First Order Circuitpws.npru.ac.th/anone/data/files/Week 5_วงจร... · 2020. 3. 23. · ln it...
Transcript of First Order Circuitpws.npru.ac.th/anone/data/files/Week 5_วงจร... · 2020. 3. 23. · ln it...
-
วงจรอันดับหนึ่ง
First Order Circuit
Arnon Isaramongkolrak
Department of Electrical Engineering
Nakhon Pathom Rajabhat University
-
หัวข้อการเรียนการสอน
• ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RL
• ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RC
• วงจร RL และ RC ในรูปทั่วไป
• ฟังก์ชันขั้นบันไดหนึ่งหน่วย
2
-
วงจรอันดับหนึ่ง
- ความสัมพันธ์ของกระแสและแรงดันเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงตามเวลาของตัวเหนี่ยวน า และ ตัวเก็บประจุเป็นดังนี้
3
0
1( ) ( ) (0)
t
L Li t v t dt iL
Ldi
v Ldt
C
dvi C
dt
0
1( ) ( ) (0)
t
c cv t i t dt vC
- ทั้ง และ อยู่ในรูปของสมการอนุพันธ์อันดับหนึ่ง( )Lv t ( )ci t
-
วงจรอันดับหนึ่ง (ต่อ)
- วงจรอันดับหนึ่งคือ วงจรที่สามารถเขียนหรืออธิบายได้ด้วยสมการอนุพันธ์อันดับหนึ่ง
4
- ความสัมพันธ์ของวงจรอันดับหนึ่งคือ กระแสและแรงดันที่สภาวะชั่วครู่ (transient) อาจจะก่อให้เกิดความเสียหายต่อชีวติและทรัพย์สิน
- การออกแบบวงจรเพื่อให้ลดค่าของกระแสหรือแรงดันในสภาวะชั่วครู่ จึงเป็นส่ิงส าคัญที่วิศวกรไฟฟ้าต้องพึงพิจารณา
-
ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RL
ให้ค่าเริ่มต้นของกระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน า ที่เวลา
5
RRv LLv
( )i t
0 0( )i t I
0t t
เมื่อ คือ ค่ากระแสเริ่มต้นที่ไหลผ่านตัวต้านทานที่เวลา 0I 0t
-
ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RL (ต่อ)
6
RRv LLv
( )i t
อาศัยกฎแรงดันเคอร์ชอฟฟ์ (KVL) จะได้ว่า
0L Rv v
L
div L
dtเมื่อ และกฏของโอห์ม Rv Ri
0di
L Ridt
di Rdt
i L
-
ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RL (ต่อ)
7
di Rdt
i L
( )
(0) 0
1i t t
i
Rdi dt
i L
0
( )
(0)ln
i t
i I
Ri t
L
0
( )ln
i t Rt
I L
0( )R
tLi t I e
L
Rเมื่อ เรียกว่า ค่าคงที่ทางเวลา
-
ตรวจสอบความถูกต้องของสมการ
8
1.) แทนค่ากลับไปในสมการ จะได้0diL Ridt
0 0 0R R
t tL L
RL I e RI e
L
2.) แทนค่า จะได้0t
0
0 0( 0)i t I e I
-
ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RL (ต่อ)
9
0( )R
tLi t I e
ค่ากระแส คือผลตอบสนองตามธรรมชาติของวงจร RL เมื่อมีค่าเริ่มต้นเท่ากับ จะมีค่าลดลงในลักษณะที่เป็นฟังก์ชันเอ็กโพเนนเชียลเมื่อเวลาเพิ่มขึ้น
( )i t
0I
แล้วเราจะหาค่า ได้อย่างไร???????0I
-
การพิจารณาวงจร RL เพื่อหาค่าเริ่มต้น
10
-ก าหนดให้แหล่งจ่ายกระแสอิสระจ่ายกระแสคงที่เท่ากับ โดยที่สวิตซ์ อยู่ในต าแหน่งปิดเป็นระยะเวลานาน ( )
si R LLv
( )i t
0R
0t
Asi
0t
