakan-tieconferentie Celebrate die gehouden wordt van 21 tot 28 juli op Pagedal in Stadskanaal, zal op 23 juli speciale aandacht worden besteed aan het vijftigjarig jubileum.

Info: kcv-net.nl

Charismatische Vernieuwing in Nederland

‘Als je een persoonlijke relatie hebt met Goddan zie je de gaven van de Geest terug’

knpinksteren

KCV-voorzitter Gerlo Sogtoen: “Je hoeft je niet te scha-men voor je geloof. Je mag een getuigenis zijn. Dat hoeft niet altijd met woorden. Leef gewoon je leven.”

aan christenen worden gegeven zijn onder meer te-rug te vinden in 1 Korintiërs 12: wijsheid, het over-dragen van kennis, een groot geloof, de gave om te genezen, de kracht om wonderen te verrichten, om te onderscheiden wat wel en wat niet van de Geest af-komstig is, om in klanktaal te spreken of om het uit te leggen.Als Sogtoen naar zichzelf kijkt, dan heeft hij de gave van onderscheiding. “Ik weet wat goed en kwaad is.” En hij ziet de gave van genezing op het gebed bij men-sen om hem heen. “Ik heb gezien dat benen aangroei-en. Het meemaken van wonderen bouwt je geloofs-leven enorm op. Dat is geestelijk voedzaam. Ik geloof in wonderen. God is vandaag en morgen dezelfde als gisteren. Waarom zou Hij die gaven alleen aan de eer-ste christenen geven?”

‘Een getuigenis zijn’Sogtoen voedt zijn relatie met God door te bidden en door bewust stille tijd te houden. “Maar ik kan ook door de dag heen met God praten. Je hoeft niet tot zondag te wachten. En je hoeft je niet te scha-men voor je geloof. Je mag een getuigenis zijn. Dat hoeft niet altijd met woorden. Leef gewoon je le-ven.”Sogtoen heeft ook wel adviezen voor mensen die, net als hij ooit, op zoek zijn naar een relatie met God. “Vraag God erom en stel je ervoor open. Praat met je pastoor en lees je Bijbel. Zoek aansluiting bij een ver-nieuwingsbeweging; er zijn er vijftien tot twintig bin-nen de katholieke Kerk. Verdiep je in alles wat met het geloof in Jezus te maken heeft. Jezus is de weg, de waarheid en het leven. Door Hem kom je tot de Vader. En als je die weg gaat, dan krijg je een heel leuk en spannend leven. Dat kan ik nu wel zeggen. Als je je angsten kwijtraakt, dan kun je ook in de are-na van het leven staan.”

‘Het mooiste feest’Pinksteren is het feest van de uitstorting van de Hei-lige Geest. Maar dat wil niet zeggen dat dat voor Sogtoen het hoogtepunt is van het kerkelijk jaar. “Voor mij is Pasen het mooiste feest. Met name het moment dat Jezus zegt: ‘Ik maak alles nieuw …’ Door Jezus komt de Heilige Geest en kan iedereen deel zijn van zijn koninkrijk.”Dit pinksterweekend is Sogtoen met nog vijftig an-deren van de KCV in Rome voor de viering van het vijftigjarig bestaan. Ze gaan onder meer op audiën-tie bij paus Franciscus, die het werk van de KCV eens omschreef als “een stroom van genade”.“Ik weet niet of ik de paus persoonlijk spreek. Maar ik zou graag samen met hem willen bidden. En ik zou hem willen bedanken dat hij zo nederig is en een voorbeeld is voor heel veel leiders. Hij heeft het lef de Kerk aan te sturen. En dat doet hij vooral met liefde.” +

Vijftig jaar geleden, in 1967, maakten Amerikaan-se studenten de uitstorting van de Heilige Geest mee. Het was de start van de Katholieke Charis-matische Vernieuwing. Niet veel later kreeg de stroming ook in Nederland voet aan de grond.

Ed Arons (68) is een van de betrokkenen van het eerste uur. De voormalig hoofdredacteur van Ka-tholiek Nieuwsblad leerde de charismatische ver-nieuwing kennen in Nieuw-Zeeland waar hij na zijn middelbareschooltijd vijf jaar woonde. Toen hij en zijn vrouw Karin begin jaren zeventig terug-keerden in Nederland waren ze niet direct van plan om specifi ek iets te doen met charismatische vernieuwing. “We wilden vooral dat katholieken een persoonlijke band met Jezus zouden krijgen, om daaruit te leven. Daar ontbrak het in die tijd aan.”De familie Arons bezoekt mensen huis aan huis, staat met een boekenstand op beurzen en houdt jongerenavonden. “Daar kwam eigenlijk nooit iets uit, tot het moment dat we in contact kwamen met anderen die interesse hadden in de charismatische vernieuwing. We ontmoetten onder anderen An-ton en Nellie Ruiter en pater André Beijersbergen.”Samen trekken ze verder op in hun wens om ka-tholieken een levend geloof te laten krijgen. Het is inmiddels 1974. Er worden gebedsgroepen en re-traites gestart en de mogelijkheden voor een open dag worden besproken. In juli van dat jaar is het zover. “We hadden vijftig uitnodigingen verstuurd voor een open dag in Oudenbosch. Er kwamen meer dan honderd mensen. We zongen eenvoudi-

ge liederen, er was een spreker en een getuigenis en ter afsluiting hielden we een Eucharistievie-ring.”En dan gaat het snel. Overal ontstaan gebeds-groepen. Er worden twintig landelijke bijeen-komsten gehouden in een jaar tijd. Arons neemt met een aantal vrijwilligers de hoofdredactie en organisatie van het tijdschrift Bouwen aan de Nieu-we Aarde over van pater Beijersbergen. Het blad wordt het offi ciële orgaan voor de charismatische vernieuwing in de katholieke Kerk in Nederland. De eengezinswoning van de familie Arons wordt tijdelijk een landelijk centrum van charismati-sche vernieuwing. Naast hun eigen gezin van vier personen, komen er twee paters en een jon-geman in huis. Zij helpen bij de verzending van geestelijke lectuur en bij de organisatie van lan-delijke dagen.Arons: “Het liep allemaal als een trein. Heel veel mensen zochten ondersteuning bij hun persoon-lijke geloof. Ze zeiden: ‘We hebben eindelijk ons thuis gevonden.’ Het was een tijd van secularise-ring. Gebed en bijbellezen werden minder belang-rijk in de Kerk. Dus er bleef weinig over voor men-sen die hun heil zochten in een innerlijk leven.”In 1976 wordt er een stichting opgericht met de-zelfde naam als het tijdschrift, Bouwen aan de Nieuwe Aarde. Het is de voorloper van de Katho-lieke Charismatische Vernieuwing zoals we die nu kennen. Arons blijft tot 1983 betrokken bij het werk. Tijdens de open dag van de Katholieke Cha-rismatische Vernieuwing aanstaande maandag zal hij een getuigenis geven.

kn22 + 2 juni 2017 + p6

Pinksteren draait om de komst van de Heilige

Geest, die vele gaven met zich meebrengt.

Maar wat betekent het om begaafd te zijn? De

fi lm Gifted, die later dit jaar in de Nederland-

se bioscopen draait, stelt deze vraag op een

mooie manier aan de orde.

Zr. Helena Burns f.s.p.

Met Pinksteren vieren we de komst van de beloofde Heilige Geest. Zijn traditionele zeven gaven zijn wijs-heid, begrip, raad, kracht, kennis, vroomheid en god-vrezendheid (Jes. 11,1-2). De negen charismatische ga-ven van de Heilige Geest zijn een woord van wijsheid, een woord van kennis, geloof, genezing, wonderen, profetie, onderscheiding der geesten, spreken in ton-gen en uitleg daarvan (1 Kor. 12,8-10). De twaalf vruch-ten van de Geest zijn liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid, ingeto-genheid, bescheidenheid, zelfbeheersing en kuisheid (Gal. 5,22-23).

Te slim voor schoolMary (een geweldige McKenna Grace) is een zevenja-rig rekenwonder, net als haar moeder (die zelfmoord pleegde) dat was. Ze is van kleins af opgevoed door haar oom Frank (Chris Evans, wiens acteerwerk bijna te groot is voor deze kleine fi lm). Frank was ooit fi lo-sofi edocent maar repareert nu boten en woont met Mary en hun kat Fred in een erg bescheiden huis. Die constructie is echter nooit juridisch geregeld. Frank geeft Mary thuisonderwijs omdat ze te slim is voor school, en bot en ongeduldig kan zijn tegen haar klas-genoten.Tegelijk heeft ze eigenschappen die uiteinde-lijk God-gegeven zijn: begrip, kennis en geestkracht. Zo benadert ze het leven absoluut onverschrokken en komt ze luidruchtig op voor een kind dat gepest wordt. Dat doet ze overigens meer uit een gevoel voor recht-vaardigheid dan uit naastenliefde, als ze met kalme lo-gica uitlegt dat het wetenschapsproject van dat kind simpelweg superieur was aan alle andere – het hare in-begrepen. Roberta (Octavia Spencer) is de huurbazin op wie Mary dol is en die haar helpt om een gewoon meisje te zijn.

RaakAls Frank beslist dat het tijd voor Mary is om naar een gewone school te gaan, waarschuwt Roberta hem dat de juridische status van hem en zijn nichtje gemakke-lijk aan het licht kan komen en dat hij Mary kwijt kan raken. Frank lijkt niet al te bezorgd. Op school neemt iedereen aan dat hij Mary’s vader is, en hij laat hen in die waan.

Uiteraard is het op dag één raak. De verveelde Mary wordt sarcastisch tegen lerares Bonnie (Jenny Slate) en haar klasgenootjes. Als het meisje de rekenopdrachten “gemakkelijk” noemt, legt Bonnie haar een vergelij-king voor die geen zevenjarige kan oplossen. Mary wel. Bonnie probeert iets moeilijkers. Mary lost het uit haar hoofd op. Voor de daaropvolgende opdracht, die Mary uit haar hoofd doet, heeft Bonnie een rekenma-chine nodig.

De gave oomMary weet niet hoe ze een kind moet zijn, maar Frank weet hoe hij met haar en haar begaafdheid moet om-gaan: hun band is gewel-dig. Na een paar inciden-ten op school vertelt Frank haar dat ze weet dat ze niet moet “op-scheppen” en “compas-sie” moet hebben met wat zij “idiote kinderen” noemt.Helaas kan oom Frank, die agnost is, Mary’s vragen over God niet beantwoorden. Hij komt niet verder dan ‘Jezus heeft geweldige aforismen’. Ook geeft hij Mary een verschrikkelijk voorbeeld als hij

met Bonnie het bed in duikt, wat hij voor zijn nicht-je probeert te verbergen, zonder succes. Het is wat er gebeurt als er geen referentiepunt – de Heilige Geest – is om ons te leiden bij het vormen van ons karakter. Vervolgens zijn we niet in staat de volgen-de generatie te helpen.

EvelynEn daar is Evelyn (Lindsey Duncan), Franks moeder. De ijskoude Britse matriarch en ietwat gefrustreerde wiskundige, die haar dochter mogelijk het laatste zet-je gaf, wil dat Mary naar een speciale school gaat om haar volle “potentieel” te bereiken. Frank benadrukt dat zijn zus wilde dat hij Mary als een normaal kind zou opvoeden.Er zijn trieste momenten als Mary beseft dat de vraag wie haar kan, zou moeten of wil opvoeden eigenlijk voor iedereen een probleem is. Ook beseft ze dat Eve-lyn het betreurt kinderen te hebben gekregen, want “na de kinderen… geen wiskunde meer”. In die zin lijkt Gifted propaganda te zijn voor de exacte vakken, ge-richt op meisjes. Maar wat als de meeste meisjes niet bijzonder geïnteresseerd zijn om van die vakken hun carrière of leven te maken?Evelyn vecht een vastbesloten juridische strijd om de voogdij over haar kleindochter, met behulp van Ma-ry’s verder afwezige vader. Franks advocaat maakt haar zwart, maar ze verdedigt zichzelf slim. Net zo slim is haar mening over wat het beste is voor begaaf-de mensen (en de mensheid). Ze stelt dat haar overle-den dochter “de verantwoordelijkheid kende die ze had gekregen” om de wereld te verbeteren.

Begaafd zijnIn een relativistische cultuur kan wat als ‘gave’, ‘goed’ en ‘deugd’ wordt gezien, erg verschillen en zelfs in confl ict zijn met elkaar. Wat we uit Gods openbaring kennen als waar, goed en prachtig wordt door de tijdgeest vaak afgewezen, terwijl intrinsieke kwaden worden toegejuicht. Vroomheid en godvre-zendheid bijvoorbeeld worden vaak gelabeld als waanbeeld, fanatisme en zelfs ‘haat’. Vruchten van

de Heilige Geest als beschei-denheid, zelfbeheersing en kuisheid zijn voor velen he-lemaal geen deugden. En vriendelijkheid kan gezien worden als zwakheid, ter-wijl brutaliteit en assertivi-teit worden geprezen. We zien een aantal van deze (on)deugden aan het werk in Mary. Zo is ze slim en dat

weet ze, en ze toont niet alleen een begrijpelijke frus-tratie als het tempo van haar klasgenoten haar ver-traagt, ze bespot hen. Gelukkig is er de begeleiding van haar oom, die haar vertelt dat een succesvol mens zijn meer inhoudt dan intelligentie. Mary weet dit wel, want ze waardeert mensen die echt van haar houden en voor haar zorgen, en ze weet het als zij dat niet doen.

De prachtige gedachte die Gifted meegeeft, is dat ‘be-gaafd zijn’ uit zoveel meer bestaat dan onze talenten, vaardigheden of mogelijkheden. Of zoals Mary over Frank zegt: “Hij wilde me voordat ik slim was.” +

Gifted (VS, 2017). Regie Marc Webb, met o.a. Chris Evans, McKenna Grace en Octavia Spencer. Helena Burns f.s.p. is lid van de congregatie Dochters van Sint-Paulus. De con-gregatie werd opgericht om te evangeliseren via de media. Zie daughtersofstpaul.org en pauline.org.

Wat werkelijk begaafd zijn betekent

‘Begaafd zijn’ betekent zo veel meer dan onze

talenten of vaardigheden

mmjjeeGkdB

eeld

: Fox

Sea

rchl

ight

De zevenjarige Mary en haar oom Frank hebben een ge-weldige band. Het meisje voelt goed aan dat begaafd zijn meer is dan wat we kunnen: “Hij wilde me voordat ik slim was.”

knpinksteren

kn22 + 2 juni 2017 + p7

Is de Heilige Geest ‘moeilijk’? Het Oude

Testament biedt ons sleutels om Hem beter

te begrijpen en op te merken.

Jos Moons s.j.

Voor veel mensen is de Heilige Geest een beetje moei-lijk. Want wat moet je je bij de Geest voorstellen? Zelfs de Schrift blijft vaag en spreekt alleen in beelden: wind, kracht, duif. Theologen spreken over “de onbekende God”. Omdat ook hier geldt dat onbekend onbemind maakt, hebben veel gelovigen meer met Jezus. Die had een lichamelijke gestalte, heeft onder ons gewandeld en heeft concreet dingen gedaan. We hebben Hem kun-nen zien en aanraken. Ook het pinksterverhaal helpt niet zo veel, omdat het bol staat van de vreemde gebeurtenissen: hevige wind, tongen van vuur, spreken in alle talen, duizenden be-keringen. Snappen we door zo’n buitenissig verhaal meer over de Heilige Geest? Om verder te komen kunnen we beter niet de vergelij-king met Christus maken. Ook technisch-theologische termen zoals de “derde persoon van de Drie-eenheid” kunnen we beter tijdelijk laten zitten. Wat aanbeveling verdient, is eerder een omweggetje, en wel via het Oude Testament. Wat het Oude Testament zegt over de Geest verschaft ons de ‘codes’ waarmee we de ge-heimtaal van het pinksterverhaal kunnen kraken.

De Geest als windHet pinksterverhaal begint met wind. “Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren allen bijeen op dezelf-de plaats. Plotseling kwam uit de hemel een gedruis alsof er een hevige wind opstak en heel het huis waar zij gezeten waren, was er vol van” (Handelingen 2).Als zeiler denk ik bij wind meteen aan mooie zeiltoch-ten. Of misschien denk je aan tegenwind op de fi ets, of aan de gierende wind om het huis. Maar in het Oude Testament is de wind veel dubbelzinniger. Het woord voor wind – ruach – betekent niet alleen een natuurver-schijnsel, maar ook levensgeest, goddelijke kracht, en inspiratie en zending. Dat blijkt heel duidelijk in Ezechiëls visioen van de

dode botten die tot leven komen (Ezechiël 37). Daar horen we hoe de profeet moet profeteren tot “de ruachuit alle windstreken” – de wind dus. Vervolgens krijgt die wind de opdracht om te ademen over dode botten, die ruach ontberen, zodat ze weer ruach hebben en le-ven. Hier betekent ruach duidelijk de levensgeest. Dat alles doet Ezechiël bovendien nadat hij de goddelijke ruach ontvangen heeft en profeet geworden is (Ezechi-el 11). Daar betekent ruach duidelijk nog wat anders, namelijk een goddelijke inspiratie en zending.

CodetaalDaarmee levert het Oude Testament een belangrijke code. Het pinksterverhaal vermeldt de hevige wind niet uit meteorologische interesse. (Als dat de bedoe-ling geweest zou zijn, is het opmerkelijk nalatig dat bij-voorbeeld het al dan niet schijnen van de zon onver-meld blijft.) De wind was voor de hoorder van die tijd een code die subtiel verwees naar de goddelijke kracht die leven-gevend aan het werk was. Met de dubbelzinnige vermelding van de wind staat Handelingen in een traditie die teruggaat tot de eerste regels van de Schrift. Daar gaat het over de ruach die over de wateren van de nog vormloze aarde zweeft (Genesis 1). En wat te denken van de ruach die God over de aarde zendt na de zondvloed, om de aarde weer droog en bewoonbaar te maken (Genesis 8)? En van de sterke wind die de Rode zee in tweeën splijt, zodat de Israëlieten kunnen ontsnappen aan de Farao (Exodus 14)? In al die gevallen heeft ruach een dubbe-le bodem: het is een natuurverschijnsel waarin God zélf krachtig en leven-gevend aan het werk is.

EindtijdBovendien staat de Geest voor de eindtijd. Of mis-schien kun je het beter de nieuwe tijd noemen: de tijd van het Rijk Gods. Het is de tijd dat wolf en lam samen neerliggen en niemand nog kwaad doet, aldus Jesaja in een poëtisch-profetische droom (Jesaja 11). Niet toe-vallig begint Jesaja z’n droom met de scheut uit de stronk van Isaï op wie de Geest rust, want de nieuwe tijd is de tijd van de Geest. Die Geest vertegenwoor-digt wijsheid, inzicht, goed beleid, ontzag voor God, met als weldadige vruchten dat de drager van de Geest

oog heeft voor de zwakken (Jesaja 11). Ook in Ezechi-el staat de Geest voor de eindtijd. Dan namelijk zal het volk Israël niet meer zijn als dode botten, maar bevrijd uit de ballingschap en trouw aan God (Ezechiël 37). God zal alles in allen zijn.Ook dit werpt weer licht op het pinksterverhaal uit Handelingen. We horen daar dat de leerlingen vervuld worden van de Heilige Geest en in allerlei talen spre-ken. Dat gaat niet in de eerste plaats over het spreken in tongen, zoals binnen de charismatische gemeen-schap. Eerder verwijst het naar de eindtijd. Dat beves-tigt trouwens Petrus zelf als hij de profetie van Joël over het einde van de tijden citeert, om daarmee het pinkstergebeuren te duiden (Handelingen 2). Tekens van die nieuwe tijd zijn er volop, want leerlingen die tot dan toe uit angst niet spraken, spreken nu wél; ze verkondingen. En mensen die tot dan toe Gods woord niet verstonden, verstaan het nu wél; ze geloven. Zelfs met duizenden tegelijk, aldus Handelingen.

Geest anno nuDeze codes uit het Oude Testament – er zijn er trou-wens nog meer – werpen niet alleen licht op het curi-euze pinksterverhaal. Ze suggereren ook waar de “on-bekende God” gevonden kan worden, namelijk in en achter de dingen. Als de wind heilzaam is, dan is het ook de Heilige Geest. De bevrijding uit de ballingschap door een droog gewaaide Rode Zee, daar moet de Geest dus aan het werk zijn. En als er goede dingen ge-beuren en het Rijk Gods zichtbaar wordt, dan is de Geest de bouwmeester. Dat geldt evenzeer voor de ver-kondiging van het Evangelie door de apostelen toen, als anno nu voor alle vormen van inzet voor de mede-mens, voor het milieu, voor spiritualiteit, voor de Kerk.Is de Geest moeilijk? Of moeten wij groeien in gelovi-ge opmerkzaamheid? Door voortaan de hoop op bord-jes “dit is de Geest” te laten varen, en “gewoon” aan te voelen waar het goede gebeurt? Want overal waar heil gebeurt, daar mag de gelovige de Heilige Geest ver-moeden. +

Jos Moons is jezuïet; hij schrijft een proefschrift over de Heilige Geest en het Tweede Vaticaans Concilie aan de Tilburg School of Catholic Theology.

