NieuwsbriefPSYCHIATRISCH ZIEKENHUIS H. HART - IEPER

EDITIE MEI 2014

Beste lezer

Antwoord bieden op de vraag naar gediff erentieerde psychiatrische zorg-verlening in de regio. Hierin ligt de dagelijkse opdracht van ons ziekenhuis. Een opdracht die we deskundig en diepmenselijk ter harte nemen. In deze Nieuwsbrief vindt u opnieuw enkele voorbeelden van hoe wij het begrip ‘zorg’ doorheen onze werking, zowel voor onze patiënten als voor onze medewerkers, invullen. Met oog voor ieders noden, voeling houdend met de actualiteit, inspelend op nieuwe ontwikkelingen. Zo besteden we in dit nummer aandacht aan de samenwerking met Infrabel rond suïcidepreventie op het spoor, gunnen we u een blik op het team Zorg voor zorgen-den en maakt u kennis met onze training ‘met bewuste aandacht’ geïnspireerd door mindfulness. Verder leest u hoe de dienst Zinzorg en Pastoraal zijn werking verbreedt én trouw blijft aan de inspiratie van de stichtende congregatie van de Zusters van de Bermhertigheid Jesu. Voor de artistieke noot zorgt de lokale kunstenaar Pol Bonduelle die vanaf 14 mei de voorjaarsexpositie verzorgt in Onthaal & Raadplegingen van ons ziekenhuis. Mag ik ten slotte uw speciale aandacht vragen voor ons voorjaars-symposium gewijd aan automutilatie op dinsdagnamiddag 20 mei.

Veel leesplezier!

Algemeen directeur Cathy Room

Infrabel is de infrastructuurbeheerder van het Belgische spoorwegnet. Tot de taken van Infrabel behoren de optimale functionering en de uitbouw van de infrastructuur (spoor, bovenleiding, wissels, seinen, overwegen …). Verder coördineert Infrabel alle treinritten op het Belgische grondgebied.De topprioriteit van Infrabel is veiligheid. Zo stelt Infrabel jaarlijks een actieplan op ter preventie van zelfdoding op het spoor.“Zelfdoding op het spoor veroorzaakt veel leed”, zegt Infrabel-adviseur Melissa Van Eeckhout die op 14 maart het Psychiatrisch Ziekenhuis in Ieper bezocht voor jaarlijks overleg over de problematiek, samen met Sandra De Vos (afdelingschef Infrabel)

en Wim Verdonck (Head of Control Rooms NMBS). “Niet alleen voor het slachtoff er en de nabestaanden, maar voor iedereen die erbij betrokken is: de treinbestuurder, de treinreizigers, eventuele getuigen en hulpverleners. Om suïcide te voorkomen, werkt Infrabel zowel harde als zachte maatregelen uit. Daarbij is de medewerking van derden, zoals het Psychiatrisch Ziekenhuis in Ieper maar ook centra voor geestelijke gezondheidszorg, gemeentebesturen, bestaande hulplijnen of onderzoekers, essentieel.”

Gevoelige plaatsen

Uit onderzoek blijkt dat in België ongeveer 1 op de 20 suïcides (of 5 procent) op een spoorlijn plaatsvindt.

Samenwerking rond suïcidepreventie op het spoor

Op initiatief van Infrabel vond op 14 maart in het Psychiatrisch Ziekenhuis het jaarlijkse overleg plaats rond de preventie van suïcide op het spoor. “Deze problematiek is één van onze constante bezorgdheden”, zegt kwaliteitscoördinator Annelies De Cat van het ziekenhuis. “We zijn allebei vragende partij om informatie en ervaringen uit te wisselen. Een eerste concrete aanpassing van onze procedure is melding van zorgwekkende feiten bij het gratis en permanente noodnummer 0800 30 230 van het Security Operations Center (SOC), het meldpunt voor alle spoorincidenten.”

