137zorg & financiering > 1/2-2008

De gezondheidszorg in Amerika is de duurstein de wereld. De prestaties ervan zijn echterbeneden de maat. Het Commonwealth Fundheeft in mei 2007 een vergelijking gepubliceerdvan de Verenigde Staten met vijf andere landen:Australië, Canada, Duitsland, Nieuw-Zeelanden Engeland. Het Amerikaanse systeem scoorthet laagst of op een na laagst op de vijf onder-zocht dimensies: kwaliteit, toegankelijkheid,efficiency, gelijkheid en levensverwachting.De vergelijking is gebaseerd op gegevens uitonderzoeken van patiënten en van huisartsen(primary care physicians).

VS scoren laagste van de zes landen

Hoezeer de Amerikaanse gezondheidszorgtekortschiet, blijkt wel als de kwaliteit van dezorg vergeleken wordt met die in enkele anderelanden. Vergeleken met vijf andere landen(Australië, Canada, Duitsland, Nieuw-Zeelanden Engeland) scoren de VS het laagst of op eenna laagst als het gaat om de kwaliteit van dezorg, de toegankelijkheid ervan, de efficiency,gelijke behandeling en levensverwachting.

> europese/internationale ontwikkelingen> algemeen

172 amerikaanse gezondheidszorg in internationaal perspectief

Tabel 1. Overall vergelijking zes zorgsystemen.Australië Canada Duitsland Nieuw- Engeland VS

Zeeland

Overall plaats 3.5 5 2 3.5 1 6

2007

Plaats wat betreft:

– kwaliteit 4 6 2.5 2.5 1 5

– toegang 3 5 1 2 4 6

– efficiency 4 5 3 2 1 6

– gelijkheid 2 5 4 3 1 6

– levensverwachting 1 3 2 4.5 4.5 6

Uitgaven per persoon 2004 $ 2.876 $ 3.155 $ 3.005 $ 2.083 $ 2.546 $ 6.102

bron: Commonwealth Fund. May 2007

In de eerste internationale vergelijking vangezondheidszorgsystemen namen de VS overallde 37ste plaats in (WHO, World Health Report2000). Op dit rapport is kritiek geuit, ondermeer met betrekking tot het ontbreken vaninformatie afkomstig van patiënten. HetCommonwealth Fund tracht daarin te voorziendoor het onderzoeken van meningen van patiën-ten en huisartsen, zowel nationaal als interna-tionaal. In 2006 heeft Nederland wel meegedaan in hetonderzoek onder huisartsen. Het is echter niet

in dit rapport opgenomen, omdat geen verge-lijkbare patiëntengegevens beschikbaar waren.

Kwaliteit

Zorg van hoge kwaliteit is effectief (d.w.z. degoede zorg), wordt gecoördineerd geleverd, isveilig en op de patiënt gericht.Alleen op het eerste aspect van de kwaliteit,namelijk het geven van de beschikbare zorg alshet gaat om preventie of chronische zieken, sco-ren de VS het hoogst, met name als het gaat om

ZenF-0108-cyaan.qxd 8-2-08 15:23 Pagina 137

europese/internationale ontwikkelingen

138 1/2-2008 > zorg & financiering

preventie. Als het gaat om de drie andere aspec-ten, staan de VS het laagst of op een na hetlaagst. Dat wil onder meer zeggen dat patiëntenvaker zeggen de verkeerde medicatie te hebbenontvangen en vaker een verkeerd testresultaat tehebben ontvangen of dat ze te lang op een afwij-kend testresultaat hebben moeten wachten.Als het gaat om de mate waarin coördinatie vande zorg plaatsvindt (bijvoorbeeld tussen hospi-taal en dokters na ontslag, of tussen doktersonderling na verwijzing) is de kwaliteit in de VSminder, met uitzondering van die in Canada.Het feit dat de Amerikanen vaker dan in anderelanden geen vaste huisarts hebben, zal daarbijzeker een rol spelen.Ook in de mate waarin de zorg rekening houdtmet de patiënt, scoren de VS laag. De onderlig-gende gegevens laten echter een tweedelingzien. De patiëntgerichtheid van huisartsen is, invergelijking met andere landen, laag; die vanziekenhuizen scoort juist het hoogst.

Toegankelijkheid

Kosten en tijdigheid bepalen de mate waarin dezorg voor iemand bereikbaar is. Kosten vormeneen grote barrière in de VS. 51 procent van deondervraagde Amerikanen zegt in verband metde kosten in de afgelopen twee jaar een receptniet te hebben opgehaald, een behandeling tehebben overgeslagen of niet naar de dokter tezijn gegaan terwijl zij een medisch probleemhadden. De beste score is in Engeland met der-tien procent. Als het om kosten gaat scoortEngeland, met zijn NHS (National HealthSystem), steeds als beste.Is het dan zo dat het Amerikaanse systeem zoklantgericht is, dat wachttijden nauwelijks voor-komen? Dat is niet het geval als het gaat om hetmaken van een afspraak (23% had een wachttijdvan meer dan zes dagen, tegenover slechts 3%in Nieuw-Zeeland, het best presenterende land)of voor het krijgen van spoedeisende hulp (29%moest langer dan twee uur wachten. In Duits-

land, het best presterende land hierbij, was dat15%).Er is wel een duidelijk voordeel als het gaat omniet-spoedeisende, electieve hulp. In Engelandondervond 41 procent van de ondervraagden eenwachttijd van meer dan vier maanden, in deVerenigde Staten was dat maar acht procent. Maar is het echt een gevolg van het systeem?In Duitsland had maar zes procent met zo’nwachttijd te maken.

