Federatie Vrije Beroepen (FVIB) - Polsslag van het vrij beroep in … · 2014. 4. 24. · Tabel 15...

1

Polsslag van het vrij beroep in

het Brussels Hoofdstedelijk

Gewest

Polsslag van het vrij beroep | 2

INLEIDING 3

I. HET AANTAL BEOEFENAARS VAN EEN VRIJ BEROEP 6

Tabel 1 � Aantal zelfstandigen per sector. Evolutie 2002�2012. 7 Tabel 2 � Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per regio. Evolutie 2002�2012. 9 Tabel 3 � Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per sector. Evolutie 2002�2012. 11 Tabel 4 � Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per sector en per regio (2012). 14 Tabel 5 � Verdeling van het aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per sector, per geslacht en naar aard van de activiteit (2012). 16 Tabel 6 � Verdeling van het aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep per sector,per geslacht en naar aard van de activiteit (2012) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 18 Tabel 7 � Aantal starters als zelfstandige in een Vrij Beroep per gewest (2007�2012) 19

II. DE TEWERKSTELLING BIJ DE VRIJE BEROEPEN 20

Tabel 8 � Tewerkstelling bij de vrije beroepen per sector. Evolutie 2005�2012. 24 Tabel 9 � Tewerkstelling bij de vrije beroepen per sector in het

Brussles Hoofdstedelijk Gewest.Evolutie 2005�2012 25 Tabel 10 � Tewerkstelling bij de vrije beroepen per regio (evolutie 2002�2012). 26 Tabel 11 � Tewerkstelling bij de vrije beroepen per sector en per regio (2012). 27 Tabel 12 � Tewerkstelling bij de economische beroepen per beroepsgroep en per regio (2012). 27 Tabel 13 � Tewerkstelling bij de bouwkundige beroepen per beroepsgroep en per regio (2012). 28 Tabel 14 � Tewerkstelling bij de juridische beroepen per beroepsgroep en per regio (2012). 28 Tabel 15 � Tewerkstelling bij de medische beroepen per regio (2012). 29 Tabel 16 � Tewerkstelling bij de overige intellectuele beroepen per regio (2012). 30 Tabel 17 � Aantal werkgevers in het vrije beroep per sector en per regio(2012) 31

III. POLSSLAG VAN HET VRIJE BEROEP 2013: VOORNAAMSTE INDICATOREN 32

IV. ENKELE AANBEVELINGEN VOOR DE VERSTERKING VAN DE SECTOR VAN DE VRIJE

BEROEPEN IN HET BRUSSELS GEWEST 35


Inleiding In deze Polsslag van het vrije beroep bundelen Unplib en FVIB het beschikbare

statistische materiaal met betrekking tot haar doelgroep, name de zelfstandige

vrije en intellectuele beroepen. FVIB en Unplib nemen dit initiatief om het sociaal�

economisch belang van de dienstverlenende intellectuele beroepen in België en

in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te onderstrepen, en hieruit gepaste acties en

aandachtspunten af te leiden.

Beide organisaties baseren zich hiervoor op de cijfers van het Rijksinstituut voor de

Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) wat betreft het aantal zelfstandige

vrije beroepen, het aantal starters en het inkomen. Daarnaast op gegevens van

de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) voor de cijfers over de tewerkstelling.

Eenzelfde gegevensbron biedt de mogelijkheid om sectoren te vergelijken en

algemene trends af te leiden. FVIB en Unplib zijn zich er echter van bewust dat de

voorliggende cijfers kunnen afwijken van de gegevens waarover de

beroepssectoren individueel beschikken. Gezien alle vrije beroepen sinds 1 juli 2010

in de Kruispuntbank der Ondernemingen (KBO) zijn opgenomen, kan de KBO in de

toekomst misschien een nuttige gegevensbron worden.

De statistieken zijn in deze editie gegroepeerd rond drie invalshoeken.

In eerste instantie betreft het cijfermateriaal omtrent de evolutie van het aantal

zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep, met een opsplitsing per sector,

geslacht, regio en aard van de activiteit (hoofdberoep – bijberoep –

beroepsactief na pensioenleeftijd). Ook het aantal starters als zelfstandige in een

vrij beroep wordt bekeken.

Een tweede parameter vormt de evolutie van de tewerkstelling bij de zelfstandige

vrije beroepen, opgesplitst per sector en per regio.


Veel belangrijker dan de absolute cijfers is het voor ogen houden van de trends en

evoluties die zich in de sector voordoen en waarvan de Polsslag ook een

weergave biedt.

Al decennialang proberen academici, politici en de sector zelf de vrije beroepen

in een definitie te vatten. Tot op vandaag bestaan er nog steeds meer negatieve

dan positieve definities in de onderscheiden wetgevingen. FVIB en Unplib geven

een positieve invulling en gebruikt kwalitatieve criteria, overeenkomstig de

Europese organisaties, om vrije beroepen te onderscheiden:

• de dienstverlening bestaat hoofdzakelijk uit een intellectuele prestatie;

• dit vergt een belangrijke voorafgaande opleiding en permanente vorming;

• de beoefenaar draagt persoonlijk verantwoordelijkheid;

• de dienstverlening gebeurt op een onafhankelijke wijze: de beoefenaar

handelt daarbij zowel in het belang van zijn/haar opdrachtgever, cliënt of

patiënt, als in het algemeen belang;

• de beroepsuitoefening is onderworpen aan een deontologie, die in het

beroepsstatuut vastgelegd is, hetzij bij wet, hetzij bij autonome beslissing van

de betrokken beroepsorganisatie. Dit beroepsstatuut beoogt het garanderen

en bevorderen van de professionaliteit, de kwaliteit en de vertrouwensrelatie

met de opdrachtgever, cliënt of patiënt.

Inleiding


Hoewel vrije beroepen niet onder het toepassingsgebied van de Wet

Marktpraktijken vallen, nam men in die wet van 2010 toch een nieuwe �

gedeeltelijk positieve � definitie van een vrij beroep op: “Elke onderneming die

geen koopman is in de zin van artikel 1 van het wetboek van koophandel en die

onderworpen is aan een bij wet opgericht tuchtorgaan.” Deze wet marktpraktijken

wordt binnenkort geïntegreerd binnen het nieuwe wetboek economisch recht

doch de definitie wordt verlaten. Op de ministerraad van 19 juli 2013 besliste de

Regering vrije beroepen eveneens in een apart boek van het wetboek

economisch recht onder te brengen met voor de eerste maal een positieve

definitie:

“elke persoon die op intellectueel onafhankelijke wijze en onder eigen

verantwoordelijkheid een beroepsactiviteit uitoefent, in hoofdzaak intellectuele

prestaties levert, voorafgaand de vereiste opleiding heeft gevolgd, tot

permanente vorming is gehouden, onderworpen is aan een bij of krachtens de

wet opgericht tuchtorgaan en geen koopman is in de zin van artikel 1 van het

Wetboek van Koophandel.” Deze teksten dienen nog voor advies te worden

voorgelegd aan de Raad van State en vervolgens in tweede lezing door de

ministerraad te gaan.

Het zou goed zijn deze definitie ook in andere wetgevingen ingang te laten

vinden. FVIB en Unplib volgen deze ontwikkelingen actief.

Een lijst van NACE�BEL�codes die behoren tot de FVIB�Unplib�doelgroep, is

opgenomen in hoofdstuk III met betrekking tot de tewerkstelling. De beroepen

worden gegroepeerd in 5 sectoren : die van de economische�, juridische �,

medische �, bouwkundige � en overige intellectuele dienstverlenende beroepen.

Inleiding


I . HET AANTAL BEOEFENAARS

VAN EEN VRIJ BEROEP

De weergave van de evolutie van het aantal beoefenaars van een vrij beroep, is

gebaseerd op de statistieken die het RSVZ jaarlijks publiceert op basis van de

sociale verzekeringsfondsen. Elke persoon die in de loop van een jaar gedurende

minstens één kwartaal is aangesloten, wordt in deze cijfers opgenomen. In deze

editie van de Polsslag gaan de cijfers tot en met het jaar 2012.

Weliswaar bestaan er nog instanties die over cijfermateriaal over het vrije beroep

beschikken dat kan afwijken van de hier voorliggende gegevens. FVIB en Unplib

bouwen echter op de cijfers van het RSVZ omdat het de enige bron is met een

overzicht van vergelijkbare cijfers van het aantal beoefenaars in de verschillende

beroepssectoren. De opgenomen statistieken hebben enkel betrekking op de

zelfstandigen (in hoofd� of nevenactiviteit). De beroepsbeoefenaars in

dienstverband zijn hier nog niet inbegrepen.

