TWAALF EN DERTIEN NOVEMBER 2013

EXCURSIE ATHENEUM 3

Beste leerling, Hierbij ontvang je de reisgids voor de excursie naar Ieper. We bezoeken daar de slagvelden uit de Eerste Wereldoorlog, een oorlog waarin rond Ieper tussen 1914 en 1918 ongeveer 500.000 slachtoffers zijn gevallen. Niet alleen soldaten maar ook bur- gers. Elke dag zagen de soldaten van beide partijen hoe hun vrienden sneuvelden of zwaar gewond raakten . Soms werden ze door hun generaals gedwongen om de meest onmogelijke opdrachten uit te voeren waarbij velen het leven verloren. De strijd rondom Ieper en Passendale was bijzonder hard en de herinneringen daaraan zouden het leven van de soldaten die er vochten en van de burgers die er woonden, ook lang na de oorlog nog dagelijks beïnvloeden. Tijdens de excursie bezoek je meerdere musea en kerkhoven en we hopen dat je daarmee een goede indruk krijgt van “The Great War”. Een oorlog waarin Nederland overigens neutraal was. Wij wensen je een fijne, prettige en leerzame excursie en we hopen dat de weergoden ons goed gezind zijn. In november 1917 regende het in Ieper namelijk dagenlang. Namens de schoolleiding, de teamleider atheneum 3 en de begeleiders. P. Hoogers

Voorwoord

British Cemetery Tyne Cote

Een ”bos” in Passendale: september 1917

1

IN FLANDERS FIELDS In Flanders fields the poppies blow Between the crosses, row on row, That mark our place; and in the sky The larks, still bravely singing, fly Scarce heard amid the guns below. We are the Dead. Short days ago We lived, felt dawn, saw sunset glow, Loved, and were loved, and now we lie In Flanders Fields. Take up our quarrel with the foe: To you from failings hand we throw the torch; be yours to hold it high. If ye break faith with us who die We shall not sleep, though poppies grow In Flanders fields. John McCrae

In Flanders Fields

2

John McCrae (1872-1918)

The Poppy

Jeugdverblijf “Het Eksternest” Poperingestraat 36 8954 Westouter Tel.: (0032)(0)57- 44 50 92 .

Belangrijke informatie

4

blz. 1 ……………………. Voorwoord blz. 2 …………………… Gedicht In Flanders Fields blz. 3 …………………… Inhoudsopgave blz.4–5 Verblijf en corvee blz. 6……………………. Wat neem je mee? blz. 7……………………. Bus 1: Programma 12 november blz. 8……………………. Bus 2: Programma 12 november blz. 9 …………………… Bus 1 en 2: Programma 13 november OPDRACHTEN blz. 10 …………………. Het reisverslag ( met de foto’s) blz. 13-27………………. Opdrachten Museum In Flanders Fields blz. 28-39 …………….. Opdrachten Trench Museum (Zonnebeke) blz. 40-42 ……………... Opdrachten Menenpoort blz. 43-47.. ……………. Opdrachten Britse begraafplaats Tyne Cote blz. 48-50………………..Opdrachten Duits kerkhof Langemarck blz. 51-61 ………………Opdrachten Lille

INHOUDSOPGAVE

3

Corvee Bus controle/schoonmaak voor alle dagen: leerling 1 t/m 5 van elke klas. Avondcorvee: Leerling 6 t/m 10 van iedere klas. Ochtendcorvee: leerling 11 t/m 20 ( ontbijt klaarzetten en afwassen) Opruimen slaapzaal en “jeugdhotel” vanaf nr. 21

Bereikbaarheid Telefoonnummer VLC (0031)-(0)297-283459 Telefoonnummer dhr. P. Hoogers (0031)-(0)6-10716975

5

Belangrijke informatie

- Het informatieboekje - Materialen die je nodig hebt bij de uitwerking van de groepsopdrachten (pen, potlood, papier, afbeeldingen, een usb-stick. Kabel laptop<-> camera) - (eventueel) een laptop per groep - Extra warme kleding (Je weet maar nooit !) - Stevige schoenen die makkelijk zitten en waterdicht zijn - Toilettas - Regenjas eventueel paraplu - Handdoek - Theedoek - Kussensloop - Slaapzak - Onderlaken of Hoeslaken( heeft de voorkeur) - Een camera (plus batterijen of oplader) - Plastic zak( voor natte schoenen) - Lunchpakket voor de eerste dag - (eventueel) Eten,drinken, (Energydrankjes zijn absoluut verboden) snoep voor ‘s avonds. - Geld voor avondeten( dinsdag 12 november) of overdag (woendag13 november) Opmerking: Voor de eerste dag kan er een lunchpakket van thuis worden meegenomen. In Ieper is er genoeg tijd om, indien nodig, nog wat te kopen. ’s Avonds krijgen jullie in het Eksternest /De Kaai nog een consumptie. Dinsdagochtend zorgen je zelf voor het ontbijt en moet er een lunchpakket worden gemaakt. Dat neem je mee naar Lille. Tijden het bezoek aan Lille is het mogelijk om nog iets te kopen.

PASPOORT OF ID-KAART NIET ON-DER IN JE TAS OPBERGEN WANT JE MOET DE KAART/PASPOORT LATEN ZIEN VOORDAT JE IN DE BUS STAPT!

Je heb twee tassen (rugzak) nodig: een voor in de bus met spullen die je overdag nodig hebt en een met spullen voor de overnachting . NB: Spullen van VH3A (verblijf “De Kaai’ en A3A (verblijf het “Eksternest ) apart in de bagageruimtes van de bus opbergen.

Wat neem je mee

6

BUS 1 ->A3A en VH3A, 07.00 Aanwezig zijn op het VLC 07.15 Vanuit Mijdrecht met de bus naar VV (Ophalen VH3A) 07.30 Vanuit Vinkeveen naar Ieper(parkeren centrum) 11.30 Aankomst Ieper station (naar verwachting)-> parkeren centrum 12.00 A 3A:Bezoek Museum in Flanders Fields 12.00 VH3A: Verkenning Ieper annex bezichtiging 13.00 A3A Verkenning Ieper annex bezichtiging 13.00 VH3A: Bezoek Museum in Flanders Fields 14.15 A3A en VH3A: Vertrek richting Passendale 14.45 A3A Bezoek Trenchmuseum Passendale VH3A Via Passendale naar Tyne Cote 15.00 VH3A Bezoek Brits kerkhof Tyne Cote 15.45 VH3A Van Tyne Cote naar Trench Museum (ophalen A3A) 16.00 A3A van Trench Museum naar Brits kerkhof Tyne Cote 16.00 VH3A Bezoek Trench Museum 17.00 A3A van Tyne Cote naar Trenchmuseum( ophalen VH3A) 17.15 A3A en VH3A naar Ieper Spullen VH3A afleveren bij de Kaai In Ieper eten op eigen gelegenheid 19.30 Verzamelen bij de Menenpoort 20.00 Bijwonen “Last Post” bij de Menenpoort 21.00 A3A naar Westouter VH3A naar De Kaai (In Ieper) Avondprogramma : Uitwerken groepsopdracht 00.00: Rust -> naar de slaapkamers

Programma: Bus 1 Dinsdag 12 november

7

BUS 2 ->A3B en A3C 07.00 Aanwezig zijn op het VLC 07.30 Vanuit Mijdrecht met de bus naar Passendale 11.30 Aankomst Passendale (naar verwachting) 11.45 A3B Bezoek Trenchmuseum Passendale 11.45 A3C via Passsendale naar Brits kerkhof Tyne Cote 12.00 A3C Bezoek Brits kerkhof Tyne Cote 12.45 A3C Vanaf Tyne Cote naar Trench Museum Passendale 13.00 A3B Vanuit Passendale naar Brits kerkhof Tyne Cote 13.00 A3C Start bezoek Trenchmuseum Passendale 13.00 A3B Bezoek Tyne Cote 14.00 Vertrek A3B van Tyne Cote naar Passendale (ophalen A3C) 14.15 A3B en A3C: Vertrek richting Ieper 15.00 A3B: Bezoek Museum in Flanders Fields 15.00 A3C Verkenning Ieper annex bezichtiging 16.00 A3B Verkenning Ieper annex bezichtiging 16.00 A3C: Bezoek Museum in Flanders Fields 17.00 A3B en A3C In Ieper eten op eigen gelegenheid 19.30: A3B en A3C Verzamelen bij de Menen Poort 20.00 Bijwonen “Last Post” Menen Poort 21.00 A3B en A3C naar het Eksternest in Westouter Avondprogramma : Uitwerken groepsopdracht 00.00: Rust -> naar de slaapkamers

Programma: Bus 2 Dinsdag 12 november

8

Woensdag 13 november (A3A,A3B,A3C en VH3A) 07.30 Opstaan, ontbijten en opruimen (inclusief corvee) 09.00 Bus 1: Naar het Duitse kerkhof in Langemarck 09.00 Bus 2: Via verblijf de “Kaai” (VH3A ophalen )naar Langemarck 10.00 Vanaf Langemarck richting Lille 15.30 Vertrek uit Lille richting Mijdrecht

20.00 (verwachte ) Aankomst Mijdrecht

Programma: Bus 1 en Bus 2 Woensdag 13 november

9

DE OPDRACHTEN

10

Algemene ( groeps ) opdracht HET REISVERSLAG Elke groep maakt van de excursie een reisverslag. Daarin staan een inleiding, de route, het programma, het overzicht van de plaatsen waar jullie zijn geweest en jullie mening over de excursie.

