Evaluatie Milieubeleidsplan 2010-2016 - Veldhoven · Evaluatie Milieubeleidsplan 2010-2016 Samen op...

Evaluatie Milieubeleidsplan 2010-2016

Samen op weg naar een Duurzaam Veldhoven

Vastgesteld door college van B&W op 3 mei 2016.

II

Samenvatting

In het Milieubeleidsplan 2010-2014 (verlengd tot 2016) heeft de raad haar ambities

op het gebied van duurzaamheid vastgelegd. Begin 2016 is een evaluatie uitgevoerd

van het milieubeleidsplan. In onderstaande ‘stoplichtenmodel’ is aangeven in hoeverre

de doelstellingen zijn gerealiseerd:

Doelstellingen zijn gerealiseerd

Doelstellingen zijn deels gerealiseerd

Doelstellingen zijn niet gerealiseerd

Thema Mate van realisatie

Duurzame ontwikkeling Duurzame input ruimtelijke plannen

Energiebesparing gemeentelijke gebouwen

Duurzaam inkopen

Regionaal Milieuwerkprogramma

Lokale duurzaamheidsmeter*

Duurzaam ruimtegebruik

Klimaat en energie SLOK* programma uitvoeren

CO2-uitstoot

Energiebesparing

Duurzame energie opwekking

Interne milieuzorg/ klimaat neutrale* organisatie

Groene stroom eigen gebouwen

Biodiversiteit Bestaande beleidsdocumenten

Countdown 2010

Aansprekende projecten

Bewustwording Voorbeeldrol

Communiceren over milieubeleid en – acties

Educatie op scholen

Millenniumgemeente

Milieubewustzijn

Betrokkenheid en participatie Ontwikkelrichting

Milieuprojecten – agenda

Milieuklankbordgroep

Basisbouwstenen op orde Externe veiligheid

Geluid

Lucht

Bodem

Afval

Procedure en financiën Milieubeleidsplan en Milieu-Uitvoeringsprogramma

Capaciteit en financiële middelen

Extern ontvangen middelen

* Zie bijlage 11 voor uitleg.

III

Voorwoord wethouder

Duurzaamheid is een onderwerp dat niet meer weg te denken is uit onze

maatschappij. We worden er iedere dag mee geconfronteerd in de media, maar ook in

het dagelijks leven. Heel concreet is de confrontatie als we de eigen boodschappentas

zijn vergeten en we moeten betalen voor een plastic tas.

Daadwerkelijk duurzame stappen zetten als bewoner of ondernemer is vaak lastig. In

de afgelopen jaren heeft Veldhoven vooral ingezet op bewustwording, want dat is de

eerste stap om ook daadwerkelijk duurzaam gedrag te vertonen. De afgelopen jaren

zijn diverse campagnes uitgevoerd en ook middelen ingezet om bewoners te

‘verleiden’ tot duurzame investeringen in hun huis. Bij woningen heeft dit ook zeker

tot resultaat geleid. Het energieverbruik daar is afgenomen en het aantal

zonnepanelen is toegenomen. Dit is zeker deels aan de gemeentelijke inzet toe te

rekenen.

In de gemeentelijke organisatie heeft duurzaamheid inmiddels een structurele plek

gevonden. Maar we hebben nog een lange weg te gaan voor een duurzaam Veldhoven

in 2030. Er moet meer energie bespaard worden en veel meer duurzame energie

opgewekt worden willen we de CO2-uitstoot verminderen. Helaas hebben we moeten

constateren dat de CO2-uitstoot in de periode 2010-2013 in Veldhoven in totaal met

6% is gestegen. Zorgelijk is dat deze trend een mondiaal probleem is.

Op 12 december 2015 zijn in Parijs 195 landen onder auspiciën van de Verenigde

Naties (VN) een belangrijk klimaatakkoord overeengekomen. In dit klimaatakkoord

zijn doelen afgesproken zoals het beperken van de opwarming tot ruim onder de twee

graden en te streven naar een klimaatneutraal Nederland. Al in september 2013

hebben meer dan veertig organisaties, waaronder de VNG een nationaal

Energieakkoord voor duurzame groei afgesloten.

In het Energierapport ‘Transitie naar duurzaam’ van het Ministerie van Economische

Zaken (januari 2016) geeft het kabinet aan in internationaal verband te streven naar

een CO2-arme energievoorziening, die veilig, betrouwbaar en betaalbaar is. Deze

ontwikkeling moet ook kansen bieden aan het innovatieve bedrijfsleven. Het kabinet

stelt voor de transitie naar duurzame energie drie uitgangspunten centraal:

1) we sturen op CO2-reductie;

2) we verzilveren de economische kansen die de energietransitie biedt; en

3) we integreren energie in het ruimtelijk beleid.

Ook Veldhoven kan hier haar bijdrage aan leveren. Lokaal kan een

Energiedialoog leiden tot betrokkenheid en het daadwerkelijk

zetten van stappen. Ook intern kunnen voorzetten worden gedaan.

Met de ontwikkeling van Zilverackers liggen er uitgelezen kansen

om het streven naar duurzaamheid en het afzien van fossiele

brandstoffen invulling te geven. Ok de regionale discussie over

bedrijventerreinen en de woonvisie bieden kansen voor duurzame

invullingen.

Vanzelfsprekend gaan we daarnaast verder met taken die wettelijk

verplicht zijn en met de goede weg die we ingezet hebben met

vermindering van restafval.

Nicole Ramaekers, Portefeuillehouder Duurzaamheid

IV

Inhoudsopgave

Samenvatting ................................................................................................... II

Voorwoord wethouder ........................................................................................ II

1 Inleiding en leeswijzer .................................................................................. 1

1.1 Aanleiding voor de evaluatie ................................................................... 1

1.2 Leeswijzer ............................................................................................ 1

2 Leidend principe Duurzame Ontwikkeling ........................................................ 2

2.1 Duurzame input ruimtelijke plannen ........................................................ 2

2.2 Energiebesparing gemeentelijke gebouwen .............................................. 2

2.3 Duurzaam inkopen ................................................................................ 3

2.4 Overige aspecten Duurzame Ontwikkeling ................................................ 3

2.5 Conclusie en aanbeveling Leidend Principe Duurzame Ontwikkeling ............. 4

3 Speerpunt klimaat & energie ......................................................................... 6

3.1 CO2-uitstoot in Veldhoven ...................................................................... 6

3.2 Energiebesparing in Veldhoven ............................................................... 7

3.3 Energieopwekking in Veldhoven .............................................................. 7

3.4 Interne milieuzorg gemeentehuis ............................................................ 8

3.5 Uitvoering SLOK*-programma ................................................................ 8

3.6 Conclusie en aanbevelingen Speerpunt klimaat & energie ........................... 8

4 Speerpunt biodiversiteit ................................................................................ 9

4.1 Bestaande beleidsdocumenten ................................................................ 9

4.2 Countdown 2010 ................................................................................... 9

4.3 Aansprekende projecten ......................................................................... 9

4.4 Conclusie en aanbevelingen Speerpunt Biodiversiteit ................................. 9

5 Leidend principe Bewustwording ................................................................... 10

5.1 Voorbeeldrol ........................................................................................ 10

5.2 Communiceren over milieubeleid en -acties ............................................. 10

5.3 Samenwerking scholen en POS .............................................................. 10

5.4 Milieubewustzijn ................................................................................... 10

5.5 Conclusie en aanbeveling Leidend Principe Bewustwording ........................ 10

6 Leidend principe Betrokkenheid en Participatie ............................................... 11

6.1 Ontwikkelrichting voor participatie en betrokkenheid ................................ 11

V

6.2 Milieuprojecten en - agenda................................................................... 11

6.3 Milieuklankbordgroep ............................................................................ 11

6.4 Conclusie en aanbevelingen Leidend principe Betrokkenheid en Participatie . 11

7 Leidend principe ‘Basisbouwstenen op orde’ ................................................... 12

7.1 Externe veiligheid, geluid, lucht en bodem ............................................... 12

7.2 Afval ................................................................................................... 12

7.3 Conclusie en aanbevelingen ´Basisbouwstenen op orde´ ........................... 12

8 Capaciteit en financiële middelen .................................................................. 13

8.1 Capaciteit, bezuinigingen en realisatie .................................................... 13

8.2 Extern ontvangen middelen ................................................................... 13

9 Ontwikkelingen ........................................................................................... 14

Bijlagen

Bijlage 1: Doelen MBP ....................................................................................... 15

Bijlage 2: Energiebesparing gemeentelijke gebouwen ........................................... 20

Bijlage 3: CO2-uitstoot ...................................................................................... 21

Bijlage 4: Energiebesparing ............................................................................... 23

Bijlage 5: Hernieuwbare energie ......................................................................... 25

Bijlage 6: Activiteiten klimaatbeleid .................................................................... 26

Bijlage 7: Activiteiten Biodiversiteit ..................................................................... 31

Bijlage 8: Milieubewustzijn meting ...................................................................... 34

Bijlage 9: Basisbouwstenen ............................................................................... 35

Bijlage 10: Lijst met afkortingen ........................................................................ 39

Bijlage 11: Begrippenlijst .................................................................................. 40

1

1 Inleiding en leeswijzer

1.1 Aanleiding voor de evaluatie

Op 9 februari 2010 heeft de raad het ‘Milieubeleidsplan 2010-2014, Op weg naar een

duurzaam Veldhoven’ vastgesteld. In 2012 heeft de raad besloten het plan te

verlengen met twee jaar. Nu ligt de vraag voor welke activiteiten zijn de afgelopen

jaren uitgevoerd door de gemeente Veldhoven en wat heeft dit bijdragen aan de

doelstellingen van het Milieubeleidsplan (MBP) en wat moet er nog gebeuren.

1.2 Leeswijzer

In opdracht van de raad heeft het college – steeds voor de periode van twee jaar -

een Milieu-Uitvoeringsprogramma (MUP) vastgesteld en ter informatie toegezonden

aan de raad. Het college heeft jaarlijks een evaluatie over de uitvoering van het MUP

naar de raad gezonden. Voorliggende evaluatie rapporteert op hoofdlijnen over de

voorgenomen doelen uit het MBP.

De evaluatie is uitgevoerd aan de hand van de transitieniveaus uit het MBP. Voor elk

transitieniveau is in het MBP een beschrijving opgenomen en een ambitie voor 2030

geformuleerd met een keuze uit de niveaus basis, basis+ en basis ++. In bijlage 1

vindt u een beschrijving van het transitieniveau, de ambitie en de doestellingen voor

2016.

De transitieniveaus met bijbehorende hoofdstukken en bijlagen:

Transitieniveau Hoofdstuk Bijlage

Leidend principe Duurzame Ontwikkeling 2 2

Speerpunt klimaat & energie 3 3, 4, 5, 6

Speerpunt biodiversiteit 4 7

Leidend principe Bewustwording 5 8

Leidend principe Betrokkenheid en Participatie 6 -

Leidend principe ‘Basisbouwstenen op orde’ 7 9

In de bijlagen is een toelichting gegeven op de cijfers of zijn overzichten opgenomen

van de activiteiten die zijn uitgevoerd.

Hoofdstuk 8 geeft een evaluatie over de financiële en de personele capaciteit.

Het laatste hoofdstuk (hoofdstuk 9) geeft een korte schets van de ontwikkelingen die

momenteel lopen op het gebied van duurzaamheid.

Bijlage 10 betreft een afkortingenlijst en bijlage 11 een begrippenlijst. Begrippen

worden in de tekst zelf dan ook niet nader uitgelegd, maar zijn gemarkeerd met een

*.

2

2 Leidend principe Duurzame Ontwikkeling

2.1 Duurzame input ruimtelijke plannen

Bij ruimtelijke ontwikkelingen kan een gemeente vooraf haar ambities – ook op het

gebied van duurzaamheid – vastleggen in bestemmingsplannen en

stedenbouwkundige beeldkwaliteitsplannen. Voor Zilverackers - de grootste

uitbreidingslocatie van Veldhoven - is een aparte duurzaamheidsvisie opgesteld

(2008).

Onderdeel van de duurzaamheidsvisie Zilverackers was om Huysackers (het eerste

van de drie dorpen in Zilverackers) energieneutraal* te maken. Hiervoor is een

marktconsultatie gehouden naar een collectief energiesysteem. Doordat door de

economische crisis het gebied later ontwikkeld wordt, bleek dit systeem in 2012

(financieel) niet haalbaar. Ook voor het tweede dorp van Zilverackers - Hoogackers -

is een gebiedsvisie opgesteld, met hierin extra aandacht voor duurzame

gebiedsontwikkeling. Hiervoor zijn maatregelen uit de Cradle to Cradle (C2C-) tool*

overgenomen in de gebiedsvisie (2011).

Vanwege de economische crisis heeft de gemeenteraad in 2012 het aanvalsplan

‘crisisaanpak woon- en werklocaties’ vastgesteld om de lokale woningmarktsituatie

weer ‘vlot te trekken’. Maatregelen die hierin zijn opgenomen betreffen onder meer

het uitstellen en eventueel aanpassen van woningbouwprojecten en bezuinigingen op

inrichtingsplannen. Dit heeft ook gevolgen voor duurzaamheidsambities. Eind 2015

trok de woningmarkt weer aan. Momenteel wordt de aanpak voor Zilverackers

geactualiseerd, waaronder de ambities op het gebied van duurzaamheid.

Op gebouwniveau heeft Veldhoven in 2010 haar ambities van duurzaam bouwen

bestuurlijk vastgelegd in het convenant Duurzaam bouwen, waarbij gekozen is voor

een hoger niveau van duurzaamheid dan de regionaal vastgestelde GPR*-ambities

(Gemeentelijke Prestatie Richtlijn). Een gemeente mag geen hogere eisen stellen dan

vastgesteld in de wet, een hogere ambitie betekent dan ook vooral de bouwpartijen

overtuigen van de meerwaarde. Voor Zilverackers is de hogere ambitie opgenomen en

in Oerle Zuid (eerste deel) voldoen de plannen van ontwikkelaars en particulieren aan

de gemeentelijke GPR*-gebouw ambities. Duurzaamheid wordt in alle kleine en grote

bouwplannen meegenomen. Een paar bijzondere projecten zijn de drie

MultiFunctionele Accommodaties (hoge GPR* scores) en Uitvaartcentrum met

crematorium bij begraafcentrum De Hoge Bogt (hoge GPR* scores en toepassing

FSC*-hout).

2.2 Energiebesparing gemeentelijke gebouwen

De Trias Energetica is een strategie om

energiebesparende maatregelen te nemen. De strategie

bestaat uit drie stappen.

Stap 1: Beperk de energievraag

In 2007-2011 zijn voor alle gemeentelijk gebouwen

energielabels en maatwerkadviezen gemaakt. In 2010 en

2011 zijn - als onderdeel van de crisismaatregelen -

duurzame maatregelen uit deze adviezen uitgevoerd.

Hierdoor is het energielabel van 11 gebouwen verbeterd.

De gemeentelijke gebouwen moeten op basis van het

Activiteitenbesluit alle landelijk bekende energiebesparingsmaatregelen met een

terugverdientijd van minder dan 5 jaar uitvoeren.