Het RSVZ heeft onder de noemer "vrije beroepen" een eigen selectie van

dienstverlenende intellectuele beroepen ondergebracht. Zij worden opgesomd in

Tabel 3. De medische en de juridische sectoren zijn hierin duidelijker afgebakend

dan de economische en de bouwtechnische sector. In de toekomst wil het RSVZ

de voorbereiding starten om over te schakelen naar een NACE�BEL�codering. Dit

zal een vergelijking met de gegevens uit hoofdstuk over de tewerkstelling mogelijk

maken.


T A B E L 1 1 A A N T A L Z E L F S T A N D I G E N P E R S E C T O R . E V O L U T I E 2 0 0 2 1 2 0 1 2 .

Landbouw Visserij

landbouw

Nijverheid Handel

Handel Vrije

Diensten Diverse Totaal en visserij

en diensten

beroepen

2002 79.528 982 80.510 159.732 322.411 391.570 161.116 69.159 2.329 795.257

2003 89.679 1.658 91.337 171.573 344.758 418.618 172.661 73.860 2.466 856.655

2004 88.269 1.524 89.793 171.809 343.123 417.488 177.892 74.365 2.735 859.717

2005 87.237 1.355 88.592 173.807 341.602 417.350 184.422 75.748 3.097 867.268

2006 86.575 1.230 87.805 180.310 339.292 416.679 192.329 77.387 3.499 880.622

2007 85.697 1.141 86.838 188.398 343.045 423.031 202.675 79.986 4.012 904.954

2008 85.451 737 86.188 192.416 345.014 427.822 212.906 82.808 4.614 923.946

2009 80.931 701 81.632 190.051 340.175 424.139 228.142 83.964 10.678 934.642

2010 79.902 665 80.567 204.173 340.650 418.043 241.195 77.393 8.607 952.585

2011 79.403 647 80.050 209.403 338.175 416.376 251.464 78.201 12.603 969.896

2012 78.730 620 79.350 215.155 337.360 416.478 263.749 79.118 13.835 988.567

02112 1798 1362 11.160 55.423 14.949 24.908 102.633 9.959 11.506 193.310

%02112 11,00% 136,86% 11,44% 34,70% 4,64% 6,36% 63,70% 14,40% 494,03% 24,31%

11112 1673 127 1700 5.752 1815 102 12.285 917 1.232 18.671

%11112 10,85% 14,17% 10,87% 2,75% 10,24% 0,02% 4,89% 1,17% 9,78% 1,93%

2002% 10,00% 0,12% 10,12% 20,09% 40,54% 49,24% 20,26% 8,70% 0,29% 100,00%

2011% 8,19% 0,07% 8,25% 21,59% 34,87% 42,93% 25,93% 8,06% 1,30% 100,00%

2012% 7,96% 0,06% 8,03% 21,76% 34,13% 42,13% 26,68% 8,00% 1,40% 100,00%

Eind 2012 waren er in België 263.749 zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep actief, op een totaal van 988.567. De vrije beroepen vertegenwoordigen meer dan één vierde, of 26,68% van het totaal aantal zelfstandigen. Dat is een pak meer in vergelijking met tien jaar terug. In 2002 was het aandeel van het vrije beroep goed voor net één vijfde ofwel 20,26%. Het aandeel is eveneens verhoogd met bijna één procent in vergelijking met vorig jaar (%2011: 25,93%). De grootste sector blijft die van de handel (34,13%). De vrije beroepen zijn de tweede grootste en wegen zwaarder dan de zelfstandigen in de industrie (21,76%). Op de laatste plaats staat de sector van de visserij (0,06%).

Het aantal beoefenaars van een vrij beroep


Het afgelopen decennium bleef het aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep jaar na jaar ononderbroken stijgen, in het totaal met 63,7% in de periode 2002�2012. Ter vergelijking, in dezelfde periode nam het totaal aantal zelfstandigen toe met 24.31%. De stijging van het aantal zelfstandigen mag dus beslist op het conto van de vrije beroepen geschreven worden. De sector ‘diversen’ laten we buiten beschouwing. Deze groep is het resultaat van een hercatalogisering. Bekijken we alleen het afgelopen jaar (2011�2012), dan zien we dat – behalve de nijverheid en in zeer kleine mate de diensten – de sector van de vrije beroepen er op vooruitgaat: een toename met 12.285 personen of 4,89%. Andere sectoren gaan er op achteruit. Met de categorie ‘diversen’ wordt om bovenvermelde reden geen rekening gehouden. Dit betekent dat onder meer dankzij het vrije beroep het totale aantal zelfstandigen een (kleine) positieve evolutie kan optekenen (+1,93%).



T A B E L 2 1 A A N T A L Z E L F S T A N D I G E B E O E F E N A A R S V A N E E N V R I J B E R O E P P E R R E G I O

E V O L U T I E 2 0 0 2 1 2 0 1 2 .

Vlaanderen Wallonië Brussel Andere * Totaal

2002 87.084 51.656 21.899 477 161.116

2003 94.413 55.092 22.703 453 172.661

2004 97.914 56.477 22.971 530 177.892

2005 101.924 58.109 23.686 703 184.422

2006 106.580 60.437 24.480 832 192.329

2007 112.928 62.998 25.721 1.028 202.675

2008 119.070 65.745 26.921 1.170 212.906

2009 128.452 69.737 28.546 1.407 228.142

2010 136.753 73.033 29.777 1.632 241.195

2011 142.780 76.143 30.732 1.809 251.464

2012 149.867 79.581 32.236 2.065 263.749

02112 62.783 27.925 10.337 1.588 102.633

%02112 72,09% 54,06% 47,20% 332,91% 63,70%

201112012 7.087 3.438 1.504 256 12.285

%11112 4,96% 4,52% 4,89% 14,15% 4,89%

2012% 56,82% 30,17% 12,22% 0,78% 100,00%

*Het RSVZ rangschikt hieronder o.m. onvolledig adres, categorie niet gekend, buitenland,….

In 2012 is meer dan de helft van de vrije beroepen gevestigd in Vlaanderen (149.867 zelfstandigen of 56,82%). Drie op tien is gevestigd in Wallonië (79.581 of 30,17%). 12,22% (32.236) vrije beroepers is in het Brussels hoofdstedelijk gewest gevestigd. Het afgelopen decennium was de aangroei van het aantal vrije beroepen het sterkst in Vlaanderen. (+72,1% in vergelijking met 10 jaar geleden). In Brussel (+47,2%) en Wallonië (+54,1 %) bleef de toename onder de gemiddelde aangroei van het vrije beroep in België (63,7%). De aangroei in het voorbije jaar was echter wel even sterk in de 3 Gewesten. De aangroei in Vlaanderen blijft het grootst (+4,96%), maar de toename bedroeg in Brussel ook 4,89% en in Wallonië 4,52%.



Au niveau régional, La Région de Bruxelles Capitale compte 78,8% d’indépendants à titre principal et 14,7% d’indépendants à titre complémentaire alors qu’en Wallonie et en Flandre , le nombre d’indépendants à titre principal est moins élevé (respectivement 68,9% et 66,8%) et 24,6%. Les actifs après pensions en Flandre représentent 7,9% (8% en Belgique) contre 6,5% à Bruxelles. Cette proportion est de 8,7% en Wallonie.


Polsslag van het vrij beroep |

11

T A B E L 3 1 A A N T A L Z E L F S T A N D I G E B E O E F E N A A R S V A N E E N V R I J B E R O E P P E R S E C T O R . E V O L U T I E 2 0 0 2 1 2 0 1 2 .

Artsen Tandartsen Apothekers Dierenartsen Paramedici

Advocaten Notarissen Gerechts1

deurwaarders

Fiscaal/

vastgoed Architecten

Intel.

