Er is maar één aarde - ABLLOarchief.abllo.be/pdf2/gw_20120315.pdf · 2012-03-23 · makelijk...

i n h e t w a a s l a n d

n a t u u r e n m i l i e u

België-BelgiqueP.B.

9100 SINT-NIKLAAS 13/5052

' t groene

waaslandTweemaandelijks natuur- en milieutijdschrift

32ste jg - nr 2; maart 2012 - nr 1 7 4

Retouradres :

Gilbert C

ant Per-

straat 88

91

20

Haasdonk

Afgiftekantoor : 9100 Sint-Niklaas 1

P 7 0 8 6 9 6

Ecologi

sche Voetafdruk

Er is maar één aarde...

w o o r d j e h o o f d r e d a c t e u r

‘t groene waasland m

aart 2012 nr 174

2

Ondanks mooie principes, vormt het leefmilieugeen prioriteit in het nieuwe regeerakkoordvan Di Rupo I. Hiermee mist de nieuwe rege -ring een gouden kans. Nu blijft vergroeningiets voor de politieke marge. Verschillendemilieuorganisaties waaronder Bond BeterLeefmilieu, Greenpeace, Natuurpunt en WWFconcluderen dat deze nieuwe regering onvol-doende doordrongen is van de noodzaak omonze economie en maatschappij duurzamerte maken. En dit ondanks alle campagnes die in hetverleden georganiseerd werden om aan tetonen dat onze Ecologische Voetafdruk (EV)de draagkracht van de aarde ver overstijgt.In het dossier van Jenny De Laet (ABLLO)rond deze problematiek lezen we dateconomische groei best te combineren ismet het verkleinen van onze EV (zie pag.6).Maar onze politici lijken daar niet vanovertuigd.Uit het nieuwe regeerakkoord, en vooral uitwat er niet in het akkoord staat, blijkt datleefmilieu helaas nog altijd wordt beschouwdals een probleem in de marge van economis-che en sociale vragen. Er zijn wel enkele positieve punten maar wekomen met deze geïsoleerde maatregelenniet in de buurt van een duurzame transitie.België en Vlaanderen blijven één van deslechtste leerlingen wat betreft het duurza-mer maken van onze samenleving.De natuur- en milieuverenigingen betreurendan ook de verschillende contraproductievemaatregelen zoals het onmiddellijk schrappenvan fiscale aftrekbaarheid voor investeringenin energiebesparing, het beperkt innen van denucleaire rente, de daling van de dotatie aande NMBS, die al in crisis verkeert. Het valt tevrezen dat dit beleid op lokaal niveau wordtovergenomen. Verschillende gemeente bestu -ren pasten hun premiereglement voor duur -zaam bouwen en isolatiemaatregelen aan. Debeslissing van de regering om de bevoegdhe-den “Leefmilieu, Energie en Mobiliteit” toe tevertrouwen aan een staatsecretaris en niet

aan een volwaardig minister is een indicatievan het belang dat deze regering aan deze on-derwerpen hecht. De versnippering vanbepaalde bevoegdheden vormt een noggrotere valkuil. Het gebrek aan maatregelenvoor een groene fiscaliteit is een gemiste kanswant dit kon een geweldige hefboom voor ve-randering zijn.

Al deze elementen maken dat de milieuorga -n i saties zich zorgen maken over de aanpakvan de milieuvraagstukken door de regeringDi Rupo I. De organisaties vragen de eersteminister en zijn hele regeringsploeg om dezepro blematiek de aandacht te schenken die zeverdient en om de kans te grijpen om ons landop weg te zetten naar een duurzameeconomie met respect voor mens en milieu. (bron: BBL)Zoals Jenny De Laet in haar artikel schrijft:“De mensheid heeft dus geen keus: de eco lo-gische voetafdruk moet worden verkleind inhet belang van het milieu en de mensheid.”

Openingsuren van het secretariaat van ABLLOvzw:

[email protected] of tel 03/777 01 58

Maandag: tussen 14u en 18u Dinsdag: tussen 14u en 18uwoensdag: tussen 14u en 18u Donderdag tussen 14u en 18uVrijdag tussen 14u en 17u

Dennenstraat 65, 9100 Sint-Niklaas.

Openingsuren van het secretariaat van

't groene waasland:

[email protected] of 03/775 19 31

Donderdag tussen 14u en 18uVrijdag tussen 14u en 18u

Perstraat 88, 9120 Haasdonk.

e e n b u i t e n k a n s !‘t groene w

aasland maart 2012 nr 174

3

Kaarsjes voor

Vogelbescherming

VlaanderenVoor Vogelbescherming Vlaanderen is 2012een heel bijzonder jaar. Ze viert namelijk haar10-jarig jubileum, de 50ste jaargang van haarpopulairwetenschappelijk ledentijdschrift‘Mens & Vogel’ en de 35ste verjaardag van deKerkuilwerkgroep Vlaanderen die als au-tonome werkgroep onder haar vleugels werkt.Deze dynamische werkgroep zorgde er in 35jaar tijd voor dat de Kerkuil opnieuw in heelVlaanderen broedt, in de ene provincie al wattalrijker dan in de andere. Verder is Vo-gelbescherming Vlaanderen de koepelorga-nisatie van de tien Vlaamse Opvangcentravoor Vogels en Wilde Dieren die in 2011samen bijna 30.000 noodlijdende, wildedieren opvingen. In een unieke samenwerkingmet deze centra streeft ze ernaar zoveel mo-gelijk hulpbehoevende dieren op een profes-sionele manier te verzorgen en terug in denatuur vrij te laten. Vogelbescherming Vlaan-deren is ook bijzonder actief op juridisch vlak.Ze strijdt voor het verkrijgen van een strikteuitvoering van de wetten en reglementen diede vogels beschermen en ze ijvert voor de ver-betering en verfijning van die wetgeving. Doortoedoen van alerte vogelbeschermers wordenjaarlijks tientallen illegale vogelvangers en -han-delaars, jagers en stropers die de wet overtre-den, geverbaliseerd en met succes voor derechter gebracht. Ter gelegenheid van dezejubilea maakt Vogelbescherming Vlaanderengraag anderen blij met de exclusieve zakgids‘Kijken naar Vogels’ die je gratis ontvangt wan-neer je nu lid wordt van VogelbeschermingVlaanderen. Met de mededeling ‘GroeneWaasland’ kan dit voor 7,50 euro i.p.v. de ge-bruikelijke 15 euro. Schrijf deze bijdrage overop IBAN: BE61001409877317 — BIC:GEBABEBB en je mag de zakgids ‘Kijken naarVogels’ weldra in je brievenbus verwachten.

Vogelbescherming Vlaanderen VzwKoetshuis • Stadspark

Walburgstraat 37 • 9100 [email protected]

IBAN: BE61001409877317

BIC: GEBABEBB.

n a t u u r o n d e r z o e k


aart 2012 nr 174

4

Kokmeeuw

kleurringonderzoek

afgelopen broedseizoen

in het Molsbroek

Voor het derde opeenvolgende broedseizoen liepeen kleurringonderzoek naar kokmeeuwen in debroedkolonie in het Molsbroek. De eerste kok-meeuwen verschenen traditiegetrouw medio fe -bruari. Al snel werden de kleurcombinaties EEEYen EEWM (beide adult) ontdekt onder de aan-wezige meeuwen. Uiteindelijk werden 82 meeuwengekleurringd.

Hybride kokmeeuw x zwartkopmeeuw

Een grote verrassing was de aanwezigheid van eenvolwassen hybride kokmeeuw x zwartkopmeeuwdie vanaf 13 maart werd waargenomen in dekolonie. Al snel werd ze baltsend en copulerendmet een kokmeeuw gezien. Het bleek een vrouwtjete zijn en na enkele weken observatie werd haarterritorium min of meer duidelijk. Het nest kon wor-den gelokaliseerd, de hybride kon worden gevan-gen, ge(kleur)ringd en volledig opgemeten. Ook hetlegsel werd gefotografeerd, gemeten, gewogen envan nabij gevolgd. Haar drie-legsel slonk snel tot 1ei. Na 34 dagen (normale broedduur 24 dagen)bleek het overgebleven ei nog steeds niet gekipt enkon met zekerheid een mislukt broedgeval vast-gesteld worden.

Broedseizoen kokmeeuw

De aanhoudende droogte in het voorjaar zorgdeervoor dat we al medio mei aan de slag kondenmet het vangen, ringen en kleurringen van juvenielemeeuwen. Vanaf begin juni werd de kolonie zo goedals ontoegankelijk, gezien varen met kajak sterk be-moeilijkt werd door de zeer lage waterstand. Vanaf18 juni was het gros van de jongen uitgevlogen endienden we ons ringwerk vroeger dan gewoonlijkte staken. Resultaat: 83 kokmeeuwen werden ge -ringd, waarvan 82 gekleurringd (6 adulten en 76juvenielen).

Terugmeldingen

Wat het totale project betreft hebben we 674 kok-meeuwen gekleurringd, waarvan we op 1 decem-ber al 199 terugmeldingen kregen van 90verschillende vogels. De meeste buitenlandseterugmeldingen komen uit Spanje en Frankrijk. Ertekent zich dan ook een mooi West-Zuidwest trek-patroon af. Ten oosten van de broedkolonies zijn,op enkele uitzonderingen van juveniele dispersie na,geen terugmeldingen gedaan.

Dank

Het kleurringen van jonge meeuwen in een moeil-ijk toegankelijk moeras is een hele klus. Dat zou nietmogelijk geweest zijn zonder de gedreven inzet vanBob Van Lembergen, Kris Leunis, Michel Parys,Geert De Smet, Michaël Crapoen, Joris Everaerten Peter Duymelinck, waarvoor hartelijk dank!

Tim Audenaert


aart 2012 nr 174

5

V r a a g :

W e l k e b o m e nz u l l e n n a d e z eb e h a n d e l i n gb i n n e n t w e ej a a r n o g i nl e v e n z i j n ?

Snoei-

orkaan

over

Tielrode!

d o s s i e r


aart 2012 nr 174

6

De Ecologische

Voetafdruk:

een krachtige

milieu indicator

Bruto Binnenlands product (BBP) versus

Ecologische voetafdruk (EV)

Het concept Ecologische Voetafdruk is onlos-makelijk verbonden met het begrip BBP.

Het Bruto Binnenlands Product (BBP) wordtdoorgaans uitgedrukt in dollars of euro’s per in-woner en is wereldwijd zowat synoniem met de

rijkdom of het welzijn van een land (Fig.1). Eengroei van het BBP wordt door economengelijkgesteld met vooruitgang. Probleem isechter dat het BBP enkel geldstromen meet engeen kapitaal. Hierdoor worden alle vormen vancommerciële productie, zonder onderscheid, opeen positieve manier in rekening gebracht. Zogaan ook de kosten voor het herstellen van deschade aan ecosystemen zoals bvb de BP-olievlek er voor zorgen dat het BBP van de be-trokken landen toeneemt en deze landen dusbekend staan als economisch groeiend terwijldoor de olieramp de inkomens van heel watmensen in het gedrang komen. Hoe paradoxaalhet ook klinkt: een land dat geteisterd wordtdoor een Tsunami, zal ‘economisch groeien’door de enorme kosten die dit meebrengt.

Verder houdt het BBP ook geen rekening metniet-commerciële activiteiten zoals vrijwilliger-swerk, onderwijs, huishoudelijk werk enz. hoe be-langrijk dergelijke activiteiten ook mogen zijn.Het geeft geen duidelijke informatie over funda-mentele waarden zoals gezondheid, opvoeding,vrijheid van meningsuiting, culturele rijkdom,kwaliteit van de leefomgeving…. Tenslotte vertelthet BBP niets over de verdeling van de gepro-duceerde rijkdom en de sociale ongelijkheid diedaarvan een gevolg kan zijn.

In 1990 lanceerde de VN een eerste aanvullingop het BBP met de ‘Human Development Index’.Op basis van gegevens over levensduur, onder-wijs en levensstandaard, krijgt elk land eenscore tussen o en 1 (Fig.2). Het is alvast

duidelijk dat economische groei niet noodzake-lijk parallel loopt met menselijk welzijn. Alhoewelreeds in de jaren 70 aan de alarmbel werdgetrokken (Club Van Rome) ontbrak nog steedseen ecologische dimensie.

Als reactie hierop ontwikkelden twee Canadeseonderzoekers Mathis Wackernagel en WilliamRees vanaf 1990 het begrip ‘EcologischeVoetafdruk’ (EV). Na vijf jaar studie en veelrekenwerk lanceerden ze dit model in het boek‘ Our Ecological Footprint. Reducing human im-pact on the earth’. De mensheid leeft bij gratievan het ecosysteem Aarde. De natuurlijke rijk-dommen van onze planeet worden door demens aangewend om te voorzien in zijn le -

Fig. 1: Het BBP in Dollars en in Euro’s voor dehoogste 20 landen.

Fig. 2: De Human Development Index is geba-seerd op 3 variabelen, levensverwachting, edu-catie niveau en inkomens niveau.

e c o l o g i s c h e v o e t a f d r u k‘t groene w


7

vensstijl. De Ecologische Voetafdruk is on-twikkelt als een allesomvattende methode die deimpact van de mens op het ecosysteem Aardemeet. Sedert de lancering van de methode iser zeker niet stil gezeten. In België waren Eco -life vzw en VODO de eerste organisaties diecampagnes rond de EV ontwikkelden. In Ne der-land gebeurde dit door ‘de kleine Aarde’. Ver-schillende landen beslisten reeds om de EV tegebruiken om beslissingen te evalueren. Zeerrecent besliste de EU ook om de EV als belei-dsindicator te herkennen. Sedert 2003 wordthet studie- en beleidswerk rond de EV gecoördi-

neerd door het ‘Global Footprint Network’ (GFN)http://www.footprintnetwork.org . Sedert2006 verschijnt om de twee jaar ‘The livingplanet Report’. Het GFN, WWF (World WildlifeFund) en de Zoölogical Society of Londen gevenhierin een overzicht van de Ecologischevoetafdruk van nagenoeg alle landen

www.wwf.be (Fig 3).

