Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract...

20
Informatieblad van de Protestantse Gemeente Schouwen aan Zee 2e jaargang nr 4, augustus 2020 Erbij!

Transcript of Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract...

Page 1: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Informatieblad van de Protestantse Gemeente Schouwen aan Zee 2e jaargang nr 4, augustus 2020

Erbij!

Page 2: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

KERKENRAAD

Dagelijks bestuur (Moderamen)Huib van der Klooster, voorzitter tel. [email protected] Jan Flach, scribatel. 0111- [email protected] Ds. Bertie Boersmatel. [email protected] Letty Simonstel. 06-57581448 [email protected] College van kerkrentmeesters: Bart van Dam, voorzittertel. 0111-650302 [email protected] Jan Gaanderse, secretaristel. [email protected] Gean Huttinga, penningmeestertel. [email protected]

College van diakenen:Erik Landman, voorzittertel. [email protected] Huib van der Klooster, secretaristel. [email protected] Kees de Jonge, penningmeestertel. [email protected]

Bankrekeningen kerk:gebruik het bankrekeningnummer zoals vermeld bij uw kerklocatieBankrekening diaconie: NL34 RABO 0315 8548 20 t.n.v. College Diakenen Schouwen aan Zee Bankrekening Bootcamp: NL49 RABO 0357 8007 45 t.n.v. Boorcamp Bosnië Schouwen aan Zee

Website: www.kerkopschouwen.nl

2 • Erbij! • augustus 2020

Erbij! is het informatieblad van de Protestantse gemeente Schouwen aan Zee.Erbij! verschijnt zes keer per jaar, aan het begin van de even maanden.

Bij de voorpagina: het Grevelingenmeer incoronatijd.

Redactie:Bart van Dam, Julius Hasper, Nelleke Heeres,Huib van der Klooster, Erna van Wijk.

Kopij:De kopij voor het oktobernummer graag inleveren uiterlijk 11 [email protected]

Van de redactie

ROOSTER ERBIJ! 2020

Kopij inzenden Vergadering Verschijnings-uiterlijk redactie datum

11 september 17 september 2-9 oktober

13 november 19 november 4-11 december

Het vierde nummer van Erbij! in 2020 is alweer uitgekomen. Een uitgave in een tijd waarin het corona-virus ons nog steeds veel beperkingen oplegt. Maar langzaam gaan de deuren van onze kerken weer open, al is dat met veel beperkingen door het beschikba-re aantal zitplaatsen en alle regelin-gen rond het zingen en de ventilatie.Maar er ligt ook om nog andere reden een bijzondere periode achter ons: drie predikanten verlaten onze gemeente dit jaar. U leest er in dit nummer vast meer over.

Mag ik ook nog eens aandacht vragen voor de mogelijkheid Erbij! digitaal te ontvangen via [email protected] in plaats van per post. U bespaart uzelf (€ 30 p.j.) en onze kerk er kosten mee! Een mailtje aan vermeld adres is genoeg om e.e.a. in gang te zetten.

Het rooster van Erbij! voor de komen-de maanden ziet u hieronder vermeld.

Goede gezondheid gewenst,

namens de redactieBart van Dam n

Informatieblad van de

Protestantse Gemeente Schouwen aan Zee

2e jaargang nr 4, augustus 2020Erbij!

Page 3: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Erbij! • december 2019 • 3 Erbij! • augustus 2020 • 3

Meditatie

Europa en dus ook Nederland is steeds meer het continent van de angst. Angst overspoeld te worden door de arme mensen uit het zui-den. Er is angst voor aanslagen van islamitische fanatici. Er is de angst om overvleugeld te worden door de meer dynamische Aziaten. En er is de angst dat we ons lot niet meer in eigen hand hebben, omdat anonieme bureaucra-ten in Brussel alles beslissen. In zijn nieuwste boek “Triomf van de Angst” laat hij zien wat scriptschrijvers van tv-series zien, als zij naar de heden-daagse maatschappij kijken? Opnieuw voornamelijk angst: angst voor dicta-tuur en barbarij in Game of Thrones; voor terrorisme of het niet kennen van de identiteit van de vijand in Homeland; angst voor het verdwijnen van de bestaande orde in Downton Abbey; angst voor het verval van de democratie in House of Cards; en voor Rusland in Occupied. Moïsi laat in dit boek zien hoe deze series resoneren met de stemmingen die wij allemaal voelen, maar die slechts zelden dui-delijk gearticuleerd worden. Zou je met deze emotieanalyse ook naar onze kerken vandaag kunnen kijken in het Westen, in Nederland en dus ook op de kop van Schouwen? Zeker nu in korte tijd drie van onze predikanten gaan vertrekken. Dat zou betekenen dat onder ons angst en zorgen de dominante emoties worden. Angst om als kerken nog verder terrein te verliezen, angst voor de gevolgen middels kerksluitingen, gedwongen fusies en heel veel intern geruzie? Moïsi zegt dat in een cultuur van angst je weet dat morgen slechter

zal zijn dan vandaag, zoals vandaag al slechter is dan gisteren. Angst onder-mijnt voor een groot deel je zelfver-trouwen en dat werkt als een negatie-ve spiraal. Angst verlamt, angst is een slechte raadgever. Er is dus dringend behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi, nummer 159721 in Auschwitz, die extreme angst en verne-dering overleefde om mij te leren hoop te koesteren’.

Moïsi zegt in het vervolg al analyse-rend een aantal rake dingen, die ook ons in de kerken misschien verder zouden kunnen helpen. Allereerst zegt hij dat wij inmiddels leven in het tijdperk van de globalisering en dat dit het tijdperk is van het zoeken naar identiteit. De 20e eeuw was duidelijk de eeuw van de ideologieën: fascisme, nazisme, communisme, kapitalisme, etc. De eeuw ook van de vreselijke zelfmoord van Europa tus-sen 1914 en 1945. De Amerikaanse eeuw daarna is daarvan het resultaat.

Inmiddels in de 21e eeuw gaat het niet meer over ideologieën, maar over identiteit. De wereld is plat geworden. We weten alles van elkaar en in zo’n wereld zijn we er op gericht onze ver-schillen te benadrukken en naar onze identiteit te zoeken. En dus zie je een opkomend nationalisme met soms zeer populistische trekjes. De meest recente beweging in het profileren van identiteit is die van “Black lives matter”.

In de kerken zie je de parallellen van deze hele ontwikkeling. De oude ideologische verdeling tussen o.a. Ka-tholieken, Hervormden, Gereformeer-den en ongelovigen is grotendeels weggevallen. Tegelijkertijd is er een zoektocht naar een nieuwe identiteit. Kerken met een duidelijk profiel (evangelisch, confessioneel, vrijzinnig, diaconaal, etc.), een duidelijke iden-titeit dus, doen het in de regel beter dan kerken die ‘gewoon’ doorsnee Protestantse Kerk zijn. Daardoor ont-staat er een nieuwe diversiteit, maar die is niet alleen meer intern kerkelijk, maar betreft feitelijk de hele samen-leving. Het is dus van groot belang dat onze plaatselijke kerken niet grijs worden, maar een eigen herkenbaar profiel hebben.

In de vorige eeuw gaf de samenleving of de kerk of de zuil waartoe je behoorde dat gevoel. Nu moeten we werken aan een nieuw gevoel van ergens thuis te zijn. Dat is allereerst de wijkkerk waar ik naar toe ga, waar mensen mij kennen, waar we samen bidden en zingen en waar we naar elkaar omzien in lief en leed.

De wereldis plat geworden.

We wetenalles

van elkaar...

Kerk van de ToekomstDominique Moïsi, Frankrijks meest invloedrijke politicoloog van dit moment, schreef in 2009 een bijzonder boek ‘Geopolitiek van emoties’. Het boek begint met twee vooronderstellingen. De eerste is dat je de wereld niet werkelijk kunt doorgronden zonder daarbij emoties te betrekken. Dat is volgens Moïsi in onze geglobaliseerde wereld nog van veel groter belang dan vroeger. De tweede vooronderstelling is dat emoties als cholesterol zijn. Zoals er goede en slechte choles-terol is, zo zijn er ook positieve en negatieve emoties. Op deze wijze kleurt hij de wereldkaart in als een schilder, aan de hand van de dominante emoties die hij waarneemt. Voor het Aziatische continent is hoop de overheersende emotie, voor de Arabische moslimwereld is de dominante emotie vernedering. En voor het Westen – Europa en de VS – is het de angst. Er zijn natuurlijk veel variaties en gradaties hierbij te maken, maar er is ook herkenbaarheid.

