eurovisieeen uitgave van studievereniging europese studiesa publication of the study association of european studies

volume 11issue 3

February 2016

here is yanisvaroufakis!also in this issue: brexit / ses conference / eu2016moldova / education / monetary union / and more

(ad)

Studeer je dit jaar af? Wil je op de hoogte blijven van je vakgebied en contact houden met andere alumni?

Word lid van de Kring Europese Studies!

www.uva-alumni.nl/europesestudies

De Kring Europese Studies is aangesloten bij de Amsterdamse Universiteits-Vereniging (AUV). Er zijn ruim 135.000 UvA-alumni, die allemaal deel uitmaken van de academische gemeenschap van de UvA. Een fantastisch netwerk vol veelsoortige kennis en ervaring, om aan bij te dragen en je voordeel mee te doen.

February 2016 3

editorialmaitrie ramautar

eurovisie / february 2016contents

ses-news: what has happened?page 4 ENGLISH

here is yanis varoufakispage 6 english

Brexitpage 8 english

Leerssenpage 11 english

europe’s lost citizensPage 12 English

the eternal returnpage 14 english

de eu economisch bekekenpagina 16 nederlands

het nederlands eu-voorzitterschappagina 18 nederlands

het kleine broertje van roemeniepagina 22 nederlands

One of the hottest topics of today seem to be cultural differences. Some people

think it is unrealistic for different cultures to live together in peace, while others think solidarity can overcome most problems. I have always envied the second group. They are either truly altruistic or impersonate some sort of ‘shame culture’. And I believe altruism falls under the same category as flying unicorns. But still, nowadays you have to dedicate your life to seemingly altruistic deeds because of social pressure. Nobody can say they want to be a banker without their personality being severely judged. Your actions have to be for a greater good and are supposed to make the world a better place, so you can feel good about yourself. How selfless.

This edition you can read all about the (in)famous Yanis Varoufakis, Brexit, the EU2016 programme and the economic problems of the EU.

We are born selfish.−Richard Dawkins

Editorial office Spuistraat 134, 1012 VB Amsterdam, room 0.17, i.t.n.o. SES Editor-in-chief Maitrie RamautarEditors Emiel Janssens, Michelle Kooiman, Mats Licht, Maitrie Ramautar, Levente Vervoort, Ruben WissingFinal editing Inge Getkate, Marijn van der WalDesign Emiel JanssensWith contributions by Maarten van Campenhout, Joep Leerssen, Marlieke Ruiter

imprint

EuroVisie4

What has happened?

After our city trip to Cologne, we’ve had a couple of days to sit back and relax. But shortly after this, it was time for the Golden Happy Borrel. During those Happy Borrels, you get two beers for the price of one! There will be one (or maybe two) other Happy Borrel(s) this year, make sure you don’t miss them!

S E S - N E W S E N g l i s h

We’ve already passed a wonderful semester, in which you joined us on many activi-ties, where we drank a few beers while repeatedly discussing our most appreciated subject, or perhaps even our muse: Europe. To all new European Studies students, international and Dutch, we would like to say that you have integrated well into the student culture of Amsterdam and SES. The group is now full of enthusiastic people from different backgrounds and cultures, which makes Uncle SES a content man.

marlieke ruiter

February 2016 5

At our first international Pubquiz, we’ve reached a new record of participants. With over one hundred participating SES-members, it was a memorable evening. It was also a good way to test the knowledge about Europe you’ve gained so far! The Anti-Tom Team went home with the title.

By the end of November, the Debate Committee organised a debate about the Russian interference in Syria, where we discussed this questionable subject in detail. A special word of thanks goes out to the representative of Bonaparte, who was in charge of leading the debate.

In January, we held the Family Day and Dutch Night. The latter was a nostalgic evening full of Dutch karaoke, cheese, bitterballen and koekhappen. If you can’t get enough of our Dutch culture – there are some games left to be played in our office. Challenge the Board!

The Christmas recess started off with the dazzling Gala! Starting out in Pata Negra before dancing our asses off on the dance floor of Panama. You have probably taken a good look at the photos, but if you haven’t, we wouldn’t want you to miss out on these beauties.

EuroVisie6

p o l i t i c s e n l i s h

A Wirtschaftsrockstar is what the Berliner Volksbühne calls Yanis Varoufakis in the description of

the event of February the 9th, in which he will announce his new pan-European leftist group, the ‘Democracy in Europe Movement 2025’. Greece’s former Minister of Finance not only stands out against most contemporary politicians because of his Marxist thoughts, but also his outspoken style and ideological determination that has resulted in a true following for the avid motorbike enthusiast.

In an interview posted on his eponymous website (‘thoughts for the post-2008 world’) Varoufakis, sporting a leather jacket, explains his motivations for founding DiEM 2025. Not surprisingly, in a provocative move Varoufakis decided to officially announce his movement in Berlin,

on Rosa Luxemburg Square. It is obvious that Varoufakis’ interactions with the IMF, the ECB and the European Commission troika further shaped his political views on democracy in Europe. When asked if the name of his movement suggests a lack of democracy in Europe, he said ‘the way in which the democratically elected government of Greece was crushed by an ironclad unelected troika of creditors […] alerted many Europeans [not] to the democratic deficit, but the deep contempt for democratic process in Europe.’

Varoufakis’ movement is supposed to be a non-party consisting of progressive European leftists, who should come to a consensus on how to electorally address the EU’s common problems in various forums across the continent. He stresses that starting a conversation and ‘sitting

around the table’ is invaluable, as such discourse has ceased to exist in European politics ever since the Euro crisis broke out five to six years ago.

Before the end of 2015, Varoufakis published a preliminary manifesto for DiEM 2025. Devoid of subtleties, its mission reads in capital letters ‘to democratise Europe or abolish the EU’. The paper is headed: ‘the European Union will be democratised or it will disintegrate’. Varoufakis starts off boldly by saying ‘a spectre is haunting the Powers of Europe’, not hiding the inspiration he must have had from that other manifesto.

here is yanis!

Yanis Varoufakis has gained a cult following among Europe’s progressive left. EuroVisie’s Levente Vervoort looks into Varoufakis’ freshly

announced political movement, DieM 2025.

“The European Union will be democratised or it will disintegrate”

February 2016 7

Democracy, rule by the peoples of Europe, government by the demos, is what these ‘Powers of Europe’ fear. It is the ‘shared nightmare’, as Varoufakis calls it, of a list of institutions he describes in an unconventional manner. Among those Powers he mentions ‘the Brussels bureaucracy and its hit squad inspectorates and the troika they formed together with unelected “technocrats” and ‘media-moguls who have turned fear-mongering into an art form’ as well as ‘corporations in cahoots with secretive public agencies investing in the same fear to promote secrecy and a culture of surveillance that bend public opinion to their will’.

Not often do we read such radical political ideas nowadays without nation, race or religion being mentioned. So, well done, Yanis, especially on ‘cahoots’! But Varoufakis quickly gets to the point, examining in short how the European Union turned from an exceptional achievement, bringing together different cultures and offering a framework for shared human rights, into a confederacy of ‘economically naïve officials’ and ‘financially incompetent experts’ that has allowed for the reawakening of nationalism, extremism and racism.