Pinksteren: een gecodeerd verhaal over de Geest

Een zeiler denkt bij wind meteen aan mooie zeiltochten. Maar in het Oude Testament is de wind veel dubbelzinniger.

knpinksteren

kn22 + 2 juni 2017 + p8

In 120 landen gingen gelovigen uit Neocate-

chumenale gemeenschappen tijdens de Paas-

tijd de straat op om te evangeliseren. De ‘grote

missie op de pleinen’ vond in Nederland plaats

in Amsterdam, Den Haag en Maastricht.

Francesco Paloni

Vanuit een stilstaande auto aan het Regentesseplein in Den Haag kijken twee mensen vol verbazing naar een groep zingende mensen. In hun midden staat een kruis en een lezenaar met een doek waarop Maria en de aartsengel Gabriël zijn afgebeeld. “Zijn het katholie-ken?”, vraagt de vrouw. “Of ik gelovig ben? Ik ben

moslim. Het is wel goed dat het geloof naar buiten komt, dat zie je te weinig.” Verderop kijkt een man van-af zijn fi ets toe. Zijn naam is Eddie. “Ik vind het mooi om te zien, daarom ben ik even gestopt. Ik heb wel van God gehoord, maar ben eerlijk gezegd nog zoekende. Er zijn tegenwoordig zoveel confl icten en botsingen in de maatschappij. Maar wat ik hier zie, vind ik schitte-rend, vooral die saamhorigheid.”

‘Op zoek’“Wij volgen het voorbeeld van de apostelen die getui-gen van het lege graf en verkondigen dat Jezus is ver-rezen”, vertelt Alessio Radaelli (44). Hij is coördinator van de missies in Nederland. Zijn ouders verlieten in het jaar 1988 het Italiaanse Padua om als missiegezin naar Amsterdam te verhuizen. “Veel mensen kennen

‘Ga de pleinen op, verkondig

Foto

’s: F

eder

ico

Cal

ore

Links:De missies op de pleinen - hier de missie in Amsterdam - bestaan uit getuigenis en catechese.

In Amsterdam, Den Haag en Maastricht gingen gelovigen en priesters uit Neocatechumenale gemeenschappen in gesprek met geïnteresseerde voorbijgan-gers. Zij zijn vaak verbaasd om op deze manier met katholieken in contact te komen.

knpinksteren

God niet. Het is vaak niet vanzelfsprekend om op ei-gen initiatief de Kerk op te zoeken. Met deze missies treedt de Kerk naar buiten, op zoek naar de mensen.”Volgens Radaelli, getrouwd en vader van vier kinde-ren, is de ervaring van de afgelopen jaren positief. “Sommige mensen hebben de weg naar de Kerk gevon-den. Men is verbaasd en verwacht dit niet van de ka-tholieke Kerk. Vaak wordt zij in verband gebracht met negatieve zaken, maar de Kerk heeft meer te bieden: vreugde en hoop die mensen aantrekt.”

‘Uit dankbaarheid’Tijdens de pleinmissies worden naast getuigenissen ook enkele catecheses gegeven. Er komen belangrijke ge-loofsvragen aan de orde, zoals wat God voor iemands leven kan betekenen, wat de zin is van het leven en wat de Kerk is. Radaelli: “Een belangrijk onderdeel van de catechese is de verkondiging van het kerygma, de Blij-de Boodschap van redding. Er zijn veel mensen in onze maatschappij die geen antwoorden vinden voor hun problemen en hun lijden. Wij zijn als Kerk geroepen om aan allen de boodschap van het Evangelie, die redt, te brengen.” Na afl oop van de vijf missies is er voor ge-interesseerden gelegenheid om in de nabijgelegen pa-rochies aansluiting te vinden. Matteo (38) en Farrah (39) Latilla namen met hun acht kinderen deel aan de missie in Den Haag. Op een van de zondagen gaf het echtpaar een publiek getuigenis op het plein. “Wij komen uit dankbaarheid”, vertellen ze. “God heeft ons huwelijk herbouwd en ons een nieu-we relatie gegeven.”

kn22 + 2 juni 2017 + p9

Jezus Christus!’

‘Belangrijk is het getuigen van God, zonder anderen te veroordelen of

jezelf beter te achten’

‘Men is verbaasd en verwacht dit niet van de katholieke Kerk. De Kerk heeft vreugde en

hoop te bieden’

Het echtpaar maakt deel uit van een Neocatechume-nale gemeenschap in de H. Bartholomeusparochie in Schoonhoven, waar zij samen met anderen een weg van christelijke inwijding volgen. De gemeenschap is voor hen een grote hulp, zeggen ze. “Belangrijk is het getuigen van God, zon-der anderen te veroordelen of jezelf beter te achten”, vertelt Latilla. “Ik heb zelf ervaren hoe God mij niet heeft veroordeeld toen ik voor een tijd de Kerk had verlaten en een losbandig leven leidde. Hij heeft mij bemind zoals ik ben en mij weer teruggeleid naar Hem. Dit is voor mij des te meer reden om het aan anderen te vertellen.”

Tienduizend pleinenHet initiatief van de ‘grote missie op de pleinen’ kwam tot stand in 2013. Op verzoek van de Pauselijke Raad voor de Leken en de Pauselijke Raad voor de Nieuwe Evangelisatie brachten de initiatiefnemers van de Neo-catechumenale Weg, Kiko Argüello en Carmen Hernán-dez, met priester Mario Pezzi dit idee naar voren. Ze wilden op die manier een bijdrage leveren aan het Jaar van het Geloof. Sindsdien zijn er ieder jaar missies op de pleinen. In 120 landen over de hele wereld gaan le-den van de Neocatechumenale Weg in de vijf zonda-gen van de Paastijd de pleinen op om van hun geloof

te getuigen, in totaal op meer dan tienduizend pleinen over de hele wereld, behalve in Europa onder meer ook in Afrika, Azië en het Midden-Oosten. Paus Franciscus steunde het initiatief, waarmee gehoor

wordt gegeven aan zijn op-roep aan de Kerk om “er op uit te gaan om mensen te zoeken”. “Ik groet op bij-zondere wijze de Neocate-chumenale gemeenschap-pen van Rome die vandaag een bijzondere missie be-ginnen op de pleinen van de stad. Ik nodig allen uit om de Blijde Boodschap te

brengen naar elk levensmilieu, met zachtmoedigheid en respect”, zei Franciscus op 7 april 2013, ter gelegen-heid van de inhuldiging van de missies. “Ga de plei-nen op en verkondig Jezus Christus, onze redder!”

‘De dwaasheid’In een interview met de katholieke nieuwssite Zenit, vertelde Argüello dat dankzij dit soort missies veel be-keringen tot stand komen, “vooral van mensen die ver van de Kerk waren geraakt of niet gelovig waren. Zij worden aangetrokken door de liederen, de vreugde tussen de mensen, de getuigenissen en het beluisteren van het kerygma, dat de geest van de mens tot in de diepte raakt. Sint-Paulus zegt dat God de wereld heeft willen redden door de dwaasheid van de verkondi-ging, in het Grieks kerygma”. +

knpinksteren

Biechten op de pleinen, ‘getuigenis van geloof’Tijdens een van de pleinmissies bij de On-ze-Lieve-Vrouwebasiliek in Maastricht ston-den priesters gekleed in albe en stola klaar om op straat biecht te horen (zie foto).

De biechtviering is onderdeel van de vijf plein-missies tijdens de Paastijd. Een man die toe-vallig voorbijkwam en biechtte, vertelde: “Deze biecht kwam op een heel moeilijk mo-ment van mijn leven. Het was alsof God mij hiermee een antwoord gaf. Bedankt hiervoor.”

Pastoor Jan Vries van de basiliek van Onze-Lie-ve-Vrouw die aan het plein ligt, vertelt dat voor-bijgangers vooral onder de indruk waren van de biecht horende priesters. “Eigenlijk heb ik daar de meeste reacties op gehad. Mensen zien priesters en mensen die neerknielen en verge-ving krijgen. Omdat ik ook aanwezig ben bij de missies, heb ik kunnen uitleggen wat er gaande was. Ik denk dat deze vorm van evangelisatie heel goed werkt. Het is een duidelijk getuigenis van geloof op een geweldig druk plein.” (FP)

Waarom ‘nieuwe evangelisatie’? Dáárom!het leven van iedere Christen kunnen en moeten deze boodschap laten weerklinken: ‘God heeft je lief, Christus is gekomen voor jou, Christus is voor jou “de weg, de waarheid en het leven”.’”

(Heilige paus Johannes Paulus II, Christifi delis Laici 34)

“Het Evangelie is de steeds nieuwe verkondiging van de verlossing, gebracht door Christus om de mensheid deelnemer te laten worden in het myste-rie van God en in zijn leven van liefde, en haar open te stellen voor een toekomst van verzekerde en krachtige hoop.”

(Paus Benedictus XVI, toespraak tot een vergade-ring van de Pauselijke Raad ter bevordering van de Nieuwe Evangelisatie)

De evangelisatie “is de bestaansreden van de Kerk. (…) Het is Jezus Christus zelf, die ons van binnen-uit daartoe aanzet. (…) Om het eenvoudig uit te drukken: er zijn twee beelden van de Kerk: de Kerk die evangeliseert en buiten zichzelf treedt (…); en de wereldse Kerk, die leeft binnenin zichzelf, van-uit zichzelf, voor zichzelf”.

(Kardinaal Jorge Mario Bergoglio, kort voor hij paus wordt en de naam Franciscus aanneemt)

Compendium voor de nieuwe evangelisatie is een ge-zamenlijke uitgave van De Boog, Betsaida, het Katho-liek Alphacentrum en het Centrum voor Parochiespi-ritualiteit. De uitgave telt 150 pagina’s en is voor € 12,50 te bestellen via onder meer www.deboog.nl en www.betsaida.org.

De term ‘nieuwe evangelisatie’ valt veel. Maar wat houdt dat in? Waarom is het nodig? En hoe moet dat dan, evangeliseren? Om op dit soort vragen antwoord te geven stelde Mirjam Spruit het Com-pendium voor de nieuwe evangelisatie samen. Het be-vat citaten uit documenten van het Tweede Vati-caans Concilie en toespraken en geschriften van pausen, van Paulus VI tot en met Franciscus.

“De gelovigen, als ledematen van de levende Christus, (…) zijn allen verplicht, mee te werken aan de uitbreiding en groei van zijn Lichaam om dit zo spoedig mogelijk tot zijn volheid te bren-gen. Daarom moeten alle kinderen van de Kerk een levendig besef hebben van hun verantwoor-delijkheid jegens de wereld, zich een echt katho-lieke geest eigen maken en zich inspannen voor het werk van de evangelisatie.”

(Tweede Vaticaans Concilie, Ad Gentes Divinitus 36)

“Voor de Kerk bestaat het eerste middel van de evangelisatie in het getuigenis van een authentiek christelijk leven in overgave aan God (…). Toch blijft dat onvoldoende, want zelfs het mooiste ge-tuigenis zal op den duur krachteloos blijken als het niet wordt toegelicht en verantwoord (…) en als het niet expliciet gemaakt wordt door een hel-dere en ondubbelzinnige verkondiging van de Heer Jezus.”

(Zalige paus Paulus VI, Evangelii Nuntiandi, ver-schillende paragrafen)

“De mens wordt door God bemind! Dat is de heel eenvoudige en verbijsterende boodschap die de Kerk aan de mens verschuldigd is. Het woord en

Agenda

kn22 + 2 juni 2017 + p10

Zeven sleutels voor de nieuwe evangelisatie

OnderscheidingsdagHeiloo, ma 5 junDag voor jongeren van 17 tot 27 jaar die voor keuzes staan als opleiding, be-roep, relatie, huwelijk, leven/werken voor God, priesterschap... Onder bege-leiding van pastoor Jeroen Smith en de rector van het heiligdom, Jeroen de Wit. Aanvang 9.45 uur in het heiligdom On-ze-Lieve-Vrouw ter Nood (Hoogeweg 65). Kosten € 15,-.Info/opgave: (06) 40 12 54 90,rector@olvternood.nl

Lezing PinksterenDen Haag, di 6 junLezing door broeder Johannes Pio c.s.j. over de plaats van de Heilige Geest in het Lucasevangelie en de Handelingen van de Apostelen. Locatie: Johannes-zaal (Oude Molstraat 37). Aanvang 19.30 uur.Info: (070) 365 43 85, willibrordushuis.nl

BoekpresentatieDen Bosch, vr 9 junPresentatie van Van doopvont tot evolu-on door pastoor Groos in de bisdom-zaal van het bisdom Den Bosch (Para-

de 11). Groos hoopt met zijn boek een breder publiek in contact te brengen met het denken en voelen van de H. Thomas van Aquino. Prof. Te Velde geeft een algemene inleiding op de re-levantie van de Summa Theologiae. Mgr. De Korte zal het eerste exemplaar in ontvangst nemen. Aanvang 16.00 uur. Na afl oop is er een drankje. Info: (0416) 27 25 17, j.r.m.groos@home.nl

Waarde van ascese en mystiekHeilig Landstichting, vr 9 junLezing over eerherstel, boetedoening, versterving, ascese en mystiek, wezen-

lijke onderdelen van het christelijk le-ven, door pater prof. Giordano, docent theologie en directeur van Human Life International. Georganiseerd door stichting Civitas Christiana. Aanleiding is de heruitgave van Kort begrip der as-cetische en mystieke theologie van pater Tanquerey. Locatie: Casa Nova (Pastoor Rabouplein 5). Inloop vanaf 19.00 uur.Info/opgave: (024) 782 05 04,www.civitaschristiana.nl

Fancy FairNieuwkuijk, za 10 junJaarlijkse fancy fair van Stichting Ma-

In de geest van de apos-

telen met Pinksteren,

worden ook wij geroepen

het Evangelie te verkon-

digen. Maar hoe doe je

dat eigenlijk in onze ge-

seculariseerde tijden en

streken? De bekende ‘in-

ternetbisschop’ Robert

Barron geeft praktisch

advies.

Anton de Wit

De Amerikaanse hulpbisschop en internetpredikant Robert Bar-ron sprak in maart 2014 op het Religious Education Congress in Los Angeles. In zijn bevlogen toespraak, die ook via YouTube veel bekeken en gedeeld is, somt hij zeven sleutelinzichten op voor succesvolle evangelisatie in onze huidige tijd:

1. BEGIN BIJ DE SCHOONHEIDDe grote fi losofen, zo steekt Barron van wal, onderscheiden van oudsher het goede, het ware en het schone. Wie in onze tijd echter begint met de waarheid van het geloof te ver-kondigen, kan rekenen op schouderophalen: “Dat is jouw waarheid, niet de mijne.” Wie begint met het goede, met de ethiek, krijgt wellicht als weer-woord: “Wie ben jij om me te vertellen wat goed is?”“Als je het hebt over goedheid en waarheid gaan in onze post-moderne tijd direct de alarm-bellen af”, aldus Barron. “Daar-om zou ik aanraden te beginnen bij de schoonheid van het geloof. Wij hebben een prachtig geloof, dat is een van

de grote kenmerken van het katholicisme.”Toon mensen dus de schoon-heid van de katholieke architec-tuur, de liturgie, kunst, muziek, enzovoort – iedereen zal dat be-grijpen en erkennen. De belang-stelling voor de waarheid en de goedheid van het geloof kan daarna beginnen te groeien.

2. VERSIMPEL DE BOODSCHAP NIETOp het Tweede Vaticaanse Con-cilie waren de grootste geesten van hun tijd bijeen, de docu-menten die er geproduceerd werden waren fi jnzinnig en ge-laagd. “Waarom kregen we dan in de decennia die volgden zo’n oppervlakkig en simplistisch katholicisme van vlaggetjes en ballonnen voorgeschoteld?”, vraagt Barron zich af. Velen haakten hierdoor af, want dit dumbed-down Catholicism gaf geen bevredigende antwoorden op de vragen van een steeds complexer wordende tijd. “We willen een slimme religie. Als je die verstomt, is dat een pasto-rale ramp.”

3. WE MOETEN PREKEN MET BEVLOGENHEID!Mensen luisteren graag naar een bevlogen spreker. Alle boe-ken van het Nieuwe Testament bevatten zo’n geestdrift; het zijn geen kalme, beschouwen-de geschriften met wat vrijblij-vende geestelijke inzichten – nee, ze grijpen je bij de lurven, schudden je door elkaar. Waar-om? Omdat ze getuigen van het goede nieuws: Jezus is op-gestaan uit de doden. Dat is de kern van evangelisatie, zegt Barron, dat moeten we met vuur blijven uitdragen, zonder het te verzwakken tot een ab-stract symbolisch verhaal.

4. DURF HET HELE VERHAAL TE VERTELLENDoor de eeuwen heen hebben christenen de neiging gehad om zich op het Nieuwe Testa-ment te concentreren en het Oude Testament wat weg te moffelen. Dan blijft er echter een bloedeloze Jezus over, waarschuwt Barron, niets meer dan een goeroe of allemans-vriend. We moeten het héle bij-belse verhaal durven te vertel-len, en laten zien hoe Jezus de beloften van God in het Oude Testament vervult.

5. LEER JE KINDEREN DE WARE BETEKENIS VAN LIEFDEGod heeft ons niet nodig, zo leerde de heilige Ireneüs van Lyon al in de tweede eeuw na Christus. “Dat is geweldig nieuws”, zegt Barron. Want dat is een bewijs van zijn lief-de; God heeft niets nodig bui-

ten zichzelf, dus alles wat er is, is uit louter liefde gescha-pen. Liefde is geen plat senti-ment, het is ook geen kwestie van ‘voor wat hoort wat’, van eigenbelang. Liefde is het goe-de willen voor de ander als ander, volledig onzelfzuchtig dus. Leer je kinderen wat lief-de is, om ze te leren wie God echt is.

6. SLUIT AAN BIJ HET MENSE- LIJK VERLANGEN NAAR GOD“Geef je kinderen geen pap en stripboeken, geef ze Augusti-nus!”, grapt Barron. Diens mensvisie wordt subliem neer-gezet aan het begin van de Belij-denissen, in die onsterfelijke zin: “Gij hebt ons tot U geschapen, en onrustig is ons hart, totdat het rust vindt in U.” Dat verlan-gen, dat rusteloze zoeken naar God, kent ieder mens. Evange-liseren is daarbij aansluiten.

7. GEBRUIK DE NIEUWE MEDIADe virtuele wereld is een enorm missiegebied, dat de Kerk vrij langzaam begint te ontdekken. Veel jonge mensen vallen van hun geloof, omdat de vurige predikers van het nieuwe atheïsme het internet wel allang gevonden hebben. “Wij moeten daar ook aanwe-zig zijn”, zegt Barron, die met zijn Word on Fire-project het goede voorbeeld heeft gege-ven. De nieuwe evangelisatie, besluit Barron vrij naar paus Johannes Paulus II, verkondigt geen nieuwe boodschap. Het is de aloude boodschap van de verrezen Christus, opnieuw uitgedrukt, met nieuwe mid-delen en nieuwe geestdrift. +

De hele lezing van mgr. Robert Barron is te vinden via www.ka-tholieknieuwsblad.nl. Zie ook www.wordonfi re.org.

Nieuwe evangelisatie, stelt mgr. Robert Barron, is de aloude boodschap van de

verrezen Christus, opnieuw uitgedrukt, met nieuwe middelen, met nieuwe

geestdrift.

Foto

: wor

don

fi re.

org

knpinksteren

kn22 + 2 juni 2017 + p11

Op weg naar de jongerensynodeDe voorbereidingen voor

de jongerensynode van

2018 zijn in volle gang.

Om jongeren een stem te

geven worden speciale

bijeenkomsten georgani-

seerd, zo ook in het bis-

dom Den Bosch.

Francesco Paloni

Niet het gezin, maar jongeren staan dit keer centraal. De vijf-tiende Gewone Algemene Bis-schoppensynode vindt in ok-tober 2018 in Rome plaats. Met de vergadering, die als het the-ma heeft ‘Jongeren, het geloof en de onderscheiding van de roeping’, wil de Kerk luisteren naar de “stem, gevoeligheid, het geloof en de twijfels” van jongeren en hen nabij zijn in het ontdekken van hun roe-ping. “Laat jullie stem horen, laat deze weerklinken in de ge-meenschappen en laat die tot de herders komen”, schreef paus Franciscus ter gelegen-heid van de presentatie van het voorbereidingsdocument van de synode in januari.

Eén documentEen aantal maanden na het startsein voor de synode, stuurde de Nederlandse bis-schoppenconferentie het voor-bereidend document, samen met een vragenlijst via de bis-dommen naar alle Nederland-se parochies. Het is nu aan de pastorale teams om te zorgen dat de antwoorden op de vra-genlijst voor eind juni via het eigen bisdom aan de kerkpro-vincie worden toegezonden. Die verwerkt de resultaten tot

één document dat naar het se-cretariaat van de synode wordt verzonden. De bisschoppen-conferentie roept de pastorale teams op de vragenlijst samen met jongeren te beantwoorden, die de doelgroep vormen.

