Flitspeiling Vestigingsklimaat september 2020 · Na de eerste associatie hebben respondenten...
Transcript of Flitspeiling Vestigingsklimaat september 2020 · Na de eerste associatie hebben respondenten...
Flitspeiling
Vestigingsklimaat
Nederland –
september 2020
Onderzoek in opdracht van het
ministerie van EZK
Luka Cremers en Manuel Kaal
244408340
11-09-2020
Achtergrond en doel van het onderzoek
In de publieke opinie lijkt men steeds kritischer naar buitenlandse en binnenlandse multinationals gevestigd in Nederland te
kijken. Dit kan gevolgen hebben voor een algeheel aantrekkelijk vestigings-, ondernemings- en investeringsklimaat in
Nederland.
In deze flitspeiling hebben wij, in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, een publieksonderzoek uit
laten voeren naar het maatschappelijk sentiment rond het Nederlandse investerings-, vestigings- en ondernemersklimaat.
2
Samenvatting
• Wanneer er wordt gevraagd naar de betekenis van een multinational, weet het gros van de Nederlanders hier een juist antwoord op te geven. Men denkt bij een
multinational veelal aan een grootschalige onderneming met vestigingen over de hele wereld en een miljoenenomzet. Wanneer we vragen naar Nederlandse
multinationals en buitenlandse multinationals die in Nederland gevestigd zijn, worden de grootste en meest bekende multinationals ook genoemd. Ook al weet men
niet duidelijk het onderscheid te maken tussen Nederlandse multinationals en buitenlandse multinationals gevestigd in Nederland.
• De meeste Nederlanders hebben een neutrale houding tegenover multinationals. Ruim een derde is (zeer) positief vanwege het belang voor de economie en de
werkgelegenheid. De mensen die een (zeer) positieve houding tegenover multinationals hebben, geven aan dat zij multinationals belangrijk vinden voor de
Nederlandse economie en de werkgelegenheid. Door 5% van Nederlanders worden multinationals gezien als milieuvervuilers en als bedrijven die alleen maar uit zijn
op winst.
• Bijna twee derde van de Nederlanders vindt Nederland een aantrekkelijk land voor multinationals. Het aantrekkelijke belastingklimaat wordt als voornaamste reden
gegeven. Slechts 2% vindt Nederland een onaantrekkelijk land voor multinationals.
• Men is zich bewust van het belang van multinationals voor de Nederlandse economie en werkgelegenheid. Door 45% van de Nederlanders wordt aangegeven dat
multinationals te weinig belasting betalen.
• Wanneer er wordt gevraagd naar de drie verschillende klimaten, blijkt dat deze relatief weinig tot de verbeelding spreken onder Nederlanders. De meesten geven aan
hier een neutrale mening over te hebben of het antwoord niet te weten. Wel geeft ruim een derde aan dat ze vinden dat de Nederlandse overheid meer zou moeten
investeren om het investerings-, vestigings- en ondernemingsklimaat te verbeteren.
• Men vindt dat de overheid het investerings-, vestigings-, en ondernemingsklimaat kan verbeteren door te zorgen voor een betrouwbare en veilige (digitale)
infrastructuur.
• Om Nederland sneller te helpen herstellen na de coronacrisis, vindt ruim de helft het noodzakelijk dat bedrijven en buitenlandse investeringen naar Nederland komen.
Ook geeft ongeveer een op de vijf Nederlanders aan van mening te zijn dat bedrijven niet genoeg eigen verantwoordelijkheid hebben genomen bij het opvangen van
de gevolgen van de corona crisis.
3
Resultaten
4
Over het algemeen weet men een goed beeld te schetsen wat een multinational is
Wat is volgens u een multinational? // Welke multinationals kent u? // Welke multinationals die gevestigd zijn in Nederland kent u? Basis: n=1.062
“Bedrijven die meerdere vestigingen hebben -
eventueel verspreid over de wereld - die een
miljoenenomzet hebben’.’
‘’Een groot bedrijf dat vanuit meerdere landen
opereert met kantoren en op die manier in
verschillende landen belasting moet betalen.”
“Een bedrijf dat zich in meerdere landen heeft
gevestigd.’’
