Een onderzoek naar gefailleerde herstarters in

Vlaanderen

Ruth DeVreese (promotor)

Ann-Sophie Bouckaert (onderzoeksmedewerker)

11 mei 2009 – 31 juli 2011

Doelstellingen onderzoek

Beeldvorming Vlaming rond ondernemers, gefailleerden en herstarters Analyse herstarters in Vlaanderen (vanaf 1995) Interviews met herstarters -> leereffecten en hinderpalen

Overzicht voornaamste onderzoeksactiviteiten

Jan Feb Maa Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec

2009

Literatuuronderzoek

Enquête beeldvorming van Vlaming …

2010

Enquête beeldvorming van Vlaming rond ondernemerschap, faillissementen en herstarten

Interviews met herstarters verspreid over Vlaamse provincies

Interviews met experten

2011 Interviews met herstarters & experts

Eindrapport

• On line enquête van nov. 2009 tot 15 jan. 2010

• 3377 Vlaamse respondenten

• aantal conclusies afgetoetst met de herstarters

• 20 herstarters: 16 mannen en 4 vrouwen

• Slechts 1 faillissement meegemaakt!

• Enige tijd tussen faillissement en herstart (gemiddelde van 5 jaar)

• Overheidsinstanties, banken, hulpverleningsorganisaties naar gefailleerden, parket, …

26 mei 2011Symposium

LEEREFFECTEN &

HINDERPALEN

PWO FailLEREN - Stuurgroepleden

• Ruth DeVreese, HoGent, departement Bedrijfskunde Aalst, promotor• Ann-Sophie Bouckaert, HoGent, departement Bedrijfskunde Aalst, onderzoeksmedewerker• Jan Van Doorslaer, HoGent, departement Bedrijfskunde Aalst, lector Toegepaste

Economie• Tom Van Wassenhove, HoGent, departement Bedrijfsmanagement Mercator, coördinator

KMO-management• Carine Smolders HoGent, departement Handelswetenschappen en Bestuurskunde,

copromotor• Frederik Van Acker, VUB en Open Universiteit Nederland, onderzoeksmethodoloog (met

bijzondere expertise on line enquêtes)• Pol Vermoere, Vzw Tussenstap, coördinator • Koen Ideler, vrijwilliger bij vzw Tussenstap• Ilse Boeykens, Departement Economie, Wetenschap en Innovatie, beleidsmedewerker• Eef Scheerlinck (in opdracht van schepen Mathias De Clercq), Stad Gent• Bénédicte De Buck, AO Oost-Vlaanderen, accountmanager• Jan Van Gyseghem, Voka Oost-Vlaanderen, regiodirecteur Aalst en manager

Communicatie• Werner Van Walle, gefailleerde herstarter, Managing Director ABC – Plan ID• Eric Van den Broele, Graydon Belgium NV, Deputy Senior Manager Research• Steven Vanden Broucke, Hogeschool Gent, directie Onderzoek , PWO-adviseur

• Internationaal onderzoek vertelt ons het volgende:

“Tweederde van de totale groep gefailleerden is een potentiële herstarter.”

“Ondernemers verwerven uit hun faillissement een unieke kennis, wat hen in staat kan stellen om een

meer succesvolle onderneming op te richten.”

• Verder onderzoek naar de situatie in Vlaanderen is noodzakelijk

5

Herstarten?

• Aanbeveling in het rapport “A second chance for Entrepreneurs: prevention of bankruptcy, simplification of bankruptcy procedures and support for a fresh start.” (Europese Commissie, januari 2011) :

Met het doel om de kmo’s te ondersteunen moet men in deze volgorde te werk gaan:

1. Preventie van faillissementen

2. Ondersteunen van gefailleerden en tweedekansondernemerschap

3. Overeenkomsten zonder tussenkomst van het gerecht

4. Gerechtelijke procedures

6

Herstarten?

7

Herstarten?

+ Filmpje herstarten

8

Herstarten?

• “Een gefailleerde zelfstandig ondernemer moet kunnen herstarten.”

9

Niet akkoord Akkoord

16.5%

83.5%

Herstarten?

“De samenleving moet een nieuwe start voor gefailleerden ondersteunen.”