Dnst. Totaal

* ** ***

2002 26.478 6.979 4.357 3.354 32.352 13.683 1.475 725 10.526 12.700 48.487 161.116

2003 29.070 7.476 4.704 3.892 33.460 14.579 1.700 797 10.850 13.380 52.753 172.661

2004 28.780 7.420 4.535 3.948 34.200 14.847 1.688 802 10.703 13.751 57.218 177.892

2005 28.544 7.278 4.336 4.039 35.367 14.955 1.640 792 10.574 14.056 62.841 184.422

2006 28.258 7.170 4.170 4.064 36.784 15.066 1.611 777 10.584 14.353 67.992 192.329

2007 28.046 7.081 3.982 4.109 38.430 15.308 1.561 785 10.622 14.642 78.109 202.675

2008 27.777 7.047 3.845 4.157 40.275 15.558 1.523 789 10.719 14.952 86.264 212.906

2009 27.650 7.125 3.812 4.225 41.896 16.010 1.501 804 10.742 15.285 99.092 228.142

2010 27.416 7.096 3.854 4.269 44.294 16.551 1.472 799 10.551 15.656 109.237 241.195

2011 27.233 7.067 3.739 4.313 46.372 16.862 1.460 811 10.439 15.940 117.228 251.464

2012 27.334 7.086 3.645 4.350 49.062 17.220 1.436 826 10.380 16.214 126.196 263.749

2002�2012

856 107 �712 996 16.710 3.537 �39 101 �146 3.514 77.709 102.633

02�12% 3,23% 1,53% �16,34% 29,70% 51,65% 25,85% �2,64% 13,93% �1,39% 27,67% 160,27% 63,70%

2011�2012

101 19 �94 37 2690 358 �24 15 �59 274 8.968 12.285

11�12% 0,37% 0,27% �2,51% 0,86% 5,80% 2,12% �1,64% 1,85% �0,57% 1,72% 7,65% 4,89%

2012% 10,36% 2,69% 1,38% 1,65% 18,60% 6,53% 0,54% 0,31% 3,94% 6,15% 47,85% 100,00%

* Het RSVZ hanteert hier niet de wettelijke begripsomschrijving, en rangschikt hieronder o.m. psychologen, verpleegkundigen, vroedvrouwen, therapeuten, masseerders, …. ** Het RSVZ rangschikt hieronder o.m. accountants, landmeters1expert, ingenieurs, e.a. experten *** In 2009 o.m. privé1onderwijs, wettenschappen, letteren, kunsten, intellectuele diensten, mandatarissen van vennootschappen.



12

De sector van de intellectuele diensten is in 2012 het grootst, met 126.196 beroepsbeoefenaars of 47,85% van het totale aantal vrije beroepen. Paramedische beroepen zijn de tweede grootste (18,6%), gevolgd door de artsen (10,36%).

Alle medische beroepen (arts, tandarts, apotheker, dierenarts en paramedische beroepen) zijn samen goed voor 91.477 personen of 34,68% van alle vrije beroepen. Hun aandeel neemt echter jaar na jaar af. In 2007 was de sector nog goed voor 40,3%, 2008 voor 39%, 2009 voor 37,1%, 2010 voor 36% en 2011 voor 35.28%. De juridische sector (advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders) bestrijkt 7,4% van het vrije beroepenlandschap (19.482 personen). Het zijn vooral de intellectuele diensten die verantwoordelijk zijn voor de opmars van het totaal aantal vrije beroepen. De subsector “fiscaal/vastgoed” staat voor 10.380 zelfstandigen (3,94%). De architecten zijn met 16.214 (6,15%).



Het afgelopen decennium manifesteerde een stijgende trend zich in de meeste beroepssectoren van het vrije beroep. Sterkste groeiers zijn de intellectuele diensten (+160,27%), gevolgd door de “paramedici” (+51,65%). De toename van het aantal beroepsbeoefenaars in deze sectoren bepalen grotendeels het gemiddelde van 63,7%. De dierenartsen mochten 29,7% meer beroepsbeoefenaars noteren, de advocatuur 25,85% en de architecten 27,67%. Apothekers, notarissen en de sector fiscaal�vastgoed kenden een achteruitgang (resp. �16,34%, �2,64% en �1,39%). Beschouwen we alleen het afgelopen jaar 2011�2012, dan moeten we vaststellen dat meerdere sectoren achteruit gaan. Het aantal apothekers 2,51%, het aantal notarissen 1,64% en dat van fiscaal�vastgoed met 0,57%. Andere sectoren vertonen een stijging of blijven nagenoeg onveranderd. Het totaal aantal vrije beroepen steeg met 4,89% of 12.285 beoefenaars. Het feit dat meerdere sectoren een achteruitgang kennen, hoeft niet meteen te betekenen dat minder mensen in het beroep stappen. Sommige cijfers kunnen statistisch worden verklaard en hebben meer te maken met een uitzuivering van de databanken. Cijfers die door de beroepssector zelf worden verzameld, kunnen een ander beeld scheppen. Ook moet rekening gehouden met de instroom in het beroep, met name het aantal starters.



14

T A B E L 4 1 A A N T A L Z E L F S T A N D I G E B E O E F E N A A R S V A N E E N V R I J B E R O E P P E R S E C T O R E N P E R R E G I O ( 2 0 1 2 ) .

Vlaanderen Vl% Wallonië Wall% Brussel Bxl% Andere Andere% Totaal Aandeel%

Arts 14.421 52,76% 9.541 34,91% 3.258 11,92% 114 0,42% 27.334 10,36%

Tandarts 4.158 58,68% 2.068 29,18% 839 11,84% 21 0,30% 7.086 2,69%

Apotheker 2.083 57,15% 1.234 33,85% 324 8,89% 4 0,11% 3.645 1,38%

Dierenarts 2.460 56,55% 1.705 39,20% 171 3,93% 14 0,32% 4.350 1,65%

Paramedici* 26.909 54,85% 18.384 37,47% 3.585 7,31% 184 0,38% 49.062 18,60%

Advocaat 9.666 56,13% 3.881 22,54% 3.615 20,99% 58 0,34% 17.220 6,53%

Notaris 823 57,31% 487 33,91% 125 8,70% 1 0,07% 1.436 0,54%

Gerechtsdeurwaarder 500 60,53% 283 34,26% 42 5,08% 1 0,12% 826 0,31%

Fiscaal/Vastgoed ** 6.107 58,83% 3.177 30,61% 1.050 10,12% 46 0,44% 10.380 3,94%

Architecten 8.964 55,29% 4.704 29,01% 2.499 15,41% 47 0,29% 16.214 6,15%

Intellectuele diensten ***

73.776 58,46% 34.117 27,03% 16.728 13,26% 1.575 1,25% 126.196 47,85%

Totaal 149.867 56,82% 79.581 30,17% 32.236 12,22% 2.065 0,78% 263.749 100,00%

* Het RSVZ hanteert hier niet de wettelijke begripsomschrijving, en rangschikt hieronder “o.m. psychologen, verpleegkundigen, vroedvrouwen, therapeuten, masseerders, ….” ** Het RSVZ rangschikt hieronder” o.m. accountants, landmeters, ingenieurs, e.a. experten “ *** Door FVIB samengevoegde categorie : in 2009 o.m. privé1onderwijs, wettenschappen, letteren, kunsten, diverse intellectuele diensten (raadgevers, informatici, servicebureau’s…), mandatarissen van vennootschappen. 12,2 % van de vrije beroepen zijn gevestigd in Brussel. Meer dan de helft (56,8%) van de vrije beroepers in België zijn in Vlaanderen gevestigd, het aandeel van Wallonië is 30,2%. Deze verhoudingen weerspiegelen zich grosso modo in bijna elke subsector.



15

Beschouwen we de verschillende beroepen per regio, dan zien we dat de dierenartsen en gerechtsdeurwaarders (respectievelijk 3,93% en 5,08%) het minst sterk vertegenwoordigd zijn in Brussel in verhouding tot de andere sectoren en het gemiddelde. De advocaten en architecten zijn relatief sterker aanwezig in het Brussel Hoofdstedelijk Gewest (20,99% en 15,41 % tegenover het gemiddelde van 12,2%). In Wallonië is de situatie anders. Advocaten zijn er het minst vertegenwoordigd (22,5%). Met 39,2% tellen dierenartsen verhoudingsgewijs het meest beroepsbeoefenaars. De verschillen tussen de verschillende sectoren zijn echter in globo niet zo groot (het verschil tussen de twee uitersten bedraagt net geen 8%). Op niveau van het Brussels Gewest situeert meer dan de helft (51,89 %)van de vrije beroepen zich bij de ‘intellectuele diensten’. De medische beroepen vertegenwoordigen samen ongeveer 20 % van de vrije beroepers in Brussel (artsen 10,11 % en paramedici 11,12 %).



16

T A B E L 5 . V E R D E L I N G V A N H E T A A N T A L Z E L F S T A N D I G E B E O E F E N A A R S V A N E E N V R I J B E R O E P P E R S E C T O R , P E R G E S L A C H T E N N A A R A A R D V A N D E

A C T I V I T E I T ( 2 0 1 2 ) .