‘’Een bedrijf dat in meerdere landen produceert en
afzet. Dus internationaal opereert.’’
• Shell
• Unilever
• Philips
• ING
• Akzonobel
• Ahold
• ABN AMRO
• Zeeman
• ASML
• DSM
• Heineken
• HEMA
• Esso
• Blokker
• Randstad
• KLM
• FrieslandCampina
• Tata Steel
• Douwe Egberts
‘’Wat is een multinational?’’ ‘’Welke Nederlandse multinationals kent u?’’
• Shell
• Unilever
• Philips
• Ahold
• Heineken
• Etos
• ABN AMRO
• Akzo Nobel
• Tata Steel
• P&G
• Achmea
• McDonalds
• Starbucks
• Booking.com
• Mediamarkt
• C&A
• ASML
• Nescafé
‘’Welke buitenlandse multinationals die
gevestigd zijn in Nederland kent u?’’
‘’Een heel groot bedrijf met internationale
vestigingen en aandeelhouders en heel veel geld’.’
‘Een bedrijf dat in veel verschillende landen
opereert - en daar een aanzienlijk deel van zijn
omzet behaalt.’’
• Multinationals worden voornamelijk geassocieerd met een internationaal karakter, grootschaligheid en veel geld.
5
Meeste Nederlanders hebben een neutrale houding tegenover multinationals (50%). Ruim een
derde is (zeer) positief vanwege het belang voor de economie en de werkgelegenheid.
Wat is uw houding tegenover multinationals? // Kunt u uw antwoord toelichten? Basis: n= 1.062
4%
32%
50%
5%
0%
8%
Zeer positief
Positief
Niet positief / niet negatief
Negatief
Zeer negatief
Weet niet
• ‘’Het is goed voor de Nederlandse economie.’’
• ‘’Zorgen voor veel werkgelegenheid.’’
• ‘’Goed voor uitstraling van Nederlandse ondernemersgeest.”
• ‘’Goed voor de handel, het aanzien van Nederland en het geeft werkgelegenheid.’’
• ‘’Multinationals zijn goed voor welvaart’.’
• ‘’Of een bedrijf een multinational is of niet - als het product en de service goed is - dan is mijn houding tegenover deze
bedrijven positief. Het wordt minder positief als de Multinationals hun erg sterke (onderhandelings)positie
gebruiken/misbruiken om kleinere spelers de markt uit te concurreren.’’
• ‘’Het is goed dat bedrijven in meer landen actief zijn dan is er gezonde concurrentie.’’
• ‘’Zorgen voor werkgelegenheid - competitie waardoor prijzen dalen - gedwongen innovatie.’’
• ‘’Goed voor de handel en economie. Evenals samenwerkingen tussen de landen waar de multinationals gevestigd
zijn.’’
36% (zeer) positief
• Het betalen van te weinig belasting en milieuvervuiling worden het meest aangegeven wanneer men negatief tegenover
multinationals staat.
• ‘’De winstmarges zijn groot en het aandeel in de samenleving minder. De verantwoordelijkheid richting natuur en
maatschappij is minder.’’
• ‘’Prima dat bedrijven zo groot kunnen worden - en geld verdienen. Maar ze betalen veel te weinig belasting - en dat is
erg onredelijk tegenover de hardwerkende kleine ondernemer. Nederland gaat failliet als alle MKB ermee zou stoppen
- niet als alle multinationals zouden weggaan!’’
• ‘’Het is dubbel: multinationals bieden kansen om elders in de wereld geld te verdienen. Persoonlijk ben ik meer voor
lokale economie - ik denk dat welvaart beter over de wereld wordt verdeeld als er meer lokaal wordt geproduceerd en
gekocht.’’
6
Een meerderheid (64%) vindt Nederland aantrekkelijk voor multinationals. 1 op de 5
Nederlanders beantwoordt deze vraag met ‘’weet niet’’.
