8/8/2019 Engels - Ypres

1/3

DE KINDEREN DIE VOCHTEN TEGEN HITLER

Als je iets weet over de Eerste Wereldoorlog, heb je waarschijnlijk wel al gehoord vanIeper, de dappere Belgische stad helemaal vernietigd door Duits granaatvuur en waarvangeneratie vanTommies de stad kent als "Poetsdoeken/Wipers"

Maar wist u dat een Britse kolonie die geworteld is in de rat-besmette runes kortdaarna floreerde in de tussen-oorlogse jaren, en dat ze een onuitwisbare erfenis na lietenin het sobere landschap van Flanders Fields?Nee, ik ook niet . De overlevende leden zijn trotse en bescheiden mensen, die nietopscheppen over hun exploits en niet graag praten over de verschrikkelijke tijden die zehebben geleden. Het is door n man dat deze unieke Britse verhalen niet langerbegraven liggen in dagboeken en familiealbums.-Een van de jongste leden van degemeenschap die Hitler confronteerde in mei 1940.James (Jimmy) Forx is nu in de zeventig en woonachtig in Parijs, hij heeft een groot deelvan zijn pensioen besteed aan het opsporen van de geschiedenis en de persoonlijkhedenvan de Britse kolonie in Ieper waar hij opgroeide. Uit zijn uitgebreid onderzoek en zijneigen interviews met ouderen overlevenden van de gemeenschap, was hij in staat omeen verhaal van ontberingen, gevaar en bevrijding te vertellen en hij hoopt eindelijkrecht te doen aan een buitengewone groep mensen.

Het verhaal begint met de verschrikkelijke taak om alle doden te begraven van deoorlog die aan alle oorlogen een einde moest maken". De Imperial War GravesCommission (nu de Commonwealth War Graves Commission), opgericht in 1917, steltvele Britse ex-militairen te werk om de honderden begraafplaatsen te onderhouden die indeze regio van het oude oorlogsgebied liggen. Deze mannen en hun gezinnenondergingen extreme ontberingen in de beginjaren na de oorlog, ze moesten in tenten,hutten en tijdelijke gebouwen tussen de runes in de buurt van de begraafplaatsen die zebouwden. Sommige brachten echtgenotes en vriendinnen uit Groot-Brittannimee. Anderen trouwden met lokale meisjes. Ondanks de spanningen van de religie, taalen cultuur, schoot de groeiende kolonie goed op met haar buren en leverde een

aanzienlijk bijgedrage tot de heroplevende economie van Ieper '. De Britten richtten alsnel hun eigen protestantse kerk van St. George op, samen met een school, clubs enverenigingen - en (in echte expat stijl) een winkel die Typhoo thee verkocht en Shippamsvis.

De kinderen hadden een prachtige tijd. Het na-oorlogse Ieper werd snel herbouwd enwerd een Mekka voor de oorlog pelgrims en "slagveldtoeristen".Hoewel kinderen van dekolonie naar de nieuw-Britse Memorial School gingen (gebouwd met donaties van OudEtonians ter nagedachtenis van hun gesneuvelde kameraden), zijn ze vermengd met delokale kinderen, ze spraken Nederlands en vloeiend Frans en genoten van de drukte. Deschaduw van de oorlog en de dood is echter nooit ver weg. De kinderen speelden inverlaten loopgraven bezaaid met niet-bestede munitie, en plukten braambessen opvoormalige slagvelden. Ze hielpen hun vaders de begraafplaatsen verzorgen, en ging met

hen op de British Legion processies naar de Last Post ceremonie aan de Menenpoort, enleerden beter dan wie ook de verschrikkelijke gevolgen van de oorlog.De ervaring van Lillian Wilkins, nu 86, is een typisch voorbeeld van velen. Haar Engelseouders ontmoetten elkaar in Ieper net na de oorlog, toen haar ex-militaire vader lid werdvan de War Graves Commission als tuinman. Lillian en haar zus Joyce zijn daar geborenin de jaren 1920 en groeiden op in een straat tussen de vele Britse families, waaronderde famillie Fox: Jimmy's vader, zijn Vlaamse vrouw en hun vijf kinderen. Lillian herinnertzich een sociale storm van "whist drives, feesten en dansen. Het was echt heerlijk. " Haarvader Harry hield van zijn werk en de kameraadschap tussen zijn collegas: "Ieper, werdzijn huis. En het was het onze ook. Ik hield er van. "Maar de tussen-oorloogse idyllische tijd kwam al snel tot een abrupt einde. De Brittenzagen de opkomst van het fascisme in Vlaanderen en de oude soldaten zagen de tanendetekenen van een nieuwe brand opdoemen.