10

Niet akkoord Akkoord

35.3%

64.7%

Herstarten?

“De overheid moet een fonds ter beschikking stellen om herstarters te helpen.”

11

Niet akkoord Akkoord

43.4%56.6%

Herstarten?

Vlaamse bevolking: ja

Europese Commissie: ja

Internationaal onderzoek: ja

Herstarten: ja

maar op voorwaarde dat men geleerd heeft uit gemaakte fouten

12

Herstarten?

“Ik weet gewoon van mezelf dat ik uit dat faillissement heel veel geleerd heb. Over hoe ik de dingen NIET moet doen.

Dat gebruik ik nog … dagelijks is een groot woord, maar ...

Dat heeft mij gevormd tot op het moment waar ik nu sta.

Ik had nooit gestaan waar ik nu sta zonder dat ik dat faillissement had gehad.

Absoluut! Daar ben ik van overtuigd!”

Leereffecten

1. Oprichting

2. Financiering

3. Klanten

4. Personeel

5. Externe adviseurs

6. Eigen inzichten

Leereffecten

Leereffect 1 – Oprichting

• Kies een gepaste juridische structuur

CV

CVBA

NV

GCV

VOF

Eenmanszaak

BVBA

0%

5%

10%

10%

15%

20%

40%

5%

0%

20%

5%

0%

20%

50%

20 herstarters

Failliet bedrijf

Herstart bedrijf

Leereffect 1 – Oprichting

• Kies een gepaste juridische structuur

CV

CVBA

NV

GCV

VOF

Eenmanszaak

BVBA

1%

0%

6%

7%

8%

17%49%

0%

1%

21%

0%

1%

11%

63%

2768 herstarters

Failliet bedrijf

Herstart bedrijf

Leereffect 1 – Oprichting

• Nog actief in dezelfde sector?

ja40%neen

60%

20 herstarters

ja28%

neen72%

2768 herstarters

Leereffect 1 – Oprichting

• Wanneer je met één of meerdere partners een onderneming opricht– Zet alles op papier!

“Ik zeg ook altijd, de beste overeenkomst is, zet het op papier, dan ontstaat er geen misverstand. “Maar ja we vertrouwen mekaar.” Ja maar ik zeg als je elkaar vertrouwt dan is er geen probleem om het op papier te zetten. Want dat verandert niets aan de zaak dus zet het op papier. Dat is ook één van de zaken die ik heb geleerd uit het faillissement, dat is niets meer op woord geloven, alles op papier zetten. Ook zo een afspraken. Met mijn vennoot: wij hebben een afspraak over verbruik van de wagens, over wat dat invloed heeft op de persoonlijke bestedingssfeer of verschil kan zijn”

1. Oprichting

2. Financiering

3. Klanten

4. Personeel

5. Externe adviseurs

6. Eigen inzichten

Leereffecten

Leereffect 2 – Financiering

• Pas op met borgen!• Begin klein en huur desnoods materiaal• Gebruik eigen middelen

“De zakenwereld zelf ook geeft u geen kansen, ge kunt bij geen enkele bank meer aankloppen. Niet allemaal, er zijn een paar grootbanken in België waar ik toen zaken mee deed die me nog altijd geen krediet geven. Die zeggen je mag zelfs niet onder nul gaan.”

• Banken stellen dat een faillissement geen reden is om lening te weigeren

1. Oprichting

2. Financiering

3. Klanten

4. Personeel

5. Externe adviseurs

6. Eigen inzichten

Leereffecten

Leereffect 3 – Klanten

• Informatie opzoeken over nieuwe klanten

• Zorg dat de centen op de rekening staan

“Dat je op uw hoede moet zijn, altijd, met elk contract, met elk papiertje, met elke vorm van financiering, met elk contract van een leverancier, met contracten naar klanten toe en zeer zeer zeer belangrijk: als je iets gefactureerd hebt, is het niet voldoende. Je moet zien dat het geld op de rekening staat. Je doet pas een goede zaak den dag dat het geld op uw rekening staat en geen dag eerder. En dat is iets dat veel mensen moeten beseffen.”

1. Oprichting

2. Financiering

3. Klanten

4. Personeel

5. Externe adviseurs

6. Eigen inzichten

Leereffecten

Leereffect 4 – Personeel

ja16%

neen84%

Meer personeel?