-เมื่อกระแสในวงจรมีค่าคงที่ ส่งผลให้แรงดันและกระแสทุกจุดในวงจรมีค่าคงที่ด้วย
-
การพิจารณาวงจร RL เพื่อหาค่าเริ่มต้น (ต่อ)
11
จาก เมื่อกระแสไหลผ่านตัวเหนี่ยวน ามีค่าคงที่ (เป็นเวลานานมาก)
si R LLv
( )i t
0R
0t
L
div L
dt
ท าให้ นั่นคือ ตัวเหนี่ยวน าลัดวงจรนั่นเอง 0 VLv
( 0) si t i จะได้
-
การพิจารณาวงจร RL เพื่อหาค่าเริ่มต้น (ต่อ)
12
กระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน าไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ทันทีทันใด ดังนั้นค่ากระแสช่วงเวลาทันทีทันใดก่อนที่สวิตช์จะถูกเปิดเพียงเล็กน้อย ( ) และค่ากระแสช่วงเวลาทันทีทันใดหลังที่สวิตซ์เปิดเพียงเล็กน้อย ( )
si R LLv
( )i t
0R
0t
0t
0t
0(0 ) (0 ) (0)i i i I
-
สรุปขั้นตอนการหาผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RL
13
ขั้นตอนที่ 1 หาค่าเริ่มต้นของกระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน า ( ) (0)i
ขั้นตอนที่ 2 หาค่า R และ L
0( )R
tLi t I e
-
ตัวอย่างที่ 1
14
จงหาค่ากระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน า 5 H ที่เวลา t=200ms
5 H
( )i t
0t
40
24 V
10
-
ตัวอย่างที่ 1
15
จงหาค่ากระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน า 5 H ที่เวลา t=200ms
วิธีท า ขั้นตอนที่ 1 หาค่ากระแสเริ่มต้น โดยพิจารณาจากวงจรเมื่อเวลา 0I 0t
5 H
( )i t
0t
40
24 V
10
L
(0 )i
40
24 V
10
0
24(0 ) (0 ) (0) 2.4 A
10i i i I
-
ตัวอย่างที่ 1
16
จงหาค่ากระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน า 5 H ที่เวลา t=200ms
วิธีท า ขั้นตอนที่ 2 พิจารณาวงจรที่เวลา
5 H
( )i t
0t
40
24 V
10
0t
( )i t
40
10
5 H
0( 2.4 A)I
หาค่า R/L จะได้ว่า
150 5 10 sR L
-
ตัวอย่างที่ 1
17
จงหาค่ากระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน า 5 H ที่เวลา t=200ms
วิธีท า จะได้ผลตอบสนองตามธรรมชาติของกระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน า 5H เป็นดังนี้
10
0( ) 2.4 AR
ttLi t I e e
ดังนั้นที่เวลา t=200ms จะได้310(200 10 )( 200 ms.) 2.4 0.3248 Ai t e
สังเกตว่า ที่เวลา เรียกว่า ผลตอบสนองทางธรรมชาติ เนื่องจากช่วงเวลาดังกล่าวเป็นช่วงเวลาที่ตัวเหนี่ยวน าปล่อยพลังงานสะสมไปยังตัวต้านทานในวงจร
0t
ตอบ
-
ตัวอย่างที่ 2
18
ก าหนดให้ จงวิเคราะห์หา และ ส าหรับเวลา 0 10i A ixi 0t
วิธีท า เนื่องจากวงจรมีแหล่งจ่ายแรงดันไม่อิสระอยู่ จึงไม่สามารถวิเคราะห์หาความต้านทานสมมูลได้
การแก้ปัญหากระท าได้โดย ตัดตัวเหนี่ยวน าออกจากวงจร แล้วแทนที่ด้วยแหล่งจ่ายแรงดันขนาด 1V แล้วค านวณหาคา่ความต้านทานสมมูลได้จาก 1
' 'eq
vR
i i
-
ตัวอย่างที่ 2
19
ก าหนดให้ จงวิเคราะห์หา และ ส าหรับเวลา 0 10i A ixi 0t
วิธีท า
พิจารณา Mesh 'i
11 ' 2 0i i
12 ' 2 1i i (1)
-
ตัวอย่างที่ 2
20
