Fietsen naar Libna

2

Proloog Het begint als een wild idee, al fietsend op een koude zondagochtend in november 2008. Laten we naar Tsjechië fietsen. Ja, fantastisch! In maart met de partners aan tafel. Want mogen we wel? Ja, we mogen! Wild idee wordt reëel plan. Twee maanden van voorbereiding. Spullen kopen, fietsen een beurt geven, de route uitstippelen, steeds langere tochten op de zondagochtenden. Heen en weer naar Ermelo als generale repetitie. En dan: inpakken en … wegwezen.

L: fiets van Michiel R: fiets van Marcel

Donderdag 21 mei: Enschede – Warendorf Om acht uur op de trein gestapt. We moeten vaak overstappen. Fietsen stallen we telkens op het balkon. Een strenge conductrice spreekt ons bestraffend toe. We versperren de doorgang. We praten met fietsgezin met licht excentrieke inslag. Hun hele leven altijd op de fiets met vakantie geweest. We stappen uit in Enschede. Tien kilometer verder gaan we de grens over. Lastig om de weg te vinden. Lunch aan een Duits riviertje. In Darfeld sluiten we aan op Europa Radweg 1. Eerste spaak bij Marcel gebroken. Warm. Biertje bij een spookcafé. Oude bleke beverige vrouw bedient. Zes weken geleden hartaanval gehad en in coma. Gelegen. Boerderijen met rode daken en rode baksteen in licht glooiend groen landschap. Munster, mooie stad met veel

kerken, fietsen en studenten. Eten bij Biergarten bij het meer. Spargels, met aardappeltjes, schnitzel en Hollandaissesaus. Asperges dus, dé lievelingsgroente van de Duitser. Althans volgens het menu. Wat is de bediening aardig. Dat kom je in Nederland niet veel tegen. Fietsen in de avond. Er staat 130 km op de teller. Dat gaat makkelijk. Lekke band in Warendorf. Hotel vol.

3

De Emshof heeft nog wel kamers. Logisch gezien de oubollige aankleding, de dronken oude kerels aan de bar en een serveerster in verpleeguniform. Maar de kamers zijn gelukkig in orde. In de binnenstad nog even biertje drinken,

ijsje eten: 30 cent per ´Kugel´. Marcel verstuurt en ontvangt heel wat sms-jes. Hij kent het precieze scoreverloop van de voetbalwed-strijden van zijn kids. Michiel houdt het bij één telefoontje per avond. Vrijdag 22 mei: Warendorf – Sandebeck Dubbel ontbijten, we hebben alle energie nodig. Appeltje en eitje mee voor onderweg. De benen en het weer zijn goed. Wat een aardige moederlijke verkoopster bij de bakker in Harsewinkel: ze maakt voor elk van ons een lunchzakje. Regenspetters. Lunch onder het afdak van een parkeergarage in Verl. Weer een spaakje repareren. De hellingen van het Teutenburger Wald fietsen zwaar. In Augustdorf

barsten hagel en onweer los als we cappuccino drinken in een koffiehuis. We kijken uit op de kilometerbordjes van de R1: 3500 kilometer van Calais naar Sint Petersburg. Bij Detmold blijkt de jeugdherberg helemaal bezet. Ook in Duitsland gaat iedereen er met Hemelvaartsdag op uit. Onder de voortdurende dreiging van regen rijden we verder door de Teutenburger bossen. Bij hotel Silvermuhle eten we een hapje. De man aan de receptie zegt dat het hotel is volgeboekt met motorclub, maar waar zitten ze dan? Wel een sfeervol oud gebouw aan een klein

stuwmeertje in de heuvels. Wij zijn hier een beetje anders, zegt de man veelbetekenend, maar wij snappen niet wat hij bedoeld. Het eten is in ieder geval goed. De parmezaanse kaas doe je hier zelf met een elektrisch kaasschaafmolentje. In Sandebeck staat een hotel met de jaarlijkse bijeenkomst van longpatiënten met slangetjes in de mond. Het hotel luistert naar de wat dubieuze naam Germanenhof. We kunnen terecht in een nieuwbouw appartementje op de begane grond, gelegen op vijfhonderd meter afstand van het hotel. De zoon des huizes rijdt ons er in een Jaguar naar toe. Gemopper over een kofferbak die niet open wil. Het is