Leereffect 4 – Personeel

van 50 tot 99 personeelsleden

van 20 tot 49 personeelsleden

van 10 tot 19 personeelsleden

van 5 tot 9 personeelsleden

van 1 tot 4 personeelsleden

geen personeelsleden

0%

0%

0%

7%

27%

67%

0%

7%

0%

27%

53%

13%

20 herstarters

Failliet bedrijfHerstart bedrijf

Leereffect 4 – Personeel

50 en meer personeelsleden.

van 20 tot 49 personeelsleden

van 10 tot 19 personeelsleden

van 5 tot 9 personeelsleden

van 1 tot 4 personeelsleden

geen personeelsleden

0%

0%

2%

3%

24%

71%

1%

3%

6%

11%

55%

24%

2768 herstarters

Failliet bedrijf

Herstart bedrijf

Leereffect 4 – Personeel

• Te groot risico

• Onbetaalbaar

• Personeel krijgt alle rechten, maar niet de plichten

• Indien wel personeel: zoveel mogelijk aanwezig zijn

1. Oprichting

2. Financiering

3. Klanten

4. Personeel

5. Externe adviseurs

6. Eigen inzichten

Leereffecten

Leereffect 5 – Externe adviseurs

ja42%

neen58%

Zelfde boekhouder?

Leereffect 5 – Externe adviseurs

“En je laten bijstaan door externe mensen, dat vooral.

Ik heb dat van in ’t begin gedaan trouwens.

Je kunt niet in alles even goed zijn. Je moet weten waar je goed in bent en waar niet.

Ik ken mijn sterktes goed maar mijn zwaktes even goed.

’t Is zelfs beter van uw zwaktes te kennen en u daar te laten assisteren of zelf bij te scholen, dat kan ook hé, dan dat je alleen maar op uw sterktes focust.”

1. Oprichting

2. Financiering

3. Klanten

4. Personeel

5. Externe adviseurs

6. Eigen inzichten

Leereffecten

Leereffect 6 – Eigen inzichten

• Bezin over de oorzaak van het faillissement• Reflecteer• Geen vertrouwen meer -> alles op papier én juridisch laten

nakijken (ook voor zaken met familie)• Beperk het risico • Bereid u goed voor• Communicatie met alle stakeholders

Leereffect 6 – Eigen inzichten

• Stop op tijd!• Ken uw eigen sterktes maar vooral zwaktes• Bijscholing • Vroeger problemen inzien en hulp vragen!

“Er zijn altijd externe factoren dat je eigenlijk … je kan daar wel iets mee rekening houden, maar niet alles voorzien. En ik denk dat dit juist het moeilijke is aan zelfstandig zijn hé. Dat je altijd moet kijken, en dat heb ik er waarschijnlijk uit geleerd, van: “hoe gaan we dat hier sneller oplossen?” Ik heb veel te lang mijn hoofd in het zand gestoken hé.

Dat is denk ik het grootste probleem geweest.

Veel te lang gewacht om hulp te vragen in feite hé.”

“Nee.

Neen. Omdat ik nu heel hard op een paar basisregels gedrukt ben en daar stap ik nooit meer vanaf. Omdat de consequenties zo groot zijn.

En die besef je niet als je de eerste keer ondernemer bent.”

Zou u zo succesvol geweest zijn zoals nu, zonder dat faillissement?

Herstart – Succesvol?

Herstart – Succesvol?

“Gefailleerde zelfstandige ondernemers zullen met een nieuw bedrijf succesvoller zijn dan zelfstandige

ondernemers die een bedrijf voor de eerste keer starten.”

36

Niet akkoord Akkoord

59.6%

40.4%

Herstart – Succesvol?

MAAR…

• Slechts 3% van de gefailleerden start een nieuwe onderneming (Duitsland)!

37

Waarom?

Herstart – Succesvol?

Hinderpalen

1. Oprichting

2. Stigma

3. Financiering

4. Schulden

5. Derde partijen

6. Psychosociale factoren

Hinderpalen

Hinderpaal 1 - Oprichting

“Neen, ik ben naar de notaris gestapt en ik heb een nieuwe vennootschap opgericht. En daar zijn geen vragen gesteld, dat is zonder problemen gelukt.”