Dienst Zinzorg en Pastoraal maakt doorstartAls mensen ziek worden, stellen ze zich vaak acuter vragen naar de zin en betekenis van hun leven. Deze vragen beluisteren en mee zoeken naar mogelijke antwoorden is de taak van de dienst Zinzorg en Pastoraal in het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart. “Via een gediversifi eerd aanbod van activiteiten en gesprekken helpen we bij patiënten, die daar voor open staan, de zinbeleving op alle niveaus verhelderen en verdiepen, ongeacht hun levensbeschouwing of geloofsovertuiging”, zeggen medewerkers Marian Vanacker, Lut Clays en Evelien Deketele.

Waarom overkomt mij dit? Wat mag ik nog hopen? Hoe geef ik mijn leven nog zin? Ook al worden deze vragen niet altijd expliciet gesteld, het is belangrijk dat ze ook bij patiënten in een psychiatrische setting gehoord en deskundig begeleid worden. Binnen het mensbeeld dat de dienst Zinzorg en Pastoraal in zijn nieuw uitgeschreven visietekst onderschrijft, situeert ‘zin’ zich in een (weliswaar wisselend) samenspel van fysieke, psychische, sociale en spirituele verbondenheid. In het leven zijn er meerdere vindplaatsen van zin: relaties, gezin, kinderen, werk, sport, hobby’s … “Het begeleiden van dit zoeken en het beluisteren van deze vragen noemen we zinzorg”, zegt pastor Marian Vanacker. “Zin en betekenis zijn op deze vier domeinen van het leven te vinden. De noden (h)erkennen is de bijdrage van elke medewerker van het ziekenhuis. Binnen de totaalzorg voor de patiënt, gaan we samen op zoek naar die vindplaatsen. Als pastor in het ziekenhuis zijn wij echter gemandateerd om specifi ek oog te hebben voor diegenen die zin vinden in spiritualiteit (via bezinningsmomenten, rituelen, poëzie, muziek, fi lm, meditatie …) of God zien als de ultieme zingever (via gebed, meditatie, eucharistieviering, gebedsdienst, geestelijke begeleiding …). Ook voor patiënten van een andere geloofs-overtuiging kunnen we een klankbord zijn en hen in contact brengen met een vertegenwoordiger van een andere levensbeschouwing.”

Verbrede naam en werkingBij de dienst Zinzorg en Pastoraal kunnen patiënten terecht voor een open gesprek rond zingeving, levensvragen of geloof, voor een luisterend oor in moeilijke tijden, bezinning in de kapel, mis op donderdag en op zondag, het aansteken van een kaars in de kapel, het invullen van gebedsintenties … Overdag kunnen patiënten ook steeds terecht in de kapel of de nieuwe stille ruimte waar geregeld muziek speelt en sfeerbeelden geprojecteerd worden.“Deze stille ruimte naast de kapel is één van de nieuwe

realisaties binnen onze nu duidelijker geprofi leerde werking”, zegt Marian Vanacker. “Er zijn immers meer en meer mensen die openstaan voor spiritualiteit of het zoeken naar diepte genegen zijn, maar geen affi niteit hebben met de christelijke traditie of symboliek. Voor hen hebben we nu een tussen-ruimte gecreëerd die we vroeger misten. We merkten immers dat er meer vraag naar kwam. In dezelfde beweging past ook de nieuwe naam van onze dienst. Er is in de meeste psychiatrische ziekenhuizen een trend om de naam ‘Pastorale dienst’ te verlaten. Doorheen de jaren dekte de vlag de lading niet meer. We waren immers al bezig met zingeving in de ruimere betekenis van het woord, terwijl het woord ‘pastoraal’ al te vaak weerstand opwekte of negatieve connotaties opriep. Vandaar de nieuwe, verbrede naam ‘Zinzorg en Pastoraal’. We wilden echter niet louter een nieuw naamplaatje aan onze deur hangen. Daarom hebben we samen met de pastores van Psychiatrisch Ziekenhuis Onze-Lieve-Vrouw en Psychotherapeutisch Centrum Rustenburg uit Brugge van de vzw Gezondheidszorg Bermhertigheid Jesu intens gewerkt aan een nieuwe visietekst die onze verruimde werking duidelijk onderbouwt. Voor ons was het geen omwenteling, maar eerder een doorstartmoment, omdat ook niet alles omgegooid wordt.”

