Stand van zaken experimenteerzonestimulering bio-based economy door

vermindering belemmerende regeldruk

Ir. Erik Jan Rodenhuis7 Februari 2013

Agenda

• Centrale onderzoeksvraag• Innovatiemotoren in de regio• Bevindingen• Voorzet beoordeling cases• Aandachtspunten• Aanbevelingen

• Centrale onderzoeksvraag• Innovatiemotoren in de regio• Bevindingen• Voorzet beoordeling cases• Aandachtspunten• Aanbevelingen

Centrale onderzoeksvraag

Welke generieke en/of specifieke regelgevingwordt door ondernemers als belemmerendervaren in de regio Eemsdelta, Oldambt enVeenkoloniën bij de bedrijfsontwikkeling

rond biobased activiteiten?

Welke generieke en/of specifieke regelgevingwordt door ondernemers als belemmerendervaren in de regio Eemsdelta, Oldambt enVeenkoloniën bij de bedrijfsontwikkeling

rond biobased activiteiten?

Van business case naar business model

Chesbrough & Rosenbloom 2002

Chesbrough, H. and Rosenbloom, R.S. (2002), ‘The role of the businessmodel in capturing value from innovation: Evidence from XeroxCorporation’s technology spin-off companies’, Industrial and CorporateChange, vol. 11, no. 3, pp. 529-555.

Innovatiemotoren

Suurs 2009

WT-motor Ondernemersmotor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Dialoog metbestaande regime,

subsidies,risicoparticipatie,zachte leningen

Suurs, Roald A.A. (2009), ‘Motors of sustainable innovation. Towards atheory on the dynamics of technological innovation systems’ (PhdThesis), Utrecht University, Utrecht

Kenniscreatie :Publieke R&D,

onderzoeksbeleid

Dialoog metbestaande regime,

subsidies,risicoparticipatie,zachte leningen

Creatie van nichemarkten,

regelgeving

Publiekeaanbestedingen,

fiscaal beleid

Smith et al. 2005

Smith, Adrian, Andy Stirling, Frans Berkhout (2005), ‘The governance ofsustainable socio-technical transitions’, Research Policy 34, 1491-1510

Onderzoeksmethode

• Augustus 2012: mailing 70 bedrijven• September: artikel Resource (Energy Valley)• Oktober: 80+ partijen benaderd per email• November: Congres Emmen ‘Groene chemie,

beweging in de markt!’• Doorlopend: telefonisch en op evenementen

partijen benaderd• Interviews + deskresearch

• Augustus 2012: mailing 70 bedrijven• September: artikel Resource (Energy Valley)• Oktober: 80+ partijen benaderd per email• November: Congres Emmen ‘Groene chemie,

beweging in de markt!’• Doorlopend: telefonisch en op evenementen

partijen benaderd• Interviews + deskresearch

Innovatiemotoren

WT-motor Ondernemersmotor Systeemopbouwmotor Marktmotor

BioNND

Biogas Branche Organisatie

Innovatiemotor: zeefgoed

WT-motor Ondernemersmotor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Zeefgoed aangemerkt alsafvalstofZeefgoed aangemerkt alsafvalstof

Einde afvalstatus mogelijkvoor bijvoorbeeldtoepassing alsbouwmateriaal,afdruipremmer ofalternatieve vezel voorkarton?

Innovatiemotor: biosubstraat

WT-motor Ondernemersmotor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Onduidelijk of eenbiodegradeerbaarsamengesteld biobasedsubstraat aan het eindevan de levensfase wordtbeoordeeld als afval ofbiomassa

Innovatiemotor: enzymatischebiodiesel

WT-motorOndernemers-

motor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Kleinschaligeenzymatische biodieseltoegestaan in agrarischgebied?

Kleinschaligeenzymatische biodieseltoegestaan in agrarischgebied?

Moeten agrariers voorzelfgeproduceerdebiodiesel voor eigengebruik accijns betalen?

Innovatiemotoren: duurzamekoolzaad-, voedsel- en energieketensWT-motor

Ondernemers-motor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Gecombineerde teeltgrasland en koolzaadtoegestaan volgensEC/1782/2003?

Gecombineerde teeltgrasland en koolzaadtoegestaan volgensEC/1782/2003?

