FACULTEIT EDUCATIEARCHIMEDES LERARENOPLEIDING

Henriette de BruijnAda HerwigLeny Vink

Begeleiden van Praktijkonderzoek

in de Masteropleiding

2

Programma interactieve workshop

Inleiding + 10 min Henriette de Bruijn

Aan de slag + 20 min Ada Herwig,U allen

Bespreking + 15 min Allen

Vervolgtraject + 8 min Henriette de Bruijn

Evaluatie + 5 min Leny Vink

3

Eisen professionele Master toegespitst op Lerarenopleiding

Alle SBL competenties, verdiept tov de Bachelor

PLUS Educatief onderzoeker

(Deze Master leidt tot een eerstegraadsbevoegdheid in een vak, itt tot andere Masters van de FE)

4

Educatief onderzoeker is in staat

zelfstandig theorie (pedagogische, onderwijskundige of didactische) eigen te maken, onderzoek te interpreteren en te vertalen naar de onderwijspraktijk

is op de hoogte van theorie voor het uitvoeren van praktijkgericht onderzoek zoals methodologie, wetenschapsfilosofie, e.d

om praktijkgericht onderzoek uit te voeren op educatief gebied en om conclusies van onderzoek, motieven en overwegingen, over te brengen

5

Hoe leiden we op tot Educatief Onderzoeker?

Vanuit de Beroepsstandaard VELON: begeleiden van de ontwikkeling van toekomstige

leerkrachten, begeleiden van studenten bij (actie)onderzoek bijdrage leveren aan de kennisproductie over opleiden

en onderwijzen systematisch reflecteren op de eigen didactiek van het

eigen (onderwijs)gedrag)

Komen wij tot vragen rondom het trainen van een onderzoekende houding

6

Historie van Praktijkonderzoek op Archimedes Masteropleidingen

Al 13 jaar “Beroepsgericht afstudeeronderzoek”

Praktijkonderzoek, (meestal Actieonderzoek) met een groep “kritische vrienden”

Professionalisering van begeleiders op individuele basis en initiatief

Vaak interessant en goed onderzoek, soms ook niet aan de maat

7

Waar lopen wij tegenaan?

Veel HBO Studenten zijn “beslissers”(Kolb). Beetje theorie, actie ondernemen, soms nog wat meer theorie, indien echt onontkoombaar

Soms is het erg moeilijk om studenten naar voldoende “literatuur”niveau te krijgen.

Studenten blijven hangen op een beschrijvend niveau, analyseren slecht en komen niet tot verklarend (of voorspellend) niveau

Studenten doen eenmalig onderzoek omdat “het moet”. Daarna zelden meer.

8

Waar willen we naar toe?

Analyseren en Reflecteren1. Een praktijkonderzoek met een goede analyse van de

vraagstelling2. Een onderzoek dat methodologische goed in elkaar zit.3. Een verklarend antwoord op de vraag4. Een actie of handeling in de praktijk uitgevoerd5. Reflectie op eigen (onderzoeks)handelen

Studenten een “conceptual framework” en een “gereedschapskistje met onderzoeksinstrumenten” laten ontwikkelen voor toekomstig gebruik

9

Aanleiding voor aanscherping van de begeleiding en van de begeleidingsinstrumenten

Praktijkgericht ondezoek werkt vanuit de brede context naar een te onderzoeken en gemotiveerd afgebakende vraag

De Masterstudent heeft een dubbelrol en is daardoor een afhankelijk onderzoeker

Systematische benutting van literatuur kan geoptimaliseerd worden

(Implementatie van de gevonden antwoorden behoort tot het afronden van het odnerzoeksproces)

10

Wat hebben we veranderd?

Er wordt gestructureerd een ander onderzoeksinstrumentarium aangeboden

Er wordt gestructureerd reflectie op onderzoek aangeboden

11

Workshop: U wordt deelgenoot

Wij willen met U een eerste bijeenkomst met studenten naspelen en zijn benieuwd naar uw ervaringen

Wij gaan daartoe gebruik maken van het begeleidingsinstrument:

VISUALISEREN van een context

U krijgt de opdracht en voert die uit (eerst individueel, daarna in een groepje en tot slot plenair)

Uitwisselen van ervaringen met deze opdracht

Onze ervaringen met studenten tot nu toe

12

Literatuur

Roozenburg, N.F.M., Eekels,J.(2003) Productontwerpen, structuur en methode. Utrecht, Lemma.

Simons, R.J., Linden, J.van der, Duffy, T. (2000) New Learning. London, Kluwer.

Brew, A. (2006) Research and Teaching, beyond the divide. New York, Palgrave Macmillan.

13

Opdracht deel 1 (Analyse van de context van een probleem)

Visualiseer een schaatser die zo snel mogelijk de finish wil halen (dus teken/ schets/ schematiseer of iets dergelijks)

Formuleer de vragen die je je zelf gesteld hebt bij het tekenen

14

Opdracht deel 2 (Met elkaar aanscherpen)

Bespreek de tekeningen en vragen met elkaar en vergelijk ze in een groep van 3-4.

Teken ook in elkaars visualisaties om aan te vullen, te vragen etc

Vul de eigen vragen aan op basis van de vergelijkingen

Maak een overzicht van alle vragen die bij de tekeningen gesteld zijn en check op compleetheid

15

Opdracht deel 3

Plenair uitwisselen

Verschillende benaderingen?