Page 4: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

4 • Erbij! • december 20194 • Erbij! • augustus 2020

Windkracht 8 Wijziging antenne Zierikzee

Van het College van Kerkrentmeesters

Dat is kleinschalig, niet te ver van huis en vooral een veilige plek. We moeten ook in de PG Schouwen aan Zee onze diverse locaties dus koes-teren. Maar in onze geglobaliseerde wereld zijn er ook andere manieren van thuis zijn. Ik hoor zelf ook thuis in mijn joodse verleden en voel me diep verbonden met de Staat Israël en alles wat daar gebeurt. En ergens heb ik ook een thuis in Chili, waar ik jaren heb gewerkt en geleefd. Ik besefte die band in de afgelopen Coronatijd weer dubbel en dwars via Facebook,

mailtjes, appjes en een verzoek om hulp voor kinderen uit arme gezinnen, die een tablet nodig hebben voor hun online-lessen. Het is dus essentieel om ook dit deel van je identiteit terug te vinden in je kerk. De kerk vandaag moet open vensters hebben naar de wereld waar wij in leven en mag zich-zelf niet opsluiten in een cocon.

Maar je thuis voelen heeft niet alleen te maken met iets wat je ontvangt, maar vooral ook met dat wat je geeft en bijdraagt. Ook in onze kerken is dat

zeker het geval. Mensen hebben iets bij te dragen, iets te geven. Het is van groot belang dat iedereen de kerkelij-ke gemeente leert zien als een plaats om iets te geven en bij te dragen. De kerk vandaag, in snel veranderende tijden, moet een huis zijn waar we samen aan blijven bouwen, ook in de PG Schouwen aan Zee, zodat we later trots tegen onze kleinkinderen kun-nen zeggen: Kijk, daaraan hebben opa en oma ook meegebouwd!!

ds. Harry Smit n

De Jaarrekening 2019 heeft op 2 juni ter inzage gelegen en twee gemeente-leden hadden daarvoor belangstel-ling... Wat een groot vertrouwen hebt u in het college van kerkrentmeesters om ons zonder verdere vragen uw goed-keuring te geven!Inmiddels heeft de kerkenraad de jaarrekening in haar vergadering van 24 juni vastgesteld.

VISIE OP MONUMENTALE KERKGEBOUWENDe door het CvK ingestelde commissie om een visie te ontwikkelen op onze kerkgebouwen is inmiddels alweer een poosje aan het werk. Zoals eerder bericht heeft ook de Gemeente Schouwen-Duiveland een commissie ingesteld om te komen tot een visie op monumentale kerkgebouwen. Door deze commissie zijn wij uitgenodigd voor overleg en dit zal begin september plaatsvinden. Overleg met de Stichting Oude Zeeuwse Kerken heeft opnieuw plaatsgevonden.

DALENDE INKOMSTENSinds het vorige nummer van Erbij! heeft het college tweemaal vergadert. Aandacht is o.a. geschonken aan de gevolgen van het corona-virus op de inkomsten van de kerk. En dan gaat het niet alleen om de niet gehouden collectes e.d. Ook het afgelasten van veel evenementen als rommelmark-ten, kermis, toren beklimmen, verhuur van zalen e.d. slaat een fors gat in onze begroting.Wilt u dat in gedachten houden als u uw collecte-bijdrage in deze tijd overmaakt op de bankrekening van de kerk?

STICHTING DE KOEBELVanuit het college is er ook regelmatig overleg geweest met de huidige leden van de Stichting de Koebel; na 2020 was hun wens de Koebel niet meer in haar huidige staat te verhuren. Inmid-dels is afgesproken dat het huidige bestuur per 1 januari 2021 aftreedt en dat het CvK een nieuw bestuur zal benoemen. Daardoor is zeker gesteld dat de Koebel ook na 2020 open blijft

voor verhuur en de kerk daardoor de huurbijdrage van de Koebel blijft ont-vangen. Onzeker blijft de toekomstige ontwikkeling van de Zandstraat, maar dat zal zeker nog een paar jaar duren als het al zover komt.

ADVIES INZAKE PREDIKANTSVACATURESIn verband met de komende predi-kantsvacatures in onze gemeente heeft de kerkenraad het college gevraagd daarover (opnieuw) advies uit te brengen. In haar vergadering van 8 juli heeft het CvK dit advies vastgesteld, met de daarbij behorende gegevens waarop de kerkenraad mede haar besluit kan baseren. Gegevens die ook nodig zijn als we overleg gaan voeren met het CCBB, het classicaal orgaan dat het breed Moderamen van de classis adviseert bij onze aanvraag ter vervulling van de vacatures.

Namens het College van kerkrentmeestersBart van Dam voorzitter n

In het voorjaar is besloten om de glossy niet uit te geven vanwege de Coronacrisis. Begin juli is er wel een flyer verspreid op campings en vakantieparken met een overzicht van de websites van de kerken en de zomeractiviteiten, die deze zomer wel doorgaan.

Janneke Herweijer Voorzitter ad-interim Windkracht 8 n

Onlangs is er een nieuwe antenne geplaatst op de Silo in Zierikzee. Deze nieuwe antenne is van een ander type en de zender zelf krijgt een hoger vermogen. Wij verwachten hiermee de binnen-kort helaas noodzakelijke verwijde-ring van onze antenne in Renesse te kunnen compenseren. RadioSD zal daarna alleen nog via 107.1 MHz in de ether te beluisteren zijn.

Tot die tijd blijft de zender in Renesse 107.8 MHz in bedrijf. Via Internet, de kabel en de website blijven wij normaal te beluisteren.

Jaap den Hollander n

Page 5: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Erbij! • december 2019 • 5 Erbij! • augustus 2020 • 5

Van de kerkenraad - Predikantsvacatures

In het najaar van 2019 heeft ds. Piter Goodijk bekend gemaakt in december 2020 met emeritaat te willen gaan. De afgelopen weken is bekend geworden dat ook twee andere predikanten ons op korte termijn gaan verlaten: ds. Bertie Boersma, die een beroep heeft aangenomen naar Odijk en ds. Janneke Herweijer, die naar Kloetinge zal vertrekken. Dit betekent dat we binnen een half jaar van drie van onze vier predikanten afscheid zullen nemen.

VAN VIER NAAR ÉÉN IN VIJF MAANDENVoor velen van ons een verrassende ontwikkeling en zeker voor de kerken-raad een forse uitdaging.

We hebben het ons steeds wel gerealiseerd dat de predikants-formatie, door vertrek van een predikant er ineens anders zou kunnen gaan uitzien. Maar toch… In het beleidsplan is dat als volgt geformuleerd: “Bij de start van de fusie (april 2019 – red.) zijn er vier predikanten werkzaam (3,1 fte). De eerste drie jaar of tot het moment dat zich eerder een vacature voordoet, blijft het huidige aantal pre-dikantsplaatsen gewaarborgd. Op het moment dat er een vacature ontstaat zal de vraag aan de orde komen naar de invulling van de predikantsplaatsen. Vanzelfsprekend zal daarbij allereerst gekeken worden naar de beschikbaar-heid van financiële middelen. Het voor-naamste uitgangspunt bij de invulling van de predikantsplaatsen

is dat de pastorale zorg niet in het gedrang mag komen.”

In de afgelopen weken is intensief overlegd binnen het moderamen en in de kerkenraad hoe we de vacatures willen gaan invullen. Er is ook advies gevraagd aan ds. Arie van der Maas, onze classispredikant.

PASTORALE ZORG MOET OP PEIL BLIJVENDe te kiezen oplossing moet voldoen aan ons

streven dat de pastorale zorg op peil blijft ook al zullen we uiteindelijk met een lagere predikants-formatie moe-ten gaan werken. Op basis van het ledental van onze gemeente en de financiële draagkracht is een predi-kantsformatie van 1,8 tot 2,0 realisti-scher dan de huidige 3,1 fte. (Fte staat voor full time equivalent. Het is een rekeneenheid waarmee de omvang van een functie of de perso-neelssterkte kan worden uitgedrukt. Eén fte staat voor één voltijd functie).

Het resultaat van onze overwegin-gen is dat we besloten hebben om één voltijd predikant te zoeken voor Renesse/Noordwelle en Scharendijke. Dat proces zal geruime tijd in beslag nemen. Misschien wel een jaar. In de tussentijd, zeker na het vertrek van ds. Piter Goodijk in december, kan het niet zo zijn dat ds. Harry Smit de pas-torale zorg voor de gehele gemeente moet “dragen”. Ook nu al, met het vertrek van ds. Bertie Boersma en ds. Janneke Herweijer is er een flinke da-ling in de beschikbare capaciteit voor pastoraal werk.