Christelijke inspiratieOok in de communicatie en het activiteitenaanbod wordt voortaan een duidelijker onderscheid gemaakt tussen ‘Zinzorg’ enerzijds en ‘Pastoraal’ anderzijds. Toch blijven de Z en de P in het nieuwe logo van de dienst vervlochten. De korrelige Z illustreert de gebrokenheid van het leven, maar tegelijk het omarmende en zorgende in de slingerende beweging.

Het been van de P schiet als een strakke pijl naar de fundamenten of basiswaarden van het leven, maar verbreedt ook naar boven toe, op zoek naar horizon, hoop, toekomst …“Het was een bewuste keuze om het woord ‘Pastoraal’ in de nieuwe naam van de dienst te behouden”, verduidelijkt Marian Vanacker. “Binnen onze positieve mensvisie is onze inspiratie geworteld in ons geloof in een trouwe, nabije en barmhartige God en in het spreken en handelen van Jezus Christus. We vinden ook inspiratie bij mensen van vroeger en nu die in sterke mate Gods liefde (hebben) laten doorschijnen in hun leven. Vanuit dit geloof worden we uitgedaagd tot bijzondere aandacht en inzet voor zwakke en kwetsbare mensen, net zoals de congregatie van de Zusters van de Bermhertigheid Jesu zich vanaf 1842 toelegde op de psychiatrische zorg in Brugge en Ieper. Wij blijven deze roots erkennen en dat zeggen wij

ook met open vizier en zonder vooroordelen, ook al is het geloof niet meer het enige accent in onze werking.”De voorbije maanden werd de verbrede werking van de dienst Zinzorg en Pastoraal voorgesteld op de diensten en afdelingen van het Psychiatrisch Ziekenhuis. Alle medewerkers worden immers beschouwd als partners in de zinzorg. Zij kunnen echter ook zelf een beroep doen op het zorgaanbod van de dienst en ondersteuning krijgen als ze geraakt worden in hun mens-zijn: bv. in het omgaan met onmacht en rouw of bij de opvang na een suïcide. Bij opname stelt de dienst Zinzorg en Pastoraal zich aan de patiënten voor als een ‘vrijplaats’, waar ze vrijuit kunnen praten en een luisterend oor vinden, naast de behandeling. “Het grootste deel van onze activiteit bestaat nog altijd uit gesprekken en samen ‘zin’ vinden”, besluit Marian Vanacker. n

Symposium over automutilatieIn het auditorium van het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart in Ieper vindt op dinsdag 20 mei vanaf 13 uur het namiddagsymposium plaats ‘In verband met automutilatie: de verwond(er)ing van/naar de hulpverlener’. Sprekers zijn dagvoorzitter en inleider Ivan Adriaen (Zelfverwonding, een ingewikkelde zaak), prof. dr. Laurence Claes (Geen woorden maar daden: zelfverwonding als coping? Voorkomen, betekenis en aanpak van zelfverwonding) en dr. Mark Kinet (Welke hechting past bij onderhuids leed? Zelfverwonding: begrijpen en begrenzen). Inschrijven kan via symposium@hhi.gzbj.be en door overschrijving op IBAN BE74 7995 1535 1807 – BIC: GKCCBEBB, met vermelding ‘Symposium 20/05/2014’. Bij inschrijving voor 9 mei ontvangen deelne-mers 10 euro korting en bedraagt de inschrijvingsprijs slechts 50 euro. Na 9 mei bedraagt het inschrijvingsgeld 60 euro. Het aantal deelnemers is beperkt. Info: 057 23 91 11. Meer uitgebreide informatie over sprekers en inhoud op www.hhartieper.be.

VooraankondigingBij het ouder worden kan het geheugen achteruitgaan. Vergeetachtigheid kan een signaal zijn van beginnende dementie of depressie, levensgebeurtenissen (pensionering, verlies van partner, rouw …) kunnen hun invloed hebben, enz. In het najaarssymposium ‘Geheugenstoornissen bij ouderen: een holistische benadering’ op donderdag 16 oktober 2014 (09.00 - 16.30 u.) gaan de sprekers (dr. Guy Touquet, dr. Anneleen Tansens, dr. Matthieu Vandenbulcke, prof. dr. Anja Declercq en mevr. Liesbeth Joosten) in op het eff ect van natuurlijke veroudering op het geheugen, milde cognitieve stoornissen, geheugenproblemen en gevoelsleven, cognitieve training, mogelijkheden van de derde levensfase ... Meer info volgt.