‘JOUW stem’Maar er wordt meer onderno-men in katholiek Nederland. In het licht van de aankomen-de synode, organiseert Jong Bisdom Den Bosch een specia-le avond met als thema ‘Laat JOUW stem horen!’. Jongeren-bisschop Rob Mutsaerts is daarbij ook aanwezig. “Er is al een avond geweest voor bege-leiders”, vertelt Astrid Bakker, coördinator Jeugd- en Jonge-renwerk van het bisdom Den Bosch. “Op 8 juni zijn alle jon-geren welkom, kerkelijk, niet kerkelijk én alles ertussenin. Wij vragen de jongeren bij-voorbeeld een vriend of vrien-din mee te nemen.”Tijdens de avond wordt gedis-cussieerd over de vraag wie jongeren zijn, maar komen ook thema’s aan bod als kansen en moeilijkheden in de huidige wereld. Interessant is ook de gelegenheid die aan jongeren zal worden geboden om aan te geven hoe de Kerk er volgens hen uit zou moeten zien. “Jongeren kunnen ook aan bis-schop Mutsaerts aangeven wat hij zeker zou moeten zeggen, mocht hij bij de synode aanwe-zig zijn”, vertelt Bakker. Vol-gens de jongerenwerkster is men ook in andere bisdommen bezig met het opzetten van ge-richte activiteiten om de stem van jongeren te laten klinken. Zo organiseert het bisdom Haarlem-Amsterdam op de-zelfde dag een soortgelijke bijeenkomst en plande het Jon-

gerenpastoraat bisdom Rotter-dam op zondag 11 juni een ex-tra Tour of Faith-bijeenkomst, waarbij wordt ingegaan op de vragen die door paus Francis-cus aan jongeren en parochies worden gesteld.

‘Leefwereld van jongeren’Danny Hakvoort (23) is als ‘gewone’ katholieke jongere ook betrokken bij de ontmoe-ting in Den Bosch. De student theologie mocht onlangs mee naar het Vaticaan voor een in-ternationale conferentie over de Jongerensynode. Daarbij gingen jongerenwerkers en jongeren uit verschillende landen in gesprek over the-ma’s uit het voorbereidings-document.Hij ging niet op grond van zijn studie mee, verzekert de stu-dent, die wel betrokken is bij het jongerenpastoraat. “Wat ik

belangrijk vind, is dat er wordt geluisterd. De synode is een proces van luisteren, niet van antwoorden, en biedt dus kan-sen om in contact te komen met jonge mensen.”De jonge katholiek vind het ook belangrijk dat de Kerk “begint bij de leefwereld van jongeren. Jongeren komen tij-dens hun leven heel veel opties tegen. De Kerk kan en mag jongeren in het maken van keuzes ondersteunen met on-voorwaardelijke liefde. Zoals Jezus dit deed bij vele mensen die hij ontmoette, Hij luisterde, stelde vragen en bracht hier-mee het goede nieuws. Het is nu aan ons om dit goede nieuws verstaanbaar te maken in onze tijd”.

‘Een kompas nodig’Mgr. Mutsaerts onderstreept het belang van een gezamen-

lijk gesprek tussen Kerk en jongeren. “Ik ben zelf dertig jaar jonger dan mijn oudste broer, er is vaak een andere leefwereld, er leven andere vragen. Het is daarom voor de Kerk zaak om zich zo breed en open mogelijk tot jongeren te richten.” Mutsaerts vindt dat “we als Kerk ook wel iets van jongeren mogen verwachten”. De Kerk heeft volgens hem nog wel degelijk iets aan de jeugd te bieden. “Onze maat-schappij is erg geseculari-seerd. Maar iedereen, gelovig of niet, heeft in het leven een kompas nodig wil hij een einddoel bereiken. We moeten het Goede Nieuws naar alle milieus brengen en niet de boodschap maar de manier aanpassen in een taal die ie-dereen kan begrijpen.” +

Info: jongbisdomdenbosch.nl

riapoli Mariënkroon op het abdijterrein Mariënkroon (Abdijlaan 8). Er is een rommelmarkt, kofferbakverkoop, een rad van fortuin en diverse terrasjes. Ook zijn er rondleidingen door de ab-dijgebouwen en kinderactiviteiten,. De opbrengst gaat naar stichting Gered Gereedschap voor een scholingsproject voor jongeren in Tanzania. Aanvang 10.00 uur.Info: (073) 511 36 51, marienkroon.nl

RondleidingHaarlem, zo 11 junRondleiding langs bijzondere glas-in-

loodramen van grote kunstenaars in de Sint-Bavokathedraal (Leidsevaart 146). Aanvang 15.00 uur. De rondleiding start bij de entree van de Nieuwe Bavo aan het Bisschop Bottemanneplein (on-der de torens). Deelname alleen na op-gave. Kosten € 7,-.Info/opgave: www.rkbavo.nl

AriënslezingDen Bosch, do 15 junAriënslezing door dr. Sengers over mgr. Aengenent, die van 1928 tot 1935 bisschop van Haarlem was en een be-langrijke rol speelde in de uitbouw van

de katholiek sociale leer. Locatie: Fran-ciscushuis (Van der Does de Willebois-singel 11). Aanvang 14.00 uur, toegang gratis.Info/opgave: (035) 772 95 97,www.arienscomite.nl

Islam en christendomDoetinchem, di 20 junLezing door Kerk in Nood. Christenen worden vooral in islamitische landen vervolgd. Wat zegt de islam over om-gang met christenen? En hoe moeten we verder gaan? Aanvang 19.30 uur in de Mariakapel van de Onze-Lieve-

Vrouwekerk (Prins Hendrikstraat 36).Info: kerkinnood.nl

Herdenking Edith en Rosa SteinEcht, zo 25 junPontifi cale H. Mis in de St.-Landricus-kerk (Plats 15) gecelebreerd door mgr. Wiertz, mgr. Jousten en mgr. Mussing-hoff in het kader van het 75e herden-kingsjaar van het overlijden van Edith en Rosa Stein en het vijftigjarig jubile-um van de Stichting Dr. Edith Stein Echt. Aanvang 10.30 uur. Na afl oop re-ceptie in het Trefcentrum Edith Stein.Info: (0475) 48 21 36, www.edithstein.nl

Dolenthousiaste jongeren tijdens de Wereldjongerendagen van 2016 in het Poolse Krakau.

t

Foto

: AP

kninspiratie

kn22 + 2 juni 2017 + p12

www.heiligpaterke.com

U BENT ALLEN VAN HARTE WELKOM!

In het Onthaalcentrum zijn er allerlei devotionalia en noveenkaarsen van vele heiligen te verkrijgen: er is voor elk wat wils

TIP VOOR EEN GEZELLIG DAGJE UIT - BELGIËKom naar de zalige pater Valentinus in Hasselt... Pater Valentinus Paquay (1828 - 1905), een eenvoudige minder-broeder-franciscaan, werd op 9 november 2003 in Rome “zalig” verklaard, maar de mensen spreken enkel van “Het Heilig Paterke van Hasselt”.Bezoek zijn mooie grafkapel; deze is gelegen naast de kerk van de paters Minderbroeders in de Minderbroedersstraat 19 te B-3500, Hasselt. De grafkapel is dagelijks open van 07.00u. tot 19.00u.Bezoek het Onthaalcentrum en het daarbij liggend museum. Doorgang langs de grafkapel en de toegang is gratis. Deze zijn beide open van 09.00u. tot 11.45u. en van 13.30u. tot 16.30u. Op zaterdag en zondag slechts open vanaf 9.45u.Enkel het museum is voor rolstoelpatiënten moeilijk bereikbaar.

OPLETTEN: Onthaalcentrum en museum zijn steeds gesloten vanaf Kerstdag tot en met 2 januari - op alle Belgische wettelijke feestda-gen - en tevens in de namiddagen van Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Paaszaterdag. Verdere inlichtingen kan men vinden op:

Maak een uniek dagje uit en beleef het mee in Hasselt. Vlak bij de kerk en grafkapel vindt men een aantal leuke eetcafés naar eenieders beurs. En het centrum van de stad is op wandelafstand.

KNIP DEZE ADVERTENTIE UIT EN BRENG ZE MEE NAAR HET ONTHAALCENTRUM EN U ONTVANGT ER EEN AARDIG PRESENTJE!

PELGRIMSHUIS CASA NOVA

Gelegen in een bosrijke om- geving. Uniek om ’n week of enkele dagen te verblijven.

Wordt u ook donateur?IBAN-NL 75 INGB 0000 3172 18

Pastoor Rabouplein 5, 6564 BP Heilig Landstichtingapostolaatvoordestervenden@gmail.com

Zij is door het dagelijks laten opdragen van Heilige Missen een krachtbron voor de eeuwigheid.

Wordt u ook donateur?W dt k d t ?

Heilige Missen een krachtbron voor de eeuwigheid.

“APOSTOLAAT VOOR DE STERVENDEN EN DE ZIELEN

IN HET VAGEVUUR”

Wij verzorgen alle soorten nanciële administra es, zowel privé als zakelijk.

Belas ngaangi e vanaf 95 euro incl. BTW

Voor een vrijblijvende o erte vooruw belas ngaangi e of boekhouding

kunt u mailen naar

Buro Marcelvan der Lubbe

Wij verzorgen alle soorten nanciële administra es, zowel privé als zakelijk.

Belas ngaangi e vanaf 95 euro incl. BTW

Voor een vrijblijvende o erte vooruw belas ngaangi e of boekhouding

kunt u mailen naar

Buro Marcelvan der Lubbe

mvdlubbe@planet.nlof bellen naar 06-54732032.

Kent u …

De Heilige Jozef?

Kent u Gods uitverkoren

BESCHERMER

van Jezus en Maria?

Kent u Zijn Vriendenkring

en tijdschrift?

Houdt u ook van Maria en Jozef?Sluit dan aan bij hun biddende Vrienden!

Gratis proefnummers, geen verplichting.Tel: 00 32 56 310 486Vriendenkring H. Jozef v.z.w.Magdalenastraat 65, B-8940 WervikE-mail: vh.jozef@hotmail.be noel.lepercq@hotmail.be

Boodschappen van de H. Maagd Maria van de Verzoening.

Uit Brindisi (Italië) van 5 aug. 2009 tot 2016 gegeven aan Mario. 192 blz. A4-formaat

Bestelling: door overmaking van € 25,- aan BE55 73 80 35 61 09 44

(BIC: KREDBEBB)Svp vermelden: uw naam + volledige adres

Voor meerdere boeken: Info: R. Monbaliu België 00.32./498 122 740

Verdelers gevraagd!

Boodschappen van deHere Jezus,

H. Aartsengel Michaël, H. Aartsengel Gabriël,

H. Jozef enz.

kn advertenties

kn22 + 2 juni 2017 + p13

Nee, niet alle tegenstellingen

zijn de wereld uit. Maar de eer-

ste ontmoeting tussen paus

Franciscus en de Amerikaanse

president Donald Trump verliep

veel beter dan verwacht.

Marta Petrosillo, Rome

Uiteindelijk verliep het allemaal beter dan zelfs de grootste optimisten hadden verwacht. Het was drie uur ’s nachts in Washington toen in het Vaticaan de ont-moeting tussen paus Franciscus en pre-sident Donald Trump werd afgesloten. Een een-op-eengesprek waar in het Wit-te Huis voor werd gevreesd nadat de spanningen tussen paus en Trump al voor de presidentsverkiezingen het in-ternationale nieuws hadden gedomi-neerd. Zodanig zelfs dat er hevig werd gediscussieerd over de vraag of de ont-moeting tussen de twee wel zou moe-ten plaatsvinden. Maar met de komst van de Amerikaanse president naar de G7-top in Italië, zou niet langsgaan in het Vaticaan een niet eerder vertoonde omissie zijn en imagoschade opleveren die vele malen groter zou zijn dan wel-ke botsing of bekoelde relatie dan ook.

Pizza?“We moeten zoeken naar deuren die ge-opend kunnen worden”, had paus Fran-ciscus op de terugvlucht vanuit Fatima geantwoord op de vraag hoe hij dacht met de Amerikaanse president door een deur te kunnen. Op een aantal vlakken is dat wel gelukt, alhoewel er veel on-derwerpen zijn waarop de twee ge-sprekspartners elkaars tegenpolen zijn en blijven.Trumps houding was zeker minder zelf-voldaan dan normaal het geval is en niet alleen omdat hij door de veel be-scheidener Porta del Perugino (‘Perug-inopoort’) het Vaticaan binnenkwam in plaats van door de meer fotogenieke Arco delle Campane (‘Boog der Klok-ken’), waar staatshoofden normaal arri-veren. Dat had overigens te maken met de grote toestroom van pelgrims voor de algemene audiëntie later die dag en vanwege een andere bijeenkomst in het Vaticaan van de meer dan tweehonderd Italiaanse bisschoppen.Trump kwam om 8.17 uur aan in het Va-ticaan met een gevolg van zo’n veertig auto’s. Zijn vrouw Melania, zelf katho-liek, maakte geen geheim van het feit dat ze geraakt was door de ontmoeting met Franciscus. Zozeer dat ze het grap-je dat de paus maakte om het ijs te bre-ken niet goed begreep. “Uw man is zo groot, wat geeft u hem eigenlijk te eten, potica misschien?”, verwees Franciscus grappend naar een bekend Sloveens dessert waar hij zelf erg van houdt. De

fi rst lady verstond het Spaanse woord er-voor – potizza – echter niet goed en ant-woordde: “Pizza, ja, heerlijk”.

KlimaatveranderingOndanks dat misverstand en de wat ge-spannen gezichtsuitdrukking die de paus aannam tijdens de traditionele fo-tosessie (en die vervolgens op internet aanleiding vormde voor talloze grappen en persifl ages), leek het erop alsof de twee wereldleiders wat nader tot elkaar konden komen.Over een heel aantal kwesties blijven Rome en Washington echter lichtjaren van elkaar verwijderd. Het lijkt een eeu-wigheid geleden dat Obama in Amerika aan het roer stond. Met hem sprak Fran-ciscus in 2014 maar liefst 52 minuten (met Trump 29) en net als de paus heeft Oba-ma altijd veel aandacht gehad voor kli-maatverandering. Bij de huidige Ameri-kaanse president is dat niet bepaald het geval. Tijdens de besloten ontmoeting met kardinaal Pietro Parolin had de Vati-caans staatssecretaris aan Trump ge-vraagd om de Amerikaanse inspannin-gen bij de klimaattop in Parijs niet terzijde te schuiven, zo onthulde de Ame-rikaanse minister van Buitenlandse Za-ken Rex Tillerson achteraf. Bij de G7-top die een paar dagen later op Sicilië plaats-vond, weigerde Trump echter het in Pa-rijs gesloten akkoord te ondertekenen.

MigratieEen ander onderwerp waar de Verenig-de Staten en het Vaticaan overduidelijk over verdeeld zijn is migratie. In het pers-bericht dat de Vaticaanse persdienst drie uur na afl oop van de privéaudiëntie deed

uitgaan, is te lezen dat “men hoopt op een goede samenwerking tussen de staat en de katholieke Kerk in de Verenigde Staten, waarvan deze laatste zich inzet ten dienste van de bevolking op het vlak van gezondheid, onderwijs en hulp aan migranten”. Een teken dat er op dit punt spanningen bestaan: wat migratie betreft is de Amerikaanse Kerk dan ook kritisch op de beslissingen van de nieuwe rege-ring. Het Witte Huis wilde juist graag on-derstrepen dat Trump Franciscus had la-ten weten hoe zeer de VS zich inzet om de honger in de wereld te bestrijden.

VredeMeer eensgezind waren paus en presi-dent over de huidige toestand in de we-reld en over de bevordering van de we-reldwijde vrede, en in het bijzonder over de situatie in het Midden-Oosten en over de zorg voor de christelijke ge-meenschappen.Het is Trumps bedoeling om de kwes-ties rond de vrijheid van godsdienst en meer specifi ek die rond gewetensbe-zwaren op te lossen en op dat gebied springt hij er positiever uit dan zijn voorganger Obama. Deze verplichtte via het door Trump zo verafschuwde Obamacare alle werkgevers, inclusief religieuze instellingen, om hun werkne-mers een verzekering aan te bieden die ook de kosten voor anticonceptie en abortus dekt.

BanketbakkersEen aantal weken geleden ondertekende Trump bovendien een decreet waarmee, zo verzekerde hij, “we een einde maken aan de aanvallen gericht op de vrijheid

Hopen op een goede samenwerking

Foto

: AP

First Lady Melania Trump en president Donald Trump heb-ben een onderonsje met paus Franciscus tijdens het traditio-nele uitwisselen van geschenken.

knwereldkerk

van godsdienst”. Maar hoewel er in de tekst wel gesproken wordt over maatre-gelen ter bescherming van gewetensbe-zwaarden, zijn die niet zo stellig opge-steld als in eerste instantie voorzien was.Zo is er geen enkele garantie opgenomen om bijvoorbeeld bakkers en bloemisten te beschermen die weigeren om specifi e-ke producten te leveren aan homostellen. In 2015 werden nog twee banketbakkers in de Amerikaanse staat Oregon veroor-deeld tot het betalen van een boete van 135.000 dollar omdat ze geweigerd had-den een bruidstaart te bakken voor het huwelijk van twee vrouwen. Wat het de-creet betreft, spreken de Amerikaanse bisschoppen optimistisch over “een eer-ste stap”, maar onder republikeinen overheerst teleurstelling.

Enige verbazingWie er waarschijnlijk ook teleurgesteld over is, is de nieuwe Amerikaanse am-bassadrice bij de Heilige Stoel, Callista Gingrich. Zij is de vrouw van Newt Gingrich, de voormalig voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden en een vertrouwenspersoon van Trump. De benoeming van Callista tot ambassa-drice wekte enige verbazing en ook in het Vaticaan zal vreemd worden opgekeken: niet alleen is zij Gingrich’ derde vrouw, ze had ook zes jaar een relatie met hem terwijl hij nog getrouwd was met zijn tweede vrouw. Het Vaticaan zal echter ongetwijfeld waardering kunnen opbren-gen voor de aandacht die de nieuwe am-bassadrice heeft voor internationale za-ken en vooral voor het feit dat zij dankzij haar man direct toegang heeft tot de ad-viseurs van de president. (Vert. SvdB)

kn22 + 2 juni 2017 + p14

Oudste zuster (110) overleden’s Werelds oudste zuster, Candida Bellotti, is afgelopen zaterdag overleden. Zuster Candida is 110 jaar oud geworden. Paus Franciscus belde op 20 februari nog met de oude zuster om haar te feliciteren met haar 110e verjaardag. In 2014 had ze hem al eens ontmoet. Hij was de tiende paus die tijdens haar leven werd geko-zen. Zuster Candida was lid van de congregatie van de heilige Camillus de Lellis (1550-1614), die zich toe-legt op de zorg voor kinderen en zieken. (KN/Aleteia)

Stockman: blij met verklaringDe algemeen overste van de Broeders van Liefde is tevreden over de stellingname van de Belgische bis-schoppen rond euthanasie bij psychisch lijden. Hij heeft de Belgische tak van zijn congregatie nu opnieuw gevraagd afstand te nemen van hun visietekst waarin ze dit niet langer fundamenteel uitsluiten. Dat laat broeder René Stockman desgevraagd telefonisch van-uit Rome weten, nadat de Belgische bisschoppen met een verklaring kwamen. “De essentie is duidelijk”, zegt Stockman. “Men is niet akkoord met euthanasie op niet-terminale patiënten die psychisch lijden. Voor de rest verwijst men naar eerdere verklaringen waarin het absolute respect voor het leven genoemd wordt.” Stockman geeft aan dat hij met de verklaring in Rome verder kan. “In het overleg met het Vaticaan heb ik gevraagd te wachten tot er een stellingname van de Belgische bisschoppen zou zijn. Nu kunnen we verder spreken over wat de volgende stap kan en moet zijn.” Stockman heeft het Belgisch bestuur gevraagd “de visietekst te herzien” om deze “in lijn te brengen met de stellingname van de bisschoppenconferentie. Wei-geren ze daar positief op te reageren of een gesprek tot herziening aan te gaan, dan ben ik verplicht terug te gaan naar het Vaticaan”. Mocht dat gebeuren, dan is de volgende stap wellicht aan elke individuele bis-schop om instellingen van de Broeders van Liefde in zijn bisdom daarop aan te spreken. “Iedere bisschop is immers in zijn bisdom verantwoordelijk voor de chris-telijke identiteit van instellingen.” (KN)

Eritrea: christenen opgepaktIn de aanloop naar Onafhankelijkheidsdag, 24 mei, heeft het Eritrese regime bijna honderd christenen gear-resteerd, meldt Worldwatchmonitor. Begin mei begon-nen de arrestaties. Christenen worden tegen Onafhankelijkheidsdag extra in de gaten gehouden omdat zij proberen ceremonies te vermijden die tegen hun geweten ingaan. Op 21 mei werden 49 evangeli-sche christenen gearresteerd die bijeenkwamen voor het traditionele Hamautifeest dat een week na een brui-loft wordt gevierd. Daarbij werd ook het kersverse bruidspaar opgepakt. Een paar dagen eerder werden 35 pinksterchristenen opgepakt in Zuid-Eritrea bij huis-zoekingen. Begin mei werden nog eens tien christenen gearresteerd. Het wordt voor christenen steeds moei-lijker om hun geloof te kunnen beleven in Eritrea. (KN)

‘Heer, bekeer de terroristen’Paus Franciscus bad zondag voor de slachtoffers van de recente aanslagen in Egypte en in Manchester “waar zo veel jonge levens op wrede wijze kapot zijn gemaakt”. Bij het Regina Coeli vroeg de paus aan de aanwezige gelovigen met hem te bidden voor de slachtoffers van beide aanslagen en voor hun familie-leden “die huilen om hun dood”. Ook wilde hij nog-maals zijn nabijheid uitdrukken met het hoofd van de koptisch-orthodoxe Kerk, “mijn geliefde broeder paus Tawadros II” en met heel Egypte naar aanleiding van de aanslag van afgelopen vrijdag op een bus met kop-tische pelgrims. Daarbij vielen zeker 28 doden. Die-zelfde dag veroordeelde de paus de aanslag en noemde die een “barbaarse daad”. Zondag sprak hij over een “daad van wreed geweld”. Hij verwees ook naar het moedige geloofsgetuigenis dat de kopten gaven voor-dat ze door gewapende mannen werden omgebracht: “De slachtoffers, waaronder ook kinderen, zijn gelovi-gen die op weg waren naar een heiligdom om te bid-den, en werden vermoord nadat ze weigerden afstand te doen van hun christelijke geloof.” Hij vroeg om gebed opdat God “de harten van de terroristen bekeert”. (KN)

De beelden van de felle ge-

vechten met moslimstrijders

in de Filipijnen zullen som-

migen verbazen. Hoe is het

mogelijk dat in een groten-

deels katholiek land een stad

wordt uitgeroepen tot mini-

kalifaat?