In het verslag “plaats “je foto’s. Die geven aanvullende informatie over de verschillende onderdelen van het programma. Het moeten niet alleen “historische” plaatjes zijn maar ook ‘leuke” die dus iets zeggen over de sfeer tijdens de excursie. Fotografeer ook de groepsleden.

Hoe pakken jullie het maken van een verslag aan? Het is verstandig om over het schrijven van het verslag en het maken van de foto’s voor- af binnen de groep goede afspraken te maken. (Houd er echter rekening mee dat sommige geschiedenisgroepjes opgedeeld zullen zijn! Jullie mentor weet hoe dat zit !) - Bepaal bijvoorbeeld wie er een camera meeneemt. - Wie maakt de onderschriften bij de afbeeldingen? - Wie maakt aantekeningen ? - Wanneer kiezen jullie de foto’s uit die in het verslag komen? - Hoe ziet het verslag eruit ? - Zijn alle opdrachten ingevuld? (Zie verder!) - Hoe verdeel je de taken bij een opgedeelde groep? enz

Uitwerking van het verslag Dit gebeurt reeds ‘s avonds in Westouter of in Ieper Maak vooraf een planning, ver- deel de taken en spreek af wie wat doet. Neem deze planning op in het verslag en vertel in de evaluatie hoe de samenwerking verliep. Lees de opdrachten zorgvuldig geef de goede antwoorden. Zorg voor verbeteringen of aanvullingen. Wanneer jullie de informatie zorgvuldig hebben gecontroleerd, kunnen jullie alles in het eindverslag zetten en is de groep klaar. Jullie zijn met elkaar verant- woordelijk voor het eindresultaat. Elke groep krijgt daarvoor een cijfer. Met de geschiedenisdocent is afgesproken

wanneer het definitieve verslag wordt ingeleverd.(->20 november !!!!)

Het reisverslag

11

Plattegrond van het museum. Omdat het museum meerdere vitrines heeft en je veel moet bekijken, vind je hieronder de plattegrond van het museum. De pijlen geven de looprichting aan. Volg dus de pij- len en jullie vinden vanzelf de plekken waar de groep opdrachten moet maken.

Opdrachten Museum In Flanders Fields

12

Het Museum Dit museum vertelt het verhaal van de stad Ieper tijdens en vlak na de Eerste Wereld oorlog. Door middel van films, foto's, maquettes, verhalen, diorama's ,voorwerpen en tentoonstellingen geeft men de bezoekers een goed beeld van de “The Great war”. Men gebruikt daarbij de modernste snufjes op ICT-gebied. Inleidende opdracht Tijdens het bezoek aan het museum ontmoeten jullie tIcoonpersonages. Dat zijn acteurs en actrices die gestalte geven aan historische personen die de bezoeker had kunnen ontmoeten. Zij gebruiken de exacte woorden van hun personage en kijken je recht in de ogen. Ze dragen geen kostuum noch bedienen zij zich van rekwisieten (voorwerpen), hun uniformen zijn reëel (echt), even reëel als het ene voorwerp dat van het personage voor het scherm ligt: een foto, een tekening, een brief, dagboek, boek of voorwerp getuigen evenzeer als de mooie opname van het getuigenis. Bijvoorbeeld Richard Wybouw: vluchteling (Paneel Nr. 5) Greg Nottle (UK), Karel Lauwers (B), Maurice Laurentin (FR) en Kurt Zemisch (D): getuigen van het Kerstbestand (Paneel Nr. 12) Fritz Haber, 'de peetvader' van de chemische oorlogsvoering (Paneel Nr. 14 ) Willy Siebert, een 'bevoorrechte' getuige van de eerste gasaanval (Paneel Nr. 14 ) Achiel Van Walleghem, onderpastoor van Dikkebus (Paneel Nr. 22 ) Jerôme Verdonck en Eric Hiscock, getuigen van de offensieven in 1918. (Paneel Nr. 26 op plan)

Vraag:

Indien jullie één van hen in levende lijve kon ontmoeten, welke vraag zouden

jullie hem /haar stellen?

………………………………………………………………………………………………….

Inloggen

Wanneer jullie het museum betreden, moeten jullie

eerst inloggen. Gebruik daarvoor het witte polsbandje

(met de rode Poppy.)

Wanneer je in het museum bent

zie je op meerdere plaatsen de

afbeelding van zo’ bandje

Wanneer je het voor de afbeel-

houdt, (rechts)krijg je aanvullen-

de informatie over het

getoonde.

Opmerking: Let ook op de muziek.

Opdrachten Museum in Flanders Fields

13

ALGEMENE OPDRACHT

In het museum zien jullie vier zwarte zuilen, de zogenaamde”bakens”. Beschrijf, wan neer de groep een baken passeert, in het kort welk onderwerp ter sprake komt.. ZOEKOPDRACHT In de Eerste Wereldoorlog waren dieren voor de militairen van levensbelang. Spoor ze op. Dat doe je door goed naar de opnamen te kijken die je overal aantreft. Ook de vitrines geven daarover informatie. Noteer de namen van vier dieren en zet erachter waarvoor ze werden gebruikt.

1.

…………………………………………………………………………………………………….

2……………………………………………………………………………………………………..

3……………………………………………………………………………………………………..

4……………………………………………………………………………………………………..

HET MUSEUMBEZOEK Wanneer jullie vanaf het inlogpunt richting museum loopt, zien jullie een paneel dat Informatie geeft over onderdeel 2 “LA BELLE EPOQUE” .Lees die informatie.! Volg Daarna de pijlen. Wanneer jullie dat namelijk doen, missen jullie geen onderdeel (opdracht!) Ga naar onderdeel 2 ( Nationalisme ) en lees vervolgens de tekst OPDRACHT 1a Leg het verband uit tussen het begrip nationalisme en het ontstaan van de Eerste We- wereldoorlog. ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. In een van de vitrines zie je een Brits dienblad. Daarover gaat de volgende opdracht:

Baken 12 Baken 34 Baken 29

Opdrachten Museum In Flanders Fields

Baken 17

14

OPDRACHT 1b Bekijk dat en beschrijf vier kenmerken van ‘the British Empire” die je ziet.

1……………………………………………… 2 ………………………………………………… 3……………………………………………… 4…………………………………………………. De volgende opdracht vinden jullie hier ook. OPDRACHT 1c Hoe zorgden alle grote Europese landen ervoor dat ze over genoeg militairen beschik- ten? Beschrijf twee mogelijkheden 1……………………………………………… 2………………………………………………. Volg de pijlen en ga naar vitrine 5-> “PROPAGANDA” Daarover gaat de volgende opdracht. OPDRACHT 2 Kies een van de posters uit en beschrijf wat de afbeelding ‘vertelt’. Leg dus uit met welk doel men die poster heeft gemaakt? ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. Julie gaan nu onderdeel 4: met als titel INVAL. Er wordt onder meer aandacht besteed aan de Belgische verdediging . Daarover gaat opdracht 3 OPDRACHT 3 . A. Lees de kaart van Simon Hazard Waarover schrijft hij? ……………………………………………………………………………………………….. B. Schat de lengte van de granaat van de “Dikke Bertha” ,dit is de naam van een Duits kanon ……………………………………………………………………………………………….. Vervolg opdracht 3.

Opdrachten Museum In Flanders Fields

15

C. Noteer in het kort wat een “franc-tireur “ is.

………………………………………………………………………………………………….