Het is onaanvaardbaar dat een toename van deEV wordt goedgepraat onder het mom van eenonontbeerlijke economische groei. In zuiderselanden zoals Spanje, maar ook Italië, Portugal ofGriekenland, gaat economische groei gepaardmet een toename van de EV (Fig.4) . ZowelDuitsland, Frankrijk als België slaagden er inhet midden van de jaren zeventig in om hunBBP los te koppelen van de EV. In Duitslanddaalde de EV. met 29% (2005) terwijl het BBPrustig verder stijgt (Fig.5). Frankrijk slaagde ereveneens in om zijn EV los te koppelen van hetBBP en wordt gekenmerkt door een vrij stabieleEV sedert de jaren zeventig. Ook België kon zijnEV los koppelen van het BBP maar sedert1990 is opnieuw een toename van de EVwaarneembaar (Fig.6)

Fig.4: Ecologische voetafdruk en BBP per per-soon in Spanje (uit Living planet report 2008)

Fig.5: Ecologische Voetafdruk en BBP per per-soon in Duitsland (Uit Living Planet Report 2008)

Fig.6A: Ecologische Voetafdruk en BBP vanFrankrijk (hieronder) en België (op pagina 7) perpersoon. (Uit Living Planet Report).

Fig. 3: De wereldkaart van de relatieve Ecologi-sche Voetafdruk per persoon in 2007 (uit Livingplanet report 2010)

d o s s i e r


aart 2012 nr 174

8

Wat is nu die Ecologische Voetafdruk?

Per persoon, gezin, stad, land of zelfs voor devolledige planeet toont de EcologischeVoetafdruk in welke mate we beroep doen opde natuurlijke rijkdommen van onze planeet.Dit wordt uitgedrukt in de oppervlakte dienodig is om enerzijds aan onze grondstoffen-en ruimte behoefte (= onze levensstijl) te vol-doen en anderzijds het afval dat voortkomt uitonze activiteiten te verwerken. Daarvoormoest men uiteraard eerst weten wat deaarde te bieden heeft (= biocapaciteit). Doordaarna een vergelijking te maken tussen onze be-hoefte (ecologische voetafdruk) en het aanbod (bio-capaciteit) kan men nagaan of onze manier vanproduceren en consumeren ecologisch duurzaamis. We kunnen dit verduidelijken met een eenvoudigvoorbeeld: Vertrekken we van een houten tafel danis deze uiteraard gemaakt van hout. Dat hout isafkomstig van bomen en die bomen staan in eenbos. Dus kunnen we al het hout dat we gebruikenomrekenen naar een oppervlakte bos. Op diemanier kunnen we gans onze levensstijl omreke-nen naar verschillende oppervlakte types. Aan deene kant hebben we dus het aanbod van onze pla-neet nodig. De planeet bestaat uit verschillendeoppervlakte types die grondstoffen producerenen/of afvalstoffen kunnen regenereren. Zo pro-duceren onze bossen hout dat wij gebruiken alsbouwmateriaal, meubels, papier, karton..maar onzebossen verwerken ook CO2 die wij uitstoten. Aldeze oppervlakte types (bossen, rivieren, land-

bouwgronden…) vormen samen de biocapaciteit ofde biologisch productieve oppervlakte van onzeaarde. De wereldwijde biocapaciteit wordtgeschat op 11,9 miljard globale hectare (gha).Men werkt met de eenheid ‘globale of mondialehectare’ omdat verschillende oppervlakte typesverschillen in opbrengst (Fig. 7).

Aan de andere kant zijn er onze behoeften om tevoorzien in onze levensstijl. Daarvoor kijkt mennaar de biologisch productieve oppervlakte dienodig is om hieraan te voldoen. In de voetafdrukmethodologie wordt hiervoor gebruik gemaakt vanzes landgebruiktypes ( Fig 8):

◊ Akkerland: de oppervlakte nodig voor hettelen van gewassen voor voeding (inclusief devoedergewassen voor veeteelt), vezels (zoalskatoen….) en energiegewassen (bv Koolzaadvoor biodiesel). Op basis van de opbrengstcij -fers (ton/ha) kan men de akkerlandvoetafdrukberekenen.

◊ Graasland: de oppervlakte nodig voor deproducten van dierlijke oorsprong ( melkpro-ducten, vlees,….).

◊ Bosland: de oppervlakte nodig voor de pro-ducten op basis van hout (brandhout, meubels,papier, karton…..)

◊ Visland: de oppervlakte van zeeën, rivierenen meren. Om nu mariene gebieden te kunnenvergelijken met terrestrische gebieden,

Fig.7: Relatieve oppervlakte van verschillendelandtypes in hectare en globale hectare ( uit ‘Theecological footprint Atlas 2008’

Fig.6B: Ecologische Voetafdruk en BBP van Bel-gië per persoon. (Uit Living Planet Report).



9

vergelijkt men de productie van dierlijke proteï-nen van veeteelt en visvangst. Aangezien deproteïnen van vlees en vis gelijk zijn kan men viavisvangstcijfers een oppervlakte vislandvergelijken met een equivalente oppervlakteakker- en graasland die nodig zouden zijn ge-weest voor de productie van evenveel proteï-nen.

◊ Energieland: De oppervlakte (ongebruiktebossen) die nodig is om de antropogene CO2emissies op te vangen. Ongeveer een kwartkan opgenomen worden door oceanen.Aangezien het hier echter gaat om biologischweinig productieve oceanen, wordt dit nietopgenomen in de voetafdruk. De overige driekwart moet opgenomen worden door bossendie niet voor andere doeleinden worden ge-bruikt.

◊ Bouwland: de oppervlakte gevormd dooronze infrastructuur (gebouwen, wegen, haven,bedrijventerreinen….)

De sterkte van het voetafdrukmodel bestaater in dat men de verschillende landgebruiktypesmet elkaar kan vergelijken. Men kan dus nietalleen appels met peren vergelijken maar ooknagaan wanneer we teveel appels en perenplukken.

Omdat de ecologische voetafdruk de milieu-impact meet van elke activiteit die gebruikmaakt van biologisch productieve aarde kunnentoch sommige milieu-impacten niet in rekeninggebracht worden:

◊ Stoffen die niet door ecosystemen kunnen

verwerkt worden.

◊ Watergebruik en watervervuiling.

◊ Landdegradatie en uitputting van grond-stoffen.

Rekening houdende met de totale wereldbevolkingin 2007 beschikt elke bewoner op deze planeetover 1,8 gha (globale hectare) om in al zijn be-hoeften (voedsel, kleding, verwarming, comfort, …)te voorzien en het geproduceerde afval te ve r -werken. In 2007 bedroeg de gemiddelde mondialeEcologische voetafdruk per persoon echter 2,7gha. We kunnen dus besluiten dat er mondiaal eeneco logische overschoot is. Dit betekent dat de men-s heid de draagkracht van de aarde over schrijdt ofdat de menselijke vraag (Ecologische voetafdruk)hoger ligt dan het natuurlijke aanbod (biocapaciteit),

waardoor we het natuurlijk kapitaal van de aarde uit-putten (Fig. 9). We kunnen dit vergelijken met ie-mand die met zijn bankrekening in het rood gaat,tijdelijk is dit mogelijk maar op lange termijn is ditniet houdbaar.

Een concreet voorbeeld. De EV van Bel-gië en Vlaanderen

Zeer recent maakten het WWF in samenwerkingmet Ecolife vzw en het GFN een rapport rond deEV van België: ‘België en zijn Ecologischevoetafdruk’ De Belgische EV, berekend op basis van gegevensvan het GFN tussen 1961 en 2006, bedraagt 5,7 gha/inwoner. De Belgische EV berekend opde gegeven van 2007 bedraagt 8gha/inwoner.

Fig.8: De verschillende land gebruik types voor-gesteld in ‘Voet’ vorm

Fig.9: het aantal dagen/jaar, dat we leven in eco-logisch deficit en dit sedert 1976

d o s s i e r


aart 2012 nr 174

10

Hiermee komt België op de vierde plaats na deVerenigde Arabische Emiraten, Qatar en enigszinsverwonderlijk Denemarken. De enorme klooftussen de binnenlandse vraag en het aanbodmaakt van België een ecologisch ‘debiteurland’.We verbruiken 8gha/inwoner terwijl ons landmaar 1,3gha/inwoner kan bieden. Het tekortimporteren we uit het buitenland, rechtsreekszoals bvb veevoeders of onrechtstreeks door derest van de wereld onze CO2 te laten opvangen,hun water te verbruiken en vervuilen en lucht enbodem te vervuilen. Aangezien de bevolking tussen1961 en 2006 slechts met 14% toenam terwijlde voetafdruk van de consumptie van de Belgenmet 43% toenam is de waargenomen toenamevan onze EV vooral te wijten aan de veran-derende manieren van consumeren en produ -ceren. We kunnen dus besluiten dat deEcologische Voetafdruk van België de afgelopen 40jaar is blijven stijgen in tegenstelling tot sommigeandere landen. Bekijken we de voetafdruk meer indetail (Fig.10) dan zien we dat de toename vooralop rekening staat van ‘het energieland’ of de op-

pervlakte die nodig is om onze CO2 uitstoot te ab-sorberen en goed is voor bijna de helft van onzevoetafdruk (48,8% in 2007).

Vergelijken we tenslotte de Belgische voetafdrukmet het wereldwijde gemiddelde (Fig.10), dan valthet op dat de Belgische voetafdruk zwaar is voor debebouwde terreinen of 7 maal het wereldgemid-delde. Dit komt uiteraard door de enorme be-bouwde oppervlakte in dit kleine landje met relatiefgrote huizen met kleine gezinnen en een uitgebreidwegennetwerk. Ook het vereiste akkerland (26,3gha/inw) is 4 keer hoger dan het wereldgemid-delde ( 2,1gha/inw). We consumeren dan ookenorm veel vlees. We weten dat er 7-10 keermeer landbouwgrond nodig is om één calorie vleeste produceren in vergelijking met één caloriegraangewassen. Onze afhankelijkheid van geïm-porteerde hernieuwbare producten blijft groeien:van 73% in 1961 tot 89% in 2007. Als iedereenop deze planeet zou leven zoals de Belgzouden er 4,4 planeten nodig zijn.

Kijken we tenslotte ook nog even naar Vlaanderen.In opdracht van MIRA berekenden Ecolife vzw ende VMM de volledige ecologische voetafdruk vanVlaanderen. Ecolife gebruikte hiervoor gegevensvan het National Footprint Account (NFA) voor hetdatajaar 2004 (Fig 11). Eerder berekende hetCentrum voor Duurzame Ontwikkeling (CDO) in op-dracht van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)de voetafdruk van hernieuwbare materialen voorVlaanderen.

Iets meer dan de helft van de Vlaamse voetafdrukwordt ingenomen door Energieland. In Fig.10 zienwe dat dit ook het geval is voor de rest van dewereld. Dus net zoals de rest van de wereld is deVlaamse voetafdruk energiegebonden. Nog meerdan voor België zien we dat de Vlaamse voetafdrukvoor Bouwland enorm hoog is in vergelijking metde rest van de wereld (+ 559%). De gemiddeldeVlaming heeft een consumptievoetafdruk van 6,3gha. De gemiddelde Vlaming consumeert ookveel dierlijke producten waardoor de EV voor Akker-land 294% groter is dan het wereldgemiddelde.

Naast deze vrij ongelijke verdeling is er ook duidelijksprake van ecologische onduurzaamheid: de

Fig.10: Vergelijking tussen de gemiddeldeEV/persoon van België en de wereld. (uit WWFrapport :België en zijn ecologische voetafdruk’

-



11

voetafdruk van de gemiddelde Vlaming ligt 3,5 keerhoger dan de mondiale biocapaciteit (= eerlijkaarde aandeel) van 1,8 gha. Kijken we naar deVlaamse biocapaciteit dan is het nog erger: deVlaamse vraag naar biocapaciteit (= EV) is 5 keerhoger dan het Vlaamse aanbod. Vlaanderen heeftdus een ecologisch deficit van meer dan 30 miljoengha. Via handel importeert Vlaanderen eenvoetafdruk van zo’n 10 miljoen gha.

Uiteraard zijn er een aantal factoren die de EV vanVlaanderen bepalen:

◊ Vlaanderen vormt een van de dichtst be-bouwde regio’s van Europa met een dichtnetwerk van wegen, spoorwegen en waterwe-gen. De EV van de wegeninfrastructuurbedraagt 0,12gha/inw. of 31% van de EVbouwland.

◊ Vlaanderen is ook een van de dichtstbevolkte regio’s van Europa. Een dichtbevolktklein landje met een biocapaciteit van slechts1,3 gha/inw. impliceert dat Vlaanderen sterkafhankelijk is van andere regio’s. De externeEV van hernieuwbare materialen is dan ookuitermate hoog terwijl naar schatting 90% vande totale consumptievoetafdruk van hernieuw-bare materialen komt van import.

◊ Gebouwenverwarming zorgt voor de uit-stoot van CO2 en broeikasgassen en dus vooreen belangrijk deel van de milieudruk. Toch

blijkt uit de ‘Milieuverkenning 2030’ (MIRA2009) dat er nog heel wat mogelijkheden zijnvoor energiebesparing vooral voor de ruimte- - ver warming (Fig12)

◊ Ook de demografische ontwikkeling inVlaanderen is verantwoordelijk voor de helft vande toename van de EV tussen 1961 en 2005.Dit slaat niet enkel op de bevolkingstoenamemaar ook de vergrijzing, ontgroening engezinsverdunning hebben een invloed op de pro-ductie- en consumptiepatronen in Vlaanderen.Kleinere gezinnen betekent een hoger energie-verbruik, meer (auto) verplaatsingen en eenhogere behoefte aan woongelegenheid.