3

Met actief energiebeheer (monitoren en analyseren van het energieverbruik), is een

besparing van 5 tot 10 % op de jaarlijkse energierekening mogelijk. In de periode

2011-2014 zijn vrijwel alle gemeentelijke gebouwen voorzien van een slimme meter

voor gas en elektriciteit. Vanaf 2015 betalen de gebouwbeheerders de

abonnementskosten voor digitale ontsluiting zelf en is een aantal huurders gestopt

met monitoring. In het gemeentehuis zijn in de jaren 2010-2013

bewustwordingsacties en kleinere besparingsmaatregelen uitgevoerd.

Stap 2: Gebruik duurzame energiebronnen

In het kader van de crisismaatregelen zijn op tien gemeentelijke gebouwen in totaal

580 zonnepanelen geplaatst voor elektriciteit. Deze leveren jaarlijks ruim 132.000

kWh op en 87 ton CO2 besparing. Bij zwembad D’n Ekkerman zijn 18 zonnecollectoren

geplaatst voor warm water. Het stroom- en gasverbruik van de gemeente (inclusief

openbare verlichting) is in 2010-2015 voor 100% verduurzaamd door het aankopen

van Certificaten van Oorsprong. De huurders van de gemeentelijke gebouwen

beslissen zelf of ze groene of grijze stroom aanschaffen.

Stap 3: Gebruik fossiele energiebronnen zo efficiënt mogelijk.

Het toepassen van warmtepomp en lage temperatuurverwarming (bijvoorbeeld

vloerverwarming) is beperkt toegepast (bijvoorbeeld onlangs bij De Schalm), omdat

dit vaak ingrijpende verbouwingen vraagt.

Resultaten van de Trias Energetica

Het gemeentelijk gebouwenbestand is in ontwikkeling door de sloop van oude

gebouwen met een laag energielabel en de bouw van nieuwe energiezuinige

gebouwen. Historische verbruikscijfers bleken moeilijk te achterhalen bij gebouwen die

verhuurd worden. Het is hierdoor heel moeilijk vast te stellen of de

besparingsdoelstelling (2% energiebesparing per jaar ten opzichte van 2008, dus 14%

in de periode 2008-2015 in de gemeentelijke gebouwen) is gehaald. Vanaf 2015 vindt

energiemonitoring alleen nog plaats in gebouwen die in gebruik zijn bij de gemeente.

In bijlage 2 zijn hierover gegevens opgenomen.

2.3 Duurzaam inkopen

Op 1 oktober 2010 is nieuw inkoopbeleid binnen Veldhoven van kracht geworden. In

dit inkoopbeleid wordt op het gebied van duurzaamheid de menukaart van

Agentschap.nl gehanteerd. Afwijken van de criteria mag alleen gemotiveerd. Eind

2012 heeft het college aanvullend inkoopbeleid vastgesteld, waaronder de ´Leidraad

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen’ (duurzaam inkopen). In deze leidraad is onder

meer uitgewerkt hoe duurzaam en maatschappelijk verantwoord inkopen ingevuld kan

worden bij de in te kopen leveringen, diensten en werken van de gemeente

Veldhoven.

Op 1 april 2013 trad is de nieuwe Aanbestedingswet in werking. Uitgangspunt is het

‘EMVI, tenzij’-principe. Daarbij gaat het erom welke inschrijving economisch het meest

voordelig is. En wanneer toch voor de laagste prijs wordt gekozen moet dit goed

gemotiveerd worden. Door deze verandering wordt duurzaamheid als

beoordelingscriterium steeds belangrijker.

2.4 Overige aspecten Duurzame Ontwikkeling

Regionaal Milieuwerkprogramma

Veldhoven heeft altijd actief deelgenomen aan de Regionale milieusamenwerking

binnen het SRE. In 2013 is regionaal een besluit genomen over de transformatie van

https://nl.wikipedia.org/wiki/Warmtepomp

https://nl.wikipedia.org/wiki/Vloerverwarming

4

het samenwerkingsverband SRE. Voor duurzaamheid is er vanaf 2014 op regionaal

niveau alleen de bestuurlijke ‘Gesprekstafel Duurzaamheid’. Gemeenten kunnen

daarnaast op subregionaal niveau samenwerken op het gebied van

materialentransitie, klimaattransitie en gezonde leefomgeving.

Onderwerpen waarover Veldhoven met andere gemeenten afspraken maakte:

Afval: 20 regiogemeenten hebben een manifest ondertekend (2012) met een

streven van maximaal 5% restafval in 2020. Hieronder valt ook het beheer van in

het verleden afgesloten contracten en het gezamenlijk aanbesteden van nieuwe

opdrachten.

Klimaat: 21 regiogemeenten hebben van de VNG een subsidie binnengehaald van

€ 473.500 om ondersteuning te bieden aan samenwerkingsverbanden,

bijvoorbeeld energiecoöperaties, die leiden tot energiebesparing in bestaande

woningbouw. Onderdeel van het project is de regionale website

hoebespaarikenergie.info, waarop burgers algemene en lokale informatie kunnen

vinden over energiebesparing en subsidie.

Gezonde leefomgeving: aan een aantal projecten kunnen gemeenten tegen

betaling mee doen (bijvoorbeeld verkeersmilieukaart, sanering woninglijst

geluidhinder) en ontwikkelingen worden gedeeld.

Inmiddels blijkt dat de huidige werkwijze leidt tot onvoldoende inzicht op het regionale

speelveld. De portefeuillehouders zijn hierover in overleg met de MRE.

Lokale Duurzaamheidsmeter*

In 2009 stond Veldhoven nummer 117 op de (landelijke) lokale duurzaamheidsmeter*

(deelname van 132 gemeenten), in de laatste meting van 2014 nam Veldhoven plaats

20 in (deelname van 120 gemeenten). De score in 2014 op de onderdelen was people

73%, profit 76% en planet 80%.

Duurzaam ruimtegebruik

Idee van deze actie was om een plan van aanpak uit te werken om invulling te geven

aan de vertaling van duurzame ontwikkeling op kaartbeelden (‘duurzaam

ruimtegebruik’). Dit is niet opgepakt.

2.5 Conclusie en aanbeveling Leidend Principe Duurzame Ontwikkeling

De doelstellingen 2014 (2016) voor het Leidend Principe Duurzame Ontwikkeling zijn

deels wel, deels niet gerealiseerd en liggen op het basistransitieniveau en niet op het

gewenste basis+ niveau.

Duurzaamheid wordt zeker meegenomen in ruimtelijke ontwikkelingen. Door de

economische crisis zijn de ambities wel naar beneden bijgesteld. Eind 2015 trok de

woningmarkt weer aan en worden plannen opnieuw bekeken. Momenteel worden

de ambities voor Zilverackers geactualiseerd, waaronder de ambities op het gebied

van duurzaamheid.

Door de sloop van gemeentelijke gebouwen is aanzienlijk veel energie bespaard.

Nieuwe gebouwen zorgen weer voor toename van het energieverbruik, maar

verhoudingsgewijs ligt dit veel lager. De monitoring op gebouwniveau geeft aan

dat er besparing is bereikt en zonne-energie wordt opgewekt.

Veldhoven voldoet aan het beleid voor duurzaam inkopen. Wel worden de

wettelijke regels hierover regelmatig aangescherpt.

Op het gebied van duurzaamheid stelt gemeente Veldhoven zich regionaal actief

op. Er loopt een discussie om beter zicht te krijgen op de activiteiten die worden

uitgevoerd binnen de samenwerking.

Op de Lokale Duurzaamheidsmeter* heeft Veldhoven een veel hogere plek bereikt.

De doelstellingen voor duurzaam ruimtegebruik zijn niet bereikt.

5

Voor het energiebeheer van de gemeentelijke gebouwen is een goede basis gelegd:

met de monitoringgegevens hebben gebouwbeheerders de mogelijkheid het

energieverbruik te volgen en zo nodig in te grijpen. Voor de gebouwen met

energielabel C-G kan gekeken worden wat daar nog mogelijk is om een beter label te

realiseren. Om gebouwen te realiseren die echt energieneutraal* zijn, zijn behoorlijke

ingrepen nodig. Hiervoor kan overwogen worden om het energiebeheer extern uit te

besteden (een zogenaamde ESCo constructie*), zoals onlangs door De Schalm

gedaan.

Een aanbeveling aan de raad is om de komende jaren vooral te richten op ruimtelijk

plannen. Nieuwbouw wordt voor heel veel jaren neergezet; nu worden de

energiekosten van de toekomst bepaald. De energievoorziening speelt hierbij een

belangrijke rol. Na de klimaattop in Parijs in 2015 is te verwachten dat het gebruik

van fossiele brandstoffen verder wordt afgebouwd. Hiermee moet zeker in een nieuwe

woonwijk rekening worden gehouden. Onderzoek naar een ‘all-electric wijk’ is hierbij

een goede start.

6

3 Speerpunt klimaat & energie

3.1 CO2-uitstoot in Veldhoven

CO2-uitstoot

Eind 2011 is de eerste landelijke ‘klimaatmonitor’ gepresenteerd, waarmee de CO2-

uitstoot op grote lijnen te volgen is. De trend in CO2-uitstoot van de belangrijkste

sectoren in Veldhoven (zie bijlage 3 voor gegevens):

Grafiek: Trend in CO2-uitstoot (in tonnen) van de belangrijkste sectoren in Veldhoven (Bron: landelijke klimaatmonitor)

Uit de grafiek is te lezen dat in Veldhoven bij een aantal sectoren een daling te zien is,

bij andere sectoren een stijging. Overall moet de conclusie getrokken worden dat er in

de periode 2010-2013 een stijging van de CO2-uitstoot is van 6%. Het landelijke en

mondiale beeld is ook dat de CO2-uitstoot eerder toe- dan afneemt. Veldhoven is hier

dus geen uitzondering op.

De grootste CO2-uitstoot in Veldhoven wordt veroorzaken door bestaande bebouwing en

bedrijven, dit zijn dan ook de prioritaire doelgroepen.

In een benchmark van Veldhoven ten opzichte van heel Nederland (CO2-uitstoot in ton per

inwoner per sector) blijkt dat Veldhoven heel goed scoort. Alleen bij de sector

bouwnijverheid scoort Veldhoven hoger dan gemiddeld. De overige sectoren scoren

gemiddeld of lager dan gemiddeld (zie bijlage 3 voor de grafieken).

Enige tijd geleden heeft Veldhoven ook de zogenaamde DWA monitor ingevuld,

waarbij per project de CO2-uitstoot, de energiebesparing en duurzaam opgewekte

http://www.klimaatmonitor.databank.nl/Jive?cat_open_code=c5&var=co2comdvtier3,co2woncor,co2publdvtier3,co2publdvtier3,co2verkverv,co2indtier3,co2bouwntier3,co2hhafvtier3,co2landbtier3,co2_en_delf&Period=2009,2010,2011,2012,2013&view=line&geolevel=gemeente&geoitem=861

7

energie zichtbaar is (zie bijlage 3 voor gegevens). Uit de DWA monitor bleek dat

alleen grootschalige projecten zichtbaar effect hebben op de CO2-uitstoot: de daling

van CO2-uitstoot door de verstrekte subsidies Duurzame Energie is bijvoorbeeld

minimaal, vergeleken met het vergroenen van een groot deel van het energieverbruik

van een groot Veldhovens bedrijf.

3.2 Energiebesparing in Veldhoven

Uit de trend van het energiegebruik [TJ]

blijkt ten opzichte van 2010:

- een afname van 3% in 2012

- een toename van 2% in 2013

- een afname in 2014 (gegevens

nog niet compleet).

De sterkste daling is te vinden in

de bebouwde omgeving (zie voor

de onderliggende cijfers bijlage 4).

Als Veldhoven vergeleken wordt met de

rest van Nederland scoort het

energieverbruik – met uitzondering van

de bouwnijverheid - gemiddeld of lager

(zie voor de grafiek bijlage 4).

Grafiek: Trend in energieverbruik (in TJ) van de belangrijkste sectoren in Veldhoven (Bron: landelijke klimaatmonitor)

3.3 Energieopwekking in Veldhoven

Voor Hernieuwbare Energie in

Veldhoven maakt de

klimaatmonitor schattingen. In

deze grafiek is in een

inschatting te zien hoeveel

procent van de energie in

Veldhoven nu duurzaam wordt

opgewekt.

De conclusie kan

getrokken worden dat

Veldhoven nog een lange

weg heeft te gaan voordat

de gemeente energie-

neutraal* is.

Grafiek: Percentage hernieuwbare energie in vergelijking met totale hoeveelheid gebruikte energie in Veldhoven (Bron: Landelijke Klimaatmonitor).

http://www.klimaatmonitor.databank.nl/Jive?cat_open_code=c119&var=energiewoningen,energiecomdv,energiepubldv,verk_totaal,energieindustrie,energie_bouwnijv,energie_landbouw,energie_en_delf,hern_warm_tot&Period=2009,2010,2011,2012,2013&view=line&geolevel=gemeente&geoitem=861

8

3.4 Interne milieuzorg gemeentehuis

Interne milieuzorg in het gemeentehuis is vooral beperkt gebleven tot

energiebesparing (zie hoofdstuk 2.2), omdat dit ook financieel voordeel oplevert.

Daarnaast is de milieubarometer* ingevuld en zijn acties uitgevoerd op het gebied van

water- en papierverbruik. Er zijn geen actieplannen gemaakt voor een

klimaatneutrale* organisatie.

3.5 Uitvoering SLOK*-programma

Veldhoven ontving vanaf 2009 rijksgelden voor de uitvoering van een

klimaatprogramma, de zogenaamde SLOK*-subsidie. Dit programma is uitgevoerd en

in 2013 opgevolgd door het Klimaatbeleid 2.0 (B&W 20 augustus 2013). In het beleid

is aangegeven welke mogelijkheden de gemeente heeft om de stakeholders binnen de

verschillende thema’s te stimuleren. Daarbij treedt de gemeente Veldhoven vooral op

als regiegemeente en heeft een belangrijke voorbeeldfunctie. Prioritaire doelgroepen

waar de gemeente zich op richt zijn bestaande bebouwing en bedrijven.

In bijlage 6 is een overzicht opgenomen van de activiteiten die zijn uitgevoerd binnen

SLOK* en Klimaatbeleid 2.0.

3.6 Conclusie en aanbevelingen Speerpunt klimaat & energie

Het gemeentelijk klimaatprogramma (SLOK*) is uitgevoerd. Als opvolger is Klimaatbeleid

2.0 door het college vastgesteld voor de periode 2013-2016.

De CO2-uitstoot geeft een stijging van 6% in de periode 2010-2013, waarmee de

doelstelling (2% beperking van de CO2-uitstoot per jaar ten opzichte van 2008) niet is

gerealiseerd. Dit beeld komt overeen met het landelijke beeld. Ten opzichte van de

rest van Nederland scoort Veldhoven goed wat betreft CO2-uitstoot. De grootste CO2-

uitstoot in Veldhoven wordt veroorzaakt door bestaande bebouwing en bedrijven, dit

zijn dan ook de prioritaire doelgroepen in de aanpak. Uit de DWA-monitor blijkt dat

alleen grootschalige projecten zichtbaar effect hebben op de CO2-uitstoot.