. ………………………………………………………………………………………………….

Kijk op de plattegrond en loop naar onderdeel 6 -> VLUCHT

Daarover gaat opdracht 4. Voordat jullie de vragen beantwoorden, moeten jullie naar verhaal luisteren. Gebruik het polsbandje. OPDRACHT 4 -> Vlucht Vluchten voor de oorlog. A. Waarvoor gebruikte men de platte koperen doos? (Verhaal achter de kist) ………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….. B. Hoewel Nederland in de Eerste Wereldoorlog neutraal was, had men toch direct met de oorlog te maken. Waarom? ………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………… Na het beantwoorden van de vragen lopen jullie naar onderdeel 9. (DE VIJANDEN) en passeren jullie BAKEN 7 (Eerste Doden) EERSTE BAKEN 7 : EERSTE DODEN Welk onderwerp komt ter sprake ? …………………………………………………………………………………………………...

Opdrachten Museum In Flanders Fields

16

Onderdeel 9 bestaat uit meerdere vitrines , de tentoongestelde voorwerpen informeren je over de oorlogvoerende partijen (Duitsers, Belgen, Fransen en Engelsen) Bekijk de vitrine van het Belgische leger. Daarover gaat opdracht 5. OPDRACHT 5 A. In de vitrine ligt een “ketting” met een aantal kralen. Hoe noemt men zo’n ‘ketting’? ……………………………………………………………………………………………….. Draai je daarna om, je kijkt nu naar een grote foto .Eronder liggen in een vitrine meerdere (metalen) voorwerpen. Bekijk ze zorgvuldig. B. Waarvoor gebruikte de Duitse militair de metalen ketting met de scherpe uitsteek- sels? …………………………………………………………………………………………………. Loop vervolgens naar onderdeel 12 -> KERSTBESTAND Daarover gaat de volgen de opdracht . OPDRACHT 6 Rond kerstmis 1914 werden er in de loopgraven vaak ‘kerstbestanden” gesloten. Toen dat (later) bekend werd, verbood de legerleiding dat. Waarom

……………………………………………………. ……………………………………………………. …………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………...

Ga nu naar onderdeel 11 IEPER in PUIN. Daarover gaat opdracht 7.Lees de tekst op het paneel en beantwoord daarna de vraag.

Opdrachten Museum In Flanders Fields

17

OPDRACHT 7 In de tekst spreek men over de “salient/sailliant ”. Wat is dat? ………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………... Volg de pijlen en loop nu naar onderdeel 14 ->IEPER 2 Lees de tekst en beantwoord de vraag OPDRACHT 8 Tijdens de tweede slag om Ieper ( maart -april 1915) werden er nieuwe wapens gebruikt. Beschrijf er drie . 1………………………………………………………………………………………………….. 2………………………………………………………………………………………………….. 3………………………………………………………………………………………………….. Volg weer de pijlen en loop naar onderdeel 15-> MEDISCHE ZORG

Wanneer je in niemandsland gewond raakte, en jij je zelf niet kon verplaatsen bleef je

daar liggen totdat de mensen van de geneeskundige dienst je vonden. Vervolgens

werd je op een draagbaar afgevoerd en naar ’veilig’ gebied gebracht Je ging echter

niet rechtstreeks naar bijvoorbeeld Engeland. Maar volgde eerst een lang traject.

Daarover gaat opdracht 8

OPDRACHT 8

Beschrijf op welke locaties( plaatsen) jouw won-

den reeds waren verzorgd voordat je thuis, dus

in Engeland, in een hospitaal lag.

………………………………………………………………………………………………….... …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….

Opdrachten Museum In Flanders Fields

18

Wanneer jullie de opdracht bij onderdeel 15 hebt gemaakt ,kijken jullie naar het: TWEEDE BAKEN (17) : DOOD Welk onderwerp komt ter sprake? ………………………………………………………….. Kijk weer op de plattegrond en loop naar onderdeel 16 ->KRIJGSGEVANGENEN Daarover gaat opdracht 9. OPDRACHT 9 In de vitrine liggen meerdere voorwerpen. Kies een voorwerp uit en beschrijf het ver- haal erachter. Keuze: ………………………… Verhaal………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………….

Loop vervolgens rond Onderdeel 18 (IEPERBOOG) en volg de pijlen richting onderdeel 19 -> DE LOOPGRAVENOORLOG Lees de informatie die op het paneel staat en beantwoord daarna de opdrachten. OPDRACHT 10a en OPDRACHT 10b Noteer vier problemen waar een soldaat die in de loopgraven vocht mee had te maken en Geef vervolgens aan hoe de militair elk probleem aanpakte. Probleem 1: ………………………………………………………………………………….. Oplossing: …………...……………………………………………………………………... Probleem 2: ………………………………………………………………………………….. . Oplossing: ……………………………………………………………………………………. Probleem 3: …………………………………………………………………………………. Oplossing: …………………………………………………………………………………... Probleem 4 : …………………………………………………………………………………. Oplossing: …………………………………………………………………………………….

Opdrachten Museum In Flanders Fields

19

In een van de vitrines van onderdeel 19 krijg je informatie over een "raid". (man tot man gevecht) OPDRACHT 10c. Leg duidelijk uit wat een ‘raid’ ís. (Hoe verliep zo’n aanval?) ....................................................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………….. OPDRACHT 10d Geef vervolgens twee redenen waarom men zo’n raid uitvoerde. .................................................................................................................................... ................................................................................................................................... OPDRACHT 10e Noem vier wapens die de overvallers daarbij gebruikten. 1........................................... 2…………………………………………………….. 3........................................... 4…………………………………………………….. Na het beantwoorden van de opdrachten van dit onderdeel ,volgen jullie de pijlen en lopen jullie naar de wand .Daar hangt een groot doek. Links daarvan ligt onderdeel 20->DE ONDERGRONDSE OORLOG .Daarover gaat de volgende opdracht . OPDRACHT 13a Waarom groeven beide partijen tunnels? ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... OPDRACHT 13b Vertel in het kort hoe dat ging. ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Loop daarna in de richting van onderdeel 23-> IEPER 3 (buiten onderdeel !!) Lees de informatie over IEPER en beantwoord de vraag.

Opdrachten Museum In Flanders Fields

20

OPDRACHT 14 A .Welke nieuwe wapens werden tijdens de Derde Slag om Ieper ingezet.? ……………………………………………………………………………………………….. B. Maak een opname van een van de wapens en beschrijf de functie. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. Nu gaan jullie weer terug naar onderdeel 23, de audiovisuele presentatie in .Wanneer jullie daar voor staat, zie je op de wand van 23 (vlak bij onderdeel 20) een gedicht van Ivor Gurney. Lees dat gedicht, (de vertaling staat hieronder.) Maak daarna de opdracht Herinnering, laat alles varen Herinnering, laat alles varen behalve wat zoet is

Van iepers vlakte.

Bewaar alleen het herfstzonlicht en de stoet

Wolken na de regen,

Blauwe lucht en het zachte blauw van geringe afstand Hou alleen dat bij Tenzij ik mijn volgepropte graf met jou moet delen, Anders dood. Anders koud. Ivor Gurney (oktober 1917)

OPDRACHT 15 (Individueel !) Hoe vind je het gedicht? Noteer hieronder je mening . ................................................................................................................................ ...............................................................................................................................

Nadat jij je mening over het gedicht hebt gegeven, zoek je een plek in onderdeel .

Je bekijkt de presentaties en luistert je luistert naar de boodschappen van verpleegster

Ellen La Motte, neurochirug Harvey Cushing en verpleegster Enid Bagnold die je

Confronteren met ‘het kielzog (gevolg)van de oorlog’.

De medici doen een aantal uitspraken. Ze staan op de volgende pagina.

Opdrachten Museum In Flanders Fields

21

Uitspraak 1 ‘Er ligt vuil bezinksel op de bodem van haast elke ziel. Oorlog, hoe luisterrijk ook, biedt niet noodzakelijk de filter die man en natie kan zuiveren. Velen zullen je over de nobele kant, de heroïsche kant, de verheven kant van oorlog spreken. Ik moet je zeggen wat ik heb gezien, de andere kant, het kielzog.’ Verpleegster Ellen Newbold La Motte

Uitspraak 2 Er waren gewonden die niet lachten. Ze maakten geen geluid. Bij een ervan was het kaakbeen

weggerukt, er waren er met stukken staal in longen en darmen, mannen met losgerukte armen en

benen, Eén werd het te veel en hij schoot zich een kogel door het gehemelte, maar hij maakte er

een zootje van. Dus propten ze de vloekende en tierende man in een ambulance. Hij moet weer

worden opgelapt zodat hij tegen de muur gezet kan worden om de kogel te krijgen.