Zowel de Belgische als de Vlaamse voetafdrukoverschrijden in belangrijke mate de draagkrachtvan onze planeet. Er moet zowel in België als inVlaanderen dringend een meer duurzame koersgevaren worden en dit op verschillende vlakken:

◊ Energieland: Ook op wereldniveau beslaathet energieland het grootste stuk van devoetafdruk taart (Fig 10). En toch zit hier nogeen groot reductiepotentieel in. Trias Energe -tica (Fig 13) indachtig moet op de eerste plaatsonnodig en overmatig energieverbruik optimaalteruggedrongen worden. In de tweede plaatsmoet er zoveel mogelijk gebruik gemaakt wor-den van hernieuwbare energie en tenslottemoet er zuinig en efficiënt omgesprongen wor-den met fossiele brandstoffen. Vertalen we ditnaar het beleid dan kan dit door meer in tezetten op alternatieve elektriciteitsproductie, ef-ficiëntere productie en producten, een strenge

Fig.11: De Ecologische Voetafdruk van Vlaanderenper landgebruiktype (uit ‘De berekening van deecologische voetafdruk voor Vlaanderen’ onder-zoeksrapport MIRA/2010)

Fig. 12: Aandelen van de energiefuncties bijhuishoudens in 2006 en de mogelijke prognosesvoor 2030 (uit ‘Milieuverkenning 2030’)

d o s s i e r


aart 2012 nr 174

12

energieprestatiewetgeving voor alle gebouwen,een vergroening van het wagenpark (zuinigewagens maar zeker geen totale omschakelingnaar elektrische wagens), meer mogelijkhedenvoor fietsers en een efficiënt openbaar vervoer,aanmoedigen van autodelen, een slimme kilo-meterheffing, meer gebruik van binnenvaart enspoorweg ipv wegtransport……Stuk voor stukmaatregelen die de directe CO2 emissie vanhuishoudens, landbouw, transport, energie enindustrie terugdringen. De indirecte CO2emissies kunnen we terugdringen door een du-urzaam materiaalbeheer, het matigen van onzevleesconsumptie, het stimuleren van seizoens-gebonden voedselproductie en consumptie, hetterugdringen van nutteloze en overmatige ver-pakkingen…

◊ De voetafdruk voor bouwland is in België7 keer hoger dan het wereldgemiddelde. Maat -regelen als stadsinbreiding, green city planning,optimaal renovatiebeleid, stimuleren cohousing,opnemen lobben stad model in beleid, duur -zaam openbaar vervoer,….. kunnen devoetafdruk van bouwland reduceren.

◊ Bosland: Papier en karton hebben eenhogere voetafdruk dan producten in hout (2,3gha/inw versus 0,9 gha/inw). In Vlaanderen isde boslandvoetafdruk vooral afkomstig van deconsumptie van papier en karton. Men kan dieverkleinen door reductie (minder printen, ver-mijden van overbodige verpakking…) hergebruiken recyclage.

◊ Akkerland en graasland: Om de akker-landvoetafdruk te reduceren is zowel een da - ling van de geconsumeerde producten (bvbvoorkomen van voedselverspilling) als een ver-schuiving van consumptie patronen noodzake-lijk. Dit laatste kan door een verschuiving vandierlijke naar meer plantaardige producten(lees vleesmatiging). Zo heeft rundvlees eenwereldgemiddelde akkerlandvoetafdruk van4,1gha/ton en een graaslandvoetafdruk van5,5gha/ton. Sojabonen hebben een akkerland-voetafdruk van 1,1gha/ton en geen graasland-voetafdruk. Uit de Vlaamse voetafdrukberekening blijkt bovendien dat we vooral pro-ducten eten van erg intensieve (akkerlandge-bonden) veeteelt. We offeren dus kostbaarakkerland op voor veevoeders. Vlaanderen kentook een grote productie en netto-import vanolierijke gewassen zoals koolzaad voor agro-brandstof. Uit berekeningen van Ecolife blijktdat biodiesel op basis van Koolzaad een EVheeft va, 0,19gha/GJ terwijl diesel eenvoetafdruk heeft van 0,023 gha/GJ. Ook on-derzoekers van UGent kwamen tot de vast-stelling dat de omschakeling op biobrandstoffenzal leiden tot een toename van de EV met liefst93%. Grootschalige overschakeling opbiodiesel is dus zeker geen duurzame oploss-ing.

◊ De consumptievoetafdruk van visland kanmen verlagen door een lagere visconsumptiein het algemeen maar vooral van vissoortenmet een hoge voetafdruk zoals koolvis, tonijn,kabeljauw, zalm en heilbot (zie ook viswijzerWWF). Zeewier en algen hebben een zeer lagevislandvoetafdruk van 0.013gha/ton (bronGFN). Vooral het gebruik van algen vertoontnog heel wat perspectieven voor zowel brand-stof als voedsel.

Uit dit alles blijkt duidelijk dat er nog heel wat werkaan de winkel is. Enerzijds moet het beleid in onsland dringend een duurzame weg inslaan, we zijnvoor veel milieu thema’s de slechtste leerling vande klas. Anderzijds moet ook elke burger zijn ver-antwoordelijkheid opnemen.

Fig.13: Het Trias Energetica concept: de 3 stap-pen om energie neutraal te worden.



13

De door de aarde geleverde goederen en ver-richte diensten, die kunnen worden aangeduidals ecosysteemdiensten, zijn onmisbaar voorde welvaart en het welzijn van zowel dehuidige als de toekomstige generaties. Zijhebben een onschatbare economischewaarde. De mensheid heeft dus geen keus:de ecologische voetafdruk moet wordenverkleind in het belang van het milieu en demensheid.

Jenny De LaetBeleidsmedewerker ABLLO vzw

(ABLLO is officieel partner van Ecolife vzw en ver-zorgt workshops van Ecolife in gans Vlaanderen)

Geraadpleegde bronnen GFN, 2008. The Ecological Footprint Atlas 2008. GlobalFootprint Network, Oakland, USAGFN, 2008. Guidebook to the National Footprint Ac-counts 2008. Global Footprint Network, Oakland, USAJones, P.T & De Meyere, V. 2009. Terra Reversa. Detransitie naar rechtvaardige duurzaamheid. Uitgev. EPOMIRA-2009. Milieuverkenning 2030. Van Steertegem,M.(red.), Vlaamse Milieumaatschappijwww.milieurapport.be MIRA-2010. De berekening van de ecologischevoetafdruk voor Vlaanderen. OnderzoeksrapportMIRA/2010Vromman, S. 2008. Low Impact Man. Praktische tipsvoor een ecologisch leven van wieg tot graf. Uitgev. VanHalewyck Wackernagel, M. & Rees, W. 1996. Our Ecological Foot-print: Reducing Human Impact on the Earth. Global Is-land, BC. New Society Publischers. WWF-België, 2010. België en zijn ecologischevoetafdruk. WWF Rapport 2010WWF-Int., Inst. of Zool. & GFN. 2010. Living Planet Re-port 2010: Biodiversity, biocapacity and development.WWF –int. report 2010

Interessante websites:www.ecolife.be www.footprintnetwork.org www.wwf.panda.org www.milieurapport.be www.voetafdruk.bewww.dagenzondervlees.be

In de ban van de ring :

de Westelijke Tangent

en fijn stofDit najaar wordt de Westelijke Tangent van Sint-Niklaas geopend. Dat is een stukje nieuwe rondwegtussen de N41 in Belsele, de nieuwe rotonde aande Hoge Bokstraat en de R42, één km lang. En meteen imposante brug gaat het over de drukke spoor-lijn en fietsroute Antwerpen – Gent.Nu al is duidelijk dat de brug zal lijden onder hetfijne stof. Want door de jaren heen dwarrelt er vanalles neer op de riante buizenconstructie. Fijn stofis eigen aan veel wegverkeer. Voeg daar nog dui -venstront en dergelijke aan toe. De brug wordt duseen zorgenkind op vlak van onderhoud. Daarom al-vast dit voorstel : breng netten aan, zodat de brugniet als rustplaats gaat dienen voor onzegevleugelde vrienden. Het wordt dan minderschoon dan voorgespiegeld. Maar op tal van an-dere punten is deze ring minder fraai. Want we zijnteveel in de ban van de ring. Wordt vervolgd.

m i l i e u a c t i e


aart 2012 nr 174

14

behoud van de voetweg 68

Natuurpunt Scousele heeft een brief geschrevennaar de burgemeester en schepenen van Temsenav het openbaar onderzoek dat geopend is metals doel de afschaffing van buurtweg nr. 68.

Argumenten voor het behoud van de voetweg 68

• De huidige voetweg is inderdaad enkel nogeen restant van de totale voetweg 68, die eind19e eeuw door de inplanting van het fort eenstuk werd ingekort.

• Uiteraard werd er op de afschaffing van hetdeel van de voetweg naar het centrum vanSteendorp niet gereageerd. Dit gebeurde nadathet fort al gebouwd was en dat deel bestondtoen de facto al niet meer. Dat was trouwens in1905!

• Dat het eigenlijke voetpad niet meer zicht-baar is, is te wijten aan de landbouwtoegangdie veel breder is dat de eigenlijke voetweg endeze dus volledig bedekt.

• Maar dit restant wordt nog zeer frequentdoor de omliggende bewoners gebuikt. Het isdoor de inplanting van het fort lichtjes van loopveranderd op één beperkte plaats. De projec-tie van de hoofdcaponnière maakte een afsnij -ding van de hoek van de voetweg noodzakelijk.Er werd dus al in 1882 een omweg gelegd (ziefiguur Kaart Inplanting Fort Steendorp) maardat heeft het gebruik nooit verhinderd en de ge-bruikers dan ook nooit aangezet te protesteren.

• Het eerste deel van de voetweg die men nuwil afsluiten ligt wel degelijk nog altijd opdezelfde plaats als bij het opstellen van hetkadaster ongeveer 150 jaar geleden: tussen

de percelen 1192 en 1193.

• De voetweg vormt samen met het wandel-pad rond het fort wel degelijk een voetverbin -ding tussen twee wegen: de Negenoogstraat(weg nr 4)en de Scouselestraat (weg nr 12).

• Een deel van de voetweg is ook een on-derdeel van de "Topografische kaart met tragewegen" van de gemeente Temse, 2009

Nine Van Hoyweghen Steendorp, 28 februari 2012


aart 2012 nr 174

15

k a l e n d e r

Zie ook de webstek : www.abllo.be klik dan op kalender

Zaterdag 31 maart

Vzw Durme Werkdag vlinderberm aan de HamputtenVandaag steken we de handen uit de mouwen aan deHamputten in Lokeren. Deze zandwinningsput is nietenkel voor watervogels een aangename rustplaats, ookvoor vlinders en insecten heeft de zandgrond een grootpotentieel. Om voor deze diertjes een geschikt biotoopte maken, zullen we de houtopslag verwijderen op debermen. Alle hulp is hierbij welkom!Afspraak: Brasserie St-Elooi in Waasmunster, Ham-straat 70. Graag een seintje aan Jurgen als je komt.Start: 10 uur. Einde is voorzien rond ongeveer 15 uur.Meenemen: Werkhandschoenen en piknik. Info: [email protected] 0473/ 43 62 24

Ons Streven + CVNNATUURWANDELING ‘SCHAUSSELBROEK’

Deze wandeling laat je kennis maken met het Schelde-park en de Scheldevallei in Temse, twee historisch inte-ressante gebieden met een unieke flora en fauna en eenmachtig wijds landschap.Afspraakplaats: 14.15 uur Scheldepark, KasteelstraatTemse Info: 03 711 04 43

Zondag 1 april

Vzw Durme + CVN Wandeling in het Molsbroek Een ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiendewandeling rondom het natuurreservaat Molsbroek. Af-spraak: 14.30 uur in het bezoekerscentrum Molsbroek.Info: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservatorAndré Verstraeten, 09 348 18 59.

CVN Stropers Stekene, 10u00 Ingang Stropers-straat tegenover Donckers, Stekene. L

Natuurpunt ZuidledeNatte voetenwandeling in de Reepkens.

De Reepkens zien er elke week anders uit. Voorjaars-bloeiers zoals Watermunt en Dotterbloem trekken zekeronze aandacht. Fauna en flora zullen ons tijdens dezewandeling weer verbazen. Ingrid gidst ons oa. door riet-velden en broekbossen van Natuurreservaat de Reep-kens die gelegen zijn aan de Moervaart, ten Zuiden vanMolenhoek en Kalve(Baan Wachtebeke/Moerbeke). DitNatuurreservaat is enkel toegangkelijk tijdens deze jaar-lijkse wandeling. Er zal eveneens een woordje uitleg ge-geven worden met betrekking tot de beheerwerken die

momenteel lopende zijn en op termijn zullen leiden toteen gemengd inheems bos. Het is trouwens in dit re-servaat dat in september 2010 de inox scharnierbareooievaarspaal ingehuldigd werd. Laarzen zijn noodzake-lijk bij deze gratis avontuurlijke wandeling. Afspraak: om 14u30 aan toegangspad naast Molenhoek65 in WachtebekeMeer info: Ingrid Leybaert, tel: 09/345.75.98 e-mail: [email protected]

Hortus Ter Saksen Natuurtocht Bekkevoort – VorstLaakdal, GR512/5E2Een tocht boordevol Vlaams erfgoed! Scherpenheuvel,Zichem, de abdij en het bos van Averbode, het bijzondermooie natuurreservaat van Gerhagen, tot de vallei vande Grote Laak. Afspraak: 9 uur kerk BekkevoortInschrijven bij Freddy T 0475 92 34 84 of [email protected]

Zaterdag 7 april

Vzw Durme Kruidencursus: wandelingOok dit jaar gaat er weer een kruidencursus door o.l.v.Vera Vanhouwe! Op zaterdag 7 april starten we met eenkruidenwandeling waar Vera ons allerhande praktischetips en weetjes zal vertellen over de wilde kruiden die ergroeien. Afspraak: Om 14 uur aan bezoekerscentrum Donkmeer(Donklaan 119a, rechtover de Bareldonkkapel). Eindevoor de wandeling voorzien om 17 uur.

Prijs: Voor leden bedraagt de inschrijvingsprijs voor dehele cursus 11 euro (incl. een syllabus en lekkere thee-tjes) (voor niet-leden is de prijs 19 euro; lid worden kanvoor slechts 10 euro). Voor de ingrediënten die gebruiktworden tijdens de workshop zal ter plaatse mogelijks nogeen bijdrage gevraagd worden.Meer info: Deze kruidencursus bestaat uit twee lessen.Aan deze wandeling wordt ook een workshop gekoppelddie zal doorgaan op zaterdag 21 april. Inschrijven: Con-tacteer Marieke De Vos ([email protected] 09 348 30 20) en schrijf vervolgens het inschrij-vingsgeld over op BE52 0012 2299 0009 met mede-deling 'naam +kruidencursus'.

Maandag 9 april

De derde editie van de Scheldehappening laat je al va-rend, fietsend en wandelend genieten van de natuur-pracht en het erfgoed van de Schelde en het

C.V.N. wandelingen : De deelname is gratis. Iedereen is van harte welkom.De wandelingen duren tussen de 2 en 3 uur. L = Laarzen gewenst, zeker bij vochtig weer. * = Geschikt voor wagentjes.

