Exegetische Notities Bij Lucas 5 1-11

5/10/2018 Exegetische Notities Bij Lucas 5 1-11 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/exegetische-notities-bij-lucas-5-1-11 1/12

1

LUCAS5-11

1 Het geschiedde nu, toen het volk bij Hem

aandrongomhetwoordvanGodtehoren,datHij

bij het Meer van Gennesaret stond (lett. was

staande)

2

enHijzagtweeboten,diebijhetmeerlagen(lett.stonden),endevissers,nadatzijwaren

uitgestapt, spoeldende netten.3 En nadathijaan

boordvaneenvandeboten–dievanSimon(was)

–was gegaan, vroegHij hem een eindje van wal

(lett.eenweinigvanhetland)testekenentoenHij

was gaan zitten, begonHij demenigten vanuit de

boot te onderwijzen.4 Toen Hij was gestopt met

spreken, zeiHij tegenSimon:Gametdeboothet

meer op en werp jullie nettenuit voor de vangst

(lett.laatjullienettenzakkenvoordevangst).5En

Simon antwoordde en zei: Meester (lett. ‘baas’),

hoewel we ons de hele nacht door hebben

ingespannen, hebbenweniets gevangen.Maarop

Uw woord zal ik de netten uitwerpen (lett. laten

zakken).6 Entoenzijdithaddengedaan,vingenzij

eengrotemenigtevissen endie hunnetten (bijna)

deedscheuren.

7

Enzijwenktenhuncollega’sindeanderebootomhentekomenhelpenenzijkwamen

envulden(de)beideboten,zodatzij(bijna)zonken.8EntoenSimonPetrus(dat)zag,vielhijneervoor

deknieënvanJezusenzei:Gawegvanmij,wantik

beneenzondigman,Heer!9Wantvreeshadhem

en allen die bij hem waren bevangen over de

visvangstdie zij samen hadden verricht,10net als

ookJacobusenJohannes,dezonenvanZebedeüs,

diemakkersvan Simonwaren.EnJezus zeitegen

Simon: Wees niet bang. Van nu af aan zul je

mensen(gaan)vangen.11Ennadatzedebotenop

hetlandhaddengebracht,lietenzijallesachteren

volgdenHem.

Lucas5:1äVEge,neto de.å evn tw/ | æto.n o;clon evpikei/sqai auvtw/ |ç Ýkai. avkou, ein to.n lo,gon tou/ qeou/ ä1kai. auvto.j h=n estw.jå para. th.n li,mnhn Gennhsare,t

evge,neto indic.aor.M.3epers.sing. gi,nomai gebeurende. voegwoord de. maar,en,nu

evn voorzetsel(+3) evn in,op,met,door,onder,t.m.v.to.n o;clon subst.acc.masc.sing. o o;cloj hetvolk,deschare

evpikei/sqai infin.praes.P. evpi,keimai aandringen,smeken,bedreigen auvtw/ | pron.pers.dat.masc.sing. auvto,j hij,zich(zelf),vanhem avkou, ein infin.praes.A. avkou,w luisteren,horennaarto.n lo,gon subst.acc.masc.sing. o lo,goj hetwoord

tou/ qeou/ subst.gen.masc.sing. o qeo,j God auvto.j pron.intens.nom.masc.sing. auvto,j hij,zich(zelf),vanhemh=n indic.imp.A.3epers.sing. eivmi, zijn

estw.j part.perf.A.nom.masc.sing. i[sthmi stellen,doenstaanpara. voorzetsels(+4) para. langs,naast,naar,tegenth.n li,mnhn subst.acc.fem.sing. h li,mnh hetmeerGennhsare,t subst.acc./genfem.sing. Gennhsare,t Genesareth

Werkvertaling:

Hetgeschieddenu,toenhetvolkbijHemaandrongomhetwoordvanGodtehoren,datHij

bijhetMeervanGennesaretstond(lett.wasstaande)

Kritischapparaat:

• î75beginthetversmetKai. evge,neto.• NietinNA

27(welinSQE):¥*ensysco-sahebben evpikei/sqai veranderdinsunacqh/nai,

wellichtomdatzedeletterlijkelezingwataltefysiekvonden.

• Inplaatsvankai.lezenCD Q Y ¦1333Ûlatsyp.htou/.DetekstvanNA27wordtechter

gesteunddoor¥ABLW¦1579.892.1231. ù844. ù2211 pcc.Hetexternebewijsvoor

kai.isovertuigend.Hetlijkteropdateenkopiist tou/heeftingebrachtomdezinbeterte

latenlopen.Grammaticaalistou/nietnoodzakelijk,omdathetmogelijkisomkai.telezenalsconsecutivum(‘zodat’/‘om’).Ziehieronderbijdeopmerkingen.

• Dmaaktvankai. auvto.j h=n estw.j hier estwtoj auvtou/.AangezienDalleengewichtindeschaallegtalsdecodexdooranderetekstgetuigenwordtgesteundishetexternebewijs

voordezelezingonvoldoende(Aland,Text ,110).



2

Opmerkingen:

• HetSeptuagintismeVEge,neto de. iseentypischLucaanseopeningvaneennieuwgedeelteinhetverhaal(Hermeneia,167;ICC,45).

• evn tw/ | to.n o;clon evpikei/sqai iseengesubstantiveerdeinfinitief,waarbijhetvoorzetselvan

betekenisverandert( evnwordt‘terwijl’,‘tijdens’of,bijeenaoristus,‘toen’).

• evpikei/sqai (+datief) is hier hoofdzakelijkmetaforisch gebruikt, hoewel een letterlijkelezingvoorstelbaaris(ICC,142).

• Blass,DebrunnerenRekopflezeninheteerstekai.eenconsecutivum(‘zodat’).Vgl.BDR§442,5.

• Hettweedekai.,gevolgddooreeninfinitief,iseenhebraïsme(w.)na evge,neto de.enbetekentdan‘dat’.Hetleidtinditversdeapodosisin.ZieBDR§442,11;Robertson,GGNT,1183;

ICC,45.

• to.n lo,gon tou/ qeou/ isdeeerstevermeldingvan‘hetwoordvanGod’inLucas(hoewelLc

3,2alrh/ma tou/ qeou/bevateninLc.1:2alsprakeisvan o` lo,goj).HetverwijstnaarLc.4:43. Vgl. Hermeneia, 168. Lucas ontleent het aan Mc. 7:13 en de Paulijnse

zendingstraditie(Rom.9,6;1Kor.14,36;2Kor.2,17;4,2en1Thess.2,13).InLucasslaatto.n lo,gon tou/ qeou/ opJezus’boodschap, inHandelingenophetopstandingsevangelie(Hermeneia,168;NICNT,232).