Moeten agrariërs accijnsafdragen over de voedingvoor hun ‘hedendaagsewerkpaarden’?

Is binnen toekomstig GLBruimte voorecosysteemdiensten?

Beschermend niche niette vroeg opheffen

Innovatiemotor: digoxine

WT-motorOndernemers-

motor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Beschikbaarheidtoepassingsgerichtesubsidies MKB

Extractie en conserveringdigoxine toegestaan inagrarisch gebied?

Extractie en conserveringdigoxine toegestaan inagrarisch gebied?

Aantonengezondheidsclaim i.v.m.EFSA kostbaar.

Innovatiemotor: alternatieve vezels

WT-motorOndernemers-

motor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Proefneming IndustrialEmissions Directive2010/75/EU slechts 9maanden

Proefneming IndustrialEmissions Directive2010/75/EU slechts 9maanden

Voor elke biobased vezeluitzondering aanvragent.b.v. hetinrichtingenbesluit

Transport kwalitatiefmindere vezels nietmogelijk tussenverschillende kadastraleeenheden.

Status van agrarische vezel(m.n. bij secundairereststoffen zoalsbermgras)

Innovatiemotor: biopolymeren

WT-motorOndernemers-

motor Systeemopbouwmotor Marktmotor

BioNND

Lock-in door SDE+

Einde afvalstatus voor PHSuit bepaalde reststromen

REACH registratie

Einde afvalstatus voor PHSuit bepaalde reststromen

NTA 8080

Bioraffinage en extractievindt bij voorkeur inagrarisch gebied plaats

Einde afvalstatus voor PHSuit bepaalde reststromen

Innovatiemotor: steenkoolvervanger

WT-motorOndernemers-

motor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Geen ondersteuning vooropschaling proces

Duurzame bijstook dient100% biomassa te zijn i.t.t.tot wens tot optimalebenutting reststoffenvolgens LAP

Einde afval statusmogelijk?

Innovatiemotor: hennep voorbouwmaterialen

WT-motor Ondernemers-motor

Systeemopbouwmotor Marktmotor

Hempcrete past niet inheersende conventies inBouwbesluit 2012

Hempcrete past niet inheersende conventies inBouwbesluit 2012

Onzekerheid vezelsteunGLB

Stringente eisenbrandveiligheidBouwbesluit

EPC focust openergiegebruik tijdensgebruiksfase

Innovatiemotor: struviet

WT-motor Ondernemersmotor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Struviet niet toegelatenals meststof in deUitvoeringsregelingMeststoffen

Nlse systematiekstringenter dan in overigeEU landen ondanks EUFertilizer Act

Innovatiemotor: thermische conversiebiomassa

WT-motor Ondernemersmotor Systeemopbouwmotor Marktmotor

Onduidelijk of door wijzigingActiviteitenbesluitStookinstallaties per 1-1-2013de vergunningverleninginderdaad vereenvoudigd is

Innovatiemotor: (co)vergistingbiomassa

WT-motor Ondernemersmotor Systeemopbouwmotor Marktmotor

• Jaarlijkse wijzigend regime SDE (envoorheen MEP en ov-MEP)• MEP vergisters kunnen geenaanspraak doen op warmtebonus• SDE is ‘loterij’• Bouwvergunning te gedetailleerdmede gelet op projectontwikkelingstijden technologische ontwikkeling• Ruimtelijke ordening blokkeert• SDE creëert mogelijk lock-in• Te nauwe emissie-eisen inmilieuvergunning belemmert mogelijktoekomstige procesoptimalisatie

Biogas Branche Organisatie

• Jaarlijkse wijzigend regime SDE (envoorheen MEP en ov-MEP)• MEP vergisters kunnen geenaanspraak doen op warmtebonus• SDE is ‘loterij’• Bouwvergunning te gedetailleerdmede gelet op projectontwikkelingstijden technologische ontwikkeling• Ruimtelijke ordening blokkeert• SDE creëert mogelijk lock-in• Te nauwe emissie-eisen inmilieuvergunning belemmert mogelijktoekomstige procesoptimalisatie

• Handhaving en controlecoproducten onvoldoende,waardoor kwaliteitsborgingbemoeilijkt wordt.• Digestaat uit covergister =dierlijke mest waardoor afzetbemoeilijkt wordt doorMeststoffenwetgeving