1. Oprichting

2. Stigma

3. Financiering

4. Schulden

5. Derde partijen

6. Psychosociale factoren

Hinderpalen

1. Faillissement als stempel

2. Publieke opinie maakt geen onderscheid tussen frauduleuze en niet-frauduleuze faillissementen

3. Publicatie faillissementen

Hinderpaal 2 - Stigma

“De Amerikaanse ingesteldheid is zo … en ik hoop dat dit ooit van mijn leven naar hier komt … ze zeggen: “Verdomd! Jij bent failliet geweest en je hebt geleerd uit uw fouten. Dan krijg je van mij nog een tweede kans.”

Hier krijg je dat niet.

Hier krijg je een stempel op uw kop en het is ermee afgelopen.

En dat is voor de rest van uw leven.”

“Je krijgt hier wel jouw tweede kans. Ik heb mijn tweede kans gehad omdat ik mogen herbeginnen ben.

Maar je wordt geviseerd langs alle kanten.

Om het half jaar staan ze daar van de opsporingsdienst van de belastingen, controle btw … ze controleren alles van a tot z.

Ze bekijken u als een boeman hé.”43

Hinderpaal 2 - Stigma1. Faillissement als stempel

44

“Een zelfstandig ondernemer die failliet is gegaan, is een mislukkeling en had beter niet begonnen.”

Niet akkoord Akkoord

93.2%

6.8%

1. Faillissement als stempelHinderpaal 2 - Stigma

“Een zelfstandig ondernemer die failliet gegaan is, had onvoldoende kennis om die zaak op te starten.”

45

Niet akkoord Akkoord

66.9%

33.1%

1. Faillissement als stempelHinderpaal 2 - Stigma

“Wanneer een zelfstandig ondernemer failliet gaat, is dit meestal te wijten aan zijn/haar eigen schuld.”

46

Niet akkoord Akkoord

65.9%

34.1%

1. Faillissement als stempelHinderpaal 2 - Stigma

47

“Een zelfstandig ondernemer die failliet gegaan is, sleept dit voor de rest van zijn/haar leven mee.”

Niet akkoord Akkoord

25.3%

74.7%

1. Faillissement als stempelHinderpaal 2 - Stigma

“Ik ben steeds op mijn hoede voor een zelfstandig ondernemer die ooit failliet is gegaan.”

48

Niet akkoord Akkoord

31.0%

69.0%

Hinderpaal 2 - Stigma

49

• Zwijgen over faillissement

• Timing faillissement

• Netwerk

• Ondersteuning overheid

1. Faillissement als stempelHinderpaal 2 - Stigma

1. Faillissement als stempel

2. Publieke opinie maakt geen onderscheid tussen frauduleuze en niet-frauduleuze faillissementen

3. Publicatie faillissementen

Hinderpaal 2 - Stigma

“Er is nergens iets van fraude, nergens iets van …

Alle schulden, alle schuldenaars zijn deels vergoed geweest of volledig vergoed geweest.

Dus alles is eigenlijk gesetteld.

Er is niemand benadeeld.

En toch krijgen wij die stempel op het voorhoofd van:

‘Meneer X, u bent een gefailleerde!’.

Alsof dat je de grootste crimineel bent die er in België rondloopt.”

51

2. Frauduleuze faillissementenHinderpaal 2 - Stigma

• Aanbeveling in het rapport “A second chance for Entrepreneurs: prevention of bankruptcy, simplification of bankruptcy procedures and support for a fresh start.” (Europese Commissie, januari 2011):

Er moet een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen frauduleuze en niet-frauduleuze faillissementen.

52

2. Frauduleuze faillissementenHinderpaal 2 - Stigma

“Als iemand failliet gaat, zit er dikwijls een geurtje aan.”

53

Niet akkoord Akkoord

73.6%

26.4%

2. Frauduleuze faillissementenHinderpaal 2 - Stigma

54

2. Frauduleuze faillissementen

Hinderpaal 2 - Stigma

“Hoeveel procent van alle faillissementen is volgens u

frauduleus?”