• auvto.j krijgthiergeenspecialenadruk,maarisredundant(BDR§277,3).VoordeLXX-

achtergrondvan kai. auvto.j,zieW.Michaelis,‘Dasunbetonte kai. auvto.j beiLukas’,in:StudiaTheol.4(1950),86-93.Vgl.Wallace,Greekgrammarbeyondthebasics ,323.A.

Plummermeentechterdat auvto.j hierJezusonderscheidtvano` o;cloj(ICC,142).

• h=n estw.j iseenconiugatioperiphrasticavoorhet plusquamperfectumvani[stamai (vgl.

eisth,kein). Het perfectum van dit werkwoord e[sthka is een praesens-perfectum. Het plusquamperfectum moet dan ookworden vertaaldmet een gewoneverleden tijd.Vgl.

BDR §352,3; GG §200j; Wallace, Greek grammar beyond the basics, 583, 586;Robertson,GGNT,375,393.

• para.+accusativus,naeenwerkwoordvanrust(‘staan’),heefteenlokalebetekenis(hier:bij).Vooreenoverzicht:Robertson,GGNT,615.

• MerkopdatLucashier,i.t.t.deanderesynoptici,spreektvaneen‘meer’,i.p.v.een‘zee’

(vgl. qa,lassa). Het meer wordt hier vernoemd naar de vruchtbare streek aan denoordwestelijkeoevervanhetmeer.Vgl.ICC,142;NICNT,231.Denaamwordtsoms

andersgespeld,variërendvanGennhsare,t(NA27),Genhsare,t(EHKM),Gennhsare,q(D)

Gennhsari/tij (Josephus, Ant. xviii 2.I), Gennhsa,r (Josephus, B.J. iii 10.7), Cene,req(LXX,Num.34,2;Ios.12,2).Vgl.ICC,142.

Lucas5:2kai. ei=den ädu,o ploi/ aå estw/ta para. th.n li,mnhn\ oi de. aliei/j ê avpV auvtw/n avpoba,ntejÝe;plunon ta. di,ktuaÅ

ei=den indic.aor.A.3epers.sing. ora,w ziendu,o adj.card.acc.neut.plur. du,o tweeploi/ a subst.acc.neut.plur. to. ploi/on deboot

estw/ta part.perf.A.acc.neut.plur. i[sthmi stellen,doenstaanpara. voorzetsels(+4) para. langs,naast,naar,tegenth.n li,mnhn subst.acc.fem.sing. h li,mnh hetmeeroi` aliei/j subst.nom.masc.plur. o alieu,j devisserde. voegwoord de. maar,en,nu

avpV voorzetsel(+2) avpo. van(af),sedert,t.g.v.,door auvtw/n pron.pers.gen.neut.plur. auvto,j hij,zich(zelf),vanhem

avpoba,ntej part.aor.A.nom.masc.plur. avpobai,nw weggaan,uitstappen,aanlandzetten e;plunon indic.imperf.A.3epers.plur. plu,nw wassen,reinigen,schoonmakenta. di,ktua subst.acc.neut.plur. to. di,ktuon hetvisnet



3

Werkvertaling:

enHijzagtweeboten,diebijhetmeerlagen(lett.stonden),endevissers,nadatzijwaren

uitgestapt,spoeldendenetten.

Kritischapparaat:

• Delezingdu,o ploi/ a inNA27wordtgesteunddoorî75¥(*:om.du,o)C3D Q¦1.13Ûlat(ploi/ a du,o in:BW579.892 pce).N25hadnogdu,o ploia,ria,gebaseerdopAC*LQY

33.1241.1424. ù844. ù2211alf.Eenkeuzeopbasisvanhetexternebewijsismoeilijkte

maken.InLucaskomthetverkleinwoordvan ploi/onverdernietvoor(vgl.5,3en5,7).

Voor Joh.6,23-4bestaanzowel variantenmetploi/ a alsmetploia,ria.Mogelijk ishetverkleinwoorddemoeilijkelezing(hetgeldtnietals‘goed’Grieks,waardooreenkopiist

erlaterploia,riavankanhebbengemaakt;vgl.BDR§111,8).

• NietinNA27enSQE:¥* ACLQhebben aleei/j (BDR§29,7).

• ¥*laat avpo.weg.CodexAheeft avpoba,ntej avpV auvtw/n.

• AC3 Q Y¦1.1333Ûhebben avpeplunan (-on ( pc)).Opbasisvanî75

¥BC*DLQW

(579).892.1241 pckiestNA27

voor e;plunon.Hetexternebewijsvoordezelaatsteversieis sterker. avpoplu,nw komt in het NT alleen in Lc 5,2 voor, plu,nw duikt ook op in

Openbaringen 7,14 en 22,14. plu,nw is van beide werkwoorden aanzienlijk beter

vertegenwoordigdindeLXX(55keer,waarvan50keerindepentateuchtegen avpoplu,nw3keerindeprofeten).

Opmerkingen:

• i[stamaiwilzeggen‘staan’,ookvoortoestandendiealsstaanwordengezien(zoals‘voorankerliggen’).

• avpobai,nwbetekentnaastweggaanofvertrekken,ookaanlandzetten.

• alieu,j betekent letterlijk ‘zeeman’en heeft inkoinè-Grieks algemeendebetekenis vanvisser(ICC,142).

• avpo.ismet evxÃ eivjÃ evnÃ evpi,hetmeestherhaaldevoorzetselnaeensamengesteldwerkwoord

methetzelfdevoorzetselalsprefix(vgl. avpobai,nw).ZieRobertson,GGNT,559;Winer-Moulton,Treatise,531.

• plu,nw duidt op het wassen (vgl. spoelen) van levenloze objecten (waar ni,ptw wordt

gebruiktvoor het wassen van delen van het menselijk lichaamenlou,w staat voor hetwassenvanhetgehelelichaam).Vgl.ICC,143.

• Mogelijkgaat het bij ta. di,ktua om linnen schakelnetten, dieoverdagzichtbaarwaren

voorvissenenderhalvealleen’snachtsgebruiktkondenworden(NICNT,232).