Het elektriciteitsverbruik schommelt, waarbij een afname van 3% is te zien in de periode

2010-2012, een toename van 3% in 2013 en in 2014 is weer een daling. De sterkste daling

is te vinden in de bebouwde omgeving, een doelgroep waarop ook is ingezet. Ook als

Veldhoven vergeleken wordt met de rest van Nederland scoort het energieverbruik

gemiddeld of lager.

De hernieuwbare energie wordt geschat op 2% van het energieverbruik.

In het Milieubeleidsplan is het streven om in 2030 duurzaam te zijn. Als dit wordt

vertaald in een CO2-neutraal* of energie-neutraal* Veldhoven dan is de verwachting

dat 2030 niet realistisch is.

Veldhoven moet de komende jaren vooral met partners aan het werk gaan om de CO2-

uitstoot en het energieverbruik te verlagen en het aandeel duurzame energie te verhogen.

In gezamenlijk overleg kan besloten worden welke aanpak hiervoor het meest geschikt is.

9

4 Speerpunt biodiversiteit

4.1 Bestaande beleidsdocumenten

In de afgelopen jaren zijn de volgende documenten (deels) actueel gehouden:

Een geactualiseerd Bestemmingsplan buitengebied is vastgesteld in 2014.

Eind 2009 is een Groenbeleidsplan vastgesteld voor de periode 2009-2019.

Het Landschapsbeleidsplan is niet geactualiseerd. In juni 2011 is wel het

landschapsplan Zilverackers vastgesteld, waarin de visie vanuit groen, natuur en

landschap is uitgewerkt voor Zilverackers: nagenoeg de hele westrand van

Veldhoven, met uitzondering van het gebied onder de A67.

4.2 Countdown 2010

Gemeente Veldhoven heeft Countdown 2010 ondertekend, waarvan het doel is om de

afname van biodiversiteit te stoppen. In 2011 was een gemeentelijk actieplan

biodiversiteit in concept gereed, waarbij internen en externen zijn betrokken. Dit plan

is nooit formeel vastgesteld, maar op onderdelen wel uitgevoerd.

4.3 Aansprekende projecten

In de uitvoering is vooral aansluiting gezocht bij lopende plannen en acties van de

gemeente en derden. Met diverse externe partijen zijn aansprekende projecten

uitgevoerd. In bijlage 7 is een overzicht te vinden van de projecten.

4.4 Conclusie en aanbevelingen Speerpunt Biodiversiteit

Beleidsplannen die betrekking hebben op biodiversiteit zijn deels actueel gehouden.

Countdown 2010 is niet specifiek uitgewerkt in een concreet plan. Wel zijn projecten

uitgevoerd als onderdeel van lopende plannen, vaak in samenwerking met externe

partners, zoals het Waterschap.

Vanwege de veranderende natuurwetgeving en de implementatie hiervan in de

gemeentelijke organisatie is de aanbeveling om natuurbeleid op te stellen. Hierbij kan

tegelijk het landschapsbeleidsplan geëvalueerd worden en een visie worden opgesteld

hoe we in Veldhoven omgaan met natuurwaarden.

10

5 Leidend principe Bewustwording

5.1 Voorbeeldrol

De gemeente heeft haar voorbeeldrol ingevuld door te communiceren in de lokale

huis-aan-huis krant en op de website over de inspanningen en resultaten van de

verduurzaming van de eigen bedrijfsvoering.

5.2 Communiceren over milieubeleid en -acties

Om Veldhoven beter op de hoogte te brengen van inspanningen en resultaten van het

gemeentelijke milieubeleid is een Milieucommunicatieplan (maart 2010) vastgesteld.

Daarbij is het duurzaamheidslogo `Samen op weg naar een duurzaam Veldhoven’ in

gebruik genomen, waardoor de milieucommunicatie herkenbaar is. Vanaf 2011 wordt

ook een vlag met dit logo gebruikt.

5.3 Samenwerking scholen en POS

Na overleg met scholen over milieueducatie kregen zij in de periode 2010-2013

regelmatig een digitale nieuwsbrief over duurzaamheid en activiteiten waar ze aan

mee kunnen doen. In 2011 zijn de ’Greenkids’ opgericht, een kinderdenktank van

kinderen uit groep 7 die elke maand bij elkaar komt om te praten over milieu en die

acties voorbereidt en helpt bij de uitvoering van het afvalbeleid.

Veldhoven is een Millennium Gemeente. Het milieubeleid draagt bij aan het zevende

Millenniumdoel van de Verenigde Naties: er leven meer mensen in een duurzaam

leefmilieu. In samenwerking met POS heeft gemeente Veldhoven in 2010 en 2013 een

millenniumevent gehouden.

5.4 Milieubewustzijn

In 2010 en 2012 is een meting naar milieubewustzijn uitgevoerd bij het burgerpanel

om het effect van de communicatie-inspanningen te meten (zie bijlage 8 voor

belangrijkste conclusies). Het jaarlijkse meten van het milieubewustzijn bleek

onvoldoende meerwaarde op te leveren en is daarom niet voortgezet.

5.5 Conclusie en aanbeveling Leidend Principe Bewustwording

De doelstellingen voor het Leidend Principe Bewustwording zijn allemaal gerealiseerd,

in die zin dat de voorgenomen acties ook zijn uitgevoerd. Vooral de oprichting van de

´Greenkids´ heeft veel positieve aandacht gekregen.

Bewustwording is een belangrijke basis om te zorgen dat bewoners en bedrijven

milieubewust handelen. Hierbij blijven voor de toekomst de aanbevelingen uit het

onderzoek van belang:

1. Meer persoonlijke communicatie

2. Belonen van gewenst gedrag

3. Voortdurend resultaten/voortgang laten zien.

11

6 Leidend principe Betrokkenheid en Participatie

6.1 Ontwikkelrichting voor participatie en betrokkenheid

Bij het realiseren van een duurzame en leefbare gemeente is de samenwerking tussen

de verschillende (publieke en private) partijen van groot belang. De gemeente vult

hierbij verschillende rollen in. Landelijke zijn diverse onderzoeken uitgevoerd naar de

wijze waarop burgers en bedrijven het beste betrokken kunnen worden bij

duurzaamheid en hun gedrag gaan wijzigen. Deze informatie is gebruikt binnen het

milieubeleid. Daarnaast ontwikkelt Veldhoven zich als regiegemeente en is beleid

ontwikkeld rond burgerparticipatie, wat ook van toepassing is op milieubeleid.

6.2 Milieuprojecten en - agenda

Het actiepunt ‘Milieuprojecten en –agenda’ had tot doel om bewoners en bedrijven te

betrekken door beleefbare en tastbare milieuprojecten uit te voeren en hierover goed

te communiceren. Uit voorgaande hoofdstukken blijkt dat hieraan in voldoende mate

invulling is gegeven.

6.3 Milieuklankbordgroep

De afgelopen jaren is binnen de gemeente Veldhoven beleid rond burgerparticipatie

vorm gegeven. Hierin is aangegeven hoe met verschillende overleg- en adviesgroepen

wordt omgegaan. Als gevolg hiervan is de Milieuklankbordgroep - bestaande uit

vertegenwoordigers van diverse organisaties uit Veldhoven die onder andere

geadviseerd heeft bij het opstellen van het milieubeleidsplan - opgeheven.

Het huidige beleid is dat per onderwerp wordt gekeken welke doelgroepen

betrokkenen zijn; zij worden incidenteel gevraagd om mee te denken over een

onderwerp.

6.4 Conclusie en aanbevelingen Leidend principe Betrokkenheid en

Participatie

Dit hoofdstuk was vooral bedoeld om richting te geven aan de wijze waarop de

speerpunten ingevuld konden worden. Omdat hier landelijk al veel aandacht voor is en

er lokaal algemene richtlijnen zijn ontwikkeld (regiegemeente, burgerparticipatie en

regionale samenwerking), is hier verder geen uitwerking aan gegeven op het gebied

van milieu.

De Milieuklankbordgroep is opgeheven. Veldhoven mist een betrokken en kritische

groep op het gebied van milieu en duurzaamheid. Aanbeveling is om vanuit

burgerparticipatie te onderzoeken hoe hier invulling aan kan worden gegeven.

12

7 Leidend principe ‘Basisbouwstenen op orde’

7.1 Externe veiligheid, geluid, lucht en bodem

In dit hoofdstuk wordt de uitvoering van de technische basisbouwstenen toegelicht.

Voor milieutoezicht en -handhaving van bedrijven is jaarlijks een

Handhavingsuitvoeringsprogramma opgesteld en geëvalueerd. Ook voor water bestaat

een apart traject dat geen onderdeel is van het MBP.

Veldhoven voldoet aan de wettelijke normen op het gebied van externe veiligheid

geluid, lucht en bodem. In bijlage 9 is een overzicht opgenomen van uitgevoerde

taken.

7.2 Afval

In het milieubeleidsplan werd op afvalgebied alleen ingezet op beheer. De landelijke

trend werd de afgelopen jaren om afval steeds verder te scheiden aan de bron.

Daarmee is afval niet langer een ‘nutteloos overblijfsel’ maar een verzameling

waardevolle materialen die prima te gebruiken zijn als (secundaire) grondstoffen. In

de MRE-regio heeft Veldhoven samen met 19 regiogemeenten in 2012 een Manifest

met een streven naar maximaal 5% restafval in 2020 ondertekend.

Als eerste stap heeft Veldhoven een Grondstoffenplan 2013-2016 vastgesteld in 2013.

De doelstelling in dit plan is om 40% minder restafval te realiseren in 2016 zonder

extra kosten. De gemeente verhoogde de service voor herbruikbare grondstoffen en

verlaagde de service voor restafval. Op basis van een proef in Meerveldhoven en

Zeelst is – met een aantal aanpassingen – het nieuwe systeem voor afvalinzameling in

Veldhoven gestart op 1 oktober 2015.

De resultaten over 3

maanden laten een

aanzienlijke verlaging

van het restafval zien.

De invoering eind 2015

heeft kosten met zich

meegebracht, maar dit

wordt verrekend met

lagere ver-

brandingskosten en

opbrengsten van

secundaire grondstoffen.

De verwachting is dat de

afvalstoffenheffing daalt

de komende jaren.

7.3 Conclusie en aanbevelingen ´Basisbouwstenen op orde´

De uitvoering van de basisbouwstenen is op orde en voldoet aan de wettelijke

normen. Het onderwerp ‘afval’ is door het ondertekenen van het Manifest afval op

niveau basis+ uitgevoerd en heeft geleid tot een forse afname van restafval.

Bijkomend voordeel van dit doel is dat waarschijnlijk de afvalstoffenheffing kan dalen.

0

2000

4000

6000

8000

10000

2011 2013 2014 2015 doel 2016 doel 2020

restafval in kton

13

8 Capaciteit en financiële middelen

8.1 Capaciteit, bezuinigingen en realisatie

Bij het vaststellen van het Milieubeleidsplan heeft de raad de financiële consequenties

opgenomen in de Meerjarenbegroting om deze integraal mee af te wegen:

MBP en uitvoering Voorkeurscenario 2015 Situatie Eind 2015

Formatie t.o.v. 2009 4,6 fte extra 1,8 fte extra

Budget externe kosten € 245.147 € 27.117

De vaste formatie voor uitvoering van milieutaken in 2009 was 1,32 fte, op basis van

het voorkeursscenario was een uitbreiding voorzien naar 6,92 fte. Eind 2015 was de

formatie 1,32 fte (2009) + 1,8 fte (uitbreiding) = 3,12 fte. De uitbreiding van 1,8 fte

was in de afgelopen jaren niet continue ingevuld, heel 2015 had bijvoorbeeld 0,8 fte

vacatureruimte. Voor klussen op gebied van bodem, communicatie en energie is

periodiek extern ingehuurd.

De bezuinigingen op het Milieubeleidsplan bestonden uit:

2011: €132.000 bestaande uit

- € 75.000 structureel: Regionale samenwerking. Omdat eenzijdig opzeggen van

de overeenkomst niet mogelijk was is 1,4 fte omgezet in budget. Later is dit

budget overgeboekt naar het product regionale samenwerking.

- 0,5 fte structurele capaciteit biodiversiteit.

- 0,5 fte structureel capaciteit interne milieuzorg

2014: € 57.000 incidenteel

2015: € 45.000 structureel

De jaarlijkse MUP’s zijn aangepast aan de beschikbare middelen en formatie, waardoor

het ambitieniveau van het MBP in feite naar beneden is bijgesteld. In de jaarlijkse

evaluatie van het MUP is geen relatie gelegd met de ambities uit het MBP. Uit

voorliggende evaluatie blijken de effecten van de bezuinigingen te liggen bij

biodiversiteit (speerpunt), interne milieuzorg en klimaatbeleid (speerpunt).

8.2 Extern ontvangen middelen

Het MBP ging uit van een jaarlijkse financiële bijdrage van externe partijen van

€ 14.625 (2010-2012) buiten de SLOK* gelden om. In de afgelopen jaren zijn

bijdragen ontvangen van andere partijen voor de uitvoering van het milieubeleid:

2010 2011 2012 2013 2014 2015 Totaal

SLOK*/klimaat Rijk 57.858 24.000 32.142 0 0 0 114.000

Meethut Provincie 5.850 5.850 5.850 4.091 0 0 21.641

Externe Veiligheid Provincie 34.000 22.500 22.000 22.500 22.500 3.255 126.755

Externe Veiligheid SRE 2.300 0 0 0 0 0 2.300

Spoedlocaties Provincie 7.350 0 0 0 0 0 7.350

Totaal 107.358 52.350 59.992 26.591 22.500 3.255 272.046

De SLOK*-gelden zijn in de periode 2009-2012 gebruikt voor de uitvoering van 28

projecten op het gebied van klimaat. Als cofinanciering heeft Veldhoven 5.434 uren en

€ 85.320 aan eigen middelen ingezet. Aan de Landelijke Klimaatagenda vanaf 2013 is

helaas geen financiële ondersteuning verbonden. Andere subsidiemogelijkheden vanaf

2014 waren gering, omdat de gemeente bij cofinanciering een substantieel bedrag

moet inbrengen. Daarnaast is door samenwerking met regiogemeenten VNG subsidie

binnengehaald voor aanpak van de particuliere woningen.