Uitspraak 3

Tijdens de slag op maandag stuurden ze 1.745 gewonden door en 46 zieken die nog liepen, in 12 uur, tussen 09u en 21u. Het is beschamend om dankjewels te horen omdat je mannen opmontert, terwijl je van binnen verre van optimistisch bent, wat je van buiten ook moge laten zien. Walker is 8 van z'n32 brancardiers(draagbaar) kwijt. Niet slecht, vindt hij. Het bataljon telt 200 slachtoffers. Ook niet slecht, je moet optimist blijven. Ik ben hier de pessimist. Ze hadden de strijd met amper 500 aangevat.

Chirurg Harvey Cushing

Uitspraak 4 De chirurg kwam de zaal binnen en bekeek hem, en droeg de nachtzuster op hem morfine te ge- ven. En te blijven geven, zo vaak als zij nodig achtte. Want alleen de dood kan zulke pijn verlich- ten, en alleen morfine kan in afwachting enig soelaas (verlichting) bieden. Op de muur boven z'n bed hingen z'n medailles. Vandaag kan hij ze niet zien, hij is buiten

bewustzijn. Voor hij er zo erg aan toe was, kon hij ze zien en dan moest hij huilen. Hij wist dat hij

op de laatste momenten was gedecoreerd, omdat hij op sterven lag, en hij wilde niet sterven. Hij

bleef maar snikken toen de generaal hem decoreerde, en hij protesteerde. Hij wilde niet sterven. Verpleegster Ellen Newbold La Motte

Verlaat daarna de presentatie en beantwoord de volgende vraag. OPDRACHT 16 (individueel) A. Welke uitspraak sprak jou het meest aan? ……………………………………………. B. Waarom? Geef een uitgebreide mening. …………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….

C. Kun jij aangeven welke boodschap die uitspraak heeft …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………

Opdrachten Museum In Flanders Fields

22

Wanneer jullie daarmee klaar zijn, lopen jullie naar onderdeel 23 (IEPER 3) en vervol- gens naar onderdeel 24 en 25 Tussen beide hangt een foto van een loopgraaf vol mili- tairen. Eronder staat de volgende tekst: “ I died in hell, they called it Passendale”

Dit is de mening van de Engelse dichter S.Sassoon. En daarover gaat de volgende

vraag.

OPDRACHT 17 Wat bedoelt Sassoon daarmee?

……………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

Wanneer jullie die opdracht af hebben, lopen jullie naar onderdeel 26 (WERELD IN OORLOG). Diverse vitrines laten zien hoe hoofdrolspelers, de soldaten met die oorlog omspringen. En daarover gaan de vragen van opdracht 18 OPDRACHT 18 Waarom was er in de Eerste Wereldoorlog sprake van een multiculturele oorlog?

………………………………………………………………………………………....

……………………………………………………………………………………………..

Onder het kruis staan drie vitrines. In elke vitrine ligt een door een militair geschreven verhaal. Het zijn een Engelsman, een Duitser en een Vlaming. Lees de story’s door en beantwoord daarna de vraag.

OPDRACHT 19 (Individueel)

Welke persoon komt bij jou het sympathiekste over ? Licht je mening toe.

………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………...

Opdrachten Museum In Flanders Fields

23

Vanaf onderdeel 26 lopen jullie naar onderdeel 28-> (VECHTMACHINES) Daar maken jullie opdracht 19. OPDRACHT 19 Je ziet hier de volledige uitrusting van een Duitse, Amerikaanse, Britse of Franse ‘vechtmachine’. Kies er een uit. A. Beschrijf drie voorwerpen uit ‘zijn’ vitrine en leg uit waarvoor ze dienden. Voorwerp :1 ………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………….. Voorwerp : 2…………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………... Voorwerp : 3………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………... B. Maak daarna , terwijl een van de groepsleden ernaast staat, een foto van de geko- zen ‘vechtmachine. Plaats die foto in het reisverslag Draai je vervolgens om en bekijk DERDE BAKEN (29): VERNIETIGD Welk onderwerp komt in dit baken ter sprake? ……………………………………………………………………………………………….. Wandel daarna richting uitgang. Je loopt nu naar onderdeel 30-> ARTIST IN RESIDENCE Bekijk de schijf met jaarringen . OPDRACHT 20 Waarom staat die schijf in het museum?

……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. Ga vervolgens naar onderdeel 34 , dit ligt links achter onderdeel 32. Onderdeel 34 gaat over HERDENKEN

24

Opdrachten Museum In Flanders Fields

OPDRACHT 21a In deze vitrine zien jullie een grafsteen (grafmonument) met een Arabische tekst. Wat bewijst dit? ………………………………………………………………………………………………... OPDRACHT 21b In de vitrine lezen jullie de uitspraak :“de oorlog gaat nooit over” Waar verwijst dat naar? …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. OPDRACHT 21c. Noem drie groepen mensen waarvoor dat zeker geldt . Groep 1………………………….Groep 2:……………………. Groep 3………………….. OPDRACHT 21d. Beargumenteer de keuze. Leg dus uit waarom jullie voor deze groepen hebt gekozen. Groep 1: ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………. Groep 2: ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………. Groep 3: ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………. Wanneer de beantwoording van opdracht 21 klaar is, loopt de groep richting uitgang. De afbeeldingen en teksten op de wand maken jullie duidelijk dat de mensheid nog steeds niets heeft geleerd en er nog altijd oorlogen plaats vinden. Wanneer jullie voor onderdeel 38 staan en omkijken zien jullie het VIERDE BAKEN (36):LAATSTE GETUIGEN Je hebt er nu dus in totaal vier gezien. Deze grijze constructies reiken tot de nok van het dak van de Lakenhallen en vormen een afscheiding voor het grote publiek. In deze bakens word je geconfronteerd met gevolgen van de oorlog. Ze moeten de bezoekers laten nadenken over de Eerste Wereldoorlog en en alle menselijke ellende. En over die bakens gaat de voorlaatste opdracht .

Opdrachten Museum In Flanders Fields

25

OPDRACHT 22 (individueel) Welke van de vier bakens was het indrukwekkendste? Licht je keuze toe.

………………………………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………………………………..

OPDRACHT 23

De allerlaatste opdracht in Flanders Fields “De Eerste Wereldoorlog is zo klote, zo onbevattelijk dat men er alleen maar door geboeid kan geraken.” (Stuart Staples – Tindersticks) De soundtrack in het museum is van de hand van Stuart Staples (Tindersticks), het stuk heeft een langzame opbouw en ontwikkelt zich gelijkmatig. Erin zijn meerdere variaties opgenomen die jullie vermoedelijk ontdekte terwijl jullie door het museum liepen. De muziek was daarbij steeds duidelijk hoorbaar. Welk effect heeft de soundtrack op jouw museumbezoek?

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………...

EINDE BEZOEK

Ruimte voor aantekeningen

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

Opdrachten Museum In Flanders Fields

26

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

……………………………………………………………………………………………………...

Opdrachten Museum In Flanders Fields

27

In dit museum begeleidt een docent de groep In verschillende zalen zal hij/zij iets vertellen over de tentoongestelde objecten. Elk geschiedenisgroepje moet tijdens het be- zoek vragen beantwoorden en meerdere op - drachten maken .Let dus goed op ! Het museum heeft vier onderdelen: 1. Het kasteel 2. De Dug out 3 De Derde slag om Ieper (Passendale 1917) en 4. Het loopgraafsysteem. Jullie starten bij onder deel 1 en eindigen bij onderdeel 4

OPDRACHT 1

Wanneer de groep de trap oploopt, zien jullie in de eerste kamer een vitrine

(zieafbeelding) met uniformen.

A. Bekijk die vitrine goed en kies een uniform uit dat de groep aanspreekt. Teken dat uniform zo goed mogelijk na. Laat daarbij goed zien welke houding de militair heeft, hoe hij ge- kleed is en welke wapens hij draagt. De tekening komt op bijlage 1 (blz.38 ) B. Benoem en beschrijf vervolgens drie voor- werpen die hij bij zich heeft. Voorwerp 1 ................................ ................................................................................................................... Voorwerp 2 ................................ ................................................................................................................... Voorwerp 3 ................................. ................................................................................................................... C. Maak vervolgens een foto van de militair terwijl een van de groepsleden ernaast s staat. Zet die opname in het reisverslag.