Lucas5:3 evmba.j de. eivj e]n tw/n ploi,wn( o] h=n Þ Si,mwnoj( hvrw,thsen auvto.n avpo. th/j gh/j evpanagagei/nÝovli,gon\ äkaqi,saj de. evk tou/ ploi,ou evdi,daskenå tou.j o;cloujÅ

evmba.j part.aor.A.nom.masc.sing. evmbai,nw scheepgaan,aanboordgaande. voegwoord de. maar,en,nu

eivj voorzetsel(+4) eivj naar,in,tot,voor,tegen,naar e]n adj.card.acc.neut.sing. ei-j ééntw/n ploi,wn subst.gen.neut.plur. to. ploi/on debooto] pron.rel.nom.neut.sing. o[j die,dat,wat,hetwelk,wieSi,mwnoj subst.gen.masc.sing. o Si,mwn Simonh=n indic.imperf.A.3epers.sing. eivmi, zijnhvrw,thsen indic.aor.A.3epers.sing. evrwta,w vragen

auvto.n pron.pers.acc.masc.sing. auvto,j hij,zich(zelf),vanhem

avpo. voorzetsel(+2) avpo. van(af),sedert,t.g.v.,doorth/j gh/j subst.gen.fem.sing. h gh/ deaarde,hetland

evpanagagei/n infin.aor.A. evpana,gw invollezeebrengen,terugtrekken



4

ovli,gon bijwoord/adj.acc.neut.sing. ovli,goj weinig,kleinkaqi,saj part.aor.A.nom.masc.sing. kaqi,zw gaanzitten

evk voorzetsel(+2) evk uit,van(af),sedert,directnatou/ ploi,ou subst.gen.neut.sing. to. ploi/on deboot

evdi,dasken indic.imperf.A.3epers.sing. dida,skw onderwijzen,onderrichten,lerentou.j o;clouj subst.acc.masc.plur. o o;cloj deschare,demenigte,demassa

Werkvertaling: Ennadathijaanboordvaneenvandeboten–dievanSimon(was)–wasgegaan,vroegHij

hemeeneindjevanwal(lett.eenweinigvanhetland)testekenentoenHijwasgaanzitten,

begonHijdemenigtenvanuitdebootteonderwijzen.

Kritischapparaat:

• AC Q Y¦1.1333Ûlezentou/Si,mwnoj.DetekstvanNA27wordtgesteunddoorî75¥B

D LW579 pc.Het externe bewijs voor de korteversie is beter. Vermoedelijk istou/ingevoegd omaan tegeven dat het hier omdezelfde Simongaat als die inhet vorige

hoofdstukwasgeïntroduceerd(anafoor).Aangeziende toevoegingvantou/debetekenisnietwijzigt,gaathierdestelregellectiobreviorlectiopotior op.

• Dheefti.p.v.ovli,gondeepanadiplosiso[son o[son(septuagintismedatzoietsbetekentals‘hoeweinig!’).Hetdubbelecorrelativum duidtop‘zeerweinig’ (BDR§304,4;§493,2;

Robertson, GGNT, 733). Aangezien de variant niet wordt gesteund door andere

belangrijketekstgetuigen,geldtovli,gonalsmeestoorspronkelijk.

• î4leestkai.kaqi,saj evdi,dasken evk tou.j o;clouj.AC Q Y(¦1.13)33vidÛlatsyhhebbenkai.

kaqi,saj (LQW579de.) evdi,dasken evk tou/ ploi,ou.Scrivener’sTextusReceptuskiestvoor

deversiezonderde.,terwijlWestcott-HortenVonSodenwel de.hebben,maargeenkai..

Tischendorfmaaktervan:kaqi,sajde. evn tw/ | ploi/w| evdi,dasken tou.j o;clouj (¥(D)esa).

DetekstvanNA27isgebaseerdopî75

B1231.(1424) pc.Hetweglatenvandebootdoor

î4 kan het gevolg zijn van een eenmalige verschrijving, die geen navolging heeft

gekregen(terwijlookdeberoerdestaatvanhetmanuscriptmogelijkeenrolspeelt).Voorde variantvan deTextus Receptus lijkt ophet eerstegezicht het extern bewijssterker.

Maar aangezienî75 dateert van de derde eeuw en is aangemerkt als een belangrijke

ständigeZeugevoorLucas,weegtdezevariantzwaar.Daarkomtbijdat evk tou/ ploi,ou

grammaticaalbij evdi,dasken hoort(ziehieronderbijopmerkingen).HetlijkteropdatdezinsoepelerisgemaaktdoordevolgordevandetekstteveranderenindievandeTextus

Receptus(difficiliorlectiopotior ).

Opmerkingen:

• Jeremias vermoedt dat e]n hier een foutieve vertaling is van het Aramese onbepaalde

lidwoord„ adh( DieGleichnisseJesu,168nt3).• tw/n ploi,wn is een genitivus partitivus na ei[j (Wallace,Greek grammar beyond the

basics,85).

• evrwta,wbetekentnietalleenmaarvragen,maarook‘torequest,entreat,beg,beseech’naarla;v'’ (Thayer, evrwta,w). Bovon ziet in het ‘dringend verzoeken’ van Jezus een bevel(Hermeneia,169).

• Transitieve werkwoorden van beweging worden soms intransitief gebruikt, zoals hier

evpanagagei/n (i.p.v. avna,gesqaiof avnh,cqhn).Vgl.BDR§308,1.Merkopdathetverbumeen

infinitiefheeftomdathetvolgtopeenwerkwoordvanvragenofgebieden(nl. evrwta,w).

• Merk opdat Jezuszit tijdens het onderwijzen (vgl.Mc. 4,1,waar het verhaalvolgensBovon op is geïnspireerd (Hermeneia, 169)), net zoals toen Hij onderricht gaf in de

synagoge(vgl.Lc.4,20-1)ofopdeberg(Mt.5,1).Vgl.ICC,143;NICNT,232.Letop

hetcontrastmeth=n estw.j invers1.



5

• evk tou/ ploi,ou hoort bij evdi,dasken, waarbij evk een lokale betekenis heeft: ‘vanuit’ (Robertson,GGNT,597).

• Hetimperfectum evdi,dasken heefteeningressief(inchoatiefofinceptief)aspect(Wallace,Greekgrammarbeyondthebasics,545;B.M.Fanning,VerbalaspectsinNewTestament

Greek (Oxford1990)253).