In hoeverre is Nederland aantrekkelijk voor multinationals? // Wat maakt Nederland volgens u tot een aantrekkelijk land voor multinationals? Basis: n= 1.062
14%
50%
14%
2%
0%
20%
Zeer aantrekkelijk
Aantrekkelijk
Niet aantrekkelijk / nietonaantrekkelijk
Onaantrekkelijk
Zeer onaantrekkelijk
Weet niet
• Het aantrekkelijke belastingklimaat wordt door de meeste respondenten als belangrijkste reden aangegeven.
• Als men het klimaat (zeer) onaantrekkelijk vindt (2%), dan worden de relatief hoge loonkosten het vaakst als reden
hiervoor gegeven.
70%
57%
49%
48%
43%
42%
37%
35%
33%
32%
24%
21%
19%
14%
6%
3%
1%
Een aantrekkelijk belastingklimaat
Goede fysieke infrastructuur
Hoogwaardige kennis en innovatie
Gunstige geografische ligging
Hoog opgeleide beroepsbevolking
Politieke stabiliteit en een consistent beleid
Betrouwbare en veilige digitale infrastructuur
Mogelijkheden van subsidies vanuit de overheid
Goed (internationaal) onderwijs
Een goed functionerende overheid
Voldoende toegang tot financiering
Goede zorg
Een fijn leefklimaat
Een divers cultureel aanbod
Relatief lage loonkosten
Anders, namelijk …
Weet niet
Reden aantrekkelijkheid
7
Er is een grote groep mensen die een neutrale houding heeft omtrent multinationals in het
algemeen of het lastig vindt hier een oordeel over te vellen
Hieronder volgen enkele stellingen over multinationals in het algemeen. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Basis: n= 1.062
▪ Men is het er veelal mee eens dat multinationals investeren in innovatie, onderzoek en het opleiden van werknemers. De
bijdrage van multinationals om klimaatdoestellingen te behalen ziet men nauwelijks.
2%
1%
0%
5%
10%
5%
4%
24%
33%
33%
29%
38%
31%
33%
39%
8%
5%
5%
6%
2%
20%
23%
22%
22%
In Nederland gevestigde multinationals zorgen ervoor dat Nederlandbij internationale discussies invloed kan hebben
In Nederland gevestigde multinationals investeren veel in innovatie enonderzoek
In Nederland gevestigde multinationals zorgen ervoor dat hunwerknemers goed worden getraind en opgeleid
In Nederland gevestigde multinationals leveren een belangrijkebijdrage aan het behalen van de klimaatdoelstellingen
Helemaal mee oneens Mee oneens Neutraal Mee eens Helemaal mee eens Weet niet
8
Multinationals worden belangrijk gevonden voor de Nederlandse economie en
werkgelegenheid. 45% van de Nederlanders vindt dat multinationals te weinig belasting
betalen
• Wanneer we vragen naar multinationals en wat het mogelijk met de Nederlandse economie doet, blijkt dat men hier meer
verbeelding bij en een uitgesproken mening over heeft. Er zijn minder ‘’neutralen’’ en mensen die het antwoord niet weten.
1%
1%
1%
12%
4%
4%
6%
33%
17%
21%
26%
24%
49%
45%
40%
9%
19%
15%
14%
2%
10%
13%
12%
20%
In Nederland gevestigde multinationals zijn belangrijk voor deNederlandse economie
In Nederland gevestigde multinationals dragen bij aanwerkgelegenheid en opdrachten voor het MKB
Het is belangrijk dat multinationals hun hoofdkantoor in Nederlandvestigen
In Nederland gevestigde multinationals betalen voldoende belasting
Helemaal mee oneens Mee oneens Neutraal Mee eens Helemaal mee eens Weet niet
Hieronder volgen enkele stellingen over multinationals en wat het mogelijk doet met de Nederlandse economie. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Basis: n= 1.062
9
Investerings-, vestigings- en ondernemingsklimaat
10
Associaties bij de begrippen investerings-, vestigings- en ondernemingsklimaat
INVESTERINGSKLIMAAT VESTIGINGSKLIMAAT ONDERNEMINGSKLIMAAT
• Nederland wordt ook genoemd als eerste associatie bij een vestigingsklimaat.