Further on, Varoufakis presents his Marxist libertarian economic views. Varoufakis, who taught economics and econometrics in Essex, Sydney and Athens before engaging in politics, explains how competitive austerity has resulted in recession in the peripheral countries on the one hand and low investments in the stronger countries on the other. Meanwhile, non-Eurozone countries are alienated, forcing them the look hither for partners and inspiration. Unprecedented inequality combined with authoritarian, illegitimate and inefficient policy has Europe’s countries on a crossroads between retreating into ‘the cocoon of the nation-state’ and ‘submitting to the Union’s “democracy-free zone”.’

Either option would lead to untold hardship. In essence, DiEM 2025’s mission is to prevent this course of events with the resurgence of democracy. It is clear that Varoufakis et socii are fed up with the current EU, with its supranational element of ‘we, the technocrats’ or its intergovernmental counterpart of ‘we, the governments’. However, Varoufakis does not stop at criticising the current state of affairs in Europe, he also offers several answers to these questions

of democratic deficit and political restructuration. In the short term, he calls for full transparency in decision-making, for example by live streaming Eurozone council meetings, publishing ECB minutes or uploading TTIP negotiation reports to the web. Furthermore, he stresses that all aspects of the European crisis should be addressed within a year, being public debt, banking, failing investment and soaring poverty.

His major trump, however, is the proposal of a Constitutional Assembly. This assembly should come into existence within two years and would consist of representatives elected on transnational tickets, with representatives coming from at least fifteen member states. The job of this Constitutional Assembly would be to thoroughly examine the Union’s future and to draft a democratic European constitution replacing all current treaties.

DiEM 2025 strives to achieve its goals by 2025. Unrealistic as they may sound to you at the moment, it is possible that Varoufakis’ timing is perfect as he seemingly offers a well-prepared Europeanist leftist movement in a time in which the rise of right-wing populists has pulled the traditional socialist left further towards the centre of the political spectrum. Hopefully, Varoufakis will at least be able to offer a viable alternative for the discontented citizen who seeks radical change without plummeting into the abysses of xenophobia, chauvinism and militarism. The Wirtschaftsrockstar will announce his plans on the 9th of February in the Berliner Volksbühne. Until then, get familiar with Varoufakis’ ideas by reading this description of his ideal Europe:

YANIS VAROUFAKIS’ IDEAL EUROPE is:

A Democratic Europe in which political authority stems from sovereign European peoples

A United Europe whose citizens have as much in common across nations as within them

A Decentralised Europe that uses central power to maximise democracy in workplaces, towns, cities, regions and states

A Social Europe that recognises that liberty necessitates not only freedom from interference but also the basic goods that render one free

from need and exploitation

A Pluralist Europe of regions, ethnicities, faiths, nations, languages and cultures

A Transparent Europe in which all decision-making takes place under the citizens’ gaze

A Cultured Europe that harnesses cultural diversity and celebrates not only its invaluable heritage but also the work of Europe’s dissident

artists, musicians, writers and poets

A Realistic Europe that makes the best use of available means

A Productive Europe that directs investment into a shared, green prosperity

A Technological Europe pressing new technologies in the service of solidarity

A Historically-minded Europe that seeks a bright future without hiding from its past

A Creative Europe that releases the innovative powers of its citizens’ imagination

A Liberated Europe in which Europeans are born into fewer stereotypical roles, get even chances to develop their potential, and are

free to choose more of their partners in life, work and society.

EuroVisie8

David Bowie, maybe the biggest British rock star, passed away a few weeks ago due to cancer at the age of 69. Since then, the whole world started to look back at his oeuvre and worshipped him for his crazy looks and controversial music, which is in contradiction to his strict, Victorian upbringing. Bowie thought that this typical English conservative way of living put a strain on expression and change. Maybe this Victorian, conservative attitude is also the reason why the United Kingdom has always upheld a sceptical stance towards the European Union.

michelle kooiman

BRitish conservatism standing in the way

British conservatism seems to have dominated the UK’s political attitude ever since they joined the Euro-

pean Community in 1973. Although voted out two times before they were able to become a member state, they eventually joined the EC since it would stimulate their agricultural chances in Europe. After that, since the UK is one of the biggest players inside the EC, they became one of the loudest voices when making European policies and they still have that position today. With the same loud voice, the UK announced that a British exit from the EU is likely to happen if the people decide they are willing to give up their membership.

The feeling that nation states should put more emphasis on their democratic status becomes more and more important every day, since many conflicts and troubles in Europe are putting a strain on the govern-ments involved that must deal with these situations. Especially the economic diffi-culties of some of the member states and the migrant influx are the biggest problems the EU has to face. Whatever they decide, the member states are very divided about what needs to be done. This is a classic difficulty of the EU: member states have

different and sometimes even conflicting interests. It almost seems impossible to achieve unity and especially citizens of nation states become more sceptic about the EU’s ability to come up with sufficient solutions. The EU wants to tackle these conflicts by increasing their political unity and integration, a strategy the UK seems to be allergic to. Another major point of

criticism is that EU institutions are not transparent enough. People do not really know what happens in Brussels and when a problem occurs, the EU is not always able to tackle this problem effectively because of their bureaucratic framework. This point of criticism is not just British, it is

shared by many member states. However, it stimulates British conservatism since the UK is not pleased by the way things go in the EU. Just by working on increasing transparency in Brussels, more effective policies can be made and EU citizens are more aware of what happens in a EU-con-text.

This is not the first time the UK has been hesitant to stimulate European integration. euroscepticism has always seemed to be part of their political strategy. Some say that euroscepticism is a product of histori-cal pride or ‘the superiority complex’. The UK’s imperial heritage could be the reason why they are not willing to hand over power, as they are able to handle things on their own. If this is true, conservatism seems to be the reason why a Brexit may happen. Nonetheless, this possible expla-nation seems a bit overdone.

A more realistic explanation would be that the UK has had a different idea of the EU ever since it was founded after World War II. Most of the member states on the continent had been occupied and had to deal with a terrible amount of damage and loss of lives. Although Britain was very

b r e x i t e n l i s h

“Some say that euroscepticism is a product of historical pride or ‘the superiority complex”

February 2016 9

BRitish conservatism standing in the way

much involved in the war, it did not have to make severe changes to its society after it ended. Therefore, the EU never functioned as a symbol of a new beginning for the Bri-tish, in which keeping peace was the most important goal. The UK joined for econo-mic reasons and therefore did not share the same motives and background as the other member states. Because the EU has proven their member states have been able to live in peace for so many years, which was the main reason the Union was founded, some people may question whether the EU is still relevant, since an outbreak of war among member states is no longer a direct threat anymore.Of course the EU has proven to be more than just a peace-provider. Still, economic benefits do not seem to outweigh the possible advantages the Britons see in leaving the EU. The prevailing thought in the UK is still that any difficulties should be

tackled by the country itself, rather than by following EU policies. Leaving the EU can prove to be a tough decisions since the UK will lose a lot of privileges the EU membership provides it

with today. Due to the membership, British trade agreements are a lot more beneficial than they would have been without. Also, their military power will wear off if they turn their backs on a European military power if

“Still, economic benefits do not seem to outweigh the possible advantages the Britons see in leaving the EU”

David Cameron, Prime Minister of the United Kingdom

a military crisis occurred on the continent. The aggressive attitude of Russia should be reason enough for wanting to keep military power in the EU. Britain would lose friends on the continent and would be left with little influence.