Opdrachten Trench Museum Passendale

28

Trench Museum Passendale

Daarna lopen jullie verder en zien jullie heel veel informatie over bijvoorbeeld de medi-

sche verzorging, het gebruik van gas, de 1e en 2e slag om Ieper, Sturmtruppen (zie

afbeelding !) ,de ontspanning en de deelname van het Belgische leger aan de Eerste

Wereldoorlog.En over dat laatste onderdeel gaat de volgende opdracht

OPDRACHT 2 In deze ruimte worden jullie geïnformeerd over het “IJzerfront.” Lees de teksten goed. A. Welk wapen/element hielp de Belgen? ……………………………………………………………………………………………. B.Waarom wilde de Belgische koning Albert I niet dat het Belgische leger zou aanvallen? ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

C. Beschrijf in meerdere zinnen het grote verschil tussen de loopgraven in een

normaal ‘landschap en de loopgraven aan de IJzer.

………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………..

Vervolgens lopen jullie naar de “Dug Out Experience” ,lees, voordat jullie daar indui-

ken, in de voorlaatste kamer, zorgvuldig de informatie over de DugOut. Lees alle

teksten, kijk dus op beide muren.

Opdrachten Trench Museum Passendale

29

STURMTRUPPEN

De Dugout Experience (Brits)

Dit is een reconstructie (Is dus nagebouwd !!!) van een ondergrondse accommodatie.(woonplek) Zo'n schuil-plaats werd tijdens de Eerste Wereldoorlog op een veili-ge plek, diep in de Vlaamse klei aangelegd. De schuilplaats had meerdere ruimtes die allemaal een

andere functie hadden, zo waren er bijvoorbeeld niet al-

leen slaapzalen maar ook een ontspanningsruimte,een

smidse, een hoofdkwartier en een ziekenhuis. Je vindt

die “kamers” terug op de plattegrond van de schuil-

plaats.

De volgende opdrachten gaat over de “dugout experience” .Voordat jullie aan de

opdrachten beginnen lopen jullie allereerst eens langs de tien ruimtes !

Hieronder zie je opnamen van twee ‘werkplekken .

OPDRACHT 3

- Kies vervolgens een (werk) plek uit die de groep aanspreekt en ga daarheen. A. Maak daarvan een opname terwijl een van de groepsleden ernaast staat. Plaats de foto (later) in het verslag. B. Beschrijf hieronder de functie van de gekozen ruimte . …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

Opdrachten Trench Museum Passendale

30

Toegang Dugout experience

C. Geef de aanwezige militair(en) een Engelse voornaam en schrijf de naam (namen) hieronder op. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. D. Daarna “interviewt “ de groep de militairen: Stel daarbij zeven verschillende vragen

over bijvoorbeeld de voorwerpen, de gereedschappen, bepaalde gebeurtenissen, de dagelijkse leefomstandigheden, de uitrusting, of de werkzaamheden van de mannen.

Vraag 1 …………………………………………………………………………………………...

Vraag 2…………………………………………………………………………………………....

Vraag 3…………………………………………………………………………………………….

Vraag 4…………………………………………………………………………………………....

Vraag 5……………………………………………………………………………………….....

Vraag 6……………………………………………………………………………………….....

Vraag 7……………………………………………………………………………………….....

Wanneer jullie met de opdracht klaar zijn,

verlaten jullie het ‘kasteeltje” en komen jullie

in het nieuwe deel. Daarin staat de Derde

slag om Ieper, juli –november 1917 waarbij

het dorp Passendale volledig werd verwoest

(Zie opnamen), centraal.

Opdrachten Trench Museum Passendale

31

Het dorp Passendale in 1915

Het dorp Passendale in december 1917

Jullie staan nu in het nieuwe gedeelte. In de zaal staat een groot kanon dat getrokken

wordt door een paard en daarover gaat vierde opdracht !

OPDRACHT 4

Van welk land is dit kanon afkomstig ?

……...…………………………………………………………………………………………...

Daarna moeten jullie zelf door het nieuwe gedeelte lopen en meerdere vragen beant

woorden. Het is handig om eerst de vragen zorgvuldig te lezen en eerst daarna de ant

woorden te zoeken.

OPDRACHT 5

A. Welke vijf Engelstalige landen steunden de Britten?

1……...…………………… 2……………………………3 ……………………………….…

4 ……………………………5…………………………..

Bekijk vitrine 4 en maak opdracht 6

OPDRACHT 6

A. Noem drie redenen waarom luchtfoto’s zo belangrijk waren .

Reden 1……………………………………………………………………………………...

Reden 2……………………………………………………………………………………….

Reden 3……………………………………………………………………………………….

B. Waaruit blijkt dat Nederland, dat in de Eerste Wereldoorlog neutraal was, daaraan

toch een bijdrage leverde.?

……………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………..

Tegenover vitrine 5 (loopgravenoorlog )zie je een enkele metalen pantsers. En daar

over gaat opdracht 7.

Opdrachten Trench Museum Passendale

32

OPDRACHT 7

A Waarvoor dienden die ‘pantsers’ ?

……………………………………………………………………………………………..

B.Noem twee nadelen van het gebruik. En geef daarbij steeds een praktisch

voorbeeld.

Nadeel 1…………………………………………………………………………………….

Voorbeeld…………………………………………………………………………………….

Nadeel 2…………………………………………………………………………………….

Voorbeeld…………………………………………………………………………………….

Kijk vervolgens achter vitrine 5

Daar zien jullie heel veel oorlogsmateriaal . En daarover gaat opdracht 8

OPDRACHT 8

Waarvoor dienden de grote, gedraaide metalen pennen?

………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………….

Vitrine 6 behandelt het onderwerp “communicatie” Daarin wordt ondermeer iets

verteld over het morsealfabet. Daarover gaat opdracht negen

OPDRACHT 9

Schrijf de achternaam van een lid van de groep op:

…………………………………………………………………

Schrijf die achternaam vervolgens op in het morsealfabet.

(zet tussen elke letter een schuin streepje) (/)

…………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………….

.

Opdrachten Trench Museum Passendale

33

Wanneer alle opdrachten af zijn, verlaten jullie dit deel van het museum en loopt de

groep via een trap (zie foto ) naar buiten . Jullie komen nu in het loopgravenstelsel

Jullie staan nu in een gereconstrueerde loopgraaf. Alles is dus nagebouwd, er heeft hier

In de Eerste Wereldoorlog dus NOOIT zo’n loopgraafsysteem gelegen.

De loopgraven en schuilplaatsen zijn echter nagenoeg gelijk aan de echte uit de Eerste

Wereldoorlog. Men heef namelijk bij de aanleg ervan heel goed gekeken naar oude

foto’s en tekeningen. Ook opgravingen leverden informatie.

Jullie zien een aanvals- en een verbindingsloopgraaf, meerdere typen schuilplaatsen,

granaatwerperopstellingen , een commandopost en een verbandpost.

Om de bezoekers duidelijk te maken dat de loopgraven in de loop van de oorlog veran-

derden, heeft men voorbeelden van loopgraven uit verschillende oorlogsjaren onderge

bracht in het stelsel waar jullie nu op uitkijken.

Loop daarin RUSTIG rond en geef je ogen goed de kost. Is de groep daarmee

klaar,volgen er weer opdrachten.

OPDRACHT 10

Maak een groepsfoto van de groep in een schuilplaats . Vraag dus aan een docent

of een klasgenoot om die opname te maken. Zet die foto in het reisverslag

Opdrachten Trench Museum Passendale

34

Wanneer jullie door de loopgraven lopen,kunnen jullie op meerdere plekken op een op- stapje gaan staan en van daaruit de omgeving bekijkt. Stel je nu voor dat je maandag 17 september 1917 ’s morgens om 11.00u het regent weer eens pijpenstelen , de Der- de Slag om Ieper is dan in volle gang, het dorp Passendale is volledig verwoest , naar buiten kijkt. Wat zouden jullie dan allemaal zien? OPDRACHT 11 (observatie ) Beschrijf in minimaal vijf regels het terrein dat je dan iet. Vertel dus iets over het land- schap, de voorwerpen, de omgeving enz. Je kijkt nu dus door de ogen van een Brits soldaat die reeds vier dagen en nachten in die loopgraaf staat. …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. OPDRACHT 12 (individueel) Elk groepslid beschrijft nu in eigen woorden, in minimaal twee regels wat hij/zij , “voelt” wanneer men door het loopgraafstelsel loopt. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..