• “Hoeveel procent van alle faillissementen is volgens u frauduleus?”

55

2. Frauduleuze faillissementen

Hinderpaal 2 - Stigma

“Hoeveel procent van alle faillissementen is volgens u

frauduleus?”

“Hoeveel procent van alle faillissementen is volgens u frauduleus?”

56

91 - 100%

81 - 90%

71 - 80%

61 - 70%

51 - 60%

41 - 50%

31 - 40%

21 - 30%

11 - 20%

1 - 10%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

1%

1%

3%

4%

5%

12%

14%

20%

22%

19%

Gemiddelde: 31%

2. Frauduleuze faillissementenHinderpaal 2 - Stigma

Werkelijk percentage frauduleuze faillissementen

57

2003 2004 2005 2006 2007 2008 20090.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

8.0%8.6%

10.8%11.2% 11.7%

12.8% 12.7%

Gemiddelde: 10,8%

2. Frauduleuze faillissementenHinderpaal 2 - Stigma

“Hoeveel procent van alle faillissementen is volgens u frauduleus?”

58

91 - 100%

81 - 90%

71 - 80%

61 - 70%

51 - 60%

41 - 50%

31 - 40%

21 - 30%

11 - 20%

1 - 10%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

1%

1%

3%

4%

5%

12%

14%

20%

22%

19%

81%

23%

2. Frauduleuze faillissementenHinderpaal 2 - Stigma

1. Faillissement als stempel

2. Publieke opinie maakt geen onderscheid tussen frauduleuze en niet-frauduleuze faillissementen

3. Publicatie faillissementen

Hinderpaal 2 - Stigma

“Alles vind je via Graydon bijvoorbeeld, maar allé …

ik vind daar …

Ja, mijn probleem is dat het te lang …

Dat de mislukking te lang beschikbaar blijft.

In het begin wel, omdat dat in het begin nog kan invloed hebben op schuldgraad

of over het afbetalingscapaciteit en zo’n zaken.

Maar iemand moet op een zeker moment toch de kans krijgen om met een schone lei te beginnen.

Zeker als het een gewoon economisch of normaal faillissement is geweest.”

60

3. PUBLICATIEHinderpaal 2 - Stigma

61

“Als een zelfstandig ondernemer ooit failliet is gegaan, dan moet deze informatie altijd beschikbaar blijven.”

Niet akkoord Akkoord

35.7%

64.3%

3. PUBLICATIEHinderpaal 2 - Stigma

62

“De overheid moet de informatie over gefailleerde zelfstandig ondernemers gratis beschikbaar stellen voor

iedereen.”

Niet akkoord Akkoord

47.5%

52.5%

3. PUBLICATIEHinderpaal 2 - Stigma

1. Oprichting

2. Stigma

3. Financiering

4. Schulden

5. Derde partijen

6. Psychosociale factoren

Hinderpalen

“De reden waarom ik wel hiervoor gekozen heb,

is dat ik minder moest investeren in materiaal.

Dus ik moest niet gaan lenen.

En ik eigenlijk alleen maar moest investeren in kennis,

dus in mijn eigen opleiding, wat relatief weinig kost.

Dat is wel een reden.

Ik had liever in de drukkerijsector misschien voortgegaan,

maar die investering is heel groot

en trouwens je krijgt nooit meer geld vast.

Dus je moet eigenlijk … als je je moet herpakken

zit je wel in een situatie dat je heel moeilijk nog

financiering of kredietwaardigheid…

Uw kredietwaardigheid in België na een faillissement

die ben je kwijt

en die krijg je eigenlijk bijna niet meer terug.”64

Hinderpaal 3 - Financiering

1. Oprichting

2. Stigma

3. Financiering

4. Schulden

5. Derde partijen

6. Psychosociale factoren

Hinderpalen

• Aanbevelingen in het rapport “A second chance for Entrepreneurs: prevention of bankruptcy, simplification of bankruptcy procedures and support for a fresh start.” (januari 2011):

Kwijting van schulden is belangrijk voor tweedekansondernemerschap: binnen een periode van 3 jaar maximum moeten de schulden van een niet-frauduleuze gefailleerde kwijtgescholden zijn en dit moet een automatisch proces worden

66

Hinderpaal 4 - Schulden

“Dat is een struggle van 10 jaar geweest hé.