14

9 Ontwikkelingen

Duurzaamheid blijft in ontwikkeling. Vele organisaties zijn met dit onderwerp bezig en

bepalen hiermee ook mede het kader waarbinnen Veldhoven opereert. Een greep uit

deze plannen:

Internationaal klimaatverdrag - Verenigde Naties (Parijs, 12 december 2015)

Duurzame Ontwikkelingsdoelen voor 2030 - Verenigde Naties (2015). Dit is de

opvolger van de Millenniumdoelen

Modernisering Milieubeleid - Ministerie van Infrastructuur en Milieu (10 maart

2014)

Omgevingswet – Ministerie van Infrastructuur en Milieu (treedt in werking in 2018)

Energierapport Transitie naar duurzaam- Ministerie van Economische Zaken

(januari 2016)

Provinciaal Milieu- en Waterplan 2016-2021 – Provincie Noord-Brabant (18

december 2015)

Energieakkoord voor duurzame groei- 40 organisaties (september 2013)

Gemeente Veldhoven zal keuzen moeten maken hoe ze een duurzaam Veldhoven in

2030 wil bereiken. Hoe wil ze de beschikbare middelen en capaciteit inzetten om

energie te besparen en duurzame energie op te wekken? Het is van belang om hierbij

aan te sluiten op lopende ontwikkelingen en kansen invulling te geven. Hierbij kan

gedacht worden aan:

Een duurzame ontwikkeling van Zilverackers, bijvoorbeeld in de vorm van een

gasloze wijk, het opwekken van duurzame energie (wko of zonnevelden) en nul op

de meter woningen.

Een duurzame invulling van Habraken en Hoogackers bijvoorbeeld door de aanleg

van zonneweiden of het verbouwen van biogewassen.

Bij een eventuele verplaatsing van het zwembad de energievoorziening prioriteit

geven (bijvoorbeeld biomassa).

Binnen de woonvisie afspraken maken met de woningcoöperaties over vergaande

energiebesparing en duurzame energie opwekking.

Nieuwe stappen nemen in de verduurzaming van de gemeentelijke gebouwen,

vooral in de gebouwen met lage energie labels. Hierbij is het laaghangend fruit

inmiddels wel geplukt en zijn vergaande maatregelen nodig, zoals een ESCo

constructie*. Ook valt de gemeente mogelijk onder EED-regelgeving en moet elke

vier jaar energieaudits gaan uitvoeren van haar gebouwen.

Verbreding van duurzaamheid naar leefomgeving (water en vliegveld zijn nu

bijvoorbeeld geen thema in het milieubeleidsplan), mede door invulling van de

omgevingswet.

Om burgers tot energiebesparing en duurzame energie over te laten gaan is maatwerk

nodig. Veldhoven heeft hierbij partners nodig, zoals de energiecoöperatie om

bewoners te ´verleiden´. Uit onderzoek blijkt dat een persoonlijke benadering en

ondersteuning in het besluitvormings- en aanschafproces bij veel bewoners noodzaak

is. Gemeentelijke instrumenten, zoals een duurzaamheidslening of subsidie kunnen

doorslaggevend zijn. Maar ook instrumenten als een zonnekaart of warmtecamera

kunnen prikkelend werken.

Met het bedrijfsleven (of grotere doelgroep) kan een energiedialoog worden gestart

over de invulling van de duurzaamheidsdoelen. Het gezamenlijk bedenken, uitwerken

en uitvoeren van projecten vergroot betrokkenheid en maakt de kans van slagen

hoger.

De wijze waarop Veldhoven invulling gaat geven aan de duurzaamheidsdoelen van

2030 wordt opgenomen in een visiedocument dat in het tweede kwartaal van 2017

gereed is.

15

Bijlage 1: Doelen MBP

Onderwer-

pen Milieu-

beleidsplan

Ambitie Inhoud Ambitie 2030 Doelstelling 2014 (verlengd tot 2016)/Aanpak

Duurzame

ontwikkeling

Basis+ Een ontwikkeling die

voorziet in de

behoefte van de

huidige generatie

zonder daarmee voor

toekomstige

generaties de

mogelijkheden in

gevaar te brengen

om ook in hun

behoefte te voorzien.

De aspecten People,

Planet en

Profit/Prosperity

moeten met elkaar in

evenwicht zijn.

Een duurzaam

Veldhoven.

Gemeentebreed

duurzaam beleid,

uitgewerkt in een

gemeentebrede

duurzaamheidsvisie

(met

uitvoeringsplannen)

en voor alle drie de

P’s.

Integrale

samenwerking tussen

de gemeentelijke

afdelingen en met

eventuele externe

partners.

Duurzame ontwikkeling ruimtelijke plannen:

alle ruimtelijke plannen kennen een duurzame input.

de werkprocessen hiervoor zijn beschreven en geborgd in de

gemeentelijke organisatie.

Aanpak: milieu- en duurzaamheidaspecten zijn geïntegreerd in alle

ruimtelijke projecten.

Energiebesparing gemeentelijke gebouwen:

Energiebesparing gemeentelijke gebouwen 2% per jaar t.o.v.

2008.

In de eigen bedrijfsvoering worden alle duurzame maatregelen

met een terugverdientijd van 5-10 jaar uitgevoerd.

Aanpak: het verduurzamen van de gemeentelijke bedrijfsvoering

conform landelijke afspraken en regelgeving op het gebied van

gemeentelijke interne milieuzorg (GIM) en energiebeheer.

Aanpak ‘wettelijk+ pakket’ : verdere implementatie van GIM en

energiezorg en verduurzaming gemeentelijke bedrijfsvoering.

Duurzaam inkopen:

In 2014 koopt de gemeente Veldhoven 95% duurzaam in

(landelijke doelstelling voor gemeenten: in 2015 100%).

Aanpak: verdere implementatie van duurzaam inkopen.

Overige aspecten

Actiever kiezen en bijdragen aan duurzame projecten uit het

regionale milieuwerkprogramma (SRE)

Tenminste bestaande score op het aspect ‘Planet’ van de

Duurzaamheidsmeter* 2009 handhaven of een hogere score,

16

Onderwer-

pen Milieu-

beleidsplan


waarbij vanaf 2012 meer aandacht is voor ‘Profit’ en ‘People’

(doorgroei naar een gemeentebrede aanpak van duurzame

ontwikkeling).

Uitwerken plan van aanpak om invulling te kunnen geven aan

vertaling van duurzame ontwikkeling op kaartbeelden

(‘duurzaam ruimtegebruik’).

Klimaat en

Energie

Basis++ Het klimaat- en

energiebeleid is

daarbij gericht op

duurzame energie en

energiebesparing.

20% van de energie

die binnen de

gemeentegrenzen

wordt gebruikt is

duurzaam opgewekt

in 2020;

2% energiebesparing

per jaar op energie

die binnen de

gemeentegrenzen

wordt gebruikt (t.o.v.

2008);

In 2030 een

verminderen van de

CO2-uitstoot met 30%

ten opzichte van

1990.

Energieneutraal * Veldhoven

Het gemeentelijk klimaatprogramma (SLOK*) is uitgevoerd;

De emissie van CO2 binnen de gemeentegrenzen wordt

gemonitord en aan de hand van de resultaten wordt eventueel

nieuw beleid geformuleerd.

Er is 8% energiebesparing gerealiseerd op het energieverbruik

binnen het grondgebied van de gemeente t.o.v. 2008;

Er is een onderzoek uitgevoerd (de basis voor een nog vast te

stellen klimaatvisie) naar de mogelijkheid om als gemeente

energieneutraal* te worden;

Realisatie van 2 multi-fuel tankstations in Veldhoven.

Aanpak: maken van een implementatieplan voor de uitvoering van

het gemeentelijke klimaatprogramma. Op basis van het

klimaatprogramma waarvoor de gemeente een rijksbijdrage heeft

ontvangen wordt de uitvoering van de geplande projecten

uitgewerkt in een programma en projectplannen. De projecten die

naast het klimaatprogramma al zijn gestart, worden in deze

uitwerking meegenomen. Daarnaast het volop benutten van de

gemeentelijke DE-subsidieregeling voor Veldhovenaren die

besluiten tot een duurzame energie-installatie in hun woning.

Interne milieuzorg

Voor alle gemeentelijke gebouwen wordt groene stroom

ingekocht.

17

Onderwer-

pen Milieu-

beleidsplan


Een goede opstap naar de realisatie van de 100% groene

stroom en een energie-neutrale* gemeente is de optimalisering

van de afstemming van de gemeentelijke interne milieu- en

energiezorg bij de gemeentelijke gebouwen.

Aanpak: een onderzoek naar de mogelijkheden tot een

klimaatneutrale* gemeentelijke organisatie. De gemeente wil haar

verantwoordelijkheid nemen door haar eigen organisatie

klimaatneutraal* te maken.

Biodiversiteit Basis Inwoners leven in

een gezonde

omgeving. De

afname van

biodiversiteit wordt

tegengegaan.

De kwaliteit van natuur

en landschap in

Veldhoven heeft zich

verbeterd ten opzichte

van 2008.

Bestaande beleidsdocumenten actueel houden:

Landschapsbeleidsplan

Bestemmingsplan buitengebied

Groenbeleidsplan

Countdown 2010

Het naleven en uitvoeren van de doelstellingen van het

ondertekende convenant Countdown 2010 (in afstemming met

de Europese ontwikkelingen).

Aanpak: opstellen van een integraal plan van aanpak worden. Liefst

in integrale samenwerking binnen de gemeente en met externe

partners.

Aansprekende projecten

Het uitvoeren van 1 of 2 aansprekende projecten met ZLTO en

IVN.

Bewustwor-

ding

Basis Een goede

leefomgeving en een

duurzaam Veldhoven

is een collectieve

Gemeente, burgers,

ondernemers en

instanties handelen

bewust duurzaam.

Voorbeeldrol

Invullen voorbeeldrol door communicatie eigen bedrijfsvoering.

Gevoerd milieubeleid en –acties

18

Onderwer-

pen Milieu-

beleidsplan


verantwoordelijk-

heid van bewoners,

gebruikers en

gemeente. Dit kan

alleen succesvol zijn

bij gezamenlijk

handelen.

Milieucommunicatie

en educatie zijn van

essentieel belang om

een duurzame

ontwikkeling en een

leefmilieu van goede

kwaliteit te

realiseren.

Communicatie gericht op informatievoorziening over door de

gemeente gevoerd milieubeleid en –acties.

Berichtgeving over milieuprojecten in plaatselijke krant en

gemeentelijke website.

Scholen

Educatie gericht op scholen in de gemeenten.

Het contact met scholen structureel maken, zodat er geen ad

hoc ideeën worden voorgesteld, maar een jaarlijks plan wordt

opgesteld.

Millenniumgemeente

Deelname aan Millenniumevent 2010

Monitoring

Gebruik maken van het burgerpanel en website voor een

nulmeting en voortgangsmeting

Betrokken-

heid en

participatie

Basis+++ Bij het realiseren van

een duurzame en

leefbare gemeente is

de samenwerking

tussen de

verschillende

(publieke en private)

partijen van groot

belang. Via

communicatie en

stimulerende

maatregelen wil de

gemeente komen tot

allerlei

samenwerkings-

In het MBP wisselt de

gemeente haar rollen af,

aangepast aan de

specifieke doelen die zij

wil bereiken. Zo is de

gemeente zowel een

‘zelfstandig ontwikkelaar’

als een ‘regisseur’ als een

gelijkwaardig partner’.

Ontwikkelrichting voor participatie en betrokkenheid

Ontwikkelrichting beschrijven en implementeren

Milieuprojecten en - agenda

Initiëren en coördineren van milieuprojecten en beleefbare en

tastbare milieuprojecten.

Publiceren jaarlijkse milieu- en duurzaamheidsagenda

Milieuklankbordgroep

Onderzoeken bijdrage van de leden aan de ontwikkeling.

19

Onderwer-

pen Milieu-

beleidsplan


verbanden om vorm

te geven aan

duurzame

ontwikkeling. Hierbij

gaat het vooral om

de bijdragen van

anderen.

Basisbouw-

stenen op

orde

Basis+ Om er voor te zorgen

dat milieubeleid

bijdraagt aan het

realiseren van een

duurzame en goede

kwaliteit van de

leefomgeving is het

noodzaak de

bouwstenen op orde

te hebben. De

basistaken betreffen

dan ook bodem,

geluid, lucht en

externe veiligheid.

Voldoen aan de wettelijke

normen, waar gewenst

een beter milieukwaliteit

dan het wettelijk

minimum nastreven.

Voorkomen van stagnatie

van projecten vanwege

milieunormen.

Wettelijke normen

Voldoen aan wettelijke normen en gemaakte afspraken

nakomen (basis).

Bijlage 2: Energiebesparing gemeentelijke gebouwen

In 2011 is de berekening voor labels aangepast, de kolom 2011 geeft het resultaat

van de herberekening aan. De volgende kolom geeft het energielabel aan na het

uitvoeren van maatregelen. Voor enkele gebouwen is in 2015 een nieuw label

aangemaakt of aangevraagd (laatste kolom). Begin 2016 is voor alle drie de

gebouwen van de MFA een label A toegekend.

De algemene aanpak is om oude gebouwen met een slecht energielabel af te stoten of

te slopen. Hiervoor zijn vaak nieuwe energiezuinige gebouwen in de plaats gekomen

(zoals de MFA’s). Daarnaast wordt (of is) bij verbouwingen het energielabel verbeterd

als hiervoor mogelijkheden zijn die financieel acceptabel zijn. Een aantal gebouwen is

nog niet aangepakt, omdat de ontwikkelingen nog onzeker zijn.

Het daadwerkelijke gas- en elektriciteitsverbruik is met slimme meters dagelijks inzichtelijk.

Historische verbruiken zijn niet allemaal te achterhalen. Van acht gemeentelijke gebouwen

waarvan de gemeente zelf de stroom betaalt (gemeentehuis, parkeergarage, 5 gymzalen en

sporthallen Kempen Campus) is het elektriciteitsverbruik met 14% is gedaald in de periode

2009-2015. Van de andere 5 gebouwen waarvan de gemeente de stroom betaalt zijn de

historische gegevens niet compleet, maar is het beeld dat er een afname van het verbruik

is. Zonder grote ingrepen is een toename van de energiebesparing niet te verwachten. Met

gedrag zijn geringe besparingen te realiseren. Het beeld is eerder dat gebouwen intensiever

worden gebruikt (langere openingstijden en meer gebruikers), waardoor het verbruik eerder

zal toenemen.

Labeloverzicht gemeente Veldhoven 2015

Nummer Pand Label 2015

1 Sporthal Nuvoc A 0,86 B 1,10 A 0,90

2 Muziekschool A 1,04 A 0,84 A 0,78

3 Wijkcentrum De Ligt A 0,86 A 0,94 A 0,87

4 Stg Jeugdbelangen De Dobbelsteen A 0,89 B 1,06 A 0,93

5 Erikant A 0,83 A 0,85 A 0,83

6 Voetbalvereniging Marvilde A 0,80 B 1,14 A 0,99

7 Sporthal De Atalanta B 1,09 A 0,96 A 0,86

8 jongerencentrum Odeon B 1,15 A 1,04 A 1,04

9 Sporthal De Kempen Campus A 0,97 A 0,88 A 0,87

10 Theater De Schalm D 1,45 C 1,23 C 1,23 A

11 De Nieuwe Band A 0,94 A 0,94

12 MFA Noord A?

13 MFA Midden A?

14 MFA Zuid A?

15 Sentrum 70 A 0,80 B 1,13

16 Gemeentehuis C 1,24 B 1,14 B 1,11

17 Korein Messenmaker kinderopvang E 1,49 D 1,34 B 1,15

18 Educatief Centrum De Parasol E 1,52 D 1,40 B 1,14

19 Bibliotheek B 1,06 D 1,39 C 1,30

20 Brandweer B 1,15 D 1,44 C 1,26

21 Tafeltennisvereniging TTVV D 1,45 D 1,36 C 1,22

22 Sportcentrum Den Ekkerman D 1,39 D 1,44 C 1,25

23 Museum 't Oude Slot D 1,32 E 1,57 D 1,34

24 Gemeentewerf G 2,25 G 1,95 E 1,54

25 Gymzaal Norenberg F 1,74 F 1,62

26 Gymzaal Bisschopstraat G 2,69 G 2,55 G 2,21

27 Gymzaal Messenmaker G 2,71 G 2,57 G 2,13

28 Gymzaal van Vroonhovenlaan G 2,70 G 2,56 G 2,15

Label

2011 na maatregelen

Label

2007/2008

Label

2011

21

Bijlage 3: CO2-uitstoot

CO2-uitstoot - Veldhoven1 2010 2011 2012 2013 2010/2013

Commerciële dienstverlening 30.196 26.842 27.787 30.154 100%

Woningen, temperatuur gecorrigeerd 90.914 88.315 84.769 87.723 96%

Publieke dienstverlening 22.783 21.220 23.381 25.537 112%

Verkeer en vervoer incl. snelwegen, excl.