Nog veel meer zaken die uitgezocht zouden kunnen/ moeten worden om de schaatser zo snel mogelijk naar de finish te krijgen?

16

Opdracht deel 1 (10 minuten)

Visualiseer een schaatser die zo snel mogelijk de finish wil halen (dus teken/ schets/ schematiseer of iets dergelijks)

Formuleer de vragen die je je zelf gesteld hebt bij het tekenen

17

Opdracht deel 2 (10 minuten)

Bespreek de tekeningen en vragen met elkaar en vergelijk ze in een groep van 3-4

Teken ook in elkaars visualisaties om aan te vullen, te vragen etc

Vul de eigen vragen aan op basis van de vergelijkingen

Maak een overzicht van alle vragen die bij de tekeningen gesteld zijn en check op compleetheid

Groepeer de vragen die bij elkaar horen

18

Opdracht deel 3 (15 minuten)

Uitwisselen

Verschillende benaderingen?

Nog veel meer zaken die uitgezocht zouden kunnen/ moeten worden om de schaatser zo snel mogelijk naar de finish te krijgen?

Zinvol om een context te analyseren?

19

Volgende stappen in het begeleidingstraject

Aan de studenten geven we daarna de opdracht om als huiswerk nu hun eigen vraagstelling te visualiseren in 3 delen/ visualisaties

De situatie zoals die nu is (het probleem) De situatie zoals die gewenst is De route van huidig naar gewenst

Noteer verder weer alle vragen die bij het visualiseren zijn gesteld

De volgende vraag aan de studenten is:Waar vind je de literatuur om je (deel)vragen te beantwoorden?

20

Voorlopige Resultaten

Door te praten over de visualisaties en in elkaars tekeningen te mogen schrijven of schetsen wordt de huidige en gewenste situatie (context) kwalitatief beter geanalyseerd, waardoor de vraagstelling eenduidiger wordt

Inzicht in het gebruik van kennis door het formuleren van wat wel (literatuur) én wat nog niet bekend was. (van beschrijvend richting verklarend)

Inzicht en kennis bij het gebruiken van methoden en technieken om ontbrekende kennis te ontwikkelen

Hoewel er drempels overwonnen moesten worden zijn de meesten erg enthousiast

21

Vervolgtraject met een begeleidingsinstrument

Het formuleren van een Doel-middelenschema om Helderheid over hoofd- en deelvragen te creëren Een systematische inzet van kwalitatief verantwoorde

literatuur te bevorderen Een grove opzet te krijgen van volgorde waarin het

onderzoek moet worden uitgevoerd

22

Doel-middelenschemaVb Probleem: Er is zo weinig Zelfverantwoordelijk leren bij mijn leerlingen DM-schema leidt van onderzoeksdoel naar gerichte (deel)onderzoeksvraag

DOEL Zelfverantwoor-delijk leren

Leeftijd leerlingen Omgeving leerlingen

Onderwijsaanbod

MiddelLiteratuur

Wat wordt hieronder verstaan door verschillende auteurs?

Puberteits-psychologie van deze leerlingen en het nemen van verantwoordelijkheid

Zijn er omgevings-factoren bekend die invloed hebben op?

Is er iets bekend over onderwijs/werkvormen die invloed hebben op de zelfverantwoordelijkheid

MiddelInterview

Ik blijf met vragen zitten: Interview met een onderwijskundige bv

Vanuit bovenstaande lit: Hoe zitten die factoren bij mijn leerlingen

Vanuit bovenstaande: Collega’s en of leerlingen die met bepaalde positieve of juist negatieve werkvormen gewerkt hebben en hun ervaringen

Middel: Observatie

Waarnemen of de leerlingen nu anders (en volgens de uit bovenstaande geformuleerde criteria) werken

Waarnemen bij verschillende leeftijden (volgens vastgelegde criteria)

Waarnemen in verschillende omgevingen (in de klas, op de gang, etc)

23

Ervaringen met Doel-middelenschema

Het formuleren van een doel-middelenschema helpt inderdaad bij de analyse van de vraagstelling

Literatuur wordt nu gericht gezocht en gebruikt op verschillende onderdelen van de vraag en de methode

Literatuur wordt gerichter gelezen met een (deel)vraag in het achterhoofd

24

Volgende begeleidingsinstrument

Ontwerp een “eigen onderzoeksmethode”, waarin alle “do’s and don’t’s” worden opgenomen, zodat de student een eigen conceptual framework (“spiekbriefje”) ontwikkelt over het doen van een praktijkonderzoek

Deze opdracht is gegeven, maar nog geen resultaten binnen

25

Onze overall ervaringen tot nu

De vraagstellingen zijn kwalitatief beter en in een eerder stadium behoorlijk geanalyseerd

Met doel-middelenschema(s) krijgen studenten een veel transparanter overzicht over wat ze moeten doen en in welke volgorde

Er wordt doelgerichter en relevanter gelezen

Ondanks aanvankelijk gemor over verplicht visualiseren, lijkt deze benadering zeer positief te werken bij zowel studenten als begeleiders

26

Discussie

Vragen, discussiepunten

Feedback op de inhoud, suggesties etc

Wat zijn sterke punten?

Wat zijn zwakke punten?

Wat vond U van deze workshop?

27

Contact

Henriette.deBruijn@hu.nl

Ada.Herwig@hu.nl

Leny.Vink@hu.nl