Daarom onderzoeken we de mogelijk-heid om zo snel mogelijk (streven is per 1 oktober 2020) een deeltijd predikant te benoemen voor het uitvoeren van zogenaamde structu-rele hulpdiensten over een nog vast te stellen periode. Gedacht wordt aan een periode van zes maanden met de mogelijkheid tot verlenging. Voor het benoemen van zo’n predikant hoeft niet een beroepingsprocedure

te worden gevolgd. Deze predikant zal dan worden ingezet voor bijstand in het pastoraat in de kernen Burgh en Scharendijke en na december ook in Renesse/Noordwelle.

In de maand augustus zullen de volgende acties worden uitgevoerd:

• Het aanvragen van een solvabili- teitverklaring bij het CCBB (classi- cale college voor de behandeling van beheerszaken). Met deze verklaring wordt aangetoond dat wij als gemeente Schouwen aan Zee de financiële lasten van een nieuwe predikant kunnen dragen.• Het vragen van goedkeuring bij het breed moderamen van de classis om een predikant te mogen beroe pen. Voor deze aanvraag is het nodig om de solvabiliteitsverklaring te overleggen.• Het samenstellen van een beroep- ingscommissie uit leden van de kerkenraad en andere gemeente- leden.

En bovendien:• Het overleggen met een predikant die mogelijk beschikbaar is voor het verrichten van hulpdiensten.

TOT SLOTTeruggaan van 3,1 naar 2 fte, dat is een voltijds werkende predikant minder. Het is goed om ons dat te realiseren.Meer nog dan nu het geval is zullen we keuzes moeten maken over wat we wel en wat we niet kunnen doen. Het lager worden van de predikantsforma-tie kan niet worden opgevangen door een grotere inzet van vrijwilligers zoals kerkenraadsleden en pastorale medewerkers.Toegroeien naar de nieuwe situatie is voor ons allen een spannende uitda-ging, maar nodig voor het toekomst-bestendig houden van onze gemeen-te. Juist in deze situatie ervaren we de voordelen van het gefuseerd zijn: samen zijn we veel beter in staat deze uitdaging het hoofd te bieden, samen staan we sterk.

Namens de kerkenraad,Huib van der Klooster en Jan Flach n

Page 6: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

6 • Erbij! • december 2019

OPENDEURDIENSTENGelukkig kunnen we nu met meer mensen samen komen op onze heilige plekken, in de monumentale dorpskerken van Renesse en Noord-welle. Vanaf 22 maart hielden we diensten met alleen de medewerkers, vanaf 21 juni met 30 anderen en vanaf 5 juli met 60 anderen, die zich aanmelden via [email protected] , tel. 06 10120894. We hielden al die tijd de lofzang gaande, eerst met 1 stem en nu met 4 stemmen. Daarnaast worden de betreffende liederen voorgedragen door steeds wisselende gemeentele-den, op de achtergrond begeleid door onze trouwe organisten Kees Groen-leer en Ton Kranendonk. Tijdens de dienst houden we zoveel mogelijk de deur en in Noordwelle het venster open. De hoge ruimte biedt ook veiligheid. Na de dienst zingen we op ons kerkterrein samen het Zegenlied uit hoofd en hart in de open lucht.Het rooster met de diensten vindt u op de achterpagina. Op zondagmiddag 27 september om 17.00 uur is de Taizé-Vredesvesper in de open kerk van Noordwelle als afronding van de landelijke vredes-week.

GESPREKSKRINGENAanbod gesprekskringen vanuit de koorkerk van Renesse, onder het voorbehoud van Corona en Jacobus (D.V.).

15 september: vervolg Bonhoef-ferkring (hoofdstuk 10 over ‘Goede mach-ten’, p. 39-41 uit het werkschrift). Volgende data: 20 okt., 17 nov., en 15 dec.: Leiding: ds. Piter Goodijk

28 september: start Bijbelkring Schouwen rondom de Schriftlezing van de komende zondag, op maandag van 10.00-11.30 uur in Pelgrimskerk met ds. Harry Smit en op woensdag in koorkerk Renesse met ds. Piter Goodijk. Data: ma.28 sept., wo.14 okt., ma.26 okt., wo.11 nov., ma. 23 nov. en wo. 9 dec.

28 september 19.00 uur: film- en gespreksavond over Israël /Palestina. Leiding ds. Piter Goodijk. We bekijken en bespreken de film ‘The time that remains’ (2009) van de Palestijnse Elia Suleiman. Met een terugblik op de capitulatie van Nazareth in 1948 en de kroniek van de dagelijkse levens daarna.

Twee gespreksavonden over de 5 wereldreligies: Wat hebben ze ons te bieden voor reflectie en zingeving. Leiding: dr. Krijn van der Jagt uit Renesse:12 oktober, 19.30 uur: over Hindoe-isme en Boeddhisme. 9 november, 19.30 uur: over Joden-dom, Christendom en Islam.

ds. Piter Goodijk n

Berichten uit de Jacobuskerken de Corneliuskerk

Kerkgebouwen:Jacobuskerk RenesseKromme Reke 7, 4325 AL RenesseCorneliuskerk NoordwelleDorpsring 33, 4326 AB Noordwelle

Predikant: ds. Piter GoodijkKromme Reke 4, 4325 AL Renessetel. [email protected]

Kerkteam Lex Veenstra, voorzitter en diaconieTel. [email protected] Priemis, notulistTel. [email protected] Letty Simons, ouderling beleidTel. [email protected] Adrie de Goede, ouderling pastoraatTel. [email protected] Gean Huttinga, ouderling kerkrentmeesterTel. [email protected] Jur Heeres, ouderling kerkrentmeesterTel. [email protected] Leo Lemsom, kerkrentmeester gebouwen, terreinTel. 06-54264618 [email protected] John Braber, kerkrentmeester huur en agenda [email protected]:Letty SimonsTel. [email protected]

Bank: NL79 RABO 0357 8072 86t.n.v.: PG Schouwen aan Zee

VAN ‘T KERKPLEIN

15 mei Petra Deelen, 73 jaar, Lijsterweg 22, Renesse

5 juni Wilhelmina (Wil) Adriana Maria Leinweber-Timmers, 87 jaar, Vronenburg 1/4, Renesse

7 juni Cornelia (Corrie) Wesdorp-Stoutjesdijk, 84 jaar, ‘De Wieken’, Zierikzee

1 juli Hans Georg Gromowski, 79 jaar, Zeeanemoonweg 64, Renesse

6 • Erbij! • augustus 2020

In memoriam

Page 7: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Erbij! • december 2019 • 7 Erbij! • augustus 2020 • 7

Vooraankondiging: zondag 4 oktober a.s. om 16.00 uur geeft zanger-pianist Roon Staal een concert in de Cornelius-kerk te Noordwelle.

Een voorproefje van zijn kunnen is te zien en te beluisteren op diverse You-Tube filmpjes: www.roonstaal.com n

Open kerk

Amnesty onder de aandacht, ook in Renesse/Noordwelle

Sinds ik, Lex Veenstra, het diaken-schap heb overgenomen van Peter Jonker krijg ik nog nadrukkelijker het vele nieuws van Amnesty International onder ogen. Van wat je daar leest, word je echt niet vrolijk en het wordt eens te meer duidelijk dat het werk van Amnesty hard nodig blijft. Vandaar dat wij er dan ook de aandacht op vestigen bij aanvang van de dienst op de laatste zondag van de maand. Het lijkt een druppel op een gloeiende plaat, maar het is wel goed dat wij het doen al lijken wij op een “roepende in de woestijn”.

Wereldwijd is Amnesty een beweging van meer dan 7 miljoen mensen die strijdt tegen onrecht. In meer dan 150 landen voert men actie voor gerech-tigheid, vrijheid, gelijkheid en mense-lijke waardigheid.

De beweging versterkt en beschermt mensen, van het afschaffen van de doodstraf tot het opkomen voor de vrijheid van meningsuiting en van het beschermen van de rechten van migranten en vluchtelingen tot het strijden tegen politiek geweld en vervolging.

Door er al ruim 50 jaar onverminderd aandacht voor te vragen en te blijven roepen, maken zij een vuist tegen

onrecht. Alleen al vanuit Nederland zijn 1 miljoen brieven, e-mails en handtekeningen verstuurd.Levert het succes op? Zeker wel!30 landen stelden het huwelijk open voor mensen van hetzelfde geslacht;142 landen hebben de doodstraf afgeschaft;Li Qiaochu in China is toch vrijgela-ten en is er een nieuwe arrestatie in de moordzaak op Marielle Franco in Brazilië. Dit is slechts een kleine greep uit de vele voorbeelden die ik zou kunnen noemen.