* Het RSVZ hanteert hier niet de wettelijke begripsomschrijving, en rangschikt hieronder “o.m. psychologen, verpleegkundigen, vroedvrouwen, therapeuten, masseerders, ….” ** Het RSVZ rangschikt hieronder” o.m. accountants, landmeters, ingenieurs, e.a. experten “ *** Door FVIB samengevoegde categorie : in 2009 o.m. privé1onderwijs, wettenschappen, letteren, kunsten, diverse intellectuele diensten (raadgevers, informatici, servicebureau’s…), mandatarissen van vennootschappen.

Hoofdberoep

Bijberoep

Actief na pensioen

Totaal

M

V

T

M

V

T

M

V

T

M

V

T

Arts 12331 55,24% 9993 44,76% 22324 81,67% 1243 55,07% 1014 44,93% 2257 8,26% 2418 87,83% 335 12,17% 2753 10,07% 15992 58,51% 11342 41,49% 27334

Tandarts 3212 48,93% 3352 51,07% 6564 92,63% 92 61,74% 57 38,26% 149 2,10% 306 82,04% 67 17,96% 373 5,26% 3610 50,95% 3476 49,05% 7086

Apotheker 1354 42,17% 1857 57,83% 3211 88,09% 67 48,91% 70 51,09% 137 3,76% 204 68,69% 93 31,31% 297 8,15% 1625 44,58% 2020 55,42% 3645

Dierenarts 2046 52,69% 1837 47,31% 3883 89,26% 135 45,76% 160 54,24% 295 6,78% 159 92,44% 13 7,56% 172 3,95% 2340 53,79% 2010 46,21% 4350

Paramedici* 8584 30,36% 19691 69,64% 28275 57,63% 4532 23,35% 14874 76,65% 19406 39,55% 688 49,82% 693 50,18% 1381 2,81% 13804 28,14% 35258 71,86% 49062

Advocaten 8471 53,36% 7403 46,64% 15874 92,18% 299 55,89% 236 44,11% 535 3,11% 693 85,45% 118 14,55% 811 4,71% 9463 54,95% 7757 45,05% 17220

Notarissen 912 69,72% 396 30,28% 1308 91,09% 14 53,85% 12 46,15% 26 1,81% 94 92,16% 8 7,84% 102 7,10% 1020 71,03% 416 28,97% 1436

Gerechts� 512

69,19% 228

30,81% 740 89,59% 18

58,06% 13

41,94% 31 3,75% 52

94,55% 3

5,45% 55 6,66% 582 70,46% 244 29,54% 826

deurwaarders

Fiscaal/vastgoed** 4697 75,75% 1504 24,25% 6201 59,74% 2289 78,63% 622 21,37% 2911 28,04% 1156 91,17% 112 8,83% 1268 12,22% 8142 78,44% 2238 21,56% 10380

Architecten 8657 65,20% 4620 34,80% 13277 81,89% 1398 63,86% 791 36,14% 2189 13,50% 717 95,86% 31 4,14% 748 4,61% 10772 66,44% 5442 33,56% 16214

Intellectuele diensten ***

46947 65,89% 24299 34,11% 71246 56,46% 29152 64,49% 16049 35,51% 45201 35,82% 7448 76,40% 2301 23,60% 9749 7,73% 83547 66,20% 42649 33,80% 126196

Totaal 97723 56,52% 75180 43,48% 172903 65,56% 39239 53,65% 33898 46,35% 73137 27,73% 13935 78,69% 3774 21,31% 17709 6,71% 150897 57,21% 112852 42,79% 263749

% van totaal 37,05% 28,50% 65,56% 14,88% 12,85% 27,73% 5,28% 1,43% 6,71% 57,21% 42,79% 100,00%



17

Opgesplitst naar aard van de activiteit, wordt het vrije beroep duidelijk beoefend als hoofdactiviteit (65,6% ), en voor 27,73% in bijberoep. 6,71% is beroepsactief na pensioenleeftijd. In hoofdberoep liggen drie sectoren onder dat gemiddelde : paramedici, fiscaal/vastgoed en intellectuele diensten. Alle andere sectoren liggen hoger dan gemiddeld, met als sterkste uitschieters de tandartsen (92,6%) en de advocaten (92,2%). Het omgekeerde zien we bij de beroepen die in zelfstandig bijberoep worden beoefend. De sectoren fiscaal/vastgoed, paramedici en de intellectuele diensten scoren hier hoger dan gemiddeld. Na pensioenleeftijd blijven vooral de beroepsbeoefenaars in de sector fiscaal/vastgoed actief : 12,2% tegenover het gemiddelde van 6,7%. Ook artsen liggen ruim boven het gemiddelde (10,1%). Paramedici zijn het minst actief na hun pensioen (2,8%). Opgesplitst per geslacht, zien we dat de gemiddelde man/vrouw verhouding in het vrije beroep vrijwel behouden blijft in de opdeling naar de aard van de activiteit. Toch wat betreft de hoofd� en bijberoepen. Na pensioenleeftijd blijven gemiddeld veel meer mannen actief. Hier bedraagt de verhouding 78,7% t.o.v.21,3%



18

T A B E L 6 . V E R D E L I N G V A N H E T A A N T A L Z E L F S T A N D I G E B E O E F E N A A R S V A N E E N V R I J B E R O E P P E R S E C T O R , P E R G E S L A C H T E N N A A R A A R D V A N D E

A C T I V I T E I T ( 2 0 1 2 ) I N H E T B R U S S E L S H O O F D S T E D E L I J K G E W E S T .

Het aantal vrije beroepers in hoofdberoep is in Brussel hoger (71,83 %) dan in België (65,56 %). Ook zijn er meer relatief meer mannen (59,22 % tegenover 56,52 %) actief in hoofdberoep. Uitzondering is echter de medische sector, waar de artsen en paramedici relatief minder in hoofdberoep actief zijn. 13 % van de artsen is nog actief na de pensioenleeftijd. Ook in de vastgoedsector en bij de intellectuele diensten zijn er relatief meer bijberoepers en actieven na pensioen in Brussel. De andere cijfers komen in relatieve orde overeen met de Belgische gemiddelden.

Hoofdberoep Bijberoep Actief na pensioen

TOTAAL

M M% V V% T T% M M% V V% T T% M M% V V% T T% M M% V V% T

Artsen & Chirurgen 1.234 50,80% 1.195 49,20% 2.429 74,55% 200 49,63% 203 50,37% 403 12,37% 342 80,28% 84 19,72% 426 13,08% 1.776 54,51% 1.482 45,49% 3.258

Tandartsen 375 48,45% 399 51,55% 774 92,25% 8 53,33% 7 46,67% 15 1,79% 35 70,00% 15 30,00% 50 5,96% 418 49,82% 421 50,18% 839

Apothekers 116 40,56% 170 59,44% 286 88,27% 9 56,25% 7 43,75% 16 4,94% 13 59,09% 9 40,91% 22 6,79% 138 42,59% 186 57,41% 324

Dierenartsen 81 53,64% 70 46,36% 151 88,30% 4 44,44% 5 55,56% 9 5,26% 9 81,82% 2 18,18% 11 6,43% 94 54,97% 77 45,03% 171

para�medici 672 35,69% 1.211 64,31% 1.883 52,52% 377 24,67% 1.151 75,33% 1.528 42,62% 54 31,03% 120 68,97% 174 4,85% 1.103 30,77% 2.482 69,23% 3.585

Advocaten 1.711 51,55% 1.608 48,45% 3.319 91,81% 54 53,47% 47 46,53% 101 2,79% 158 81,03% 37 18,97% 195 5,39% 1.923 53,20% 1.692 46,80% 3.615

Notarissen 84 78,50% 23 21,50% 107 85,60% 1 33,33% 2 66,67% 3 2,40% 12 80,00% 3 20,00% 15 12,00% 97 77,60% 28 22,40% 125

Gerechtsdeurwaarders 25 62,50% 15 37,50% 40 95,24% � � � 2 100,00% � 2 4,76% 27 64,29% 15 35,71% 42

fiscaal�vastgoek 526 75,36% 172 24,64% 698 66,48% 179 75,53% 58 24,47% 237 22,57% 97 84,35% 18 15,65% 115 10,95% 802 76,38% 248 23,62% 1.050

architecten 1.385 64,60% 759 35,40% 2.144 85,79% 148 60,91% 95 39,09% 243 9,72% 107 95,54% 5 4,46% 112 4,48% 1.640 65,63% 859 34,37% 2.499

INTELLECTUELE 7.503 66,26%

3.821 33,74%

11.324 67,69%

2.339 60,07%

1.555 39,93%

3.894 23,28%

1.057 70,00%

453 30,00%

1.510 9,03%

10.899 65,15%

5.829 34,85%

16.728

TOTAAL 13.712 59,22%

9.443 40,78%

23.155 71,83%

3.319 51,47%

3.130 48,53%

6.449 20,01%

1.886 71,66%

746 28,34%

2.632 8,16%

18.917 58,68%

13.319 41,32%

32.236



19

T A B E L 7 1 A A N T A L S T A R T E R S A L S Z E L F S T A N D I G E I N E E N V R I J B E R O E P P E R G E W E S T ( 2 0 0 7 1 2 0 1 2 )