Wouter Kulche, Manila Marawi, een stad in het binnenland van het Filipijnse eiland Mindanao. Door de beperkte verbinding, de islamitische meerderheid en heer-sende familievetes wordt de plaats met name door christenen geme-

den. De gevechten in de stad begonnen vorige week met een poging Abu Isnilon Hapilon te arresteren. Hapilon is een kopstuk van Abu Sayyaf, de beweging die al tientallen jaren bomaanslagen pleegt, mensen voor losgeld ont-voert en zegt te ijveren voor een onafhankelijke islamitische staat in de Filipijnen. Nauw in contact met Abu Sayyaf staat de Maute-groep, die net als Abu Sayyaf beweert ban-den te hebben met IS en dit deels kan onderbouwen met het feit dat zij een aantal buitenlandse (vooral Indonesische en Maleisische) vrij-willigers in haar midden heeft. Tientallen dodenToen politie en leger Hapilons vermoedelijke schuilplaats nader-

den, werden zij onder vuur geno-men door leden van beide groeperingen. Nadat overheids-troepen zich terugtrokken, ver-spreidden de militanten zich door de stad, namen openbare gebou-wen in en hielden met name christelijke burgers vast. De mees-ten zouden onder schot zijn gedwongen om koranverzen op te noemen.Terwijl een groot deel van de inwo-ners vluchtte, kreeg ook de mili-taire versterking die werd ingeroepen het zwaar te verduren. Het aantal tegenstanders bleek onderschat en het treffen groeide uit tot een veldslag waarin al tien-tallen doden zouden zijn gevallen en ook de luchtmacht en legerheli-kopters zijn ingezet. Ook zijn er

Een mini-kalifaat in

Belgische bisschoppen dank De Belgische bisschoppen heb-ben in een pastorale brief hun “waardering en dankbaarheid” uitgedrukt voor Amoris Laetitia, paus Franciscus’ schrijven over huwelijk en gezin. De bisschop-pen schrijven onder meer dat ‘AL’ “wel degelijk” een deur heeft geopend voor sommige her-trouwd gescheidenen om de sacramenten te ontvangen.

De vorige week gepresenteerde pastorale brief is bedoeld als hand-reiking aan priesters, diakens en pastoraal werkenden.Amoris Laetitia, schrijven de bis-schoppen, “is een bijzonder inspi-rerende en uitdagende tekst” die “verduidelijkt waarom huwelijk en gezin van zo onschatbare waarde zijn”: het huwelijk “is een sacra-ment: een zichtbaar teken – hoe

onvolmaakt ook – van Gods liefde en trouw” en het gezin “is de eer-ste plaats waar mensen leren wat leven is en vooral wat samenleven is”. De zorg voor huwelijk en gezin behoort “tot onze gemeenschappe-lijke pastorale zorg”.

HuwelijksvoorbereidingDe brief gaat als eerste in op de huwelijksvoorbereiding. “Aan-staande koppels goed ontvangen, betekent hen waarderen en bege-leiden, hen helpen om goed te zien en te onderscheiden wat het kerke-lijk huwelijk inhoudt. Niet alleen hoe ingrijpend het is, maar ook hoe mooi en beloftevol.” De bisschop-pen pleiten voor een goede huwe-lijksvoorbereiding van ten minste drie bijeenkomsten. Daarin moeten “de betekenis en invulling van christen-zijn vandaag”, “de beteke-

nis en invulling van een christelijk huwelijks- en gezinsleven” en “de voorbereiding van de huwelijksli-turgie” ter sprake komen. Ook vra-gen de bisschoppen om “daar waar het aangewezen en mogelijk is, zich niet tot dit minimum te beperken”.

Echtparen en gezinnenTen tweede wijzen de bisschoppen op het belang van goede begelei-ding voor echtparen en gezinnen. “Te midden van onze veelvormige samenleving kunnen we ze bij elkaar brengen en met elkaar ver-binden, om elkaar tot steun te zijn.”Het is, schrijven ze, “een grote ver-antwoordelijkheid” en “een grote zorg voor de lokale gemeenschap-pen om jonge koppels echt te steu-nen en te begeleiden, vooral wanneer hun relatie in een crisis raakt”. Ook moet er zorg zijn bij

Een helikopter van het Filipijnse leger gezien vanuit een gebouw in de stad Marawi dat toneel was van gevechten tussen het leger en de met IS sympathiserende groepen Abu Sayyaf en Maute.

Foto

: AP

knwereldkerk

+++

kn22 + 2 juni 2017 + p15

de Filipijnen

baar voor Amoris Laetitia

Woord van de paus

Tijdens de algemene audiëntie van 24 mei sprak paus Franciscus over de Emmaüsgangers en de weg van hoop.

De twee leerlingen lopen in gedachten verzon-ken voort en een onbekende komt naast hen lopen. Het is Jezus, maar hun ogen zijn niet in staat om Hem te herkennen. En zo begint Jezus zijn ‘therapie van de hoop’. Ofwel, dat wat er op die weg gebeurt is een therapie van de hoop. Wie geeft die? Jezus.Allereerst vraagt en luistert hij: onze God is geen opdringerige God. Ook al kent hij de reden van de teleurstelling van die twee al, geeft Hij hun de tijd om de verbittering die hen in de greep heeft nader te onderzoeken. Daar komt een bekentenis uit voort die het refrein is van het menselijk leven: “Wij leefden in de hoop, maar… Wij leefden in de hoop, maar…” (vlg. vers 21). Wat een verdriet, wat een verslagenheid, wat een falen doet zich in het leven van iedere mens voor! Wij zijn ten diepste allemaal een beetje zoals die twee leerlingen. Hoe vaak in ons leven hebben we hoop gehad, hoe vaak hebben we het gevoel dat het geluk voor het grijpen lag, en landden we vervolgens weer teleurgesteld op aarde. Maar Jezus wandelt met al die teleurge-stelde mensen mee die met gebogen hoofd voortgaan. En al wandelend met hen, op een dis-crete manier, slaagt Hij erin om de hoop terug te geven. Jezus spreekt vooral met hen door middel van de Schrift. Wie het boek van God ter hand neemt komt daar geen verhalen over gemakkelijke heldhaftigheid tegen of over razendsnelle ver-overingscampagnes. De echte hoop wordt altijd duur betaald; die komt altijd tot stand via neder-lagen. De hoop van iemand die niet lijdt, is mis-schien niet eens hoop. God vindt het niet fi jn als er van Hem gehouden wordt zoals je van een krijgsheer houdt die zijn volk naar de overwin-ning sleept door het bloed van zijn tegenstan-ders te vergieten. Onze God is een klein vlammetje dat brandt op een koude en winde-rige dag. En hoe fragiel zijn aanwezigheid in deze wereld ook lijkt te zijn, Hij heeft de plek uitgekozen die we allemaal verafschuwen. Vervolgens herhaalt Jezus voor de twee leerlin-gen het fundamentele element van elke Eucha-ristie: Hij neemt het brood, zegent het, breekt het en deelt het uit. Ligt in die reeks gebaren niet heel het verhaal van Jezus besloten? En ligt niet ook in elke Eucharistie het teken besloten van wat de Kerk moet zijn? Jezus neemt ons, zegent ons, ‘breekt’ ons leven – want er is geen liefde zonder offer – en biedt het aan de anderen aan, Hij biedt het aan iedereen aan. (Vert. SvdB)

knwereldkerk

lichamen gevonden van burgers die volgens de overlevenden uit onwetendheid of angst geen koranverzen konden opnoemen.

MigratiegolfAnders dan het noordelijke eiland Luzon en de tussenliggende Visayas archipel is het zuidelijke Mindanao (met aangrenzende eilanden) van oorsprong vooral islamitisch. Toen de Spaanse ver-overaars en missionarissen in de zestiende eeuw voor het eerst hun anker voor de Filipijnse kust uitgooiden, knielde een groot deel van de bevolking al twee eeuwen richting Mekka. De Span-jaarden veroverden weliswaar het noorden, waar de islam werd ver-drongen, maar op Mindanao faal-den de kolonisatiepogingen grotendeels en behielden de sul-tanaten hun onafhankelijkheid en geloof.Dit veranderde aan het einde van de negentiende eeuw. Toen verjoe-gen de Amerikanen de Spanjaar-den en namen naast het land ook de droom over om Mindanao (meer dan dubbel zo groot als Nederland en rijk aan grondstof-fen) alsnog in handen te krijgen. Met de bevolkingsexplosie van de twintigste eeuw hadden zij een wapen in handen dat zij in wezen ook thuis op de indianen al had-den toegepast: de aanzet tot een exodus van arme christelijke boe-ren naar het dunner bevolkte Min-danao. De migratiegolf en dus verchristelijking en land inname zou tot ver na de Filipijnse onaf-hankelijkheid van 1949 doorzetten en de moslims en animistische medebewoners te degraderen tot

een minderheid die hoofdstad Manila moest gehoorzamen.

Ontevreden aanhangersIn de jaren zeventig werd het ver-zet van de moslims steeds feller en ontstond er een bloedige burger-oorlog. Het door hen opgerichte MNLF (Moro National Liberation Front) vocht tegen het leger, dat aanvankelijk werd aangevoerd door de niet minder beruchte dic-tator Marcos. Eind jaren negentig werd dit confl ict ogenschijnlijk beslecht door de moslims in bepaalde regio’s zelfbeschikking te geven. Ook Marawi valt onder deze autonomie.Veel strijders en sympathisanten waren het echter niet met de afspraken eens. Zij stichtten het MILF (Moro Islamic Liberation Front) en zetten de gewapende strijd verder terwijl het MNLF en de regering een moeizame alliantie aangingen.In 2014 herhaalde de geschiedenis zich toen het MILF in ruil voor uit-breiding van de autonomie de wapens neerlegde en ontevreden aanhangers splintergroepen vorm-den of zich aansloten bij Abu Sayyaf die al sinds de jaren ‘80 bestond. Zo zijn de broers Maute, van de gelijknamige groep, zoons van een vooraanstaand MILF-lei-der.Met IS als lichtend voorbeeld hou-den Abu Sayyaf en Maute de nadruk op een agressievere hou-ding ten opzichte van andersden-kenden en de stichting van een kalifaat waarin de Koran letterlijk wordt nageleefd. Vooral Maute ziet zichzelf als een Filipijnse tak van IS. Volgens velen is dit vooral om

naar de buitenwereld te pronken en om buitenlandse vrijwilligers en geld te werven. Andersom lijkt IS bereidwillig omdat zij nu kan clai-men ook gevestigd te zijn op de Filipijnen en zo hoopt vrijwilligers uit Mindanao te trekken. KrijgswetOndertussen heeft president Rodrigo Duterte de krijgswet aan-gekondigd voor het hele eiland, wat inhoudt dat het leger veel bevoegdheden erbij heeft. Volgens de laatste schatting zijn er vijfhon-derd gewapende militanten betrok-ken bij de gevechten van wie sommigen slechts tien jaar oud zijn. Onder andere een kerk, een ziekenhuis, de universiteit en het politiebureau zijn geplunderd en bezet of in brand gestoken. Ook worden tientallen burgers, groten-deels christen, nog gegijzeld. Voor hun levens wordt gevreesd. Erg bang voor een grootschalig IS-offensief zoals dat ook in Libië en Afghanistan is gebeurd, zijn de meeste bewoners van Mindanao echter niet. “De militanten zijn op de buitenlandse vrijwilligers na gewoon Filipino’s en die plegen tot nu toe geen zelfmoordaanslagen. Ook zouden ze zich in een strikt kalifaat nooit thuis voelen”, zegt een overheidsvertegenwoordiger die liever anoniem blijft. “Dus als die buitenlandse vrijwilligers al in leven blijven, komen ze bedrogen uit. Dit is gewoon voortzetting van een oud confl ict in een nieuw jasje. Het is geen religieuze oorlog maar het gaat om land, wordt aange-vuurd door armoede en zal onder verschillende namen nog jaren duren.” +

“zorgen met de kinderen, armoede, huisvestingsproblemen, verlies van werk, psychische druk”.De communie ontvangenIn het laatste deel gaan de bis-schoppen in op de zorg voor men-sen wier huwelijk ondanks alle inspanningen geen stand heeft gehouden, “een grote pijn voor alle betrokkenen”. Ook dan “blijft het onze opdracht mensen te onder-steunen, te begeleiden en met hen verbonden te blijven”. Ze bena-drukken dat “de onverbreekbaar-heid van het huwelijk behoort tot het fundamentele en onopzegbare geloofsgoed van de Kerk” en dat het waar blijft dat een eventueel tweede, burgerlijk huwelijk “de eerste kerkelijke huwelijksbelofte objectief tegenspreekt”.Wat nodig is, is een grondig proces van onderscheiding om te komen

tot “een gewetensvolle pastorale beslissing”, aldus de bisschoppen. “Je kunt niet stellen dat alle her-trouwde echtgescheidenen tot de communie zijn toegelaten. Je kunt evenmin stellen dat ze allen zijn uitgesloten.”

‘Een deur’Volgens de bisschoppen opent Amo-ris Laetitia “wel degelijk een deur voor hertrouwde echtgescheidenen om de hulp van de sacramenten te ontvangen (cf. AL 305, voetnoot 351). Deze beslissing kunnen zij – echter evenmin als de andere gelo-vigen – niet lichtvaardig nemen”.In het onderscheidingsproces “speelt het gewetensoordeel van zowel de betrokken personen als de pastorale medewerker een belang-rijke rol” en een “proces van onder-scheiding leidt niet tot een

automatisch ja of tot een automa-tisch neen tegenover de communie”.“Het kan gebeuren dat iemand beslist de communie niet te ont-vangen. Voor die beslissing hebben we de grootste eerbied. Het kan ook zijn dat iemand in geweten beslist om de communie wel te ont-vangen. Ook deze beslissing ver-dient eerbied.”

Maltese bisschoppenEerder vaardigden onder meer de Maltese bisschoppen ook richtlijnen uit waarin gesteld wordt dat her-trouwd gescheiden katholieken in sommige gevallen tot de sacramen-ten kunnen worden toegelaten.Onder anderen de bisschoppen van Polen en Costa Rica en een aantal Noord-Amerikaanse bis-schoppen hebben daarentegen gesteld dat dit niet kan. (KN)

Car

toon

: Bob

Lee

nder

s

kn22 + 2 juni 2017 + p16

Het is stil in de stalSteeds meer melkveehou-

ders geven de pijp aan

Maarten, mede daartoe

gestimuleerd door de

stoppersregeling van de

overheid. Maar die rege-

ling rammelt behoorlijk,

vindt Annie Schreijer-

Pierik.

Wellicht heeft u ook de Kruis-punt-afl evering gezien over de vele melkveehouders die nu moeten stoppen in Nederland. De tv-beelden toonden treffend het leed bij het sluiten van een bedrijf.Een boer die de deur dichtdoet van het bedrijf dat al vele genera-ties in familiebezit was; een boer die zijn bedrijf stopt dat pas een half jaar open was; een grote schuld als resultaat van hard wer-ken. Deze drama’s overkomen momenteel honderden melkvee-houders in ons land. Naar schat-ting duizend boeren met gemid-deld zeventig koeien sluiten momenteel de bedrijfsdeuren. “De stilte in de stal, dat voelt heel vreemd”, vertelde een boe-rin, met tranen in de ogen, in het tv-programma. Zoals zij zitten er nu velen aan de keukentafels. Emoties komen pas als het be-sluit is genomen en de koeien zijn ingeladen en afgevoerd.

Premie per koeDe boeren maken gebruik van de stoppersregeling van de over-heid. Ze krijgen een premie per

koe. De VVD-PvdA-regering wil zo het theoretisch mestoverschot in ons land wegwerken.Al in 2013 heb ik staatssecretaris Sharon Dijksma (toen nog van Economische Zaken) aangege-ven dat ze een voorstel zou moe-ten doen om dierrechten in te voeren voor de melkveehoude-rij. Dat was al eerder gedaan met de varkenshouderij, waar var-kensrechten waren ingevoerd. Mijn idee was dat de dierrechten uitwisselbaar zouden worden

tussen de varkenshouderij en de melkveehouderij. In die periode beleefden vele varkenshouders een slechte tijd. Door het voorstel zouden var-kenshouders kunnen stoppen door de dierrechten aan de over-heid te verkopen. En had de melkveehouderij verder ge-kund.Sharon Dijksma stuurde een brief naar de Tweede Kamer. Maar het was duidelijk dat de politiek en de landbouwsector toen nog niet zo ver waren.Nog steeds denk ik: waarom gaan we niet met elkaar aan de slag? Met boerenorganisaties, landgoedeigenaren, kerken, po-litiek en anderen. Samen kunnen we pleiten voor een goede over-gangssituatie. Dan staan we sterk bij de Nederlandse regering en

de Europese Commissie om nog wat ruimte te kunnen krijgen voor de melkveehouderij.

De ZuidasWant zoals het nu gaat, verarmt ons Nederlandse platteland door de ingrijpende stoppersre-geling. En de leefbaarheid is al niet optimaal in de krimpregio’s. In de rand van Nederland staan al zoveel huizen te koop. Het verenigingsleven vindt zo nog minder sponsors. Vele stads-

mensen genoten van de ‘koe in de wei’, maar die zijn dus naar de slachterij.Natuurlijk, ook andere bedrijfs-takken krimpen of verdwijnen. De mijnbouw, de grote scheeps-bouw en zo meer. In vele steden en dorpen sluiten bijvoorbeeld ook de boekhandels, nu mensen steeds meer op internet lezen en kopen. Ook dat is een drama voor iedere afzonderlijke winkelier.Dat heeft zo zijn economische re-denen. Maar we moeten zorgen dat maak-industrie overblijft. We kunnen niet allemaal leven van brievenbusfi rma’s voor be-lastingontwijking in de Amster-damse Zuidas.

RechterDe stoppersregeling lijkt in grote haast in elkaar geknutseld. En dat

is vreemd. Jaar na jaar negeerde de regering waarschuwingen uit Brussel over de hoge fosfaatuit-stoot door mest. De staatssecreta-ris liet vorig jaar nog zo’n vijf maanden verloren gaan, toen hij verzuimde de Kamer te melden dat een eerste krimpplan door Brussel was afgewezen. Hele-maal vreemd vind ik bovendien dat de stoppersregeling vrijwel is beperkt tot melkkoeien. Waarom mogen oudere varkenshouders niet meedoen? Fosfaat is toch fos-faat? En nog vreemder is dat boe-ren eerst volop mochten investe-ren in de aanloop naar het einde van het Europese melkquotum.Dat de Nederlandse stoppersrege-ling rammelt, heeft een rechter in eerste aanleg inmiddels vastge-steld. De boeren konden onmoge-lijk inspelen op de uitzonderingen die later nog zijn doorgevoerd, vond de rechter. Ik ben benieuwd naar het hoger beroep.

Heilige koeNog iets: andere sectoren dan de landbouw krijgen van de EU wel uitzonderingen en respijt. Zelfs na de ontdekking van de ‘sjoe-melsoftware’ van Volkswagen mogen autobouwers gewoon de normen blijven overschrijden voor uitlaatgassen.Die bereidwillige houding voor de ‘heilige koe’ had ook moeten gelden voor de gewone koe op Nederlandse bodem. Des te meer omdat onze boeren niet ge-sjoemeld hebben. +

Annie Schreijer-Pierik is lid van de CDA-delegatie in het Europees Parlement.

“Hoe heeft D66 zonder slag of stoot zeggen-schap kunnen krijgen over de

dood? (…) Hoofd doekjes en vergelijkbare levenskwesties

houden het land continu in

beroering, maar de dood

interesseert vrijwel niemand.”

Maxim Februari in NRC Handelsblad

“De Kerk krimpt. Het moet u

echter niet verba-zen dat kranten dat ook doen.”

Mgr. Rob Mutsaerts in Brabants Dagblad

“Aan de ene kant moeten we alsmaar leven, aan de andere kant mogen we nergens meer

tijd aan besteden.”

Marja Pruis in De Groene

Amsterdammer

“Ik geef het liefst commentaar van-

uit de hoop dat de Neder landse club doorgaat.

Als ik zelf luister, zit ik ook niet te

wachten op kritiek op het

spel.”

Arman Avsaroglu in de Volkskrant

“Laat ieder die denkt dat het

nu afgelopen is met de kerk,

eens kijken naar het verleden.”

Bram van de Beek in Nederlands

Dagblad

De bereidwilligheid voor de ‘heilige koe’ had ook moeten gelden voor de gewone koe

Pandagekte 2.0Nadat panda’s Xing Ya en Wu We op 12 april onder massale belangstelling in Nederland aankwamen, was het even stil wat de pandagekte betrof. De panda’s begonnen aan hun integratie en deden dat met verve, zo bleek: al na een dag aten ze alleen nog maar Nederlandse bamboe.