Maar, er is nog zoveel te doen. Ik hoop dat u eens kijkt op de site van Amnesty International. n

Hel logo van Amesty International is geïnspireerd op het gezegde ‘het isbeter een kaars aan te steken dan deduisternis te vervloeken’.

Concert

(Eigen foto Universal Journey).

De Jacobuskerk in Renesse is tot eind oktober iedere woensdag (weekmarkt in de Ring) open van 10.00-12.00 uur voor pastoraal spreekuur met ds. Piter Goodijk en recreatiepastoraat, voor de kaarsen- en boekenhoek, voor bezichtiging van de expositie van dorpskunstenaars over ‘Bevrijding’ met een exposant als gids, om te luisteren naar muziek.De Corneliuskerk in Noordwelle is dagelijks open van 10.00-17.00 uur met kaarsenhoek en fototentoonstel-ling over de geschiedenis van kerk en dorp.Kloosterwelle: iedere woensdag is in deze Corneliuskerk om 17.00 uur: Meditatief zingen met zangpedagoog, 18.00 uur: de vesper(kloosterviering), 18.30 uur: de maaltijd (€5 pp.) in de refter (opgave op maandag via: [email protected] )12 augustus, 15.00 – 19.30 uur: retrai-te voor vakantiegasten (maximaal 10 p.) met kennismakingsgesprek en me-ditatieve wandeling en vanaf 17.00 uur: zingen, vieren, tafelen (opgave tot 10 aug. via: [email protected]) n

Page 8: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Berichten uit de PelgrimskerkUIT DE PASTORIELangzaam begint ons gemeenteleven weer op gang te komen. Er is hard gewerkt door het Kerkteam en andere vrijwilligers om de diensten in de Pelgrimskerk - en bij goed weer buiten - mogelijk te maken. Ook het bezoekwerk begint weer op gang te komen. Alles met die anderhalve meter, maar iets is beter dan niets. Bijzonder was in de afgelopen weken het beroep voor ds. Bertie Boersma uit Odijk en voor ds. Janneke Herweijer uit Kloetinge. Voor beiden wacht een nieuwe uitdaging en die is hen van harte gegund. Hierbij optellend het a.s. emeritaat van ds. Piter Goodijk, besef ik dat vanaf januari ik voorlopig even de enige predikant ben in de PG Schouwen aan Zee. Vanzelfsprekend wordt er gezocht naar ondersteuning in het pastoraat, maar ik besef ook dat mijn takenpakket het aankomend seizoen 2020 – 2021 wel zal verschuiven. Toch wil ik ook graag weer een aantal leerhuizen aanbieden en ik heb daar-toe inmiddels de data geprikt. Zie het overzicht hieronder. Jullie zijn weer van harte welkom. Wel zullen we waarschijnlijk voor de wat grotere groepen de recreatiezaal gaan gebruiken en een maximum aantal deelnemers hebben. Dus graag op tijd aanmelden, zodat we de nodige maatregelenkunnen nemen.

Kerkgebouw: PelgrimskerkPlatboslaan 1, 4328 EA Haamstedetel. 0111 - 652096

Predikant: Ds. Harry SmitPlatboslaan 14, 4328EA Burgh-Haamstedetel: 0111 [email protected]

Kerkteam Voorzitter: Corrie Hanse- Deurlootel: [email protected]: Ria de Graaf-van Wieringen Stuifketel 3, 4328 HJ Burgh-Haamstedetel. [email protected]: Ds. Harry Smit (zie boven)Kerkrentmeester: Bart van Dam Boeijesbosch 23, 4328 LN Burgh-Haamstede tel. [email protected]: Erik Landman, Hogezoom 98, 4328 EL Burgh-Haamstedetel. [email protected]

Penningmeester Jeroen Rottetel. [email protected]

Ledenadministratie:Ferry ter Mors tel. [email protected]

Coördinator gastvrouwen/heren:Eline Kloet-van ’t Veertel. 0111-652400

Beamteam:[email protected]

Bank: NL69 RABO 0357 8025 19t.n.v.: PG Schouwen aan Zee Haamstede

KERK EN (GE)ZIN

8 • Erbij! • augustus 2020

Leerhuis seizoen 2020- 2021

* BIJBELLEZEN MET DE RABBIJNENWe lezen vers voor vers de allereerste verhalen uit de Bijbel (Genesis 1 – 11) samen met de commentaren van ver-schillende rabbijnen door de eeuwen heen. Daarbij komen een aantal grote thema’s aan de orde als ‘goed en kwaad’, ‘geweld’, ‘zorg voor elkaar’, ‘man en vrouw’ en nog heel veel meer. Al het materiaal wordt in een Nederlandse vertaling ter beschikking gesteld. We gaan verder lezen vanaf Genesis 4.Data: dinsdagmiddagen: 6 en 20 oktober, 3 en 17 november, 1 en 15 december 2020,12 en 26 januari, 9 en 23 februari, 9 en 23 maart 2021.Tijdstip: 15.30 – 17.00 uur.Plaats: Recreatiezaal van de Pelgrims-kerk, Platboslaan 1, Burgh-Haamstede.Begeleider: ds. Harry SmitGraag opgeven vooraf via email: [email protected] of tel: 0111-408190

* DE REGELS VAN BOETE EN BEROUWNadat we afgelopen seizoen de regels van het gedrag hebben gelezen gaan we nu verder met de regels van Boete en Berouw. Ze komen ook uit hetzelfde boek, de Mishne Thora van Maimonides. Naast een inleiding over een aantal rabbijnse concepten rond

de begrippen ‘inkeer’, ‘de komende wereld’ en ‘de vrije wil’, lezen we het hele traktaat in het Nederlands en bespreken het. Er staan dit najaar 6 bijeenkomsten gepland op de donderdagavonden:Data: 8 oktober, 22 oktober, 5 novem-ber, 19 november, 3 december en 17 december Tijdstip: 20.00 – 22.00 uurPlaats: Recreatiezaal van de Pelgrims-kerk, Platboslaan 1, Burgh-Haamstede.Begeleider: ds. Harry SmitGraag opgeven vooraf via email: [email protected] of tel: 0111-408190

RELIGIE EN GEWELDIn de eerste maanden van 2021 wil ik een aantal avonden beleggen over de problematiek van “Religie en geweld”. De nodige studieteksten zullen vooraf ter beschikking worden gesteld. Aan de orde komen o.a.Hoe zien religies geweld? Visies op oorlog in Jodendom, Christendom, Islam, Hindoeïsme en Boeddhisme.Lastige Bijbelteksten. Aan de orde komen o.a. “Oog om oog, tand om tand”, “de vernietiging van Amalek”; “de oorlogen in de Bijbel” en “zonde en straf”.De data volgen later. n

Page 9: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Erbij! • december 2019 • 9 Erbij! • augustus 2020 • 9

Onze wekelijkse Nieuwsbrief wordt via de email, en voor wie geen inter-net heeft, door onze vrijwilligers aan huis bezorgd. Van heel wat mensen heb ik inmiddels gehoord dat ze het fijn vinden om in deze tijd wekelijks een uitgebreid bericht te ontvangen met mooie liederen of teksten en een Overdenking. Deze Nieuwsbrief geeft ons nu ook de mogelijkheid om u op de hoogte te houden van verjaar-dagen, jubilea en andere nieuwtjes. Zolang als de crisis duurt willen we hiermee wekelijks doorgaan. n

Beste mensen,Wat een toch wel nare tijd maken we door, door dat corona virus, maar wat fijn dat er een groep gemeenteleden hard heeft gewerkt om onze gemeen-te op een heel andere manier gaande te houden om zo toch een gemeen-schap te zijn en gesterkt te worden door Gods woord. De omschakeling naar online vergt heel veel tijd en creativiteit. We zijn dan ook heel blij dat deze mensen zich daarvoor ingezet hebben en ik denk dat ik namens heel veel gemeenteleden hen hartelijk mag bedanken voor al het werk dat door hen verzet is !!!!!! Door de versoepelingen van de regels krijgen we gelukkig meer ruimte en kunnen we diensten meemaken in kleinere groepen. Dat is natuurlijk positief, maar ook dat vraagt weer aanpassingen, want de 1,5 meter blijft voorlopig gelden voor al het kerken-werk. We wensen hen Gods zegen toe om deze taak te volbrengen.