Vlaanderen Wallonië Brussel Buitenland Totaal

2007 11.604 5.221 2.753 173 19.751

2008 11..315 5.641 2.916 150 20.022

2009 10.526 5.237 2.472 185 18.420

2010 12.757 6.452 3.215 257 22.681

2011 13.234 7.022 3.489 307 24.052

2012 14.242 7.528 3.872 358 26.000

2012% 54,78% 28,95% 14,89% 1,38% 100,00%

07112% 22,73% 44,19% 40,65% 106,94% 31,64%

11112% 7,62% 7,21% 10,98% 16,61% 8,10%

In het Brussels Gewest startten 3.872 personen in een vrij beroep ofwel 14,9%. Meer dan de helft van starters in de vrije beroepen situeren zich in het Vlaams Gewest (14.242 personen of 54,8%). Bijna dubbel zoveel als in het Waals Gewest (29% of 7.528 personen). Deze verhoudingen komen min of meer overeen met het gemiddeld aantal beoefenaars per gewest. In vergelijking met vorig jaar startten 8,1% meer mensen in een vrij beroep. De grootste stijging is voor het buitenland (+16,6%). In Vlaanderen startten er 7,6% meer vrije beroepers in vergelijking met 2011, Wallonië zit met 7,21% meer starters ongeveer op dezelfde lijn, maar in Brussel was de stijging (10,98%) groter dan in zowel Vlaanderen als Wallonië. Nemen we de afgelopen vijf jaar in beschouwing, dan stellen we vast dat er maar liefst 31,64% meer starters zijn dan in 2007. In Wallonië is de toename het grootst (+44,2%), op de voet gevolgd door Brussel (+40,65%), het buitenland buiten beschouwing gelaten.



20

I I . DE TEWERKSTELL ING B IJ DE VRIJE BEROEPEN

Er zijn geen gegroepeerde RSZ�statistieken voorhanden met betrekking tot de

werkgelegenheid bij de dienstverlenende intellectuele beroepen. Weliswaar

groepeert de RSZ sedert enige tijd de werknemers van een aantal vrije beroepen

onder de noemer "Werkgeversklasse 035". Doch deze categorie heeft slechts

betrekking op het werknemersaantal bij zeven beroepen, en dit voor zover de

betrokken werkgever geen vennootschap heeft opgericht.

Sinds juli 2010 is een Paritair Comité voor de vrije beroepen opgericht (PC 336). Dit

paritair comité sluit o.a. collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s) af voor de

werknemers die bij vrij beroepers in dienst zijn. FVIB zetelt in dit PC langs

werkgeverszijde. Niet alle in deze Polsslag opgenomen vrije beroepen ressorteren

onder dit nieuwe PC. Enkele vrije beroepen, zoals notarissen en apothekers,

hadden al een eigen PC. Het zijn mogelijks die zeven beroepen die de RSZ bundelt

onder “werkgeversklasse 035”.

Sedert 1993 is de RSZ voor zijn sectoriële indeling van bedrijven overgestapt op een

nieuw systeem, NACE�BEL, waardoor uniformiteit op Europees vlak beoogd wordt.

De evolutie van de werkgelegenheid kan voor de vrije beroepen bijgevolg wel

afgeleid worden uit de telling van afzonderlijke NACE�BEL�codes die de FVIB

verrichtte. De lijst van NACE�BEL�codes die FVIB en Unplib hiertoe selecteerden is

bijgevoegd.

FVIB en Unplib baseren zich voor de Polsslag steeds op de gedecentraliseerde

cijfers van de RSZ, waardoor een opsplitsing per regio mogelijk wordt. Voor deze

Polsslag zijn dit de cijfers van de RSZ voor het jaar 2012. Gezien er in 2008 werd

overgegaan tot een nieuwe NACEBEL�codering met bijhorende hercatalogisering

van beroepen, is voor subsectoren enkel mogelijk een evolutiereeks op te stellen

vanaf 2008.


21

NACE1BEL1 CO D E S D I EN S TV ER L EN EN D E I N TEL L E C TU EL E B E R O E P EN (O .B .V . N A C EC O D E 2008) .

ACC O U N TA N CY SE C TO R

66.120 Effecten� en goederenhandel

66.300 Vermogensbeheer

66.191 Agenten en makelaars in bankdiensten

66.199 Overige ondersteunende activiteiten in verband met financiële diensten, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen, n.e.g.

69.201 Accountants en Belastingconsulenten

69.202 Boekhouders en boekhouders�fiscalisten

69.203 Bedrijfsrevisoren

BO U WK UN D I G E SE C TO R

68.311 Bemiddeling bij de aankoop, verkoop en verhuur van onroerend goed voor een vast

bedrag of op contractbasis

68.312 Schatten en evalueren van onroerend goed voor een vast bedrag of op contractbasis

81.100 Diverse ondersteunende activiteiten ten behoeve van voorzieningen

71.111 Bouwarchitecten

71.112 Interieurarchitecten

71.113 Stedenbouwkundige tuin� en landschapsarchitecten

71.121 Ingenieurs en aanverwante technische adviseurs, exclusief landmeters

71.122 Landmeters

JUR ID IS C H E S E C TO R

69.101 Activiteiten van advocaten

69.102 Activiteiten van notarissen

69.103 Activiteiten van deurwaarders

69.109 Overige rechtskundige dienstverlening

De tewerkstelling bij de vrije beroepen


MED I S C H E S EC T O R

47.730 Apotheken

86.210 Huisartsenpraktijken

86.220 Praktijken van specialisten

86.230 Tandartsenpraktijken

86.901 Activiteiten van medische laboratoria

86.903 Ziekenvervoer

86.904 Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg, m.u.v. psychiatrische

ziekenhuizen en verzorgingstehuizen

86.905 Ambulante revalidatieactiviteiten

86.906 Verpleegkundige activiteiten

86.907 Activiteiten van vroedvrouwen

86.909 Overige menselijke gezondheidszorg, n.e.g.

75.000 Veterinaire diensten

OV ER IG E I N TEL L E C TU EL E D I E N S TV ER L EN IN G

70.220 Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering

74.901 Activiteiten van managers van artiesten, sportlui en overige bekende personaliteiten

66.220 Verzekeringsagenten en verzekeringsmakelaars

66.210 Risico�analysten en schadetaxateurs

66.290 Overige ondersteunende activiteiten ivm verzekeringen en pensioenfondsen

62.020 Computerconsultancy�activiteiten

58.210 Uitgeverijen van computerspelen

58.290 Overige uitgeverijen van software

62.010 Ontwerpen en programmeren van computerprogramma’s

62.090 Overige diensten op het gebied van informaticatechnologie en computers

62.030 Beheer van computerfaciliteiten

63.110 Gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten

73.200 Markt� en opinieonderzoeksbureaus

70.210 Adviesbureaus op het gebied van public�relations en communicatie

70.220 Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer, adviesbureaus op het

gebied van bedrijfsvoering

73.110 Reclamebureaus



78.100

Arbeidsbemiddeling

74.300 Vertalers en tolken

82.910 Incassobureaus en kredietbureaus

74.909 Overige gespecialiseerde wetenschappelijke en technische activiteiten

77.400 Lease van intellectuele eigendom en vergelijkbare producten, m.u.v. werken onder

auteursrecht

82.990 Overige zakelijke dienstverlening, n.e.g.

63.990 Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatica

90.011 Beoefening van uitvoerende kunsten door zelfstandig werkende artiesten

90.029 Overige ondersteunende activiteiten voor de uitvoerende kunsten

90.031 Scheppende kunsten, m.u.v. ondersteunende diensten



T A B E L 8 – T E W E R K S T E L L I N G B I J D E V R I J E B E R O E P E N P E R S E C T O R . E V O L U T I E 2 0 0 5 1 2 0 1 2 .