Deze week volgde de laat-ste vuurproef: de kennis-making met het Neder-lands publiek. Kaarten voor de eerste dagen wa-ren snel weg en de ANWB waarschuwde alvast voor fi les richting de dieren-tuin. De gekte kan weer losbarsten. (SvdB)

knopinie

+++

kn22 + 2 juni 2017 + p17

Mensen zouden zich voor thuiszorg moeten

verzekeren, vindt denktank Netspar. “Niet

iedereen kan thuiszorg betalen en ervoor spa-

ren terwijl je het nooit nodig hebt, is zonde.”

Mariska Orbán

Als je jong bent, besef je vaak niet hoe je boft met je meestal gezond en vitaal lijf. Zelf je huis kunnen poet-sen, het lange gras maaien en de dakgoot uitmesten, lijkt gewoon. Maar vaak komt de ouderdom met ge-breken. En wat voor gebreken je gaat krijgen, is meest-al een grote verrassing. Hoe ouder mensen worden, hoe vaker ze zich afvragen: kan ik mijzelf nog redden? En zo niet: is mijn kind in staat mij te helpen? Of is het haalbaar iemand in te huren die helpt?

ThuiszorgverzekeringMaar kun je thuiszorg wel betalen? Nee, vreest een der-de van de bevolking. Maar omdat de overheid steeds meer moet bezuinigen op zorg, en mensen daarom lan-ger thuis moeten wonen, worden ze wel steeds afhan-kelijker van thuiszorg. Daarom deed Netspar, een denktank en kennisnetwerk op het gebied van pensi-oenen, gericht onderzoek naar de mogelijkheid van een thuiszorgverzekering. Zo’n vrijwillige verzekering voor thuiszorg zorgt ervoor dat mensen die hoge eisen stellen aan ouderenzorg niet onnodig veel sparen. Deze week publiceerde Netspar de uitkomsten van het onderzoek. De helft van de bevolking geeft aan interes-se te hebben in collectief of privaat verzekerde thuis-zorg, en dan voornamelijk voor huishoudelijke hulp en persoonlijke verzorging. Mensen met een hogere ver-wachte zorgvraag zijn bereid om meer te betalen voor verzekerde thuiszorg. Dit kan, voor zover mensen dit goed in kunnen schatten, tot ongewenste selectie-effec-ten leiden: mensen gaan zich pas verzekeren voor thuis-zorg als ze zelf niet meer kunnen stofzuigen, bijvoor-beeld. “Een oplossing kan zijn om al op tijd, bijvoorbeeld op 65-jarige leeftijd, een verzekering te organiseren zo-dat mensen nog weinig individuele kennis hebben over hun behoefte aan thuiszorg”, aldus de onderzoekers.

SparenEen doorsnee gepensioneerd huishouden heeft rede-lijk wat vermogen en pensioeninkomen, dat ingezet

zou kunnen worden voor meer uitgebreide thuiszorg. Ook hebben zij veel minder kosten dan stellen tussen de 35 en 50 jaar, die relatief de meeste kosten hebben vanwege hun opgroeiende kinderen. Het merendeel van de mensen verwacht echter toch dat het pensioen-inkomen alleen niet toereikend is. Onder deze groep legt ongeveer de helft uit voorzorg geld opzij voor als ze ziek worden. De andere helft is niet van plan om hier geld voor opzij te leggen. De laatste groep men-sen heeft vaker een laag inkomen, en is daarom in het geval van ziekte vaker afhankelijk van zorgvoorzie-ning vanuit de overheid.Opvallend is dat mensen van 65 jaar en ouder veel va-ker positief staan tegenover meer eigen verantwoorde-lijkheid in de zorg dan jongere mensen. Vrouwen zijn het minder vaak eens met de stelling dat het goed is dat mensen meer zelf verantwoordelijk worden, mo-gelijk omdat mantelzorgtaken vaker bij vrouwen dan bij mannen terecht komen. Daarnaast zijn zij op hoge-re leeftijd vaker afhankelijk van langdurige zorg om-dat ze over het algemeen jonger zijn dan hun partner en langer leven.

Erfenis inzettenAls mensen meer zelf verantwoordelijk zijn voor thuiszorg, kan een deel van de zorgvraag worden op-gevangen door mantelzorgers. Slechts een kleine groep mensen verwacht zeker (6%) of waarschijnlijk (17%) dat naast hun eventuele partner iemand in de nabije omgeving bereid is om voor een langere peri-ode zorg aan hen te verlenen. Bijna de helft van de mensen verwacht niet te kunnen rekenen op mantel-zorg. Mensen die verwachten terug te kunnen vallen op mantelzorgers zijn minder bereid om te betalen voor meer uitgebreide (verzekerde) thuiszorg. Opval-lend is verder dat ongeveer 20% zijn erfenis wil be-steden aan mensen die voor hen zorgen als ze dat no-dig hebben. Dit wordt het strategisch erfenismotief genoemd.

Punt van zorgEen punt van zorg is dat mensen met een laag inko-men gemiddeld meer zorg nodig hebben en minder fi nanciële middelen hebben voor formele zorg. Bij een verschuiving van de verantwoordelijkheid komt daarom vooral aan de onderkant van de inkomens- en vermogensverdeling meer druk op mantelzorgers te liggen. +

Is het tijd voor een thuiszorgverzekering?

Vlak voor de Tweede Wereldoorlog schreef de Leidse hoogleraar Johan Huizinga zijn wereldberoemd ge-worden boek Homo Ludens: de spelende mens. Hierin betoogde hij dat mensen juist in het spel hun talenten en vaardigheden ont-wikkelen. Hij voegde daaraan toe dat vrij-heid wel een vereiste was voor mensen om zich door het spel te ontwikkelen en daarin ook hun cultuur te vormen. Moed kon Huizinga niet ont-zegd worden: in die tijd was Rusland een dicta-tuur onder Stalin en had ook Hitler zich een macht toegeëigend die hem ondemocratisch tot alles in staat stelde. Huizinga’s boek behelsde ook een onverschrokken maatschappijkritiek.Omdat het onderzoek naar kinderen en het kind-zijn in het vroege christendom door theologen verwaarloosd is, bleef onopgemerkt dat bepaal-de kerkvaders niet alleen over God maar ook over het kinderspel schreven. Het is overdreven te stel-len dat zij de grondleggers zijn van psychologi-sche, sociologische of psychoanalytische spelthe-orieën, zoals Augustinus dit voor de psychologie werd door zijn ‘ontdekking’ van de wil. Maar kerkvader Johannes Chrysostomos (+407) noteer-de een aantal scherpe observaties over het spel van kinderen. Hij geeft er blijk van kind met de kinderen te kunnen zijn en zich in hen en hun spel te kunnen verplaatsen. Hij verbindt er ook een soort theologische conclusies aan. Zo schroomt hij niet Grieken en Joden aan te wrijven dat zij nog veel te veel aan het spelen zijn en hun leraren in het christendom geen aandacht schenken. Heel speels noemt hij dat ‘kinderachtig’.Clemens van Alexandrië (+215) was veel terug-houdender in zijn waardering van het kinder-spel. Hij was bang dat net bekeerde kinderen en jongvolwassenen weer zouden terugvallen in hun oude leefpatronen als zij zich weer onledig zouden houden met de spelletjes uit hun heiden-se jeugd. Heidense spelen werden misschien daarom wel ‘gechristianiseerd’. Zo vond een ar-cheoloog ooit een spelbord, waarin een bede tot Jezus om hulp was gekerfd! Merkwaardigerwijs associeert Clemens het dobbelspel met vrouwen-jacht en acht hij het daarom minder raadzaam kinderen dat te leren. Aan de andere kant ver-biedt hij het kinderspel niet. Maar hij wijst wel op het gevaar dat als kinderen al vroeg leren gok-ken de kans groot is dat ze als volwassene hier-door de mist in gaan.Meer dan Huizinga wijzen kerkvaders dus op de gevaren van het spelen. Maar Johannes Moschus (+634) benadrukt ook dat kinderen de goddelij-ke liturgie naspeelden. Dat liep trouwens slecht af: zij werden met stomheid geslagen voor een dag. Gelukkig kwam er toevallig een bisschop voorbij die hen naar een klooster stuurde waar zij genazen. Hoe dan ook, kinderspel en het ver-trouwd raken met rituelen waren twee kanten van dezelfde medaille. Johannes Moschus was eigenlijk de eerste, zo vermoed ik, die stelde dat een cultuur in spel (en liturgie) gevormd wordt. De spelende mens is in de Kerk uitgevonden.

Paul van Geest

knactueel

Foto

: Guu

s Pa

uka

- Hol

land

se H

oogt

e

Van Geest

kn22 + 2 juni 2017 + p18

Het Grootseminarie Rolducblijft trouw werken aan de boodschap

van de Rooms-Katholieke Kerk.

Om deze boodschap uit te kunnen dragenzijn goed opgeleide priesters nodig.

Met uw steun maakt de Paredis Stichtingnu en in de toekomst

de opleiding van priesters en diakens in Rolduc mogelijk.

Geef om de boodschapsteun de Paredis Stichting

GEEF OM DE TOEKOMST

De Paredis Stichting is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI).

Vorming van priesters,kandidaten voor het priesterschap

en permanent diaconaat

CorrespondentieadresHoogstraat 7, 5954 AA BeeselTelefoon: 077 - 4742012E-mail: info@paredis.nlWebsite: www.paredis.nl

BankrelatieING: NL77INGB 0002818327ABNAMRO: NL95ABNA0481960228t.n.v.: Paredis Stichting

DENK JE EROVER PRIESTER TE WORDEN?Kijk eens op www.tiltenberg.org of kom langs in Heiloo!Grootseminarie St. WillibrordHoogeweg 651851 PJ Heilootelnr. : 072 505 1288www.tiltenberg.org

Wilt u de priesteropleiding steunen? Uw gift is zeer welkom op rek.nr. NL64 INGB 000 000 5464 t.n.v. Het Grootseminarie

DO

OR

MA R I A T O T J E Z U

S

“Blijft dit doen tot gedachtenis aan Mij”

www.rolduc.nl

De opdracht van Jezus om Eucharistie te vieren is wezenlijk voor de Kerk.

Laat de Heer door jouw woorden en daden als priester aanwezig zijn temidden van de mensen die aan je zijn toevertrouwd.

Rector L. HendriksHeyendallaan 826464 EP Kerkrade

Kom naar Rolduc of vraag om informatie:

God roept je…

Priester worden … durf jij te antwoorden?

045-5466810 rector@rolduc.nl

kn advertenties

kn22 + 2 juni 2017 + p19

“Misschien had ik met publicatie moeten wachten tot na mijn dood”, zegt pater Daniël Maes (78) lachend. “IJzig”, noemt hij de stilte rondom het thema van zijn boek Hoe een paus gelijk kreeg. Het wordt vanavond om 19.30 uur in de abdij van Postel (B) gepresenteerd, maar is al door velen gezien. Uitgevers die zich er niet aan wilden wagen, vrienden die het onderwerp angstval-lig lijken te willen mijden. “Het is echt een taboe.”

‘Achterhaald idee’Maes beschrijft in zijn boek het in zijn ogen grote ge-lijk van paus Paulus VI (1963 – 1978) ten aanzien van anticonceptie, neergelegd in het verguisde Humanae Vitae (1968). “Zou een paus, die zo bejubeld werd als vernieuwer, als wijs man, juist hier zo’n blunder kun-nen maken? Ik heb dat nooit kunnen geloven. En hoe meer ik mij erin verdiepte, hoe meer ik ervan overtuigd raakte dat de paus het bij het rechte eind had.”“Niet de encycliek, maar juist het hele idee van contra-ceptie is achterhaald. Ik laat zien dat contraceptie niet de vrouw bevrijdt, maar vooral de man een vrijbrief geeft. Dat het niet gezond kan zijn jaar na jaar in te grij-pen in de hormoonhuishouding van de vrouw en dat de negatieve gevolgen daarvan nauwelijks onderzocht worden.” En sterilisatie? “Dat is iemand de ogen uit-steken terwijl die een bril nodig heeft.”We merken het nog niet zo, maar contraceptie leidt tot een desastreuze ontgroening, vergrijzing en ontvol-king, “precies zoals paus Paulus VI zag aankomen”.

Goud geldWe vragen de Vlaamse norbertijn waarom uitgerekend hij, die toch leeft in de hel van de Syrische burgeroor-log en wel iets anders aan zijn hoofd heeft, een boek over ‘de pil’ schreef. Hij vertelt hoe hij er eind jaren zes-tig in Rome met zijn neus bovenop zat en het hem al-tijd is blijven beziggehouden. “Het is niet zo dat ik in Syrië dacht: ‘Kom, laat ik een boek over Humanae Vi-tae schrijven’.”Al sprekende wordt wel duidelijk dat er parallellen tussen beide kwesties zijn. Allereerst het mediageweld waarmee het publiek volgens Maes bedrogen wordt.

Dat over de rug van de gewone man goud geld wordt verdiend. En dat de structuur van het leven totaal ver-woest wordt. “En net zoals Assad de grote dictator heet te zijn, de bron van alle kwaad, is dat de ongewenste zwangerschap, die koste wat kost bestreden moet wor-den.” Complottheorieën? “Assad wordt dan wel een dictator genoemd, maar er worden hele vieze spelle-tjes gespeeld terwijl men het Syrische volk opoffert en de wereld een rad voor ogen draait.” Waar het om contraceptie gaat, ziet hij zonneklaar het Kwaad dat uit is op het ongeluk van de mens. Macht, aanzien, geld en genotzucht zijn de middelen waar-mee het mensen gemakkelijk voor zijn karretje spant. De ideologieën die het traditionele gezin als achter-haald of als obstakel voor de vrijheid zien, zijn dwa-lingen die door het kwaad in de wereld zijn gebracht. Zij bedreigen de wereldvrede, zoals paus Benedictus XVI schreef in zijn laatste Vredesboodschap.

Kardinaal SuenensPater Maes beschrijft het verzet dat zich in de jaren zes-tig breed maakte tegen het kapitalisme, het kerkelijk leergezag, de waarheid, de schoonheid, de harmonie en de menselijke waardigheid. Hoe de “mythe van de veilige anticonceptie” onweersproken werd uitgerold en zelfs binnen de Kerk eerder werd onthaald dan be-streden.Met alle hoge waardering die Daniël Maes voor kardi-naal Leo Suenens (1904-1996) heeft, moet hij conclude-ren “dat hij er op dit punt naast zat”. “Suenens en Pau-lus VI, die elkaar heel hoog achtten, stonden hierin tegenover elkaar. Bij Suenens ging het vooral om de vorm, de paus had deze beslissing (het publiceren van Humanae Vitae - red.) niet op eigen houtje mogen ne-men, en Paulus VI ging het om de inhoud.” Het kost de norbertijn moeite, vooral als een Leuvense confe-rentie uit 1968, onder leiding van Suenens, ter sprake komt. Daar kwam niet alleen de toelaatbaarheid van contraceptie ter sprake, maar ook die van abortus. “Dat was niet Suenens zelf”, benadrukt hij, “maar de rede-natie luidde: voor alles is een uitzondering mogelijk, dus ook voor abortus.”

GetuigenissenHet heeft pater Maes altijd verbaasd met wat voor “theologische acrobatiek” en spitsvondigheid naar ma-zen werd gezocht om contraceptie geoorloofd te ver-klaren. “In eerste instantie nog voor echtparen in moei-lijke omstandigheden, maar al snel ook gewoon voor tienermeisjes.”Hem troffen vooral de getuigenissen van artsen die nota bene zelf aanvankelijk razend enthousiast waren over anticonceptie. “Maar na een paar jaar zagen zij de impact ervan op hun patiënten en waren ze ervan be-komen.” Enkele getuigenissen nam hij in het boek op. Een aantal artsen las mee en adviseerde hem over de technische kant van contraceptie. “Wat weet ik daar als priester van?”

‘Ons geluk vinden’Zijn boek is niet bedoeld om het er eens lekker in te wrijven, nog minder om mensen te beschuldigen. “Er zijn inmiddels zulke goede alternatieven, zoals Sen-siplan, die de natuurlijke balans van de vrouw eer-biedigen. Het is de enige manier die man en vrouw op een natuurlijke manier ‘dwingt’ met elkaar in lief-devolle dialoog te zijn en elkaar te respecteren. Als we nu eens nuchter kijken naar wat het ons gebracht heeft, moeten we toch concluderen dat we een ver-keerde keuze hebben gemaakt. Beter ten halve ge-keerd dan ten hele gedwaald. Ik wil niet terug naar vroeger, toen er ook over het mooie van seksualiteit niet werd gesproken. Maar we zijn wel een stuk ver-der. Humanae Vitae bouwt voort op het Tweede Vati-caans Concilie en Johannes Paulus II heeft dat nog verder uitgewerkt met zijn Theologie van het Li-chaam. De echtelijke liefde als beeld van de Heilige Drie-eenheid.Natuurlijk is het in de praktijk niet altijd eenvoudig. Jezus legt de lat ook niet laag. Als je dat doet degene-reer je. Hij wil juist dat we groeien en daarin ons geluk vinden.” +

Daniël Maes o.praem., Hoe een paus gelijk kreeg. Uitg. De Blauwe Tijger, 400 pp., pb., € 25,-, ISBN 978 94 92161 37 6

Waarover men niet spreekt

Foto

: KN

- Ja

n P

eete

rs

knactueel

Bijna een halve eeuw na

Humanae Vitae (1968)

blijkt de gewraakte ency-

cliek te taboe om over te

spreken. Norbertijn

Daniël Maes schreef er

een boek over, met het

accent op de “nieuwe per-

spectieven na een halve

eeuw contraceptie”.

Jan Peeters

+++

kn22 + 2 juni 2017 + p20

knactueel

Foto

: Flic

kr.c

om -

CC

BY

Kat

Gri

gg

Pater HugoIk schrijf dit in het octaaf van Hemel-vaart, een heerlijke tijd, en toch ook tege-lijk een beeld van de angstige tijden waar-in wij leven. Zoveel mensen weten niet meer waarin ze wel of niet moeten gelo-ven en wat er nog overblijft van alles wat ooit vanzelfspre-kend was. Zeker voor mensen die de veertig zijn gepasseerd is niks meer hetzelfde.Sommige van die veranderingen zijn nog niet zo gek, zoals het verdwijnen van het woud van televisieantennes op de daken, communistische pastoors, de strippenkaart en ‘Eucharistisch ge-bed 37’ (“Heer, er staan bloemen op deze tafel, om het leven kleur en fl eur te geven.”). Ande-re voelen toch wel unheimisch. Het inruilen van onze wijze bejaarden voor rollatorpubers schiet me te binnen, het verschijnen van de smartpho-ne (We are the Borg, you will be assimilated) en de opkomst van nieuwe politieke partijen. Niet al-leen de dieren krijgen een stem: de bangeboze-kleuterpartij heeft maar liefst twintig zetels. Dat die voorlopig nog even in een soort cordon sanitaire gehouden wordt, helpt niet veel: de partij voor griezelfi lmverpleegsters domineert daardoor de formatie.Enfi n, wat je ook allemaal van deze verande-ringen mag vinden: bijna niks is nog hetzelfde. Zo was het voor de apostelen ook, na de hemel-vaart van de Heer. Ze waren toch zo gewend geraakt aan het zich koesteren in de warmte van zijn vanzelfsprekende beschikbaarheid. Toen werd Hij gruwelijk van hen weggerukt, en was alles verloren. Geschokt en verbijsterd waren ze toen bleek dat Hij was opgestaan, ver-heerlijkt, levend, het Leven zelf. Nu heeft Hij hen echter opnieuw achtergelaten. Zonder Hem dreigen ze terug te schieten in de onrust en de wanhoop van Stille Zaterdag. Zonder Hem zijn ze arm van geest. Weliswaar heeft Hij beloofd de Trooster en Helper te schenken, maar het is moeilijk om je verkleumde ziel te warmen aan een belofte als je gewend was aan de levende Liefde, om mee te praten, te lopen, te eten en te bidden. De apostelen moeten ge-duld hebben, geduld met God.Wij ook. God lijkt zich terug te trekken uit onze wereld. Hij verdwijnt uit de straat, de politiek, de pers, de literatuur, de meeste woonkamers en zelfs uit veel van zijn kerken. Daar komt de kapper in, of de dokter, of de Jumbo. Nu komt het op ons aan. Wij moeten geduld hebben. Op Hem wachten. Straks moeten wij over Hem spreken, Hem verkondigen, Hem zingen, maar nu nog niet. Wie vuur wil stoken moet eerst hout hakken, wie de Geest wil ontvangen moet wachten in het cenakel. Voor ons betekent dat het cenakel van het eigen hart. Smartphone uit, krant in het aardappelschilmandje, deurbel op stil, luisteren naar de stilte, alles bewaren in je hart, en daar wachten. Wakker, maar stil. Dan horen wij vanzelf de vlammen en de wind, de Taal waarin wij God verstaan.

Pater HugoZie www.beslotentuin.nl.

Gezinnen brokkelen af. Maar diezelfde ge-

zinnen worden een steeds belangrijker zorg-

netwerk door het regeringsbeleid. Intussen

strijden internationaal pro-family-groepen

voor herwaardering van het klassieke gezin.