Een hartelijke groet, Lien Dingemanse n

Afwezigheid predikant

Wij zijn met vakantie van 24 augustus – 13 september. Mijn collega Janneke Herweijer zal mij dan zo nodig pastoraal vervangen.

ds. Harry Smit n

Berichten uit deGemeente

Bedankt Jan en Olga

In memoriam

Op 7 mei 2020 is aan de gevolgen van het Coronavirus overleden Arie Mes. De laatste maanden woonde hij in de Duinen aan de Klooster-weg 18 hier in Burgh-Haamstede en daarvoor samen met Elly aan de Hoge Hillleweg 1. Aat Mes is 87 jaar oud geworden. De herdenkingsdienst voor zijn leven heeft plaats gevonden op woensdag 13 mei in de Pelgrimskerk en aansluitend is hij begraven op begraafplaats Vredehof alhier.Bijzonder was de grote groep mensen langs de route van de kerk naar de begraafplaats die Aat zo een laatste eer brachten. We zijn dankbaar voor alles wat Aat voor mensen en ook voor onze kerk heeft mogen betekenen. Op de rouwkaart stonden prachtige, ontroerende woorden:Ik ben het, zegt Gij dankom maar met Mijmee naar de overkantwees maar niet bang, zegt Gijhier is mijn hand.

Op 25 juni 2020 is overleden Jannie Meijers - de Schipper, wonend aan de Brabersweg 2 in Burgh-Haamstede. Jannie Meijers is 98 jaar gewor-den. De afscheidsdienst is donderdag 2 juli gehouden in de Pelgrimskerk. Aansluitend is ze begraven bij haar man op de Algemene Begraafplaats in Middelburg. Ze was dankbaar voor haar hoge leeftijd, dankbaar voor alle goede zorg, dankbaar voor alle mensen die naar haar omkeken, dankbaar voor haar kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. Maar er waren ook dingen waar ze niet over sprak, misschien wel niet over kon spreken. Toch bracht ze in de praktijk wat staat in de lezing uit Filippenzen: Laat iedereen u kennen als vriendelijke mensen. En ook: dank God in al je gebeden….. Dan zal de vrede van God, die alle verstand te boven gaat, uw hart en gedachten in Christus Jezus bewaren.

Op dinsdag 30 juni is overleden Jacobus Buijse, wonend in de Duinen aan de Kloosterweg 18 in Burgh-Haamstede. Co Buijse is 93 jaar geworden. De afscheidsdienst heeft plaats gevonden op vrijdag 3 juli in kleine kring en aansluitend was de crematie in het crematorium in Goes. In zijn laatste jaren worstelde hij met de lastige dingen uit zijn leven, vooral de tijd in Indië. Maar hij sprak ook telkens weer trots over zijn herenmodezaak. En hij wees mij op een prachtige tekst aan de muur: Verlaat mij niet, Heer, in mijn ouderdom.Die tekst eindigt met de woorden:En als ik heel dicht bij het einde kom,vul mijn gebroken stem dan met gezangenen laat mij diep, héél diep naar U verlangen.Verlaat mij niet, Heer, in mijn ouderdom.

Ruim 15 jaar lang heeft Jan den Otter, met de hulp van zijn vrouw Olga, weke-lijks de groot letter liturgie gemaakt voor onze gemeente. Familieomstandighe-den vragen in de toekomst meer inzet van hen, daarom hebben ze besloten te stoppen met het maken van deze liturgieën. We zijn heel dankbaar voor hun inzet voor onze gemeente in de afgelopen periode. De groot letter liturgie was altijd op tijd, heel mooi uitgewerkt en zag er iedere week opnieuw keurig verzorgd uit. We willen hen dan ook hartelijk bedanken voor de inzet in de afgelopen 15 jaar! We wensen Jan en Olga voor de komende tijd veel sterkte toe en Gods onmisbare zegen.

Namens het KerkteamCorrie Hanse n

Nieuwbriefvia de mail @

Page 10: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

10 • Erbij! • december 201910 • Erbij! • augustus 2020

KERKZAAL BOUWEN OP LANDGOED Met vereende krachten werd vrijdag, zaterdag en zondagmorgen vroeg hard gewerkt om de “kerkzaal” op te bouwen op het landgoed “Prin-senhoeve” aan de Hoogenboom-laan in Renesse: een zaal met 120

plaatsen. Stoelen uit de Pelgrimskerk werden verhuisd, sta-tafels, ontsmet-tingsmiddelen, het instrumentarium van Laetare voor geluid en muziek en natuurlijk werden ook bekers, melk, suiker e.d. niet vergeten. Presentielijs-ten waren gemaakt omdat alle bezoe-kers zondagmorgen bij binnenkomst werd gevraagd hun naam en adres te noteren; je kan nooit weten…

GEZONGEN BEGINZondagmor-gen kwam koffie en thee in thermos-kannen mee

uit de kerk, gezet door de gastvrouw/heer van dienst. Een podium was gebouwd om voor Ds. Harry Smit als preekstoel te dienen en om even tien uur kon de dienst van start gaan met het zingen van het heel toepasselijke lied 216 voor deze plaats:

Dit is een morgen als ooit de eerste,Zingende vogels, geven hem door.Dank voor het zingen, dank voor de morgen,beide ontspringen nieuw aan het woord.

Dauw op de aarde, zonlicht van boven,vochtige aarde, geurig als toen.Dank voor gewassen, grassen en bomen,al wie hier wandelt, ziet het is goed.

GOED GEVULDE ZAALBert Kamphuis liet horen dat ook het keyboard voor hem een vertrouwd instrument is en Ad en Paul regelden het geluid op een prima sterkte, voor

iedereen heel goed te verstaan.Veel eigen gemeenteleden maar ook vaste gasten en gasten van buiten vulden de “zaal” vrijwel geheel en mochten eindelijk weer eens uit volle borst zingen; geboeid werd de over-denking van Ds. Smit aangehoord en de kindernevendienst had nog nooit zo’n mooie plek gehad om hun eigen bijeenkomst te houden. Na afloop van de dienst was er koffie en thee, met door Annet gebakken cake.Een zeer geslaagd experiment, dat zeker voor herhaling vatbaar is als de weergoden willen meewerken. Wat een geweldige kans om op zo’n plek te mogen kerken: heel veel dank aan Annet en Ad voor hun geweldige gast-vrijheid!! En dank aan iedereen die heeft meegeholpen om de openlucht-dienst mogelijk te maken.

Namens de taakgroep Beheer,Bart van Dam n

Openluchtdienst 19 juli 2020

eindelijk weer eens

uit volle borst zingen

De uitnodiging was al een aantal weken geleden gedaan door Ad en Annet Ruitenberg, maar op zondag 19 juli was het dan zover dat het weer

goed genoeg was voor een openluchtdienst.

Hulp voor kinderen in Chili in CoronatijdZoals velen van jullie misschien weten heb ik in de 80er jaren van de vorige eeuw jarenlang voor de Zending van de GKN in Chili gewerkt in het Theo-logisch Onderwijs. Ook daarna heb ik altijd contacten gehouden met men-sen en kerken daar en ben ik diverse keren gastcolleges gaan geven. Met de PG Schoorl, Groet en Camp hebben

we in 2009 zelfs een uitwisselings-programma gehad met mensen van de Wesleyaanse Kerk. En in 2010 hebben we geholpen na de aardbeving die veel had verwoest. De afgelopen dagen werd er opnieuw vanuit Chili een beroep op ons ge-daan door Magda Guerra. Zij is lid van de Wesleyaanse Kerk en dochter van

de bisschop van die kerk en woont in Tomé. Ze schreef ons het volgende: Ik schrijf jullie met grote schaamte, want het is om jullie hulp te vragen. Sinds vorig jaar ben ik directeur van een school met 131 kinderen, allemaal uit zeer arme gezinnen, veel van hun ouders hebben hun baan verloren door de pandemie. We hebben de school

Page 11: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Erbij! • december 2019 • 11 Erbij! • augustus 2020 • 11

Van de Taakgroep Beheer Pelgrimskerk

moeten sluiten om COVID-19-infecties te voorkomen. Vandaag zoeken we hulp van vrijwilligers, die ons geld geven om een tablet te kopen, zodat onze kinde-ren hun leerproces vanuit huis kunnen voortzetten. Om deze reden schrijf ik jullie om uit te zoeken of jullie ons zouden kunnen helpen. Wij hebben geen middelen, maar we willen onze kinderen wel helpen.

Chili ligt op het zuidelijk halfrond en het is winter. Zij hebben dus geen lange vakanties nu. Integendeel, normaal zijn alle scholen de komende maanden vol in bedrijf.