Lucas5:4Ý~Wj de. evpau,sato lalw/n( ei=pen pro.j to.n Si,mwna\ evpana,gage eivj to. ba,qoj kai. àcala,sate ta. di,ktua umw/n eivj a;granÅwj voegwoord wj zoals,als,toen,omdatde. voegwoord de. maar,en,nu

evpau,sato indic.aor.M.3epers.sing. pau,w ophoudenmetietslalw/n part.praes.A.nom.masc.sing. lale,w spreken

ei=pen indic.aor.A.3epers.sing. le,gw zeggenpro.j voorzetsel(+4) pro.j naar,tegento.n Si,mwna subst.acc.masc.sing. o Si,mwn Simon

evpana,gage imp.aor.A.2epers.sing. evpana,gw invollezeebrengen,terugtrekken eivj voorzetsel(+4) eivj naar,in,tot,voor,tegen,naar

to. ba,qoj subst.acc.neut.sing. to. ba,qoj debootcala,sate imp.aor.A.2epers.plur. cala,w losmaken,latenzakken,uitwerpenta. di,ktua subst.acc.neut.plur. to. di,ktuon hetvisnetumw/n pron.pers.gen.plur. su, jij

a;gran subst.acc.fem.sing. h a;gra dejacht,devangst

Werkvertaling:

ToenHijwasgestoptmetspreken,zeiHijtegenSimon:Gametdeboothetmeeropenwerp

jullienettenuitvoordevangst(lett.laatjullienettenzakkenvoordevangst).

Kritischapparaat:

• Dlathebben {Otei.p.v.~Wj aanhetbeginvanhetvers.î4laat~Wj weg.

• î4laatJezusconsequentPetrusaansprekenenheeftcala,saii.p.v.cala,sate.

Opmerkingen:

• Het complementaire participium lalw/n is een predicatieve uitbreiding op evpau,sato(werkwoord van beginnen of stoppen). Zie BDR §414.2; GG §234c; Wallace,Greek

grammarbeyondthebasics,646;Robertson,GGNT,431,860,891,1102,1121.

• Transitieve werkwoorden van beweging worden soms intransitief gebruikt, zoals hier

evpana,gage.Vgl.BDR§308,1.Merkopdatsprakeisvanmeervoud,terwijlinheteerstedeel van dit vers alleen Petrus wordt aangesproken. Op wie het meervoud precies

betrekkingheeftisnietduidelijk.HetzijniniedergevalnietdezonenvanZebedeüs,die

volgensvers7indeanderebootzaten.Zahnhoudthetopzeker3tot5personendiezichmet Petrus in het vaartuig bevonden (Zahn, 251), wat in overeenstemming is met de

waarnemingvanFlaviusJosephusdatdevissersbootjesophetMeervanGalileabevolkt

werdendoor2tot4mensen(Josephus, JoodseOorlog,2.21.8).

• cala,wiseenvoorbeeldvantypischLucaanswoordgebruik(ICC,143).

Lucas5:5kai. avpokriqei.j Þ Si,mwn ei=penß\ Ýevpista,ta( diV o[lhj Þ1 nukto.j kopia,santej ouvde.n evla,bomen\ evpi. de. tw/ | Þ2 rh,mati, sou äcala,sw ta. di,ktuaÅ

avpokriqei.j part.aor.P.nom.masc.sing. avpokri,nomai antwoordenSi,mwn subst.nom.masc.sing. o Si,mwn Simon

ei=pen indic.aor.A.3epers.sing. le,gw zeggen evpista,ta subst.voc.masc.sing. o evpista,thj leider,baas,meesterdiV voorzetsel(+2) dia. door...heen,gedurende



6

o[lhj adj.gen.fem.sing. o[loj (ge)heelnukto.j subst.gen.fem.sing. h nu,x denachtkopia,santej part.aor.A.nom.masc.plur. kopia,w zichinspannen,zwoegenouvde.n pron.indef.acc.neut.sing. ouvdei,j niemand(neut:niets)

evla,bomen indic.aor.A.1epers.plur. lamba,nw nemen,vangen evpi. voorzetsel(+3) evpi. bij,op,naarde. voegwoord de. maar,en,nutw/ | rh,mati, subst.dat.neut.sing. to. rh/ma hetwoord

sou pron.pers.gen.sing. su, jijcala,sw indic.fut.A.1epers.sing. cala,w losmaken,latenzakken,uitwerpenta. di,ktua subst.acc.neut.plur. to. di,ktuon hetvisnet

Werkvertaling:

EnSimonantwoorddeenzei:Meester(lett.‘baas’),hoewelweonsdehelenachtdoorhebben

ingespannen,hebbenwenietsgevangen.MaaropUwwoordzalikdenettenuitwerpen(lett.

latenzakken).

Kritischapparaat:

• VeeltekstenvoegeneenlidwoordinvoorSimon(AC(D)W Q Y ¦1.1333Û).HetNTis

nietconsequentmetgebruikvandeanafoor,zoalsookdeintroductievanSimoninvers3laatzien(zie aldaar).Vgl.Wallace,Greekgrammarbeyond thebasics,246nt76.Het

lidwoordblijftachterwegeinî75(¥)BLD1424. ù844. ù2211 pc.

• Nagenoeg dezelfdebronnenwaarin Simonvan een lidwoord is voorzien, plaatsenook

auvtw| /na ei=pen(pluslatsysa).DetekstvanNA27isgebaseerdopî75¥B700.2542 pce

bo. Aangezien uit de vocatief evpista,ta al blijkt dat Simon Jezus aanspreekt is auvtw| / redundant.

• Dheeftdida,skalei.p.v. evpista,ta.AangezienDalleenstaatishetexternebewijsvoordezelezing te mager. Wat het interne bewijs betreft, geldt dat Lucas de leerlingen vaker

dida,skale indemondlegt(17keer)dan evpista,ta(7keer). evpista,taisdusdemoeilijkelezing.Zieookhieronderbijdeopmerkingen.

• CD Q¦1.13Ûvoegenvoornukto.jnoghetlidwoordth/jin.î75¥ABLWY33. ù844.

ù2211 pc doen dat niet. De externe bewijsvoering voor de versie zonder lidwoord isderhalvesterker.

• W heeft tw/ | sw/ | rh,mati, i.p.v. tw/ | rh,mati, sou. Lucas gebruikt zelden het bezittelijkvoornaamwoord (slechtsvierkeer).Geziendegelijkluidendeuitgangen kansprakezijn

vandittografie.

• NA27baseertdelezingcala,sw ta. di,ktua kai. tou/to poih,santej opî75

¥BLW Q579.

700,892. ù844. ù2211 pcaurcqsamssbopt.Erzijnookvariantendielezen cala,sw (-w,men

KY¦1al)to. di,ktuon kai. tou/to poih,santej(ACY¦(1).1333vidÛlatsyp.h(samssbopt)).D

heefthierouv mh. parakou,somai (-somenD2)kai. euvqu.j cala,santej ta. di,ktua.