ALLE ACTIVITEITEN ZIJN TOEGANKELIJK VOOR IEDEREEN!!

k a l e n d e r


aart 2012 nr 174

16

Scheldeland. Op 10 locaties kan je tijdens een gegidsteboottocht voor 1 euro genieten van een cruisegevoel opSchelde en Rupel. Tientallen Scheldegemeenten stellenook hun bezienswaardigheden gratis open voor hetbrede publiek en zorgen op vaste uren voor gegidsterondleidingen. Ook vzw Durme en Natuurpunt doen mee!Een overzicht van het volledige programma kan je vindenop www.scheldehappening.be.

Scheldehappening en vzw Durme

Ook vzw Durme doet mee! Aan het veer Appels zal je eeninfostand van vzw Durme vinden, ook kan je ons nieuwebezoekerscentrum Donkmeer in Berlare vrij bezoekenen kan je samen met een gids van vzw Durme een wan-deling in de Scheldebroeken maken (afspraak aan hetVeerhuis in Berlare om 14 uur). Bovendien zijn er ookvoor de kleinsten leuke activiteiten voorzien. Een leukedag uit voor de hele familie!Meer info: [email protected] 09 348 30 20.

Scheldehappening en Natuurpunt Scousele

Natuurpunt Scousele staat voor fietsers en wandelaarsklaar met “Fotogenieke waterdiertjes”op de dijk in Steen-dorp. Stap eens van je fiets, het is de moeite waard.Waar : Op de dijk te Steendorp ter hoogte van de Langedreef zijstraat van de Scousele straat Info: [email protected] 0498 57 72 24

Woensdag 11 april

Kruin VZW "Spinnen, onbekend is onbemind!"Spinnen zijn alomtegenwoordig, zowel in ons dagdage-lijks leven als daarbuiten. Naast het feit dat ze functio-neren als ‘natuurlijke vliegenvanger’, zijn ze als groepzeer divers qua soortenrijkdom (>700 spp. in België),voorkomen, biologie en gedrag. De maatschappelijke opi-nie plaatst deze intrigerende groep van ongewerveldenonterecht in een donker hoekje als ‘weerzinwekkend’ of‘gevaarlijk’. Maar onbekend is onbemind, nietwaar. KevinLambeets, voormalig onderzoeker verbonden aan de On-derzoeksgroep Terrestrische Ecologie (UGent), be-stuurslid van ARABEL (Belgische ArachnologischeVereniging) en heden werkzaam bij NatuurpuntBeheer,zal tijdens een beeldenrijke lezing de fascinerende we-reld der spinnen en spinachtigen voorstellen. Wil je meer te weten komen over herkenning van spin-nen, hun levenswijze en nut of enkele ‘urban legends’zien sneuvelen kom dan zeker langs!Om 19u30 in de infokeet van het GOG-KBR op de Schel-delei te Kruibeke, de keet bevindt zich links van het veer.De inkomprijs bedraagt voor Kruin- en Natuurpuntleden2euro; niet-leden betalen 4euro. Info op www..kruin.be

Donderdag 12 april

Wase Imkersbond “Eenvoudige moerteelt op eigenstand” in Huize Steenstraete, Nieuwstraat 86 te Sint-Ni-klaas

Zaterdag 14 april

Velt Lentewandeling rond wilde kruiden.van 14.00 tot 17.00u. De Watermolen. Waterstraat36, 9220 Hamme . François Van den Broeck verkentmet ons de natuur aan de oude Durme. We gaan opzoek naar wilde kruiden. Teelt, culinair, cosmetica, volks-geloof en historiek komen volop aan bod. We voorzieneen drankstop. Laarzen of stevige wandelschoenen.Geen probleem voor lieve, slimme, brave en minderbrave kapoenen. Voorrolstoelgebruikers enbuggy's is het echterwel lastig. Deelname2 Euro. Maximaal 20personen. Reserverenvia [email protected] of037768689.Zie ook p25

Zondag 15 april

Vzw DurmeVoorjaarsexcursie in de Bronbosjes in Waasmunster

Bronbosjes zijn niet alleen in Vlaanderen, maar ook in-ternationaal een zeldzaamheid geworden. Onder leidingvan Kristof Scheldeman, de reservatenmedewerker vanvzw Durme, maken we kennis met deze unieke en kwets-bare biotoop. In de lente toont de typische voorjaarsflorazich bovendien op haar (paas)best. Afspraak: 10 uur aan de kerk van Sombeke. Laarzen zijnaangeraden. Info: Kristof Scheldeman, 09 348 30 20of [email protected]

CVN + Abllo vzw/EcotestWandeling Oost-sive polder Steendorp

De wandeling wordt begeleid door een CVN natuurgidsen is gratis. Je hoeft niet in te schrijven.De wandelinggaat gedeeltelijk langs het Fort en naar 't Hangene, eenbronbos met unieke voorjaarsbloeiers. Terug langs deLange dreef, de dijk en het Kijkverdriet.Vertrek : 14.30 uur Steenbakkerij Wienerberger Wa-randestraat 9140 Steendorp, Info : [email protected] 016/43 95 80

Natuurpunt Zuid Waasland Vlaamse ArdennendagVlaamse Ardennen, een streek om als Vlaming terechttrots op te zijn. We bezoeken er twee natuurgebiedendie voor de meesten onder ons niet onbekend zijn: Bos’tEname en ‘t Burreken.Praktisch: 8.00 uur vertrek Syntra Sint Niklaas. We rij-den kostendelend met eigen wagen. Voor wie recht -streeks rijdt is de afspraakplaats kerk Ename om 9.00.Picknick, goede wandelschoenen, voor alle zekerheid ooklaarzen in de wagen leggen! Info : [email protected] 052. 46.00.58. Zie ook vorig nummer.

k a l e n d e r‘t groene w


17

Natuurpunt Waasland Noord Vlaamse Ardennendag.Dit jaar staat de Vlaamse Ardennendag terug op onsprogramma. In de voormiddag worden we om 9 uur ver-wacht aan de kerk van Zulzeke voor een begeleide wan-deling door het Kabernol. Dit is een beukenbos mettypische voorjaarsflora. ’s Middags worden we begeleidtot aan het recreatiedomein van het Kluisbos waar wekunnen eten ( picknick meebrengen, drank ter plaatseverkrijgbaar). In de namiddag spreken we terug af aande parking van het stedelijk kerkhof ( kant Hogerlucht-straat) om 14 uur voor de wandeling door het Bois Jolyte Ronse. Dit een gemengd loofbos ligt op een zuidelijkehelling en bezit een rijke fauna en flora. Er ontspringentalrijke bronnen die het ontstaan geven aan de Norens-beek. Einde rond 17 uur. We rijden zoveel mogelijk kos-tendelend met eigen vervoer. We spreken af om 7u30op de Park&Ride van Kemzeke. Neem op de N49-E34(expresweg kust) de afrit 11 ( Kemzeke-Hulst) en rij rich-ting Kemzeke en volg de richting P&R. Info [email protected] of tel. 03 779 89 31

Natuurpunt Zuidlede Eco-Expo te Lochristi

Voor de tweede maal organiseert het Gemeentebestuurvan Lochristi een ECO-EXPO. Tijdens deze eco-expo zullenverschillende handelaars en verenigingen u laten proe-ven van een duurzame wereld. Van bio tot fair trade, vanzonnepaneel tot warmtepomp, van inheemse planten toteco tuinen. Je vindt er dus alles terug voor een ecologi-sche levensstijl.Op de stand van Natuurpunt Moervaart-Zuidlede kan jeterecht voor gratis informatie, diverse folders, verkoopvan voedercilinders en nestkasten. We begeleiden kin-deren om zelf hun nestkastjes in elkaar te timmeren enwe zorgen ook dat er voldoende recuperatiemateriaalaanwezig is om bijenhotels te maken. Ook lid worden vanNatuurpunt Moervaart-Zuidlede en onmiddellijk wel-komstgeschenken ontvangen is dan mogelijk. Daarnaastverzorgen wij de drankenstand waar heerlijke soep, al-lerlei frisdranken en het bekende streekbier Gageleerworden aangeboden.Afspraak: van 10.00u tot 18.00u achter Gemeentehuisin het Park van Lochristi. Meer info: Annemie Philips, tel:09/355 03 57 e-mail: [email protected]

Donderdag 19 april

Natuurpunt Scousele ism gemeente TemseEindevaluatie paddenoverzet

De afgelopen paddenoverzetactie wordt besproken. Watwas goed, wat kan beter. Hoeveel kikkers, padden en sa-lamanders zijn er overgezet ? Hoeveel doden zijn er tochnog van de straat geraapt ? En ten slotte : een warmwoord van dank voor alle vrijwilligers die zich in weer enwind hebben ingezet. Praktisch: Infovergadering om 20u.de Zaat te Temse, 5de verdieping zaal ‘De Durme’ Info :Dirk Meersman 03 711 27 53 of [email protected]

Zaterdag 21 april

Ons Streven *LEREN VAN ELKAARom 9.00u: Grasduinen, inventariseren, natuurbeleving…Bronbosjes en omgeving. Afspraakplaats: Kerk Elversele (Temse)

ABLLOvzw Infomoment gemeenteverkiezingen 2012:

Druk je stempel op de lokale verkiezingen!

De gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012leggen het lokaal natuur- en milieubeleid voor de vol-gende zes jaar vast. Willen we de garantie dat ook na2012 de gemeenten investeren in een duurzame en na-tuurlijke gemeente dan zullen we onze stempel op het lo-kaal beleid moeten drukken. De milieubeweging vraagteen beleid dat kiest voor een kernachtige en doordachteruimtelijke ordening, zuiver water, robuuste natuur dichtbij huis en een ambitieus energie- en klimaatbeleid. Ditzijn stuk voor stuk uitdagingen waarbij gemeenten hetverschil kunnen maken.Het memorandum van Bond Beter Leefmilieu, Natuur-punt en Velt bestaat uit twee delen: een korte tekst metkrachtlijnen en een Tandem-ideeënboek met 35 suc-cesvoorstellen, tips en inspiratie voor een krachtdadiglokaal milieu- en natuurbeleid. Het is een leidraad vooriedereen die meer natuur en een duurzamer beleid inde gemeente wil. We moedigen onze lokale achterbanaan om zelf aan de slag te gaan met deze documentenen een eigen gemeentelijk memorandum op te maken.Lees de succesvoorstellen uit het ideeënbeeldenboek,kies de prioriteiten voor jouw gemeente en knip en plakjouw memorandum bij elkaar. En vooral leg lokale ac-centen en geef concrete voorbeelden.ABLLO vzw geeft alvast het goede voorbeeld. Op zaterdag 21 april, Bibliotheek Dendermonde(Zaal 60) Kerkstraat 111, 10.30u -12.00u methapje en drankje aangeboden door de Minaraadvan Dendermonde!!

Zondag 22 april

Natuurpunt Scousele Bezoek ecologische tuin Herman Boons

OPGEPAST : met inschrijving !Herman Boons heeft zijn 3 ha grote tuin omgebouwd toteen schuiloord voor insect, spin, amfibie, zoogdier, vogelof zelfs roofvogel. De planten, bloemen en bomen zijn ge-kozen in functie van dit opzet. Een mooie vijver en eenprachtige uitkijktoren zijn zeker ook de moeite waard. Wilje graag eens een kijkje komen nemen en wat ideetjes op-doen voor je eigen tuin, schrijf je in. Vertrek : Schausel-hoekstraat 57 9140 Temse om 14 uur Info eninschrijving : [email protected] 03 771 29 67

CVN Landschapswandeling, 14u00, Dries Waasmunster. L

k a l e n d e r


aart 2012 nr 174

18

Kabouterwandeling (kind 5-11j), 14u15 Hoofdhek Roomacker, Hofstraat Tielrode. L

Roomackerwandeling, 14u15 Hoofdhek Roomacker, Hofstraat Tielrode. L

Hof Ter Saksen, 14u Schuilhuis in het park, Zandstraat Beveren L/*

Natuurpunt Zuid-WaaslandDag van de Aarde: Ochtendwandeling te Belsele

i.s.m. De Raaklijn. Voor de vogelzang.Afspraak: Vertrek om 5u30 aan de Wereldwinkel, Kou-termolenstraat 8 te Belsele, met gratis ontbijt voor deeerste 20! Info: Staf Lerno - 03/772.43.06 of FirminDe Beleyr - 03/722.07.62

Ons Streven en CVN*KABOUTERWANDELING (5-11 jaar)

Omdat kindervoetjes trager stappen en kinderoogjes dedingen anders zien, is voor deze mensjes een aange-paste wandeling uitgestippeld. Dus op een speelse ma-nier de natuur beleven is het opzet van dezeka bouter wandeling. Opvang voorzien voor de oudersAfspraakplaats: Provinciaal domein Roomacker, hoofd-hek Hofstraat Tielrode (Temse)

Zaterdag 21 april

Vzw Durme Kruidencursus: workshop Vandaag gaan we, o.l.v. Vera Vanhouwe, zelf aan de slagmet onze gevonden kruiden. We maken o.a. insectenolie,blauweplekkencrème, een pizza met brandnetel en eenheerlijke wilde kriudenpesto.Afspraak: Om 14 uur aan bezoekerscentrum Donkmeer(Donklaan 119a, rechtover de Bareldonkkapel). Eindevoor de wandeling voorzien om 18uur.

Prijs: Voor leden bedraagt de inschrijvingsprijs voor dehele cursus 11 euro (incl. een syllabus en lekkere thee-tjes) (voor niet-leden is de prijs 19 euro; lid worden kanvoor slechts 10 euro). Voor de ingrediënten die gebruiktworden tijdens de workshop zal ter plaatse mogelijks nogeen bijdrage gevraagd worden.Meer info: Deze kruidencursus bestaat uit twee lessen.De eerste les ging reeds door op zaterdag 7 april.Meebrengen: short, plank en mesje, flesje en potje.Inschrijven: [email protected] of 09 348 3020 en schrijf vervolgens het inschrijvingsgeld over opBE52 0012 2299 0009 met mededeling 'naam +krui-dencursus'.

Zaterdag 28 april

CVN en Natuurpunt Scousele NachtegalenwandelingDe wandeling wordt begeleid door een CVN natuurgidsen is gratis. Je hoeft niet in te schrijven.Vanuit tropisch Afrika doet hij er duizenden kilometersover om hier voor zijn nieuwe kroost te zorgen. Bescheiden en onopvallend is zijn uitzicht maar o zo feno-menaal is zijn zang.