Railverkeer 61.840 60.044 60.874 60.672 98%

Industrie 82.215 79.238 90.645 101.197 123%

Bouwnijverheid 1.507 1.142 1.334 3.613 239%

Landbouw, bosbouw en visserij, SBI A 4.512 3.958 4.510 4.0502 89%

Totaal 293.967 280.759 293.300 312.946 106%

CO2-uitstoot (in tonnen) per sector in Veldhoven in de periode 2010-2013 (Bron: landelijke klimaatmonitor)

Aandeel in de CO2-uitstoot per sector in 2010. (Bron: landelijke klimaatmonitor)

1 De CO2-uitstoot van de sectoren energie en delfstoffen is alleen bekend over 2010 en die van afval is alleen bekend over 2010 en 2013. Deze zijn daarom niet opgenomen in de tabel. 2 Voor landbouw is de CO2-uitstoot over 2013 niet bekend, daarom is de uitstoot over 2014 ingevuld die wel

bekend is.

10%

31%

8%

21%

28%

0%

0%

2% 0%

CO2-uitstoot Veldhoven (2010)

Commerciële dienstverlening

Woningen,temperatuurgecorrigeerd

Publieke dienstverlening

Verkeer en vervoer incl.snelwegen, excl. railverkeer

Industrie

Bouwnijverheid

Water; afval- enafvalwaterbeheer

Landbouw, bosbouw en visserij

22

CO2-uitstoot per sector (ton per inwoner; 2013): Veldhoven in vergelijking met

Nederland (Bron: landelijke klimaatmonitor)

DWA-monitor

In de loop van 2010 kwam als eerste de zogenaamde de DWA-monitor beschikbaar.

Hierin zijn veel Veldhovense projecten ingevoerd vanaf 2010:

Projectnaam CO2-reductie

(ton/jr) Energie besparing GJ/jr)

Duurzame energie (GJ/jr)

Inkoop groene stroom bedrijven 27.800 0 548.900

Inkoop groene stroom gemeente 4.000 0 82.500

Plastic inzamelen 600 12.200 0

Aanvoer GFT afval 200 4.800 0

Open WKO-systemen 470 8.300 0

Gesloten WKO-systemen 20 345 0

Aert Swaens rijtjeshuis 120 2.300 0

Energiebesparing supermarkten 180 3.500 0

Zon gemeentelijke gebouwen 80 750 950

PV panelen bedrijven 17 0 300

DE-subsidie 2009-2012 520 9.125 2.400

Het totaal aan ingevoerde maatregelen leverde per jaar op:

- 34.500 ton CO2 reductie;

- 41.500 GJ Energiebesparing;

- 635.000 GJ DE productie.

Uit deze gegevens blijkt dat alleen grootschalige projecten zichtbaar effect op de CO2-

uitstoot hebben: de daling van CO2-uitstoot door de verstrekte subsidies Duurzame

Energie is minimaal vergeleken met het vergroenen van een groot deel het

energieverbruik van een groot Veldhovens bedrijf. De DWA-monitor gaf inzicht in het

effect van maatregelen, maar bood niet de mogelijkheid om een nulsituatie van CO2-

uitstoot zichtbaar te maken. Het invoeren van gegevens was arbeidsintensief en er

waren kosten verbonden aan de DWA-monitor. Hiermee is dan ook gestopt eind 2013.

23

Bijlage 4: Energiebesparing

Sector Subsector 2010 2011 2012 2013 10-13 2014

Gebouwde

omgeving Woningen (sjv) 1.291 1.278 1.183 1.222

95% 1.164

Commerciële

dienstverlening 352 303 308 340

97% 293

Publieke

dienstverlening 286 262 280 283

99% ?

Mobiliteit Wegverkeer 862 843 854 851 99% ?

Industrie en

energie Industrie 873 840 912 1.022

117% 948

Bouwnijverheid 18 14 17 45 250% 37

Landbouw Landbouw,

bosbouw en visserij 61 53 61 523

85% 52

Hernieuwbaar Warmte 39 39 39 41 105% 42

Totaal bekend

energiegebruik 3.782 3.632 3.654 3.856 102% ?

Energieverbruik in TJ per sector in Veldhoven in de periode 2011-2013 (Bron: landelijke klimaatmonitor)

Aandeel in het energieverbruik per sector in 2012. (Bron: landelijke klimaatmonitor)

3 De gegevens voor 2013 voor landbouw zijn onbekend en daarom zijn gegevens over is 2014 gebruikt.

32%

8%

8%

23%

25%

1% 2% 0% 1%

Energieverbruik Veldhoven (2012)

Woningen

Commerciëledienstverlening

Publieke dienstverlening

Verkeer en vervoer

Industrie

Bouwnijverheid

Landbouw, bosbouw envisserij

24

Energieverbruik per sector (GJ per inwoner; 2013): Veldhoven in vergelijking met

Nederland (Bron: landelijke klimaatmonitor)

Voor Veldhoven is binnen de industrie één groot bedrijf energetisch erg interessant.

Uit haar jaarverslag over 2015 zijn de verbruiksgegevens van de afgelopen jaren

omgerekend in TJ energie. Hieruit blijkt dat binnen de subsector industrie dit bedrijf

rond de 80% van alle energie verbruikt. Van het totale energieverbruik binnen

Veldhoven blijkt dat dit bedrijf 20% van alle energie in de gemeente gebruikt.

Veldhoven neemt vanaf 2015 deel aan het landelijk project monitoring openbare

verlichting, waarbij in 2020 20% energiebesparing moet zijn bereikt.

De nul situatie:

Kengetal Veldhoven

Aantal lampen Per inwoner 0,21 0,29

Verbruik Per inwoner (kWh) 40,3 54,7

Verbruik Per lamp (kWh) 191,4 191,4

Vermogen Per lamp (4.100 uur) 46,7 46,7

25

Bijlage 5: Hernieuwbare energie

De landelijke Klimaatmonitor geeft ook gegevens over de opwekking van duurzame

energie. Anders dan bij de levering van gas en elektriciteit worden veel vormen van

Hernieuwbare Energie niet bemeterd, bijvoorbeeld omdat opwekking en gebruik

geheel of gedeeltelijk ‘achter de meter’ plaatsvinden (denk aan zonnepanelen) of

omdat bemetering niet noodzakelijk is (denk aan houtkachels in woningen). En voor

zover wel bemeterd wordt, zijn deze gegevens in mindere mate centraal beschikbaar

dan de gegevens over gas- en elektriciteitsgebruik, bijvoorbeeld vanwege de

bedrijfsgevoeligheid van de informatie. Om de hoeveelheid Hernieuwbare Energie in

Veldhoven te bepalen zijn daarom inschattingen gemaakt.

2010 2011 2012 2013 2014

Houtkachels

woningen 38 38 39 40 41

Zonnestroom 0 1 2 4 7

Bijmenging

biobrandstoffen 21 30 28 27 ?

Tabel: Geschatte cijfers Hernieuwbare energie (TJ) in Veldhoven (Bron: Landelijke klimaatmonitor)

Grafiek: Geschatte cijfers Hernieuwbare energie (TJ) in Veldhoven (Bron: Landelijke klimaatmonitor)

Op gemeentelijke gebouwen wordt met zonnepanelen energie opgewekt. Op het

gemeentehuis wordt jaarlijks bijvoorbeeld rond de 36.000 kWh opgewekt, dat is

ongeveer 5% van het energieverbruik van het gemeentehuis.

In de vorige bijlage is aangegeven dat van het totale energieverbruik binnen

Veldhoven één groot bedrijf 20% verbruikt. Dit bedrijf koopt de stroom inmiddels

100% groen in. Omdat de herkomst van de groene stroom niet Veldhovens is, wordt

de duurzame stroom niet aan Veldhoven toegekend. Ditzelfde geldt voor alle

particulieren en ondernemers die groene stroom afnemen.

http://www.klimaatmonitor.databank.nl/Jive?cat_open_code=c137&var=avi_eltjbrut,avi_thtjbrut,houtbedrtj,houtwontj,meestookeltj,meestookthtj,ovbioel,ovbiowarm,windtjbrutnorm,zonpvtj,bio_verkeertj&period=2009,2010,2011,2012&view=line&geolevel=gemeente&geoitem=861

26

Bijlage 6: Activiteiten klimaatbeleid

Activiteiten gericht op het energiezuiniger maken van bestaande woningen en

gebouwen

Subsidie voor Veldhovenaren voor het treffen van duurzame maatregelen aan

particuliere woningen in de periode 2010-2013. Landelijk is het vanaf 2013

mogelijk om een energiebesparingslening af te sluiten tegen een gunstig tarief

(www.ikinvesteerslim.nl).

Verstrekte subsidie Duurzame Energie

2010 € 185.000

2011 € 60.000

2012 € 100.000

2013 € 118.000

Totaal € 463.000

De eerste jaren zijn er veel acties uitgevoerd om bewustwording bij bewoners te

creëren, zoals Energiemarkt, deelname aan het programma ‘Klus je rijk” (2010),

waarin een Veldhovens gezin de strijd aan ging met vier andere gezinnen om hun

huis zo energiezuinig mogelijk te maken, Energiebesparingskrant (editie

Veldhoven, 2010), Warme truien dag, Energybattle, Tentoonstelling duurzaamheid,

Heel Nederland fietst, Fietsen Scoort, Band op Spanning, Groene Voetstappen,

ffkes wisselen, Earth Hour, millenniumevent, Europese Mobiliteitsweek/Duurzame

mobiliteitsmarkt en Week van Veldhoven Schoon. Bewoners kunnen bij de

gemeente of de bibliotheek een Wattcher lenen (tegen borg), een meetapparaat

om te bekijken hoe ze thuis hun energieverbruik kunnen verminderen.

De communicatie bestaat uit het structureel plaatsen van artikelen en

themapagina´s over actuele onderwerpen in de lokale krant en het op de

gemeentelijk website informatie plaatsen over milieu en duurzaamheid. Door de

nieuwe inrichting van de website naar toptaken, is de hoeveelheid informatie over

milieu en duurzaamheid teruggebracht4.

Inmiddels wordt via de (landelijke) media veel aandacht besteed aan

duurzaamheid en bewustwording. In combinatie met prioriteitstelling worden

momenteel alleen nog de acties Nacht van de Nacht en Winkelen? Pak de fiets!

uitgevoerd. Daarnaast worden de Greenkids actief ingezet. Ook in de

communicatie die natuurlijk wel wordt voortgezet spelen de Greenkids een

belangrijke rol (Kinderklimaattop, Beursvloer).

Op initiatief van het bedrijfsleven is in 2013 het project ‘Veldhoven bespaart

energie’ gestart met als doel om (particuliere) woningen duurzaam te renoveren

en deze particulier hierbij te ontzorgen. Een keten van lokale bedrijven waaronder

een installateur (ook voor zonne-energie), glaszetter, isolatiebedrijf en EPA-

adviseur trokken in dit project gezamenlijk op. De doelstelling was om eind 2014

één maatregel bij minimaal 100 woningen uitgevoerd te hebben. Het project had –

net als landelijk vergelijkbare projecten - onvoldoende resultaat en is gestopt.

Knelpunt zit in het ontbreken van voldoende maatwerk en het onvoldoende

aansluiten bij de vraag van eigenaren/bewoners.

Eind 2013 is in samenwerking tussen gemeente Veldhoven en energiecoöperatie

Morgen Groene Energie gestart met een Lokaal Energie Initiatief. Dit heeft in 2015

4 De gemeente is vanuit het verdrag van Aarhus verplicht om milieugegevens digitaal te ontsluiten, door de huidige

inrichting van de website is het de vraag of de gemeente hier nog aan voldoet.

27

geresulteerd in de lokale energiecoöperatie ‘Vereniging Veldhoven Duurzaam’ . De

vereniging heeft als doel woningen te verduurzamen en het aandeel duurzame

energie te verhogen. Zij zijn geheel onafhankelijk en adviseren bewoners middels

een schouw van de woning. De diverse regionale energiecoöperaties en andere

samenwerkingsverbanden worden gesteund door het regionale project duurzaam

wonen. Hiervoor is VNG-subsidie aangevraagd, een regionale subsidieregeling

opgesteld en een digitaal energieloket www.hoebespaarikenergie.info opgezet.

Woningcorporaties richten zich op het duurzaam renoveren van huurwoningen.

Thuis heeft bijvoorbeeld in Zonderwijk circa 350 woningen gerenoveerd van

energielabel D/E naar B (gasbesparing per woning van circa 1.000 m3).

Diverse partijen in Noord-Brabant hebben een convenant afgesloten om te komen

tot ‘Nul op de meter’ woningen. Veldhoven is hier niet bij aangesloten, omdat

partners in Veldhoven ook niet deelnemen.

De gemeente heeft vanaf 2010 instellingen die subsidie van de gemeente

ontvangen voorwaarden opgelegd om beleid op te stellen en uit te voeren op het

gebied van onder meer duurzaamheid. Uit jaarverslagen over 2013 blijkt dat dit

goed is opgepakt. Er is meer aandacht voor energiebesparing, afval, fairtrade, en

biologische producten.

In 2011 zijn door de gemeente maatregelen genomen, gericht op energiebesparing

en binnenmilieu bij een groot deel van de bestaande scholen.

In de openbare ruimte wordt gewerkt aan energiebesparing bij de openbare

verlichting. In 2012 is bijvoorbeeld conventionele verlichting vervangen door LED

in de Rapportstraat en zijn projecten uitgevoerd met verlichting met een dimmer

(Centrum Oerle, Centrum Zeelst en de Locht). Ook aan de Oerse- en Heersebaan

is verlichting aangebracht die rekening houdt met de ecologische zone rondom de

weg. In de lichtmasten is LED-verlichting gebruikt, geïntegreerd in slimme

netwerken met diverse sensoren. Dit leidt tot minder kosten voor energie en

onderhoud, een lagere CO2-uitstoot, zorgt voor minder lichtvervuiling en vergroot

het gevoel van veiligheid en comfort. In dit project zijn Cradle-to-Cradle

lichtmasten gebruikt, waarbij afgedankte materialen op een milieuvriendelijke

manier worden hergebruikt als grondstof voor nieuwe producten zonder dat er

kwaliteitsverlies optreedt. Hiervoor heeft de gemeente een certificaat ontvangen.