Expositie Pol BonduelleTout n’est pas dit

In het Onthaal & Raadplegingen van het Psychiatrisch Ziekenhuis loopt van 14 mei tot 16 november 2014 een expositie van kunstenaar Pol Bonduelle (°1959) onder de noemer ‘Tout n’est pas dit’.

Pol is zaakvoerder van IPS Poperinge, uitgever van UT.magazine, creatieve duizendpoot, actieve cultuurpromotor en zoveel meer. Met ‘Tout n’est pas dit’ vertelt hij zijn verhaal, waarin beelden, objecten, woorden, citaten … een eigen leven leiden. Toch laat zijn werk nog ruimte voor interpretatie, het opbouwen van een eigen verhaal.“Kunst is het ordenen van gegevens en het plaatsen in de juiste context”, zegt Pol. Zijn expo toont werk met de meest primaire symbolen: een huis, een boom, een brug, de witte vlag, fi guren die op zoek zijn, de symboliek van het wezenlijke in een begrijpbare beeldtaal en met een brede manier van uitwerken. Betastbaar, voelbaar in techniek en vorm. Een aantal grotere werken wordt gecombineerd met schetsen en objecten, een werkproces dat moet leiden tot een denkproces. Een rationeel koppelen van de werkelijkheid aan het emotioneel gegeven binnen het hoofd van zijn kunstenaar-maker: Pol Bonduelle. “Tout n’est pas dit”, vanaf 14 mei, op weekdagen van 14.00 tot 18.00 u., weekends en feestdagen van 10.00 tot 18.30 u.

www.polbonduelle.be

Pol Bonduelle

Evelien Deketele, Marian Vanacker en Lut Clays

Training ‘met bewuste aandacht’Als therapie op indicatie is de training ‘met bewuste aandacht’ best wel succesvol in het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart. De methode is gebaseerd op de principes van mindfulness, maar aangepast aan de mogelijkheden van de patiënten. De sessies worden gegeven door psycholoog Ivan Adriaen en bewegings- en relaxatietherapeut Philippe Moenens.

Multidisciplinair Team Zorg voor Zorgenden biedt collegiale ondersteuningIn het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart staat een multidisciplinaire equipe van een 15-tal medewerkers de collega-hulpverleners bij, die te maken krijgen met een ingrijpende gebeurtenis of meer langdurige stresssituaties. De collegiale interventies van dit team Zorg voor Zorgenden worden als heel waardevol ervaren.

Hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg werken dag in dag uit vol idealisme in omstandigheden die stresserend kunnen zijn en daardoor op termijn tot secundaire traumatisering kunnen leiden. Meerdere opgestapelde kleine gebeurtenissen over langere periodes kunnen immers hun functioneren, persoonlijkheid of wereldbeeld beïnvloeden. Plotse, hevige traumatische ervaringen of incidenten zoals agressie, suïcide(poging), brand, ongeval … kunnen dan weer in bepaalde omstandigheden leiden tot een posttraumatische stressstoornis.Mogelijke reacties op een schokkende gebeurtenis zijn van lichamelijke aard (zweten, maag- en darmproblemen, slaapstoornissen …), van emotionele aard (angst, bezorgdheid, onzekerheid, machteloosheid en kwaadheid, schuldgevoelens, geheugen- en concentratieproblemen, prikkelbaarheid) of van psychosociale aard (vermijdingsgedrag, verwardheid, overdreven waak-

zaamheid en schrik-reacties, verlies van vertrouwen, overdreven zoeken naar verklaringen …).