Economische Medische Bouwkundige Juridische Overige Eindtotaal

2005 19.016 47.750 30.558 15.787 98.744 211.855

2006 19.839 45.787 32.232 16.117 112.855 226.830

2007 20.873 46.914 34.053 16.430 132.604 250.874

2008 22.882 48.123 37.022 16.536 116.538 241.101

2009 30.706 49.805 37.321 16.505 112.811 247.148

2010 30.535 52.554 29.578 16.284 123.184 252.135

2011 31.172 53.228 34.811 17.064 121.882 258.157

2012 31.293 53.660 34.593 17.317 124.879 261.742

2012% 11,96% 20,50% 13,22% 6,62% 47,71% 100,00%

200512012 12.277 5.910 4.035 1.530 26.135 49.887

05112% 64,6% 12,4% 13,2% 9,7% 26,5% 23,5%

201112012 121 432 1218 253 2.997 3.585

11112% 0,39% 0,81% 10,63% 1,48% 2,46% 1,39%

In 2012 stellen de vrije beroepen 261.742 werknemers tewerk.

In de periode 2005�2012 steeg de tewerkstelling bij de vrije beroepen met 23,5% ofwel 49.887 werknemers. De toename van de tewerkstelling vertoont zich in alle sectoren. De grootste groei deed zich voor in de economische sector (+64,6%). Nemen we enkel het voorbije jaar onder de loep, dan noteren we een totale stijging van 1,4%. Enkel de bouwkundige sector telde minder werknemers dan vorig jaar.



T A B E L 9 1 T E W E R K S T E L L I N G B I J D E V R I J E B E R O E P E N P E R S E C T O R I N H E T B R U S S E L S

H O O F D S T E D E L I J K G E W E S T . E V O L U T I E 2 0 0 5 1 2 0 1 2

Ec. Med. Bouwk. Jur. Overige Totaal

2005 4712 5453 6599 4144 25516 46.424

2006 4972 6007 6827 4164 27534 49.504

2007 5157 6222 6963 4157 30652 53.151

2008 Gegevens ontbreken

2009 6428 7308 10801 4214 35154 63.905

2010 6650 7808 9317 4203 36577 64.555

2011 6592 8006 9397 4238 36971 65.204

2012 6478 7707 10680 4240 35856 64.961

2012% 9,97% 11,86% 16,44% 6,53% 55,20% 100,00%

200512012 1766 2254 4081 96 10340 18537

02112% 25,62% 23,87% 53,38% 2,00% 16,98% 22,22%

201112012 1114 1299 1283 2 11115 1243

11112% 11,73% 13,73% 13,65% 0,05% 13,02% 10,37%

De toename van de tewerkstelling in Brussel is veel sterker in de Medische en Bouwkundige beroepen, tegenover de toename in België. Zo nam de tewerkstelling in Brussel in de Bouwsector toe met 53 %, tegenover slechts 13,2 % in België. Anderzijds kende de sector van de juridische beroepen een stagnatie, slechts een groei van 2 %, daar waar de Belgische groei over dezelfde periode 9,7 % bedroeg.



T A B E L 1 0 – T E W E R K S T E L L I N G B I J D E V R I J E B E R O E P E N P E R R E G I O ( E V O L U T I E 2 0 0 2 1 2 0 1 2 ) .

Vlaanderen Wallonië Brussel Totaal

2002 105545 39317 49424 194.286

2003 105236 40264 46469 191.969

2004 109994 43970 45525 199.489

2005 118615 46682 46558 211.855

2006 130064 47262 49504 226.830

2007 146228 51495 53151 250.874

2008 128877 48125 64376 241378

2009 130143 53100 63905 247148

2010 131319 56261 64555 252.135

2011 136160 56793 65204 258.157

2012 139329 57452 64961 261.742

2012% 53,23% 21,95% 24,82% 100,00%

200212012 33784 18135 15537 67456

02112% 32,01% 46,13% 31,44% 34,72%

201112012 3169 659 1243 3585

11112% 2,33% 1,16% 10,37% 1,39%

De tewerkstelling bij de vrije beroepen steeg in de periode 2002�2012 met 34,7% (+ 67.456 werknemers). De stijging van de tewerkstelling was sterker dan gemiddeld in Wallonië (+ 46,1% of + 18.135 werknemers). Vlaanderen heeft 33.784 meer werknemers, of +32%. Brussel heeft meer dan één derde meer tewerkstelling dan in 2002, met name 31,4% of 15.537. Bekijken we enkel de periode 2011�2012, dan steeg de tewerkstelling gemiddeld 1,4%. In Vlaanderen was dat 2,3% en in Wallonië 1,2%. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kende een daling van 0,4%.



T A B E L 1 1 1 T E W E R K S T E L L I N G B I J D E V R I J E B E R O E P E N P E R S E C T O R E N P E R R E G I O ( 2 0 1 2 ) .

Vlaanderen Wallonië Brussel Totaal

Economisch 17909 57,23% 6906 22,07% 6478 20,70% 31293 12%

Juridisch 7.944 45,87% 5.133 29,64% 4.240 24,48% 17.317 7%

Bouwkundig 18.076 52,25% 5.837 16,87% 10.680 30,87% 34.593 13%

Medisch 29.190 54,40% 16.763 31,24% 7.707 14,36% 53.660 21%

Overig 66.210 53,02% 22.813 18,27% 35.856 28,71% 124.879 48%

Totaal 139329 53,23% 57452 21,95% 64961 24,82% 261742 100%

Het Brussels Gewest telt gemiddeld 24,8% van de werknemers in de sector van de vrije beroepen. In tegenstelling tot de andere sectoren, die zich naast (juridisch) of boven (bouwsector) dit gemiddelde bevinden, ligt de tewerkstelling in de medische sector er laag (14,4%). Uit opsplitsing per sector in Vlaanderen blijkt dat alle sectoren van het vrije beroep het gemiddelde van 53,23 % min of meer evenaren of overstijgen. De enige uitzondering is de juridische sector (45,9%). In Wallonië, waar gemiddeld 22% van het aantal werknemers van de vrije beroepen gesitueerd zijn, is er een hogere tewerkstelling bij de medische sector (31,2%) en bij de juridische sector (29,6%). De bouwkundige sector stelt het minst werknemers tewerk (16,9%).

T A B E L 1 2 1 T E W E R K S T E L L I N G B I J D E E C O N O M I S C H E B E R O E P E N P E R B E R O E P S G R O E P E N P E R R E G I O

( 2 0 1 2 ) .

Economische sector Vl Vl% W W% B B% Totaal T%

66120 Effecten� en

goederenhandel 173 50,88% 17 5,00% 150 44,12% 340 1,09%

66191 Agenten en makelaars in

bankdiensten 4521 61,03% 2265 30,58% 622 8,40% 7408 23,67%

66199 Overige ondersteunende

activiteiten 798 17,12% 1650 35,41% 2212 47,47% 4660 14,89%

66300 Vermogensbeheer 36 3,93% 52 5,68% 828 90,39% 916 2,93%

69201 Accountants en

belastingconsulenten 6516 74,37% 1206 13,76% 1040 11,87% 8762 28,00%

69202 Boekhouders en

boekhouders�fiscalisten 3843 58,73% 1602 24,48% 1099 16,79% 6544 20,91%

69203 Bedrijfsrevisoren 2022 75,93% 114 4,28% 527 19,79% 2663 8,51%

Totaal

17.909 57,23% 6.906 22,07% 6.478 20,70% 31.293 100,00%

In 2012 stelt de sector van de economische beroepen 31.293 personen tewerk, waarvan 20,7% in Brussel, 57,2% in Vlaanderen en 22,1% in Wallonië. 90,39 % van de tewerkstelling binnen de subsector Vermogensbeheer situeert zich in Brussel.



T A B E L 1 3 1 T E W E R K S T E L L I N G B I J D E B O U W K U N D I G E B E R O E P E N P E R B E R O E P S G R O E P E N P E R R E G I O

( 2 0 1 2 ) .

Bouwkundige sector Vl Vl% W W% B B% Totaal T%

68311

Bemiddeling bij de aankoop, verkoop 3.043 54,34% 1.299 23,20% 1.258 22,46% 5.600 16,19%

en verhuur van onroerend goed

68312 Schatten en evalueren van

onroerend goed 25 20,33% 46 37,40% 52 42,28% 123 0,36%

71111 Bouwarchitecten 1.750 64,36% 602 22,14% 367 13,50% 2.719 7,86%

71112 Interieurarchitecten 242 83,45% 17 5,86% 31 10,69% 290 0,84%

71113 Stedebouwkundige en tuin� en

landschapsarchitecten 38 55,07% 24 34,78% 7 10,14% 69 0,20%

71121

Ingenieurs en aanverwante technische 12.199 57,39% 3.625 17,05% 5.432 25,56% 21.256 61,45%

adviseurs, excl landmeters

71122 Landmeters 545 70,50% 167 21,60% 61 7,89% 773 2,23%

81100 Diverse ondersteunende 234 6,22% 57 1,51% 3.472 92,27% 3763 10,88%

Totaal

18.076 52,25% 5.837 16,87% 10.680 30,87% 34593 100,00%

In 2012 stelt de sector van de bouwkundige beroepen 34.593 personen tewerk, waarvan 16,9% in Brussel, 52,3% in Vlaanderen en 30,9% in Wallonië. Vooral in de groep diverse ondersteunende zijn in Brussel de grootste groep werknemers tewerkgesteld. In deze groep vinden we de vastgoedkantoren, syndicussen, investerings� en beheersmaatschappijen, facility management, etc. terug.