4

ook altijd wat met de elektrische bediening van die Britse wagens. En hij raast vervolgens met 70 km per uur door het slaperige dorp. We drinken nog even een lokaal brandenwijntje in het hotel met de kortademigen. Hoe gaat dat allemaal in het Duits? Meestal als volgt. Marcel stelt een vraag, soms half in het Nederlands. Hij knikt en humt enthousiast als hij antwoord krijgt. Aangemoedigd praat de Duitser steeds sneller en dialectrijker

door. Fijn, zo’n buitenlander die alles snapt. Tja, was dat maar waar. Na afloop beredeneert Michiel waar ze het waarschijnlijk over hadden. Zaterdag 23 mei: Sandebeck – Wandelsheim Na wederom een stevig ontbijt rijden we voor de wind uit. De route is prima aangegeven. We fietsen door een glooiend agrarisch landschap. In de verte bosjes windmolens. We halen wat broodjes in Marienmunster, houden pauze in het gras bij het riviertje en maken dan de lange afdaling naar Ovenhausen, waar een bord aanduidt dat we Teilstrecke Westfalen achter de rug hebben. In Hoxter komen we langs de brede rivier de Weser te rijden, die we volgen langs grote meanderende bochten tot in Holzminden. Er ligt een apart fietspad waar heel veel fietsers gebruik van maken. Na wat foto’s van de brug in Holzminden een steile klim, waarna we middagpauze houden in de buurt van Arholzen. De route voert over rustige wegen.

5

Het is warm en we halen drinken bij de Aldi in Markoldendorf. In Kreiensen vervangt Marcel voor de derde keer een kapotte spaak. De reservevoorraad is nu op. In Bad Gandersheim eten we temidden van eeuwenoude gebouwen (kerk, stadhuis) een goede schnitzel, nadat de wat smoezelige ober eerst zei dat we moesten wachten. We hebben nog goede benen en besluiten te kijken of we de 160 kilometer kunnen halen. Dat lukt,

maar met de tong uit de bek. Marcel vraagt in een Pizzeria of de geadverteerde ‘Zimmer’ nog steeds ‘frei’ zijn. De ober zet hem tien minuten in de wacht zonder enige poging tot contact. Zou het komen omdat we al in voormalig Oost Duitsland zijn? Als we ontevreden wegrijden verschijnt de ober dikbuikig in de deuropening en heft wanhopig zijn handen. In een café worden we naar hotel Zum Lowen verwezen. Hier worden we hartlelijk ontvangen door een chaotische doch vriendelijke kok en krijgen een ruimte met twee kamers toegewezen. Ik mag in het hemelbed. Ondertussen viert men in het restaurant een bruiloft. We gaan nog even de stad in en belanden weer in het café waar men ons zo vriendelijk de weg wees. De barman haalt een aantal boekjes te voorschijn waarin

posters van alle groepen die in Wandelsheim hebben opgetreden. Allemaal in de jaren 70 en heel veel uit Holland: Golden Earring, Focus, Exception. Daarna is er nooit meer goede muziek gemaakt, zegt de in het verleden hangende barman. Van Blof of de Einsturzende Neubauten heeft hij nooit gehoord. Het is wel heel rustig, zeggen we. Komt door het Gildefeest. We gaan er heen. Kwartiertje lopen. Buiten is een kermis, pubers drentelen om elkaar heen. Binnen staan lange tafels waaraan grote pullen bier worden gedronken. Een coverband – de beste van Duitsland volgens de barman van daarnet - speelt oude Duitse succesnummers. De Line-in dansgroep doet vrolijk mee. Jong en oud hebben een goede tijd. Wij ook, maar morgen moeten we weer op de fiets. Een laatste biertje dan maar?