11
Na de eerste associatie hebben respondenten onderstaande uitleg gekregen over de
verschillende klimaten
INVESTERINGSKLIMAAT: VESTIGINGSKLIMAAT: ONDERNEMINGSKLIMAAT:
Investeringsklimaat kan worden
gedefinieerd als volgt: ''eigenschappen
van een samenleving die bepalen hoe
rendabel men er een economische
activiteit kan beginnen‘’.
Voorbeelden zijn de kwaliteit van de
infrastructuur, het opleidingsniveau van
de beroepsbevolking, een fijn
leefklimaat, dichtbij gelegen afzetmarkt
en een aantrekkelijk belastingklimaat.
Vestigingsklimaat kan worden
gedefinieerd als volgt: ''De mate waarin
een land, regio of plaats aantrekkelijk is
om zich te vestigen als onderneming of
persoon‘’.
Voorbeelden zijn de kwaliteit van de
infrastructuur, het opleidingsniveau van
de beroepsbevolking, een fijn
leefklimaat, dichtbij gelegen afzetmarkt
en een aantrekkelijk belastingklimaat.
Ondernemingsklimaat kan worden
gedefinieerd als volgt: ''het geheel van
maatschappelijk-economische
omstandigheden (in het bijzonder voor
zover die worden beïnvloed door
overheidsmaatregelen) dat invloed
uitoefent op de bereidheid van de
onderneming om te investeren‘’.
Voorbeelden zijn de kwaliteit van de
infrastructuur, het opleidingsniveau van
de beroepsbevolking, een fijn
leefklimaat, dichtbij gelegen afzetmarkt
en een aantrekkelijk belastingklimaat.
12
INVESTERINGSKLIMAAT:
Ook al staan meer mensen positief (25%) dan negatief (5%) tegenover het begrip
investeringsklimaat, de grootste groep (43%) geeft aan hier geen positieve dan wel negatieve
mening over te hebben
Waar denkt u aan bij het begrip investeringsklimaat? // Is uw beeld over het begrip investeringsklimaat over het algemeen ... Basis: n= 356
“Groei van de economie.”
“Hoe aantrekkelijk het is om in een bepaald land geld uit te geven om te
groeien.’’
“Dat het aantrekkelijk is om geld te investeren in het bedrijf.”
2%
23%
43%
4%
1%
28%
Heel positief
Positief
Niet positief / niet negatief
Negatief
Heel negatief
Weet niet
“De mate waarin het gunstig is voor bedrijven om zich ergens te vestigen
m.b.t. het gemak tot investering in de onderneming.”
“Gunstige condities voor de financiering van investeringen.”
13
INVESTERINGSKLIMAAT: Een grote meerderheid van de respondenten (67%) geeft aan dat ze
het belangrijk vinden dat de overheid een aantrekkelijk investeringsklimaat mogelijk maakt
• Ongeveer een derde denkt dat het investeringsklimaat in Nederland de afgelopen jaren gelijk gebleven is. 45% heeft geen
idee hoe het investeringsklimaat zich heeft ontwikkeld en antwoordt met ‘’weet niet’’.
Heeft u het idee dat het investeringsklimaat in Nederland de afgelopen jaren is verbeterd of verslechterd? // Investeringsklimaat kan worden gedefinieerd als volgt: ''eigenschappen van een samenleving die bepalen hoe rendabel men er
een economische activiteit kan beginnen''. Voorbeelden zijn de kwaliteit van de infrastructuur, het opleidingsniveau van de beroepsbevolking, een fijn leefklimaat, dichtbij gelegen afzetmarkt en een aantrekkelijk belastingklimaat. Hoe
belangrijk vindt u het dat de overheid dit mogelijk maakt? Basis: n=356
19%
48%
19%
1%1%
12%
Zeer belangrijk
Belangrijk
Niet belangrijk / nietonbelangrijk
Onbelangrijk
Zeer onbelangrijk
Weet niet
Hoe belangrijk vindt u het dat de overheid het
investeringsklimaat mogelijk maakt?
67%
11%
32%
12%
45%
Verbeterd
Gelijk gebleven
Verslechterd
Weet niet
Heeft u het idee dat het investeringsklimaat in Nederland de
afgelopen jaren is verbeterd of verslechterd?