ก าหนดให้ จงวิเคราะห์หา และ ส าหรับเวลา 0 10i A ixi 0t
วิธีท า
พิจารณา Mesh1i
1 1' 2 4 3 ' 0i i i i
15 ' 6 0i i (2)
-
ตัวอย่างที่ 2
21
ก าหนดให้ จงวิเคราะห์หา และ ส าหรับเวลา 0 10i A ixi 0t
วิธีท า น าสมการที่ (1) และ (2) มาสร้างเป็นเมตริกซ์
1
'2 2 1
5 6 0
i
i
แก้สมการเมตริกซ์จะได้ ' 3i A
ดังนั้นค่าความต้านทานสมมูลจะได้ 13
eqR
ดังนั้นค่าคงตัวทางเวลามีค่าเป็น 0.5 1.51
3
Ls
R
-
ตัวอย่างที่ 2
22
ก าหนดให้ จงวิเคราะห์หา และ ส าหรับเวลา 0 10i A ixi 0t
วิธีท า จะได้กระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน าเท่ากับ
จะได้
0t
i t I e
แรงดันที่ตกคร่อมตัวเหนี่ยวน าเท่ากับ
1.510t
i t e A
ตอบ
0t
Lv t R i t R I e
1.51
103
t
Lv t e
จะได้
1.510
3
t
Lv t e V
-
ตัวอย่างที่ 2
23
ก าหนดให้ จงวิเคราะห์หา และ ส าหรับเวลา 0 10i A ixi 0t
วิธีท า จากกฎของโอห์ม และขั้วของแรงดันที่ตกคร่อมตัวต้านทาน สามารถหาค่ากระแส ได้ดังนี้
ตอบ
xi
L
x
v ti t
R
จะได้ 1.5
1.5
10
3 1.672
t
t
x
e
i t e A
-
ตัวอย่างที่ 3
24
จากวงจรสวิตซ์อยู่ในสถานะ “ปิด” ด้วยระยะเวลาที่ผ่านมานานแต่เมื่อเวลา t=0 s สวิตซ์เปลี่ยนอยู่ในสถานะ “เปิด” จงวิเคราะห์วงจรเพื่อหาค่า ส าหรับเวลา i t 0t
วิธีท า การวิเคราะห์จะเริ่มต้นด้วยการค านวณหาค่ากระแสเริ่มต้นของตัวเหนี่ยวน า ในช่วงเวลา ซึ่งตัวเหนี่ยวน าจะได้รับพลังงานจากแหล่งจ่ายกระแสตรง 40V และเปลี่ยนสถานะเป็นลัดวงจร
0t
-
ตัวอย่างที่ 3
25
จากวงจรสวิตซ์อยู่ในสถานะ “ปิด” ด้วยระยะเวลาที่ผ่านมานานแต่เมื่อเวลา t=0 s สวิตซ์เปลี่ยนอยู่ในสถานะ “เปิด” จงวิเคราะห์วงจรเพื่อหาค่า ส าหรับเวลา i t 0t
วิธีท า
0t
-
ตัวอย่างที่ 3
26
จากวงจรสวิตซ์อยู่ในสถานะ “ปิด” ด้วยระยะเวลาที่ผ่านมานานแต่เมื่อเวลา t=0 s สวิตซ์เปลี่ยนอยู่ในสถานะ “เปิด” จงวิเคราะห์วงจรเพื่อหาค่า ส าหรับเวลา i t 0t
วิธีท า 0t
1 2 4 //12eqR
1
4 122 5
4 12eqR
-
ตัวอย่างที่ 3
27
จากวงจรสวิตซ์อยู่ในสถานะ “ปิด” ด้วยระยะเวลาที่ผ่านมานานแต่เมื่อเวลา t=0 s สวิตซ์เปลี่ยนอยู่ในสถานะ “เปิด” จงวิเคราะห์วงจรเพื่อหาค่า ส าหรับเวลา i t 0t
วิธีท า 0t
1
400 8
5s
eq
Vi t A
R ค านวณหาค่ากระแส จะได้ si t
อาศัยกฎการแบ่งกระแสค านวณหากระแส จะได้ว่า 0sci t
012 8
0 612 4
sc
Ai t A I
-
ตัวอย่างที่ 3
28
จากวงจรสวิตซ์อยู่ในสถานะ “ปิด” ด้วยระยะเวลาที่ผ่านมานานแต่เมื่อเวลา t=0 s สวิตซ์เปลี่ยนอยู่ในสถานะ “เปิด” จงวิเคราะห์วงจรเพื่อหาค่า ส าหรับเวลา i t 0t
วิธีท า 0t สวิตซ์เปลี่ยนสถานะจาก “ปิด” เป็น “เปิด” จะได้
0t
-
ตัวอย่างที่ 3
29
จากวงจรสวิตซ์อยู่ในสถานะ “ปิด” ด้วยระยะเวลาที่ผ่านมานานแต่เมื่อเวลา t=0 s สวิตซ์เปลี่ยนอยู่ในสถานะ “เปิด” จงวิเคราะห์วงจรเพื่อหาค่า ส าหรับเวลา i t 0t
วิธีท า0t ค านวณหาค่าความต้านทานสมมูลจะได้ว่า
2 4 12 // 16eqR
216 16
