Een meetmethode voor losmaakbaarheidApril 2019 | Eindhoven

Achtergrond

▪ Transitieagenda Circulaire Bouweconomie 2050;▪ Behoefte DGBC en W/E adviseurs om circulariteit mee te nemen in BREEAM-NL en GPR

Gebouw;▪ Losmaakbaarheid als ‘nieuw’ begrip binnen de circulaire economie;

▪ Alba Concepts gevraagd om dit concreet te maken;▪ Uniform meetmethodiek voor losmaakbaarheid voor BREEAM-NL en GPR Gebouw;▪ Samenwerking met RVO, DGBC, W/E Adviseurs en diverse experts.

Circulaire Economie

Circulaire Economie

Ellen MacArthur Foundation, 2014

Wat is volgens jou circulair?

Grachtenpanden Amsterdam.

The Green House Utrecht.

Circulair bouwen kent meerdere aspecten.

Losmaakbaarheid in de Circulaire Economie

Losmaakbaarheid

Losmaakbaarheid

Losmaakbaarheid voor hergebruik

Definitie losmaakbaarheid

“Losmaakbaarheid is de mate waarin objecten demonteerbaar zijn op alle schaalniveaus binnen gebouwen zodat het object de functie kan

behouden en hoogwaardig hergebruik realiseerbaar is.”

Cramer, J., 2015

Losmaakbaarheid en gebouwniveaus

Losmaakbaarheid en gebouwniveaus

Niveau Methodiek Definitie NEN2660 Voorstel definitieVoorstel Codering

Voorbeeld decompositie

8 Layers of Brand - Laag Interieur7 NL/SfB 2 cijferige codering Element Systeem 22.XX.XX Binnenwand6 NL/SfB 3 cijferige codering Variantelementgroep Element groep 22.1X.XX Binnenwand, niet dragend5 NL/SfB 4 cijferige codering Variantelement Element 22.13.XX Vaste scheidingswand4 NL/SfB (toevoeging BIMguide) 6 cijferige codering Bouwdelen Product 22.13.17 Systeemwand met gipsplaat3 Componenten Component Gipskartonplaat2 Materiaal Materiaal Gips1 Grondstof Grondstof Calciumsulfaat

Compatibiliteit met MPG berekening

Losmaakbaarheid en gebouwniveaus

Losmaakbaarheid bepalen op elementen niveau:▪ Beschikbaarheid van data;▪ Fundamentele connecties (bouwmethodiek);▪ Ervaring met rekenmethodiek;▪ Verwachtte tijdsduur bepaling losmaakbaarheid.

Demarcatie bepalen losmaakbaarheid

Afbakening

Losmaakbaarheid wordt bepaald van de verbinding tussen het object en het onderliggend object dat een dragende functie heeft.

Losmaakbaarheidsfactoren

Losmaakbaarheidsfactoren

Technische aspecten: ▪ het ontwerp bepaalt de mogelijkheid om objecten

fysiek uit elkaar te halen. Procesmatige aspecten: ▪ tijdens het ontwerp- en bouwproces van gebouwen

kan het proces worden gestuurd op deze aspecten om losmaakbaarheid te waarborgen.

Financiële aspecten: ▪ de financiële haalbaarheid van zowel de

ontwikkeling van een losmaakbaar gebouw als de uitvoering van de demontage aan het einde van de levensduur beïnvloeden de keuze voor demontage in plaats van sloop.

Losmaakbaarheidsfactoren

Losmaakbaarheidsfactoren BREEAM-NL en GPR gebouw

Technische factoren▪ Type verbinding▪ Toegankelijkheid van de verbinding▪ Doorkruisingen▪ Vorminsluiting

Procesmatige factoren▪ Demontage instructies

Type verbinding

Type verbinding Score

Droge verbinding Droge verbindingKlikverbindingKlittenbandverbindingMagnetische verbinding

1,001,001,001,00

Verbinding met toegevoegde elementen

Bout- en moerverbindingVeerverbindingHoekverbindingenSchroefverbindingVerbindingen met toegevoegde verbindingselementen

0,800,800,800,800,80

Directe integrale verbinding Pin-verbindingenSpijkerverbinding

0,600,60

Zachte chemische verbinding KitverbindingSchuimverbinding (PUR)

0,200,20

Harde chemische verbinding LijmverbindingAanstortverbindingLasverbindingCementgebonden verbindingChemische ankersHarde chemische verbinding