T A B E L 1 4 1 T E W E R K S T E L L I N G B I J D E J U R I D I S C H E B E R O E P E N P E R B E R O E P S G R O E P E N P E R R E G I O

( 2 0 1 2 ) .

Juridische sector Vl Vl% W W% B B% Totaal T%

69101 Activiteiten van advocaten 2568 37,20% 1854 26,86% 2481 35,94% 6.903 39,86%

69102 Activiteiten van notarissen 3950 54,87% 2340 32,50% 909 12,63% 7.199 41,57%

69103 Activiteiten van deurwaarders

1165 48,24% 869 35,98% 381 15,78% 2.415 13,95%

69109 Overige rechtskundige

dienstverlening 261 32,63% 70 8,75% 469 58,63% 800 4,62%

Totaal

7.944 45,87% 5.133 29,64% 4.240 24,48% 17.317 100,00%

In 2012 stelt de sector van de juridische beroepen 17.317 personen tewerk, waarvan 24,5% in Brussel, 45,9% in Vlaanderen en 29,6% in Wallonië. Ook hier is de groep ‘diverse’ oververtegenwoordigd in Brussel, terwijl de tewerkstelling bij notarissen en deurwaarders onder het gemiddelde scoort.



T A B E L 1 5 1 T E W E R K S T E L L I N G B I J D E M E D I S C H E B E R O E P E N P E R R E G I O ( 2 0 1 2 ) .

Medische sector VL VL% W W% B B% Totaal T%

47730 Apotheken 5579 40,73% 4979 36,35% 3140 22,92% 13.698 25,53%

75000 Veterinaire diensten 630 59,49% 414 39,09% 15 1,42% 1.059 1,97%

86210 Huisartspraktijken 4436 56,68% 1804 23,05% 1587 20,28% 7.827 14,59%

86220 Praktijken van specialisten 3143 60,62% 1472 28,39% 570 10,99% 5.185 9,66%

86230 Tandartspraktijken 1631 56,75% 853 29,68% 390 13,57% 2.874 5,36%

86901 Activiteiten van medische laboratoria 2221 54,50% 1329 32,61% 525 12,88% 4.075 7,59%

86903 Ziekenvervoer 739 58,37% 398 31,44% 129 10,19% 1.266 2,36%

86904 Activiteiten op het vlak van geestelijke gezondheidszorg

1164 56,45% 296 14,35% 602 29,19% 2.062 3,84%

86905 Ambulante revalidatieactiviteiten 1314 79,59% 203 12,30% 134 8,12% 1.651 3,08%

86906 Verpleegkundige activiteiten 8285 66,04% 3992 31,82% 269 2,14% 12.546 23,38%

86907 Activiteiten van vroedvrouwen 10 83,33% 2 16,67% 0 0,00% 12 0,02%

86909 Overige menselijke gezondheidszorg,

n.e.g. 38 2,70% 1021 72,67% 346 24,63% 1.405 2,62%

Totaal

29.190 54,40% 16.763 31,24% 7.707 14,36% 53.660 100,00%

In 2012 stelt de sector van de medische beroepen 53.660 personen tewerk, waarvan 14,4% in Brussel, 54,4% in Vlaanderen en 31,2% in Wallonië. In de geestelijke gezondheidszorg werken in Brussel relatief het meest aantal werknemers.



T A B E L 1 6 1 T E W E R K S T E L L I N G B I J D E O V E R I G E I N T E L L E C T U E L E B E R O E P E N P E R R E G I O ( 2 0 1 2 ) .

Intellectuele sector Vl Vl% W W% B B% Totaal T%

58290 Overige uitgeverijen van software 99 14,78% 125 18,66% 446 66,57% 670 0,54%

62010 Ontwerpen en programmeren

15.663 70,37% 2945 13,23% 3.649 16,39% 22.257 17,82% van computerprogramma's

62020 Computerconsultancy�activiteiten 10.604 56,76% 2.584 13,83% 5.494 29,41% 18.682 14,96%

62030 Beheer van computerfaciliteiten 176 19,66% 87 9,72% 632 70,61% 895 0,72%

62090 Overige diensten op het gebied van

335 37,98% 177 20,07% 370 41,95% 882 0,71% informatietechnologie en computer

63110 Gegevensverwerking, webhosting

1.190 26,53% 842 18,77% 2.454 54,70% 4.486 3,59% en aanverwante activiteiten

63990

Overige dienstverlenende activiteiten op het gebied 956 87,63% 66 6,05% 69 6,32% 1.091 0,87%

van informatie, n.e.g.

66210 Risicoanalisten en schadetaxateurs 816 72,34% 197 17,46% 115 10,20% 1128 0,90%

66220 Verzekeringsagenten en �makelaars 7.291 58,66% 3108 25,00% 2.031 16,34% 12430 9,95%

66290

Overige ondersteunende activiteiten in

103 26,96% 68 17,80% 211 55,24% 382 0,31% verband met verzekeringen en

pensioenfondsen

70210

Adviesbureaus op het gebied

622 30,58% 134 6,59% 1278 62,83% 2.034 1,63% van public relations en communicatie

70220

Overige adviesbureaus op het gebied 9.197 57,20% 2216 13,78% 4.666 29,02% 16.079 12,88%

van bedrijfsbeheer

73110 Reclamebureaus 3.659 56,91% 695 10,81% 2.075 32,28% 6.429 5,15%

73200 Markt� en opinieonderzoekbureaus 1.799 50,41% 597 16,73% 1.173 32,87% 3.569 2,86%

74300 Vertalers en tolken 291 46,41% 146 23,29% 190 30,30% 627 0,50%

74901

Activiteiten van managers van artiesten, sportlui 48 73,85% 1 1,54% 16 24,62% 65 0,05%

en overige bekende personaliteiten

74909

Overige gespecialiseerde wetenschappelijke 546 64,69% 76 9,00% 222 26,30% 844 0,68%

en technische activiteiten

77400 Lease van intellectuele eigendom

150 89,29% 0 0,00% 18 10,71% 168 0,13% en vergelijkbare producten,

78100 Arbeidsbemiddeling 9.487 35,59% 8.186 30,71% 8.985 33,70% 26.658 21,35%

82910 Incasso� en kredietbureaus 275 50,46% 121 22,20% 149 27,34% 545 0,44%

82990 Overige zakelijke dienstverlening,

n.e.g. 2.706 59,02% 402 8,77% 1.477 32,21% 4585 3,67%

90011

Beoefening van uitvoerende kunsten 63 61,17% 17 16,50% 23 22,33% 103 0,08%

door zelfstandig werkende artiesten



90029

Overige ondersteunende activiteiten 92 52,27% 5 2,84% 79 44,89% 176 0,14%

voor de uitvoerende kunsten

90031 Scheppende kunsten,

42 44,68% 18 19,15% 34 36,17% 94 0,08% m.u.v. ondersteunende diensten

Totaal

66.210 53,02% 22.813 18,27% 35.856 28,71% 124.879 100,00%

In 2012 stelt de sector van de intellectuele diensten 124.879 personen tewerk, waarvan 28,7% in Brussel, 53% in Vlaanderen en 18,3% in Wallonië. In het Beheer van computerfaciliteiten en gegevensverwerking, webhosting en aanverwante activiteiten is de meeste tewerkstelling in Brussel gesitueerd.

T A B E L 1 7 1 A A N T A L W E R K G E V E R S I N H E T V R I J E B E R O E P P E R S E C T O R E N P E R R E G I O ( 2 0 1 2 )

Werkgevers Brussel Vlaanderen Wallonië Totaal

Medisch 1.165 11,14% 5933 56,74% 3359 32,12% 10.457 26,69%

Economisch 609 10,53% 3530 61,02% 1646 28,45% 5.785 14,77%

Juridisch 747 17,43% 2083 48,60% 1456 33,97% 4.286 10,94%

Bouwkundig 751 14,52% 3087 59,68% 1335 25,81% 5.173 13,20%

Overige 2602 19,30% 7899 58,60% 2978 22,09% 13.479 34,40%

Totaal 5.874 14,99% 22532 57,51% 10774 27,50% 39.180 100,00%

In 2012 zijn er 39.180 werkgevers bij de vrije beroepsbeoefenaars. Van de klassieke vrije beroepen is de medische sector de grootste werkgever. Van deze groep werkgevers bevindt zich 11,14 % in Brussel. Met 261.742 werknemers bij vrije beroepers en 39.180 werkgevers komen we op een gemiddelde van 6,6 werknemers per werkgever in het vrije beroep. In Brussel gaat het over gemiddeld 11 werknemers (5.874 werkgevers die 64.961 personen tewerkstellen).