Deze wordt nog natuurlijk versterkt door zijn zuidelijkezangpost op het cuestafront.Heb je zin gekregen om zijn live orkest eens te aanho-ren? Kom dan mee genieten in de schemering tegen deachtergrond van het Fort van Steendorp.Als extraatje krijg je er een portie militaire geschiedenis,geologie en een flinke brok ongerepte natuur bovenop.Breng zeker je verrekijker, zaklamp, en bij regen laarzenen regenkledij mee. Afspraak om 19.30 uur Steendorpaan de hoofdingang van het Fort, Kapelstraat (kassei-baan t.h.v. het bushokje). Einde rond 21u30.Info : [email protected] 03 711 27 53

Ons Streven en CVN *NATUURWANDELING ‘ BRON EN BROEK’

Het zeldzame bronbosje van Elversele is in de lente deblikvanger van deze wandeling door de typische voor-jaarsbloeiers. Dit uitermate belangrijke biotoop heeft danook het statuut van reservaat gebied. 14u15 Kerk El-versele (Temse).

Vzw Durme Culinaire Elvira wandelingVoor het 6e jaar op rij organiseren we samen met res-taurant Elvira uit Berlare een zeer gesmaakte wandelinglangsheen de mooiste plekjes van het Donkmeer. Eencombinatie van prachtige natuur en heerlijke gastrono-mie. Wees er snel bij want de plaatsjes zijn beperkt!Programma: 9 uur ontbijtbuffet, van 10 tot 13 uur be-geleide wandeling met om 11.30 uur een culinaire tus-senstop. Om 13 uur zijn we terug en wacht het heerlijke3-gangen lunch. Prijs: 37,50 euro. Op voorhand inschrijven bij restaurant Elvira, Donklaan255, 9290 Berlare. Tel. 09 367 06 82 of [email protected] . Stevige wandelschoenen of laarzen zijnten zeerste aan te raden!

Natuurpunt Zuid-WaaslandOchtendwandeling in Waasmunster

Afspraak: Vertrek om 5u30 op de parking Taverne Ro-senberg, Patotterijstraat 1 te Waasmunster. Info: StafLerno - 03/772.43.06 of [email protected]

Dinsdag 24 april

Vzw durme Worskshops Natuurschilderen 'Durme en Schelde'

Zie kalender info.

Zondag 29 april

CVN Oude Durme – vroegochtendwandeling, 6u00Durmebrug Waasmunster.

Dinsdag 1 mei

Vzw DurmeNachtegalenwandeling in de Fondatie van Boudelo

Conservator Paul Vercauteren gidst ons met plezier (enkennis!) langs de mooiste bosjes en vijvertjes van de Fon-datie. Laat je tijdens deze vroegochtendwandeling beto-



19

veren door een melodieus vogelorkest.Afspraak: 5 uur s’ ochtends aan de beuken in de Linie-dreef (kruising Liniedreef en Weimandstraat) in Sinaai.Meebrengen: goede wandelschoenen of laarzen, even-tueel verrekijkerMeer info: Paul Vercauteren, 03 772 35 38

Zaterdag 5 mei

Ons Streven en CVN *VROEGE VOGELWANDELING(met mogelijkheid tot ontbijt)Vroeg uit de veren, opgaande zon (?), aangenaam ge-zelschap en leuk napraten tijdens een gevarieerd ontbijt,dat zijn de ingrediënten van deze dauw trip. De aandachtspitst zich niet, enkel vogelgeluiden, maar ook op het ont-waken van ons landschap in haar totaliteit. Het trajectis de klassieker op kalender (klei en vallei), waarbij hetkruim van de Tielroodse natuur geëtaleerd wordt. Af-spraakplaats: Durmeveer Tielrode (Temse) OM 5 UUR.Praktisch: de wandeling is gratis voor iedereen, de wan-deling + ontbijt voor leden en gezinsleden 5,00€/per-soon, niet leden 7,00€/persoon. Om organisatorischeredenen vragen om voor het ontbijt vooraf in te schrij-ven op het nummer 03 771 04 43. Betalen doe je dedag zelf.

Zondag 6 mei

Natuurhuis Panneweel + Natuurpunt Waasland NoordEerste Openschuurdag in 2012 Krekeldijk 2 Meerdonk – 14u00

Eerste openschuurdag van het seizoen in het Natuur-huis Panneweel, krekeldijk 2 te Meerdonk. Ontdek samenmet onze werkgroep studie het leven in en om het water.Verder is er een keuze uit kleine en gezinsvriendelijkeactiviteiten en kan je een begeleide wandeling in de om-geving maken. De schuur is doorlopend geopend van14 uur tot 17 uur.

Vzw Durme + CVN Wandeling in het MolsbroekEen ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiendewandeling rondom het natuurreservaat Molsbroek. Af-spraak: 14.30 uur in het bezoekerscentrum Molsbroek.Info: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij conservatorAndré Verstraeten, 09 348 18 59.

CVN Etbos vroegochtend, 5u00 Brug Zuidlede,Moerbeke-Waas. L

Keilanden, 14u00 Station Sinaai L

Vzw Durme Hemelse nachtegalenwandeling Kom kennismaken met de rijke natuur van het Donk-meer. Deze wandeling brengt u naar een onbekend,prachtig stukje broek. Misschien treft u wel een ree opuw pad, en kan u genieten van de melodieuze avondzangder Nachtegaal. Stevig schoeisel of laarzen komen zekervan pas. Afspraak: 19.30 uur aan de 'Scheve Villa', Donk-laan 7 in Berlare. Info: Eddy Copers, 0487 68 75 64.

Natuurpunt Zuidlede “Verboden gebiedwandeling”: be-

zoek aan de terreinen en bossen op ArcelorMittal Gent Naast de bedrijfsgebouwen op het in de volksmond be-kende Sidmar valt er nog veel natuur te bespeuren. Wa-terpartijen waaronder poelen, uitgestrekte graslandenen bossen zijn er een begrip. Wist je dat er werk van ge-maakt wordt om bestaande monotone naaldbossen omte vormen tot gemengde bossen met inheemse boom-soorten en open ruimten. Het is allemaal te ontdekken tij-dens deze gratis wandeling onder leiding vanbosbeheerder Geert Matthijs van ArcelorMittal Gent.Aangepast schoeisel is aanbevolen. Afspraak: om14.00u. Startplaats wordt na inschrijving gemeld. Meerinfo: Inschrijven is noodzakelijk bij Jean-Pierre De RyckeGSM: 0477.562.226 of [email protected]

Hortus Ter Saksen Natuurtocht Vorst Laakdal - Mol Donk, GR561/MO

Via het Albertkanaal en de valleien van de Grote enMolse Nete bereiken we het gehucht Donk nabij het Stu-diecentrum voor Kernenergie in Mol.Afspraak: 9 uur kerk Vorst-Laakdal (postcode 2430,E313 afrit 24) Inschrijven bij Freddy T 0475 92 34 84of [email protected]

Donderdag 10 mei

Wase ImkersbondZwermen: wat – hoe – beheersing en behandeling

Huize SteenstraetePeter Schotsaert

Vrijdag 11 mei

Vzw durme Lezing: Kennismaking met zweefvliegenZweefvliegen gedragen zich als mensen. Ze proberen ineen zo kort mogelijke periode met zo min mogelijk ener-gie zoveel mogelijk voedsel te vergaren. Een zweefvliegstelt vooral prijs op een goed opwarmend plaatsje, maarhoudt zich gedeisd als het te warm wordt. Vele gelijkensterk op wespen, bijen of hommels maar zijn volkomenongevaarlijk. Wie deze prachtige zwevertjes al altijd tofheeft gevonden, maar wat meer wil te weten komen overhun geheimpjes is hartelijk uitgenodigd. We zullen onsmet de moedigen ook wagen aan een determinatie metde bino. Afspraak: 19.30 uur in het bezoekerscentrumMolsbroek in Lokeren (Molsbergenstraat 1)Info: Patrick De Spiegeleir, 09 348 83 18.

Zaterdag 12 mei

Natuurpunt Scousele Daguitstap naar Dender-MarkBegeleide wandeling. We vertrekken met eigen vervoeren delen de kosten. Picnic meenemen voor ’s middags..De wandeling gaat door het Stiltegebied Dender-Marken we starten in Grimminge (deelgemeente van Ge-raardsbergen), voor een afstand van ongeveer 13 km.Het betreft een glooiend parcours met afwisseling vanbos en weilanden. We wandelen o.a. langs de Helix(Vlaams natuur-en milieueducatief centrum, dat spijtiggenoeg niet open is in 't weekend), we stappen door het

k a l e n d e r


aart 2012 nr 174

20

Raspaillebos, op de flanken van de Bosberg (van deRonde van Vlaanderen).Op de top van de Bosberg heeft men schitterende ver-gezichten over de Dender- en Markvallei. Wat betreft fauna en flora, is er o.a. daslook, boshyacin-ten, bosanemonen en bronbeekjes als leefgebied van dezeldzame vuursalamander, tevens de steeds zeldzameregeelgors, boomklever en verschillende roofvogels enzoogdieren. Afspraak om 09u30 Steendorp aan dehoofdingang van het Fort, Kapelstraat (kasseibaan t.h.v.het bushokje). Einde rond 18u00. Inschrijven wenselijk.Info : Werner De Witte 0494 887 039 [email protected]

Zondag 13 mei

Vzw Durme Vogels en hun zang herkennen in hetMolsbroek i.s.m. Vogelwerkgroep DurmevalleiTijdens deze ochtendwandeling gaan we rond het Mols-broek om de vogels en meer specifiek hun zanggeluidente herkennen. Afspraak: 6 uur aan het Bezoekerscen-trum Molsbroek, Molsbergenstraat 1, 9160 Lokeren.Contact: [email protected], 0497 67 23 69

Natuurpunt Waasland Noord Vroegochtendwandeling in het Stropersbos.

Beluisteren en leren herkennen van vogelgezang. Onderleiding van onze gids leer je al snel enkele vogelgeluidenherkennen. Na de wandeling is er gelegenheid tot deel-nemen aan een feestelijk ontbijt in het Natuurhuis Pan-neweel. Voor het ontbijt dien je vooraf in te schrijven doorbetaling van 5 Euro per persoon voor leden Natuurpunten de Vriendenkring Panneweel en 7 Euro voor niet-ledenop rekening BE38 0000 1056 0872 ( BIC: BPOTBEB1) op naam van NATUURPUNT AFD. LAND VAN WAASmet vermelding ontbijt en het aantal personen. We ver-trekken om 5 uur aan het de ingang van het Stropersbosgelegen tegenover Donckers Gereedschappen stro-persstraat 73 Kemzeke ( N403 richting Hulst) Info: Mar-cel 03 7706238

CVN Eekhoekbos en omgeving, 14u30 Heikapel Waasmunster. L

Stropers St.-Gillis-Waas,10u00 Kerkje van ’t Kalf Zavelstraat, Sint-Gillis. L

Vrijdag 18 mei

Ons Streven *LEREN VAN ELKAARGrasduinen, inventariseren, natuurbeleving… Bronbos-jes en omgeving. Afspraakplaats: Kerk Elversele (Temse)om 19.00u

Zondag 20 mei

Natuurpunt Zuid-Waasland +CVNVroegochtendwandeling in de Daknamse Meersen

Meebrengen: laarzen. Plaats: om 05u00 aan het kerkjevan Daknam. L

Vrijdag 25 mei

Ons Streven en CVN*NATUURWANDELING ‘TIELRODE BROEK’

Het traject van deze wandeling rond het gecontroleerdoverstromingsgebied Tielrodebroek is volledig geasfal-teerd en dus ook geschikt voor rolwagens. LangsSchelde en Durme verkennen we een vogelrichtlijn- enhabitatgebied, waarbij we een verrassend mooi zichthebben op het dorpje Tielrode. Met wat geluk kunnenwe hier genieten van een gevarieerd vogelaanbod.Afspraakplaats: Durmeveer, Sint-Jozefstraat Tielrode(Temse) om 19.00u

Zaterdag 26 mei

CVN en Natuurpunt Scousele Rond het FortDe wandeling wordt begeleid door een CVN natuurgidsen is gratis. Je hoeft niet in te schrijven. Het is zo dicht-bij en waarschijnlijk ben je er nog nooit geweest. De com-binatie tussen de restanten van het Fort en de natuurdie er ongehinderd zijn gang mag gaan is uitermate boei-end. Stapschoenen en indien regenachtig weer laarzengewenst. Afspraak om 10 uur Steendorp aan de hoofd-ingang van het Fort, Kapelstraat (kasseibaan t.h.v. hetbushokje). Einde rond 12u00.Info : Nine Van Hoyweghen 0473 72 66 15 [email protected]

Zaterdag 26, zondag 27 en maandag 28 mei

Vzw Durme Workshop Natuurschilderen in deCondroz i.s.m. Natuurpunt Hamme Nadat we twee jaar naar de Gaume zijn getrokken, gaanwe dit jaar voor de eerste keer naar de Condroz.We ver-blijven in 'Le Noyer' (de Notelaar). De Gite, die pas in2010 werd ingericht en wordt gerund door Vlamingendie hun hart daar verloren. Voor de dagindeling en meer info: contacteer MariekeDe Vos ([email protected] of 09 348 30 20)en schrijf vervolgens 240 euro (voor leden) of 255 euro(voor niet-leden) over op BE52 0012 2999 0009 metmededeling 'naam gaat schilderen in de Condroz'. Incl.in de prijs: het linnengoed voor het bed, 3 lunchen, 2 ont-bijten, 2 warme maatlijden, begeleiding tijdens de works-hops,en een verzekering tijdens de workshop.

!Opgelet: inschrijven voor 31 maart.