6

Zondag 24 mei: Wandelsheim – Nachterstedt Gefeliciteerd! Marcel is jarig. Hij wilde er niet zoveel ruchtbaarheid aan geven en was ook even de tel kwijt. Aanvankelijk dacht hij dat het pas maandag zover zou zijn. En is hij nou 46 of 47 jaar geworden? Stevig ontbijten, zonnebrandcrème smeren en op weg maar weer. We zijn snel in Goslar. Het heeft een mooi oud centrum vol met Fachwerkgebauden, maar we raken er wel de weg kwijt. Een aardige man rijdt in zijn auto voor ons uit om ons weer op het goede spoor te krijgen. De R1 valt nu samen met de heksenroute: de Harzrundweg. In tegenstelling tot de eerste dagen kunnen we de route telkens niet vinden. Het gekke heksje op bezemsteel

laat zich niet vaak genoeg zien. De route gaat steil omhoog en omlaag over stenige paden. Op de bewegwijzering mopperende Nederlandse vrouwen van in de zestig lopen met de fiets in de hand de berghelling op. Voortasje Michiel schiet van fiets bij wilde afdaling. De 160 kilometer van gisteren doen zich voelen. Beetje pap in de benen, beetje pijn op de contactpunten met de fiets: handpalmen, zitvlak en middenvoetsbeentjes. Van het laatste heeft Marcel minder last dan Michiel, dankzij

zijn zelfgemaakte pedalenplaatjes van triplex, schuurpapier en tie-wraps. Om half twaalf te Bad Harzberg, pas twintig kilometer verder, constateren we dat dit geen doen is. We pakken vandaag de flankerende wegen. In Wernigrode worden we vanuit een politiebusje streng toegesproken als wel door het rood rijden. Entschuldigung, we zullen het nooit meer doen. Het is warm. In Thale doet de ijscoman goede zaken. Uiteraard ook met ons. Via Neinstedt en Ballenstedt belanden we in Nachterstedt. We eten een hapje en

besluiten daar ook te slapen. Een bijdehante serveerster met tongpiercing – tatoes en piercings zijn regelmatig gespreksonderwerp – maakt een groepsfoto van ons tweeën. Het Gasthaus Zum Schwan, onderdeel van Schloss Ballenstedt, heeft de uitstraling van een oud klooster. Het is stil op het gekwek en geschater van de per tourbus gekomen Duitse senioren na. Onder de dakrand nestelen zwaluwen, die in het avondlicht af en aan vliegen. Een avondlijk fietstochtje leert dat Nachterstedt een mijnbouwstad is aan de rand van een reusachtige bruinkoolafgraving. Het werk is een tiental jaren geleden gestaakt. Het immense gat (kilometers breed en ca 100 meter diep) vult zich langzaam met water. Een digitale meter in het dorp houdt de waterstand bij. In 2015 zal de

7

Concordia-See helemaal gevuld zijn. Aan de rand van de afgraving roestende lorries en ander materieel. We rijden tot aan de waterspiegel. Helder water, riet, watervogels. Natuurparadijsje. Maandag 25 mei: Nachterstedt – Lutherstad Wittenber g

