Samenvatting EIOPA advies

Goede praktijkvoorbeelden van informatievoorzieningen van DC-regelingen

Peter Stroetenga, Welten

Pagina 1

Samenvatting EIOPA advies Goede praktijkvoorbeelden van informatievoorzieningen van DC-regelingen De Europese pensioen- en verzekeraarstoezichthouder EIOPA heeft een advies geschreven in het kader van de herziening van de IORP1 pensioenrichtlijn. Met dit advies wil EIOPA bereiken, dat informatievoorziening in bijvoorbeeld startbrieven en jaaroverzichten van DC-regelingen2 beter wordt gelezen en begrepen door deelnemers. Onderstaand een beknopte samenvatting van essentiële aanbevelingen in de pensioencommunicatie. De informatievoorziening moet geen juridisch doel meer hebben, maar de deelnemers helpen bij hun pensioenplanning. Pensioenbeleidsbepalers gaan er vaak ten onrechte vanuit dat een gemiddelde deelnemer zicht gedraagt als een Homo Economicus. Dergelijke typen mensen lezen alle informatie om op rationele gronden een gedegen afweging te maken voor belangrijke keuzes in hun pensioenplanning. EIOPA heeft ‘Max’ gecreëerd. Het type gemiddelde deelnemer. Dit type komt dichterbij de realiteit. Hij geeft gezien zijn beperkte tijd geen prioriteit aan het lezen en begrijpen van informatie over zijn pensioen. Om dit te veranderen moeten beleidsbepalers de wetenschappen van communicatie- en gedragseconomie in ogenschouw nemen.

Hoe verwerken mensen informatie? Mensen verwerken informatie via de bewuste en onderbewuste route. De onderbewuste route verwerkt informatie automatisch en instinctief. De bewuste route vergt meer inspanning en laat men zorgvuldig denken en onderzoeken. De gedragseconomische wetenschap vermoedt dat de bewuste route minder vaak wordt gebruikt dan de onderbewuste route. Men (Max) gebruikt vuistregels om complexiteit te verminderen. Max krijgt meer informatie dan hij kan verwerken. Als oplossing gebruikt hij vuistregels, ook wel heuristiek genoemd. In het kader van zijn pensioenplanning zal hij: zichzelf vergelijken met anderen (sociale vergelijking), gebruik maken van referentiepunten (benchmarks), zoeken naar informatie die hij herkent, voorkeur geven aan zekerheid en gericht zijn op de korte termijn waardoor hij gebrek aan wilskracht heeft. 1 Institution for Occupational Retirement Provision - pensioenfondsenrichtlijn

2 Defined Contribution - beschikbare premieregeling

Samenvatting EIOPA advies

Goede praktijkvoorbeelden van informatievoorzieningen van DC-regelingen

Peter Stroetenga, Welten

Pagina 2

Om de aandacht van Max te krijgen is het belangrijk dat informatie begrijpelijk en toegankelijk is. De informatie moet ontworpen zijn om nieuwsgierigheid op te wekken en de lezer blijven boeien. Communicatiewetenschap laat zien dat informatie het beste wordt begrepen wanneer tekst en non-tekst worden gecombineerd. Het gebruik van cijfers, figuren en korte films kan daarbij helpen. Max zal meer worden aangetrokken als hij de relevantie van de tekst onmiddellijk begrijpt. Het is van belang dat meteen duidelijk wordt hoe hij kan handelen naar aanleiding van de informatie en hoe hij complexe informatie moet interpreteren. Daarbij is het ook belangrijk dat de informatie is afgestemd op de individuele omstandigheden en de behoeftes van Max. Bovendien zal de informatie meer aandacht krijgen wanneer het goed getimed is. Informatie moet beschikbaar zijn, maar ook effectief. Het is cruciaal dat Max zijn weg vindt binnen een informatiedocument. Een inhoudsopgave, kopjes, plaatjes en paginanummeringen kunnen helpen die weg te wijzen. De structuur moet eveneens zo zijn ingedeeld dat Max makkelijk zijn weg kan vinden en dat andere informatiebronnen makkelijk toegankelijk zijn door verwijzingen. Nieuwe benadering voor informatie-eisen EIOPA heeft een checklist ontwikkelt dat is afgeleid uit gedragseconomie- en communicatiewetenschappen. Door het gebruik hiervan is het voor Max toegankelijker om passende financiële beslissingen te nemen. Het risico van de DC-regelingen is immers naar hem verschoven. Voorbereidingen 1 Heb een gedragsdoel

2 Bied een eerste laag van informatie aan die antwoord geeft op de sleutelvragen van de deelnemers

3 Zorg ervoor dat informatie toegankelijk is

4 Zorg ervoor dat informatie begrijpelijk is

Daadwerkelijk opstellen 5 Optimaliseer aandacht

6 Verminder complexiteit

7 Lever berekeningen aan die het mogelijk maken om de persoonlijke situatie te beoordelen en te begrijpen

8 Toon potentiële gevolgen van de risico’s en manieren om hiermee om te gaan

9 Ondersteun lezers zoveel mogelijk bij hun financiële besluiten

Testen 10 Controleer grondig testen onder deelnemers

Voorbereidingen Heb een gedragsdoel (1). Beleidsbepalers hebben de neiging om heleboel informatie aan te leveren. Het is effectiever om informatie te sorteren. (2) Als het meteen voor Max duidelijk is waarom informatie relevant is en welke beslissingen hij kan nemen na het lezen van de informatie blijft hij aandachtig. Definieer daarom een eerste laag van informatie die antwoord geeft op Max zijn belangrijkste vragen. Bedenk de kernvragen van Max en overweeg de antwoorden. Zorg aansluitend dat aanvullende informatie toegankelijk is in diepere lagen. (3) Zorg ervoor dat informatie zo is gestructureerd dat het gemakkelijk is om informatie te doorzoeken. Het concept van