Opmerkingen:

• evpista,taiseentypischeLucaanseaanspreektiteluitdemondvandeleerlingen(hetwoordkomtinhetNTalleeninhetderdeevangelievoorendanalleennogindevocatief).Lucas

gebruikthetwoordvoor yBir;(rabbi),waarMarcus,MattheüsenJohannesr abbi,,ku,rieofdida,skale hebben (vgl. Mc. 4,38 of Mc. 9,5). Merk op dat evpista,ta eigenlijk zoietsbetekent als ‘baas’, ‘leider’ of ‘bevelhebber’ (lett. die over/ aan het hoofd van iets is

gesteldenhetgezagheeftomorderstegeven).Hetwoordis indeoudheidookgebruikt

voor opzichter, olifantendrijver, degene die vooraan stond in de tempel of magistraat

(maar nooit als aanspreektitel). Petrus zou Jezus hier dus ook kunnen aanspreken als

bevelvoerderoverhetschip,d.w.z.inplaatsvanalsrabbi(hijisimmersnoggeenleerlingvan Jezus). Vgl. evrwta,w in vers 3 wat in dit verband eerder bevelen dan verzoekenbetekent (Hermeneia, 169). Toch hebben alle vertalingen hier ‘meester’, ‘master’ of



7

‘Meister’(alleendeWycliffbijbelmaakter‘Comaundoure’van).Vgl.ThWNTII,619-20.

Plummer oppert dat Lucas hier voor evpista,ta kiest omdat niet-joden weinig zouden

begrijpenvanhetwoordr abbi,(ICC,143).OverigensheeftCodexDhierdida,skale(ziebesprekingkritischapparaathierboven).

• dia. + genitief betekent hier ‘door... heen’ of ‘gedurende’ en geeft in combinatie met

nukto.j eentijdsaanduiding(GG§184f;Robertson,GGNT,582).Merkopdatvarialectioeen lidwoord invoegen: dia. th/j nukto.j (waarbij het lidwoord de betreffende nachtaanduidt).Vgl.BDR§255,5.Blass,DebrunnerenRekopfvertalenhier:‘dieganzeNacht

hindurch’(BDR§223.2).

• Het vooropgeplaatste o[lhj is predicatief gebruikt bij nukto.j (maakt het substantief

‘bepaald’)enbetekentgeheel(BDR§275,4;Wallace,Greekgrammarbeyondthebasics,

253;Robertson,GGNT,774).

• Het participiumkopia,santej wordtinallemijbekendeBijbelscoördinerendvertaald(wehebbendehelenachtgezwoegdennietsgevangen).Ineenwerkvertalingishetmisschien

beterhetconcessievekarakterervanweertegeven(i.e.‘thestateoractionofthemain

verbistrueinspiteofthestateofactionoftheparticiple’,zieWallace,Greekgrammarbeyondthebasics,634-5).

• Hetvoorzetsel evpi. in evpi. de. tw/ | rh,mati, sou ismetaforischgebruiktendrukteenideevan‘fundament’uit:‘opbasisvanUwwoord’(Robertson,GGNT,604;ICC,143).

• Merkopdatcala,sw alleenopPetrusbetrekkingheeft,terwijlinvers6sprakeisvaneen

meervoud(vgl.vers4).

Lucas5:6kai. tou/to poih,santejå sune,kleisan plh/qoj ivcqu,wn polu,( ædierrh,sseto de. ta. di,ktua auvtw/nçÅtou/to pron.dem.acc.neut.sing. ou-toj deze,die,dit,datpoih,santej part.aor.Anom.masc.plur. poie,w doen,makensune,kleisan indic.aor.A.3epers.plur. sugklei,w vangen(eig.sugklh, |w)plh/qoj subst.acc.neut.sing. to. plh/qoj demenigte,grootaantalivcqu,wn subst.gen.masc.plur. o ivcqu,j devispolu, adj.acc.neut.sing. polu,j veeldierrh,sseto indic.imperf.M.3epers.sing. diarrh,gnumi doorbreken,doenbarstende. voegwoord de. maar,en,nuta. di,ktua subst.acc.neut.plur. to. di,ktuon hetvisnet

auvtw/n pron.pers.gen.masc.plur. auvto,j hij,zich(zelf),vanhem

Werkvertaling:

Entoenzijdithaddengedaan,vingenzijeengrotemenigtevissenendiehunnetten(bijna)

deedscheuren.

Kritischapparaat:• Ziehetvorigeversvoorkai. tou/to poih,santej.

• A(C Q)Y ¦1.13Û bvgsyp.hhebbendierrh,gnuto de. to. di,ktuon (ta. -tua Q ¦1579it)

auvtw/n.Beidewerkwoordsvormengevenhetmediale imperfectumvandiarrh,gnumi weer.

DevorminNA27 isde thematischevariant,dievoorkomtinî75

¥BLW(33vid)892.

1241 pcsys.Dleesthier:w[ste ta di,ktua rh,ssesqai(‘zodatdenettenscheurden’).

Opmerkingen:

• Deuitdrukking kai. tou/to kan bijwoordelijk zijn, zonder antecedent, metde betekenis

‘and especially’. Maar hier hebben de woorden een ‘conceptual referent’, d.i. het is

duidelijkwaarnaarzeverwijzen(Wallace,Greekgrammarbeyondthebasics,335nt56).



8

• dierrh,sseto kanwordenvertaaldmet‘dreigdentebreken’(vgl.NBG,W78),gezienhetkonatief aspect van het imperfectum (Blass, Debrunner en Rekopf hebben ‘wollten

zerreißen=rissenein’(BDR§326,1)).Vgl.KEK,280.Plummervertaaltmet‘begonnen

tebreken’(zieookGNB96;NBV).Beideoptieszijnmogelijk.Eenconatiefaspectdrukt

immersuitofietsisgeprobeerd(conatiefinengezin),gewenstis(voluntatief)ofbijnais

gebeurd(tendentie). Inheteerstegevalisdehandelingbegonnen,maarnognietaf (vgl.‘begonnentescheuren’).Deanderetweeverschijningsvormengevenaandatietsnogniet

van start is gegaan (vgl. ‘dreigden te scheuren’). Is het werkwoord een hyperbool?

Plummerdenktvannietenciteertde NaturalHistoryoftheBiblevanTristram(p.1074):

‘Thedensity of the shoals offish inthe LakeofGalileecan scarcelybeconceivedby

thosewhohavenotwitnessedthem’(ICC,144).

• Bijhetpassiefgebruiktedierrh,sseto isgeenhandelendepersoonvermeld,maardezeis

welduidelijkuitdecontext(to. plh/qoj ivcqu,wn).Vgl.Wallace,Greekgrammarbeyondthebasics,436nt1.