Mariska Orbán en Sjoukje Dijkstra

Op iedere school, vaak zelfs in iedere klas, zitten kin-deren uit een niet-traditioneel gezin. Een gezin met vier ouders, een lat-relatiegezin waarbij het kind bij de moe-der woont en vader af en toe op bezoek komt, het ho-lebi-gezin, het samengesteld gezin. Het is een feit: het moderne Nederlandse gezin heeft veel gezichten en de genetische ouders zijn juridisch niet altijd de (enige) ouders van een kind. De vraag die dan rijst is: heeft het moderne gezin wel genoeg fundament om de hedendaagse problemen aan te kunnen? Terwijl de gezinnen afbrokkelen, wordt dat-zelfde gezin steeds meer een onmisbaar zorgnetwerk door het regeringsbeleid, stelt Wim Dekker in zijn boek Het gezin in Vlaanderen 2.0. Over het eigene van gezinnen en gezinsbeleid, dat binnenkort uitkomt.

FamiliebandenBij een terugtredende overheid worden familiebanden belangrijker. Ook de Nederlandse verzorgingsstaat is de afgelopen vijftien jaar ingrijpend gereorganiseerd. Vooral op jeugdzorg, dat nu decentraal geregeld wordt, is veel bezuinigd. Professionals willen dat burgers zo-veel mogelijk op eigen kracht doen. Alleen in het ui-terste geval neemt de professional, liefst zo kort moge-lijk, de zorgtaken over. “Het beleid mag dan niet expliciet zijn gericht op de herwaardering van het ge-zin, maar een terugtredende overheid heeft in de prak-tijk mogelijk wel als gevolg dat het gezin belangrijker wordt”, aldus Dekker in een voorpublicatie uit zijn boek in het Reformatorisch Dagblad. “Toen Zweden be-zuinigde op thuiszorg, vulden kinderen en overige fa-milieleden het daardoor ontstane gat op, met name in de lagere sociale klasse. Welvarende ouderen kochten op de markt zelf aanvullende zorg in.”Dekker waarschuwt: “Als terugvallen op familiebanden noodzakelijk wordt, als gevolg van een terugtredende overheid, en de lagere sociale klasse hierop aangewezen

is, is het des te zorgelijker dat de gezinsstructuren juist in die klasse minder hecht worden. Meer aandacht voor gezinnen en gezinsondersteuning is dan wenselijk.”

Stem voor het gezinDaar schort het juist aan, vindt SGP-leider Kees van der Staaij. “Wat ik in Nederland mis, is een sterke maat-schappelijke stem voor het gezin”, vertelt hij onze ver-slaggeefster in Boedapest tijdens het One of Us Euro-pean Forum, dat plaatsvond tijdens het World Congress of Families. Dat is een internationale organisatie die de traditionele positie en samenstelling van het gezin pro-moot. “Het COC, dat opkomt voor homo’s, lesbi’s en transgenders, komt met duidelijke argumenten op voor hun belangen en is erg gemotiveerd. Een pro-gezins-netwerk, dat een goed beargumenteerde tegenstem biedt, is daarom noodzakelijk.”Zo’n netwerk opbouwen, is ontzettend belangrijk, vindt Van der Staaij. Alleen al om samen de woorden te vin-den om het traditionele gezin te verdedigen. “Juist om-dat het altijd common sense was, hadden we voorheen geen woorden nodig om dat te verdedigen. Nu dat ge-zond verstand weg is, wordt het steeds urgenter om te laten zien waarmee het belang van het kind het beste gediend is. Dat belang sneeuwt snel onder bij de wen-sen van ouders”, ziet de SGP-leider.

‘Bemoedigend’Een sterke maatschappelijke pro-family-stem kan veel invloed hebben en zelfs overtuigen, bleek tijdens het congres. De SGP’er vertelt hoe hij sprak met iemand van het Kroatische In the Name of the Family. “Deze organisatie heeft het voor elkaar gekregen dat daar in de wet staat dat het huwelijk een verbond is tussen man en vrouw. Dat vind ik mooi en bemoedigend.”Met verschillende organisaties, zoals de Franse vereni-ging van katholieke gezinsorganisaties FAFCE gaat de SGP verder praten om te kijken hoe ze de pro-family-lobby verder kunnen vormgeven. “Ik heb hierover uit-gebreid gesproken met Maria Hildingson van FAFCE. Dat was erg waardevol. Dat heeft zeker aangemoedigd om ook een deel van deze mensen naar Nederland uit te nodigen.”Dat is broodnodig, concludeert hij: “Die meerouder-schap-discussie is volgens mij het tweede station na het homohuwelijk. What’s next? Het is belangrijk om daarop voorbereid te zijn.” +

‘ Er is een pro-gezins-netwerk nodig’

+++

kn22 + 2 juni 2017 + p21

HagenpreekRETRAITE - Vorige zondag hoorden we hoe de apos-telen, met Maria, de andere vrouwen en de broeders, samen waren in gebed (Hand. 1,12-14). Niet een kwar-tiertje, een vesper of een rozenhoedje van twintig mi-nuten, een lof van drie kwartier, een Mis van een uur of aanbidding van twee uur. Nee, ze waren vele dagen bij elkaar. Een retraite; de tijd voor gebed was de hoofd-zaak, met lofprijzing, dankzegging, het luisteren naar de Geest en het bidden om de Geest, daarvoor werd alles vrijgemaakt. Daarnaast was er tijd voor het bestu-deren van de Schrift, het uitwisseling van inzichten, profetische woorden herkennen bij elkaar, al wat de Geest hun ingaf.Johannes de Doper zei over Jezus (Mt. 3,11): “Ik doop u met water … ; Hij die na mij komt … zal u dopen met de Heilige Geest en met vuur.” Dopen in de Joodse tra-ditie is onderdompelen, helemaal ondergaan in het wa-ter om eruit op te rijzen als een schoongewassen mens. Dopen met de Heilige Geest is ondergedompeld wor-den in de Heilige Geest, helemaal ondergaan in de Geest. Zo ook met het vuur, ondergedompeld worden in het vuur dat van God komt. Dat is wat we zondag gaan zien als vurige tongen zich verdelen over dege-nen die in gebed samen zijn (Hand. 2, 1-11).Wil je zo vol worden van de Geest; dronken van de Geest, een brok vuur van de Geest, een tempel wor-den van de Heilige Geest? Dan is gebed nodig. Wan-neer hebt u voor het laatst een retraite gevolgd? Zo’n periode van gebed, waarin niet het werk, de televisie of het internet, sociale contacten, krant, sport, politiek of ontspanning de daginvulling bepaalt, maar de aan-wezigheid van God, het bestuderen van de Schrift, de aanbidding en de dankzegging? Lukt dat niet, omdat

Anima“Heb medelijden met het hart van je Aller-heiligste Moeder, dat bedekt is met doornen waarmee ondankbare mensen het ieder ogenblik doorboren met godslasteringen en ondankbaarheid.”Maria toonde haar hart aan de herders-kinderen, opdat ook wij het hart van onze hemelse Moeder beter zouden leren kennen en begrijpen. Een moederhart is immers nooit zo verwond, dan wanneer haar kind iets overkomt. Het hart van Maria verwijst naar het Hart van Jezus, naar zijn lijden en dood. Er is niets dat een hart zo verwond als gebrek aan liefde. Kijk maar om ons heen; een vader die afwezig is; moeder-liefde die versnipperd is; een onbeantwoorde liefde; ontrouw; verbroken vriendschappen; een-zaamheid. Ook de harten van Jezus en van Ma-ria zijn verwond door de gebrekkigheid waar-mee de mensheid hun liefde beantwoord.In Fatima toonde Maria ons haar hart omringd door een doornenkroon en vroeg om eerherstel. Zij vraagt onze liefde als compensatie, omwille van de velen die haar liefde en die van haar Zoon onbeantwoord laten. Gebed en offer vroeg de Heilige Maagd ons in Fatima, want voor het uit-drijven van het kwaad is offeren nodig, en het gebed helpt ons groeien in liefde en offerbereid-heid. Oorlog en zonde staan immers nauw met elkaar in verband, evenals vrede en een goed, de-voot en rein hart.Bij iedere verschijning vroeg Maria om te volhar-den in het gebed van de rozenkrans. Daarnaast vroeg zij ook om de toewijding van vijf eerste za-terdagen van de maand aan haar Onbevlekt Hart. “Zie mijn dochter, zie mijn Hart omgeven van doornen, door de mensen onophoudelijk ge-kwetst. Troost jij mij tenminste en maak mijn be-lofte bekend: Ik zal allen die gedurende vijf maan-den achtereen op de eerste zaterdag biechten, de heilige Communie ontvangen, de Rozenkrans bidden en mij vijftien minuten gezelschap hou-den om de vijftien mysteries van de Rozenkrans te overwegen, met de bedoeling mij te troosten, in het uur van hun dood bijstaan met de nodige genaden voor de redding van hun zielen.”God zoekt mensen die in de Liefde leven, die zijn Liefde uitdragen, opdat mensen geloven kunnen in de overdadige liefde die voortkomt uit de Har-ten van Jezus en Maria. Dat is voor mij de essen-tie van mijn missie in Rusland. Het marxistische atheïsme heeft jarenlang religieuze haat, het te-genovergestelde van de liefde, gezaaid. God werd gehaat, wie of wat ook maar iets met God van doen had werd verguisd, vernederd en moest verdwijnen. Maar liefde is sterker dan haat, liefde overwint de haat. God is niet stuk te krijgen en zoals altijd herrijzen weer nieuwe christenen die getuigen van de verrezen Heer. De Heilige Geest, de Liefde, het Vuur, de Troos-ter, de Bijstand, zorgt ervoor dat er altijd weer kleine groepen oprechte christenen her en der voortleven, die ervoor zorgen dat het vuur van de christelijke liefde nieuw leven blijft geven. Het is wonderlijk, maar waar!

Madre Anima Christi

Bijvoorbeeld Maar als...“We kunnen de wereld niet aan het Heilig Hart toewijden op basis van een boodschap waarvan een particulier be-weert dat hij die van de hemel kreeg. Dat zal eerst theolo-gisch onderbouwd moeten worden.” Kardinaal Camillo Mazzella, prefect van de Con-gregatie van de Rites, vindt dat de paus iets te hard van stapel loopt. Twee brieven had Leo XIII gekregen van de in Portugal verblijvende Duitse zuster Maria van het Godde-lijk Hart.

“Maar” zo werpt de paus te-gen “er lopen op deze wereld heilige mensen rond die bood-schappen van de hemel krij-gen. En soms is de paus ervan overtuigd dat zij van God ko-men. Wat ervan te denken, bijvoorbeeld, dat iemand aan jou een verlangen bekendmaakt dat je al lang bezig houdt, maar dat je diep in je hart verbergt, een waarvan je nog nooit iemand iets hebt verteld? Zou je dat dan niet doen denken aan een goddelijk interventie? Nou, dat is hier gebeurd.”

Kort voor zijn negentigste verjaardag constateren art-sen een tumor bij de paus en besluiten hem te opere-ren. Maar dan ontvangt de Heilige Vader een brief van zuster Maria. Daarin leest hij dat de Heer zijn leven zal verlengen als hij de wereld, niet alleen de Kerk, toe-wijdt aan zijn Heilig Hart. En deze brief had de paus voorgelegd aan de kardinaal.Enkele dagen later komt Mazzella terug. Bij Thomas van Aquino heeft hij de theologische onderbouwing

kninspiratie

het dagelijks leven het gewoon niet toelaat, dan zijn er alternatieven, een weekendretraite, een bedevaart of een retraite in het dagelijks leven, waarbij je elke dag een bepaalde tijd vaststelt voor gebed, stilte en bezinning, waarin je extra naar de Mis gaat als dat maar even kan.De apostelen bleven eensgezind volharden in het ge-bed samen met de vrouwen, met Maria, de moeder van Jezus en met zijn broeders. Samen bidden is echt an-ders dan alleen bidden. Samen praten over het geloof, samen lezen in de heilige Schrift, samen de stilte in; het schept ruimte voor de Heilige Geest, die ons naar el-kaar doet luisteren en ons leert verstaan wat Hij ons te zeggen geeft. Waarom is gebed in onze tijd zo onder-gewaardeerd? Heeft het misschien te maken met onze neiging tot presteren, produceren en zelf regelen?“Als de Heer het huis niet bouwt, werken de bouwers vergeefs. Als de Heer de stad niet beschermt, waakt de wachter vergeefs” (Psalm 127,1). Dat geldt voor ons gewone dagelijkse leven, het geldt des te meer voor de Kerk en het geestelijk leven. Gods koninkrijk kan al-leen groeien als God koning is, als God daarin de lei-ding heeft. God doet dat door zijn Zoon en de Zoon geeft ons de Heilige Geest. Het vraagt een andere leef-stijl, een manier van leven waarin andere prioriteiten zijn, waarin de Ander met een hoofdletter het voor het zeggen heeft, dat betekent dat we ruimte voor Hem moeten maken.

Pastoor Michel HagenZie www.hagenpreken.nl,@Hagenpreken op Twitter

en Pastoor Michel Hagen op Facebook.

gevonden voor de toewijding aan Jezus’ Heilig Hart.

Tegelijkertijd strijdt zuster Ma-ria in het Goede Herder-kloos-ter in het Portugese Porto haar strijd. Ze is nu vrijwel volledig verlamd en het ene orgaan na het andere geeft het op. Dan leest ze in de krant dat paus Leo XIII op 25 mei de ency-cliek Annum Sacrum heeft ge-publiceerd, voor het Heilig Jaar 1900. Zij leest hoe de paus schrijft: “…er is nog een reden, weliswaar van geheel per-soonlijke aard, maar toch ge-wettigd en ernstig genoeg, die ons er toe beweegt ons plan ten uitvoer te brengen: name-lijk dat God, de Gever van alle Goed, ons onlangs in leven heeft behouden door ons van

een gevaarlijke ziekte te genezen. Voor deze grote wel-daad willen wij, dat de uitbreiding van de door ons voorgeschreven eerbewijzen aan het Heilig Hart open-lijk onze dank doet blijken.”

Zuster Maria had voorspeld: “Zodra de toewijding is gedaan, is mijn missie op aarde volbracht.” Op het hoogfeest van het Heilig Hart van Jezus, 8 juni 1899, haalt de Heer de religieuze naar huis. Daar ziet zij drie dagen later hoe paus Leo XIII de wereld toewijdt.

Wanneer in 1975 het lichaam van zuster Maria van het Goddelijk Hart Droste voor de zaligverklaring door paus Paulus VI wordt opgegraven, blijkt het ongeschonden.

Michaël As

kn22 + 2 juni 2017 + p22

De waarheid en liefde van God toegepast op alle

terreinen van het leven

Voor meer info:

tiny.cc/sponsorplan

035 621 42 05 contact@erishulp.nl

www.erishulp.nl

Ongewenst zwanger zijn en geen uitkomst zien omdat het

“... ik kreeg hoop, al wist ik dat het

gezien. Maar op dat moment wisten we ook dat we de juiste keuze hadden gemaakt ...”

ABORTUS IS NIET DE OPLOSSING

Stichting NL41 INGB 0000 0090 79

kn advertentie

KN ontving vele inzendingen, waarvoor hartelijk dank. De juiste oplossing is: Houd uw geloof niet voor uzelf maar deel het met anderen

Eerste Heilige Communie Kruisje (www.betsaida.org)F. Bijl, Schiedam; S. Wigger; Denekamp; N. de Waard, Hilversum; L. Laurant, Oss; M. Declercq, Heestert (B).

Boek ‘Liefs, Henri’(www.lannoo.com)C. vd Marel, Leiden; L. Paeper, Oosterhout; M. Plompen, De Meern; N. Felder, Vijlen; M. Eilert, Twello.

Boek ‘Maria, dochter, bruid en moeder van het Woord’(www.averbodeinspireert.be)Fam. Krijnsen, Franeker; A. v. Vliet, Rhenen; Fam.van Dijk, Schiedam; W. Bervoets, Deurne (B); J. Slembrouck, Schilde (B).

Boek ‘Jan van het Kruis’ (www.carmelitana.be)G. Grond, Heythuysen; Fam. Maes-sen, Echt; M. Jacobs, Grathem; P. Kessels, Swolgen; Zr. M. van der Vooren, Nuland.

Boek ‘De rank en de wijnstok’ (www.deboog.nl)A.Dujardin, Cadier en Keer; J. Mulder, IJsselstein; M. Dellemijn, Tilburg; A. Bakker, Roelofarends-veen; S-I. Prové, Galmaarden (B).

Boek ‘Omdat ik U Liefheb’ (www.colomba.nl)A.de Groen, Geertruidenberg; G. Jacobs, Steyl; N. vd Meer, Maaseik (B); C. Noom, Haarlem; P. Groot, Amerongen.

DVD ‘De dag waarop de zon danste’ (www.rk-alphacentrum.nl) Q. Reith, Elst; M. Kop, Rotterdam; M. de Beer, Enschede; J. Geraerts, Genk (B); M. Dero, Galmaarden (B).

Boek ‘Het verlangen van de ziel’ (www.discoverybooks.nl)G. Kleukers, Weert; C. v. Buggenum, Heythuysen; J.v.Someren, Nijkerk; R. De Wilde, Temse (B); J. vd Voorn, Rijpwetering.

Boek ‘Het Pauluslabyrint’ (www.harpercollins.nl)M. Blankennagel, Amsterdam; J. Reinders, Hilversum; T. Vreeswijk, Waalre; A. vd Bogaard, Venlo; C. Temming, Joure.

Boek ‘Vandaag met Jezus’ (www.gideonboeken.nl)P. Hakkenbroek, Utrecht; J. Scheers, Huissen; J. Rijke, Wassenaar; L. vd Kooij, Wassenaar; A. Blessing, Poeldijk;

Boek ‘Geen dag zonder Maria’ (www.wbooks.com)M. Ploum, Deurne; H. Gerric-kens, Spaubeek; S. Tuinstra, Heemskerk; A. Goos, Weert; M. Gouhie, De Panne (B).

Boek ‘De trouwkapel’ (www.kok.nl)J. Helsloot, Noordwijkerhout; L. Grob, Budel; C. Kok, Cuijk; M. Windmeijer, Rijswijk; D.v.Diemen, Mijdrecht.

Boek ‘Eeuwigh gaat voor oogenblick’ (www.adveniat.nl)M.v.Nassau, Breda; P. Hermsen, St-Michielsgestel; G. Goddijn, Leiden;J. Biesjot, Leiderdorp; J. Fransen, Nieuwkoop.

Winnaars KN-Paaspuzzel

VAN HARTE PROFICIAT EN VEEL PLEZIER ERMEE.U KUNT DE DOOR U GEWONNEN PRIJS PER POST

TEGEMOET ZIEN.

HARTELIJK DANK AAN ALLE GENOEMDE UITGEVERIJEN DIE DE PRIJZEN GRATIS BESCHIKBAAR HEBBEN GESTELD.

kn22 + 2 juni 2017 + p23

De geschiedenis van de theologie, wie kan

die overzien? Het nieuwe 25 eeuwen theologie

biedt een mooie handreiking. Wie de tijd

neemt voor dit lijvige boek, staan verrassin-

gen te wachten. Laurens ten Kate en Marcel

Poorthuis stelden het samen.

Tjerk de Reus

Theologie is geen eenkennig vakgebied, zoveel is wel duidelijk als je een blik werpt op de inhoudsopgave van 25 eeuwen theologie, een gloednieuw boek dat Laurens ten Kate en Marcel Poorthuis hebben samen-gesteld. Een lange stoet theologen en verwante den-kers komt langs, van Mozes en Amos tot Maimonides en Schillebeeckx. Wat al snel opvalt: het zijn niet alleen christelijke theologen, maar ook joodse denkers en moslimtheologen.

‘Ga kijken’“De dominante theologische tradities hebben we uiter-aard recht gedaan”, licht Ten Kate toe. “De daarbij be-horende namen vind je in ons boek. Maar we wilden ook theologen en denkers opnemen die je niet meteen verwacht. Het gaat dan om bijvoorbeeld om theologen die een tégengeluid laten horen, die de geloofstraditie kritisch bevragen en ook wel verwarring willen oproe-pen. Verder kom je in ons boek namen tegen van fi lo-sofen als Plato, Aristoteles, Nietzsche en Levinas. Geen theologen, maar wel denkers die veel invloed hebben gehad op de theologie.”“Zo’n zes jaar geleden begonnen we plannen te sme-den voor dit boek”, legt Poorthuis uit. “Vanaf het be-gin vonden we: de theologische teksten zélf moeten centraal staan. Dankzij de ruim veertig medewerkers aan dit boek worden al die theologen en verwante den-kers ingeleid en toegelicht. Maar het gaat er toch voor-al om dat de lezers tot een eigen kennismaking komen, en dat gaat via de hier verzamelde teksten. Dat kan een stukje uit een theologische verhandeling zijn, een po-lemiek, een dialoog, of teksten die aan poëzie grenzen. Het is dus aan de lezer: ga zelf maar eens kijken waar het over gaat!”