Behoefte aan niches

• Roep vanuit de markt om beschermende niches /(financiele) prikkels voor marktontwikkeling vanbiobased substituten (enzymatische biodiesel,multidoel koolzaadteelt, natuurvezelisolatie)

• Ter ondersteuning van niches is een consistentbeleid gewenst (SDE, MEP)

• Roep vanuit de markt om beschermende niches /(financiele) prikkels voor marktontwikkeling vanbiobased substituten (enzymatische biodiesel,multidoel koolzaadteelt, natuurvezelisolatie)

• Ter ondersteuning van niches is een consistentbeleid gewenst (SDE, MEP)

Barrières voor brede markttoegang

• Brede markttoetreding vergt forseinvesteringen (REACH, ESHA, instituties en(private) keurmerken in bouw)

Regeldruk door inrichtingenbesluit enmilieuvergunningen

• Ruimtelijke ordening en onderscheid industriëleen agrarische activiteiten belemmert biobasedactiviteiten in agrarisch gebied.

• Technologie is in ontwikkeling, waardoor vrijheidbinnen vergunning zeer gewenst is.

• Ruimtelijke ordening en onderscheid industriëleen agrarische activiteiten belemmert biobasedactiviteiten in agrarisch gebied.

• Technologie is in ontwikkeling, waardoor vrijheidbinnen vergunning zeer gewenst is.

Te eenzijdige focus op zuiverebiomassastromen

• Optimale inzet van gemengde stromen dientgestimuleerd te worden (zeefgoed, paper rejects,foxcoal) -> Ladder van Lansink

• Focus op technische karakteristieken vanreststroom, is belangrijker dan definitie biomassavs. afval

• Optimale inzet van gemengde stromen dientgestimuleerd te worden (zeefgoed, paper rejects,foxcoal) -> Ladder van Lansink

• Focus op technische karakteristieken vanreststroom, is belangrijker dan definitie biomassavs. afval

Kringlopen nog niet gesloten enupcycling door regelgeving moeilijk

• Digestaat en struviet langslepend dossier• Biosubstraat tuinbouw kan mogelijk niet naar

compostering, biomassaverbrandingsinstallaties• Einde afvalstatus voor zeefgoed, getorrificeerde

paper rejects, biosubstraat

• Digestaat en struviet langslepend dossier• Biosubstraat tuinbouw kan mogelijk niet naar

compostering, biomassaverbrandingsinstallaties• Einde afvalstatus voor zeefgoed, getorrificeerde

paper rejects, biosubstraat

Resumerend

• Behoefte nichevorming (dooroverheidsbeleid)

• Bij markttoegang vergen certificeringen enkwaliteitsborging forse investeringen

• Ruimte in RO, bestemmingsplannen envergunningen

• Met name sluiten van kringloop moeilijk doorafvalstoffenwetgeving enmeststoffenwetgeving

• Behoefte nichevorming (dooroverheidsbeleid)

• Bij markttoegang vergen certificeringen enkwaliteitsborging forse investeringen

• Ruimte in RO, bestemmingsplannen envergunningen

• Met name sluiten van kringloop moeilijk doorafvalstoffenwetgeving enmeststoffenwetgeving

Colofon• Fase I “Inventarisatie knelpunten regelgeving

ontwikkeling bio based economy in regioEemsdelta, Oldambt en Veenkoloniën”

• Onderdeel van Greendeal “Invullingexperimenteerzone stimulering bio-basedeconomy door vermindering van belemmerenderegeldruk” tussen Kamer van Koophandel Noord-Nederland en Rijksoverheid

• Uitvoering Fase I door Ir. Erik Jan Rodenhuis,Centrum voor Biobased Economy, Van HallLarenstein, erikjan.rodenhuis@wur.nl

• Fase I “Inventarisatie knelpunten regelgevingontwikkeling bio based economy in regioEemsdelta, Oldambt en Veenkoloniën”

• Onderdeel van Greendeal “Invullingexperimenteerzone stimulering bio-basedeconomy door vermindering van belemmerenderegeldruk” tussen Kamer van Koophandel Noord-Nederland en Rijksoverheid

• Uitvoering Fase I door Ir. Erik Jan Rodenhuis,Centrum voor Biobased Economy, Van HallLarenstein, erikjan.rodenhuis@wur.nl