Multidisciplinaire equipe“Uit onderzoek blijkt dat directe collegiale opvang nare gevolgen kan helpen overbruggen bij hulpverleners die een ingrijpend voorval meemaakten”, zegt Ivan Adriaen, coördinator van het team Zorg voor Zorgenden. “Het gaat hierbij echt wel om normale reacties, die deel uitmaken van het verwerkingsproces. Het is bewezen dat bijstand en ondersteuning van directe medewerkers soelaas bieden. In elk team is deze intuïtieve collegialiteit zeker aanwezig. Communicatie is hierbij heel belangrijk. Naaste collega’s krijgen hiertoe ook tips voor gespreksvoering aangereikt, evenals de betrokkene zelf die een schokkende gebeurtenis meegemaakt heeft. Als er echter een zwaar incident geweest is en het slachtoffer vertoont acute stresssyptomen, dan is extra alertheid geboden en kan een teamlid van Zorg voor Zorgenden ingeschakeld worden.” Dit kan gebeuren op vraag van de leidinggevende, op aangeven van een betrokken collega of via de coördinator die de incidentenregistratie opvolgt.In het Psychiatrisch Ziekenhuis was een deskundigenteam voor personeelsleden, die met een traumatische ervaring te maken kregen, reeds enkele jaren actief. Het bestond vooral

Mindfulness is een attitude, een levenshouding van niet-oordelend en met wakkerheid of aandacht in het leven staan, om te ervaren/beleven wat er is in het hier en nu.“De meeste mensen verwijlen met hun gedachten in het verleden of kijken al vooruit naar de toekomst”, zeggen Ivan Adriaen en Philippe Moenens. “Dat is ook eigen aan het menselijk brein. Het gevaar bestaat echter dat we doorschieten in piekeren: negatief achterom kijken (somberheid) of negatief vooruitblikken (angst).Om hieraan te ontkomen, gaan mensen vechten met die negatieve gevoelens of gedachten. In een poging om de onvolmaaktheden weg te werken, putten ze hun stresssysteem op den duur uit.”Een voorbeeld. Een vrouw lijdt aan toenemende depres-

sieve klachten, in combinatie met chronische vermoeidheid.Haar relatie lukt niet meer zo goed, haar lichaam wil niet meer mee, maar ze wil kunnen werken en presteren. Ze vecht om te veranderen, maar loopt volledig vast.“Om het met een beeld uit te drukken: in een reflex vecht de vrouw om te overleven, maar zo werkt ze zich dieper en dieper in het drijfzand”, maken Ivan Adriaen en Philippe Moenens de vergelijking.“Mindfulness stelt dat onvolmaaktheden bij het leven horen, dat je ze beter leert aanvaarden en dat je ermee kan omgaan door ze te accepteren en je ermee te verbinden. Daarnaast leer je je met volle aandacht op zaken richten om de negatieve focus te doorbreken.”

Zo’n 63 procent van deze slachtoffers kreeg op het moment van de feiten psychiatrische hulp en de helft daarvan was bovendien opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. In België gaat het aantal gevallen in stijgende lijn: van 74 in 1998 tot 95 in 2013, met uitschieters in 2004 (107), 2011 (101) en 2012 (102). Drie kwart doet zich voor in Vlaanderen, waarvan 41% in de provincies Oost- en West-Vlaanderen. “Suïcide op het spoor is mee te verklaren door het feit dat de spoorweginfrastructuur heel open is en de

perceptie heeft van een snel en zeker gevolg”, verduidelijkt Melissa Van Eeckhout. “Maar dat is niet zo. Wij tellen in onze statistieken 68 pogingen in 2013. In 2012 waren dat er zelfs iets meer dan 100. Verschillende van deze pogingen resulteren in zware verwondingen en zelfs blijvende handicaps. Door het dichte spoorwegnet in België zijn bovendien 63 van de 67 psychiatrische centra gelegen op minder dan 2 km van de sporen. Zo ligt het Psychiatrisch Ziekenhuis van Ieper pal aan de spoorlijn 69 tussen Poperinge en Kortrijk.”In het kader van het actieplan ter voorkoming van suïcide op het spoor, bracht Infrabel een aantal cruciale plaatsen op het spoorwegnet in kaart waar zich vaker suïcides of pogingen tot suïcide voordoen, zogenaamde hotspots.