IslamDe drie grote godsdiensten, jodendom, christendom én islam, hebben Europa tot op het bot bepaald, stel-len Ten Kate en Poorthuis. Maar had de islam nou echt zo’n grote invloed op het christelijke Europa? Toch wel, legt Ten Kate uit: “Je hoeft alleen maar te denken aan het Andalusische Spanje, in de Middeleeuwen, dat een hoge beschaving kende. Het was een islamitische cul-tuur, waarin ruimte was voor jodendom en christen-dom. Er speelde zich een serieuze dialoog af tussen de godsdiensten. Ook valt te denken aan het negende-eeuwse Bagdad, van waaruit invloed werd uitgeoe-fend op de Europese christelijke theologie, met name door de herintroductie van het werk van Aristoteles. Dit leidde bijvoorbeeld tot de theologische herontdek-king van het stoffelijke, van onze aardse situatie, met daarbij het besef dat die aardsheid er theologisch toe doet.”Zegt de ruimhartige aandacht voor de islam ook iets over de actuele betekenis vandaag? Poorthuis: “Dat speelt zeker een rol, ja. Als we niet in Nederland zou-den leven waarin we sinds zo’n twintig jaar met dis-cussies over de islam worden geconfronteerd, waren wij ons niet zo bewust geworden van dit stuk geschie-denis. Voor de theologie is dat een serieuze uitdaging. Christelijke theologie staat voor het nadenken over an-dere geloofstradities. Niet iedereen beseft dat. In ka-tholieke kring denkt men veelal: katholieke theologie gaat over het katholicisme. En waar jij mee bezig bent,

zeggen ze dan tegen mij, is weer wat anders: iets inter-cultureels ofzo. Sorry, zeg ik dan, de katholieke theo-logie denkt na over héél de werkelijkheid in relatie tot God. Dat zei Thomas van Aquino al.”

DogmatischHoe mooi en uitnodigend 25 eeuwen theologie er ook uitziet, feit blijft dat theologie geen goede naam heeft. Men denkt bij het woord theologie veelal aan religieu-ze hocus pocus en dwingende waarheidsclaims. “Dat klopt”, weet Poorthuis. “Theologie en al helemaal het woord dogmatiek staan in een kwade reuk. Mensen identifi ceren theologie met dogmatisme. Dat is een van de redenen waarom de theologie in een crisis verkeert.”Ten Kate: “We doen ons best, in de inleiding van het boek, om het woord ‘theologie’ opnieuw te munten. Theologie is blijvend relevant omdat theologie de kwestie opwerpt: hoe zit het tussen God en mens? Wat kunnen we zeggen over het type ervaring dat mensen ‘spiritueel’ noemen? Ervaringen van heelheid of geluk worden volop serieus genomen in de theologie, en dan ook doordacht.”

NatuurwetenschappenPoorthuis: “Een lastige kwestie die het eigen karakter van de theologie verduistert, is het prestige van natuur-wetenschappen. Wat dit type wetenschap oplevert, is ‘waar’, menen we, terwijl theologie slechts gaat over ‘onbewezen dingen’. Religiewetenschap staat daarom hoger aangeschreven dan theologie. Maar dat heeft als

effect dat je dingen op afstand bestudeert, dus religie als interessant verschijnsel, terwijl theologie vraagt naar jouw eigen inbedding in religieuze of levensbe-schouwelijke tradities. Noem het zelfverheldering.”

HoopTen Kate en Poorthuis sluiten hun boek af met de theo-loog Moltmann, gecombineerd met de joodse denker Ernst Bloch. Zij noteren in het slothoofdstuk: “In plaats van te kijken naar het verleden richten deze denkers hun blik op de toekomst als moment van transcenden-tie, als plaats van goddelijke openbaring, als konink-rijk van God dat de status quo telkens weer open-breekt.” Poorthuis: “Het is niet toevallig dat we met Moltmann en Bloch afsluiten. Zij theologiseren over de toekomst, misschien wel de meest vergeten dimensie van de theologie. Wat is de macht van de toekomst en in hoeverre bepaalt die ons staan in het heden? Dat is een actuele vraag, zeker met het oog op technische mo-gelijkheden die we hebben om in die toekomst in te grijpen.”Ten Kate: “De theologie is vaak veel meer bezig ge-weest zichzelf te legitimeren vanuit het verleden. Maar hoe kunnen we spreken over de toekomst? De toe-komst is datgene wat ons tegemoetkomt, en in die zin bepaalt de toekomst onze bestemming en onze hoop.”

Laurens ten Kate en Marcel Poorthuis (red.), 25 eeuwen theologie. Teksten/toelichtingen. Uitg. Boom, 739 pp., € 39,90, ISBN 978 94 6105930 7

‘Theologie is blijvend relevant’nn

ee

dd

--

ll

ll

Foto

: Flic

kr.c

om -

CC

BY

fusi

on-o

f-ho

rizo

ns

“Theologie is blijvend relevant, omdat theolo-gie de kwestie opwerpt: Hoe zit het tussen God en de mens?”

knboek

kn22 + 2 juni 2017 + p24

Wanneer het gaat over volksdevotie staan bij veel mensen Maria en Lour-des bovenaan de lijst. Met Bernadette is het allemaal begonnen en ook haar persoon blijft veel mensen inspireren, vooral vanwege haar diepe eenvoud. Wie (bijna) alles over Bernadette te weten wil komen, moet haar biogra-fi e lezen, zoals enkele decennia gele-den geschreven door René Lauren-tin en onlangs door Adveniat opnieuw uitgebracht.Vermassen is een godsdienstdocent die intens geraakt is door het feno-meen Lourdes en die veel ervaring heeft met het begeleiden van bedevaar-ten, waarbij vaak ook jonge mensen betrokken zijn. Hoewel achter in de bundel de biografi -sche gegevens over Bernadette bij elkaar staan, is dit boekje geheel gericht op de persoonlijke beleving: ieder hoofdstukje bevat werkmateri-aal en gespreksvragen. De benadering van Je-

Bernadette

Pijnlijk

Hoe het Nederlandse Rode Kruis (NRK) van een neutrale, maar aan de overheid onderge-schikte organisatie voor hulp aan gewonde militairen de ngo werd die we allemaal kennen? Ad van Liempt en Margot van Kooten beschrijven het vlot in Hier om te helpen.Het opzienbarendst daarin is wel de oorlogsgeschiedenis van het NRK. Het landelijk be-stuur bleef passief. Formeel was men er niet voor de bur-gers, dus gebeurde er weinig of niets, al helemaal niet voor naar het Oosten gedeporteer-den. “Het bestuur bestond voor de ene helft uit edellieden en voor de andere helft uit mi-litairen. Daar moet je geen ver-zetshouding van verwachten”, zegt Van Liempt in het Histo-risch Nieuwsblad.Daartegenover staan grote en kleine heldendaden van lokale afdelingen en individuele NRK’ers, onder wie verpleeg-ster Loes van Overeem. Zij liet zich vrijwillig opsluiten in het beruchte Kamp Amersfoort, en kon nog het nodige voor de ge-vangenen betekenen.De aandacht voor markante per-sonen is sowieso een sterk punt

van Hier om te helpen. Zo wordt de herinnering aan legerarts Jo-han Basting, in feite medegrond-legger van het Internationale Rode Kruis, terecht afgestoft. Het zijn de krenten in de pap in een boek dat ook laat zien dat sommige dingen juist niet ver-anderen: de neiging tot zelffeli-citatie na goed gedrag én de kri-tiek daarop blijken minstens zo oud als het NRK zelf. (PD)Ad van Liempt en Margot van Kooten, Hier om te helpen - 150 jaar Nederlandse Rode Kruis. Uitg. Balans, pb., 400 pp., € 29,99 (e-book € 9,99), ISBN 978 94 6003 454 1

Valse schaamte

Historicus en essayist Robert Lemm waagt zich in Valse schaamte opnieuw aan het pre-caire onderwerp van de ‘Vrou-we van alle Volkeren’ die tussen 1945 en 1959 aan de Amster-damse Ida Peerdeman (1905-1996) verschenen zou zijn. Hij doet dat op basis van het archief van de tweede en laatste gees-telijk leidsman van de zieneres, pater Herman Brouwer (1924-2008). De ondertitel, ‘Waarom Maria niet in Nederland mocht

verschijnen’, verwijst naar de overtuiging van de auteur dat de Kerk ‘Amsterdam’ van meet af heeft gedwarsboomd omdat de boodschappen haar niet goed uit kwamen.Problematisch is dat de auteur de gegronde bezwaren die er waren en de ‘modernistische’ tegenwerpingen (‘niet meer van deze tijd’, ‘tegen de oecu-mene’) op één lijn stelt. Hij suggereert weliswaar dat de twee diocesane en door de Con-gregatie voor de Geloofsleer ge-toetste onderzoeken ondeugde-lijk waren, maar gaat daar inhoudelijk niet echt op in. Wel gaat hij in op het gedoe rond de – kerkelijk lange tijd niet toege-stane – promotie van de ‘Vrou-we’, waar zich allerlei lieden probeerden meester van te ma-ken, tot en met de anti-paus Clemens XV, Michel Collin (1905-1974), en de Canadese sekteleidster Marie-Paul Gigu-ère (1921-2015). Ida Peerdeman, die van beiden niets moest heb-ben, raakte zelf in onmin met haar geestelijk leidsman Brou-wer, die de ‘Vrouwe’ haar zelf toegewezen zou hebben.Al met al is het beeld dat ge-schetst wordt dermate ontluis-terend dat je ernstig gaat twij-felen aan de geloofwaardigheid van de verschijningen van Am-sterdam. (JP)Robert J. Lemm, Valse schaamte. Uitg. Aspekt, 260 pp., pb., € 18,95, ISBN 978 94 63381 83 3

ExtremenRobert Schumann is een van mijn lievelingscomponisten. Hij was pianist en heeft wat mij betreft zijn sterkste composities voor dit instrument geschre-ven. Schumann was een mees-ter in korte lyrische pianocom-

posities die een beeld of een stemming oproepen. Hij had de gewoonte om deze stukken in een cyclus te groeperen. Fan-tasiestücke op. 12 uit 1837 be-staat uit acht composities.Schumann was een rusteloze geest en kon nog wel eens in extremen vervallen. Dit is ook in zijn muziek te horen. De ex-tremen verbond hij met aparte literaire karakters. De imagi-naire Eusebius – de dromer – mijmert in de stilte in de avond. Florestan – de gepassioneerde – is aan het woord in het twee-de stuk opleving.Severin von Eckardstein drijft de stemmingen fl ink uiteen. In het eerste deel weet hij een in-tieme avondstemming te creë-ren. In het tweede deel raakt hij echt op hol. De Fantasiestückeworden zo zeer contrastrijk uit-gevoerd en boeien van de eer-ste tot de laatste noot. Het mooist vind ik het zevende deel Traumes Wirren (‘Verwar-ring van de droom’). Duidelijk is dat Schumann (Florestan) zeer onrustig gedroomd heeft. Zijn geest gaat alle kanten op en de piano kan hem maar moeilijk bijhouden.Von Eckardsteins spel is pare-lend en van een grote schoon-heid. (Arnoud Heerings)Severin von Eckardstein Plays Robert Schumann. C-AVI AVI8553366

Verdriet

In 1875 stierf Josefa Dvo ̌ rák, het jongste dochtertje van Antonín Dvo ̌ rák. De componist was on-troostbaar en trachtte zijn ver-driet te begraven in een groots opgezet Stabat Mater. Dvoˇ rák werkte er niet constant aan. Echter, toen ook zijn twee over-gebleven kinderen overleden, nam hij de compositie weer ter hand en rondde die in 1877 af. Dvoˇ rák was zeer religieus. Waarom zijn kinderen hem moesten ontvallen, moet hem tot het eind van zijn leven heb-ben achtervolgd. De tekst van het Stabat Mater is een middel-

eeuws gedicht over Maria, we-nend onder het kruis. Zij kijkt naar haar overleden Zoon en lijdt. Lijden is ook de rode draad in Dvoˇ ráks Stabat Mater. De uitvoering van Bˇ elohlávek is intens en expressief. De intensi-teit van de luisterervaring wordt mede veroorzaakt door de Slavische solisten. Luister in dit verband naar het tweede deel, waarin Maria de grote ernst van de situatie doorziet. (AH)Dvoˇ rák, Stabat Mater op. 58. Czech Philharmonic Orchestra and Prague Philharmonic Choir o.l.v. Jiˇ rí Bˇ elohlávek. DECCA 028948315109

San Marco

In 2017 is het de 450e sterfdag van Monteverdi. Ter gelegen-heid hiervan brengt het Britse ensemble Il Fagiolini de cd De andere Vespers uit. Monteverdi publiceerde in 1610 een collec-tie meerstemmige onderdelen voor de vespers.Veel ensembles stellen hieruit de Mariavespers samen. Het is niet mogelijk om op basis van de 1610-uitgave meerstemmi-ge vespers voor een mannelij-ke heilige te spelen. Toch – zo stelt dirigent Robert Holling-worth – heeft Monteverdi vrij-wel zeker dergelijke vespers uitgevoerd. Hij is namelijk door een anonieme Nederlan-der gesignaleerd toen hij op 24 juni 1620 in de San Marco in Venetië de vespers van Johan-nes de Doper uitvoerde.Om deze te kunnen samenstel-len nam Hollingworth de col-lectie Selva Morale e spiritualeuit 1641 ter hand. Of deze ves-pers daadwerkelijk in 1620 hebben geklonken, is de vraag. Het resultaat is er niet minder om. Il Fagiolini gaat met gepas-te vrijheid met de bronnen om. Het ensemble geeft improvisa-tie en versieringskunst veel ruimte. Bijzonder fraai zijn de versieringspassages op de cor-netto muto, een houten voorlo-per van onze trompet. Die had de reputatie het moeilijkste in-strument van de barok te zijn. Wie niet negen uur per dag studeerde, hoefde geen resul-taten te verwachten. Cornettist Gawain Glenton heeft dat blijkbaar gedaan. Hij mag tot de absolute wereldtop gere-kend worden. (AH) Il Fagiolini, The other Vespers. DECCA 0028948316540

knstaccato

zus en Maria – ‘ d e w a r e Gastvrouw’ in Lourdes – is wei-nig dogmatisch maar, zoals de au-teur zelf opmerkt, vooral antropolo-gisch gericht, vaak op basis van de notities die Berna-dette opschreef in Nevers tijdens de laatste jaren van haar leven. Voor genoemde doel-

groep is het boekje eerlijk en goed bruikbaar. (Joris Schröder)

Jean-Paul Vermassen, Het leven van Bernadette – Een verhaal van kwetsbaarheid en kracht, Uitg. Halewijn, 104 pp., pb., € 15,95, ISBN 978 90 8528 417 8

Jaar

A. Z

ie w

ww

.dag

elijk

seva

ngel

ie.o

rg.

kn

Media

Liturgie

kn22 + 2 juni 2017 + p25

Boek De vrouwelijke SchindlerWie gegrepen is door de fi lm Schindler’s List, zal minstens zo geraakt worden door het recentelijk uitgegeven boek Irena’s kinderen. Redde de Duitse zakenman Oskar Schindler het leven van 1100 Joden uit Polen en Tsjechoslo-wakije door ze op een lijst te zetten van werknemers in zijn emailfabriek, de nog veel moedigere Irena Sendler wist meer dan tweeduizend kinde-ren te redden uit de handen van de nazi’s. Het waarge-beurde verhaal is zo indrin-gend dat het je wekenlang be-zighoudt. Irena is van huis uit katholiek en getrouwd met de katholieke Mietek. Maar dat burgerlijke leven lokt niet. Ze gaat studeren en wordt ver-liefd op de Joodse Adam. Als hij naar het getto van War-schau moet, wordt Irena daar verpleegkundige. Het liefst zou ze met Adam vluchten, maar hij wil het getto niet uit omdat hij zich verantwoordelijk voelt voor zijn moeder en ex-vrouw. Dan besluit Irena om de Joodse kinderen te hel-pen. Ze smokkelt, onder de ogen van nazi’s, medicijnen het getto in en ruim tweeduizend kinderen het

getto uit. Die brengt ze onder bij fa-milie en in kloosters. Verbluffend om te lezen hoeveel Polen hun le-ven waagden om anderen te red-den. Beklemmend: moeders van jonge kinderen brengen hun eigen kinderen elders onder om met ge-vaar voor eigen leven Joodse kin-deren te redden.

Boeiend is te lezen hoe zoveel verschillende Polen – katholie-ken, communisten en Joden – samenwerkten tegen de nazi’s. Zoals de zeer gelovige Jaga, die verschillende Joodse onderdui-kers in huis heeft. Na de moord op een Duitser is de vervolging heftig: alle huizen in de wijk worden doorzocht op Joden. Jaga, die weet dat haar onder-duikers ontdekt zouden wor-den, wil niet dat ze ongedoopt sterven en doopt hen. Daarna knielt ze bij het fornuis om te bidden. De wijk wordt onder-zocht, op haar huis na: de ver-schillende zoekbrigades treffen elkaar pal voor haar huis en denken beide dat de ander het huis al heeft doorzocht. Het indrukwekkendste is wel-licht het laatste hoofdstuk, waarin kort beschreven staat dat Irena zich na de oorlog, to-

taal verslagen, stort op het katho-lieke geloof. En hoe haar terugkeer naar het katholicisme bijdraagt tot haar beslissing om te hertrouwen met haar eerste echtgenoot. (MO)

Tilar Mazzeo, Irena’s kinderen. Uitg. De Bezige Bij, 383 pp., pb., €19,95, ISBN 978 90 2345 576 9

Bisschopswijding Groningen-LeeuwardenLive vanuit de Jozefkathedraal waar Ron van den Hout tot bisschop wordt gewijd en de zetel van Groningen-Leeuwarden in bezit neemt. Zaterdag 3 juni om 11.00 uur bij de KRO-NCRV op NPO 2.

Hersenkraker: Waarom zijn we op aarde?David Malone en Ard Louis in gesprek met ‘s we-relds slimste wetenschappers en denkers. Is leven louter toeval of is er een God in het spel? Zondag 4 juni om 19.15 uur bij de EO op NPO 2.

EO OnderwegElsbeth Gruteke spreekt wekelijks een inspirerend mens over zijn leven en passie. Dit keer met KN-hoofdredacteur Anton de Wit. Zaterdag 3 juni bij de EO op NPO Radio 5, van 22.00 tot 23.00 uur.

Luistertips Radio MariaHH. Missen: zaterdag om 09.30 uur, zondag om 10.30 uur en op weekdagen om 9.00 en 19.00 uurMaandag om 08.00 en 16.00 uur Een bisschop opent de week, met mgr. Hans van den HendeMaandag om 13.15 en 20.30 uur in Geloofsvorming broeder René Stockman over de barmhartigheidDinsdag om 13.15 en 20.30 uur Vonken van hoop, met het ZiekenapostolaatDonderdag om 08.00 en 16.00 uur Biofi des, over we-tenschap en geloof, met Vincent KemmeVrijdag om 10.30 en 18.00 uur Innerlijk leven over O.-L.-Vrouw van Fatima

Radio Maria: DAB+, www.radiomaria.nl

Vrijdag 2 juniLezing: Hand. 25,13 - 21Evangelie: Joh. 21,15 - 19 (Wit)HH. Marcellinus en Petrus, martelaren (Rood)

Zaterdag 3 juniHH. Carolus Lwanga en gezellen, martelarenLezing: Hand. 28,16 - 20 + 30 - 31Evangelie: Joh. 21,20 - 25 (Rood)

Zondag 4 juniPinksteren (hoogfeest)Getijdengebed week IEerste lezing: Hand. 2,1 - 11Tweede lezing: 1 Kor. 12,3 - 7 + 12 - 13Evangelie: Joh. 20,19 - 23 (Rood)

Maandag 5 juniHH. Bonifatius, bisschop,en gezellen, martelarenLezing: Tob. 1,1 - 2 + 2,1 - 9Evangelie: Mc. 12,1 - 12 (Rood)

Dinsdag 6 juniLezing: Tob. 2,10 - 23Evangelie: Mc. 12,13 - 17 (Groen)H. Norbertus, bisschop (Wit)

Woensdag 7 juniLezing: Tob. 3,1 - 11 + 24 - 25Evangelie: Mc. 12,18 - 27 (Groen)

Donderdag 8 juniOnze Heer Jezus Christus,Eeuwige HogepriesterLezing: Gen. 22,9 - 18 of Hebr. 10,4 - 10Evangelie: Mt. 12,26;36 - 42 (Wit)

Vrijdag 9 juniLezing: Tob. 11,5 - 15Evangelie: Mc. 12,35 - 37 (Groen)H. Efrem, diaken en kerkleraar (Wit)

Film The sense of an endingHoe betrouwbaar is je geheugen? Een interessante vraag, die in The sense of an ending centraal staat. Tony Webster is een wat bromme-rige man op leeftijd, die een stil en klein leven leidt. Hij is gepensio-neerd maar runt in Londen toch nog een winkeltje waarin hij oude Leica-camera’s repareert en ver-koopt. Hij heeft dagelijks goed con-tact met zijn ex-vrouw en samen dragen ze zorg voor hun zwange-re dochter.Alles verandert wanneer hij een aangetekende brief ontvangt. Sa-rah, de moeder van zijn jeugd-vriendinnetje Veronica, is overle-den. Ze laat Tony een dagboek na, dat ooit toebehoorde aan Adrian Finn, zijn studiegenoot en beste vriend op de universiteit. Veronica echter, weigert het dagboek aan Tony te geven. Deze gebeurtenis-sen zorgen ervoor dat Tony beetje bij beetje de gebeurtenissen tijdens zijn studietijd toelaat. In fl ashbacks – fraaie beelden die zich afspelen in de jaren zestig van de vorige eeuw – worden zijn herinneringen verbeeld. Maar kloppen deze wel? Zijn ze betrouwbaar, of heeft het verstrijken van de tijd ze vervormd en opnieuw ingekleurd?Stap voor stap, soms in een tergend traag tempo, komt Tony erachter dat zijn herinneringen niet per se iets van doen hebben met waar-

heid. Tegelijkertijd neemt zijn zelf-inzicht toe. The sense of an ending gaat eigenlijk vooral over gemiste kansen en is een gelaagd portret van een eigenzinnige, licht narcis-tische goedzak, die ook veel sym-pathiek wekt. Jim Broadbent geeft als acteur op leeftijd prachtig ge-stalte aan deze Tony in verwarring.The sense of an ending is de verfi l-ming van de gelijknamige bestsel-ler van Julian Barnes uit 2011, even-eens winnaar van de prestigieuze Man Booker Prize. Evenals het boek schuwt de fi lm fi losofi sche discussies niet. “Mijn jeugd heb ik in een kooi doorgebracht, wach-tend tot het leven begint”, zo lui-den de eerste woorden van Tony. Later stelt hij dat de kooi steeds groter werd, maar dat er verder

niks veranderde. “De mens heeft een groot onvermogen om te zien wat er onder zijn neus gebeurt”, zo stelt hij, om uiteindelijk te conclu-deren dat hij niks gewonnen, maar ook niks verloren heeft.The sense of an ending is een bespie-gelende fi lm over het verloop van het leven. Niet lichtvoetig, maar in melancholische stemming zeker een aanrader. (Hettie van der Ven)