En nu zijn we eigenlijk het laatste aan het afsluiten.

Dan is alles terug eigenlijk in orde.

Maar ja goed,

dat is heel zwaar geweest.

Dat vraagt…

Als je dan gewoon …

met een gewoon inkomen dat zou moeten …

dat krijg je nooit meer rechtgetrokken.”

67

Hinderpaal 4 - Schulden

“Als een herstarter na enkele jaren succesvol blijkt te zijn, dan zouden de vroegere schuldeisers moeten

terugbetaald worden.”

68

Niet akkoord Akkoord

23.9%

76.1%

Hinderpaal 4 - Schulden

1. Oprichting

2. Stigma

3. Financiering

4. Schulden

5. Derde partijen

6. Psychosociale factoren

Hinderpalen

“Het enigste nadeel dat ik ondervonden heb

is eigenlijk toen dat ik

een maand of 6 terug een nieuwe leverancier wilde voor houtmateriaal.

En dat ik … één die dichtbij zit …

Ik zeg: Ik ga er een keer naar toe gaan. Een groten.

En dat die eigenlijk …

Ze hadden een offerte gemaakt

komen af en ze zeggen van:

“Kijk ja, we zitten wel met een probleem.

We hebben een keer een dossiertje laten trekken van u

en jij bent nog failliet gegaan.”

En ze moesten dat allemaal weten.

En ze zeggen ook van:

“Kijk, wij kunnen alleen toestaan dat u contant betaalt!”

HUPLA!”

70

Hinderpaal 5 – Derde partijenLEVERANCIERS

1. Oprichting

2. Stigma

3. Financiering

4. Schulden

5. Derde partijen

6. Psychosociale factoren

Hinderpalen

“Ik zal u eerlijk zeggen...

de eerste 5 jaar …

Thuis was ik angstig als de telefoon afging.

En als ik nu een aangetekend schrijven ontvang,

dan ben ik nog altijd ambetant.

Ook al is het iemand met officiële papieren voor het kantoor.

En we krijgen er nu veel voor ’t kantoor.

Dat zijn gewone officiële documenten.

Maar als ik een aangetekend schrijven ontvang, ben ik …

Dan is het altijd van: “wat nu weer?”

Dat blijf je meedragen,

daar geraak je niet vanaf.

Allé, ikke toch niet..”

72

Hinderpaal 6 – Psychosociale factoren

• Angst • Ondersteuning familie• Afgeraden worden

73

Hinderpaal 6 – Psychosociale factoren

“Heeft u ooit al iemand afgeraden om zelfstandig ondernemer te worden?”

19- 30 jaar

31 - 40 jaar

41 - 50 jaar

51 - 60 jaar

> 60 jaarLeeftijdcategorie

20.7%29.3% 32.1% 38.4% 40.3%

Algemene bedenkingen

- Overheidssteun en stigma- Onwetendheid- Faillissementsprocedure- Meer onderzoek

Algemene bedenkingen – Overheidssteun en stigma

- Geen/weinig overheidssteun voor ondernemers in moeilijkheden en gefailleerden

Aanbesteding De aanbesteding is een gunningsprocedure waarop steeds een beroep kan worden gedaan en waarbij de opdracht wordt gegund op basis van één criterium, nl. de prijs. De opdracht zal m.a.w. worden gegund aan de inschrijver met de laagste offerte. Er bestaan twee types aanbesteding : de openbare en de beperkte aanbesteding.Openbare aanbestedingDe openbare aanbesteding is een procedure waarop de aanbestedende overheid altijd een beroep kan doen. De opdracht wordt hierbij gegund op basis van één enkel gunningscriterium, nl. de prijs. Deze procedure omvat één enkel stadium : de aanbestedende overheid is verplicht een aankondiging bekend te maken die de uiterste ontvangstdatum voor de offertes en de modaliteiten met het oog op het bekomen van het bestek betreffende de opdracht bevat. Elke inschrijver die voldoet aan de financiële, economische en technische minimumeisen vermeld in de aankondiging, die zich niet in een toestand van uitsluiting bevindt (faillissement, fiscale achterstallen of achterstallige sociale zekerheidsbijdragen ...) en waarvan de offerte als regelmatig wordt beschouwd (omdat ze aan de vormvoorschriften voldoet, geen enkel voorbehoud bevat en tegemoetkomt aan de technische eisen, ...), moet in aanmerking worden genomen.