Maybe the UK can learn something from one of their biggest rock stars of all times. Change is a good thing and until now, the UK has proven that their will of maintaining power and control is stronger than the will of increasing European cooperation and integration. They remain conservative by wanting to solve issues on their own, in-stead of together with their fellow member states. However, the people of Britain have a point when criticizing the lack of trans-parency of the EU institutions. Working on these bureaucratic inefficiencies can be more fruitful than turning their back on the EU-family.

“Britain would lose friends on the continent and would be left with little influence’”

EuroVisie10

Due to the countless possibilities the internet provides, our society becomes more and more intertwined with media and news. Today we know what happened, where it happened, and how it happened in just a matter of minutes. As Europe has faced many challenges, Europe has been a hot topic in the news in this past year. The Euro crisis, speculations about a

Brexit, a Grexit and the still ongoing refugee crisis have been widely covered by the various news and media channels in Europe.

But do we really know what’s happening? Can we believe what present day media offer us? How do media decide what ‘news’ is? And how does this influence our perception of the Europe we live in? At this conference, we will try to clarify these issues and get closer to reality. We will focus on media and news channels in Europe. The following keynote speakers will discuss these - and more - questions.

Keynote speakersBen Knapen is a Dutch politician of the CDA (Dutch Christian Democrats) and a member of the senate. He was the State Se-cretary of Foreign Affairs in the first Rutte cabinet. His portfolio comprised European Union matters, as well as international aid. Furthermore, he is the former editor in chief of NRC Handelsblad.

Caroline de Gruyter is the European Affairs correspondent, based in Vienna, for the Dutch daily NRC Handelsblad. She has wor-ked as Geneva and Middle Eastern correspondent for several Dutch newspapers. She is also the author of the book Europeans. Living and working in the Capital of Europe. She will give you an insight in the daily life of a journalist in Europe and the challenges she faces.

Chris Aalberts (PhD) is a writer, speaker and lecturer in Political Communication. His books cover topics such as social media and politics, the European Union and media relations. In addition, he is a political reporter for the Dutch news and opinion website ThePostOnline. He will give a lecture about media and press in Europe, involving the European citizen in the political debate.

Additional information:Location: Crea – Nieuwe Achtergracht 170Date: 1st of April, 2016 Time: 10:00 – 17:00, ‘borrel’ afterwards!Tickets: €7,50 students, €12,50 non-studentsLunch includedIt will be possible soon to sign up at www.ses-uva.nl/conference Questions: congres@ses-uva.nl

SES conferenceImagining Europe: the influence of media in Europe on journalism, civilians and politics

February 2016 11

So… are there things in this world which are actually getting better? Hmmm…

well yes, of course. A lot of people point to the rise of the great TV series (since The Sopranos we have had The Wire, Mad Men, and that creepy one set in Washington with Kevin Spacey…). As TV is getting better, books are getting cheaper, websites like Abebooks allow you to compare prices even for out-of-print second-hand material. There is even a zero-value economy emerging where books are exchanged for free, dumped in public spots like the parlours of backpackers’ hostels or next to the photocopying machines in the PC Hoofthuis (where I picked up a biography of the fascist leader Anton Mussert and a Jo Nesbø thriller, yay!).

What else… OV-fiets, that marvelous publicly-owned bicycle plan which dimly recalls an anarchic intiative of Amsterdam’s mythic PROVO hippies, back in the sixties… the limitless availability online of all great music and all fine movies ever made. Skype; Blackboard. Vegetarianism going mainstream. What’s not to like? We’ve never had it so good.

The bloke who said that originally was one of the last decent tories in Britain: Harold Macmillan. He who confessed that his idea of a nice evening was “retiring early with a good Trollope” – he meant

the Victorian author, not Victoria’s Secret, bless his innocence and his taste (let me recommend Barchester Towers and The Way We Live Now, available for free in a café near you). Since the grouse-shooting Downton Abbey days of Uncle Harold, the Tory party has become very different indeed, descending by way of Enoch Powell, Norman Tebbit and Margaret Thatcher to the unsavoury low of... well, let’s say: Boris Johnson.

We have always had ballistic fools on the fringes of the political spectrum. The famous Dutch case was an alcoholic vagrant nicknamed Hadjememaar, who was voted into the Amsterdam city council in 1921. Of more national prominence was “Boer Koekoek”, MP for the Boerenpartij in the late 1960s, notorious for his redneck pig-headedness (“We of the Farmer’s Party want all of the country to be raised by two feet, so that we farmers no longer have to bend down”).

And so to Geert Wilders and Donald Trump. The difference between them and their forerunners is that they are better at surviving their obnoxious gaffes. Wilders gets away with barely-veiled calls for violent intolerance against ethnic minorities in this country, Trump thrives on daily howlers, boorish insults, and survives even the endorsement

of Sarah Palin. And yesterday’s fools and trolls are by now calling the shots. A notorious joker from yesteryear, Pierre Poujade, was the political mentor of Jean-Marie Le Pen, and Le Pen’s daughter is to French politics what Boris Johnson is to Britain.

Europe’s real crisis is the rise to power of “Poujadisme”. It has been largely made possible by the decline of what used to be decent conservatism (Eisenhower, Macmillan). Berlusconi, Putin, Orbán, have shown it the way into the centres of power. Modern Poujadism combines one-man authoritarianism with a populist appeal to grassroots sentiment, combines free-market economics with violent xenophobia, and their power rests mainly on their bad manners and their shock value: like the New Kids Turbo of politics, they provide excellent media entertainment to both their followers and their opponents (who just LOVE to hate them). Colourful, exciting, stars of the new digital TV age, they are in a league with Tony Soprano, Don Draper, and Cartman from South Park. And they are going to take over, not like that creepy guy in Washington played by Kevin Spacey, but like “Family Guy” Peter Griffin, played by Donald Trump.

leerssen “tv, culture, politics...”

e n g l i s h co lu m n

Joep Leerssen is Professor of European literature at the University of Amsterdam.

EuroVisie12

the european union and its lost citizens

Since the beginning of this year, the Netherlands is chairing the Euro-pean Union for a six-month term.

During the official opening of this Dutch presidency in Amsterdam it became clear once again how unpopular the whole pro-cess of European Union politics is in The Netherlands - and probably also in the rest of the European Union. An official ceremo-ny was organized in the Paleis op de Dam at Dam Square. I was walking there by accident and although it was a rainy day, there was almost no crowd to watch our European leaders enter or leave the buil-ding. As you would expect, the Dam was as busy as always, but only a few people stood still to watch what was happening. I have to admit I didn’t know myself that these festivities were planned in Amster-dam, but when I stood there it became clear to me that these formalities were part of the Dutch European Union presidency. The following days, there were a few news

items about it on national television, but my thoughts about the unpopularity of the European Union were only confirmed. Most European citizens are not very intere-sted in the daily functioning of the several institutions of the European Union and I cannot really blame them.

Many social scientists and researchers agree that the European Union suffers from

a critical identity crisis. Most people do not know much about the European Union and its institutions. Also, the politicians within the most important institutions of the Eu-ropean Union are unknown to most of the common European citizens. Most Dutch people know Frans Timmermans due to his emotional speech after flight MH17 was shot down in eastern Ukraine, but do they know who Jean-Claude Juncker, Federica Mogherini, Martin Schultz, Guy Verhofstadt or Nigel Farage are? If you asked the peo-ple on the streets, you would be surprised by how few people know these people by name or face, let alone what their jobs are and how the European Union really works. This is all quite understandable, if you realize how little attention there is for the political education of the citizens of the European Union.