Opdrachten Trench Museum Passendale

35

OPDRACHT 13 A. Teken op bijlage 2 een dwarsdoorsnede van een loopgraaf. Maak een goede beschrijving B. Maak een korte beschrijving van een schuilplaats .Let daarbij op de vorm, de inde- ling, de grootte, het meubilair en het gebruikte materiaal.(Het mag natuurlijk de schuilplaats zijn waar de groepsfoto is gemaakt.) ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………….. Het volgende onderdeel gaat over de verschillende typen loopgraaf C. Noteer drie verschillen tussen een verbindingsloopgraaf en een aanvalsloopgraaf. 1………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………… 3……………………………………………………………………………………………….. Wanneer de opdrachten af hebben bezoeken jullie de herdenkingsgalerij. Het is een zeer belangrijk onderdeel van de nieuwe tentoonstelling omdat men de bezoekers wil dwingen om na te denken over het zinloze van een oorlog. Of die nu klein of groot is. Wanneer jullie de herdenkingsgalerij betreden,zien jullie heel veel zerken van graven van soldaten uit verschillende landen, een muur vol foto’s van gesneuvelde militairen en een kar met een kist waarin een slachtoffer ligt. Kijk eens goed om je heen en beantwoord daarna de opdracht OPDRACHT 14 Waarom heeft men deze ruimte ingericht? …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….

Opdrachten Trench Museum Passendale

36

Loop vervolgens richting uitgang. Jullie zijn nu bijna klaar met het museumbezoek. Er is echter nog laatste opdracht! OPDRACHT 15. Bezoek de ‘Stilteruimte “. A. Maak een duidelijke foto van het “kunstwerk”.Plaats die in het reisverslag. B. Wat wil de kunstenares met dit kunstwerk duidelijk maken? …………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………...

EINDE MUSEUMBEZOEK TRENCHMUSEUM Er volgen nog twee bijlagen !

Opdrachten Trench Museum Passendale

37

BIJLAGE 1

Opdrachten Trench Museum Passendale

38

BIJLAGE 2

Opdrachten Trench Museum Passendale

39

OPDRACHT 1 Boven de centrale doorgang kun je volgende tekst lezen: “To the armies of the British Empire who stood here from – 1914 to 1918 – and to these of their dead who have no known Grave". Vul volgende zin aan: “Op de Menenpoort staan de namen van“

……………………………………………………………………………………………………

OPDRACHT 2

In tegenstelling tot bijvoorbeeld Frankrijk, groeide er in het 19e eeuwse Engeland een beweging die er naar streefde elke gesneuvelde zijn eigen graf te geven. Men wilde hierin het voorbeeld volgen van de Amerikanen die tijdens de Burgeroorlog(1861-1865) Iedere gesneuvelde een graf wilden geven. Reeds tijdens de Boerenoorlog in Zuid-Afrika (1880-1881 en 1899-1902) werden de Engelse gesneuvelden in aparte graven ter aarde besteld. Zodra de eerste wereldoorlog begon, probeerde men opnieuw zoveel mogelijk de gevallenen een eigen graf te geven. (met naam ) Degenen waarbij dat niet lukte, worden op de Menenpoort bij naam genoemd. “Their names liveth for evermore” liet Rudyard Kipling optekenen.Toch is er een groot ver schil tussen het herdenken bij de Engelsen en bij de Fransen. Welk? …………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………...... OPDRACHT 3

Bij sommige namen staat naast de familienaam ook nog het 'Service Number'. A. Noteer één voorbeeld. ................................................................................................................................. B. Waarom werd deze extra info toegevoegd? ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………..,……………………………………………...

OPDRACHT 4

Elke avond, om 20.00u, wordt alle verkeer tegen gehouden en vindt de Last Post plaats. Hoe verloopt die ceremonie ? . …………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………… ……………………………………………………………………...

Opdrachten Menen Poort

40

Ceremonie Menenpoort

OPDRACHT 4 . …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………….. OPDRACHT 5 Siegfried Sassoon, oudstrijder en oorlogsdichter beschreef de Menenpoort als een triomfboog en bijgevolg een “misdadige schrijn”. De wereldberoemde (pacifistische= vredelievende) Duitse auteur Stefan Zweig ziet de“Menenpoort “als een gedenkteken, niet opgedragen aan de overwinnaars, maar

aan de doden - de slachtoffers — zonder enig onderscheid, voor de gevallen Australiërs, Engel sen, hindoes, moslims die allen op dezelfde manier onsterfelijk zijn gemaakt, in de zelfde letters, op dezelfde steen, vanwege dezelfde dood.”

Geef over beide uitspraken jullie mening. (mee eens ? Niet mee eens? Waarom niet ? Waarom wel? Eerste uitspraak: …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. Tweede uitspraak: ……………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….

Opdrachten Menen Poort

Vaak laat men op de kransen die worden neergelegd een bood-schap achter. Lees er enkele en noteer bij opdracht 4 de tekst die jullie het meest raakte?

41

OPDRACHT 7 Maak een foto van een of meer groepsleden en gebruik daarbij de Menenpoort als ach - tergrond. Plaats de opname in het reisverslag.

42

Opdrachten Menen Poort

Ontvangsthal Tyne Cote

Tyne Cote

OPDRACHT 1 In de ontvangsthal krijgen jullie veel informatie over de volgende onderwerpen: Tyne Cote, Passendale 1917, Australian and New Zealand Army Corps, zorg voor do- den, architectuur van de begraafplaats, grafstenen, herdenkingen, gedenken. Kies een onderwerp uit en beschrijf in het kort wat er allemaal te zien is over jullie keuze Maak daarnaast een foto ! Plaats die in het reisverslag ........................................................................................................................................ ......................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. Daarna bezoeken jullie de begraafplaats.

OPDRACHT 2

Op de meeste Britse begraafplaatsen liggen soldaten begraven uit veel verschillende landen, niet alleen Engelsen maar ook Canadezen, Australiërs, Nieuw zeelanders, Zuid- Afrikanen enz. Waarom liggen er op een Britse begraafplaats zoveel soldaten uit verre,vreemde lan- den?

……………………………………………………………………………………………………..

OPDRACHT 3

Op de grafstenen van de geïdentificeerde militairen staat een kenmerk dat verwijst naar de eenheid of het land van herkomst. Naar welk land verwijst het teken links?

……………………………………………………………………….......

Opdrachten Begraafplaats Tyne Cote

43

OPDRACHT 4 Een bepaalde bloem geldt als het herdenkingsymbool voor de Eerste Wereldoorlog . De meeste kransen op de begraafplaatsen waarin die bloemen zijn verwerkt, bestaan ech- ter uit kunststof. Desondanks is de bloem goed herkenbaar ! A. Welke bloem is het ? …………………..………………………………………………..… B. Engelse benaming : …………………………………….…………………………………..

OPDRACHT 5 Maak een foto van een graf met zo’n bloem. Plaats die opname in het reisverslag. ………………………………………………………………………………………………………………

OPDRACHT 6 Op de grotere begraafplaatsen, dus ook op Tyne Cote, is er een paneel aangebracht met een meertalige tekst die uitlegt waarom er rondom Ieper zoveel Britse kerkhoven liggen. Waardoor komt dat? .………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………….

OPDRACHT 7 Kies met de groep een grafsteen uit van een geïdentificeerde militair. Neem de gege- vens over van de steen. (Het is mogelijk dat jullie niet alle gegevens kunt invullen !) Naam :………………………………………………………………………………….. Legernummer:………………………Rang: ………………………………………….

Eenheid:………………………………………………………………………………... Tijdstip overlijden:……………………………………………………………………..

Leeftijd bij overlijden…………………………………………………………………..

Boodschap van verwanten (familie) ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………..…

Opdrachten Begraafplaats Tyne Cot

44

OPDRACHT 8 A. Hoeveel personen liggen er op Tyne Cote begraven?

……………………………………………………………………………………………….

B. Hoeveel zijn er onbekend? Dit kun je vinden op een paneel in de begraafplaats of in het register.

……………………………………………………………………………………………....