Eind 2015 is op Habraken een proef uitgevoerd om ’s nachts minder verlichting te

laten branden.

Bij de editie 2011 van Cult en Tumult is onderzocht hoe het festival duurzamer kan

worden uitgevoerd. Dit heeft geleid tot een duurzaamheidsverklaring, de

organisatie van een Fair Trade ontbijt voor vrijwilligers, de actie ‘Band op

Spanning’ voor bezoekers en het gebruik van papier met FSC*-keurmerk voor

flyers, programmaboekjes en posters. Naar aanleiding hiervan is een digitale folder

gemaakt over duurzame evenementen.

Activiteiten gericht op de lokale duurzame economie

Voor bedrijven stelt de gemeente de gratis (uitgebreide) Milieubarometer*

beschikbaar. Gebruikers kunnen deelnemen aan een cursus duurzaam

ondernemen.

Bedrijven die verhuizen kunnen gebruik maken van de gratis Digitale verhuisscan.

Nieuwe bedrijven op Habraken krijgen gratis een duurzaamheidsscan aangeboden

(gemiddeld twee scans per jaar).

http://www.hoebespaarikenergie.info/

28

Met het bestuur van bedrijventerrein Habraken is een onderzoek gestart naar de

mogelijkheid van zonnepanelen op de gebouwen.

Activiteiten gericht op Klimaatneutrale* nieuwbouw

Op 26 februari 2010 is in Veldhoven het ‘Energyhouse’ geopend, een woning (deel

van een tweekapper) zonder aansluiting op stroom- en gasnet die in een

samenwerkingsproject tussen Energyhouse bv., Woningstichting ’Thuis (toen: Aert

Swaens) en de gemeente Veldhoven is gebouwd. Het huis is eerst gebruikt voor

demonstratiedoeleinden, maar wordt inmiddels verhuurd.

In 2011 heeft vanuit een regionaal project bij één woning in Veldhoven een

Bouwtransparant meting plaatsgevonden. Hierbij is de woning onderzocht op

warmtelekken met behulp van een infrarood camera en een lekdichtheidsmeting

(een zogenaamde ‘blowerdoor test’). De resultaten van de 12 deelnemende

regionale woningen was wisselend, waarbij sommige boven en andere onder de

normen scoorden. De woning in Veldhoven had een EPC* van 0,94 dat 18%

slechter was dan de verplichting uit het Bouwbesluit (0,80) en de bouwaanvraag

(0,80)

Bij de MFA Noord (2012) is een Bouwtransparant meting uitgevoerd. Hieruit bleek

dat de gevelconstructie van de getoetste etage goed lekdicht is.

Op 27 maart 2012 was Veldhoven gastgemeente voor een regiobijeenkomst van

de vereniging BWT Nederland en heeft Veldhoven het duurzaam bouwen

gepromoot. In Veldhoven wordt aan de voorkant van het proces goed naar de

duurzaamheidseisen gekeken. Aanvullend hierop zijn de checklists ‘duurzaam

verbouwen’ en ‘natuurmaatregelen’ gepromoot (2012).

Activiteiten gericht op groen gas en elektrisch vervoer

In Veldhoven is één multifuelstation gerealiseerd dat ook bio-ethanol en aardgas

verkoopt. Voor de vestiging van een multi-fuel tankstation is een gemeente

afhankelijk van de markt.

De gemeente heeft samen met Baetsen een vuilniswagen op groen gas

geïntroduceerd. Ook zijn in overleg met Baetsen de rijroutes gewijzigd waardoor

het transport efficiënter is en minder CO2- uitstoot geeft.

In 2013 heeft Veldhoven bedrijfswagens op groen gas en elektriciteit aangeschaft.

Om elektrisch rijden te stimuleren heeft Veldhoven in het openbare gebied 4

openbare oplaadplekken voor auto’s. Daarnaast zijn er oplaadpunten voor fietsen

(o.a. in Oerle op zonne-energie) gerealiseerd. Omdat er steeds meer aanvragen

voor oplaadplekken in de openbare ruimte binnenkwamen heeft het college begin

2015 beleid vastgesteld voor opladen in openbaar gebied. Ook heeft het college

het mogelijk gemaakt deel te nemen aan de pilot Verlengd Privaat Opladen

(opladen in openbaar gebied vanuit je eigen meterkast). Hiervan hebben in 2015

twee bewoners gebruik gemaakt. Een gepland snellaadpunt aan de Kempenbaan

(2010-2011) is vanwege subsidieweigering van de provincie helaas niet aangelegd.

In 2012 is een mobiliteitsmarkt georganiseerd, gekoppeld aan de Europese

Mobiliteitsweek. Tijdens de mobiliteitsmarkt konden inwoners kennis maken met

duurzame vervoersmiddelen middels een ‘Haute Voiture Show’. Ook is dat jaar

tijdens de Europese Mobiliteitsweek deelgenomen aan diverse acties zoals Groene

Voetstappen (gericht op basisschoolleerlingen) en ‘Ffkes wisselen’. Een aantal

29

mensen die wonen of werken in Veldhoven lieten een week de auto staan en

gebruikten een alternatief vervoermiddel zoals de elektrische auto of e-bike,

beschikbaar gesteld door de gemeente. Hun ervaringen deelden zij via een blog op

www.veldhoven.nl.

Om duurzame mobiliteit te promoten heeft Veldhoven zich ingeschreven voor de

Forward Award en hiermee de derde prijs gewonnen (2010). Deze prijs wordt

jaarlijks toegekend aan de gemeente die zich het meest inzet voor duurzame

mobiliteit.

Om elektrisch rijden in Nederland te stimuleren heeft de Stichting Natuur & Milieu

in 2013 een ideeënbundel uitgebracht met daarin de Greenkids en de Aktie ’Ffkes

wisselen’.

Activiteiten gericht op energiebesparing bedrijven via milieutoezicht

In 2010 is Veldhoven toegetreden tot het landelijke convenant ‘energiebesparing

bij supermarkten, evenals zes supermarkten in Veldhoven (drie supermarkten

doen niet mee). De zes supermarkten hadden tot 1 januari 2015 de tijd om de

afdekking van vries- en koelmeubelen te realiseren. In 2015 zijn ze opnieuw

gecontroleerd en is vastgesteld dat zij de afdekking hebben gerealiseerd.

In 2011 zijn bedrijven in het kader van handhaving aangeschreven op het

energieverbruik:

Alle relevante type-A inrichtingen Activiteitenbesluit (kantoren,

schoolgebouwen) zijn informatief aangeschreven over energiebesparing.

Bedrijven met een hoog energieverbruik hebben het verzoek gekregen tot het

aanleveren van een energieonderzoek en een plan van aanpak. Hiervoor is één

keer het instrument van last onder dwangsom ingezet en ook daadwerkelijk

verbeurd. In 2015 zijn deze bedrijven opnieuw bezocht en is vastgesteld dat

een deel van de besparingsmaatregelen inmiddels is getroffen.

In 2012 is bij zorginstellingen extra aandacht besteed aan het onderwerp

energiebesparing. Diverse zorginstellingen zijn hierop gecontroleerd en hieruit is

bijvoorbeeld gebleken dat Severinus ook energiemonitoring heeft gerealiseerd voor

alle gebouwen en besparingsmaatregelen heeft getroffen en gepland.

Activiteiten gericht op lokale duurzame energie productie

In 2013 is de zonnekade langs de Gender geopend in combinatie met een

groenzone tussen het terrein van ASML en de Kempenbaan. De kademuur is 1,5

km lang en draagt circa 400 zonnepanelen, die jaarlijks circa 150.000 kWh

opleveren (de energiebehoefte van ongeveer 43 huishoudens).

Op 14 mei 2013 heeft ‘De Solartour’ Veldhoven aangedaan. De zonnekade en het

Energyhouse zijn bezocht. De wethouder heeft een toelichting gegeven op het

beleid en het gebruik van zonne-energie bij de gemeentelijke gebouwen.

http://www.veldhoven.nl/

30

In 2013 heeft de gemeente de digitale Zonnekaart beschikbaar gesteld.

Hierop kunnen bewoners zien

of hun dak geschikt is voor

zonne-energie, wat dit kost en

wat de terugverdientijd is.

Vanaf 2011 is het aantal

zonnepanelen in Veldhoven

flink toegenomen door diverse

subsidieregelingen.

Bij het gemeentehuis en de

muziekschool is de opbrengst

van zonne-energie op een

paneel af te lezen voor publiek. Grafiek: aantal zonnepanelen in Veldhoven (Bron: Landelijke klimaatmonitor)

Het Projectbureau heeft een onderzoek uitgevoerd naar de haalbaarheid van

koolzaad op Habraken en het gebruik van de biodiesel (te winnen uit koolzaad)

voor de gemeentelijke voertuigen. Dit project bleek in deze vorm niet haalbaar

omdat de gemeentelijke voertuigen niet geschikt zijn voor biodiesel van een lagere

kwaliteit en omdat al was besloten dat de gemeentelijke voertuigen (op termijn)

overschakelen op aardgas.

Uit onderzoek in 2014 blijkt dat alternatieve energiewinning op braakliggend

terrein (o.a. Habraken) niet haalbaar is. Zonnepanelen zijn technisch wel mogelijk,

maar financieel niet haalbaar. Daarvoor zou de grond minimaal 15 jaar

beschikbaar moeten zijn. Bovendien zijn er belastingtechnische belemmeringen.

Het kweken van Bio-gewassen is wel mogelijk, maar financieel niet interessant.

Door nieuwe ontwikkelingen in 2015 zijn er mogelijk weer andere kansen die nog

moeten worden onderzocht.

De Veldhovense bodem is uitermate geschikt voor toepassing van bodemenergie.

Hierbij wordt gebruik gemaakt van warmte of koude in de ondiepe ondergrond om

een gebouw te verwarmen of te koelen. In de afgelopen jaren is bodemenergie

toegepast in grotere systemen (Kempencampus, Maxima Medisch Centrum,

*TechniekHuys, Abdijtuinen), maar ook in kleinere woningprojecten (o.a. bij

nieuwbouw in Oerle Zuid). Ook met behulp van het Masterplan bodemenergie

(2010/2011) worden nieuwe bedrijven op Habraken gestimuleerd om

bodemenergie toe te passen.

ASML heeft bij de nieuwbouw van kantoorgebouwen in 2015 gekozen voor

toepassing van restwarmte (die vrijkomt tijdens productieprocessen) voor

verwarming.

31

Bijlage 7: Activiteiten Biodiversiteit

In lopende (ruimtelijke) plannen is biodiversiteit nadrukkelijk uitgewerkt:

Verlengde Oersebaan en de Verlengde Heerbaan

Vooruitlopend op de aanleg van de Verlengde Heerbaan is in april 2012 bos- en

natuurcompensatie aangelegd.

Een hop-over voor vleermuizen is aangelegd.

De houtsingel aan de Zittardsestraat is versterkt met extra bomen.

Bij de aanleg van de nieuwe infrastructuur (2013) zijn faunapassages en

faunarasters geplaatst. Deze maatregelen zorgen ervoor dat de leefgebieden met

elkaar verbonden blijven en er minder verkeersslachtoffers vallen, vooral onder de

kleine zoogdieren, zoals egels.

Om de groenstructuur te versterken en tevens de biodiversiteit te stimuleren zijn

langs de Oersebaan veel inheemse bomen in extensief gras geplant.

Ook de boscompensatie voor Habraken is aangelegd, waarbij de gekozen soorten

aansluiten bij de boomsoorten die van nature in de omringende bossen voorkomen

(2013). In aansluiting op de natuurvriendelijke bermen en nieuwe natuur in het

kader van de nieuwe infrastructuur zijn er op diverse plaatsen akkerranden

aangelegd.

Oerle zuid

Vooruitlopend op de definitieve inrichting is een deel van de toekomstige

groenzone van Oerle-Zuid met bloemenmengsel door gezaaid en er zijn extra

bomen geplant ter versterking van de groenstructuur en ter variatie van het groen.

Dit gebied wordt extensief beheerd met ruige randen om de biodiversiteit te

stimuleren.

Aanleg groen middengebied Oerle zuid (2015), met een afwisseling van kruidenrijk

grasland, bloemenweide, akker, wadi’s, versterking houtsingels. Dit gebied wordt

gedifferentieerd beheerd.

Woonwagencentrum De Wegerd

Het groen rondom woonwagencentrum De Wegerd is in samenspraak met

bewoners aangeplant (2013).

Uitgangspunt was het centrum landschappelijk in te passen, met inheemse

soorten, extensief beheerd gras en droge en natte delen.

Meerstraat

De oude berkenlaan van de Meerstraat is de drager geworden van een wijkpark.

In het park is extra aandacht geschonken aan bloeiende boom- en plantensoorten

die aantrekkelijk zijn voor bijen, vlinders en overige insecten, zoals vlinderstruiken

(2013).

Herinrichting Oerle

Bij de herinrichting van Oerle centrum is gekozen om lindes te gebruiken als

laanbeplanting ten gunste van o.a. bijen en insecten.

32

Overige (groen)projecten:

landschapsplan Zilverackers

renovatie van Park Vogelzang

herinrichting Sterrenlaan

aanleg park Muggenhol

aanleg bomen, groen en wadi’s rondom MFA midden Ook wordt dit

natuurvriendelijk beheerd

Burg. van Hooflaan, inrichting bomen en groen. Inheemse boomsoorten lindes en

zomereik

Beheer groen

Chemische onkruidbestrijding is verdwenen uit de onderhoudsbestekken (2013).

Binnen de bebouwde kom wordt meer gazon extensief beheerd. Dit heeft onder

andere als doel de verhoging van de biodiversiteit in het stedelijk groen. Hierdoor kan

het openbaar groen er anders uit zien dan inwoners gewend zijn. In 2013 heeft de

gemeente hierover een aantal artikelen geplaatst om de inwoners over de nieuwe

werkwijze te informeren.

Buiten de bebouwde kom worden de nieuwe natuurgebieden en langs wegen linten

gedifferentieerd beheer toegepast met als doel verhoging van de natuurwaarden in het

buitengebied en koppelen van bos en natuurgebieden.

Plannen samen met externen uitgevoerd:

Uitvoering van het landinrichtingsplan Oerle/Wintelre (oplevering maart 2016),

waarbij o.a. waardevolle natuur beschermd wordt en nieuwe natuur is aangelegd,

waaronder poelen, kruidenrijk grasland, akkers, houtsingels en struwelen.

Het Waterschap gaat de waterberging en de natuur van de beek De Run op

Veldhovens grondgebied opwaarderen. Naast de opgave voor waterberging gaat

het om herstel van de Natte Natuurparel Groot Goor en beekherstel de Run

inclusief het voor vissen passeerbaar maken van stuwen. Ook andere doelen die in

het gebied spelen, zoals recreatie, landschap en cultuurhistorie wil Waterschap De

Dommel zoveel mogelijk meenemen. Inmiddels sluit het aan op de ontwikkelingen

rondom de planvorming N69. Dit project is nog in planfase.