16 // 16 816 16
eqR
ค่าคงตัวทางเวลาของวงจรมีค่าเท่ากับ2
20.25
8eq
Ls
R
จะได้กระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน าที่เวลา 0t
0.250 6t t
i t I e e A
ตอบ
-
โจทย์ปัญหา 1
30
จงหาค่า ที่เวลา ( )Li t 0t
20 0.2 H
( )Li t
10
50
100 V
0t
400( ) 2 A, 0tLi t e t ตอบ
-
การบ้านครั้งที่ 3
31
1). จงหาค่า และ ที่เวลา ( )Li t 0t 1( )i t
-
การบ้านครั้งที่ 3
32
2). จากวงจร จงวิเคราะห์หา
2.1) กระแส ที่เวลา
2.2) กระแส
2.3) กระแส
( )Li t 0t
60 (100 )i s
48 (200 )i s
-
ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RC
33
วงจร RC ที่ไม่มีแหล่งจ่าย ก าหนดให้ คือแรงดันที่ตกคร่อมตัวเก็บประจุที่เวลา สมการเคอร์ชอฟฟข์องโหนด a จะได้ว่า
0V
0t s
0c Ri i
แทนค่า และ cdv
i Cdt
R
vi
R
0dv v
Cdt R
-
ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RC
34
dv vC
dt R
vCdv dt
R
vdv dt
RC
1dvdt
v RC
1dvdt
v RC
lnt
v MRC
ln ln lnt
MRCv e e
-
ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RC
35
ln ln lnt
MRCv e e
ln ln lnt t
MRC RCcv e e K e
t
RCcv K e
0
0RC
c cV K e K
ที่เวลา t=0s แรงดันที่ตกคร่อมตัวเก็บประจุ จะมีค่า 0V
จะได้ว่า 0
t
RCv t V e
-
ผลตอบสนองทางธรรมชาติของวงจร RC
36
กระแสที่ไหลผ่านตัวต้านทานและตัวเก็บประจุจะได้ว่า
0
t
RCR
Vvi e
R R
0
t
v V e
ค่าคงตัวทางเวลาของวงจร RC จะได้ RC
-
ตัวอย่างที่ 4
37
ก าหนดให้ จงวิเคราะห์หาค่า ส าหรับเวลา
0 15cv V , ,c x xv v i
0t
วิธีท า ค านวณหาค่าความต้านทานสมมูลจะได้ว่า 5 // 8 12
5 12 84
5 12 8eqR
-
ตัวอย่างที่ 4
38
ก าหนดให้ จงวิเคราะห์หาค่า ส าหรับเวลา
0 15cv V , ,c x xv v i
0t
วิธีท า ค านวณค่าคงตัวทางเวลาจะได้ว่า
4 0.1 0.4eqR C s
จะได้ค่าแรงดันที่ตกคร่อมตัวเก็บประจุส าหรับ คือ 0t
0.415t
cv t e V
ตอบ
อาศัยกฏการแบ่งแรงดันจะได้ว่า
12
12 8x cv t v t
0.4 0.4
1215 9
12 8
t t
xv t e e V
ตอบ
-
ตัวอย่างที่ 4
39
ก าหนดให้ จงวิเคราะห์หาค่า ส าหรับเวลา
0 15cv V , ,c x xv v i
0t
วิธีท า ค านวณกระแส จะได้ว่า
ตอบ
xi
0.49
12 12
t
x
x
v t ei t
0.4750t
xi t e A
-
ตัวอย่างที่ 5
40
จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา และพลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุ
cv t 0t
วิธีท า พิจารณาที่เวลา สวิตซ์อยู่ในสถานะ “ปิด” ท าให้ตัวเก็บประจุได้รับพลังงานจากแหล่งจ่าย 20V ซึ่งอยู่ในสถานะเปิดวงจร จะท าให้ไม่มีกระแสไหลผ่านตัวต้านทาน
0t
1
-
ตัวอย่างที่ 5
41
จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา และพลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุ
cv t 0t
วิธีท า
09
0 20 153 9
ocv t V V V
-
ตัวอย่างที่ 5
42
จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา และพลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุ
cv t 0t
วิธีท า พิจารณาที่เวลา สวิตซ์อยู่ในสถานะ “เปิด”0t
ค่าความต้านทานสมมูลของวงจรสามารถหาได้ดังนี้
9 1 10eqR
-
ตัวอย่างที่ 5
43
จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา และพลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุ
cv t 0t
วิธีท า ค านวณค่าคงที่ทางเวลาจะได้ว่า
310 20 10 0.2eqR C s
จะได้ค่าแรงดันที่ตกคร่อมตัวเก็บประจุ ส าหรับเวลา 0t
50.20 15 15t t
t
cv t V e e e V
ตอบ
พลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุคือ
2 31 1
0 0 20 10 15 2.252 2
c cw Cv J ตอบ
-
ตัวอย่างที่ 6
44
จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา และพลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุ
cv t 0t
วิธีท า พิจารณาที่เวลา สวิตซ์อยู่ในสถานะ “ปิด” ท าให้ตัวเก็บประจุได้รับพลังงานจากแหล่งจ่าย 24V ซึ่งอยู่ในสถานะเปิดวงจร
0t
-
ตัวอย่างที่ 6
45
จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา และพลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุ
cv t 0t
วิธีท า
12 43
12 4eqR
-
ตัวอย่างที่ 6
46
จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา และพลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุ
cv t 0t
วิธีท า
12 43
12 4eqR
0
324 8
3 6ocv V V
แบ่งแรงดันจะได้
-
ตัวอย่างที่ 6
47
จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา และพลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุ
cv t 0t
วิธีท า ที่เวลา t=0s สวิตซ์เปลี่ยนสถานะจาก “ปิด” เป็น “เปิด” จะได้วงจรดังนี้
2
12 43
12 4eqR
-
ตัวอย่างที่ 6
48
จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา และพลังงานเริ่มต้นที่เก็บสะสมในตัวเก็บประจุ
cv t 0t
วิธีท า ค านวณค่าคงที่ทางเวลาจะได้ว่า
2
13 0.5
6eqR C s
แรงดัน ที่เวลา มีค่าเท่ากับ cv t 0t
20.50 8 8t t
t
cv t V e e e V
ตอบ
พลังงานที่เร่ิมสะสมในตัวเก็บประจุเท่ากับ
0
2 21 1 10 0 8 5.33
2 2 6cw Cv J
ตอบ
-
โจทย์ปัญหา 2
49
จงหาค่าแรงดัน และ (0)v
(0) 50 , (2 ) 14.33v V v ms V ตอบ
(2 )v ms
-
การบ้านครั้งที่ 4
50
1). จงหาแรงดันที่ตกคร่อมตัวเก็บประจุที่เวลา และ 0t 0t
-
การบ้านครั้งที่ 4
51
2). สวิตซ์เชื่อมต่อกับต าแหน่ง 1 ด้วยระยะเวลาที่นานมาก แต่เปลี่ยนไปเชื่อมต่อกับต าแหน่ง 2 ที่เวลา t=0s จนถึงเวลา t=2s จึงกลับไปเชื่อมต่อกับต าแหน่ง 1 จงวิเคราะห์หาแรงดัน ส าหรับเวลา 0t v t
-
ฟังก์ชันขั้นบันไดหนึ่งหน่วย
52
เป็นฟังก์ชันที่สามารถใช้แทนการท างานของสวิตซ์ในวงจรได้
สมการทางคณิตศาสตร์ที่สามารถน ามาอธิบายฟังก์ชันหนึ่งหน่วยคือ
0t0
1
0( )u t t
t
0
0
0
0 ;( )
1 ;
t tu t t
t t
-
ฟังก์ชันขั้นบันไดหนึ่งหน่วย (ต่อ)
53
ในกรณีที่ กราฟที่ได้จะเป็นลักษณะอย่างไร ?????