14
INVESTERINGSKLIMAAT: Vier op de tien vinden dat de Nederlandse overheid zich meer moet
inspannen om het investeringsklimaat te verbeteren
• Dit percentage is hoger (52%) onder de groep die aangeeft het (zeer) belangrijk te vinden dat de overheid dit klimaat
mogelijk maakt.
• Het belangrijkste aspect waarop de overheid zich moet focussen is het verbeteren van de betrouwbare en veilige
infrastructuur.
In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende stelling? De Nederlandse overheid moet zich meer inspannen om het investeringsklimaat te verbeteren.? Basis: n=356
Welke van de onderstaande dingen zou de overheid volgens u meer moeten doen om het investeringsklimaat te verbeteren? Basis: n= 118
4%
37%
39%
7%
1%
12%
Helemaal mee eens
Mee eens
Niet mee eens / nietmee oneens
Mee oneens
Helemaal mee oneens
Weet niet
In hoeverre vindt u dat de overheid zich meer moet inspannen
om het investeringsklimaat te verbeteren?
Dit percentage is hoger
onder de groep die
(heel) positief tegenover
multinationals staan,
namelijk 60%.
49%
44%
43%
42%
41%
38%
31%
30%
26%
25%
17%
17%
17%
12%
10%
1%
0%
2%
Betrouwbare en veilige infrastructuur
Betrouwbare en veilige digitale infrastructuur
Een goed leefklimaat
Goede zorg
Goed (internationaal) onderwijs
Een aantrekkelijk belastingklimaat
Het functioneren van de overheid en het overheidsbeleid
Politieke stabiliteit
Mogelijkheden van subsidies
Hoog opgeleide beroepsbevolking
Een korte afstand tot de afzetmarkt
Geografische ligging
De beschikbaarheid en kwaliteit van productiefactoren
Lage loonkosten
Een divers cultureel aanbod
Anders, namelijk…
Geen van deze
Weet niet
Aspecten die verbeterd moeten worden
15
VESTIGINGSKLIMAAT:
Meer mensen zijn positief (31%) over het vestigingsklimaat dan negatief (4%). Maar de grootste
groep mensen (38%) staat neutraal tegenover het vestigingsklimaat en 1 op de 4 Nederlanders
geeft ‘’weet niet’’ als antwoordoptie.
“Omstandigheden die invloed hebben op het vestigen van een bedrijf op
een bepaalde plek: regelgeving, infrastructuur, financiële afspraken, etc.’’
“Redenen waarom een bedrijf zich al dan niet vestigt in een bepaald
land.”
“Omstandigheden die het voor een onderneming aantrekkelijk maken om te
vestigen en investeren.’’
2%
29%
38%
3%
1%
26%
Heel positief
Positief
Niet positief / niet negatief
Negatief
Heel negatief
Weet niet
Waar denkt u aan bij het begrip vestigingsklimaat? // Is uw beeld over het begrip vestigingsklimaat over het algemeen ... Basis: n=353
“Hoe aantrekkelijk het is voor een bedrijf om een (hoofd)kantoor in
Nederland te vestigen. Bijvoorbeeld belastingvoordelen, ligging, geschikte
medewerkers, huisvesting etc.’’
16
VESTIGINGSKLIMAAT: Na een toelichting op het begrip vestigingsklimaat, geeft 69% aan dat
ze het belangrijk vinden dat de overheid een aantrekkelijk vestigingsklimaat mogelijk maakt
• De grootste groep (43%) heeft geen idee hoe het investeringsklimaat zich heeft ontwikkeld en antwoordt met ‘’weet niet’’.
• Iets meer dan een derde (37%) heeft het idee dat het vestigingsklimaat in Nederland de afgelopen jaren gelijk is gebleven.
16%
53%
16%
1%1%
13%
Zeer belangrijk
Belangrijk
Niet belangrijk / nietonbelangrijk
Onbelangrijk
Zeer onbelangrijk
Weet niet
Hoe belangrijk vindt u het dat de overheid het vestigingsklimaat
mogelijk maakt?