Democracy offers more improvements than just voting during election time.

o p i n i o n e n g l i s h

Why is the European Union so immensely unpopular? It’s all about education, Maarten van Campenhout thinks. Before a debate on integration, people should be informed.

“We need to know what we are talking about first, and that is what is lacking in society”

February 2016 13

Democracy means trying to understand a problem first, having a debate about it, looking for solutions in every layer of society, and in the end, yes, there is a parliament needed to take the final vote and a government with its task to im-plement the policies. But remember, the people can play an essential role in this process. However, we need to know what we are talking about first, and that is what is lacking in society. Most people simply do not have the knowledge, because they are not educated well enough in this field of interest. The problem is that this particular field of interest matters for everyone.

How can we reach the situation in which almost all inhabitants know how the European Union as well as national politics work? I think it is not that difficult to make a positive change in this regard. At the moment there is almost no attention for teaching about the European Union in

Dutch secondary schools. There is little attention for national politics and the rule of law; it seems to be so limited. I advo-cate the introduction of a new subject in secondary schools. I suggest calling this

subject National and European Union Politics, a subject that will be taught until the fourth year of every level of secondary school. This may seem a bit intensive, but it is important to make the next generation aware of the big impact of politics on their

daily lives, and there is so much to learn in this field. At the same time, it is a great opportunity to make the youth enthusias-tic about politics. I think there is a good chance it will increase the amount of really talented politicians making their way to The Hague or Brussels and make the professi-on of being a politician honourable again.

Before elaborating on the debate about whether we want more or less European integration, I think it is wise to take a step back and look at what we have and start educating society about our national and European political systems. As is widely known, the word democracy originates from the Greek dēmokratía which means “rule of the people”, which was created from the words dêmos, “people”, and krátos, “power”, or “rule”. Knowledge is power and in order to get the power to the people, people have to gain the know-ledge first.

“It is wise to take a step back and look at what we have”

EuroVisie14

e x t r e m i s m e n g l i s h

The Internet adheres to its very own particular set of rules. The arrival of social media and its subsequent

boom had only complicated things further, and suddenly, it seemed as though the world had transformed into a cesspool of nightlife updates, music videos and make-up tutorials. Unfortunately, the recent turn of events on Europe’s “outer borders” combined with, undoubtedly, some wintertime boredom have prompted many of our formerly goofy internet acquaintances to share something much more sinister with us: opinions.

Gone are the days when one had to write letters to the editor to give one’s own thoughts some public exposure, and go through the pesky steps of taking pen to paper, walking to the post office and purchasing stamps, just to get a faint chance at not being edited out of the final publication. Today, everyone has become their own editorial board, and the barrier between mind and Facebook wall evidently poses very little deterrent. When people lose their filter to the appeal

In today’s world everyone has a voice, and in Europe, these voices keep getting

more and more angry. Patterns that we have not seen for 70 years emerge again. MATS LICHTwonders: Is history

bound to repeat itself, or does Europe still have a chance?

the

eternalreturn

Image: kalachakra, or the wheel of time, is an ancient concept of the cyclicity of ages.

February 2016 15

of an angry rant, however, it gives us an unprecedented view into the seedy underbelly of what we call society. In this case, it may be an insight we would rather miss out on.

A noticeable change has occurred in the way people express themselves on the Internet. What used to be unacceptably terrible a year ago had become only borderline offensive by October last year. In the meantime, thanks to the atrocious terrorist attacks all over the globe, a new quality of hatred-filled rhetoric has reached society’s centre. When was it ever acceptable before for a broadsheet journalist to openly call for a head of government to resign? And when has the density of xenophobic statements in all channels of the media ever been higher?

To the emerging anti-establishment New Right in Europe, what we are experiencing is merely a knock-on effect of the so-called “migration crisis”, it is the emergence of the courageous European from a “prison of public opinion”. For too long have governments silenced the righteous concerns of their people to protect their own power against the inevitable will of the masses, has the press imposed a leftist opinion, have those speaking the truth been persecuted for speaking out. It is not a coincidence that this sounds a lot like a conspiracy theory. To older and less enthusiastic spectators, the phenomenon sounds like something else, something shrouded in uncomfortable memory: the return of the Nazi rhetoric. ‘Recently, the potential parallels between 2016 and 1933 have become unsettling,’ posted one German commentator on Facebook, reaching a few thousand likes at the beginning of the year.

Is 2016 going to be the new 1933? Certainly not. But are there parallels to be found between the rise of fascism in the 1930s and the current events evolving around the European borders? Shedding a little light on this question is Jürgen Schwandt, ex-captain at sea turned columnist and born in 1936. Raised in the war rubble of Hamburg, the old sailor has some particularly personal issues with the rising Right, which he frequently vents about on social media. ‘It is 2016 and on German squares, AfD-politicians talk about […] Volksgemeinschaft. Refugees are “Barbarians”, and the masses are jeering to it. I am angry and stunned.’ They are still around, the critical voices. But the louder the masses jeer, the harder it will be to

make them heard.

Much like in the past, right wing extremism creeps up on society rather than taking it by storm. In Germany, the formerly liberal-conservative AfD has transformed into a full-on right wing populist-extremist mainstream, while the previously biggest right wing party, NPD, is scheduled to be banned this year. In France, the FN needed over 30 years of incubation until it became the harrowing spectre of every election it is today. In Hungary, it took Viktor Orbán 15 years to transform Fidesz from liberal democrats to ultraconservative fence-builders. Much like the Nazis did not suddenly land their UFOs in Berlin in 1933, we have had the current developments coming for a long time. The border between a necessary evil

and danger to society that an extremist political movement will invariably pass at some point has never been properly observed before, and that is where the danger of these parties’ subversive tactics lies. If they are allowed to continue to agitate the public covertly for too long, mass movements like Pegida are hardly a surprise. They are no more than a sign of the existing extreme reaching the centre of society. Here, there truly are parallels to be seen to the past rise of right wing extremism.

In addition, it seems as though moderate political stances are disappearing everywhere, with extremes getting more and more entrenched, both to the left and right, until any further discourse between parties is made almost impossible. We have recently been able to observe this development in the United States, where this year’s presidential race is shaping up to boil down to a duel between a racist real estate investor and a geriatric socialist from Brooklyn. The political scale seems

to gravitate towards the extreme right and left, while parties stuck in the middle are pressured to take on the more tendentious xenophobic populism of Pegida. But while our party systems are showing weaknesses akin to those observed in the 1920s, there are some other examples that warrant a slightly more optimistic outlook as well. In France, the fragmented political landscape produced an admirable commitment to democracy, when Socialists and Conservatives managed to prevent the FN from winning even a single region in last December’s elections, despite Le Pen’s party gaining the most votes during the first election round.

Nevertheless, there is a worrying tendency, particularly in France, towards the imitation of extreme right policies by establishment parties, as noted by Franco-German politician and ex-student leader Daniel Cohn-Bendit. It appears that our current political systems share at least some of the Weimar Republic’s weaknesses after all. These should, however, not present a problem unless all other preconditions line up perfectly. We might be safe, for now.