Maar ze gingen het goede leven dat ze hadden gebouwd gedurende meer dan 20 jaarniet zomaar opgeven en de inzet van de mannen voor hun werk aan de oorlogsgraven

8/8/2019 Engels - Ypres

2/3

was absoluut: de begraafplaatsen konden nooit worden in de steek gelaten. Zelfs toenHitler zijn Blitzkrieg plande. Men hoopte dat alles zou overwaaien. Na maanden van nep-oorlog, voerde Hitler een verrassingsaanval uit op Nederland en Belgi in mei 1940 enIeper werd plotseling overspoeld met vluchtelingen richting Frankrijk. Hoewel de WarGraves Commission plannen had om de Britse kolonie te evacueren indien het nog ergerwerd, brak er toch complete paniek en chaos toen het daadwerkelijk erger

werd. Niemand wist wat er werkelijk gebeurde of hoe dicht de Duitsers waren. Paniek engeruchten woedden. De Britse families wisten dat ze in gevaar waren: het was tijd om tevluchten.Maar dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Er waren ongeveer 200 Britten in Ieperalleen, met ouderen en baby's inbegrepen. Exit-routes werden verstikt met vluchtelingenen het militaire verkeer, openbaar vervoer was niet langer een mogelijkheid en informatieover Kanaal afvaarten veranderden van minuut tot minuut.Als ze verzameld, gepakt en klaar om te vertrekken waren, in de speeltuin van deMemorial School op 18 mei 1940 onder hen de vier jaar oude Jimmy Fox en zijn familie -kon niemand de verschrikkelijke zes daagse trekking die zij voor de boeg hadden ,voorzien. Per bus , legertruck , fiets en te voet trokken ze richting Calais om daar deoversteek te maken over het Kanaal naar Engeland. Ze moesten vaak honger verduren,ze waren altijd angstig voor Duitse troepen en toen ze eindelijk de Franse kust naderden

waren ze voortdurend in het vizier van Duits Stuka vuur.Wonder boven wonder, slechts enkele uren voor de val van Calais op 26 mei, waren zeallemaal - met Jimmy inbegrpen en zijn speeltje Panda - geloodst aan boord van de ferryrichting Dover. Maar niet iedereen was weg gekomen. Lillian en haar familie haddeneerder vertrokking dan de grote groep uit Ieper, maar door de verwarring bij de kust wasze gescheiden geworden van Harry en werd ze achtergelaten. Ze had geen andere keuzedan haar weg terug naar Ieper te maken - in die tijd onder de Duitse bezetting - endaarmee startten de meest miserabele vier levensjaren van Lilian haar leven..

De Gestapo arresteerde hun moeder, die naar een kamp werd gestuurd in het zuiden vanDuitsland. De twee meisjes, 11 en 15 moesten alleen zien te overleven in Ieper totdat ookzij werden gearresteerd en genterneerd. Ze hadden geen contact met Harry voor meerdan een jaar na hun scheiding en maar ze zagen elkaar eindelijk terug na hun vrijlating in1944.Andere kinderen van de Britse gemeenschap ook waren achtergelaten. Stephen Grady'svader was een Britse oorlogsgraven tuinman, maar hij wou zijn Franse vrouw,die blindwas niet verlaten en zo bleef de familie achter in hun dorp op de grens met Frankrijk enzijn vader dook onder voor 4 jaar. De 15-jarige Stephen tradt hier toe totde opkomende verzetten en werd al snel betrokken bij sabotage operaties,culminerend in een aanslag die bijna verkeerd afliep.Nu 85 en in Griekenland wonend, zegt hij: "Ik had heel , heel veel geluk. Ik was tepatriottisch. De Britten waren voor mij als God. "Na de oorlog volgde hij zijn vader opin de War Graves Commission, waar hij de directeur van de operaties werd voor Frankrijk.Even opmerkelijk waren de inspanningen van Elaine Madden, die dramatisch op haar 15e

ontsnapte als onderdeel van de Duinkerken-evacuatie, vermomd als een

Britse soldaat. Terug in Londen en de nog steeds willend de oorlog teondersteuenen, werd ze aangeworven tot de Belgische afdeling van de SpecialOperations Executive (SOE) en werd ze terug gedropt om op te treden als koerier voorde Britse agenten - een ontmoedigende rol voor een dergelijkejongevrouw. Ze is bescheiden over haar oorlogsverleden, waarvoor ze werdvermeld in telegrammen en bekroond met de Croix de Guerre: "Ik was geen heldin.Alleen maar jong en enthousiast en bereid om alles behalve lid worden van de ATS "De Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan de Britse kolonie in Ieper. DeBritse Memorial School werd nooit heropend, maar de St. George's Church bestaat nogsteeds. Vandaag zijn er nog Britten in Ieper, velen van hen Commonwealth War GravesCommission medewerkers. Er is n gezin waarvan vier generaties mannen hebbengewerkt in de begraafplaatsen wat een record is waarop ze trots zijn. Als u ernog niet geweest bent, bezoek dan Ieper zoals het nu is. St. George's Church is

open,bloeiend, en vol bewegende gedenktekens. En het schoolgebouw is er nog steedsachter, nu een buurthuis. En natuurlijk de bewegende begraafplaatsen, enorm

8/8/2019 Engels - Ypres

3/3

groot, met hun witte symmetrie. Blijvende getuigenissen van eenexpatgemeenschap die een uitzonderlijke dienst leverde in moeilijke tijden.