Na een stevige ontbijt, voor het eerst is een tafeltje voor ons gereserveerd, hobbelen we over kasseienwegen met ongebruikte treinrails langs de randen van de bruinkool-afgraving. We zijn in Saksen, voormalig Oost Duitsland, en de Europese verkiezing-posters leren dat het hier op Geert Wilders-achtige toon ‘Eigen Volk Eerst’ is. In het wanordelijke stadje Stassfurt vinden we een fietsenmaker, die ons van spaken en kruipolie voorziet. Bij het Schloss te Hohenerxleben eten we voor 4 euro taart met koffie. ‘Gesammen, nicht getrennt’ zoals ze bij elke betaling netjes vragen. En toch allemaal ‘fris en fruitig’ om in de terminologie van Marcel te blijven. Praatje met een sportief Nederlands echtpaar van in de zestig dat op weg naar Berlijn is en dat we die dag een aantal maal tegenkomen. Kijk, zo fit willen wij ook oud worden. Na een goede lunch in het dorpsparkje van Gross-paschleben en de gebruikelijke tien minuutjes met de ogen dicht in het gras, vervolgen we de

weg om in Dessau te komen. We vinden het zogeheten Bauhaus, naamgever van een hele nieuwe architectuurstroming. Dit onderwijsgebouw van Walter Cropius was in de jaren dertig van de vorige eeuw een radicale stap naar het nu zo bekende moderne kantoorgebouw. Het gebouw is nog steeds in dienst van onderwijs op het gebied van architectuur en stedenbouw en we mogen er doorheen lopen. Het blijkt een bedevaartsoord voor studenten van over de hele wereld. Michiel maakt foto’s. Marcel bestudeert bouwkundige details (de ramen) en koopt een boek.

8

We vervolgen tevreden onze tocht, die nu langs de Elbe voert. Langs de oevers zijn grote natuurreservaten. We eten ’s avonds in Worlitz, een voornaam oud stadje. We zitten op een deftig terras op een prachtige rustige boulevard met dubbele rij bomen. Het is warm en het bier smaakt weer ontzettend goed. De strak kijkende serveerster valt uit de plooi rol als Marcel vraagt of hier de jukeboxen vandaan komen. De zon daalt langzaam als we langs Hollands aandoende uiterwaarden naar Lutherstadt-Wittenberg fietsen. Wat een imposant stadscentrum heeft deze stad: een enorme kathedraal, een compact centrum met hoge eeuwenoude huizen en water dat in een soort kanaaltjes door de autovrije straatjes stroomt. De Jugendherberg heeft alleen een tweepersoonskamertje in de aanbieding, waarvoor zelfs een gevangene zijn neus zou ophalen. De ongeïnteresseerde receptioniste heeft met moeite de veel te hoge prijs met rekenmachine berekend, maar is wel zo vriendelijk een alternatief voor ons te zoeken. Maar op weg daarnaar toe vinden we zelf al twee kamers te Pension Alabama. We trekken er nog even uit voor een ijsje en een machiatto en dwalen dan weer terug naar ons warme hotelkamers, waar we de ramen sluiten vanwege het rumoer van de auto’s van de Berlinerstrasse.

9

Dinsdag 26 mei Lutherstad Wittenberg – Meissen Een aantal van de haakjes om de fietstas van Michiel vast te maken zijn kapot. Tie-wraps van Marcel beiden uitkomst. We fietsen weer langs de Elbe. Hier en daar verhoogt men de dijken. Bij Elster varen we met een pontje naar de overkant. De veerboot ligt met touwen vast aan stroomopwaarts gelegen boeien en vaart over door te de kettingen aan de uiteinden van de pont aan te trekken en te laten vieren. De

sterke stroom doet de rest. De tocht voert langs verlaten uiterwaarden. We rusten uit bij een bakker te Pretzch. We drinken koffie en eten taart. ‘Ga maar lekker buiten op het terras zitten’. We kopen nog twee gekoelde flesjes water en acht broodjes. Alles bij elkaar kost het zes euro. Hier is het leven goed en goedkoop. Daarna hebben we flink tegenwind. Het is ronduit heet. Benauwd. We eten onze broodjes in een park te Torgau, maar hebben geen rust vanwege het omslaande weer. Gitzwarte wolken pakken zich samen. Als in het oog van de orkaan rijden we snel verder temidden van in de verte rommelend onweer, bliksemflitsen en regengordijnen tegen de horizon. De wind blaast opeens fel in de rug. Na een paar uur wordt de dreiging minder. We rusten zwetend uit bij een kerkje in Strehla. De koster laat ons even binnen.