Efficiency

Alleen al de hoge kosten per persoon, in verge-lijking met andere landen, zijn een duidelijkeindicatie dat het systeem in de VS niet efficiëntis. Voor een beperkt deel wordt dit verklaarddoor de hoge kosten van administratie en verze-keringen. In de VS zijn die het hoogst (7,3% vande gezondheidszorguitgaven). Het laagste aan-deel van deze kosten bedraagt 2,6 procent inCanada. In het meest efficiënte systeem overall,dat van Engeland, is het aandeel 3,3 procent.Ter vergelijking: in Nederland bedroeg het aan-deel van deze kosten 4,0 procent (GetuigenisCollins, p. 32).Andere factoren die een rol spelen zijn het ge-bruik van informatietechnologie (voor elektro-nische patiëntendossiers) en multidisciplinaireteams in huisartsenpraktijken.

Gelijke behandeling

Gelijkheid van de verleende zorg wordt om-schreven als zorg die niet in kwaliteit verschiltals gevolg van persoonlijke kenmerken, zoalsgeslacht, etniciteit, woonplaats en sociaal-economische status.In hoeverre de toegankelijkheid tot de zorgongelijk verdeeld is, blijkt uit het vergelijken vanrespondenten met een hoger dan gemiddeld enmet een lager dan gemiddeld inkomen.Dat mensen met een lager inkomen in de VS,waar de kosten een belangrijke belemmering

ZenF-0108-cyaan.qxd 8-2-08 15:23 Pagina 138

139zorg & financiering > 1/2-2008

algemeen/internationale organisaties

zijn, moeilijker toegang tot de zorg krijgen danin de andere landen verbaast niet. Maar mensenmet een lager inkomen in de VS worden ookvaker geconfronteerd met wachttijden dan inandere landen. Wat betreft wachttijden is er inandere landen, behalve in Australië, nauwelijkseen verschil tussen mensen met hogere en lage-re inkomens.

Levensverwachting

Een goed werkende gezondheidszorg heeft totdoel dat mensen een gezond leven leiden. HetAmerikaanse systeem schiet daarin tekort, ver-

geleken met de andere vijf landen. Met name dezuigelingensterfte is hoog. Ook het aantal sterf-gevallen dat voorkomen had kunnen wordendoor tijdige en effectieve zorg, is hoog.Bronnen: Frank Backer, 3 juli 2007 en Sara R. Collins,The Commonwealth Fund, Mirror, mirror onthe wall: An international update on the compa-rative performance of American Health Care, mei2007, Universal Health Insurance, Invited TestimonyCommittee on the Budget, US Senate, Hearing on‘Health care and the Budget: The Healthy AmericansAct and other Options for Reform’, 26 juni 2007,www.commonwealthfund.org<

> internationale organisaties

173 preventiekompas in belangstelling bij buitenlandse verzekeraars en zorginstellingen

Het NIPED (NDDO Institute for Prevention andEarly Diagnostics) meldt serieuze interesse vanonder meer een aantal Duitse en Amerikaanseverzekeraars en bedrijven voor het Preventie-Kompas. De belangstelling uit het buitenland isin een stroomversnelling gekomen na een posi-tieve publicatie in The Economist over de geïnte-greerde NIPED-aanpak voor preventie en vroeg-diagnostiek in Nederland en de gedrevenheidwaarmee Nederlandse bedrijven, verzekeraarsen arbodiensten de aanpak thans omarmen.

Voor het NIPED is de interesse uiteraard wel-kom omdat hiermee de ‘export’ van het innova-tieve Nederlandse kennisproduct sneller danverwacht in beeld komt. Volgens directeur enmedeoprichter van NIPED, kankeronderzoekerdr. Coen van Kalken geven onder meer Duitseverzekeraars aan dat de markt internationaal zitte wachten op een universele en wetenschappe-lijk verantwoorde aanpak voor gezondheidsma-nagement die een werkelijke oplossing biedtvoor de grote hoeveelheid aan willekeurigemedische check-ups (cholesterol, bloedprikken,

diabetes e.d.). Daarnaast is er een sterke behoef-te aan een gestructureerde en persoonlijke fol-low-up, omdat het daar nu juist om gaat.

Wegwijzer

Het Preventiekompas geeft deelnemers (werk-nemers of individuele consumenten) een per-soonlijk gezondheidsprofiel met een ‘op het lijf ’geschreven wegwijzer richting medische en leef-stijlmaatregelen om ziekte te voorkomen of erop tijd bij te zijn. Daarbij gaat het om veelvoor-komende risicoprofielen waaraan iemand directiets kan doen en waarvan de effecten op de kortetermijn al merkbaar zijn. Meer dan vijftig pro-cent van de deelnemers aan het Preventiekom-pas heeft aangegeven de leefstijl na deelname tehebben aangepast.Bedrijven die op dit moment in Nederland aanhet PreventieKompas deelnemen, lopen vooropals het gaat om duurzaam personeelsbeleid enmaatregelen om productiviteit op de korte ter-mijn te verhogen en verzuim en uitval op langeretermijn constructief juist terug te dringen.

ZenF-0108-cyaan.qxd 8-2-08 15:23 Pagina 139