Harde en zachte maatregelenOm het aantal suïcides en pogingen tot suïcide op de gevoelige plaatsen zoveel mogelijk terug te dringen, neemt Infrabel een aantal harde infrastructurele of technische maatregelen. Zo wordt betreden van het spoor bemoeilijkt door (extra) omheiningen op gevoelige plaatsen in volle baan. Testen in Japan met zogenaamde blue lights (rustgevende blauwe lichten) blijken een aanzienlijke daling van het aantal suïcides tot gevolg te hebben. Het is de ambitie van Infrabel om dit systeem in enkele hotspots te testen. Er is ook een verbetering van de verlichting voorzien, om de zichtbaarheid voor de treinbestuurders te verhogen. Bij specifieke vragen wordt ook het struikgewas gesnoeid

Rijselsestraat 33 8900 Ieper

COLOFON n Deze Nieuwsbrief is een uitgave van het Psychiatrisch Ziekenhuis H. Hart, v.z.w. Gezondheidszorg ‘Bermhertigheid Jesu’, Poperingseweg 16, 8900 Ieper Tel. 057 23 91 11 | Fax 057 23 91 12 | info@hhi.gzbj.be | www.hhartieper.beEindredactie: Marc Dejonckheere - Verantwoordelijke uitgever: Stan Beernaert Foto’s : Rik Decramer n

TrainingNadat Ivan Adriaen en Philippe Moenens een intensief mindfulnessprogramma met doorgedreven oefening volgden en zich door zelfstudie vervolmaakten, vonden ze de aanpak ervan ook zinvol voor de patiënten van het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart, maar dan aangepast aan hun mogelijkheden.Zowel dagpatiënten als residentiële patiënten met uiteenlopende pathologieën (depressie, stressklachten, angst, piekeren …) kunnen de training ‘met bewuste aandacht’ volgen, en dit op indicatie, gespreid over 5 wekelijkse sessies, met ‘huiswerk’.In de training worden diverse oefeningen toege-past. Zo richten de patiënten hun aandacht op hun ademhaling, om te voelen welke gewaarwordingen die teweeg brengt. Of ze concentreren zich op hun lichaams-delen, ervaren dat ze met hun gedachten afdwalen, leren dat aanvaarden. Of ze gaan naar een binnentuin en richten hun zintuigen naar buiten, om die zintuiglijke impressies

vol verwondering te ondergaan: welke geuren hangen er, hoe voelt de ondergrond … Of ze leren bewust proeven.

Ze leren zich met volle aandacht op het nu concentreren. Het inlassen van dergelijke momenten, even halthouden tijdens de dag, werkt heilzaam en verhoogt het welbevinden.“Onze training, gebaseerd op de principes van mindful-ness, is niet het ultieme wondermiddel”, geven Ivan Adriaen en Philippe Moenens aan. “Het is wel een handvat om te helpen, een aanbod naast de andere therapieën. Het zijn kleine, praktische oefeningen, los van elke vorm van geloof of esoterie, om even bewust aandacht te le-ren schenken en onbevoor-oordeeld te aanvaarden. De respons van de deelnemers is overwegend positief, omdat ze merken dat hun attitude

verandert en ze anders tegenover de dingen staan.Daardoor piekeren ze minder, beseffen ze dat ze de lat niet zo hoog moeten leggen, worden ze milder …”. n

en in 2014 hoopt Infrabel een testproject te realiseren met intelligente, thermische camera’s die een alarm genereren als een persoon voor langere tijd op het spoor gedetecteerd wordt.Naast de harde maatregelen, hanteert Infrabel ook een aantal zgn. soft measures om te sensibiliseren rond de suïcideproblematiek. Eén ervan was de affichage van het nummer van Tele-Onthaal. Ook de samenwerking met het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilig Hart in Ieper kadert in deze zachte maatregelen.

Security Operations Center“Uiteraard staan wij open voor samenwerking met Infrabel”, stelt kwaliteitscoördinator Annelies De Cat van het Heilig Hart. “De voorbije jaren hadden we trouwens reeds op regelmatige basis overleg en contacten. De problematiek ligt ons immers nauw aan het hart. Daarom beschikt ons ziekenhuis ook over een uitgebreide procedure ter preventie van suïcide in de hulpverlening aan patiënten, ongeacht de afdeling of pathologie, met hanteringen voor inschatting van risico’s, een uitgewerkt suïcidepreventieprotocol met indeling in niveaus vanaf de opname en bijbehorend toezicht en therapeutische acties. Het aantal incidentmeldingen bij of in de richting van het spoor blijft bij ons al bij al heel beperkt. Als er zich een incident voordoet, gaan we altijd na wat we beter kunnen doen en