Donderdag 31 mei

Hortus Ter SaksenInsecten en hun natuurlijke vijanden in onze tuin

Kolonies plantensapzuigende insecten van welke soortook zien de jonge blaadjes graag ontluiken in jouw tuin.Eens voorbij midzomer zie je meestal die lastigaards nietmeer. Wie zijn ze, op welke planten vertoeven ze en wiezijn hun natuurlijke vijanden?Deze wandelles wordt begeleid door Liesbet Van Re-moortere die beroepsmatig de siertelers adviseert en



21

begeleidt bij de geðntegreerde bestrijding van ziekten enplagen . Ze brengt je tot bij de belagers van onze tuin-planten.Met loep en digitale microscoop gaan we dezewereld eens van dichterbij bekijken. Niet alleen deschadelijke maar ook de nuttige insecten komen hierbijaan bod.Het wordt nog fascinerender wanneer je bij verschillendeplantensoorten, onderaan de bladeren, de verschillendedomatia ontdekt (domatia of nestplaatsen aangemaaktdoor de plant om roofinsecten te huisvesten). De orga-nisatie voorziet voldoende loepen!Organisatie: Hortus ter Saksen vzw i.s.m. Land- en tuin-bouwcentrum WaaslandLesgevers:vakspecialisten Liesbet Van Remoortere (pla-gen bij bomen en struiken) en Jan Van Bogaert (bomen-en struikenkenner)Van 19.30 - 22 uur in oranjerie Hof ter Saksen. In-schrijven noodzakelijk via www.hortus-ter-saksen.be [email protected] of 0473 27 60 85 voor 24mei 2012. Deelname: 5 euro, incl. tekst en drankje intuincafetaria.

Zondag 3 juni

Vzw Durme + CVN Wandeling in de Linie De Liniewegel te Eksaarde is voor veel Lokeraars hetmooiste wandelen fietspad door onze open ruimte. Tennoorden van het wandelpad strekt zich een uitzonderlijknatuurgebied uit: een lappendeken van bossen, moe-rassen, weiden al dan niet afgezoomd met oude knot-wilgen, akkers, houtkanten, rietveldjes, oude turfputtenen vijvers. Vandaag neemt conservator Geert Braem jemee door dit gebied. Afspraak: 14 uur, hoofdkerk E k -saarde. Meebrengen: laarzen bij regenweer. Meer info:Geert Braem, 09 348 47 78.

Vzw Durme + CVN Wandeling in het MolsbroekEen ervaren CVN-gids neemt je mee op een boeiendewandeling rondom het natuurreservaat Molsbroek.Afspraak: 14.30 uur in het bezoekerscentrum Mols-broek. Info: Michaël Crapoen, 09 348 30 20 of bij con-servator André Verstraeten, 09 348 18 59.

CVN Drie Beken, 14u00 Hoek Pismolenstraat-Kerkstraat, Bazel. L/*

Maandag 4 juni

Hortus Ter Saksen Bij de bij, interactieve lezing over bijen

Einstein zei: ‘Wanneer de laatste bij sterft, heeft de mensnog vier jaar te leven.’ Klopt dit? Is er reden om aan tenemen dat de bij met uitsterven bedreigd is? Wist jetrouwens dat imker het tweede oudste beroep ter we-reld is? Hoeveel imkers zijn er in Vlaanderen? En wat isnu eigenlijk het verschil tussen een bij en een wesp? Antwoord op deze - en vele andere - vragen krijg je vaneen gepassioneerd imker. Tijdens de aanstekelijke lezingkrijg je de mogelijkheid om in de reuzengrote bijenkorf

van Hof ter Saksen te stappen.Organisatie: Vormingplus Waas-en-Dender i.s.m. WaseImkersbond en groendienst BeverenLesgever: Willy Devriese. Van 19.30 - 22 uur in hoeve-gebouw Hof ter Saksen. Inschrijven met code 12 0604A tot 24 mei 2012 op T 03 775 44 84 van Vor-mingplus Waas-en-Dender. Betaling zo snel mogelijk nainschrijving op BE 05 0014-0186-1275. Deelname: 8euro (met korting: 4 euro)

Zaterdag 9 juni

Natuurpunt Scousele Op zoek naar libellenZowel de waterpartijen van het Gelaagpark als de wa-terplas van Roomkouter-zuid zijn gegeerde plaatsen voorlibellen. We nemen je graag mee op onderzoek. Voordeze wandeling krijgen we extra assistentie van libellen-expert Hugo De Beuckeleer van Natuurpunt-Waasland-Noord. Afspraak om 14 uur Steendorp Kapelstraat 114ter hoogte van de kruising met de baan naar de steen-bakkerij Wienerberger. Einde rond 16 uur.Info : 0473 72 66 15 [email protected]

Zondag 10 juni

Hortus Ter Saksen Natuurtocht Mol Donk - Abdij POSTEL & Nederlandse grens,

EINDPUNT van “DWARS DOOR BELGIE”!Langs het Zilvermeer en de Kempense kanalen, pastor-ale rust en stilte van de zandige Kempen, bereiken wede Nederlandse grens en sluiten onze “dwars-door-tocht” af in de cultureel-historisch bijzonder rijke omge-ving van de abdij van Postel.Afspraak: 9 uur kerk Mol Donk (St-Antoniusstraat, 2400-Mol) Inschrijven bij Freddy T 0475 92 34 84 [email protected]

Grote-bomenkamp

voor kinderen

Van dinsdag 3 tot vrijdag 6 juli 2012Heb je al eens een heksenbezem in een boom zien han-gen? Wist je dat de wilg je kan helpen als je hoofdpijnhebt en dat men vroeger klompen en manden vanbomen maakte? Waarom heeft de berk een witteschors? En welke boom vind jij het mooist? We kijken,voelen, proeven van èn in het bos. Pas maar op of je vliegt de boom in tijdens dit zomer-kamp van natuurvereniging vzw Durme!Afspraak: Voor de kinderen die het kamp in de voor-middag volgen: afspraak om 9 uur aan bezoekerscen-trum Molsbroek (einde om 12 uur).Info: Voor kinderen van 6 t.e.m. 12 jaar.Inschrijven kan door Marieke De Vos te contacteren([email protected] of 09 348 30 20) envervolgens 20 euro voor leden van vzw Durme of 28euro voor niet-leden over te schrijven op BE52 00122999 0009 met mededeling ‘naam kind komt naarhet Grote Bomen Kamp’.

k a l e n d e r - i n f o


aart 2012 nr 174

22

Natuurpunt Scousele

Poelenonderzoek

April – mei - juniWe gaan kijken wat er leeft in onze poelen. Wil je graagmee op pad neem dan contact op met Nine Van Hoyweghen 0473 72 66 15 [email protected]. Je wordt verwittigd wanneer we er op uit trekken. Dezeactiviteit is zeker ook voor kinderen zeer aangenaam.

Worskshops Natuur-

schilderen 'Durme en Schelde'

vzw Durme

Tijdens deze vijf sessies, langs en in natuurgebiedenvan vzw Durme en Natuurpunt, gaan we ons laten in-spireren door de Durme en Schelde.Afspraak: Telkens op dinsdagnamiddag om 13.10 uurop de parking van de Academie voor Beeldende Kun-sten in Hamme (Marktplein 20 in Hamme: zelfde in-gang als de Academie voor Muziek en Woord). Eindevoorzien om 16.30 uur. Inschrijven: Contacteer Ma-rieke De Vos ([email protected] of 09 34830 20) en schrijf vervolgens 50 euro (voor leden) of65 euro (voor niet-leden) over op BE52 0012 29990009 met mededeling 'naam Workshop natuurschil-deren langs Durme en Schelde. Incl. in de prijs: pro-fessionele begeleiding en een verzekering tijdens desessies.

!Opgelet: inschrijven voor 31 maart.Meebrengen: De deelnemers zorgen zelf voor alleschildermateriaal en vervoer. Samen rijden is mogelijk.

teruitgang kent. Het is dus belangrijk dat ookin de Westerse wereld waar de Huismus het nogslechter doet zich engageert in deze werelddag. In de stad Gent is de Huismus alvast de vogel van hetjaar in 2012 Neem dus snel een kijkje op www.worldsparrow-day.org en ontdek het thema voor 2012Voor meer info: [email protected]

‘Wereld mussendag’

20 maart wordt uitgeroepn tot ‘Wereld mussendag’een dag opgedragen aan het gevederderde tjilpendevogeltje, ooit de meest voorkomende metgezel van demens. In zowat alle werelddelen ondervindt de Huismus,vooral in de grote en middelgrote steden, een drama-

tische achteruitgang. Met de ‘wereld mussendag’ wil men de dramatischeachteruitgang van deze ooit meest voorkomende vo-gelsoort in de kijker plaatsen en tegelijkertijd de aan-dacht vestigen op het biodiversiteits verlies in onzedirecte omgeving. De eerste ‘wereld mussendag’ vond plaats in maart2010 over gans de wereld om deze tjipende rakker inde kijker te plaatsen als een symbool voor vooral ste-delijke biodiversiteit. Nationale en internationale orga-nisaties , NGO’s, universiteiten, scholen en individuenoveral ter wereld nemen hier aan deel door het orga-niseren van bewustzijns programma’s Het is onvoorstelbaar maar dit alles is in gang gesto-ken door een persoon. Mohammed Dillawar een jongeindiër en lid van onze internationale WGUS group (werkgroep Urbane mussen) die om de 2 jaar samen-komt. De Werkgroep werd opgericht na het succesvan het eerste huismus symposium in 2006 in Ham-burg waarbij een aantal wetenschappers, actief in huis-

musonderzoek, zich groepeerden en besloten omregelmatig een stand van zaken op te maken.Op het ogenblik is deze werelddag vooral bekend inIndië en de omringende landen. Ook zij ondervindendat de Huismus vooral in de grote steden een ach-

UITNODIGING 1 juni 2012 13u30-17u00

N

ATA UURGEBIEDPAP

NNEWEE

EEL

(Raadzaal gemeentehuis Sint-Gillis-Waas)14u00: Welkomstwoord (Marc Bogaerts, voorzitter Natuurpunt Waasland-Noord)14u10: 1962-2012 historische schets van het natuurbeheer in Sint-Gillis-Waas (Jan Dhollander, erevoorzitter Natuurpunt Waasland-Noord)14u30: Ecologie en natuurbehoud in de kreken en wielen van de Wase Scheldepolders (Eric Rombaut, bioloog)14u50: Natuurbeheer en vrijwilligerswerk (Walter Roggeman, algemeen voorzitter Natuurpunt vzw)15u10: Slotwoord (Remi Audenaert, burgemeester Sint-Gillis-Waas)15u30: Vertrek naar Natuurhuis Panneweel, Krekeldijk 2 Meerdonk (eigen vervoer)

16u00: Korte wandeling naar Natuurreservaat Panneweel16u30: Receptie

Graag uw aanwezigheid bevestigen via [email protected] of 0494-66 84 45 (na 15 mei)

De afdeling Waasland-Noord van Natuurpunt nodigt u van harte uit op de viering van

50 jaar Natuurgebied Panneweel 50 jaar Zorg voor natuur en landschap in het Krekengebied van Saleghem

Zorg voor natuur- en landschap Kreken van Saleghem

Krekeldijk

NatuurhuisPanneweel

NatuurgebiedPanneweel

Turkeyestraat

OkkevoordestraatBlokstr

aat

KerkstraatKronenhoekstraat

Zalegemdijk

Krekeldijk

NatuurhuisPanneweel

NatuurgebiedPanneweel

Turkeyestraat

ey

OkkevoordestraatBlokstr

aat

KerkstraatKronenhoekstraat

onenhoekst

onenhoekstaat

onenhoekst

onenhoekstaat

Zalegemdijk

Zalegemdijk

Zalegemdijk

E34

Raadzaal gemeentehuis Sint-Gillis-WaasBurgemeester Omer De Meyplein 19170 Sint-Gillis-Waas

Waasland-Noord

www.panneweel.be [email protected]

a l l e r l e i


aart 2012 nr 174

24

Bewaar het groen in de

Heimeerstraat te Stekene

De provincie Oost Vlaanderen beseft dat hetoplossen van de problematiek van de weekend-verblijven een werk van lange adem zal worden.De provincie is bekommert dat in die tussentijdstukken ongeschonden natuur verkaveld wordenen volgebouwd met weekendhuizen. Daarom wil zezo vlug mogelijk deze groene ruimte eenherbestemming geven van zone van verblijfs-recreatie naar open ruimte.De provincie nodigt de gemeente uit om suggestiesdoor te geven zodat die in een provinciaal ruimtelijkstructuurplan kunnen opgenomen worden.De actiegroep ‘Stekene Verkocht’ roept degemeente Stekene op om hier op in te spelen. Con-creet denkt de actiegroep ‘Stekene Verkocht’ aaneen mooi stuk natuur (tussen cluster E en F) aande Heimeerstraat. Het zou doodjammer zijn datook hier een verkaveling van weekendhuizen komt.Ook de provincie geeft in zijn visietekst aan dat dezeoptie aangewezen is. Deze groene plek vormt eengroene corridorfunctie tussen de vallei van hetkanaal van Stekene en de groengebieden in debosgordel Wullebos/Wildernis/klein SinaaI. Ditmoet bewaard blijven aldus de provincie.Vermits het uitvoeren van alle plannen rond deweekendverblijven nog vele jaren kan duren, magde gemeente het risico niet lopen dat projecton-twikkelaars de Heimeerstraat verder volbouwenen het landelijk karakter helemaal verdwijnt. Deprovincie heeft het laatste woord, maar staat openvoor suggesties van de lokale overheid omdat diede situatie ter plaatse het best kennen.. De ac-tiegroep Stekene Verkocht hoopt dat de gemeentezich inzet voor het behoudvan dit plekje natuur. Stekene, 28 januari 2012

Groepsaankoop 100% groene

stroom en aardgas voor

gezinnen en bedrijven in de

provincie Oost-Vlaanderen

De Provincie Oost-Vlaanderen start binnenkort op-nieuw met een groepsaankoop van 100% groene,goedkopere stroom voor gezinnen en bedrijven inde provincie Oost-Vlaanderen. Vanaf 23 maart 2012 kunnen alle gezinnen vande provincie Oost-Vlaanderen opnieuw intekenenop een groepsaankoop van 100% groene stroom.Ze kunnen vrijblijvend en online inschrijven tot 6mei. Eenzelfde initiatief kende vorig jaar al eengroot succes.Meer dan 10 000 inschrijvers stapten over naareen groen energiecontract en maakten op diemanier 35 181 mWh elektriciteit groen. Door hetoverstappen werd 19 350 ton CO2 én 2,3 miljoeneuro bespaard. 45% van de inschrijvers kondentussen de 250 en 500 euro besparen.De Provincie Oost-Vlaanderen, die een faciliterendeen coördinerende rol op zich neemt, stelde defirma iChoosr aan om de organisatie van de groep-saankoop in goede banen te leiden.Geïnteresseerde burgers kunnen nu al via de cam-pagnewebsite www.samengaanwegroener.bedoorklikken naar de provinciale website en huncoördinaten achterlaten: ze worden dan op dehoogte gehouden van de start van de campagneop 23 maart 2012.