Trots toont hij recent blank gelakte kerkbanken, die hij een grote vooruitgang vindt ten opzichte van de oude donkerbruine bankjes. Helaas detoneren ze met de rest van de oude kerk. Je kan ook te goed onderhoud plegen. Duitse grundlichheit en zo. Riesa was ons einddoel van de dag, maar de door industrie en nieuwbouw verpeste stad kan ons niet bekoren. We drinken een biertje op een terras. Het leermoment van de dag komt van Marcel en luidt: ‘nein ist kein nein’. Hij vraagt de serveerster naar een snackje. Heeft ze niet. Echt niet? houdt Marcel aan. Blokjes kaas, stukjes worst? Uiteindelijk krijgen we een bordje met twee Frankfurter worstjes, een broodje en mosterd en ketchup. Iedereen kijkt jaloers toe. Het zijn armoedige mensen. Rokend, drinkend. Versleten spijkerjacks, tatoeages en piercings. Een dochtertje speelt met een afgewaaid boomblaadje. Je vraagt je af wat van zo’n kind terecht moet komen.

10

We persen er dus nog een kilometer of twintig uit. En belanden in Meissen. Zo lelijk en modern als Riesa is, zo mooi en oud is Meissen. Een kasteel en kathedraal op een rots beheersen het stadsbeeld. De binnenstad is middeleeuws en op veel plaatsen niet voor autoverkeer begaanbaar. We proberen nog één keer de jeugdberg. Zit helemaal vol. Maar bij pension restaurant Schonitz zijn twee smaakvolle kamers beschikbaar, met terras aan de snelstromende Triebish. De blonde eigenaresse vertelt dat het water vijf jaar geleden een paar meter hoog stond. Alles kaput. Maar nu heeft ze alles weer op de rit. Ze runt het pension, kookt en bakt temidden van het restaurant – wij eten spaghetti met scampi en gebakken

kalfslevertjes met stamppot, weggespoeld met een glas frisse en fruitige rosé uit de streek - en vindt de volgende dag ook nog tijd om met haar twee grote zwarte honden te gaan joggen. Marcel is diep onder de indruk. We dwalen nog wat door de stad om op het terras bij het kasteel op de rots terecht te komen. We hebben een fantastisch uitzicht over de stad. De duisternis valt, lampen gaan aan, het begint te regenen en te donderen. We zitten lekker droog onder grote parasols, drinken een cappuccino en zien bij het weggaan een verrekijker voor een vergeten fototoestel aan. Het regent. Gelukkig had de blonde pensionuitbaatster ons een paraplu meegegeven. Woensdag 27 mei: Meissen – Ceska Lipa

Marcel heeft ondanks preventieve en genezende smeersels de laatste tijd wat problemen met het zitvlak. Maar gelukkig hebben we vandaag de wind mee. Voor we het weten zijn we in Dresden. Stad volop in opbouw, maar de gaten uit de oorlog zijn nog niet allemaal geheeld. Het doet denken aan Rotterdam en Berlijn. Wat is fietsen ideaal om snel een stad te bezoeken: geen files, geen gedoe met parkeren. We bekijken vanaf de fiets de neobarokke Semperopera, Hofkirche en Residenzschloss. De sinds vijf jaar wederopgebouwde Frauenkirche gaan we wel binnen. Het is één grote stroom van bezoekers. Het gebouw voelt aan als een replica. Nieuwe materialen, nauwgezet nagebouwd, geen eigentijdse invloed.