hoe we onze procedure kunnen aanpassen. Na het recente overleg met Infrabel is dat ook het geval. Als we vermoeden dat een patiënt naar het spoor zou kunnen gaan, dan zullen we voortaan het nummer 0800 30 230 van het Security Operations Center (SOC) bellen, om een verdachte handeling te melden. We zullen dit nummer, in verkorte vorm, ook op alle afdelingen verspreiden, zodat het ingeburgerd raakt. Volgens Wim Verdonck, Head of Control Rooms van NMBS, licht het SOC bij een mogelijk incident dan Traffic Control in, zodat treinbestuurders of het seinhuis maatregelen kunnen nemen, gaat Securail mogelijk ter plaatse en verricht de politie een onderzoek. Het overleg met Infrabel en NMBS was heel waardevol, zeker om te vernemen welke concrete acties zij ondernemen. Verder gaan we elkaar op de hoogte houden van relevante seminaries en blijven we acties en ervaringen uitwisselen ter preventie van suïcide.”

Heb je na het lezen van dit artikel vragen of zit je ergens mee, dan kan je terecht bij:

www.Tele-Onthaal.be (of bel 106)www.zelfmoord1813.be (of bel de Zelfmoordlijn 1813)

www.werkgroepverder.be (nabestaanden van zelfdoding) n

uit directieleden en psychologen en leverde gedegen werk. Vorig jaar werd het team Zorg voor Zorgenden, na nadere informatie, uitgebreid tot een meer laagdrempelige, multidisciplinaire equipe van een 15-tal hulpverleners over alle diensten en afdelingen heen, die een gepaste opleiding kregen voor hun taak.

Positieve respons“Ik ben ingegaan op de oproep om lid van het verruimde team Zorg voor Zorgenden te worden en heb mij vrijwillig kandidaat gesteld”, licht huishoudelijk therapeute Kristina Kimpe toe, die ook aan het functie- en competentieprofiel beantwoordt. “Als teamlid kreeg ik De Wijzer 3, De Wissel 3 en de Crisiseenheid als referentieafdelingen toegewezen. Andere teamleden zijn dan weer verantwoordelijk voor andere afdelingen, mocht zich daar een incident voordoen waarbij de ondersteuning van het zorgteam ingeroepen wordt. De respons bij het personeel is alvast positief, ze waarderen onze inbreng. Vroeger werd er soms niet bij stilgestaan, dat een bepaald voorval of aanhoudende stresssituaties zo’n zware impact konden hebben. Het is belangrijk om alert te zijn voor mogelijke gevolgen, de signalen te onderkennen, door te vragen op de acute stresssymptomen en de betrokkene te laten ventileren. De kern van ons optreden is, dat het zorgteamlid ingaat op ervaren reacties en die weergeeft als normale reacties op een ‘abnormale’ situatie. Soms volstaat het een telefoontje te plegen en daarna eens langs te gaan. Ook de aandacht voor kleinere incidenten, die op termijn tot secundaire traumatisering kunnen leiden, wordt gewaardeerd. Als onze collegiale steun ingeroepen wordt voor situaties met een diepere impact, dan volgen we het viergesprekkenmodel, afhankelijk van de graad van het incident en de reacties daarop. Die opvanggesprekken werden tijdens onze opleiding uitgelegd: binnen de 72 uur, enkele dagen, twee weken tot twee maanden na het eerste gesprek. Deze bijstand werd uitgeschreven in een procedure die als leidraad geldt.De laagdrempelige ondersteuning van collega tot collega wordt in ieder geval als heel waardevol ervaren. Wij treden niet op als hulpverlener, maar als collega met wat meer achtergrondkennis en vanuit een collegiale bezorgdheid.”Als er na de vier gesprekken nog blijvende, hinderlijke stressreacties zouden zijn, of tekenen van de ontwikkeling van posttraumatische stressstoornis of depressie, dan voorziet het ziekenhuis nog een raadpleging bij een externe psycholoog. n

Philippe Moenens en Ivan Adriaen

Kristina Kimpe

Annelies De Cat