• Voorvarialectiovoordierrh,sseto (dierrh,gnuto)zieBDR§73,7;§101,72.

Lucas5:7kai. kate,neusan toi/j meto,coij Þ evn tw/ | ete,rw| ploi,w| tou/ evlqo,ntaj Ýsullabe,sqai auvtoi/j\ kai. h=lqon kai. e;plhsan àavmfo,tera ta. ploi/ a w[ste ßbuqi,zesqai ê auvta,Åkate,neusan indic.aor.A.3epers.plur. kataneu,w toeknikken,toestemmen,wenkentoi/j meto,coij adj.masc.plur. me,tocoj deelgenoot,makker

evn voorzetsel(+3) evn in,op,met,door,onder,t.m.v.tw/ | ploi,w| subst.dat.neut.sing. to. ploi/on deboot

ete,rw| adj.indef.dat.neut.sing. e[teroj ander(vantwee) evlqo,ntaj part.aor.A.acc.masc.plur. e;rcomai gaan,komensullabe,sqai infin.aor.M. sullamba,nw samenaanpakken,helpen

auvtoi/j pron.pers.dat.masc.plur. auvto,j hij,zich(zelf),vanhemh=lqon indic.aor.A.3epers.plur. e;rcomai gaan,komen

e;plhsan indic.aor.A.3epers.plur. pi,mplhmi vullen

avmfo,tera adj.acc.neut.plur. avmfo,teroi beideta. ploi/ a subst.acc.neut.plur. to. ploi/on debootw[ste voegwoord w[ste zodatbuqi,zesqai infin.praes.P. buqi,zw doenzinken,zinken

auvta pron.pers.acc.neut.plur. auvto,j hij,zich(zelf),vanhem

Werkvertaling:

En zijwenktenhuncollega’s indeanderebootomhentekomenhelpenenzij kwamenen

vulden(de)beideboten,zodatzij(bijna)zonken.

Kritischapparaat:

• NietinNA27enSQE:¥*heeftkate,neusen.

• AC Q ¦1.1333Ûlatsalassennameto,coij nogtoi/j in.DetekstvanNA27wordtgesteunddoorî4vid.75

¥BDLWY579.700 pca.HetexternebewijsvoordeNestle-Aland-tekstissterker.Bovendienisdetoevoeginggrammaticaalgeziennietnodig.Dekortereversieis

kortomteprefererenbovendelangere.

• Dlathebbenboh,qeini.p.v.sullabe,sqai.Beidewoordenzijnsynoniemen.Merkopdat¥*

leest:sunlamba,nesqai(inf.praes.M).

• ¥*33.69 pchebbendenominativus avmfo,teroi(‘beide[groepen/bemanningen?]vuldendeboten’).

• InDcer1vg

clsy

s.p.hmhvolgtnaw[ste nogpara. ti(‘zodatzijbijnazonken’).C*leesthier

h;dh (‘reeds’).

• Dlaat auvta, weg(nietinNA27,welinSQE).



9

Opmerkingen:

• me,tocoj is een gesubstantiveerd adjectief wat zoiets betekent als ‘deelachtig’,

‘deelhebbend’(afgeleidvanmete,cw).Alssubstantiefduidthetop‘deelgenoot’,‘makker’,‘medeplichtige’, ‘gezel’ of ‘kameraad’ (vgl. BDR §182,1). Plummer merkt op dat het

gedeelde niet duidt op een vriendschap (zoals in koinwno,j),maar op een gezamenlijk

voorrecht: ‘The bond of union lies in that which is shared and not in the personsthemselves’(ICC,144).Zahngooitbeidewelopéénhoop(Zahn,252nt65).

• Het werkwoord van ‘willen’ en ‘bevelen’ kataneu,w wordt gevolgd door een infinitief.Lucas, Handelingen en Jacobus voegen aan dergelijke infinitieven vaak nog ten

overvloedetou/ toe (BDR§392,5a;§400,9;Robertson,GGNT,1068).Denkbeeldigkan

tussen evlqo,ntaj en sullabe,sqai nog auvtou.j worden ingevoegd, als subject van hetinfinitief (AcI): ‘[enzijwenkten]datzijhenzoudenkomen helpen’(NBG).Vgl.BDR

§410,2;Robertson,GGNT,1039.

• auvtoi/jiseendativussociativus(Robertson,GGNT,529).

• HetsubstantiefnahettypischLucaanseadjectief avmfo,tera (‘beidetezamen’)krijgtinhet

Grieks een lidwoord, inhet Nederlands kan dat achterwegeblijven (BDR §274,4;GG§129b;§136c;Robertson,GGNT,745,769).Vgl.echterSV,LUV,PalmNT,W78,GNB

enNBV.

• buqi,zesqai naw[ste kanwordengelezenals‘bijnazonken’(vgl.SV,LUV,Telos,NBV)of ‘begonnen te zinken’ (vgl. KJV, NAS). In het eerste geval krijgt het praesens een

konatiefaspect(BDR§338,1;GG§195c),inhettweedegevalwordtdeinfinitiefgelezen

alseen‘infinitiveofresult’(Wallace,Greekgrammarbeyondthebasics,593).

Lucas5:8äivdw.n de. Si,mwn Pe,trojå prose,pesen toi/j Ýgo,nasin ÞVIhsou/ le,gwn\ ße;xelqe avpV evmou/( o[ti

avnh.r amartwlo,j eivmi( ê ku,rieÅivdw.n par.aor.A.nom.masc.sing. ora,w ziende. voegwoord de. maar,en,nuSi,mwn subst.nom.masc.sing. o Si,mwn SimonPe,troj subst.nom.masc.sing. o Pe,troj Petrusprose,pesen indic.aor.A.3epers.sing. prospi,ptw neervallentoi/j go,nasin subst.dat.neut.plur. to. go,nu deknieVIhsou/ subst.gen.masc.sing. o VIhsou/j Jezusle,gwn part.praes.A.nom.masc.sing. le,gw zeggen

e;xelqe imp.aor.A.2epers.sing. evxe,rcomai weggaan avpV voorzetsel(+2) avpo. van(af),sedert,t.g.v.,door evmou/ pron.pers.gen.sing. evgw, iko[ti voegwoord o[ti omdat,dat,want

avnh.r subst.nom.masc.sing. o avnh,r deman amartwlo,j adj.nom.masc.sing. amartwlo,j zondig eivmi indic.praes.A.1epers.sing. eivmi, zijn

ku,rie subst.voc.masc.sing. o ku,rioj deHeer

Werkvertaling:

EntoenSimonPetrus(dat)zag,vielhijneervoordeknieënvanJezusenzei:Gawegvanmij,

wantikbeneenzondigman,Heer!