In het kader van het (subsidie)project groen blauwe diensten, een project waarin

particulier landschapsinrichting en –beheer wordt gestimuleerd, zijn aanvragen

beschikt voor beheer van 17,35 are houtsingel en 83 landschapsbomen. Ook is er

21,6 are bloemrijke rand aangelegd (2013). Inmiddels is dit project afgesloten. In

gebied de Kempen is wel een nieuw contract opgesteld, maar hierbij heeft

Veldhoven zich (nog) niet aangesloten.

Aansprekende projecten uitgevoerd met derden:

In het kader van het Integraal Dorpsontwikkelingsplan Oerle zijn

informatiepanelen ontworpen voor het buitengebied van Veldhoven (vooral Oerle)

om mensen te informeren over biodiversiteit en cultuurhistorie van het gebied.

Deze borden zijn samen met de natuurpartners ontworpen (2012). De plaatsing

van de eerste informatieborden staat gepland voor 2016.

In juli 2012 zijn de eerste dakpannen voor zwaluwen in Zonderwijk gelegd. Door

de renovatie van de huurwoningen van Aert Swaens verdween de broedplek van

de gierzwaluw in deze wijk. In overleg met IVN en de gemeente besloot Aert

Swaens in het project 100 zwaluwpannen voor gierzwaluwen aan te brengen.

In het kader van ‘het jaar van de bij’ is een ontwerpwedstrijd voor bijenhotels

uitgeschreven in 2012. Het winnende ontwerp is in samenwerking met IVN en

museum Het Oude Slot uitgevoerd en in 2015 geplaatst in de tuin van museum

Het Oude Slot.

In samenwerking met de bijenhoudersvereniging St. Ambrosius zijn enkele

bijenkasten geplaatst aan de rand van de Berkt/Heikant. Ook heeft de gemeente

het convenant bijvriendelijk handelen ondertekend.

33

St. Ambrosius heeft in samenwerking met oa. de gemeente Veldhoven een nieuwe

bijenhal met heemtuin aangelegd op de Berkt, ter vervanging van de oude bijenhal

in het Oeienbosch. Deze moet weg vanwege de aanleg van de aansluiting A67.

In het park Vogelzang zijn in samenwerking met IVN vogelkastjes opgehangen

(2012).

Rondom de MFA’s Midden en Zuid zijn diverse vleermuiskasten opgehangen in

samenwerking met IVN (2012).

In de groenstrook bij de Peter Zuidlaan (grenzend aan de A2) is een klimaatbosje

aangelegd. De vereniging Poot van Metz heeft hiervoor € 3.000 gesponsord ter

verbetering van het leefklimaat Zeelst-oost. Het bosje bestaat uit 6 notenbomen,

deels op een verhoging in gras en met wat zitkeien erbij. Met het bosje wordt

aandacht gevraagd voor CO2-uitstoot.

Op 27 februari 2014 heeft Veldhoven als eerste Brabantse gemeente een

FSC*convenant afgesloten. De FSC* (Forest Stewardship Council) is een

internationale organisatie die zich inzet voor behoud en verantwoord bosbeheer

wereldwijd. Met de ondertekening van het convenant geeft de gemeente aan dat

zij verantwoord bosbeheer belangrijk vindt en dat zij dit ook wil uitdragen.

34

Bijlage 8: Milieubewustzijn meting

Belangrijkste conclusies uit een meting naar milieubewustzijn bij het burgerpanel om

het effect van de communicatie-inspanningen te meten (2010 en 2012):

31% van de inwoners denkt dat ‘volledig duurzaam zijn’ de belangrijkste

doelstelling is van de gemeente Veldhoven (in 2010 was dit 26%);

Ten opzichte van twee jaar geleden (12%) is het logo ‘Samen op weg naar een

duurzaam Veldhoven’ meer bekend (22%). Voor de meerderheid is het logo nog

onbekend;

Activiteiten die gemeente Veldhoven uitvoert op het gebied van milieu en

duurzaamheid zijn in 2012 aanzienlijk bekender dan twee jaar geleden;

Nacht van de nacht (50%, was 11%) en Week van Nederland Schoon (48%, was

16%) zijn het meest bekend onder de Veldhovenaren;

Het deel van de inwoners dat met geen enkele actie of activiteit bekend is, is

afgenomen (15%) ten opzichte van twee jaar geleden (25%);

De participatie aan één of meerdere acties is gestegen van 31% naar 55%. Aan

Winkelen? Pak de fiets! deden de meeste Veldhovenaren mee (28%);

Veldhovenaren zijn in 2012 iets positiever (45%) over de mate waarin de

gemeente het goede voorbeeld toont als het gaat om een duurzaam Veldhoven

dan in 2010 (36%).

88% van de bewoners vindt dat ze milieubewust leeft en ook (96%) dat zelf hun

steentje moeten bijdragen.

De verbetering van de bekendheid van de milieuactiviteiten van de gemeente zijn het

gevolg van de inzet van :

1. Een goede basisboodschap: duurzaam Veldhoven 2030;

2. Voortdurend herhalen basisboodschap;

3. Duurzaamheidlogo op meerdere uitingen gebruiken;

4. Duidelijker communiceren over onze voorbeeldfunctie.

Aanbevelingen zijn:

4. Meer persoonlijke communicatie;

5. Belonen van gewenst gedrag;

6. Voortdurend resultaten/voortgang laten zien.

35

Bijlage 9: Basisbouwstenen

Document Vastgesteld Actueel

Knel- en aandachtspunten Externe Veiligheid 23-03-2012 Ja

EU-richtlijn Omgevingslawaai 02-07-2013 Ja

Verordening geurhinder en veehouderij 20-05-2008 Ja

Bodemkwaliteitskaart en Nota bodembeheer 13-10-2015 Ja

Grondstoffenplan 2013-2016 08-01-2013 Ja

Afvalstoffenverordening 18-02-2010 Ja

Uitvoeringsbesluit afvalstoffenheffing 22-09-2015 Ja

Externe veiligheid

Jaarlijks (t/m 2014) is een Uitvoeringsplan en evaluatie opgesteld en aangeboden

aan de provincie Noord-Brabant voor het verkrijgen van subsidie ´Uitvoering

Externe Veiligheid´. In oktober 2012 heeft het college de bestuurlijke verklaring

‘borging externe veiligheid’ vastgesteld om te voldoen aan kwaliteitscriteria

externe veiligheid, waarvoor een certificaat is ontvangen. Regionaal vond in 2013

discussie plaats over het voortzetten van de regionale samenwerking in verband

met de komst van de ODZOB en de provinciale en landelijke kwaliteitseisen. Vanaf

2015 is er een gewijzigde regeling waarbij de middelen naar de ODZOB gaan en

gemeenten een deels gratis EV-advies over plannen kunnen krijgen.

De risicokaart is aangepast (2010 en 2013) en in het GIS-systeem opgenomen.

Nieuwe wetgeving is geïmplementeerd. In ruimtelijke ontwikkelingen, plannen en

vergunningen zijn de regels van externe veiligheid toegepast.

In 2011 heeft een aanvraag voor een vuurwerkvergunning tot veel zienswijzen

geleid. Hiervoor is onder meer een informatieavond georganiseerd.

In 2011 is een ‘inventarisatie buisleidingen’ opgesteld en in 2012 het

onderzoeksrapport ‘gewijzigde A2 regio Eindhoven, basisnet’.

Voor de Noordrand is een QRA (Kwalitatieve Risico Analyse) opgesteld. Hieruit

bleken geen groepsrisicoproblemen, maar wel enkele Plaatsgebonden Risico

Knelpunten rond een brandstofleiding. De informatie is gebruikt voor aanpassingen

van bestemmingsplannen.

Vanwege wijziging in de bouwregelgeving heeft de Veiligheidsregio in 2012 een

concept ‘actualisatie beleidsregels bluswatervoorzieningen en bereikbaarheid’

opgesteld. Deze beleidsregels worden toegepast bij de beoordeling en advisering

van bestemmings- en bouwplannen. In 2013 is Veldhoven aangewezen als

pilotgemeente om het nieuwe regionale beleid te testen in 2014. Dit resulteert in

een grondige analyse en mogelijke knelpunten, dat vervolgens voor bestuurlijke

besluitvorming wordt voorgelegd. Naar verwachting worden de nieuwe

beleidsregels in 2016 ter vaststelling aangeboden.

De Veiligheidsregio heeft een beleidsplan risicocommunicatie vastgesteld. Hierin

wordt helder uitgelegd welke rol de verschillende spelers op gebied van

risicocommunicatie hebben.

Geluid

In 2010 is de Regionale werkgroep EU-richtlijn Omgevingslawaai gestart. In 2012

zijn de geluidsbelastingskaarten en –tabellen vastgesteld. Het Ontwerp Actieplan

EU-Richtlijn Omgevingslawaai is opgesteld in 2012/2013 en heeft ter visie gelegen

in 2013. Er zijn geen zienswijzen binnengekomen. Het definitieve actieplan is door

het college vastgesteld (2 juli 2013). Omdat er geen knelpunten zijn en mede

gezien de beperkte financiële middelen heeft het actieplan een conservatief

karakter.

Veldhoven heeft in 2013 actief deelgenomen aan een regionaal project

belevingskaarten. Hierop is de beleving (gegevens GGD) en berekende overlast

van hinder door bewoners aangegeven.

36

Diverse procedures hogere waarde (Wet geluidhinder) zijn afgelopen jaren

vastgesteld en in procedure gebracht. Een besluit van 2011 leidde tot een beroep

bij de Raad van State. Er is geadviseerd in een aantal knelpunten.

De Regionale Verkeersmilieukaart wordt jaarlijks gecontroleerd en zo nodig

geactualiseerd (laatste aanpassing in 2015). Deze gegevens worden voor diverse

doeleinden gebruikt.

In 2013 is onderzoek uitgevoerd naar de gevelisolatie van woningen als gevolg van

het Tracébesluit N2, aansluitingen Meerenakkerweg/Heistraat en Noord-

Brabantlaan. De uitvoering hiervan en de eventueel benodigde aanpassingen aan

de woningen is een taak van Rijkswaterstaat. Hierbij blijkt (2014) dat bij geen

enkele woning aanvullende voorzieningen nodig zijn om aan de vereiste

binnenwaarde te voldoen. De eigenaren zijn hiervan op de hoogte gebracht.

Binnen het regionale project sanering woningen door verkeerslawaai heeft in 2010

één bewoner die in aanmerking kwam voor woningsanering hiervan afgezien (ISV-

regeling). In 2014 is een saneringsproject opgestart voor woningen van de A-lijst

(dit zijn woning met de hoogste geluidbelasting) die gelegen zijn aan De Plank, de

Locht en de Dorpsstraat (circa 120 woningen). Voor het merendeel van de

woningen geldt dat de geluidsbelasting zodanig is dat zonder maatregelen al

voldaan wordt aan de vereiste binnenwaarde. Daarnaast hebben 35 woningen een

zodanige geluidbelasting dat nader onderzoek aan de woningen nodig is. Deze

bewoners hebben een brief gekregen met een aanbod voor deelname aan het

project. Uit het nader onderzoek blijkt dat bij 3 woningen voorzieningen nodig zijn.

Lucht

In de gemeente Veldhoven werden in 2010 de grenswaarden voor de

jaargemiddelde concentratie van NO2 voor luchtkwaliteit overschreden op de

Kempenbaan-Oost. Bij deze weg bevinden zich binnen de getoetste afstand geen

gevoelige bestemmingen (2010). In 2011 waren er geen overschrijdingen, anders

dan op de rijkswegen waarop de gemeente geen invloed heeft. In 2012, 2013 en

2014 waren er geen overschrijdingen van grenswaarden, ook voor 2015 zijn deze

niet te verwachten.

Veldhoven heeft deelgenomen aan de Monitoringstool Luchtkwaliteit en heeft

gegevens aangeleverd aan het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

(NSL) (2010, 2011). Jaarlijks wordt de voortgang van de projecten doorgegeven.

In 2012 is een inventarisatie veehouderijen ten behoeve van monitoring NSL

uitgevoerd. Conclusie is dat er in Veldhoven geen knelpunten bij veehouderijen

zijn.

Bij de diverse ruimtelijke plannen hebben de ontwikkelingen geen bijdrage in

betekenende mate geleverd tot verslechtering van de luchtkwaliteit.

Veldhoven heeft samen met RIVM een meethut ingericht aan de Europalaan, die

vanaf 2010 metingen verricht van diverse stoffen in de lucht. Eind 2014 is deze

meting afgerond, en daarmee ook de financiële bijdrage door Veldhoven en de

Provincie Noord-Brabant. De metingen hebben binnen het landelijk meetnet

zodanig nut gehad dat het RIVM in ieder geval de NO2-metingen (Stikstofdioxide)

voortzet. In 2015 is dit project (financieel) afgesloten.

Bodem

Op 15 juli 2010 heeft de raad de Nota bodembeheer en de Bodemkwaliteitskaart

vastgesteld. De bodemkwaliteitskaart geeft inzicht in de samenstelling van de

bodem, de uitgevoerde onderzoeken en de resultaten daarvan. In de nota

bodembeheer is gebiedsgericht bodembeleid vastgelegd. Dit beleid maakt het

mogelijk - binnen zekere wettelijke grenzen – diverse bodemkwaliteitsnormen op

te leggen voor de gebiedstypen industrie, wonen en overig. Inmiddels zijn de

Bodemkwaliteitskaart en het Bodembeheerplan geactualiseerd en in 2015 door de

raad vastgesteld.

In 2010 zijn 35 bodemonderzoeken uitgevoerd op zogenaamde ‘potentiële

spoedlocaties’ . Binnen Veldhoven zijn 2 locaties met humane spoed (2011). Eén

37

sanering leek in 2012 afgerond (Alm), maar uit extra onderzoeken (2013) is

gebleken dat er een restverontreiniging (geen humaan risico) is, die actief is

aangepakt. Deze sanering is in 2015 afgerond. De andere sanering is opgepakt

met de start van het woningbouwplan (Schippershof). Omdat de provincie

aanvullend onderzoek wilde bij de locatie Pleintjes (locatie met potentieel

verspreidingsrisico en dus mogelijk een saneringsverplichting) is in 2014 besloten

deze locatie met de beschikbare ISV gelden over te dragen aan de provincie.

Veldhoven heeft bijgedragen aan een provinciaal project tot synchronisatie van

bodemgegevens (2011). Omdat de bodemgegevens periodiek uitgewisseld worden

is een uitwisselingsmodule aangeschaft.

Met Projectbureau Actief Bodembeheer de Kempen is in 2009 een overeenkomst

afgesloten voor verwijdering van zinkassen. Drie locaties zijn onderzocht, waarvan

bij één locatie zinkassen aanwezig bleken te zijn. De eigenaar heeft niet tijdig

gereageerd op een voorstel vanuit het Projectbureau met een gemeentelijke

bijdrage van € 30.000. Hierdoor is dit project afgesloten zonder gemeentelijke

uitgaven.