For what could really destroy Europe as we know it is not immigration, Islamic terror, or the renewed upswing of uneducated right-wing extremism. If the polarisation of politics continues, Europe may find itself in a new battle of ideologies, a prospect that was assumed by some to be forever history since the fall of Communism. It was such a battle that provoked the atrocities of the Nazi and Soviet regimes, and we must strive to avoid falling back into lacklustre pre-war patterns if we want to avoid the extremists’ prophecies coming true. Right versus Left, Christianity versus Islam or progressive versus conservative could be the final splits our societies can take. If we weaken our established societies any more by allowing that to happen, we might give Europe, and everything it stands for, away to the demagogues and agitators from both the Islamic and the European extreme right. What we need instead is what Germany and Europe could not provide in 1933: Unity.

So no, 2016 is not going to be a lot like 1933, unless we let them make it so. If we want to keep history from repeating itself, we have to be strong, smart, and, most importantly, we have to stand together against the forces that have plunged Europe into darkness once before. We must be vigilant, or they might suddenly be in power again. Just as it happened then.

“It took Viktor Orbán 15 years to transform Fidesz from liberal democrats to ultraconservative fence-builders”

EuroVisie16

de europese unie:een economischebenadering

Europa is een monetaire unie en dit brengt verschillende voor- en nadelen met zich mee. Eerst zullen

deze worden besproken en zullen de beperkingen van de Europese Monetaire Unie naar voren worden gebracht. Vervolgens zal aangegeven worden waarom deze beperkingen tot de huidige economische problemen hebben geleid, en ten slotte zal geprobeerd worden oplossingen te geven.

Een monetaire unie houdt in dat twee of meer landen hun eigen nationale valuta opgeven voor een gemeenschappelijke munt die wordt uitgegeven door één centrale bank. In het geval van de Europese Unie is dit dus de Europese Centrale Bank. Er zijn verschillende voordelen bij een monetaire unie. Allereerst is er een toegenomen transparantie in prijzen en een eliminatie van wisselkoersrisico. Als je op een terrasje in Spanje zit, weet je precies hoeveel je betaalt voor een biertje omdat de prijs in dezelfde munt is weergegeven als in

Nederland. Ook zijn de transactiekosten lager omdat er geen commissiekosten gerekend hoeven worden over het kopen en verkopen van buitenlandse valuta. Ten slotte is een gemeenschappelijke valuta geloofwaardiger dan individuele valuta’s met verschillende wisselkoersen. De kans dat meerdere landen tegelijk failliet gaan of in betalingsproblemen komen, is namelijk aanzienlijk klein.

Uiteraard zijn er ook nadelen bij een monetaire unie. Als een land in financiële problemen komt, kan het twee dingen aanpassen: de wisselkoers of de geldhoeveelheid. Bij een monetaire unie is dit echter niet meer mogelijk, omdat het land geen controle meer heeft over de centrale bank. In principe is dit geen probleem als de landen dezelfde economische structuur hebben en niet getroffen worden door asymmetrische schokken. Een asymmetrische schok is als volgt: stel dat er een monetaire unie is die alleen uit Frankrijk en Duitsland bestaat. Er gebeurt iets waardoor de vraag

De partijen die voor en tegen Europa zijn, staan weer lijnrecht tegenover elkaar in de discussie over meer of minder Europa. Een verdere economische integratie gaat ten koste van de soevereiniteit, maar een gedecentraliseerde economie zorgt ook voor verscheidene problemen. Een oplossing is helaas niet erg eenvoudig.

maitrie ramautar

E C O N O M I E n e d e r l a n d s

naar producten in Duitsland stijgt en de vraag naar producten in Frankrijk daalt. Als er geen monetaire unie zou zijn, dan is het probleem op te lossen door de Franse munt te devalueren zodat de producten goedkoper en dus aantrekkelijker worden. De vraag naar Franse producten zal aantrekken en die naar Duitse producten afnemen, zodat het weer in het evenwicht uitkomt. In een monetaire unie kan de schok op verschillende manieren opgevangen worden. Een eerste manier is om de kosten te verlagen. De lonen en prijzen moeten verlaagd worden om het land competitiever te maken. Dit wordt ook wel interne devaluatie genoemd. Dit is wat er nu in Griekenland gebeurt, en de vele demonstraties laten gelijk zien waarom het geen populaire beslissing is. Politici die dit voorstellen, wordt het vaak niet in dank afgenomen. Een andere manier om een asymmetrische schok op te vangen, is met de flexibiliteit van arbeid. Als er minder vraag is in Frankrijk, zal de output

February 2016 17

afnemen en de werkloosheid stijgen. In Duitsland is het tegenovergestelde aan de gang, dus in plaats van loonverlaging door te voeren kunnen de Franse arbeiders in Duitsland gaan werken. In de EU zijn mensen echter niet snel bereid om te verhuizen voor een baan. Het is zelfs zo dat de arbeidsflexibiliteit tussen staten in de VS groter is dan binnen landen in de EU. Een Amerikaan zou dus bij wijze van spreken sneller verhuizen van Texas naar Florida dan een Nederlander van Amsterdam naar Eindhoven. Een laatste manier om met asymmetrische schokken om te gaan, is een soort verzekering. Als de Duitse en Franse overheid een gedeelte van hun budget hebben uitbesteed aan een Europese regering, dan kan deze het geld herverdelen. Er wordt hier uitgegaan van een soort sociaal zekerheidssysteem op Europees niveau. Als de output in Frankrijk afneemt, komen er minder Franse belastingen binnen bij de Europese overheid. Tegelijkertijd neemt wel de vraag naar uitkeringen in Frankrijk toe. In Duitsland gebeurt het omgekeerde. Omdat er in dit geval sprake is van een Europees budget, kan de Europese regering het geld herverdelen. Het is echter wel duidelijk wat hier het nadeel van is. De ‘sterkere’ landen (zoals bijvoorbeeld Duitsland) zien het niet zitten om te betalen voor de ‘zwakkere’ landen (zoals bijvoorbeeld Griekenland). Het ironische is echter dat juist door het gebrek aan bereidheid de monetaire unie schade lijdt.

Toen de Economische Monetaire Unie werd ingevoerd in 1999, hadden de landen in het Verdrag van Maastricht duidelijk een ‘no-bailout clausule’ gesteld. Dit hield in dat bij financiële problemen van land A, de overige landen dit land geen financiële ondersteuning zouden verlenen. Op de kapitaalmarkten werd deze clausule echter niet serieus genomen: er werd gedacht dat de landen elkaar wel te hulp zouden schieten bij problemen. De rente op overheidsobligaties waren voor alle Europese landen namelijk nagenoeg gelijk. Dit houdt in dat de kapitaalmarkten de kans dat Griekenland of Duitsland failliet gaat, even waarschijnlijk achten. Landen als Griekenland, Italië en Ierland profiteerden van deze lage rentestanden en leenden veel geld. Dit investeerden

ze in bijvoorbeeld huizenmarkten en creëerden zo huizenbubbels. Er kwamen enorme tekorten op de betalingsbalansen van deze landen. In theorie kunnen dit goede aanpassingsmechanismen zijn, maar de kapitaalstromen werden niet veroorzaakt door productie en vraag maar door speculatieve investeringen. Wat vooral een belangrijke rol speelde was het grote verschil in competitiviteit tussen de verschillende landen. Duitsland hield de lonen laag en de productiviteit hoog en had zo de laagste arbeidskosten. Hierdoor kon het goede producten verkopen tegen relatief lage prijzen. Duitsland had dan ook een systematisch handelsoverschot door de grote hoeveelheid export, terwijl landen als Griekenland, Portugal en Spanje juist een handelstekort hadden.