Heeft u het idee dat het vestigingsklimaat in Nederland de afgelopen jaren is verbeterd of verslechterd? // Vestigingsklimaat kan worden gedefinieerd als volgt: ''de mate waarin een land, regio of plaats aantrekkelijk is om zich te vestigen
als onderneming of persoon.'' Voorbeelden zijn de kwaliteit van de infrastructuur, het opleidingsniveau van de beroepsbevolking, een fijn leefklimaat, dichtbij gelegen afzetmarkt en een aantrekkelijk belastingklimaat. Hoe belangrijk vindt u
het dat de overheid dit mogelijk maakt? Basis: n=353
69%
10%
37%
11%
43%
Verbeterd
Gelijk gebleven
Verslechterd
Weet niet
Heeft u het idee dat het vestigingsklimaat in Nederland de
afgelopen jaren is verbeterd of verslechterd?
17
VESTIGINGSKLIMAAT: Vier op de tien Nederlanders vinden dat de overheid zich meer moet
inspannen om dit klimaat te verbeteren• Dit percentage is hoger (51%) onder de groep die aangaf het (zeer) belangrijk te vinden dat de overheid dit klimaat mogelijk
maakt.
• De belangrijkste aspecten waarop de overheid zich moet focussen is een betrouwbare en veilige (digitale) infrastructuur.
5%
33%
36%
12%
0%
14%
Helemaal mee eens
Mee eens
Niet mee eens / nietmee oneens
Mee oneens
Helemaal mee oneens
Weet niet
In hoeverre vindt u dat de overheid zich meer moet inspannen
om het vestigingsklimaat te verbeteren?
De Nederlandse overheid moet zich meer inspannen om het vestigingsklimaat te verbeteren. In hoeverre bent u het eens met deze stelling? Basis: n=353
Welke van de onderstaande dingen zou de overheid volgens u meer moeten doen om het vestigingsklimaat te verbeteren? Basis: n= 104
Dit percentage is een
stuk hoger onder de
groep die een (heel)
positieve houding
hebben tegenover
multinationals,
namelijk 56%.
47%
46%
38%
37%
35%
34%
33%
33%
28%
25%
22%
22%
16%
12%
11%
1%
0%
3%
Betrouwbare en veilige infrastructuur
Betrouwbare en veilige digitale infrastructuur
Een goed leefklimaat
Goed (internationaal) onderwijs
Een aantrekkelijk belastingklimaat
Goede zorg
Politieke stabiliteit
Het functioneren van de overheid en het overheidsbeleid
Hoog opgeleide beroepsbevolking
Een korte afstand tot de afzetmarkt
Mogelijkheden van subsidies
Geografische ligging
De beschikbaarheid en kwaliteit van productiefactoren
Lage loonkosten
Een divers cultureel aanbod
Anders, namelijk…
Geen van deze
Weet niet
Aspecten die verbeterd moeten worden
18
ONDERNEMINGSKLIMAAT:
Nederlanders zijn vaker positief (34%) dan negatief (4%) over het ondernemingsklimaat, maar
de grootste groep staat hier neutraal tegenover (37%). Tevens weet 1op de 4 niet hoe ze
tegenover het ondernemingsklimaat in Nederland aankijken• .
“Ik denk dat het een klimaat is waarin men gesteund wordt door de
overheid om ondernemingen te starten.”
“Randvoorwaarden van de overheid en gemeenten om een
onderneming op te richten en/ of instant te houden.’’
‘’De mate van de beschikbare middelen om bepaalde ondernemingen
winstgevend te kunnen realiseren binnen de wettelijke en fiscale
regelgeving.’’
1%
33%
37%
4%
0%
25%
Heel positief
Positief
Niet positief / niet negatief
Negatief
Heel negatief
Weet niet
Waar denkt u aan bij het begrip ondernemingsklimaat? // Is uw beeld over het begrip ondernemingsklimaat over het algemeen ... Basis: n=353
“Het totaal aan regelingen voor ondernemers die het mogelijk maken om
prettig te ondernemen op gebied van regels en belastingen.’’
19
ONDERNEMINGSKLIMAAT: Na een toelichting over het begrip, vindt ruim twee derde (69%)
het belangrijk dat de overheid een aantrekkelijk ondernemingsklimaat mogelijk maakt
• 36% geeft aan niet te weten hoe het ondernemingsklimaat zich ontwikkeld heeft de afgelopen jaren.