32

I I I POLSSLAG VAN HET VRIJE BEROEP 2013:

VOORNAAMSTE INDICATOREN

Om de voornaamste statistieken met betrekking tot de zelfstandige vrije en

intellectuele beroepen te kunnen bundelen, baseerde deze Polsslag zich op het

cijfermateriaal van het RSVZ (aantal zelfstandige beroepsbeoefenaars, starters en

inkomen) en de RSZ (tewerkstelling). FVIB en Unplib doen dit omdat dit de

mogelijkheid biedt op objectieve basis sectoren te vergelijken. Het verzamelen

van cijfers voor de verschillende sectoren uit eenzelfde gegevensbron vormt

hiertoe een voorwaarde. FVIB en Unplib zijn zich er terdege van bewust dat deze

kunnen afwijken van de cijfers die de beroepssectoren zelf verzamelen. Een

vergelijking van beide gegevensstalen zou het voorwerp kunnen zijn van een

nieuwe, interessante studie.

In deze Polsslag 2013 zetten zich een aantal trends die we reeds vaststelden n.a.v.

vroegere statistieken, duidelijk door voor de toekomst. Zij zullen het profiel en

sociaal�economisch gewicht van de vrije en intellectuele beroepen steeds meer

beïnvloeden. Het economische beleid dient hiermee rekening te houden.

Aantal zelfstandige beoefenaars van een vrij en intellectueel beroep.

Eind 2012 waren er in België 263.749 zelfstandige beoefenaars van een vrij beroep

actief, op een totaal van 988.567. De vrije beroepen vertegenwoordigen meer

dan één vierde, of 26,7% van het totaal aantal zelfstandigen. Dat is een pak meer

in vergelijking met tien jaar terug. In 2002 was het aandeel van het vrije beroep

goed voor net één vijfde ofwel 20,3%. Het aandeel is eveneens verhoogd met

bijna één procent in vergelijking met vorig jaar (2011%: 25,9%).

In 2012 is meer dan de helft van de vrije beroepen gevestigd in Vlaanderen

(149.867 zelfstandigen of 56,82%). 12,22% (32.236) vrije beroepers is in het Brussels

hoofdstedelijk gewest gevestigd.


In Brussel (+47,2%) en Wallonië (+54,1 %) bleef de toename onder de gemiddelde

aangroei van het vrije beroep in België (63,7%). Het voorbije jaar bedroeg de

toename in Brussel 4,89% , gelijkaardig aan de toename in Vlaanderen en

Wallonië.

Het afgelopen decennium manifesteerde een stijgende trend zich in de meeste

beroepssectoren van het vrije beroep. Sterkste groeiers zijn de intellectuele

diensten (+ 160,3%), gevolgd door de “paramedici” (+51,7%). De toename van het

aantal beroepsbeoefenaars in deze sectoren bepalen grotendeels het

gemiddelde van 63,7%. De dierenartsen mochten 29,7% meer

beroepsbeoefenaars noteren, de advocatuur 25,9% en de architecten 27,7%.

Apothekers, notarissen en de sector fiscaal�vastgoed kenden een achteruitgang

(resp. �16,3%, �2,6% en �1,4%).

Opgesplitst naar aard van de activiteit, wordt het vrije beroep duidelijk beoefend

als hoofdactiviteit (65,6%), en voor 27,7% in bijberoep. In Brussel is het percentage

vrije beroepers in hoofdberoep merkelijk hoger ( 71,83 %).

Ook zijn er relatief meer mannen (59,22 % tegenover 56,52 %) actief in

hoofdberoep. Uitzondering is de medische sector, waar de artsen en paramedici

relatief minder in hoofdberoep actief zijn. 13 % van de artsen is nog actief na de

pensioenleeftijd. Ook in de vastgoedsector en bij de intellectuele diensten zijn er

relatief meer bijberoepers en actieven na pensioen in Brussel.

Starters als zelfstandige in het vrije en intellectuele beroep

In 2012 zijn 93.241 personen gestart in een zelfstandige activiteit, waarvan meer

dan één vierde in een vrij beroep (27,9% of 26.000 personen). In het Brussels

Gewest startten 3.872 personen in een vrij beroep ofwel 14,9%. Deze verhoudingen

komen min of meer overeen met het gemiddeld aantal beoefenaars per gewest.

Polsslag van het vrije beroep 2013: Voornaamste indicatoren


Tewerkstelling in het vrije en intellectuele beroep.

In 2012 stelden de vrije beroepen 261.742 werknemers tewerk. In de periode 2002�

2012 steeg de tewerkstelling bij de vrije beroepen met 34,72% ofwel 67.456

werknemers. De toename van de tewerkstelling vertoont zich in alle sectoren. De

grootste groei deed zich voor in de economische sector (+64,4%).

24,8% (64.961 werknemers) van de werknemers in de sector van de vrije beroepen

is in 2012 in Brussel gesitueerd. 53,2% van alle arbeidsplaatsen in de sector bevindt

zich in Vlaanderen en 22 % in Wallonië.

In 2012 zijn er 39.180 werkgevers bij de vrije beroepsbeoefenaars. 15 % daarvan

bevindt zich in Brussel. Gemiddeld stelt elke werkgever�vrije beroeper in Brussel 11

werknemers tewerk (5.874 werkgevers die 64.961 personen tewerkstellen).

Polsslag van het vrije beroep 2013: Voornaamste indicatoren


IV ENKELE AANBEVELINGEN VOOR DE

VERSTERKING VAN DE SECTOR VAN DE VRIJE

BEROEPEN IN HET BRUSSELS GEWEST

Steunmaatregelen

Ten overstaan van het gevoel van discriminatie dat de vrije beroepen op het vlak

van steunmaatregelen en subsidies hebben en dat door een verkeerde informatie

vanwege de sector nog wordt versterkt, bevelen FVIB en Unplib aan om :

� een specifiek op de vrije beroepen gerichte informatiecampagne over de

steunmaatregelen te lanceren ;

� een rondetafel met de verschillende betrokken actoren te organiseren, om de

toegang tot bepaalde hulp te bestuderen, waarvan zij momenteel stelselmatig

worden uitgesloten (hulp in de vorm van advies, haalbaarheidsstudies,

vermindering van hinder en vervuiling, …) ;

� de toegangsvoorwaarden voor opleidingen te versoepelen.

Mobiliteit

Op het vlak van verplaatsing en parkeren worden de vrije en intellectuele

beroepen geconfronteerd met aanzienlijke professionele behoeften, alsook met

de noodzaak om kleine en frequente trajecten af te leggen. FVIB en Unplib

bevelen dus de volgende maatregelen aan :

� een voor vrije beroepen voorbehouden « mobiliteitspaspoort » invoeren, waarin

in één enkele formule en tegen een forfaitaire prijs : een blauwe schijf vrij beroep,

een MIB�abonnement en een Villo�abonnement zou zijn inbegrepen ;

� samen met de taxibedrijven een specifiek vast bedrag voor kleine verplaatsingen

bestuderen.

Vestiging

FVIB en Unplib dringen erop aan dat de gegevenheden van de vastgoedprijzen

en van de stedenbouwkundige regels zouden worden gecompenseerd door een :

� hogere steun voor de beroepsvestiging in de woonplaats ;

� versoepeling van de stedenbouwkundige regels voor kleine verwezenlijkingen ;


� aanmoediging om gemengde ruimten in te richten die zijn bestemd om vrije

beroepen in woonprojecten te onthalen.

Economische bedrijvigheid

Omdat FVIB en Unplib van oordeel zijn dat de vrije beroepen een netwerk van

verstrekkers van buurtdiensten vormen, vraagt ze om deze specifiek te promoten.

Dit zal bijdragen tot het uitwisselen van ervaring en het overdragen van

deskundigheid.

Federatie Vrije Beroepen (FVIB) - Polsslag van het vrij beroep in … · 2014. 4. 24. · Tabel 15...

Documents

Transcript of Federatie Vrije Beroepen (FVIB) - Polsslag van het vrij beroep in … · 2014. 4. 24. · Tabel 15...