Het Besluit bodemenergie is medio 2013 in werking getreden. Landelijk zijn

afspraken gemaakt voor het registeren van nieuwe bodemenergiesystemen in het

Landelijk Grondwater Register (LGR). Grotere systemen blijven vergunningplichtig.

Kleinere systemen zijn meldingsplichtig. Veldhoven heeft inmiddels al

gerealiseerde kleinere bodemenergiesystemen opnieuw laten melden en een deel

geregistreerd.

Uit een WKO (Warmte Koude Opslag) kansenkaart (2012) blijkt dat toepassing van

bodemenergie zeer kansrijk is voor de gehele regio.

Aan de gemeenteraad zijn in 2012 vragen beantwoord over de proefboringen naar

schaliegas. Inmiddels is duidelijk dat de komende 5 jaar geen winning naar

schaliegas gaat plaatsvinden in Nederland.

Afval

2010: opening nieuwe milieustraat op Habraken.

2010: start gescheiden inzamelen van plastic.

2011: evaluatie haalsysteem voor plastic samen met de bewoners.

2011: benchmark uitgevoerd. Deze geeft goed inzicht in de positie op het gebied

van afval van de gemeente Veldhoven ten opzichte van andere vergelijkbare

Nederlandse gemeenten.

2011: evaluatie van het afvalbeleid.

2012: digitalisering van de afvalkalender. Hiermee wordt bespaard op papier, inkt,

brandstof, verspreidingskosten en vervoer (CO2-uitstoot).

2012: Veldhoven wint derde prijs ZAP-Gemeente 2012 (Zwerfafvalpakkers); vooral

de aanpak met de Greenkids was doorslaggevend.

2012: gemeenteraad stelt kaders voor afvalbeleid (26 juni 2012) en ‘stakeholders’

worden betrokken.

2013: vaststelling Grondstoffenplan 2013-2016 (college 8 januari 2013). Het doel

van dit plan is om 40% minder restafval voor verbranding af te voeren in 2016

zonder extra kosten. De gemeente gaat de service voor herbruikbare grondstoffen

verhogen en de service voor restafval verlagen. Dit betekent dat bijvoorbeeld GFT-

afval, plastic afval, drankenkartons en blik op een meer eenvoudige manier en/of

vaker ingezameld worden. Restafval wordt juist minder vaak en minder makkelijk

ingezameld.

2013: op 1 oktober is een inzamelproef van een jaar gestart in Meerveldhoven en

Zeelst. In deze proef is de nieuwe manier van afval inzamelen getest. Het doel van

deze proef is om meer afval her te gebruiken zodat minder restafval overblijft.

Eind 2014 is de proef geëvalueerd. Er is 55% minder restafval opgehaald (met

nascheiding), tegen iets hogere kosten.

2015: per 1 oktober is op basis van de ervaringen tijdens de inzamelproef de

afvalinzameling voor heel Veldhoven veranderd, waarbij de PMD–zak is ingevoerd

voor inzameling van plastic, metaal (blik) en drankkartons. Hierbij is de

38

ophaalfrequentie van diverse afvalstromen gewijzigd. Een intensieve

communicatiecampagne ondersteunde de invoering van de nieuwe

inzamelmethode.

Contractenbeheer:

Contract ‘Verwerking GFT’ (regionaal 2010) verlengd tot 1 februari 2017. Uit

regionaal onderzoek blijkt uit oogpunt van duurzaamheid en kosten het scheiden

van Groente/Fruitafval en Tuinafval in twee verschillende stromen het beste.

Enkele regiogemeente gaan hier proeven mee doen. Er is nu een reguliere

gezamenlijk aanbesteding voorbereid voor verwerking van GFT-afval.

Regeling voor Gedumpt Ongevaarlijk Afval (onder ander voor dumping van

drugsafval in het buitengebied) verlengd in 2011.

In het kader van de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 zijn gemeenten

vanaf 1 januari 2015 zelf verantwoordelijk voor het sorteren en vermarkten van

plastic verpakkingsafval. Veldhoven heeft voor dit contract samen met andere

regiogemeenten begin 2014 een marktconsultatie uitgevoerd om goed inzicht te

krijgen hoe deze nieuwe verantwoordelijkheid het beste ingevuld kan worden. Er is

een contract afgesloten voor 2 jaar tot 1-1-2017. Nu wordt in samenwerking met

een aantal regiogemeenten een aanbesteding voorbereid voor een contract voor

na 1-1-2017.

Voor de verwerking van restafval hebben in Noord-Brabant de gewesten

(waaronder het MRE) een overeenkomst met Attero tot 1-2-2017. De gewesten

kregen van Attero een naheffing wegens te weinig aangeleverd afval. In een

arbitrage hebben de gewesten gelijk gekregen van de arbiters.

In 2012 is onderzocht wat de mogelijkheden zijn na afloop van het contract met

Attero. Een van de mogelijkheden was het verwerven van aandelen Attero en de

verwerking van het (grof) huishoudelijk afval in te besteden. Het merendeel van

de gemeenten, waaronder ook het Veldhovense college (23 oktober 2012) heeft

om diverse redenen besloten niet in te besteden bij de huidige afvalverwerker. De

nieuwe aanbesteding (eind 2013) is gegund aan Attero (dit gaat rechtstreeks met

Attero). In het nieuwe contract is geen volumeplicht opgenomen.

Vanaf 1 juni 2015 heeft de gemeente een nieuw inzamelcontract met Baetsen

middels een Europese aanbesteding. Hierbij is niet traditioneel aanbesteed, maar

is gezocht naar een partner om de hoeveelheid restafval te verminderen.

Veldhoven stopt per 1 juli 2016 met de bijdrage aan de Retourette (AH ’t Look).

De gemeente draagt al jaren bij in de kosten van de afvoer en verwerking van de

gescheiden ingezamelde afvalstromen bij de Retourette in ’t Look. Met de

invoering van de PMD-zak die wekelijks aan huis wordt opgehaald is de Retourette

in feite een overbodige inzamelmiddel.

In 2014 is het contract met Wecycle verlengd voor de inzameling van afgedankte

elektronische apparaten.

In 2015 is gestart met de voorbereiding van een aantal andere nieuwe contracten,

zoals voor transport van restafval en gft en de overeenkomsten met de

kringloopwinkel en de organisatie die textiel inzamelt.

39

Bijlage 10: Lijst met afkortingen

CO2 Kooldioxide

C2C Cradle to Cradle. EED Europese Energie-Efficiency Richtlijn (Energy Efficiency Directive)

EMVI Economisch Meest Voordelige Inschrijving

EU Europese Unie

ESCo Energy Service Company

Fte Fulltime eenheid

FSC Forest Stewardship Council

GFT Groente Fruit en Tuinafval

GGD Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst

GIM Gemeentelijke Interne Milieuzorg

GIS Geografisch Informatie Systeem

GPR Gemeentelijke Prestatie Richtlijn

ISV Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing

IVN Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid

LED Light-emitting Diode

LGR Landelijk Grondwater Register

MBP Milieubeleidsplan

MFA Multi Functionele Accommodatie

MRE Metropool Regio Eindhoven

MUP Milieu-Uitvoeringsprogramma

NSL Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

ODZOB Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant

POS Projectgroep Ontwikkeling Samenwerking Veldhoven

QRA Kwalitatieve Risico Analyse

RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu

SLOK Regeling Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven

SRE Samenwerkingsverband Regio Eindhoven

WKO Warmte Koude Opslag

ZAP Zwerf Afval Pakkers

ZLTO Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie.

40

Bijlage 11: Begrippenlijst

C2C

C2C staat voor Cradle–to–Cradle, letterlijk vertaald ‘van wieg naar wieg’. De kern van

C2C ligt in het concept ‘afval is voedsel’. Alle gebruikte materialen kunnen na hun

leven in het ene product nuttig worden ingezet in een ander product. Hierbij mag geen

kwaliteitsverlies zijn en alle restproducten moeten geschikt zijn voor hergebruik of

milieuneutraal zijn. Deze kringloop is dan compleet ... en afval is voedsel. De C2C

filosofie wil voorzien in onze eigen noden, maar ook de toekomstige generaties van

meer mogelijkheden voorzien. Het motto daarbij is: probeer goed te zijn in plaats van

minder slecht!

In 2011 is de C2C tool ingevuld voor het gebied Runport A2. Hierdoor is meer inzicht

gekregen welke C2C maatregelen de gemeente zelf kan nemen in het gebied en welke

maatregelen door de te vestigen bedrijven moet worden overwogen.

CO2-neutrale gemeente

De CO2-uitstoot die gerelateerd is aan activiteiten binnen een gemeente wordt

volledig gereduceerd of gecompenseerd.

Energie-neutrale gemeente

De energie die gerelateerd is aan activiteiten binnen een gemeente, wordt binnen de

gemeentegrenzen op een hernieuwbare manier opgewekt.

EPC

Het Bouwbesluit stelt eisen aan energiezuinigheid van nieuwe woningen en

utiliteitsgebouwen. De maat voor energiezuinigheid heet Energie Prestatie Coëfficiënt

(EPC). De bepaling van de EPC ligt vast in de norm NEN 7120 Energieprestatie van

gebouwen (EPG). Deze norm geldt voor zowel nieuwbouw van woningen als

utiliteitsbouw.

Per 1 januari 2015 is de EPC-eis aan de energieprestatie van gebouwen aangescherpt

en aangepast in het Bouwbesluit. De aanpassing betekent een aanscherping van de

eis van 20% tot 50%. Voor woningen geldt een EPC-eis van 0,4. De EPC voor

utiliteitsgebouwen hangt af van de gebruiksfunctie.

ESCo constructie

Een ESCo is een Energy Service Company. Het is een bedrijf dat door toepassing van

verschillende maatregelen een bepaalde energiebesparing voor een gebouweigenaar

garandeert. Een sleutelrol hierbij speelt het prestatiecontract. Hierin worden afspraken

tussen ESCo en opdrachtgever over (onder andere) de te realiseren energiebesparing

vastgelegd. Worden de besparingsdoelen niet gehaald, dan is het risico voor de ESCo.

Wordt er echter meer energie bespaard, dan kan de winst worden verdeeld tussen

ESCo en opdrachtgever. Daarnaast bevat het prestatiecontract - wanneer relevant -

bepalingen over de kwaliteit van het te realiseren binnenklimaat en het onderhoud van

de installaties.

FSC hout

FSC staat voor Forest Stewardship Council, dit is een internationale organisatie die

zich inzet voor behoud en verantwoord bosbeheer wereldwijd. Met de ondertekening

van het FSC convenant in 2014 geeft de gemeente aan dat zij verantwoord bosbeheer

belangrijk vindt en dat zij dit ook wil uitdragen.

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/gebouwen/energieprestatie-nieuwbouw-epn/epc-berekenen/bepalingsmethode-nen-7120

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/gebouwen/energieprestatie-nieuwbouw-epn/epc-berekenen/bepalingsmethode-nen-7120

http://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/gebouwen/woningbouw/nieuwbouw-woningbouw

41

GPR

GPR staat voor Gemeentelijke Prestatie Richtlijn en is een instrument om de

duurzaamheid van bestaande bouw, nieuwbouw en grootschalige renovatie van

woningen utiliteitsbouw te meten met een cijfer op het gebied van energie, milieu,

gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. De Veldhovense ambitie is

gemiddeld 7.5, deelcijfer energie ten minste 7.

Vanaf 1 januari 2013 is het op basis van het Bouwbesluit ook verplicht om bij

omgevingsaanvragen voor nieuwbouwwoningen en kantoren een

milieuprestatieberekening te overleggen, bijvoorbeeld in de vorm van een GPR-

gebouw berekening.

Klimaatadaptatie

De kwetsbaarheid voor klimaatverandering is afhankelijk van de effecten van het

veranderende klimaat en de mate waarin de samenleving in staat is om te reageren

op die effecten, ofwel de klimaatbestendigheid. De klimaatbestendigheid hangt onder

andere af van de beschikbare financiële middelen, klimaatbewustzijn en aanwezige

instituties. In Nederland zijn de effecten van klimaatverandering aanzienlijk, maar

tegelijkertijd is de klimaatbestendigheid ook groot. Daardoor is Nederland niet zo

kwetsbaar voor klimaatverandering. Veel sectoren passen zich autonoom aan aan

klimaatverandering.

Klimaatneutrale gemeente

Alle uitstoot van broeikasgassen (dus niet alleen van de CO2) die gerelateerd is aan

activiteiten binnen een gemeente wordt volledig gereduceerd of gecompenseerd. In

de praktijk betekent dit dat de energie die gerelateerd is aan activiteiten binnen een

gemeente op een hernieuwbare manier opgewekt wordt. Dit hoeft niet binnen de

gemeentegrenzen plaats te vinden.

Lokale duurzaamheidsmeter

De Lokale duurzaamheidsmeter is een instrument dat inzicht biedt in de ambities en

initiatieven van gemeenten op het gebied van duurzame ontwikkeling. De

meter bestaat uit drie vragenlijsten, geënt op de drie dimensies van duurzame

ontwikkeling: People, Planet en Profit:

People Planet Profit

Verankering in de organisatie

Klimaat & energie

Duurzaam Inkopen

Burgerparticipatie Natuur & Water

Duurzame

mobiliteit

Duurzaamheid en Samenleving

Afval & Vervuiling

Maatschappelijk Verantwoord /Duurzaam Ondernemen

Veldhoven 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Overall Nr. 117 Nr. 54 Nr.40 Onbekend Nr. 19 Nr. 20

People 62% 71% 80% 80% 73% 73%

Profit 50% 64% 76% 76% 76% 76%

Planet 44% 62% 72% 80% 80% 80%

Met het oog op de gemeenteraadverkiezingen van 19 maart 2014 werd in 2013 een

nieuwe, geactualiseerde versie van de Lokale Duurzaamheidsmeter ontwikkeld.

42

Vandaar dat de score van Veldhoven vanaf 2013 bij People lager is. De ranglijst over

2012 was vanwege deze actualisatie niet meer beschikbaar toen in 2013 de vragenlijsten werden aangeleverd.

Milieubarometer

De Milieubarometer is een instrument om de milieuprestatie en CO2-footprint van een

bedrijf te meten. Na het invullen van de milieugegevens vertaalt de Milieubarometer

deze in heldere grafieken en een CO2-footprint. Dit geeft een overzicht van de score

op het gebied van milieu en waar de prioriteiten liggen voor het boeken van

milieuwinst. Daarnaast is er inzicht in milieukosten, kengetallen en een overzicht van

maatregelen waarmee milieuprestaties verbeterd kunnen worden en er kan een

vergelijking worden gemaakt met andere bedrijven.

SLOK-subsidie

Uitkering van het rijk voor Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven ter ondersteuning

van het klimaatakkoord 2007-2011 afgesloten tussen Rijk en VNG.

Evaluatie Milieubeleidsplan 2010-2016 - Veldhoven · Evaluatie Milieubeleidsplan 2010-2016 Samen op...

Documents

Transcript of Evaluatie Milieubeleidsplan 2010-2016 - Veldhoven · Evaluatie Milieubeleidsplan 2010-2016 Samen op...