Kritischapparaat:

• W¦131369892.983.1005.1241pcaber1syhmghebbenivdw.n de. o` Si,mwn.î4schrapt

ivdw.n en D leest alleen o` de. Si,mwn. Daarmee is de lezing van NA27 veruit het bestvertegenwoordigd in dehandschriften.Bovendien ligteen lidwoordhier voor dehand,

omdat Simon al eerder is geïntroduceerd (anafoor). De lezing zonder lidwoord geldt

daarom alsmoeilijker (Wallace,Greek grammar beyond the basics, 246).Zieookhet

kritischapparaatbijvers3en5.



10

• NietinNA27:D¦1579c(e)hebbenpo,sin(‘voeten’)i.p.v.go,nasin.

• ACFLMX Q Y ¦1.1333.579.1241.1424. ù844. ù2211alplaatseneenlidwoordvoor

VIhsou/.Ookhiergeldtdateenlidwoordvoordehandligt(zieboven).

• Dit(syp)voegenvoor e;xelqe nogparakalw/(‘ikverzoek[u]’)in.

• NietinNA27:¥*latlatenku,rie weg.

Opmerkingen:

• Het participium coniunctum ivdw.n wordt temporeel vertaald en is voortijdig (‘toen’,

‘nadat’).ZieGG§231d;§259c/e;§270e.

• DitversishetenigeinLucaswaarPetruszijnbeidenamenkrijgt(ICC,144).

• Vers 8 is de eerste keer dat hetwoord amartwlo,j valt inLucas (NICNT,233).Het isbovendieneenvandeweinigevoorbeeldeninhetNTwaarinmensen zichzelf eenzondaar

noemen(vgl.Lc.15,18.21enLc.18,13-4).

• avnh.r iseen onbepaald predicaat bij eivmi. (Wallace,Greekgrammarbeyond thebasics,266,312).

• Eenvocatiefstaat vaakaanhet beginvaneenzin.Dit vers(o[ti avnh.r amartwlo,j eivmi(ku,rie)ishieropeenuitzondering(BDR§474,10).MerkophoeLucasdeovergangmaakt

van evpista,tanaarku,rie(ICC,145).

Lucas5:9qa,mboj ga.r perie,scen Ýauvto.n Ø kai. pa,ntaj tou.j su.n auvtw/ |é evpi. th/ | a;gra| tw/n ivcqu,wn àw-nsune,labon(qa,mboj subst.nom.masc./neut.sing. o Æ to. qa,mboj verbazing,ontzetting,vreesga.r voegwoord ga,r wantperie,scen indic.aor.A.3epers.sing. perie,cw omvatten,zichmeestermakenvan

auvto.n pron.pers.acc.masc.sing. auvto,j hij,zich(zelf),vanhem

pa,ntaj adj.indef.acc.masc.plur. pa/j alle,ieder,elksu.n voorzetsel(+3) su,n met,metbehulpvan

auvtw/ | pron.pers.dat.masc.sing. auvto,j hij,zich(zelf),vanhem evpi. voorzetsel(+3) evpi, bij,op,overth/ | a;gra| subst.dat.fem.sing. h a;gra devangsttw/n ivcqu,wn subst.gen.masc.plur. o ivcqu,j devisw-n pron.rel.gen.masc.plur. o[j die,dat,wat,hetwelk,wiesune,labon indic.aor.A.3epers.plur. sullamba,nw samenaanpakken,helpen

Werkvertaling:

Wantvreeshadhem en allendiebij hemwarenbevangenover de visvangst die zij samen

haddenverricht,

Kritischapparaat:• ¥*heeft auvtou/ji.p.v. auvto.n.Datlijkteenverschrijving,gezienhetvervolgkai. pa,ntaj

tou.j su.n auvtw/ |.

• Dlaatkai. pa,ntaj tou.j su.n auvtw/ | weg,mogelijkalsgevolgvanhomoioteleuton.

• ¥ ACLW( Q)Y¦1.1333Ûlatsyhsahebbenh| [i.p.v.w-n.N25zagindezevariantnogdemeest oorspronkelijke (net als deTextus Receptus enTischendorf). Dedativus is hier

grammaticaal gezien ook logischer (bijsune,labon metth/ | a;gra| als antecedent) dan de

genitivus (attractieonder invloedvan tw/n ivcqu,wn).MogelijkdatNA27daaromvoorde

moeilijkerelezingheeftgekozenvanî75BDocaurbo.

Opmerkingen:

• qa,mboj kanzowelmannelijkalsonzijdigzijn(BDR§51,3).



11

• Hetrelativumw-n heeftdezelfdenaamvalals tw/n i vcqu,wn,waarhetvoornaamwoordnaar

verwijst. Gezien de functie indebijzin zou echter een dativus (bij sune,labon) op zijnplaats zijn (BDR §294,3;Wallace,Greek grammarbeyond thebasics, 339;Robertson,

GGNT,433,628,717;ICC,145).

Lucas5:10äo`moi,wj de. kai. VIa,kwbon kai. VIwa,nnhn uiou.j Zebedai,ou( oi] h=san koinwnoi. tw/ | Si,mwniÅ kai. ei=pen pro.j to.n Si,mwna ê o` VIhsou/j \ mh. fobou/\ avpo. tou/ nu/n Þavnqrw,pouj e;sh| zwgrw/nßÅomoi,wj bijwoord omoi,wj zoals,netalsde. voegwoord de. maar,en,nuVIa,kwbon subst.acc.masc.sing. o VIa,kwboj JacobusVIwa,nnhn subst.acc.masc.sing. o VIwa,nnhj Johannesuiou.j subst.acc.masc.plur. o uio,j dezoonZebedai,ou subst.gen.masc.sing. o Zebedai/oj Zebedeüsoi] koinwnoi subst.nom.masc.plur. o koinwno,j makker,deelgenoot,deelnemerh=san

indic.imperf.A.3epers.plur. eivmi,

zijntw/ | Si,mwni subst.acc.masc.sing. o Si,mwn Simon ei=pen indic.aor.A.3epers.sing. le,gw zeggenpro.j voorzetsel(+4) pro.j naar,tegen,bijto.n Si,mwna subst.acc.masc.sing. o Si,mwn Simono VIhsou/j subst.nom.masc.sing. o VIhsou/j Jezusmh. partikel mh. niet

fobou/ imp.praes.M.2epers.sing. fobe,w bangzijn,vrezen avpo. voorzetsel(+2) avpo. van(af),sedert,t.g.v.,doornu/n bijwoord nu/n nu

avnqrw,pouj subst.acc.masc.plur. o a;nqrwpoj demens e;sh| indic.fut.M.2epers,sing. eivmi, zijnzwgrw/n part.praes.A.nom.masc.sing. zwgre,w levendgevangennemen,vangen

Werkvertaling:

netalsookJacobusenJohannes,dezonenvanZebedeüs,diemakkersvanSimonwaren.En JezuszeitegenSimon:Weesnietbang.Vannuafaanzuljemensen(gaan)vangen.