De Diaconie van de PG Schoorl, Groet en Camp heeft samen met diverse mensen besloten een actie op touw te zetten om hen te helpen. Inmid-dels besloot onze diaconie van de PG

Schouwen aan Zee om de vraag te ondersteunen met een gift voor zo’n 5 à 6 tablets (per stuk zijn de kosten on-geveer € 260,-). En ongetwijfeld zijn er ook mensen in onze kerkelijke ge-meente, die bereid zijn om een tablet of een deel daarvan te sponsoren. De geldstroom loopt via de diaconie in Schoorl. Uw gift is dus ook aftrekbaar voor de belasting.

Als jullie willen helpen maak dan rechtstreeks een gift over op het reke-ningnummer van het College van Dia-kenen van de Protestantse gemeente te Schoorl-Groet-Camp: NL 41 RABO 0358 5012 29 onder vermelding van ‘tablets voor Chili’.

ds. Harry Smit n

VEEL WERK VERZETIn de vorige Erbij schreef Bart al iets over de aanpassing van de zijingang en het aanpassen van de kleuren op de deuren van alle ingangen.Inmiddels zijn door de vakkundige hand van Jan Boot (geheel belange-loos) de nieuwe raamkozijnen van de zijingang weer keurig in de lak gezet. Ook heeft Jan alle toegangsdeuren van het kerkgebouw in de kleur don-

kerblauw geschil-derd. Het ziet er

wat ons betreft weer pico bello uit! Jan bedankt!

De Stilteplek achter in de kerk is inmid-dels voorzien van een prachtige decoratie van glas in lood. Ontworpen en vervaardigd door Teun en Elly Langerak. Een prachtig kunstwerk dat de Stilte-plek helemaal af maakt. Al meer dan 40 jaar bezoeken zij onze kerk tijdens hun vakanties en zij hebben dit kunst-werk geschonken aan onze kerk. Wij zijn ze hiervoor zeer erkentelijk!

PASTORIE ONDER HANDEN GENOMENDe gevelbekleding van de Pastorie is inmiddels vervangen en gereed. Ook

is er noodzakelijkerwijs een raamkozijn in de achtergevel vervangen en waren er nog wat kleine reparaties.Verder is de isolatie achter de nieuwe gevelbekleding vernieuwd en verbeterd.

Hier ook een mooi resultaat waar we weer jaren mee vooruit kunnen!

De taakgroep Beheer is de laatste tijd erg druk geweest om de kerkzaal en de Ontmoetingszaal coronaproof te maken. Alle banken hebben als herkenning een letter gekregen en zit-plaatsen die gebruikt mogen worden zijn genummerd. Verder hebben we looproutes aange-bracht.

Dit alles heeft te maken met het reserveringssysteem dat we gebruiken om bezoekers in de kerkzaal en de Ontmoe-tingszaal een plaats te kunnen geven, rekening houdend met de Corona regels.

Zoals de meesten van u mis-schien hebben gelezen via de mail zullen we binnenkort de kerkdiensten live uit gaan zen-den via het YouTube kanaal. Op het moment van verschij-

nen van deze Erbij zijn de eerste kerkdiensten mogelijk al uitgezonden en zijn we benieuwd wat u ervan gaat vinden. Jan Glaubitz, Jeroen Rotte, Ad Bakker en Wim v.d. Male hebben hier heel wat uurtjes in gestoken en materiaal beschikbaar gesteld; de eerste resul-taten zien er veelbelovend uit!De aanschaf van de benodigde ap-paratuur is betaald uit het deel van de opbrengst van de Rommelmarkt 2019 dat de kerk kreeg geschonken.

We onderzoeken op dit moment de mogelijkheden om de bediening van het kantelraam boven de hoofdingang weer in orde te maken.Hierdoor kunnen we de ventilatie in de kerkzaal verbeteren en de kans op tocht (open deuren) verminderen.

Namens de TaakgroepGijs Varkevisser n

Page 12: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

12 • Erbij! • augustus 2020

Berichten uit de Kerk in Burgh

VAN ACHTER DE PEREBOMEN

UIT DE PASTORIE Een tijd geleden kwam er onverwachts een bericht vanuit de Protestantse Gemeente in Kloetinge of ik contact wilde i.v.m. hun vacature. Na enig nadenken ben ik hier op in gegaan. Van het één kwam het ander en dit heeft tot resultaat, dat er nu een beroep op mij is uitgebracht vanuit Kloetinge. Ik besef dat het voor velen in de gemeente onverwacht komt en wel erg vroeg, juist nu er in de (fusie)gemeente veel speelt. Bij de afweging speelt een belangrijke rol dat ik op termijn geen toekomst zie weggelegd in de PG Schouwen aan Zee. Mijn emeritaat is nog te ver weg om af te bouwen. Ik besef dat dit ongelegen komt, nu ook ds. Bertie Boersma vertrekt. Aan de andere kant biedt het ook een kans voor kerkenraad en gemeente om zich erop te beraden hoe men naar de toekomst toe op een vitale manier gemeente wil zijn. De komende weken zullen in het teken staan van afronden en afscheid nemen. Bij mijn komst in 2016 was het al duidelijk dat de gemeente sterk vergrijsde. Vandaar ook de opdracht om me te richten op pastoraat en eredienst. Vooral de eerste jaren in Burgh heb ik als een goede tijd ervaren. Met veel plezier kijk ik terug op de muzikale diensten, de koffie-ochtenden, het werk voor Windkracht 8, de startzondagen en de vele mooie contacten. In de gesprekken met Kloetinge heb ik vanaf het begin af aan ervaren dat er een ‘klik’ was. Het is voor mij een nieuwe uitdaging, en het zal voor Robert en mij op den duur ook weer een grotere woonplaats betekenen. Over de afscheidsdienst leest u op een andere plaats in dit blad.Ik wens de gemeente van Schouwen aan Zee een vitale en gezegende toekomst toe als gemeente van Christus.

Met hartelijke groet, ds. Janneke Herweijer

Kerkgebouw: Burghsering 33, BurghPredikant ds. Janneke Herweijer Christinastraat 6,4328 CB Haamstede, tel. 06-474 107 [email protected] Kerkteam Voorzitter José van Drie tel. 0111-65 [email protected] Julius Haspertel 0111-85 0464Ouderling/pastoraat/contact Marijke van Reenen tel. 0111-65 1708 [email protected] Diaken vacant waarnemend kerkrentmeester Gijs Varkevisser Financieel beheer Jaap den Hollander Gebouwen, tuinonderhoud enz. Ton Hanse en Jaap Polderman Ledenadministratie Julius en Ina Hasper tel. 0111-85 [email protected] Kosterscoördinator Hans en Els Nagtegaal tel. 0111 65 [email protected] Penningmeester Jeroen Rotte Bank NL 79 RABO 0357 801466 t.n.v. PG Schouwen aan Zee Burgh Postadresp/a Duinwegje 16 4328 LG Burgh

Weet u nog dat we, heel wat jaren geleden, de kerk één keer per jaar schoonmaakten? Vóór Pasen moest dat gebeuren. De kaarsenkroon werd gepoetst, de banken geboend, de vloer gezogen en achter de preekstoel en in de hal werd gedweild. Verleden tijd! In deze coronamaanden is er ook weer werk te doen. De kosters doen dat nu meestal.

Vraag: als u binnenkort door gaat geven dat u de diensten weer wil volgen, (lees de nieuwsbrief die binnenkort bezorgd wordt), zou u dan bereid zijn na de dienst te helpen met schoonmaken (desinfecteren) van de zitplaatsen, toilet met kraan, deurknoppen, lezenaar, orgeltoetsen… en de kerkruimte moet gelucht worden… Kortom, met een lesje van de dienstdoende koster en met twee mensen per zondag komen we een heel eind.

Geef u op als u bereid bent te helpen bij Ina of Julius Hasper, of bij iemand van het kerkteam.

Marijke van Reenen n

Weet u nog?

Page 13: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Erbij! • december 2019 • 13 Erbij! • augustus 2020 • 13

Johanna Corrie Stoel ( 1940- 2020)

Op de leeftijd van 79 jaar is op 25 juni - toch nog onverwachts - Jo Stoel overleden. Velen in het dorp kenden haar, wandelend met haar hondje Yara. Nog amper een jaar geleden maakte ze zich sterk voor het behoud van het schelpenpaadje langs het Zeepeduin.