C. Geef vier verklaringen waarom er zoveel niet geïdentificeerde personen begraven zijn!

1e :…………………………………………………………………………………………… 2e :…………………………………………………………………………………………… 3e :…………………………………………………………………………………………… 4e :…………………………………………………………………………………………… D. De sfeer op een Britse begraafplaats is bijzonder. Omcirkel in de lijst van bijvoeglijke naamwoorden die woorden die de sfeer het beste weergeven. Daarnaast kunnen jullie zelf eigen woorden toevoegen. aangenaam- treurig- trots- vrolijk- aantrekkelijk –benauwd –rustig- triest- deprimerend- ontroerend- inspirerend –bedreigend- somber- duister -griezelig Toevoegingen:………………………………………………………………………... OPDRACHT 9 A. Loop twee of drie rijen grafstenen langs en zet telkens een streepje wanneer jullie iemand van de volgende groepen tegenkomen. Soldaten (gunner, sapper, private, driver, quardsman, rifleman) .......................................................................

Onderofficieren (lance corporal, corporal, serjeant,

serjeant-major

..................................................................... Major H.P.Philby

Officieren 2nd

lieutenant, lieutenant, captain, major, lieutenant- colonel, brigadier-general

……………………………………………….

.

Opdrachten Begraafplaats Tyne Cot

45

B. Welke groep is het grootst? Noteer drie verklaringen.

Eerste……………………………………………………………………………………….. Tweede……………………………………………………………………………………... Derde …………………………………………………………………………………….... OPDRACHT 10 A. Loop meerdere rijen grafstenen langs. Noteer de leeftijden van 20 geïdentificeerde militairen. Zet telkens een streepje. 15-18…………………………………………….…

19-24……………………………………………….

25-29………………………………………………

30-34………………………………………………

35-39………………………………………………

40+……………………………………………….

B. Wat lijkt, op basis van deze kleine telling(steekproef) de gemiddelde leeftijd te zijn van de militairen die op Tyne Cote liggen? ……………………………………………………………………………… OPDRACHT 11 Op sommige grafstenen zie je onderaan een tekst staan die door familieleden is uitgezocht. Die tekst is vaak erg ontroerend. Een voorbeeld ‘At the rising & setting of

the sun, we shall remember him ’

Zoek nu met de groep een tekst die jullie heel mooi vinden Noteer die tekst hieronder en leg uit waarom jullie die tekst hebben uitgezocht. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….…..

Opdrachten Begraafplaats Tyne Cot

46

OPDRACHT 12 Zoek nu in het register zoveel mogelijk op over de persoon waarvan jullie het grafschrift hebben overgenomen. Noteer de gegevens hieronder.

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………….

NB: Kan ook op een later tijdstip gebeuren !!!!!!

Victoriakruis

OPDRACHT 13

Op Tyne Cote liggen drie militairen die in de Eerste Wereldoorlog het Victoriakruis hebben verdiend, dat is de hoogste Britse onderschei- ding voor dapperheid . (In Nederland is dat de Militaire Willemsorde) In het schema hieronder staat hun naam, de rang en de plek van hun graf.

Bezoek een van de graven en beschrijf in welk opzicht de grafsteen duidelijk verschilt van de grafsteen van de buurman .Maak vervolgens een opname van het graf terwijl. een van de groepsleden ernaast staat. Zet de opname in het reisverslag. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………..

Ruimte voor aantekeningen.

……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..

Naam /rang Vak Row(Rij)/Grave

Captain Jeffries XL Row E, Grave 1

Sergeant Lewis Mc Gee XX Row D, grave 1

Private James Peter Robertson

LVIII Row D, Grave 26

Opdrachten Begraafplaats Tyne Cot

47

OPDRACHT 1 Hoe zou jullie de sfeer op deze Duitse begraafplaats omschrijven. Kies de vijf belangrijkste uit de lijst met bijvoeglijke naamwoorden en noteer ze. Vul indien nodig, de lijst aan.

Aangenaam – fleurig – trots – vrolijk – aantrekkelijk – sereen – benauwelijk – triestig – deprimerend – ontroerend – inspirerend – bedreigend – somber – duister – griezelig

.........................................................................................................................................

…………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………. OPDRACHT 2 A. Hoeveel mensen liggen op deze begraafplaats begraven? Ter vergelijking: op de grootste Britse militaire begraafplaats Tyne Cot Cemetery in Passendale liggen 11.952 doden begraven. ..................................... B. Op de steen die jullie daarover informeert, ligt een bronzen krans. Van welke boom heeft men daarvoor de "bladeren" gebruikt? ....................................... OPDRACHT 3 A. Wanneer jullie uit het poortgebouw komen,zien jullie een perk begroeid met struiken. Het is echter niet zomaar een bloemenperk! Maar wat is het dan wel?

.................................................................................................................................... B. Hoeveel mensen zijn daar begraven?

........................................................

C. Verderop liggen grafstenen. Wat valt jullie op ?

…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………................................

...............................................................................................................................

…………………………………………………………………………………………………..

Opdrachten Duitse begraafplaats Langemarck

48

Deutscher Soldatenfriedhof Langemarck

OPDRACHT 4 Op het poortgebouw staat aan de zijde van de begraafplaats een ci- taat van Heinrich Lersch (1889-1936): “Deutschland muss leben und wenn wir starben mussen” (Duitsland moet leven, zelfs als wij moeten sterven). Men vindt dit citaat terug op talrijke oorlogsmonumenten in Duitsland. Wat wil de schrijver volgens jullie daarmee duidelijk maken?

……………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………….. OPDRACHT 5 Aan het eind van de begraafplaats staat een bronzen beeldengroep, gemaakt door Emil Krieger. Wat stelt deze beeldengroep volgens jullie voor?

………………………………………………………………………………………………..… OPDRACHT 6 Loop in de richting van de betonnen schuilplaatsen(bunkers) en beantwoord daarover een aantal vragen. A. Hoeveel staan er op het Kerkhof?.................................................................. B. Hoeveel ingangen hebben ze?....................................................................... C. Hoeveel kamers ?.............................................................................................. D. In welke richting bevindt zich de ingang?.................................................................. E. Welke conclusie kun je daaruit trekken? ………………………………………………………………………………………... F. Hoe dik zijn de muren? .............................................................................

Opdrachten Duitse begraafplaats Langemarck

49

Beeldengroep Emil Krieger

Bunker Langemarck

OPDRACHT 7

Loop naar het gedeelte van de begraafplaats dat achter de bunkers ligt.

Welke groep mensen ligt daar begraven?

…………………………………………………………………………………………………...

OPDRACHT 8

Bekijk vervolgens met de groep meerdere graven en beantwoord daarna de vragen. Op een graf staan de naam, de voornaam, soort soldaat (of rang) en de sterfdatum. Tussen de naam en de datum staat vaak een afwijkende tekst. Geef daarvan drie voorbeelden. Voorbeeld 1……………………………………………………………………………………… Voorbeeld 2………………………………………………………………………………………. Voorbeeld 3……………………………………………………………………………………….. OPDRACHT 9 Beschrijf in eigen woorden de overeenkomsten/verschillen tussen een Britse begraafplaats en een Duitse begraafplaats? Welke begraafplaats is sfeervoller? Beargumenteer de keuze. ……………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. EINDE THE END DAS ENDE

Opdrachten Duitse begraafplaats Langemarck

50

EXCURSIE LILLE 2013 VAK : FRANS

Bezoek Lille

51

Inhoudsopgave:

Blz. 54 Bienvenue à Lille

Blz. 55 en 56 Wist je dat…? + belangrijke informatie over de excursie

Blz. 57 Plattegrond

Blz. 58 Interview (voorbeeld) + handige informatie

Blz. 59 Wat moet je inleveren?

Blz. 60 Comment poser des questions?

Blz. 61 Invulblad voor het interview

Blz. 62 Begeleidende brief + de beoordeling

Bezoek Lille

52

Bienvenue à… Lil le

Bezoek Lille

53

Wist je dat…

- Lille de vierde stad van Frankrijk is (na Parijs, Marseille en Lyon)? - De boekhandel ‘Le Furet du Nord’ de grootste boekhandel van Europa is (te vinden aan het Place Général de Gaulle)? - Général de Gaulle een oud-president van Frankrijk was? - De FNAC (grote Franse mediawinkel) ook op dit plein is gevestigd? - Het Palais des Beaux-Arts na het Louvre het grootste museum van Frankrijk is (te

vinden aan de Boulevard de la Liberté)? - Lille in 2004 Culturele Hoofdstad van Europa was? - Galeries Lafayette ook in Lille te vinden is (aan de Rue de Béthune)? Evenals het warenhuis Primtemps (aan de Place Général de Gaulle)? - Euralille een groot overdekt winkelcentrum is ontworpen door een Nederlander (Rem Koolhaas) en een gigantische Carrefour heeft? - Lille een echte studentenstad is? Hoe meer studenten, des te lager de prijzen in restaurants en cafés… - Je Lille het beste te voet kunt ontdekken? - Lille bekend staat om vele braderieën zoals Marché de Wazemmes? - Lille een belangrijke (textiel)industrie- en universiteitsstad is? - Het Hôtel de Ville een prachtig uitzicht geeft over Lille? - Lille een prachtig Citadelle (fort) heeft? - Lille een belangrijke economisch centrum en verkeersknooppunt is?