• 31% geeft aan dat het ondernemingsklimaat gelijk is gebleven.
17%
52%
11%
2%2%
15%
Zeer belangrijk
Belangrijk
Niet belangrijk / nietonbelangrijk
Onbelangrijk
Zeer onbelangrijk
Weet niet
Hoe belangrijk vindt u het dat de overheid het
ondernemingsklimaat mogelijk maakt?
Heeft u het idee dat het ondernemingsklimaat in Nederland de afgelopen jaren is verbeterd of verslechterd? // Ondernemingsklimaat kan worden gedefinieerd als volgt: ''het geheel van maatschappelijk-economische omstandigheden (in
het bijzonder voor zover die worden beïnvloed door overheidsmaatregelen) dat invloed uitoefent op de bereidheid van de onderneming om te investeren.'' Voorbeelden zijn de kwaliteit van de infrastructuur, het opleidingsniveau van de
beroepsbevolking, een fijn leefklimaat, dichtbij gelegen afzetmarkt en een aantrekkelijk belastingklimaat. Hoe belangrijk vindt u het dat de overheid dit mogelijk maakt? Basis: n=353
69%
16%
31%
17%
36%
Verbeterd
Gelijk gebleven
Verslechterd
Weet niet
Heeft u het idee dat het ondernemingsklimaat in Nederland de
afgelopen jaren is verbeterd of verslechterd?
20
ONDERNEMINGSKLIMAAT: 44% van de Nederlanders vindt dat de Nederlandse overheid zich
meer moet inspannen om het ondernemingsklimaat te verbeteren• Dit percentage is hoger (55%) onder de groep die aangaf het (zeer) belangrijk te vinden dat de overheid dit klimaat mogelijk
maakt.
• Het belangrijkste aspect waar de overheid zich op moet focussen is een betrouwbare en veilige infrastructuur.
5%
39%
33%
5%
1%
17%
Helemaal mee eens
Mee eens
Niet mee eens / nietmee oneens
Mee oneens
Helemaal mee oneens
Weet niet
In hoeverre vindt u dat de overheid zich meer moet inspannen
om het ondernemingsklimaat te verbeteren?
De Nederlandse overheid moet zich meer inspannen om het ondernemingsklimaat te verbeteren. In hoeverre bent u het eens met deze stelling? Basis: n=353
Welke van de onderstaande dingen zou de overheid volgens u meer moeten doen om het ondernemingsklimaat te verbeteren? Basis: n= 128
Dit percentage is hoger
onder de groep die een
(heel) positieve houding
hebben tegenover
multinationals, namelijk
61%
46%
39%
35%
35%
34%
33%
32%
32%
30%
25%
24%
22%
20%
15%
7%
1%
0%
4%
Betrouwbare en veilige infrastructuur
Betrouwbare en veilige digitale infrastructuur
Goed (internationaal) onderwijs
Een aantrekkelijk belastingklimaat
Een goed leefklimaat
Goede zorg
Politieke stabiliteit
Het functioneren van de overheid en het overheidsbeleid
Mogelijkheden van subsidies
Een korte afstand tot de afzetmarkt
Hoog opgeleide beroepsbevolking
De beschikbaarheid en kwaliteit van productiefactoren
Geografische ligging
Lage loonkosten
Een divers cultureel aanbod
Anders, namelijk…
Geen van deze
Weet niet
Aspecten die verbeterd moeten worden
21
• Ongeveer 1 op de 5 Nederlanders vindt dat bedrijven niet genoeg eigen verantwoordelijkheid hebben genomen bij het
opvangen van de gevolgen van de corona crisis.