Film: The sense of an ending (2017), Groot-Brittannië, 108 min. Regie: Ri-tesh Batra, met o.a. Jim Broadbent en Charlotte Rampling.

kncultuur

kn advertentie

kn22 + 2 juni 2017 + p26

knreacties

JeanMarianne Bremers

BeeldhouwersTel: 0411 - 64 23 26

Qui Roma

Marta Petrosillo

Werk en waardigheidVerrassend was het te horen hoe goed de paus op de hoogte was van de omstan-digheden van werknemers. Hij noemde praktische voorbeelden en verhalen van direct betrokkenen die steun zochten bij Franciscus. Zoals een meisje dat zonder werk zat en een baantje kreeg aangebo-den waarbij ze elf uur per dag moest wer-ken tegen een salaris van een magere achthonderd euro per maand. Of een on-dernemer die hem op een dag, na de Mis in Casa Santa Marta, huilend had verteld hoe hij door de omstandigheden ge-dwongen was om een faillissement aan te vragen waardoor zestig mensen op straat kwamen te staan. Een ondernemer, zei de paus, moet geen speculant zijn die zonder problemen mensen ontslaat en zijn bedrijf naar elders verplaatst. “Door te speculeren verliest de economie zijn gezicht en gezichten. We moeten de spe-culanten vrezen, niet de ondernemers.”De paus voelt zich zo verbonden met het lot van werknemers dat hij zich regelma-tig tot hun spreekbuis maakt. Zoals hij ook afgelopen zondag deed na afl oop van het angelusgebed, toen Franciscus in actie kwam om een aantal journalisten te be-schermen die op de nieuwsredactie wer-ken van de grote Italiaanse tv-zender Me-diaset. De desbetreffende journalisten

kncolumn

“Het is de eerste keer dat ik in Genua ben, hier in de buurt van de haven waar van-daan mijn vader ooit vertrok. En dat is heel emotioneel.” Met die woorden be-gon paus Franciscus afgelopen zaterdag zijn pastorale bezoek van één dag aan Ge-nua. Vanuit deze Italiaanse havenstad gingen zijn vader Mario en diens ouders in januari 1929 aan boord van het schip Giulio Cesare, om op weg te gaan naar Buenos Aires. Wat hen dreef was werk, of beter, het gebrek aan werk in Italië.De moeilijkheden waar de familie Bergo-glio mee te maken kreeg, hebben ertoe geleid dat de paus bijzonder veel aan-dacht heeft voor de rechten van werkne-mers. Het is dan ook niet toevallig dat Franciscus zijn bezoek aan de stad wilde beginnen in de staalfabriek Ilva di Corni-gliano, waar hij voor een publiek van 3500 mensen antwoord gaf op vragen van een ondernemer, een werkneemster met een tijdelijk contract, iemand van de vak-bond en een werknemer.“Werk is een prioriteit van de mens, en dus van de Kerk en van de paus”, zei Franciscus tegen de grote menigte werk-nemers die allemaal een gele of blauwe helm droegen. “Werk voedt mannen en vrouwen, door hun werk zijn ze door-drenkt van waardigheid.”

verzetten zich tegen het verplaatsen van hun redactie van Rome naar Milaan, een beslissing die door de zenderbazen was genomen om kosten te besparen. “Ik groet de werknemers van Mediaset in de hoop dat hun werksituatie opgelost kan worden, door niet alleen te kijken naar het winst-oogmerk, maar door de rechten van alle betrokken personen te respecteren: en het eerste recht is dat op werk.” Het zal niet eenvoudig zijn voor de tv-bazen, waaron-der ook Silvio Berlusconi’s oudste zoon Pier Silvio, om uit de impasse te geraken.Hetzelfde overkwam de bazen van tv-zender Sky die enkele maanden geleden probeerden hun Romeinse redactie naar Milaan te verplaatsen. Ook toen kwam de paus tussenbeide tijdens een van zijn woensdagaudiënties. “Werk verschaft ons waardigheid”, riep de paus uit. “Wie uit fi nanciële overwegingen bedrijven sluit en mensen hun werk ontneemt, be-gaat een zeer zware zonde.” De verplaat-sing van de redactie gaat wel door, maar nu onder veel betere voorwaarden voor de werknemers.Speculerende ondernemers overal ter we-reld zijn gewaarschuwd: tegenwoordig hebben werknemers iemand die hen ver-dedigt, en dat is niemand minder dan de paus. (Vert. SvdB)

ToewijdingUw voorpagina met foto van de toewij-ding aan het Onbevlekt Hart van Maria in de basiliek in Maastricht was echt fraai om te zien. Kardinaal Eijk heeft met alle bisschoppen van ons land in de Ster-re der Zee Maria’s verlangen, dat van de gezamenlijke toewijding in ons land, vervuld. “Verrukt is mijn geest om God mijn verlosser!”Met Maria in haar Magnifi cat kan ik deze daad van toewijding met nog meer liefde bidden. We weten als katholieken dat we in een turbulente wereld leven, en verschillende gelovigen van andere richtingen weten dit ook. Welnu, de Sterre der Zee is de Koningin van hemel en aarde. Zij wil niet dat wij ten ondergaan. Nee, zij wil dat wij ons verzamelen als mensen van goede wil onder haar beschermende mantel. In Fatima heeft ze begin vorige eeuw gezegd “mijn Onbevlekt Hart zal triom-feren”. Gloria in excelcis Deo!Bij de aankondiging van de Blijde Bood-schap zei de engel: “Weesgegroet Ma-ria.” Wij mogen telkens als we het Weesgegroet bidden deze lofzang her-halen. Vrede en alle goeds. Gerrie Holterman o.c.d.s., Raalte

Medjugorje (2)In KN 21 en KN 22 staan artikelen over Medjugorje met het bijbehorende com-mentaar van lezers. Daar wil ik graag op reageren.Aartsbisschop Henryk Hoser is in febru-ari aangesteld tot gezant van de Heilige Stoel voor Medjugorje. Tegen de krant Avvenire zei hij: “Het pastorale werk in

Medjugorje is erg intens, goed ontwik-keld en divers. Het is gestoeld op Mari-adevotie en tegelijk christocentrisch: eu-charistische aanbidding, de kruisweg, de rozenkrans (…). Ik heb absoluut geen fantasietjes of iets afwijkends gezien. Ik zag een klimaat van bezinning, gebed, meditatie, kort samengevat, een grote geestelijke gloed.Wat het meeste treft is ongetwijfeld de hoeveelheid biechtgesprekken, maar ook heel positief is de manier waarop het ge-weten gevormd wordt door de organi-satie van meetings en seminars. Het aan-tal pelgrims neemt niet af. Ik heb geen grote verschillen gezien tussen de paro-chie van Medjugorje en de Franciscanen enerzijds en de diocesane en religieuze overheid anderzijds. Tal van parochie-priesters uit de omliggende plaatsen ko-men helpen in Medjugorje.”Wat de boodschappen betreft, begrijp ik niet waarom deze niet evangelisch zou-den zijn en wel banaal en oppervlakkig. Alle boodschappen zijn immers gericht op gebed, bekering en terugkeren naar Jezus (Eucharistie). Maria geeft ons vijf opdrachten: bidden met het hart, weke-lijks vasten, dagelijks lezen van de Bij-bel, biechten en de Eucharistie vieren. Dit lijkt mij zeer evangelisch.Dick Gooijer, Tiel

Medjugorje (3)Elke dag wordt in Medjugorje om 17.00 uur de heilige rozenkrans gebeden met vele duizenden pelgrims. De heilige Mis wordt gevierd in concelebratie met vijftig tot zestig (!) priesters uit de hele wereld. Na de heilige Mis weer de hei-

lige rozenkrans en andere gebeden. Driemaal per week is er uitstelling van het Allerheiligst Sacrament met vele dui-zenden aanwezigen. En honderdduizen-den mensen (onder wie ondergeteken-de) hebben er in de afgelopen dertig jaar het sacrament van de biecht (her)ont-dekt, mede door de aanwezigheid van duizenden priesters.Jaarlijks is Medjugorje van grote pasto-rale betekenis voor de Kerk. U spreekt al vele jaren over de ‘vermeende verschij-ningen’. Moge u inzien dat u het heils-werk van de Moeder Gods en haar Zoon in Medjugorje tekortgedaan heeft.Paul van den Brink, Roermond

RetrouvailleHet moest er een keer van komen. In KN 21 las ik de brief van Luc Verreycken en dat was voor mij de druppel. Ieder mag een mening hebben, maar ik vraag mij af of dhr. Verreycken in zijn reacties in KN soms niet wat te ver doorschiet.Als hij in zijn naaste omgeving weleens te maken heeft gehad met echtscheiding dan hoop ik dat hij anders reageert dan hij in zijn brief doet.Als het huwelijk strandt, ondanks Re-trouvaille, dan zouden wij moeten bid-den voor deze mensen die in het leven door omstandigheden niet hebben kun-nen waarmaken wat ze ooit hebben voorgenomen. Daar dienen wij geen ver-oordeling over uit te spreken maar juist begripvol en mild over te zijn en hen te ondersteunen. We laten ze niet verdrin-ken. Gelukkig is Onze-Lieve-Heer barm-hartig.Piet Kramer, Zuid-Scharwoude

TUdinfargvmMdliderWvtvoIgfBsrWhG

MIMmoAaSAA

kn22 + 2 juni 2017 + p27

knabonnement

Naam

Adres

PC/plaats

Telefoon

E-mail

Autom.incasso IBAN

Geboortedatum

Stuur de bon op naar:

Voor een proefabonnement belt u naar: 073 – 750.23.15Of meld u aan via: www.katholieknieuwsblad.nl

Katholiek Nieuwsblad Postbus 1270, 5200 BH ’s-Hertogenbosch

Ja, ik wil een halfjaarabonnement

op Katholiek Nieuwsblad voor € 50,50 (1e half jaar).

De uitgave ‘De vier evangelies’ ontvang ik cadeau.

d b

Het Kruispuntwinkel voor het ANDERE boek

Kruisweg 1067a, 2131 CT Hoofddorp(Rechts van de RK Kerk Joannes de Doper)telefoon: 023-5617392www.boekwinkelhetkruispunt.nl

Winkel open:Di t/m vr 10:00 - 17:00 uurZa 10:00 - 16:00 uurMa en zo gesloten

Kent u ze nog? Eva, Christoff el, Job of Ruth? U kunt ze ontmoeten in de Bijbelse tuin achter de H. Joannes de Doperkerk in Hoofddorp.

Het boek over de beelden

en natuur in de Bijbelse tuin is voor € 22.95

te koop in Boekwinkel Het

Kruispunt

BIJBELSE BEELDEN

IN DE POLDER

EEN BIJZONDERE TUIN, EN DAT IS HET

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13

14 15 16 17

18 19 20 21

22 23 24 25

26 27 28 29 30

31 32 33 34

35 36

37 38 39 40

41 42 43 44 45 46

47 48 49 50 51

52 53 54 55

56 57 58

59 60 61

62

knblikvangerskn advertenties

PUZZEL > Deze puzzel is een combinatie van kruiswoordraadsel en cryptogram.

Cryptische zinnen zijn vet gedrukt

Horizontaal2 aangedikt, 10 puzzelsoort, 12 apenbroodboom, 14 zandstrand, 15 gezinslid, 17 Van armoe wordt er een deugd van gemaakt, 18 plek, 19 als mogelijkheid be-staande, 22 deel van een honingraat, 23 getikt, 24 hals-bedekking, 25 Honds mannetje, 26 argon, 27 als geld-beheerder optreden, 30 Chinese lengtemaat, 31 papegaai, 32 gravin van Holland, 33 kledingstuk, 35 kort geleden, 36 baatzuchtige, 37 in gezelschap van, 38 bos, 40 deel van de vinger, 41 te weten, 43 vaste or-dening, 46 vrijdag, 47 lichte slag, 49 Soort kippen-drafje, 50 bijenproduct, 51 tovergodin, 52 goedkeu-ren, 55 Europese hoofdstad, 56 kindergroet, 57 tot op dit ogenblik, 58 welzijn, 59 natuurlijke begaafdheid, 61 luidkeels toejuichen, 62 kostbaar materiaal.

Verticaal1 krachtsportwerktuig, 2 kapitein, 3 voor, 4 bordspel, 5 Die is gefl est, wat een bak, 6 rivier in Rusland, 7 kogelvrije beglazing, 8 sieraad, 9 verlies, 11 bodem-balk van een schip, 13 landbouwer, 15 Koffi e in een beker voor een vogel, 16 mythologische tovenares, 18 Italiaanse componist, 19 schrijfbehoefte, 20 zot, 21 aanhoren, 23 deel van Friesland, 27 genezen, 28 af-godsbeeld, 29 onder geen beding, 31 kappersgerei, 34 jong kind, 38 Russisch staatsman, 39 niet rechtstreeks, 42 draaispil, 44 cosmetisch product, 45 voorzetsel, 46 verhindering, 48 Dat beest is een mispunt, 51 fout, 53 denkbeeld, 54 kwelder, 55 deel van het lichaam, 58 op welke wijze, 60 meer dan wenselijk is, 61 persoonlijk voornaamwoord. Oplossing vorige puzzel

Horizontaal: 2 defensietop; 12 loeder; 13 milieu; 14 lasbril; 17 slip; 20 fi ber; 21 doel; 23 monet; 25 pak; 26 maori; 27 augurk; 29 kitten; 30 kilo; 32 made; 33 est; 34 be-daard; 35 zee; 36 jute; 37 poeh; 39 cadans; 42 slabak; 45 anode; 46 wet; 48 slaan; 49 dame; 50 retig; 52 oslo; 53 poespas; 55 aanzet; 57 akelei; 59 artillerist.

Verticaal: 1 plasma; 2 deling; 3 ed; 4 fel; 5 eraf; 6 sabbat; 7 emir; 8 til; 9 ol; 10 piloot; 11 dublin; 15 sip; 16 rek; 18 louisiana; 19 peuk; 21 date; 22 eremetaal; 24 tribune; 26 middels; 28 klets; 29 karos; 31 ode; 32 map; 36 jade; 38 halo; 39 cadeau; 40 domina; 41 letsel; 43 basalt; 44 knokig; 46 wee; 47 tip; 50 roti; 51 gaar; 53 pet; 54 ski; 56 zr; 58 es.

knvaria

Kerk en geloofIn het Diocesaan Missionair Grootseminarie Redemptoris Mater in Nieuw Niedorp wonen circa 20 buitenlandse priesterstudenten. De kosten van hun opleiding moeten goeddeels worden betaald uit giften. Help onze toekomstige priesters door uw gebed en fi nanciële steun. Stg. DE WEG, Zomervaart 162 zw, 2033 DD Haarlem. T: 0620787182IBAN: NL62 RABO 0146126335. www.rkgoededoelen.nl/deweg

+++Zo 18 juni 9.30u. Delftse Ommegang Maria van JesseThema ‘De Eucharistie opent de ogen’ met mgr. A. van Luyn, www.delftseommegang.nl

+++

GevraagdGeef uw steun aan de priesteropleiding van het bisdom Rotterdam: CENTRUM VRONESTEYNNL29 INGB 0000 3656 73

+++

MensenWij vragen beleefd uw steun voor de gehandicapte kinderen die in Poolse kloosters liefdevol door de zusters worden verpleegd. Gaarne uw gift op NL67 ING 0006 5604 76 of NL50 RABO 0306 5033 44 t.n.v. St. Pools kindertehuis Lagow-Lubuski te Beilen. ANBI. Gift is aftrekbaar van belasting.

+++

Te koop aangebodenPastoraal-kritisch boek over MEDJUGORJE zeer actueel na pauselijke uitspraak.Info/bestellen: rfrankenpr@hotmail.com

©Katholiek Nieuwsblad, 2016Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave van Katholiek Nieuwsblad worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Stich-ting Katholiek Nieuwsblad c.q. de betreffende auteur. Zie voor het volledige auteursrechten-voorbehoud onze website www.katholieknieuwsblad.nl, onder het kopje auteursrecht. Op ingezonden bijdragen zijn onze algemene publicatievoorwaarden van toepassing, welke eveneens op voornoemde pagina staan.

Colofon

Katholiek Nieuwsblad is een uitgave van de Stichting Katholiek Nieuwsblad te ’s-Hertogenbosch onder het motto ‘Aperite portas Redemptori’ - ‘Open de deuren voor de Verlosser’.KN verschijnt 1 x per week. ContactPostbus 12705200 BH ’s-HertogenboschTelefoon 073-6123480Fax 073-6890065

Abonnementen Telefoon 073-7502315 (08.30-12.00 uur). abonnementen@katholieknieuwsblad.nlAbonnementen dienen uiterlijk een maand voor het verstrijken van de hui-dige abonnementsperiode te worden opgezegd. Normaal jaarabonnement 2016 120,95 euro. Overige (buitenlandse) tarieven op aanvraag. Alle tarieven bij vooruitbetaling.

DirectieFrançois Vluggen

Hoofdredactie

Anton de Wit

RedactieSusanne van den Berk, Pascal Beukers, Peter Door akkers, Mariska Orbán - de Haas en Jan PeetersTelefoon 073-6136425Fax 073-6126614e-mail: redactie@katholieknieuwsblad.nlwww.katholieknieuwsblad.nl

AdvertentiesKatholiek NieuwsbladPostbus 12705200 BH ‘s-HertogenboschTel. (073) 612 85 30Fax (073) 689 00 65advertenties@katholieknieuwsblad.nl

Betaling advertenties, blikvangers en banners aan rekeningnummer: NL25 INGB 0005 3499 93; BIC INGBNL2A t.n.v. Stg. Katholiek Nieuwsblad ‘s-Hertogenbosch.

De uitgever wijstelke aansprakelijkheid af voor de inhoud van de advertenties.

Grafi sche vormgevingVRHL Content en Creatie, Alphen aan den Rijn, www.vrhl.nl

DrukwerkDe Persgroep Nederland

KN BelgiëVerantwoordelijke uitgever:Maison de L’Europe S.A., Rue de L’Esplanade 51, 4141 Sprimont-Banneux N.D. Telefoon 02/270.80.72

Bank KNING-bank ’s-Hertogenbosch NL67 INGB 0652 8275 35 ofNL25 INGB 0005 3499 93

BIC: INGBNL2A

KvK16058386 ISS: 0168 - 244X

Arnulfus AbonnementenFonds en giften bankArnulfus Stichting p/a Postbus 12705200 BH ’s-Hertogenboschwww.arnulfus.nlNL09 INGB 0652 7700 88 ofNL18 INGB 0005 5863 14

BIC: INGBNL2A

kn advertentieskn22 + 2 juni 2017 + p28

Bijna veertig kloosters openen hun deuren en heten u welkom. Maak kennis met religieus leven in deze tijd.

Foto

: Car

lo te

r Elle

n/ D

e Tw

ents

che C

oura

nt Tu

bant

ia

www.openkloosterdag.nl • 073 - 6921321

In-zicht in onze spiritualiteitOpen Kloosterdagen

10 en 11 juni 2017In-zicht in onze spiritualiteitOpen Kloosterdagen

10 en 11 juni 2017HH. Martelaren van Gorcum

Brielle

Nationale Bedevaart

8 juli 2017De Rik 5, 3232 LA Brielle11.00 uur: Pontificale eucharistieviering Muzikale begeleiding: Koor Deo Sacrum van

de parochie De Vier Evangelisten te Den Haag/Loosduinen o.l.v. dirigent André Vis

13.30 uur: Rozenkransgebed en parallel Jongerenprogramma14.30 uur: Kruisweg15.30 uur: Vespers en Processie met pelgrimszegen

In juli en augustus dagelijks open van 13.00 - 17.00 uur.Elke donderdag om 16.00 uur eucharistieviering met biechtgelegenheid van 15.15 - 15.45 uur.www.martelarenvangorcum.nlwww.bisdomrotterdam.nl

Te bereiken via speciale busdienst:Via Kathedraal Mathenesserlaan 305 te Rotterdam naar C.S. Rotterdam naar Brielle en terug.

Informatie bij Bisdom Rotterdam T: 010 - 281 51 71

Verbonden in ChristusVerbonden in Christus

START BEDEVAARTSEIZOEN 29 APRIL - 11.00 uur

EucharistievieringHerdenking

150 jaar heiligverklaring