Voedsel uit de natuur.

Mensen hebben steeds voedsel verzameld in devrije natuur. In West-Europa gebeurde dat na detweede wereldoorlog steeds minder. De oorzaken:de toenemende welvaart ( alles is te koop in de su-permarkt) en de milieuverontreiniging en het ge-bruik van herbiciden en pesticiden (wat je in denatuur plukt is misschien wel ongezond) .Er is momenteel een vernieuwde interesse naareetbare natuur. Permacultuur en voedselbossenzijn daar voorbeelden van. Heel wat mensenherontdekken de kennis van onze voorouders engenieten van de culinaire voordelen van bos en veld.Langs de Hamse Schelde_en Durmeoevers heb jeveel kans om François van Den Broeck tegen hetlijf te lopen. Hij is één van die mensen die de oude

n a t u u r e n v o e d i n g‘t groene w


25

kennis van het gebruik van planten koestert. In zijneigen, met humor overgoten stijl, toont hij hoe je,met respect voor de natuur, heerlijke culinaire mo-menten kan beleven. Loop eens mee op één vanzijn natuurwandelingen, een aanrader. We gevenje alvast twee van zijn receptjes met ingrediëntendie je overal in het Waasland kan vinden. De weet-jes krijg je er ook bij.

Aperitief: paardebloemsiroop in witte wijn.

In april staan weiden en bossen vol met paarde-bloemen. (Zie bovenstaande foto)Vroeger noemden de mensen deze bloemen mol-sla omdat ze groeien op molshopen en goed zijnvoor de konijnen. We noemen ze soms ook pisse-bloemen want ze zijn ook goed voor de mens. Maaropgelet, als je veel van deze blaadjes in de lentesladoet, moet je plassen! Daarom zijn ze ook gezond,alhet vuil verdwijnt uit uw lichaam.

Ook de bloemen zijn eetbaar, weet je dat elk bloem-blaadje eigenlijk een bloem op zich is met een stam-pertje en meeldraden, leuk om eens van dichtbij tebewonderen!Met de uitgebloeide pluizenbol doe je eerst eenwens, blaas dan de pluisjes in één keer weg! Hek-sen gebruikten deze gevaarlijk giftige uitgebloeidekoppen voor hun vliegzalf. Als ze deze giftige zalfachter hun oren wreven droomden ze dat ze kon-den vliegen! Deze wijsheid hadden ze van de duivel!Pas er dus mee op!

Bloemen-, blaadjes- en wilde vruchtensiroop (om toe te voegen aan wijn)

Doe twee handen versnipperde bloemen of blaad-jes samen met het sap van 1 citroen of een hand-vol citroenmelisse, in een kookpot. Overgiet metkokend water tot ze onder staan en laat een nachttrekken. Doe alles door een neteldoek en wringgoed uit. Neem 1 liter vocht, doe er ½ kg suiker bijen breng aan de kook. Als de bubbels verschijnenvan het vuur nemen.. Giet de kokende siroop inbokaaltjes, boordevol. Zet er een metalenschroefdeksel op en laat omgekeerd afkoelen.Gesloten bewaren de potjes een jaar. Eensgeopend houden deze siropen 14 dagen in dekoelkast.Overgiet een vingerdikke laag siroop met drogewitte wijn, jenever, appelsap, spuit- of plat water…Je kan de siropen ook gebruiken bij yoghurt, pud-ding, ijs, taarten, invriezen tot sorbet of ijslolly’s ofopkoken tot jam.Gebruikte bloemen, blaadjes of vruchten:

- viooltjes- paardebloem- meidoornbloem- vlierbloem, bessen- rozen ( voor mooie rode kleur enkele blaadjesklaproos)- munt blaadjes- citroenmelisse, citroenverbena- bloemen en blaadjes van ananassali - braambesse - aardbei- rozenbottel- engelwortel stengels ( 200gr)

Netelsoep:

Pluk een hand vol jonge toppen van netels,blaadjesduizendblad en zevenblad. Snipper ze fijn en stoofze vluchtig met een ajuintje. Voeg een warme bouil-lon toe die klaargemaakt is met tijm, laurier, mar-jolein, rozemarijn, dragon of een kruidenbouillonblokje. Nog even verwarmen en opdienen met fijnepeterselie of vers duizendblad gesnipperd. Let op:laat de soep geen tweede maal koken want danword je een gifmenger! Erkomen dan stikstoffen vrij.Zie ook kalender 14 april

Liliane Verbeke

v i e r i n g 2 0 j a a r


aart 2012 nr 174

26

Academische zitting

26 februari 2012

KRUIN 20 jaar

Een nabeschouwing Het is al maanden bezig, die drukte rond de or-ganisatie van de academische zitting ter ere vanhet 20-jarig bestaan van Kruin. En dat we het goedwillen doen. Uiteraard. Aankondigingen, genodigden, een locatie, aankle-den van die locatie, eten en drinken, sprekers, geldom dit te organiseren. Sponsors dus. Aangepaste muziek, een aandenken voor destichters, cadeautje voor de sprekers, taakverde -ling voor de dag zelf, ontvangst van de gasten,begeleider voor de muzikanten, gereserveerdeplaatsen met kaartjes voor de speciale gasten,wegwijzers, plaatsen van die wegwijzers.Ik vergeet waarschijnlijk de helft. Je kunt het zo zotniet noemen of er is aan gedacht.En dan breekt die dag aan.Om 8 uur zijn we reeds aanwezig in het kasteel. Demensen van Zonnewende hebben voor ons al eenhoop werk verricht. Zij hadden de dag ervoor Win-terwende gevierd en ze hebben voor ons ’s nachtsnog het podium verhuisd. Straffe gasten.We brengen de zaal in orde, onze techniekerstesten de computerapparatuur uit. De drank staatkoud en de broodjes zijn al geleverd. De receptie -tafels zijn mooi gedecoreerd en de bloemekesbrengen er wat kleur in. De wegwijzers zijn opge-hangen. De stoelen staan klaar. Hier en daar wordter een das rechtgetrokken. We zijn er klaar voor.En dan loopt alles als een trein. De sprekers zijn demoeite waard om naar te luisteren en niet onbe-langrijk : ze blijven binnen de planning. De muziek

verzorgd door het blokfluitensemble Loquinto isgewoonweg schitterend. De stichters worden ver-wend met een uniek schilderijtje van RobertVlegels. En dan is er de receptie.Een lekker glas cava en dito broodjes en je voelt destress zo wegebben. Het is een plezante groep diedaar nog staat te praten. Wie zijn ze die Kruin leden en sympathiesanten?Hoelang zijn ze al bij Kruin en hoe zijn ze er bijgekomen? Met die vragen ben ik zo hier en daar eensgaan aankloppen.Wat mijn geïnterviewden gemeen hebben is hetres pect voor de natuur en het gevoel dat er moetgewaakt worden over deze waarden. Sommigenzijn al 20 jaar lid. Van het eerste uur. Anderenhebben Kruin leren kennen op wandelingen somszelfs georganiseerd door andere organisaties. “Degezinsbond” heb ik meerdere keren horen vernoe-men. Anderen waren bezorgd over de “potpolder”.Nog anderen leerden Kruin kennen door vriendenof vonden extra informatie bij Kruin die ze in de klaskonden gebruiken. Ook de problemen rond de Bar-bierbeek hebben mensen naar Kruin geleid. Graagvertellen ze me hun verhalen en anecdotes. Somsis het ook wat triestig, “Mijn man had er vandaagbij moeten zijn … “. Dit zijn mensen van vlees enbloed. Niet iedereen van hen is een “natuurspe-cialist” maar ze waarderen het werk van alonze vrijwilligers.

Kruin mag best trotszijn over deze voor-bije 20 jaar.

Nine

De huidige bestuurders: van linksnaar rechts: voorzitter Nand Da-niels, Paul Volckerick, Marieke deWulf, Nine Van Hoyweghen, FréVan Lierop, Robby De Winter, se-cretaris Veerle Heyman, RichardTimmerman, ondervoorzitter Gil-bert Smet, penningmeester LuciaBusselot, Erik van De Velde en on-dervoorzitter Freddy Moorthamer.

Veerle Heyman

2 0 j a a r K R U I N‘t groene w


27

Kruibeeks Natuurbehoud

(KRUIN 20 jaar )

Historisch overzicht van Kruin door Gilbert Smet

Start van Kruin:Hier is het zo’n 21 jaar geleden allemaal be-gonnen. Hieronder in de kelder van het kasteel.

Door Hugo Witters werd het idee opgevat omactie te voeren rond de Barbierbeek problematiek,zoals vervuiling en dreigend wateroverlast.Vergadering met Ecotestvoorzitter Mark Van Uyt-vanck als gastspreker, die doorging in de kas-teelkelder. Een twintig tal aanwezigen.De slogan was: “ Is de Barbierbeek dood?”Hieruit ontsproot het idee om een plaatselijkeactie groep, zegge natuurvereniging op te richtenrond dit thema. We zijn .....1990-91Bij de eerste daaropvolgende bijeenkomst warener nog een 10-tal aanwezigen, waaronder JohanWitters, Hugo Witters, Erik VDV, Nand D. en ikzelf.Met dit handvol mensen zijn we van start gegaan.Er werd grondig gebrain stormt over een naam,tot ik op het idee kwam: er moet Kruibeke inzitten(zie Eco Temse-Elversele-Steendorp-Tielrode) enhet moet verwijzen naar de natuur die we willenbeschermen. En het moet een vlotte afkortinghebben., En Kruibeeks Natuurbehoud of Kruinwerd geboren. Met Kruin hadden we ook directeen symbool, n.l. de eikenboom die in ons logoprijkt.

Onze eerste stappen hadden vooral te maken metde Barbierbeek.-Op vraag van de Gemeente, die een landschaps-bescherming wilden op poten zetten voor de Bar-bierbeekvallei werd door Kruin een grondigeinventarisatie gedaan van de oude bosplanten envallei begeleidende planten rond de Barbierbeekover de ganse lengte op Kruibeeks grondgebied.We kwamen tot verassende resultaten, gaandevan Bosanemoon over .Muskuskruid en SlankeSleutelbloem om er maar een paar te noemen.Ook de vogels, bomen en struiken werden in kaartgebracht. Ons eerste project werd een succes. Sinds 14 januari 1994 is het landschap van deBarbierbeekvallei geklasseerd.

Schelde problematiek en Sigma plan.

Eerst sceptische, na vergadering met PatrickMeire, enthousiaste medestanders en medewerk-ers om de plannen rond het KBR te helpen realis-eren.Steeds positieve medewerking met W&Z en Inboen ANBStudiereizen om beeld bij te schaven van hettoekomstig Kruibeeks Polderland, toen nog pot-polder. Grensmaas, Nederlandse gebieden aande Lek(?).....Ondertussen zijn Nand en ikzelf vaste leden van debeheerscommissie KBR die speciaal werdopgericht om de realisatie van de doelstellingenrond de compensaties voor natuur en de realisatievan het recreatieve luik in goede banen te leiden.Kruin heeft zich opgeworpen om de monitoring vande weidevogels en aanverwante soorten voor zichte nemen. Sinds enkele jaren worden dus jaarlijksde nodige determinatie rondes afgelegd inKruibeke, Bazel en Rupelmonde door een aantalenthousiaste vrijwillige Kruinleden. Het positieve iseveneens dat we op meer en meer deelnemerskunnen terugvallen. Dat hierbij ook heel wat jongemensen worden aangetrokken wijst er op dat we inde goede richting aan het werken zijn. Ondertussenbehoort ook de planten monitoring onder leidingvan Inbo Bart VDVoorde en vanuit Kruin Freddy totons vast “vrijwilligers” takenpakket.

Projecten en bijhorende publicaties

Poelenproject:Na 5 jaar werd het plan opgevat om een op-waardering voor de Kruibeekse hoek- en rootput-ten te geven. Er werden enkele putten uitgekozen,na samenspraak met de eigenaars. Deze puttendienden uitgegraven te worden om de verlandingtegen te gaan en aangepast om geschikt te makenvoor onze amfibieën. Daarvoor is natuurlijk geldnodig. Om ons 5 jarig bestaan te vieren werd er eenavond georganiseerd met een optreden vanWillem Vermanderen. De opbrengst van deze 5Jaar Jubeleumviering werd o.a. gebruikt om de be-heerswerken aan een aantal poelen te financiëren.Ook via de Minaraad en het Gemeentebestuurwerd dit poelen project op poten gezet.Door omstandigheden en gebrek aan voldoende

f o t o v e r s l a g


aart 2012 nr 174

28foto’s : Veerle Heyman

-

2 0 j a a r K R U I N‘t groene w


29

mankracht is dit project op een klein pitje komen testaan voor een aantal jaren.Onze amfibieën werden echter niet vergeten. Sinds1997 werd in de Kemphoekstraat in Bazel eenpaddenoverzet actie gestart. Sindsdien werdenverschillende duizenden padden, kikkers en sala-manders gered van een gewisse dood.

Natuurverbindingsgebieden:Door mijzelf werd het plan opgevat om verbin dings-gebieden te creëren tussen de polder in aanleg ende hoger gelegen open ruimte.Dit was ook een idee dat in de Minaraad de nodigesteun kreeg van de technische – en milieudienst. De landelijke gebieden rond de Argex kleigroeve enhet fort van Kruibeke lagen als het ware tewachten om als eerste in dit plan opgenomen teworden. Nadat het opgemaakte plan door de Minaraadwerd goedgekeurd en onderhandeld met de Argexdirectie gingen we aan de slag om verschillendeduizenden bomen en struiken te planten in debufferzones van Argex en op de reeds door henaangekochte percelen. Het landschap werd omge-toverd van kale weilanden en maïsakkers, tot klein-schalige open ruimte met linten van houtkanten enbosjes. Ook hier nam de gemeente een gedeeltevoor zijn rekening door bufferzones aan te leggenaan de kant van de Galgenstraat.Na de realisatie van dit project werd een prachtigebrochure uitgeven die verdeeld werd onder onzeleden en de buurtbewoners van dit verbindingsge-bied. (brochure tonen)

Als tweede verbindingscorridor werd de Barbier-beek ter hoogte van de gewestweg voorgesteld.Deze is (misschien) na al die jaren momenteel in-bouw. Een oogje in het zeil houden is zeker de bood-schap. W&Z heeft al vast gezorgd dat deBarbierbeekvallei vanaf de ringdijk tot de provin-ciebaan een prachtige natuurlijk verbindingsgebiedwordt.