0t0
1
0( )u t t
t
0
0
0
0 ;( )
1 ;
t tu t t
t t
0 0t
0
1
( )u t
t
0 ; 0( )
1 ; 0
tu t
t
การแทนพฤติกรรมการท างานของสวิตซ์ที่ต่อกับแหล่งก าเนิดด้วยด้วยฟังก์ชัน สามารถท าได้โดยการน าแรงดันแหล่งก าเนิดคูณด้วยฟังก์ชัน
( )u t
( )u t
-
ฟังก์ชันขั้นบันไดหนึ่งหน่วย (ต่อ)
54
การแทนพฤติกรรมการท างานของสวิตซ์ท่ีต่อกับแหล่งก าเนิดด้วยด้วยฟังก์ชัน สามารถท าได้โดยการน าแรงดันแหล่งก าเนิดคูณด้วยฟังก์ชัน
( )u t
( )u t
( ) 5 ( 0.2) Vv t u t
หมายถึง แหล่งก าเนิดแรงดันมีค่าเท่ากับศูนย์ส าหรับทุกๆ ค่าของ ก่อนเวลา และจะมีแรงดันเท่ากับ 5V หลังจากที่เวลา
t 0.2 s.t
0.2 s.t
5 ( 0.2) Vu t
0.2 s.t
5 V
0.2 s.t
5 V
a
b
-
ฟังก์ชันขั้นบันไดหนึ่งหน่วย (ต่อ)
55
5 ( 0.2) Vu t สามารถแทนได้ด้วยแหล่งจ่ายแรงดันอนุกรมอยู่กับสวิตซ์ ซึ่งสวิตซ์นี้จะปิดที่เวลา 0.2 s.t
0.2 s.t
5 V
เมื่อสวิตซ์ปิดที่เวลา และช่วงเวลาหลังจากเวลา นั่นคือ แหล่งก าเนิดแรงดัน 5V ต่ออยู่กับวงจรทั่วไปในขณะที่เวลาก่อน แรงดันที่ขั้วต่อกับวงจรทั่วไปอาจจะมีค่าเป็นเท่าใดก็ได้เพราะแหล่งก าเนิดแรงดัน 5V เปิดวงจรอยู่ ไม่ได้ต่อกับวงจรทั่วไป
0.2 s.t
0.2 s.t
0.2 s.t
จะเห็นว่าภาพที่ 1 ไม่สมมูลกับภาพที่ 2 ที่ช่วงเวลาก่อน
1
2
0.2 s.t
-
ฟังก์ชันขั้นบันไดหนึ่งหน่วย (ต่อ)
56
วงจรสมมูลที่ถูกต้องและสอดคล้องกับภาพที่ 1 ส าหรับทุกๆ ช่วงเวลา
0.2 s.t
5 V
a
b
5 ( 0.2) Vu t
ที่เวลาก่อน สวิตซ์อยู่ท่ีต าแหน่ง a ท าให้แรงดันมีค่าเท่ากับศูนย์0.2 s.t
ที่เวลาหลัง สวิตซ์อยู่ท่ีต าแหน่ง b ท าให้แรงดันมีค่าเท่ากับ 5V0.2 s.t
จากวงจรแสดงให้เห็นว่า การท างานของสวิตช์สามารถแทนได้ด้วยฟังก์ชันขั้นบันไดหนึ่งหน่วยได้
-
ฟังก์ชันขั้นบันไดหนึ่งหน่วย (ต่อ)
57
กรณีน าฟังก์ชัน มาใช้กับแหล่งก าเนิดกระแส ( )u t
0 0( ) AI t t 0t t
0 AI
a
b
0 AI
0t t1 2
3
ภาพที่ 1 และ 2 จะสมมูลกันที่เวลาหลังจาก เท่านั้น 0t t
ภาพที่ 3 และ 1 จะสมมูลกันทุกช่วงเวลา
ภาพที่ 2 สามารถใช้แทนภาพที่ 1 ได้ ต้องอยู่ภายใต้เงื่อนไขคือ ค่าเริ่มต้นของวงจรที่เวลาก่อน ต้องมีค่าเท่ากัน
0t t
-
ฟังก์ชันขั้นบันไดหนึ่งหน่วย (ต่อ)
58
สรุปแนวคิด ฟังก์ชัน ที่ใช้งานส าหรับ( )u t
- แหล่งก าเนิดแรงดัน เช่น แหล่งก าเนิดแรงดันจะลัดวงจรที่เวลา ( )sV u t 0t
- แหล่งก าเนิดกระแส เช่น แหล่งก าเนิดกระแสจะเปิดวงจรที่เวลา ( )sI u t 0t
-
ตัวอย่างที่ 7
59
จงเขียนวงจรที่เวลา และ 0t