Een ander groot verschil tussen de Eurozone en bijvoorbeeld de Verenigde Staten of Engeland, is de rol van de centrale bank. Normaal gesproken heeft de bank de functie van lender of last resort. Dit houdt in dat de bank liquiditeit

kan verschaffen aan banken en overheden. In de Eurozone heeft de ECB deze functie alleen voor de banken. In het Verdrag van Maastricht staat namelijk opgenomen dat de ECB geen overheidsobligaties mag opkopen. Het probleem dat hierdoor ontstaat is dat de overheden schulden aangaan, maar niet aan de schuldeisers kunnen garanderen dat ze altijd de benodigde liquiditeit zullen hebben om het af te betalen. Hierdoor zijn de eurolanden extra gevoelig voor liquiditeitscrises en besmetting door een self-fulfilling prophecy: een land wordt insolvent omdat investeerders bang zijn voor insolventie.

De problemen kwamen aan het licht met de uitbraak van de financiële crisis. Huizenprijzen begonnen te dalen en er kwamen steeds meer wanbetalingen op leningen. Dit zorgde voor een afname van het bankkapitaal, waardoor zij minder geld gingen uitlenen. Ook werden de banken niet meer vertrouwd, en zochten investeerders hun toevlucht

bij de overheden. Deze overheden moesten echter ook hun geld gebruiken om de banken te redden, waardoor de overheidstekorten en –schulden nog meer toenamen voor landen als Griekenland. Stabiele landen zoals Duitsland hadden geen ernstige tekorten en werden dus als relatief veilig gezien. De financiële markten zagen nu ook in dat de no-bailout clausule wel enige houvast had: aan het begin van de crisis greep de ECB niet in. Het gevolg was dat de rentes op overheidsobligaties, die eerst gelijk waren, uit elkaar begonnen te lopen. Investeerders prefereerden de veilige overheidsobligaties van Duitsland in plaats van de risicovolle van Griekenland. Hierdoor kwamen de landen die al hoge schulden hadden in geldproblemen. De enige oplossing was het opkopen van deze schulden. Er zijn een paar oplossingen die vaak worden aangedragen voor de Europese Unie. Momenteel worden er in Griekenland hervormingen doorgevoerd om te proberen het land weer concurrerend te

krijgen. Dit houdt in dat er bezuinigd moet worden terwijl het land al in een crisis zit. Het is echter de enige manier waarop de nationale leiders kunnen verantwoorden waarom

zij hebben meegewerkt aan het Europese reddingsplan. Griekenland moet bloeden om de Europese burgers tevreden te stellen. Dit is ook meteen de reden waarom een ogenschijnlijk ideale oplossing, een fiscale unie, het moeilijkst te bereiken is. Dit houdt in dat alle fiscale beslissingen zoals inkomsten en uitgaven door één centraal orgaan genomen worden, zoals in de Verenigde Staten. Dit heeft echter weinig politiek draagvlak omdat de (culturele) verschillen tussen de Europese landen vele malen groter zijn dan die tussen de staten in de VS. Bovendien hechten de Europese landen nog steeds veel waarde aan hun soevereiniteit en hebben veel mensen een afkeer tegen de ‘Brusselse dictatuur’. Een federaal Europa zou de Europese leiders zeker niet in dank worden afgenomen. De tegenovergestelde oplossing, namelijk het uiteenvallen van de EU, staat loodrecht op de decennialange politieke wens voor een verenigd Europa. Hoe dan ook, een antwoord op dit Europese probleem is hard nodig.

“Een fiscale unie heeft weinig politiek draagvlak vanwege de grote verschillen

tussen de Europese landen”

EuroVisie18

op z’n hollandsNederland is sinds 1 januari voorzitter van de Raad van de Europese Unie. “We gaan

het voorzitterschap ‘op z’n Hollands’ vormgeven” aldus minister Koenders. Een sobere aangelegenheid, geen toeters en bellen; pragmatische oplossingen, geen vergezichten. De keerzijde van deze aanpak: het programma van ‘EU2016’ is een hopeloze verzameling platitudes waarin het

goed zoeken is naar enige ambitie, betoogt emiel janssens.

v o o r z i t t e r s c h a p n e d e r l a n d s

February 2016 19

Hier moet het dan allemaal gebeuren: het Marineterrein in Amsterdam, tegenover het oude huis van de schrijver van dit stuk

op z’n hollandsNederland is sinds 1 januari voorzitter van de Raad van de Europese Unie. “We gaan

het voorzitterschap ‘op z’n Hollands’ vormgeven” aldus minister Koenders. Een sobere aangelegenheid, geen toeters en bellen; pragmatische oplossingen, geen vergezichten. De keerzijde van deze aanpak: het programma van ‘EU2016’ is een hopeloze verzameling platitudes waarin het

goed zoeken is naar enige ambitie, betoogt emiel janssens.

EuroVisie20

Het zijn roerige tijden in de Europese Unie. Duizenden mensen proberen ons

continent te bereiken en geen enkel land vangt ze echt van harte op. De recent aangetreden regering in Polen zorgt voor hoofdbrekens door er in een oogwenk autoritaire wetgeving doorheen te drukken. Het Verenigd Koninkrijk zeurt als een jengelend kind om juridisch onhoudbare hervormingen op het gebied van sociale zekerheid. Je zou zeggen dat er werk aan de winkel is voor diegene die de agenda van de vergaderingen van de Raad het komend halfjaar bepaalt.

Nederland heeft vaak een voortrekkersrol gespeeld in de Europese samenwerking – denk aan de verdragen van Maastricht en Amsterdam, die onder Nederlandse voorzitterschappen werden gesmeed. Het vergt echter moed om in een EU die zo verdeeld is als nu een duidelijke stempel te willen drukken op het beleid. En precies die moed ontbreekt nu bij de Nederlandse regering. Dit is waarom het programma van EU2016 er één is waar je het eigenlijk niet mee oneens kunt zijn.

Allereerst lijkt de nationale overheid het nieuws de afgelopen maanden goed te hebben doorgenomen. ‘Nederland zet in op een samenhangende aanpak van migratie en veiligheid’. Heerlijk actueel! Op moment van schrijven staat Schengen op instorten. Verschillende landen dreigen de grenzen dicht te gooien. Geen land weet meer wat het aan moet met de aantallen migranten die voor de poorten staan – laat staan als het land waar ze naar op weg zijn poorten langzaam aan het sluiten is. Volgens het programma van EU2016 moeten de lidstaten ‘kijken naar manieren om de migratiestromen beter te beheersen’. Grondig mee eens. Volgens mij zijn we daar alleen al wel een tijdje mee bezig, dat kijken. En volgens mij helpt dat kijken tot nu toe nog niet echt.