Natuurbelevingsproject – Fietsen door natuurlijkKruibeke Een volgend project dat we gerealiseerd hebbenging een hele andere richting uit. Het was een“natuur- en open ruimte belevings project”. Met alonze toenmalige bestuursleden werd een fietstra-ject uitgestippeld en uitgetest langs zoveel mogelijklandelijke wegen waarbij aandacht werd gegevenaan zowel natuur- als cultuur en heemkundige as-

pecten. Uiteraard werd hiervoor eveneens beroepgedaan op de heemkundige kring van Bazel enKruibeke. Al deze ervaringen werden opgetekend ineen boekje. Er werd een heuse fietskaart, van maarliefst 42 km,gemaakt. Het boekje bevatte naastbeschrijving van het traject ook een lijst met vra-gen die de fietsers konden oplossen indien ze hettraject afmaalden, en uiteraard hun ogen de kostgaven. (boekje tonen) De tittel was “Fietsen door Natuurlijk Kruibeke.In totaal werden zo’n 1000 boekjes verkocht.

Bos aanplanting BrouckwijckIn samenwerking met de eigenaar werd eengedeelte van dit broekbos in het laag veengebiedvan de Bazelse polder omgezet van populieren-naar elzenbroekbos. Wat nu gebeurt in KBR metde boscompensaties werd reeds in 1993 reedsdoor Kruin gestart. Het resultaat is nu te bewon-deren naast de Verkortingsdijk.

Drie Beken, een wandelpad voor Mindervaliden.Door inbreng van Richard, die een studie objectzocht voor zijn eindwerk als natuurgids werd eenwandeling met aangepast pad voor mindervalidenuitgestippeld en aangelegd. De realisatie gebeurdein samenwerking met het Gemeentebestuur enNatuurpunt en ........ Voor dit project werd eenprachtige wandel brochure opgemaakt. Regel-matig vinden er geleide wandelingen plaats die zichook toespitsen op groepen mindervaliden/

Monitoring:Vrijwillige vogel inventarisatie rondes voor allerleiofficiële instanties werden reeds van bij de startuitgevoerd. Hierdoor genieten we eveneens buitende gemeente grenzen een sterke appreciatie .Om er enkele te noemen in een notendop:PTT tellingen, watervogeltellingen en roofvogel win-tertellingen Al deze gegevens worden door het INBO gebun-deld om een duidelijke trend te krijgen over ons vo-gelbestand, als barometer voor de kwaliteit vanonze Vlaamse open ruimte.Uiteraard is er sinds twee jaar ook de weide vogelmonitoring bijgekomen die we uitvoeren voor deBeheerscommissie in het kader van de rappor-teringen over het KBR project aan Vlaanderen enEuropa.

Wielewaal – NatuurpuntDat een plaatselijke natuurvereniging niet zo maar

v e r s l a g


aart 2012 nr 174

30

uit de grond wordt gestampt is evident. Enkeleonder ons waren echter nauw betrokken bij de re-gionale afdeling van Wielewaal, n.l. Land van Waas-Zuid. Dit was eigenlijk de ruggesteun voor onzekleine plaatselijke vereniging.

Met Wielewaal LvWZ als voorbeeld werd veel aan-dacht geschonken aan Natuurbeleving en Educatie.Door samengaan van Wielewaal en Natuurreser-vaten werd deze rol uiteindelijk overgenomen doorNatuurpunt Wal.

Natuurbeleving:

Rode draad in ons programma was natuurbelev-ing en educatie voor de gewone mensen en werkenaan behoud van de natuur in Kruibeke door de in-spanningen van een vaste kern. Doel: mensen van Kruibeke warm maken vooronze resterende natuurlijke omgeving zowel binnenals buiten onze Gemeente. Enkele voorbeelden:Vroegochtend wandelingen in Kruibeke zelf.Herfst- en Winterwandeling in onze nabije omge -ving, landschapswandelingen voor het grote pub-liek.Lente- en Zomerwandelingen specifiek gericht opfauna en flora.Jaarlijkse busreis naar “onbekende bestemmingenin België” die telkens juweeltjes van landschap ennatuur bleken te zijn. Momenteel zijn we aan onze21 ste uitgave.

Educatie:

Het luik educatie vertaalde zich oorspronkelijk doorhet organiseren van avonden over uilen, kleine land-schapselementen, vogels in de tuin e.d.

Door onze contacten met onze scholen viakinderen en klein-kinderen werden enkele onderons ingeschakeld in praktijk opleiding van onzejeugd. Zo ontstond de Hoekenwerking om op regel-matige tijdstippen met enkele jongeren de natuurin te trekken. Zelfs onze kleuters kregen hun vuur-doop in natuuropleiding.

Door inbreng en financiële steun van Zonnewendewerd het educatieve luik voor scholen voor heteerst opengetrokken naar alle zes de basisscholenvan Groot-Kruibeke. Het project Kruibeke Vol Leven was geboren.

Momenteel zijn we aan onze derde jaargang toeen met succes. Projecten over nestkasten, voerenen beloeren, zwaluwen- en gierzwaluwen zijn dereeds met succes gerealiseerde lessen pakketten.

Door het binnenhalen van Freddy in onze kern-groep werd een andere luik aan onze educatiestroom toegevoegd, n.l. de maandelijkse plante-navonden.

In samenwerking met W&Z werden Opleidingengeorganiseerd voor gidsen voor Kruibeeks Polder-land waarin alle belangrijke aspecten van onzepolder aan bod kwamen, met name veiligheid, cul-tuur-historie, overstromingen, eco service systemsen uiteraard ook de specifieke fauna en flora.

De toekomst:

Kruin zal in de toekomst zeker verder gaan op zijnelan als natuurvereniging met natuurbelevings ac-tiviteiten en educatie om de Kruibekenaren teleren genieten van hun omgeving .

Wat educatie betreft gaan we zeker verder metprojecten voor alle scholen. KVL wordt verder uit-gewerkt met nieuwe thema’s zoals Steenuilen enBoerenzwaluwen.De Plantenavonden worden opengetrokken naarNatuur Info avonden over alle aspecten van onzefauna en flora met specialisten als gastsprekers.

De Barbierbeek, wat ooit als doel voor onze opricht-ing betrof, zal nu toch na 20 jaar kunnen opge-waardeerd worden.Provincie volop bezig met onteigeningen van perce-len aan de Barbierbeek om eindelijk onzevoorstellen te realiseren: buffers met houtkantenen wachtbekken voor overtollig opperwater.Hopelijk duurt de realisatie op het terrein nu noggeen 20 jaar.

Last but not least: KBR of Kruibeeks Polderland meehelpen op dekaart zetten samen met W&Z, ANB en het INBOals één van de mooiste aaneengesloten natu-urgebieden in Vlaanderen met oog op veiligheid,natuurontwikkeling en recreatie. Dit zal eenenorme uitdaging blijven voor de toekomst.

Ik dank jullie voor de aandacht.....


aart 2012 nr 174

31

A.B.L.L.O. vzwActiecomité ter Beveiliging van hetLeefmilieu op de Linkeroever en inhet Waasland: Postbus 7, 9100 Sint-Niklaas Secr. Erik Rombaut,Stationsstraat 126, 9170 Sint-Gillis-Waas. & + fax 03/770 71 47 [email protected]

*ONS STREVEN vzwMilieuwerkgroep Tielrode :B.A. Heymanstraat 92,9140 Tielrode. &03/771 20 92 of 03/711 04 [email protected]

*DE RAAKLIJNVereniging voor kwaliteit van deleefomgeving te Belsele:F. De Beleyr, Kleemstraat 89, 9111Belsele. &03/[email protected]

*RING-COMITé (=ActiecomitéNeen aan de Grote Ring) Gilbert Cant, Perstraat 88, 9120 Haasdonk & 03/[email protected]

*ECOTESTMilieuvereniging gemeente Temse: Negenoogstraat 3, 9140 Steendorp& 03/774 22 57

*Vriendenkring NATUUR-HUIS PANNEWEEL Jan DHollanderBergstraat 25, 9170 De Klinge& 03/[email protected]

DURME vzw& + fax 09/348 30 [email protected]

ËAfdeling Sint-Niklaas-StekeneTommy Vercauteren,Zwaanaardestraat 145, 9112 [email protected]

ËAfdeling Zele-Berlare-Wichelen

Neleke De BrauwerDriesstraat 105,9240 Zele, [email protected]

ËAfdeling Hamme-Dendermonde

Marc HebbelinckMoortelstraat 38,9220 Hamme, [email protected]

ËAfdeling Lokeren-Moerbeke-Stekene

André Verstraeten,Waasmunsterbaan 124a9160 Lokeren, [email protected]

N A T U U R P U N T

ËAfdeling HammeFrans Van Havermaet, Rijbunder 1, 9220 Hamme, & 052/[email protected]

Ë Waasland NOORDMarc Bogaerts, Bormte 249190 Stekene, & 03/[email protected]/waaslandnoord

Ë Zuid-WaaslandLiliane Verbeke, Cauwerburg 159140 Temse, & 03/771.17.43www.natuurpunt-zuid-waasland.be

Ë Scousele (onderafdeling WAL)Nine Van Hoyweghen, Negen oog- straat 30, 9140 Steendorp & 03/774.44.70 0473 72 66 [email protected]

Ë Moervaart-ZuidledeDirk Van PottelbergSpelonckvaart 38, 9180 Moer- beke-Waas & 09/346 95 [email protected]

V.E.L.T.Vereniging voor EcologischeLeefwijze en TuinierenTemmermans Marc,Water molen - dreef 126, 9100 Sint-Niklaas [email protected]

J.N.M. Jeugdbond voor Natuur en MilieuËafdeling Waasland Else Vandaele, Kiekenhaag 679190 Stekene& 03 789 09 06 / 0499 13 05 [email protected]/waasland

Ëafdeling Durmeland,De Brauwer Neleke, Driesstraat105, 9240 ZELE& 052/44 88 38 & 0498/77 49 [email protected]/durmeland

VOGELBESCHERMINGVLAANDEREN Koetshuis • Stadspark Wal burg- straat 37 • 9100 Sint-Niklaas Jan Rodts &03/296 26 80 [email protected]

HOF TER SAKSENArboretum & groendienst&O3/775 28 51 Haasdonkbaan101 , 9120 Beveren

HORTUS TER SAKSEN vzwAugust De Boeckstraat 17, 9120Beveren. & 03/755.23.26

C.V.N. Centrum voor natuur enmilieueducatie -regio Waas Dirk De Roose,Schausel hoekstraat 18, 9140 Temse, & O3/[email protected]

WASE IMKERSBOND :Willy Devriese, Drie Lindekens 48,9120 Beveren & 03/755 15 65 [email protected]

Druk in de Weer

Forelstraat 35,

9000 Gent

Tel. 09 224 29 14

[email protected]

* geassocieerd met ABLLOvzw

' t groene

waasland

Tweemaandelijks natuur- en milieutijdschrift, 32ste jaargang - nr 2; maart 2012 - nr 174verantwoordelijke uitgever : Willy Van Overloop, Eikenlaan 13, 9111 Belsele

Hoofdredactie Dirk Hylebos - 052/46 30 51Fortenstraat 99 - 9250 Waasmunster

Boekhouding Maarten Geeraerts - tel 03/234 08 13 Klingedijkstraat 37A, 9170 Sint-Gillis IBAN BE64 0001 7098 7152BIC BPOT BE B1

Vormgeving en coördinatie : Maria Van de Vyver Gilbert Cant 03/775 1931

e-mail : [email protected] 7 EURO Oplage 1400 exemplaren

' t g roene waas land versch i j n t i n j anuar i ,maar t , me i , sep tember en november .

Wie een abonnement wenst op dit tweemaandelijks tijdschrift 't groene waasland kan dit * door 7 EURO over te schrijven naar 't groene waasland op IBAN BE64 0001 7098 7152 met vermelding abonnement 't groene waasland 2012

en is dan tevens ‘toegetreden’ lid van de regionale vzw ABLLO.*of via een contactadres van één of andere vereniging, die U vindt op de vorige bladzijde

Inhoud:2 …Woordje hoofdredacteur … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …Dirk Hylebos3 …Kaarsjes voor Vogelbescherming Vlaanderen … … … … … … … …Vogelbescherming Vlaanderen4 …Kokmeeuw kleurringonderzoek afgelopen broedseizoen in het Molsbroek … … …Tim Audenaert5 …Snoeiorkaan over Tielrode! … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …Ons Streven6 …De Ecologische Voetafdruk: een krachtige milieu indicator … … … … … … … … … …ABLLOvzw13 …In de ban van de ring : de Westelijke Tangent en fijn stof … … … … … … … … … … …ABLLOvzw12 …Behoud van de voetweg 68 … … … … … … … … … … … … … … … … … …Natuurpunt Scousele13 …Kalender en kalender-info24 Bewaar het groen in de Heimeerstraat te Stekene … … … … … … … … … … …Stekene Verkocht24 Groepsaankoop 100% groene stroom en aardgas voor gezinnen en bedrijven

…in de provincie Oost-Vlaanderen24 Voedsel uit de natuur … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …Velt26 Academische zitting KRUIN 20 jaar op 26 februari 2012 … … … … … … …Nine Van Hoyweghen 27 …KRUIN 20 jaar: historisch overzicht Kruin … … … … … … … … … … … … … … … Gilbert Smet

REDACTIE : Liliane Verbeke (foto’s), MarcTem mer mans, Jenny De Laet, Jef Verspecht, Alex Zel-lien, Michaël Crapoen, Nine Van Hoyweghen, Dirk Hy-lebos, Gilbert Cant (foto’s).

Alle teksten voor het volgend nummer moeten bin-nen zijn vòòr 25 april 2012 via E-mail-adres :[email protected] of schriftelijk bij Gilbert Cant,Perstraat 88, 9120 Haasdonk

Er is maar één aarde - ABLLOarchief.abllo.be/pdf2/gw_20120315.pdf · 2012-03-23 · makelijk...

Documents

Transcript of Er is maar één aarde - ABLLOarchief.abllo.be/pdf2/gw_20120315.pdf · 2012-03-23 · makelijk...