Kritischapparaat:

• Onder invloed van parallelle lezingen elders heeft codex D h=san de. koinwnoi. auvtou/ VIa,kwboj kai. VIwa,nnhj uiou.j Zebedai,ou o` de. ei=pen auvtoi/j deu/te kai. mh. ge,nesqe alei/j

icqu, en poih,sw ga.r umaj alei/j avnqrw,pwn(‘EnzijnmakkerswarenJacobusenJohannes,dezonenvanZebedeus,enHijzeitegenhen:Kom,enweesgeenvissersvanvissen,want

Ikzaljullievissersvanmensenmaken’).

• BenLlateno` VIhsou/j weg.

• Marcion(zoalsgeciteerdinTertullianus, AdversusMarcionem,BoekIVcap.IX)voegt

ga.rinna avpo. tou/ nu/n (nietinNA27,welinSQE).

• sys.peindigenhetversmet eivj zwh,n(nietinNA27,welinSQE),wateenpleonasmeisbij

zwgrw/n (Bauer: ‘lebendigfangen’, ‘d.h. fürd.Gottesreichgewinnen’, terwijlBovonermetF.Deltombeook‘tobring(back)tolife’inleest(Hermeneia,171nt22)).

Opmerkingen:

• uiou.j Zebedai,ou is een semitische constructie die in de plaats komt van eenverwantschapsgenitief (BDR§162,1).

• Het isopmerkelijkdat eendativus isgebruikt inde uitdrukking koinwnoi. tw/ | Si,mwni,

aangezien doorgaans na koinwno,j een genitief volgt (BDR §182,1; Robertson, GGNT,

504, 528). De datief drukt uit: ‘Simon hatte sie als Partner’ (BDR §190,1). DeWillibrordvertalingenNBVmakenervan:‘diemetSimonsamenwerkten’.



12

• Strikt lexicografisch gesproken is het mogelijk dat oi] koinwnoi. anderen zijn dan de

meto,coi uitvers7.HetkandatdekoinwnoibijPetrusaanboordwaren,terwijldemeto,coiin de andere boot zaten. Plummer raadt aan om het verschil in de vertaling te doen

uitkomen(ICC,146).Greenleestereenomslagin,‘awayofhintingthatthesebusiness

partnersware about toundergo a changeof relationshipwherein theywill sharemuch

more(NICNT,234).ZieookHand.2:42-7.• InCodexBontbreekthetlidwoordbijJezus(BDR§260,3).

• Deomschrijving e;sh| zwgrw/n ( participiumvanhet praesens)geefthet futurumeenlineairaspect(Wallace:‘progressiveaspect’)enkaninhetEngelswordenvertaaldmet:‘youwill

be catching men’ (NAS). Zie Wallace,Greek grammar beyond the basics, 567, 648;

Fanning, Verbal aspects, 317-18; Robertson, GGNT, 353, 889; vgl. BDR §353,10.

zwgre,wisafgeleidvanzwo,j en avgreu,wenduidtop‘totakealive,takecaptiveinsteadofkilling’ (vgl. Bauer: ‘lebendig fangen’). Merk op dat in het woord de conotatie van

‘levendvangen’isopgesloten(vgl.Joz.2,13).Indatgevalwordthetwerkwoordgezien

alseencombinatievanzwh, en avgei,rw,watbetekent‘torestoretolife,revive’(Liddell-

Scott,§19379).Vgl.Hermeneia,171nt22.IndeLXXstaathetwerkwoordookvoorhet‘reddenuitgevaren’(Num.31,15;Deut.20,16).

Lucas5:11kai. katagago,ntej ta. ploi/ a evpi. th.n gh/n Þav fe,ntej Ýpa,ntaå hvkolou,qhsan auvtw/ |Åkatagago,ntej part.aor.A.nom.masc.plur. kata,gw ophetlandbrengenta. ploi/ a subst.acc.neut.plur. to. ploi/on deboot

evpi. voorzetsel(+4) evpi. naar,tegen,opth.n gh/n subst.acc.fem.sing. h ` gh/ deaarden,hetland

av fe,ntej part.aor.A.nom.masc.plur. av fi,hmi verlatenpa,nta adj.indef.acc.neut.plur. pa/j ieder,elk,allehvkolou,qhsan indic.aor.A.3epers.plur. avkolouqe,w volgen

auvtw/ | pron.pers.dat.masc.sing. auvto,j hij,zich(zelf),vanhem

Werkvertaling:

Ennadatzedebotenophetlandhaddengebracht,lietenzijallesachterenvolgdenHem.

Kritischapparaat:

• CodexDvervolgtnavers10met: oi de. avkou,santej pa,nta kate,leiyan evpi. th/j gh/j kai.

hvkolou,qhsan auvtw/ | (‘Nadatzijdithaddengehoord,lietenzijallesachterophetlandenvolgdenHem’).

• Wvoegtna evpi. th.n gh/n nogkai.in(nietinNA27,welinSQE).

• ACW Q Y ¦1.1333Ûmakenvanpa,nta hetgrammaticaalmeercorrecte avpa,nta(naeen

consonant).NuhieldenNT-schrijverszichweinigaandezeklassiekestijlregel(Mayser,GriechischenPapyriI,161-2). avpa,ntakanzodoendewijzenopeenatticisme.NA27houdt

wellichtdaaromvastaandetekstvanB(D)L579.1424. ù844 ù2211 pc.

Opmerkingen:

• katagago,ntej ta. ploi/ a is een nautische uitdrukking die ook veel voorkomt in

Handelingen(9,30;22,30;23,15.20).

• av fe,ntej iseen participiumvanbegeleidendeomstandigheden(‘attendantcircumstance’)endrukteennieuwehandelinguit,dieechterzelfgeennadrukkrijgt,maarjuisthetaccent

legtophetverbumfinitum,inditgevalhvkolou,qhsan (Wallace,Greekgrammarbeyondthebasics,643).

Exegetische Notities Bij Lucas 5 1-11

Documents

Transcript of Exegetische Notities Bij Lucas 5 1-11