11

Verder maar weer. Het is fris, maar droog. De wind blaast ons langs de spaarzaam bevaren Elbe tot aan Pirna, een provinciestadje met gaaf historisch centrum. Meer onze smaak als Dresden. Bij de bakker plunderen we de heerlijk belegde broodjes. We snijden een rivierbocht af door over de heuvels te gaan. Het levert een ijzingwekkend snelle afdaling over de

drukke autoweg naar Konigstein op. We passeren de grens. Marcel schiet met overslaand hart de berm in als een aanrazende ambulance vlak achter hem opeens de sirenes aanzet. En dat op een fietspad. Welkom in Tsjechië! In Decin rusten we wat uit bij een hotel. De jongen die serveert spreekt kostschool Engels. Marcel telefoneert al fietsend als we de stad uitgaan. Auto vol in de remmen. Niet meer doen dus. We rijden de heuvels in op weg naar Ceska Lipa. Mooie omgeving met wisselend bos en akkers, hier en daar een verlaten fabriek of arm dorpje. In een van die dorpjes kopen we cola. In de donkere kroeg kijken norse bruingebrande mannen door een rook van sigaretten naar een voetbalwedstrijd. Op het terras zitten mannen te blowen. Een tandenloze broodmagere vrouw, type straatprostituee, besluipt hen van achteren en slaat de handen voor de ogen van een van hen. Wie ben ik? vraagt ze ongetwijfeld in het Tsjechisch. Fris en fruitig is anders. In Ceska Lipa is niet veel bijzonders, uitgezonderd het mooie dorpsplein met prachtige art decofaçades. Hotel Moris is te duur voor ons. We vinden een pension met de voor ons gebruikelijke veertig euro per kamer. Maar de luxe is die van een vijfsterren-hotel. We slaan weer eens een biertje achterover, eten een hapje en trekken ons terug op onze kamers. Ik kijk tv. Barcelona wint de champions league.

12

Donderdag 28 mei: Ceska Lipa – Vrchlabí De dag begint zonnig, maar al snel naderen donkere wolken. Het levert indrukwekkende vergezichten op in combinatie met de kegelvulkaanbergjes, die hier het landschap karakter geven. De weg is ongelooflijk slecht. Auto’s begeven zich op de andere rijbaan om de grootste gaten te vermijden. Als je daar met je fiets inrijdt, ben je in één klap door je reservevoorraad spaken. We zijn in Tsjechië en het is dus helemaal niet vreemd om een oudere fietser al om tien uur ’s ochtends een bord soep en een halve liter bier te zien verorberen. We slaan te Cesky Dub eten in bij een ‘potravini’, een typische dorpsupermarkt. Als het begint te regenen zitten we al in een bushuisje en laten de kaviaar goed smaken. Eventjes rijden we door een flinke regenbui, daarna druppelt het alleen wat. We gaan bergop, bergaf over de natte wegen. De benen hebben het zwaar. In Semily stoppen we voor een cappuccino en een hapje eten. Een wolkbreuk barst los. We wachten een uurtje in het café. Er is muziek: the best of Bob Dylan – of Bob Diélaan, zoals de serveerster op z’n Tsjechisch uitspreekt. In een hoek maken twee schoolmeisjes van een jaar of veertien al rokend hun huiswerk. Het wordt min of meer droog en we fietsen naar Vrchlabí. Daar vinden we voor een tientje de man een prima appartement. Na wat gedoe met de sleutel – je blijkt hem de andere kant op te moeten draaien – vinden we een Pizzeria. Het is stil De Franse uitbater zegt het vooral te moeten hebben van de wintersportperiode. De pizza wordt in een grote stenen oven midden in het restaurant gemaakt en smaakt prima. Vrijdag 29 mei: Vrchlabí – Libna