Jo was een natuurmens. Ze kon intens genieten van bomen, vogels, de schoonheid van het Zeepeduin. En daarin ervoer ze de nabijheid van God. De laatste jaren waren voor haar niet makkelijk, toen ze steeds meer lichamelijke gebreken kreeg. In een afscheidsdienst op 30 juni heb-ben we afscheid van Jo genomen en haar lichaam begraven op de

begraafplaats van Burgh. We lazen in de dienst een gedicht van Jo over “het Zeepeduin” en Psalm 8 over de mens als kroon van de schepping. Jo laat twee kinderen en kleink-inderen achter. We wensen hen sterkte en Gods nabijheid toe.

ds. Janneke Herweijer

WoensdagmorgenAl heel wat keren was onze kerk open op woensdag-morgen. Open, om zomaar binnen te lopen, om een kopje koffie te drinken, naar het orgel te luisteren of met elkaar te praten. Gewoon gezellig. Niet verplichtend, niet moeilijk, maar om als kerkmensen wat contact te hebben. Het lijkt op de koffieochten-den voor senioren, die we in Pelgrimskerk één keer in de maand hebben. Dat zijn ook gezellige uren, waar ook wel Burghenaren, maar vooral pelgrims komen. Trouwens, daar komen ook ouderen uit andere kerken. Die ochten-den zijn wat meer georganiseerd, maar zijn toch ook bedoeld om contacten te onderhouden. Het aardige is, dat verschillende mensen elkaar in de loop van de tijd ook onderling opzoeken en samen iets gaan onder

nemen. Wij, in Burgh blijven zeker tot in september doorgaan, zodat dominee Janneke er nog bij kan zijn.De ochtenden in de Pelgrimskerk beginnen weer op 16 september.

Altijd welkom. Niets verplicht u dus!!

Marijke van Reenen n

Op zondag 6 september zal ds. Janneke Herweijer afscheid nemen in de dienst van 15.00 uur in de kerk van Burgh. Organist in deze dienst is Jac. Horde en Mien-tje Bliek speelt op de fluit. Helaas is het niet voor iedereen mogelijk deze dienst bij te wonen, gezien het beperkte aantal bruikbare plaatsen in de kerk.

Gegevens hierover worden later bekend gemaakt.

Na afloop van de dienst is er vanaf ongeveer half vijf de gelegenheid om afscheid te nemen voor hen, die niet in de gelegenheid zijn om de dienst bij te wonen. n

Afscheid ds. Janneke Herweijer

In memoriam

Page 14: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

14 • Erbij! • december 201914 • Erbij! • augustus 2020

Taakgroep Beheer Kerk in BurghIn de laatste Erbij hebben we u uitgelegd wat onze plannen waren voor de komende maanden m.b.t. werkzaamheden aan het kerkgebouw en Revasa.Op dit moment zijn we weer een aan-tal maanden verder en brengen we u op de hoogte van onze vorderingen.

VOORTGANG VAN HET SCHILDERWERKHet schilderwerk aan de voorgevel van Revasa is inmiddels gereed. Henk Alblas heeft met vakkundige hand het geheel van een nieuwe verflaag voorzien.

Inmiddels is de fa. De Meij gestart met het schilderen van de 8 kerkramen. Het resultaat mag er zijn; ziet er prima uit! De laatste keer dat De Meij de ramen schilderde was in 1998. Dus voorlopig hebben we hier geen omkijken meer naar.Een rustig idee wat mij betreft!

De dakkapel op het zuid dakvlak (Soete Suijkerbol-zijde) is - als u dit leest - weer opnieuw in de verf gezet. Ook het voegwerk onder de naastlig-gende afdekplaat westgevel is weer opnieuw gevoegd. Een karwei op niveau!Na de verschijning van deze Erbij zal ook het pleisterwerk in de kerk aan de Noordwand weer hersteld zijn.Beide laatste karweien zijn uitgevoerd door de Fa. Bijkerk. Dit geldt trouwens ook voor de reparatie aan de vergaar-bakken zoals vermeld in de vorige Erbij.

BEPLANTING VERWIJDERENInmiddels hebben we uitgezocht waar de elektrische bekabeling zich bevindt in de kerktuin zodat we

met een gerust hart in het najaar de beplanting aan de binnenzijde van de kerkmuur kunnen verwijderen. Erik Landman van de Pelgrimskerk heeft zich bereid verklaard om met zijn minikraan behulpzaam te zijn met het verwijderen van de beplanting. De planning is om dit uit te voeren in de eerste helft van augustus a.s.

ORGELWERKDe reparatie aan het orgel is inmid-dels uitgevoerd door de fa. Nijsse uit Wolphaartsdijk.

TOT SLOTAfgelopen april is de bliksembeveili-ging van het Kerkgebouw weer gecontroleerd en in orde bevonden.

Ook zullen er nog wat kleine reparatie-werkzaamheden aan de pastorie wor-den uitgevoerd.

Namens de Taakgroep,Gijs Varkevisser n

Een karweiop

niveau

Page 15: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Erbij! • december 2019 • 15

Kunst in Burgh

Erbij! • augustus 2020 • 15

Zoals al vele jaren in Burgh de gewoonte is, is er ook nu in de zomer een kunsttentoonstelling in de Kerk van Burgh te zien.Dit jaar wordt werk van Miems van Citters (sculptuur), Hetty de Wette en haar dochter Juliëtte (schilderijen) getoond.Naast nieuw werk zal ook wat ouder werk te zien zijn.

Page 16: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

16 • Erbij! • december 201916 • Erbij! • augustus 2020

De officiële opening was op woensdag 29 juli.

De tentoonstelling is te zien tot 29 augustus van dinsdag t/m zaterdag 14.00 to 17.00 uur.

Toegang vrij

Page 17: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Erbij! • december 2019 • 17

Kunst in Burgh

Erbij! • augustus 2020 • 17

Miems van Citters studeerde in-Genève en aan de Koninklijke Acade-mie in Den Haag. Zij woont en werkt in Burgh. Zij maakt onder meer veel abstracte beeldhouwwerken, meest in hardsteen, die dikwijls op vormen van vruchten en schelpen zijn geïnspi-reerd; daarnaast maakt zij veel portretten in opdracht. Een werk dat veel mensen kennen is het werk uit 1989 in Burghsluis, ‘Het monument voor de redders op Schouwen-Duiveland KZHMRS’.

Hetty de Wette uit Burghsluis studeerde aan de Academie Minerva in Groningen. Ze schildert al meer dan 30 jaar voornamelijk op Schouwen-

Duiveland. De stranden, het duinge-bied en de polder zijn een onuitputte-lijke inspiratiebron. Haar werk is erop gericht deze schitterende natuur zo goed mogelijk weer te geven. Hetty is dan ook vaak met haar spullen ergens in het duingebied of het strand te vinden.

Hetty’s dochter Juliette Kuhn is de jongste van het drietal. Ze is al een poosje bezig met haar eigen oeuvre en deze gelegenheid om te exposeren bieden we haar graag aan.

Zo vinden we werk van drie verschil-lende generaties bijeen in de kerk: kunst geef je door.

Het zal geen verwondering wekken dat we niet teveel gasten tegelijk binnen kunnen ontvangen. Indien nodig kan dan gevraagd worden om te wachten tot er weer ruimte komt in de kerk.

Namens de Commissie Zomer-activiteiten Burgh

Julius Hasper

Page 18: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Berichten uit de Bethlehemkerk

AFSCHEIDSBRIEF

Geliefde mensen van Christus,verbonden in de gemeenschap van de Bethlehemkerk,verbonden in de PG Schouwen aan Zee,

In deze laatste weken in Scharendijke doen we allerlei din-gen voor het laatst: de laatste muziekles, de laatste schooldag, de laatste ‘gewone’ dienst, de laatste keer naar de groenteboer etcetera. Ieder laatste ding bepaalt ons bij het afscheid. En zo beleven we deze laatste weken ook: alles wat we doen staat in het teken van afscheid en nieuw begin.

Als gezin kijken we deze dagen terug op de afgelopen jaren. Op hoe het begon. Hoe Eldert en ik hier samen kwamen, ik nog met een dikke buik. Hoe we in de loop der jaren vier kinderen mochten verwelkomen. Dat de pastorie op vruchtbare grond staat was ons bij aankomst al verteld, en dat is ook gebleken!Ook in de gemeente is er veel gebeurd. In alle persoonlijke levens, maar ook in de ge-meenschap als geheel.

Bij afscheid is de pijn dubbel. Je voelt wat je gaat loslaten, wat je hebt ontvangen en hoe goed het was. En hoe graag je had gewild dat het langer zou duren.Maar, -en dat is ook een vreemde ontdekking- je wordt je ook nog meer bewust van de dingen die niet goed gingen. De beloftes die niet zijn na-gekomen, gemiste kansen, de hoop die niet werd vervuld. In al deze dingen heb ik ervaren hoezeer u als gemeente gewend bent aan kandidaat-voorgangers. Dat u mij ruimte gaf om fouten te maken, om nieuwe dingen te proberen, en dan soms ook te ontdekken dat het niet van de grond kwam. ‘Verdraag elkaar en vergeef elkaar’, schrijft Paulus in zijn brief aan de gemeente in Kolosse. Ergens komt het daarop aan: dat je het met elkaar kunt volhouden, dat je elkaar hoog houdt, dat je elkaar draagt in liefde, door alles heen; door het goede dat je in elkaar ontvangt, maar ook in de tekortkomingen.