วิธีท า วงจรที่
0t
5 ( ) Vu t 5 H
10
0t ( ) 0u t
แหล่งจ่ายแรงดัน 5 ( ) V 0 Vu t ลัดวงจร
5 H
10
-
ตัวอย่างที่ 7
60
จงเขียนวงจรที่เวลา และ 0t
วิธีท า วงจรที่
0t
5 ( ) Vu t 5 H
10
( ) 1u t
แหล่งจ่ายแรงดัน 5 ( ) V 5 Vu t
0t
5 V 5 H
10
-
ตัวอย่างที่ 8
61
จงเขียนวงจรที่เวลา และ 0t
วิธีท า วงจรที่
0t
0t ( ) 0u t
แหล่งจ่ายกระแส 5 ( ) A 0 Au t เปิดวงจร
5 ( ) Au t 10 3 F
10 3 F
-
ตัวอย่างที่ 8
62
จงเขียนวงจรที่เวลา และ 0t
วิธีท า วงจรที่
0t
( ) 1u t
แหล่งจ่ายกระแส 5 ( ) A 5 Au t
0t
5 ( ) Au t 10 3 F
5 A 10 3 F
-
ผลตอบสนองของวงจร RL เมื่อได้รับสัญญาณอินพุตแบบขั้นบันได
63
พิจารณาวงจรที่เชื่อมต่อแหล่งจ่ายแรงดันแบบทันทีทันใด ที่เวลา
KVL;
0 ( ) VV u t
( )i t
R
L
0t
0 ( ) 0di
Ri L V u tdt
0
1
( )u t
t
0 ; 0( )
1 ; 0
tu t
t
พิจารณา0
diRi L V
dt
0
Ldidt
V Ri
0ln( )
LV Ri t k
R
อินทิเกรต
0t
-
ผลตอบสนองของวงจร RL เมื่อได้รับสัญญาณอินพุตแบบขั้นบันได (ต่อ)
64
พิจารณาหาค่า
อาศัยค่าเริ่มต้นของ ทราบว่า ก่อนเวลาที่
ดังนั้นจาก
k
และกระแสที่ไหลผ่านตัวเหนี่ยวน าไม่สามารถเปลี่ยนแปลงแบบทันทีทันใดได้จะได้
( )i t
0ln( )L
V Ri t kR
0t (0 ) 0 Ai
(0 ) (0 ) (0) 0 Ai i i
0ln( )L
V Ri t kR
0ln( )L
k VR
-
ผลตอบสนองของวงจร RL เมื่อได้รับสัญญาณอินพุตแบบขั้นบันได (ต่อ)
65
แทนค่า
0ln( )L
k VR
0 0ln( ) ln( )L L
V Ri t VR R
0 0ln( ) ln( )L
V Ri V tR
0
0
lnV RiL
tR V
ย้ายข้างและจัดหมู่คุณสมบัติฟังก์ชัน log
0
0
lnV Ri Rt
V L
ย้ายข้าง
0
0
, tR
tL
V Ri Le e
V R
0 0( )
tV V
i t eR R
-
ผลตอบสนองของวงจร RL เมื่อได้รับสัญญาณอินพุตแบบขั้นบันได (ต่อ)
66
ส าหรับ ทุกๆ ค่า ( )i t t
0 0( ) ( )t
V Vi t e u t
R R
-
ผลตอบสนองของวงจร RL เมื่อได้รับสัญญาณอินพุตแบบขั้นบันได (ต่อ)
67
สรุปแนวคิด
ขั้นตอนที่ 1: ก าหนดให้ ( ) , 0t
fi t i Ae t
ผลตอบสนองในสภาวะอยู่ตัว
ค่าคงที่
ขั้นตอนที่ 2: ขั้นตอนการเก็บข้อมูล
วงจรที่เวลา ( ) ตัวเหนี่ยวน าลัดวงจร0t 0t
ค านวณหาค่ากระแสตั้งต้นของตัวเหนี่ยวน า (0 ) (0 ) (0)i i i
วงจรที่เวลา แบ่งออกเป็น 2 ช่วงคือ 0t
0t และ t
-
ผลตอบสนองของวงจร RL เมื่อได้รับสัญญาณอินพุตแบบขั้นบันได (ต่อ)
68
สรุปแนวคิด (ต่อ)
ขั้นตอนที่ 2: วงจรที่เวลา 0t ค านวณหาค่าคงที่ทางเวลา
t วงจรที่เวลา
ช่วงนี้จะเป็นตัวบอกว่า วงจรมีผลตอบสนองแบบใดบ้าง