Als tweede prioriteit ziet Nederland de Europese Unie zich graag richten op ‘structurele groei en banen’. Lidstaten moeten ‘innovatieve diensten en sectoren stimuleren’, om zo de interne markt sterker te maken. Ik ken werkelijk niemand die hier ook maar een enkel kritiekpunt op kan leveren. Mark Rutte licht de plannen toe: ‘Als er nog geen interne markt was, had ik hem uitgevonden.’ Een zin die hetzelfde gewicht heeft: ‘Als er nog geen chocolade was, had ik het uitgevonden’. Je zou verwachten dat er onder deze vernislaag van algemeenheden nog wel concrete plannen zouden zitten, maar zelfs dat valt tegen. ‘Belemmeringen

wegnemen en regels moderniseren en versimpelen, zodat die werken voor burgers en bedrijven, overal’ is de meest tastbare maatregel die ik kan vinden in het toch al niet zo lijvige programma. Ik wilde eerst een eigen alinea wijden aan elke beleidsprioriteit, maar ik geloof dat het derde kopje, namelijk het feit dat Nederland inzet op ‘solide financiën en een robuuste

eurozone’, al een vrij steekhoudend argument is om dat niet te doen.

Maar er was toch ook iets met duurzaamheid? Jazeker. De vierde en laatste beleidsprioriteit gaat inderdaad over een ‘toekomstgericht klimaat- en energiebeleid’. Als je deze paragraaf vluchtig leest, lijkt het zelfs best een ambitieus geheel. Vind maar eens een EU-voorzitter die duurzaamheid hoog op de agenda heeft staan. Des te treuriger is het om de daadwerkelijke inhoud te lezen. ‘Hoe kan Europa economische doelen halen en verantwoord gebruik maken van grondstoffen en energiebronnen?’ ‘Nederland benadrukt de samenhang tussen deze vragen en streeft naar een toekomstbestendig model van duurzame groei.’ ‘Nederland zet zich verder in voor de verwezenlijking van de Sustainable Development Goals van de VN, voor een Europese Energie Unie (sic) en voor een toekomstgericht klimaatbeleid.’

Een toekomstgericht klimaatbeleid kan echt van alles betekenen. Als ik al mijn pijlen erop richt om over een eeuw minimaal 65 procent van alle eilanden in de Grote Oceaan onder water te hebben laten verdwijnen, is dat een behoorlijk toekomstgericht klimaatbericht.

De vraag rijst natuurlijk waarom het EU2016-programma zo verschrikkelijk vaag en inspiratieloos is. In het geval van het duurzaamheidsbeleid is hier een simpel, maar verdrietig antwoord op te geven: Nederland is niet echt duurzaam. Slechts 5,6 procent van de Nederlandse energie is ‘groen’ opgewekt. Binnen de EU deden alleen Malta en Luxemburg het nóg slechter. Zelfs een land als Letland, wat ik naast de uitgesproken lompe cuisine toch vooral associeer met enorme bruinkoolmijnen en rokende Sovjetschoorstenen, produceert 38 procent van zijn energie duurzaam – meer dan zeven keer zo veel als in dit voortrekkersland. Het zal voor ons ontzettend moeilijk zijn

“Volgens het programma van EU2016 moeten de lidstaten ‘kijken naar manieren om de migratiestromen beter te beheersen’. Grondig mee eens. Volgens mij zijn we daar alleen al wel een tijdje mee bezig, dat kijken”

Emiel Janssens (niet op de foto) woont en werkt een halfjaar in Ljubljana, Slovenië.

February 2016 21

Buzău, Roemenië

om de EU-doelstellingen van 2020 te halen, laat staan een ambitieus en vooruitstrevend beleidsdoel te formuleren.

Een meer algemene reden waarom de plannen voor dit halfjaar zo nietszeggend zijn is tweeledig. Ten eerste is er het onstuimige Europa, met een inhalige Merkel aan de ene kant en een moslim-hatende Slowaakse premier aan de andere kant. Het Europa met Griekse eilanden die onverdedigbaar zijn en Zweedse gastvrijheid die net zo onverdedigbaar blijkt. Het Europa dat zo’n grote verscheidenheid aan opvattingen heeft gekregen, dat er van eenheid geen sprake meer kan zijn. In een dergelijk Europa is het lastig laveren tussen de piketpaaltjes, opt-outs en breekpunten van de lidstaten. Het makkelijkste wat je dan kunt doen is een programma presenteren waar niemand echt problemen mee kan hebben – alleen Malta en Luxemburg misschien dan.

Ten tweede is er een groot verschil tussen binnen- en buitenlandse framing van dit voorzitterschap. Waar het naar buiten toe vooral doelgericht en breed gedragen is – er is feitelijk nog geen kritiek geweest

op het programma – is de strategie in Nederland om vooral te benadrukken dat het een sóber voorzitterschap betreft. Niet zo’n gekke gedachte, als je beziet wat een blindelingse haat er in ons land bestaat tegenover alles wat ook maar een beetje naar Europese samenwerking ruikt. Welk deel van het voorzitterschap kwam in het nieuws de laatste maanden? Niet de inhoud. Nee, het belangrijkste aspect aan deze

zes maanden volgens de nationale media: het feit dat er een recyclebaar prefab gebouw werd neergezet in Amsterdam, zo energiezuinig mogelijk, en natuurlijk géén rondreizend circus van regeringsleiders. De regering meldde trots dat het voorzitterschap slechts de helft gaat kosten van het

bedrag dat in 2004, de vorige keer, is neergelegd. Dat is mooi, maar zolang elke deelnemer een feloranje zijden stropdas krijgt, of als vrouw, want natuurlijk zijn de cadeaus geheel in de mode van 2016 1950 helemaal sekse-gesegregeerd, een beige clutch (als je moest opzoeken wat dat betekent, is dat een heel goed teken), noem ik dat met de beste wil van de wereld niet sober, hooguit smakeloos. Bonter nog wordt het gemaakt ‘op de posten’. In het buitenland lijkt men zich totaal niet druk te maken over het al dan niet sobere voorzitterschap – dit discours is slechts voor binnenlands gebruik. Zoals mijn collega Lisa in Tallinn al droogjes opmerkte: ‘‘Als sober betekent dat er tijdens een lunch alleen maar rode, witte en sparkling wijn wordt geschonken, en dus geen jenever – dan leven wij hier nogal sober.”

Zo manoeuvreert het EU2016-team zich behendig door alle gewenste imago’s heen, terwijl we op z’n Hollands politieagenten sober uitrusten met machinegeweren en zonder toeters en bellen nu ook in strijd met het internationaal recht Syrië bombarderen. Het wordt een mooi voorzitterschap.

“Zo’n oranje zijden stropdas is met de beste wil van de wereld niet sober, hooguit smakeloos”

EuroVisie22

wijnverder weinig

Basarabia e Romậnia. Deze leus, vergelijkbaar met een ‘Catalonië is Spanje’ of een ‘Donbass is Oekraïne’, vindt de oplettende kijker gekalkt op praktisch iedere hoek

van de straat in Roemenië. In tegenstelling tot Catalonië en de Donbass maakte Bessarabië (huidig Moldavië en een klein deel van Oekraïne ten westen van de Dnjes-tr) maar tot 1940 deel uit van het Roemeense koninkrijk. Het plan om een re-unifica-tie tussen beiden op gang te zetten leeft al jaren in verkiezingscampagnes, maar hoe

serieus kunnen we een mogelijke unie tussen Roemenië en Moldavië nemen?