Samenvatting EIOPA advies

Goede praktijkvoorbeelden van informatievoorzieningen van DC-regelingen

Peter Stroetenga, Welten

Pagina 3

gelaagdheid van informatievoorziening kan daarbij ondersteunen, door middel van gradaties in complexiteit. Anders wordt Max ontmoedigd doordat hij overbelast wordt met informatie. Zorg dat informatie begrijpelijk is (4). Voorkom hierbij lange zinnen, moeilijke begrippen en jargon. Zorg daarnaast voor eenduidige termen in verschillende informatiedocumenten. Hoe beter Max de informatie begrijpt, des te langer blijft hij doorlezen. Als de informatie moeilijk is, zal hij bovendien meer tijd kwijt zijn. Daadwerkelijk opstellen Optimaliseren van aandacht doet men door de informatie levendig, op het juiste moment en persoonlijk te presenteren (5). Hoe levendiger en persoonlijker informatie wordt gepresteerd, des te waarschijnlijker is het dat Max begrijpt waarom de informatie relevant is (6). Korte boodschappen van hoog niveau kunnen hierop een effect hebben. Gebruik bijvoorbeeld een pakkende slogan. ‘Time’ informatie op leermomenten, zoals het moment dat men van baan verandert. Persoonlijke informatie is moeilijker op te stellen, maar is veel efficiënter. Gebruik anders praktijkvoorbeelden. Gebruik concrete onderwerpen, zorg voor goede praktische leesbaarheid en combineer met tekst en non-tekst. Markeer belangrijke gegevens. Vermijd daarnaast dubbelzinnigheden en zorg ervoor dat toegang tot andere informatie beschikbaar is door het verstrekken van bijvoorbeeld contactgegevens, zodat Max zijn zoektocht naar meer begrip zelf kan verbeteren afhankelijk van zijn eigen voorkeuren en vaardigheden.

Lever berekeningen aan die het mogelijk maken om de persoonlijke situatie te beoordelen en te begrijpen (7). Gebruik daarbij gestandaardiseerde methoden en berekeningen die Max herkent, zoals benchmarks, euro bedragen per maand en prognoses. Max is vooral gericht op korte termijn resultaten. Met (sociale) benchmarks kan hij juist langere termijn resultaten goed vergelijken. Ondersteun de lange termijn planning van Max. Een weergave in termen van koopkracht zegt meer dan een toekomstig inkomen. Toon potentiele gevolgen van de risico´ s en manieren om hiermee om te gaan (8). Het is zinvol om uitdrukkelijk de impact van risico’s op het toekomstige pensioen van Max te tonen. Het beste werkt om drie scenario’s te tonen. Daarnaast moet men handvatten krijgen om met risico’s om te gaan. Max ziet geen risico’s. Onzekerheden zoals beleggingsperformance blijven vage dingen voor Max. Hij is geneigd om deze onzekerheden te vermijden en te optimistisch te plannen. Deze kenmerken maken het noodzakelijk om de risico’s uitdrukkelijk onder de aandacht te brengen. Een risicohouding-test op internet zou helpen om de strategie voor Max te bepalen.

Samenvatting EIOPA advies

Goede praktijkvoorbeelden van informatievoorzieningen van DC-regelingen

Peter Stroetenga, Welten

Pagina 4

Ondersteun lezers zoveel mogelijk bij hun financiële besluiten(9). Maak financiële keuzes zo expliciet mogelijk. Formuleer hierbij de mogelijke besluiten of willoosheid in termen van verliezen. Max heeft beperkte wilskracht, waardoor intenties en doen niet altijd overeenkomen. Als het voor Max duidelijk wordt wat hij verliest met niks doen of wint bij een bepaalde actie, is het waarschijnlijker dat hij ook daadwerkelijk actie onderneemt. Ter ondersteuning van de pensioenplanning van Max is het effectief om duidelijk te maken welke stappen hij moet ondernemen en waar hij naartoe kan voor advies. Testen Zorg voor grondige tests onder deelnemers (10). Begrijpen zij het gedragsdoel en wat de informatie voor hen betekend? Controleer of de informatievoorziening ook daadwerkelijk de keuze beïnvloed. Onderzoek vervolgens hoe dit effectiever kan.

Maak het voor alle deelnemers mogelijk om een bredere financiële planning te maken. Bekijk hierbij per lidstaat welke kernvragen relevant zijn voor de ingezeten deelnemers. Houd er rekening mee dat niet alle elementen van pensioenplanning relevant zijn voor iedere lidstaat. Tenslotte worden beleidsbepalers en deskundigen uitgenodigd ´best practices´ te delen, voor optimale formats van informatievoorziening. De vraag is nu: waar staat Nederland in dit verhaal? Hoe hebben pensioenuitvoerders in Nederland hun informatievoorziening ingevuld en strookt dit met het advies van EIOPA? Peter Stroetenga, Welten Meer informatie? Stuur dan een mail naar: p.stroetenga@welten.eu Volg Welten ook op:

company/welten

welten_vessem

werkenbijwelten www.welten.eu