ธรรมชาติ (ไม่มีแหล่งจ่าย)อยู่ตัว+ธรรมชาติ (มีแหล่งจ่าย)
ค านวณค่ากระแสในสถานะอยู่ตัว
( ) fi i (ตัวเหนี่ยวน าจะลัดวงจร)
**กระแสที่ค านวณได้คือ ผลตอบสนองในสถานะอยู่ตัว เมื่อวงจรได้รับอินพุตแบบขั้นบันได
-
ผลตอบสนองของวงจร RL เมื่อได้รับสัญญาณอินพุตแบบขั้นบันได (ต่อ)
69
สรุปแนวคิด (ต่อ)
ขั้นตอนที่ 3: ขั้นตอนการค านวณ
ใช้สมการ
(ได้จากขั้นตอนที่ 2)ค านวณค่า A ของสมการจากค่า
วาดกราฟและวงจร และสรุปค าตอบที่ค านวณได้
( )t
fi t i Ae
(0 ) (0 ) (0)i i i
-
ตัวอย่างที่ 9
70
จงค านวณหา ที่เวลา ใดๆ
วิธีท า
t
ขั้นตอนที่ 1: ก าหนดให้
( )Li t
50 V 3 H
2
6
50 ( ) Vu t
( )Li t
( )t
fi t i Ae
ขั้นตอนที่ 2: วงจรที่เวลา ( ) ตัวเหนี่ยวน าลัดวงจร 0t 0t ( ) 0u t
50 V
2
6
(0 )Li
L
-
ตัวอย่างที่ 9
71
จงค านวณหา ที่เวลา ใดๆ
วิธีท า
t( )Li t
ขั้นตอนท่ี 2: จากวงจร
50 V
2
6
(0 )Li
L
(0 ) (0 ) (0) 50 2 25 AL L Li i i
ที่เวลา วงจรที่ ท าให้ 0t 0t ( ) 1u t 50 ( ) 50u t V
แหล่งก าเนิดแรงดันมาเชื่อมต่อกับวงจรแบบทันทีทันใด
50 V 3 H
2
6
50 V
( )Li t
-
ตัวอย่างที่ 9
72
จงค านวณหา ที่เวลา ใดๆ
วิธีท า
t( )Li t
ผลตอบสนองของวงจร = ผลตอบสนองในสถานะอยู่ตัว + ผลตอบสนองทางธรรมชาติ
50 V 3 H
2
6
50 V
( )Li t
ค านวณค่าคงที่ทางเวลา: โดยการปลดตัวเหนี่ยวน าออกแล้วหาค่า
0t
2
6
eqR
eqR
2 6 12 8 3 2 eqR
3 3 / 2 2 s.eqL R
-
ตัวอย่างที่ 9
73
จงค านวณหา ที่เวลา ใดๆ
วิธีท า
t( )Li t
ค านวณค่ากระแสในสถานะอยู่ตัว ในขณะที่ตัวเหนี่ยวน าลัดวงจร จะได้ว่า
t 50 V
2
6
50 V
( )L fi i
L
100( ) 50 A
2L fi i
เขียนสมการจะได้ว่า 2( ) 50t t
L fi t i Ae Ae
50 Afi
ขั้นตอนที่ 3: ขั้นตอนการค านวณ
จากขั้นตอนท่ี 2 จะได้ว่า และ 2 s.
-
ตัวอย่างที่ 9
74
จงค านวณหา ที่เวลา ใดๆ
วิธีท า
t( )Li t
t 50 V
2
6
50 V
( )L fi i
L
ค านวณค่า A จาก
2( ) 50t t
L fi t i Ae Ae
ขั้นตอนท่ี 3: ขั้นตอนการค านวณ
(0 ) (0 ) (0) 50 / 2 25 AL L Li i i
( 0) 50 25Li t A 25A
2( ) 50 25t
Li t e
ที่เวลา 0t
-
ตัวอย่างที่ 9
75
จงค านวณหา ที่เวลา ใดๆ
วิธีท า
t( )Li t
ค่ากระแส ที่เวลา ใดๆ ( )Li t t
2
25 A, 0( )
50 25 , 0tL
ti t
e t
-
โจทย์ปัญหา 3
76
จงค านวณหา 0t
100 V
20
0.5 H5
0t
100 V
( )Li t
1) ค่ากระแส ที่เวลา ( )Li t
2) ค่ากระแส (0 )Li
3) ค่ากระแส ( )Li
0t 4) ค่ากระแส ที่เวลา ( )Li t
15 A
15 A
5 A
40( ) 5 20 AtLi t e