RUBEN WISSING

i r r e d e n t i s m e n e d e r l a n d s

zowel voor- als tegenstanders van het anti-Roemeense discours die zo nu en dan slaags gaan met elkaar. Juist door deze groeiende segregatie lijkt een deel van de Moldavische bevolking groter voorstander van re-unificatie dan ooit. Echter, ongevraagde uitbreiding van de EU met een niet-kandidaat-lidstaat, wroeten in Poetin’s achtertuin, het maakt je niet populair op het wereldtoneel.

Mocht een mogelijke hereniging plaatsvinden, dan haalt Boekarest niet alleen het armste land van Europa en een verdeelde bevolking binnen, maar de historische claims leveren ook problemen op wat territoir betreft. Waar maakt men precies claims op? Bessarabië was immers groter dan huidig Moldavië. Ook de breakaway state Transnistrië, ten oosten van de Dnjestr, zou ingelijfd worden, omdat het volgens de internationale gemeenschap nog steeds deel uitmaakt van Moldavië. Aangezien Roemenië nooit grondgebied heeft gehad oostelijk van de Dnjestr, zou dat Transnistrië technisch gezien onafhankelijk maken als er besloten zou worden dit deel op basis van historische claims niet in te lijven. Dan is er ook nog Gagaoezië, een autonome regio in het zuiden van Moldavië dat ook voor onafhankelijkheid strijdt.

Waarom zou het binnenhalen van Moldavië dan zo aantrekkelijk zijn voor Roemenië? Feit is, dat is het niet. Hereniging staat niet écht op de politieke agenda, maar het werkt wel in verkiezingscampagnes. Een groot leider wordt charismatisch door een beetje grootheidswaanzin. Flirten met het idee van gebiedsuitbreiding, spreken over groot-Roemenië, doet het goed bij het electoraat. Onlangs sprak ik een Roemeen die de zaak treffend samenvatte: “Bessarabia is rightfully ours, but I’d rather annex it, let the people immigrate to either Italy, Spain or Russia (as they already do), let them take their problems with them but leave the wine for us.”

February 2016 23

Wie Moldavië zegt, zegt Roemenië (of huh? Wat? MoldaWie?). Het armste

land van Europa en voormalig wijnleverancier van de Sovjet-Unie wordt nog wel eens vergeten door menig West-Europeaan. Dit terwijl Moldavië, net zoals het meer bekende en naburige Oekraïne, een doelwit blijkt van tegenstrijdige EU en Russische geopolitieke belangen – door haar ligging, historie en verdeelde bevolking. Misschien wel de grootste EU-claim komt vanuit buur Roemenië. De twee hebben een lange geschiedenis samen, spreken dezelfde taal en zien elkaar als ‘twee zielen, één natie’. Althans, zo wordt het gepropageerd in de Roemeense media en het pro-Roemeense kamp in Chișinău. Initiatiefnemers ‘Friends of the Union’ (bestaande uit 41 Roemeense bewindslieden) en ‘Youth of Moldova’ zetten zich in voor hechtere economische en culturele banden tussen de twee. En uiteindelijk, een referendum in 2018 (precies een eeuw nadat Bessarabië onderdeel werd van Roemenië) waarin de Roemeense en Moldavische bevolking mag stemmen over hereniging.

Even een kort geschiedenislesje. Wanneer Roemenen spreken over de nationale unificatie, heeft men het over de aansluiting van de regio’s Wallachije, Transsylvanië en Moldavië. Ook de laatstgenoemde maakt nog steeds deel uit van Roemenië, maar werd in tweeën gesplitst als resultaat van het Molotov-Ribbentroppact tussen de Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland. Omdat Bessarabië (de huidige Republiek Moldavië en Oekraïne ten westen van de Dnjestr) en Noord-Bukovina door de Duitsers niet werd gezien als industrieel interessante/strategische regio, werd het zonder pardon overgedragen aan de Sovjets. Zij stelden op hun beurt een ultimatum aan alle Roemeense militairen het gebied te verlaten. Moldavië werd daarmee ingelijfd als socialistische deelrepubliek van de

Sovjet-Unie, en ook de Oekraïense SSR werd uitgebreid met Roemeens grondgebied. De grenzen zijn sindsdien niet meer verschoven, de Roemeense bevolking is in zeventig jaar tijd Moldavisch gaan heten en er hebben zich flink wat Russen gevestigd. Desondanks blijft de territoriale claim, noem het grootheidswaanzin, in stand door de nieuwe generaties.

Sinds het door corruptie doordrenkte Moldavië aan de financiële afgrond zit, wordt hereniging met Roemenië betoogd als de oplossing voor alle problemen. Roemenië heeft immers een stabiele economische groei,

is EU- en NAVO-lidstaat en doet het beter wat corruptiebestrijding betreft. Tot begin 2014 voerde de liberale regeringspartij in Chișinău een pro-Europese koers en zocht meer toenadering met Boekarest. Vanwege de economische malaise – mede gecreëerd door Russische boycots – en de onvrede onder het groot aantal Russischsprekende inwoners, zijn de communisten en socialisten sinds de laatste verkiezingen aan de macht en halen witte voetjes in Moskou. Sinds afgelopen herfst wordt er voortdurend geprotesteerd voor het Moldavische parlement à la occupy-beweging, door

“Ongevraagde uitbreiding van de EU met een niet-kandidaat-lidstaat, wroeten in Poetin’s achtertuin, het maakt je niet populair op het wereldtoneel”

16 February - SESMUN - model european council

9:30-17:00 - CREAThe SES Model European Council will be held very soon! This year’s topic will be border policy, or in particular: ‘Conflicting aspects of closing borders’. The idea of the SESMUN is a simulation of the European Council, where all participants get to represent one of the 28 EU countries. This is a great chance for everyone who’s interested in politics to get an insight in the way the European Union works.

25 February - SPORTS EVENING

20:45-23:15 - Gustav MahlersporthalThis evening is all about sports and camaraderie. Because after all, our main focus isn’t on drinking beer. The Activity Committee selected a variety of sport activities that will focus on team building as well as allow individual skills to shine. Be prepared!

1 March - GENERAL ASSEMBLY II

19:00-21:00 - P.C. HoofthuisDuring the General Assembly, the Board will present the half-yearly report and realisation, in which we reflect on what has happened in the past half-year. We will also tell you all about our future plans and ideas for the next half-year.

3 March - SES-ONLY party

Time, theme, and location: to be announcedThere’s an exciting event coming up! In the beginning of March, SES will organise a party for SES-members only! The location, theme and other exact information will be announced later on.

7 March - Career dinner

19:00-22:00 - Restaurant Van HarteOn this night, the 6th edition of the Career Dinner will take place. During a three-course dinner (including drinks) students will be given the opportunity to orientate on a future master’s degree, internship or job. On this night, the students will enter a dialogue with representatives from various companies and institutions from you category of choice. The representatives will share their stories, answer your questions and offer advice based on their experience in the field.

1 April - conference

Time and location: to be announcedThis year’s Conference will be about Europe in the media. You can find a short introduction of the subject inside! Next edition of EuroVisie will be a special Conference edition in which our editors will write interesting articles concerning the theme. Stay tuned!

ses events calendar

(c) Studievereniging Europese Studies 2015 / www.ses-uva.nl / info@ses-uva.nl