Het regent en het ziet er niet naar uit dat het opklaart. Nog maar zestig kilometer. Dat moet te doen zijn. Maar na een half uurtje zijn onze voeten doorweekt, striemt een koude wind ons gezicht en hebben we zulke verkleumde handen, dat we nauwelijks meer de remmen kunnen dichtknijpen. De weg is slecht. In het asfalt zitten grote geulen, die nu als beekjes stromen, en waarin we moeten uitwijken als er een vrachtwagen voorbijraast. Op ons tandvlees halen we het dertig kilometer verderop gelegen

Trutnov. In de Cukrarna bij het Namesti komen we even op adem. Het is even droog en we rijden de heuvels in. Op de zogenaamde ijsberg – ooit moest Michiel vanwege extreme ijzel hier omkeren - rusten we even uit. Het begint weer te stortregenen. In het Eekhoorntje te Adrspach gaan we aan het bier, dat vreemd genoeg toch prima smaakt, en eten een hapje. Een meisje naast ons ziet lachend aan hoe Marcel moeizaam zijn koude blote voeten weer in zijn natte sokken en schoenen tracht te stoppen. Net als het weer hard begint te regenen doemt de gele boerderij (Libna 53) op. We hebben het gehaald: 1100 kilometer in acht dagen tijd. Shake hands!

13

Epiloog

Die avond arriveert Carla. Ze is in één dag naar Libna gereden. Bravo voor onze bezemwagen! De volgende dag bezoeken we de basiliek in het Poolse Krzeszów. ’s Avonds eten we bij Stan Coenders, die al jarenlang een reusachtige boerderij in Zdonov aan het opknappen is, die hij als kunstenaarsbroedplaats en yogacentrum wil exploiteren. We maakten eerder die ochtend al kennis met zijn nichtje Marion. Zij was systeembeheerder, woonde met een schapenboer in Wales en is nu in de alternatieve geneeskunde. Stan heeft ook de Nederlanders van het witte huis uitgenodigd. Paul is eigenaar van een bedrijf dat instrumenten maakt om kosmische straling te meten. Saskia werkt als schuldhulpverleenster in Gouda. Later komt ook Leo, de Surinamer die de pastorie van Zdonov heeft gekocht. Er zijn ook Tsjechen: Honza en Olina uit Zdonov

en de zus van Olina, haar vriend en hun baby. Ten slotte zijn er Lenka en haar louter Tsjechisch sprekende moeder. Iedereen heeft wat te eten en te drinken meegebracht. Op een aftandse platenspeler draaien we oude elpees. Stan speecht ultrakort: ‘hiermee is the meeting te Zdonov 2009 met kinetic drawings geopend’. De wijn gaat rond, er wordt van stoel gewisseld en veel gepraat en gelachen. Het is kortom berengezellig.

14

De volgende dag krijgen we van Lenka een rondleiding door haar pas gekochte oude boerderij in Vernerovice. We hebben een oude koelkast van Stan voor haar meegenomen, omdat ze door de kredietcrisis en het intrekken van subsidies (ze is filmregisseur) even platzak is. Ze leidt ons rond door de oude boerderij. En daarna door de andere boerderij op hetzelfde erf. Er moeten appartementen in komen, er komt een stal met acht paarden, op zoek naar toeristen met een aardig budget. Het lijkt ons eerlijk gezegd een

onmogelijk karwei. Ze denkt dat het dertig miljoen Kronen, honderdduizend euro, kost. Maar al zou Lenka die hebben, het lijkt het ons nog niet voldoende om al die daken, al dat vermolmde hout, al die kapotte vensters te repareren. We bezoeken nog even de door drie Leidse broers gekochte en opgeknapte kerk in de bossen nabij Vernerovice, waarin ze met hun band Isis repeteren. ’s Middags maken we een wandeling naar de ruïne van de oude kerk bij Zdonov en door de rotspartijen bij Adrspach. Als het weer hard begint te regenen, maken we in de grote schuur de fietsen vast op de auto. De dag daarna rijden we zonder problemen naar huis. Wanneer gaan we weer op pad en waar naar toe?

15

16