Bron: http://www.belgium.be/nl/economie/overheidsopdrachten/soorten_procedures/aanbesteding/

Ondernemers in moeilijkhedenOVERHEID ALS KLANT

Ondernemers in moeilijkhedenOVERHEID ALS KLANT

Algemene bedenkingen – Overheidssteun en stigma

- Geen/weinig overheidssteun voor ondernemers in moeilijkheden en gefailleerden

- Campagne overheid -> stigma fraude

79 Ingeschatte percentage frauduleuze faillissementen

0-10%

11-20 %

21-30%

31-40%

41-50%

51-60%

61-70%

71-80%

81-90%

91-100%

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0“Een gefailleerde zelfstandig ondernemer moet kunnen herstarten.”

Helemaal niet akkoord

Helemaal akkoord

80

0-10%

11-20 %

21-30%

31-40%

41-50%

51-60%

61-70%

71-80%

81-90%

91-100%

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0“Gefailleerde zelfstandige ondernemers hebben recht op een volledige werkloosheidsuitkering.”

Helemaal niet akkoord

Helemaal akkoord

Ingeschatte percentage frauduleuze faillissementen

81

0-10%

11-20 %

21-30%

31-40%

41-50%

51-60%

61-70%

71-80%

81-90%

91-100%

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0“De samenleving moet een nieuwe start voor gefailleerden ondersteunen.”

Helemaal niet akkoord

Helemaal akkoord

Ingeschatte percentage frauduleuze faillissementen

82

0-10%

11-20 %

21-30%

31-40%

41-50%

51-60%

61-70%

71-80%

81-90%

91-100%

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0“De overheid moet een fonds ter beschikking stellen om herstarters te helpen.”

Helemaal niet akkoord

Helemaal akkoord

Ingeschatte percentage frauduleuze faillissementen

83

Helemaal niet akkoord

0-10%

11-20 %

21-30%

31-40%

41-50%

51-60%

61-70%

71-80%

81-90%

91-100%

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

“Gefailleerde zelfstandige ondernemers zullen met een nieuw bedrijf succesvoller zijn dan zelfstandige ondernemers die een bedrijf voor de eerste keer starten.”

Helemaal akkoord

Ingeschatte percentage frauduleuze faillissementen

Algemene bedenkingen - Onwetendheid

- Niet weten waar ze terecht kunnen- Gevoel van kastje naar muur- Faillissementsverzekering

“Kijk, wij hebben een advocaat geraadpleegd,

wij hebben toch een curator gezien,

we hebben een boekhouder gezien

en er is geen één van die mensen die ons daar iets over gezegd heeft bijvoorbeeld.

En ja … dat is misschien dan toch inderdaad wel dat:

Iemand die faalt, daar wil iedereen uit de buurt blijven,

toch wel denk ik.”

Algemene bedenkingen - faillissementsprocedure

- Startersloketten én stoploketten- Niet op de hoogte van afhandeling faillissement

en weten ook niet waar ze terecht kunnen- Faillissement na 10j van je naam verdwijnen

Algemene bedenkingen – meer onderzoek

- Hoeveel % gefailleerden in België/Vlaanderen heeft nog ondernemerszin?

- Wat hebben gefailleerden geleerd uit hun fouten?

- Hoeveel succesvoller zijn herstarters dan starters in Vlaanderen?

- Niet alleen gefailleerden opnemen maar ook stopzetters!

- Relevant voor studenten en kandidaat-ondernemers

Algemene bedenkingen – meer onderzoek

“ Een jonge ondernemer kan zeer veel leren van een zeer oude ondernemer.

Of van eentje die een keer met zijn gezicht tegen de muur is gelopen.”

Bedankt!- Aan alle herstarters- Aan de experten- Aan de stuurgroep- Aan iedereen die de vragenlijst over

beeldvorming heeft ingevuld- Aan alle instanties/personen die het onderzoek

mee hebben ondersteund- …