Kerkgebouw: BethlehemkerkBethlehemplein 44322 BP Scharendijke0111-672452Diensten: zie pagina 24

Predikant: ds. Bertie Boersma Deltastraat 24322 BN Scharendijketel. [email protected]

Kerkteam Hans Lemkes, voorzitterTel. [email protected] Matty de Ruiter, contactpersoonTel. [email protected]: Bethlehemplein 44322 BP Scharendijke

Koster en beheer de Hoeksteen:Sjaak en Willy Dorremantel. [email protected]

Bank: NL03 RABO 0357 822331t.n.v.: PG Schouwen aan Zee

OPBOUW

18 • Erbij! • augustus 2020

Page 19: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

Erbij! • december 2019 • 19 Erbij! • augustus 2020 • 19

Ik ben dankbaar voor de dienstbaarheid aan God en aan de naaste. Voor de goede sfeer in de gemeenschap. Voor de gastvrijheid. De eenvoud en be-scheidenheid, het vertrouwen en de mildheid, waardoor je een ander ruimte kunt gunnen zonder dat het jezelf in de weg zit.In alle diversiteit vormt onze gemeente een veelkleurig palet aan geloofs-beleving, maar toch weten we ons verbonden in Christus.

U bent een gemeente die ook van wanten weet wanneer er iets moet gebeuren. En die midden in het dorp wil staan. Met de herinrichting van het Bethlehemplein hoop ik dat dat nog meer gestalte krijgt!

U bent een gemeenschap die ook al heel wat meegemaakt heeft en weet heeft van veerkracht. De ramp die de kerkgangers even bij elkaar bracht in het noodkerkje. Het samen op op weg proces van Gereformeerd en Her-vormd, in de tijd van mijn voorgangers ds. Hilde Graafland en ds. Bart Trouwborst. En nu, onlangs, de fusie als PG Schouwen aan Zee.

In het persoonlijke leven bent u betrokken op elkaar. ‘Men loopt de deur niet plat’, zei een lid van de beroepingscommissie elf jaar geleden, ‘maar als er iets gebeurt in de gemeente, dan kun je een muur volhangen met kaartjes.’ Dat is ook onze ervaring. Wij hebben het gemerkt bij de geboorte van onze kinderen, toen onze uitzending naar Indonesië niet doorging, en ook bij het overlijden van mijn moeder in mei van dit jaar. Niet alleen ik, maar wij als gezin zijn allemaal ontzettend van u, van deze gemeenschap gaan houden. Dat maakt het loslaten niet eenvoudig.

Bij afscheid ervaar je leegte. Persoonlijk ervaar ik die leegte het meest in het feit dat ik de laatste dorpspredikant van Scharendijke was. Mijn opvolger zal aan de streekgemeente Schouwen aan Zee verbonden worden. En dan komen vragen op als: hoe gaat het verder? Kunnen wij dit wel aan? Nieumand kan zeggen wat de toekomst ons zal brengen. Wat de toekomst van onze gemeenschap in Scharen-dijke en Schouwen aan Zee zal zijn. Maar we weten wel dat de toekomst in Gods handen ligt. En daarom kunnen we één ding wel doen: de hoop binnenlaten. Aan de slag gaan. Plannen maken. En niet ophouden.

Christine Bonhoeffer (de zus van Dietrich Bonhoeffer) schreef in haar kleine en ontroerende biografie, toe bleek dat zowel haar man als broer waren omgekomen in de oorlog: ‘toen heb ik een deur opengetrokken, en daar stond een bezem: ik ben gaan vegen.’Zo eenvoudig is het ergens ook: doen wat je moet doen. En terwijl jij doet, weeft God er Zijn verhaal doorheen.

In de afgelopen jaren heb ik me altijd bemoedigd geweten door die steen boven de ingang van de pastorie, de herder met de schapen en daaronder de tekst: ‘Hij gaat voor, zij volgen hem.’ Niet ik ben het die de kudde leidt, maar Christus zelf is het. En dat geeft rust en vertrouwen.

Voor ons zal de gemeenschap in Scharendijke voelen als een soort eerste liefde.Wat hadden we het hier goed en wat hebben we hier veel geleerd. Veel nieuwe ervaringen hebben we hier opgedaan.Wij laten nu los in dankbaarheid en vertrouwen, maar knippen de lijntjes niet door: we blijven verbonden in Christus. En omdat we de komende tijd nog met regelmaat op het eiland zullen zijn, zeggen we maar gewoon: ‘tot ziens!’

Ds. Bertie Boersma

Page 20: Erbij!...behoefte aan nieuwe hoop en zelfver-trouwen onder ons. Voor Moïsi is hoop geen abstract begrip, want hij schreef het boek ‘Ter nagedachtenis aan mijn vader Jules Moïsi,

20 • Erbij! • december 2019

Meer informatie:www.kerkopschouwen.nl

Alle diensten beginnen om 10.00 uur, tenzij anders is aangegeven.

Zolang de 1,5 m afstandsregel geldt worden geen gezamenlijke diensten gepland. Als daardoor in een kern niet tijdig een voorganger kan wor-den gevonden wordt de mogelijkheid geboden bij een kerkdienst in een andere kern aan te schuiven met ge-bruikmaking van het daar geldende reserveringssysteem.Alle diensten zijn ook te beluisteren via www.kerkdienstgemist.nl

Augustus16 AUGUSTUSCollecte: Kerk in Actie: Zending. Rwanda-kerk als plek van hoop, hulp en verzoening.

Pelgrimskerk Ds. H. SmitKerk in Burgh Ds. E. CosseeBethlehemkerk Ds. W.G. SchaapJacobuskerk 9.30 uur Ds. P. GoodijkCorneliuskerk 11.00 uur Ds. P. Goodijk23 AUGUSTUSCollecte: Diaconie

Pelgrimskerk Ds. H. SmitUitzending Radio Schouwen-DuivelandKerk in Burgh Ds. J. HerweijerBethlehemkerk Voorganger nog niet bekendJacobuskerk 9.30 Ds. K. v.d. Jagt

30 AUGUSTUSCollecte: Bootcamp

Pelgrimskerk Ds. I. de HeerKerk in Burgh Ds. R. Hehenkamp

Bethlehemkerk Ds. C.R.P. BakkerJacobuskerk 9.30 Ds. J. v.d. Putte

September6 SEPTEMBERCollecte: Plaatselijk jeugdwerk

Pelgrimskerk Ds. P. BoomsmaKerk in Burgh Ds. B. VeenmanKerk in Burgh 15.00 uur Ds. J. HerweijerAfscheidsdienstBethlehemkerk Ds. G. SinkeJacobuskerk Voorganger nog niet bekend

13 SEPTEMBERCollecte: ZWO project Indonesië

Pelgrimskerk Voorganger nog niet bekendKerk in Burgh Ds. G. SinkeBethlehemkerk Ds. C. HaasnootCorneliuskerk Ds. M. v.d. Veer

20 SEPTEMBERCollecte: Kerk in Actie. Zending Wereldwijd Versterk de kerk

Pelgrimskerk Ds. H. SmitKerk in Burgh Werkgroep Liturgie/StartzondagBethlehemkerk Ds. W.G. SchaapJacobuskerk Startzondag,Ds. P. Goodijk

27 SEPTEMBERCollecte: PKN Vredesweek wereldwijd. ‘Verlangen naar vrede’

Pelgrimskerk Ds. H. SmitViering Heilig Avondmaal

Kerk in Burgh Ds. R.J. ten HaveBethlehemkerk Ds. B. BoersmaCorneliuskerk Taizé viering

Oktober4 OKTOBERCollecte: PKN Kerk en Israël-leren doorontmoeting en dialoog

Pelgrimskerk Ds. H. SmitKerk in Burgh Voorganger nog niet bekendBethlehemkerk Voorganger nog niet bekendJacobuskerk Ds. P. Goodijk

11 OKTOBERCollecte: Diaconie

Pelgrimskerk Ds. J. EikelboomKerk in Burgh H.O. de RoodeBethlehemkerk Ds. G. SinkeCorneliuskerk Ds. P. GoodijkViering Heilig Avondmaal

Diensten9 augustus - 11 oktober 2020meer informatie: zie www.kerkopschouwen.nl

20 • Erbij! • augustus 2020