Wat ga je in Lille doen? Een interview afnemen Een bezoek brengen aan de FNAC (een warenhuis voor o.a. boeken) met vragen Een bezoek brengen aan een metrostation met vragen Een bezoek brengen aan supermarkt Carrefour en daar iets kopen Een bezoek brengen aan treinstation Lille Flandres met vragen Een bezoek brengen aan la Grand’Place met vragen

Onderwerpen die aan bod gaan komen tijdens deze excursie in Lille:

Metro/ trein in Lille Kennis maken met een bekende Franse warenhuisketen Boodschappen doen in een Franse supermarkt .

Wat ga je leren?

Door middel van de verschillende opdrachten leer je de stad Lille een beetje kennen.

Bezoek Lille

54

Goed om te weten: Blijf in het stadscentrum van Lille en kom niet in de buitenwijken: Hier is het gevaarlijk. Het stadscentrum bevindt zich tussen het VVV-kantoor/Place de Gaulle/Rue de Béthune en het station/winkelcentrum Euralille. Blijf vooral binnen de her-kenningspunten. Deze staan omcirkeld op het plattegrond. Gedraag je en zoek geen problemen op, je bent in een wereldstad waar mensen en politie minder tolerant en strenger zijn dan bij ons

Bezoek Lille

55

Bezoek Lille

56

Interview Tijdens jullie stadswandeling gaat je groepje Fransen interviewen. Hieronder staan de opdrachten. Bereid deze zorgvuldig voor, print ze uit en neem de resultaten mee naar Lille, evenals de antwoordbladen. Let er tijdens je voorbereiding op dat niet iedereen op zo’n interview zit te wachten. Stel je dus netjes voor en vraag beleefd wat je wilt. Vraag ook altijd toestemming wanneer je wilt filmen of een foto wilt maken. Je regelt 1 interview. Bedenk 10 vragen die met onderstaande onderwerpen te maken hebben. Bereid je in- terview op school en laat deze vragen door jouw docent nakijken. Onderwerpen:

mode muziek film sport eten trein/ metro uitgaan hobby’s studie werk, economie Geschiedenis architectuur Mogelijke vragen: 1. Woont u in Lille? 2. Waarom bent u hier? 3. Wat doet u voor opleiding/heeft u voor opleiding gedaan ? 4. Wat doet u in uw vrije tijd in Lille ? 5. Wat weet u over Nederland? (let op: dóórvragen! ) 6. Eigen vraag 7. Wilt u ons een cijfer geven voor dit interview? (vraag wel of het een cijfer is van 1/10 of 1/20; dit laatste is in Frankrijk gebruikelijk)

Bezoek Lille

57

Plattegrond Lille Zoek op de plattegrond van Lille en markeer: - het station met het winkelcentrum Euralille - het treinstation Lille Flandres - het plein – Grand’Place - place Rihour - markeer jouw bezienswaardigheid Doe de plattegrond in je mapje.

Wat moet je inleveren?

1 . Titelblad met foto en namen van het groepje. 2 . Inhoudsopgaven

3. Het voorbereide onderwerp en uitgewerkte interview Met ingevulde en onderteken- de Brief 4. Antwoorden van en foto’s bij de opdrachten 5. Woordenlijst met het gekozen onderwerp (25 woorden FN) 6. Foto’s van 10 uithangborden/ opschriften Met vertaling FN. 7. Overzicht wie wat gedaan heeft en hoe de samenwerking is gegaan Conclusie van de dag: Tips en Tops

Criteria Lille-dossier

Het Lille-dossier wordt nagekeken door jouw docent. Er wordt gelet op de volgende punten: - Volledigheid

- Verzorging en netheid

- Correctheid Franse taal - Originaliteit Samenwerking met je medeleerling Jullie interview en opdrachten kunnen niet identiek zijn aan die van een ander koppel. Is dit wel het geval, dan heeft dit puntenaftrek tot gevolg. Laat dus NIET van jullie overschrijven en geef ook geen antwoorden weg die jullie zelf gevonden hebben. Je docent houdt ook bij hoe je inzet tijdens het project en de voorbereiding in de les is. Bij ziekte of afwezigheid op de dag van de Lille-excursie zal er een vervangende op- dracht gemaakt moeten worden. Hiervoor meld je je bij de schoolleiding. Veel succes met het maken van je dossier en geniet van je verblijf in Lille!!!!!

Bezoek Lille

58

Comment poser des questions?? Vraagwoorden: Où =……………………………………………………………………. Comment =………………………………………………………… Combien de =…………………………………………………….. Qui =………………………………………………………………….. Que /Qu’est-ce que =……………………………………….. Quel/quelle/quels/quelles + “être =………………… Quel/quelle/quels/quelles + zelfst. Nw. = ………. A quelle heure = ………………………………………………. Quand =……………………………………………………………… Pourquoi = …………………………………………………………

Maak gebruik van deze vraagwoorden ! 1.Na een vraagwoord aan het begin van de zin gebruik je “est-ce que” en dan het onderwerp + werkwoord(en). Met quand : «Quand est-ce que vous partez en vacances ? ». 2. Als je na een vraagwoord «est-ce que » niet gebruikt, dan volgt het werkwoord + het onderwerp (altijd een persoonlijk voornaamwoord: je, tu, il, elle, on, nous, Vous, ils of elles). Met combien de: «Combien de fois par an partez-vous en vacances ? ». Met que : « Que faites-vous ? ». 3. Stel de vragen altijd in de u/vous-vorm. 4. Wat is uw nationaliteit? Wat + het werkwoord être = quel. « Quelle est votre nationalité? ». Wat gevolgd door een ander werkwoord = que/qu’est-ce que.

« Qu’est-ce que vous prenez ? ». 5. Wees origineel (je mag de voorbeeldzinnen hierboven niet gebruiken). 6. Maak de vragen niet te persoonlijk : Mensen willen vaak hun naam en leeftijd niet zeggen. Je kunt wel dingen vragen over hobby's, sport, muziek, uitgaan, theaterbioscoopbezoek, leesgedrag, daginde- ling, vakantie, werk, eten en drinken, kleding, zakgeld, televisie, radio, computer, huisdieren, school, etc

59

Bezoek Lille

INTERVIEW LILLE

Excuseer je en vraag of je een paar vragen mag stellen.

Zeg je naam, dat je uit NL komt en dat het voor school is.

Zeg dat het niet lang duurt.

Overhandig de begeleidende brief.

Questions Réponses

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

60

Bezoek Lille

Lettre et appréciation Mijdrecht, le 13 novembre 2013 Madame, monsieur, Merci d’avoir accepté d’échanger quelques mots avec nos élèves hollandais. Ils visitent Lille pour découvrir la ville et faire connaissance avec ses habitants et pour s’entraîner à l’expression orale en français dans un entourage naturel. Ils sont en troisième, ce qui correspondrait à la troisième d’un lycée français. Ils ont des cours de français depuis trois ans, à raison de deux/ trois cours par semaine. Leur ni-veau de langue étant donc modeste, nous vous saurons gré de vouloir tenir compte de ce fait pendant la conversation. La préparation à cette excursion et à l’interview ont eu lieu en classe. La mise en prati-que se fait aujourd’hui grâce à votre coopération. Aussi voudrions-nous vous demander de noter pour chaque élève une courte appréciation au verso de cette lettre. Veuillez agréer, Madame, Monsieur, l’expression de nos salutations distinguées. Les professeurs de français du collège Veenlanden à Vinkeveen et Mijdrecht, Pays-Bas. Mme W. Kuyt , Mme A. Lek, Mme L. van den Aardweg, Mr H. Vis, Mr. C. Kuilman, Mr. P. Clemens et Mr. M. Kadi

61

Bezoek Lille