Tot slot nog een paar stellingen die betrekking hebben op de economische gevolgen van de coronacrisis voor bedrijven. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Basis: n=1.062
1%
2%
2%
7%
9%
17%
27%
29%
35%
43%
38%
24%
11%
8%
4%
12%
14%
17%
Om te zorgen dat de Nederlandse economie sneller herstelt na decoronacrisis is het noodzakelijk dat bedrijven zich in Nederland
vestigen
Om te zorgen dat de Nederlandse economie sneller herstelt na decoronacrisis moet Nederland proberen buitenlandse investeringen aan
te trekken
Bedrijven hebben voldoende eigen verantwoordelijkheid genomen bijhet opvangen van de gevolgen van de coronacrisis
Helemaal mee oneens Mee oneens Neutraal Mee eens Helemaal mee eens Weet niet
Om er voor te zorgen dat de Nederlandse economie sneller herstelt na de coronacrisis vindt
ongeveer de helft van de Nederlanders het noodzakelijk dat bedrijven zich in Nederland
vestigen en dat Nederland moet proberen buitenlandse investeringen aan te trekken
22
Over het algemeen zijn er weinig verschillen in het aangegeven belang dat de overheid het
investerings-, vestigings-, ondernemingsklimaat mogelijk maakt en de mate waarin de
overheid zich voor verbetering zou moeten inspannen.
Significant hoger/lager t.o.v. van elkaar op basis van een 95% B.I.
Hoe belangrijk vindt u dat de overheid het investerings-, vestigings-,
ondernemingsklimaat mogelijk maakt?
In hoeverre vindt u dat de overheid zich meer moet inspannen om het
investerings-, vestigings-, ondernemingsklimaat te verbeteren?
4%
37%
39%
7%
1%
12%
5%
33%
36%
12%
0%
14%
5%
39%
33%
5%
1%
17%
Helemaal mee eens
Mee eens
Niet mee eens / niet mee oneens
Mee oneens
Helemaal mee oneens
Weet niet
19%
48%
19%
1%
1%
12%
16%
53%
16%
1%
1%
13%
17%
52%
11%
2%
2%
15%
Zeer belangrijk
Belangrijk
Niet belangrijk / niet onbelangrijk
Onbelangrijk
Zeer onbelangrijk
Weet niet
De Nederlandse overheid moet zich meer inspannen om het investerings-, vestigings-, ondernemingsklimaat te verbeteren. In hoeverre bent u het eens met deze stelling? Basis: Totaal: n= 1.062 (investeringsklimaat n= 356 |
vestigingsklimaat n= 353 | ondernemingsklimaat n= 353) Hoe belangrijk vindt u het dat de overheid dit mogelijk maakt? Basis: Totaal: n= 1.062 (investeringsklimaat n= 356 | vestigingsklimaat n= 353 | ondernemingsklimaat n= 353)
Investeringsklimaat Vestigingsklimaat Ondernemingsklimaat
• Men staat vaker neutraal tegenover het belang dat de overheid het investeringsklimaat mogelijk maakt in vergelijking met
het ondernemingsklimaat.
23
Onderzoeksverantwoording
24
Onderzoeksverantwoording
Doelgroep
Het onderzoek is uitgevoerd onder een representatieve steekproef van 1.062 Nederlanders van 18 jaar en ouder. De steekproef is representatief getrokken naar de kenmerken sekse, leeftijd, opleidingsniveau, huishoudgrootte en regio. Na de dataverzameling is de steekproefsamenstelling vergeleken met normgegevens en door middel van weging is voor afwijkingen gecorrigeerd.
Steekproefbron
NIPObase consumentenpanel.
Respons
Er zijn n= 2.042 Nederlanders van 18 jaar en ouder uitgenodigd om mee te doen aan het onderzoek. In totaal hebben er netto n=1.062 deelgenomen aan dit onderzoek (response = 52%).
Online methode
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van een online vragenlijst (CAWI: computer assisted web interviewing). Respondenten ontvingen een e-mail vanuit Kantar Nederland met daarin informatie over het onderzoek en een link naar de online vragenlijst.
Vragenlijst
De vragenlijst is in samenspraak met het ministerie van EZK opgesteld. Er is in de vragenlijst gebruik gemaakt van een split-run opzet: iedere respondent kreeg maximaal één keer de specifieke vragen over de drie soorten klimaten: investeringsklimaat, vestigingsklimaat ofondernemingsklimaat.
Veldwerkperiode
Het veldwerk van deze meting heeft gelopen van 26 augustus t/m 31 augustus 2020.
25