0,100,100,100,100,100,10

Toegankelijkheid van de verbinding

Toegankelijkheid verbinding Score

Vrij toegankelijk 1,00

Toegankelijkheid met extra handelingen die geen schade veroorzaken 0,80

Toegankelijkheid met extra handelingen met herstelbare schade 0,40

Niet toegankelijk – onherstelbare schade aan objecten 0,10

Doorkruisingen

Doorkruisingen Score

Modulaire zonering van objecten 1,00

Doorkruisingen tussen één of meerdere objecten 0,40

Volledige integratie van objecten 0,10

Door doorkruisingen ontstaat de integratie en vervlechting van objecten, dit zorgt voor afhankelijkheid van ten opzichte van elkaar. Wanneer objecten elkaar niet fysiek doorkruisen blijven deze onafhankelijk van elkaar en kunnen deze gemakkelijker gedemonteerd worden

Vorminsluiting

Vorminsluiting Score

Open, geen insluitingen 1,00

Overlappingen aan één zijde 0,80

Gesloten aan één kant 0,20

Gesloten aan meerdere kanten 0,10

Vorminsluiting gaat in op de fysieke insluiting van objecten, waardoor door middel van insluiting een onlosmaakbareverbinding ontstaat. Om losmaakbaarheid te waarborgen dienen objecten open te blijven aan minimaal één kant en zijn ze niet fysiek ingesloten. Hierdoor kunnen deze van elkaar gescheiden worden zonder omliggende objecten te beïnvloeden.

Procesmatige factoren

Demontage instructies

Vastleggen van informatie

▪ Overzicht elementen (4-cijferige NL/SfB codering);▪ Losmaakbaarheid per element;▪ Type verbinding per element;▪ Toegankelijkheid van de verbinding per element.▪ Doorkruisingen per element;▪ Vorminsluiting per element.

Link met het materialenpaspoort

Rekenmethodiek

Bepalen losmaakbaarheid

Bepalen losmaakbaarheid

Bepalen losmaakbaarheid

Losmaakbaarheid van de connectie wandpaneel

Toegankelijkheid van verbindingType verbinding

Losmaakbaarheid van de samenstelling wandpaneel

VorminsluitingDoorkruisingen

Bepalen losmaakbaarheid

Losmaakbaarheid van de connectie wandpaneel

Toegankelijkheid van verbinding: toegankelijk met extra handelingen die schade veroorzaken: 0,80Type verbinding: verbinding met toegevoegde verbindingselementen: 0,80

LI element: 0,80

Losmaakbaarheid van de samenstelling wandpaneel

Vorminsluiting: overlapping aan één zijde: 0,70Doorkruisingen: Modulaire zonering van elementen: 1,00

LI connectie: 0,85

Losmaakbaarheidsindex: 0,83

Losmaakbaarheidsindex Element

LIcn = Losmaakbaarheid van de connectie van Element n Lisn = Losmaakbaarheid van de samenstelling van ElementLin = Losmaakbaarheid van Element n

TVn = Type verbinding van Element nToVn = Type verbinding van Element nDKn= Type verbinding van Element nVIn = Type verbinding van Element

𝐿𝐼𝑐𝑛 =𝑇𝑉𝑛 + 𝑇𝑜𝑉𝑛

2

𝐿𝐼𝑠𝑛 =𝐷𝐾𝑛 + 𝑉𝐼𝑛

2

𝐿𝐼𝑛 =𝐷𝐾𝑛 + 𝑉𝐼𝑛

2

Bill of Materials (BoM)

Losmaakbaarheidsindex Element

Bill of Connections Projectnaam:

Project ID: Versie: 43570

ID 1 Element ID 2 Element onderliggend VI DK LIs element TV ToVLic

elementLI

17.1.1 Schroefpaal 11.1.1 Grond 0,20 0,40 0,30 1,00 0,80 0,90 0,60

21.2.1 Wandpaneel 23.2.1 Vloerpaneel 0,70 1,00 0,85 0,80 0,80 0,80 0,83

23.2.1 Vloerpaneel 17.1.1 Schroefpaal 1,00 1,00 1,00 0,80 0,80 0,80 0,90

41.1.1 Buitenwandbekleding 21.2.1 Wandpaneel 0,20 1,00 0,60 0,80 0,80 0,80 0,70

43.1.1 Verhoogd vloerstysteem 23.2.1 Vloerpaneel 1,00 1,00 1,00 1,00 0,80 0,90 0,95

52.2.1 Afvoer 43.1.1 Verhoogd vloerstysteem 1,00 0,40 0,70 1,00 0,80 0,90 0,80

Losmaakbaarheidsindex Project

Functionele Eenheid als normalisatiefactor:

Massa (kg)

▪ 𝐿𝐼𝑝 = Losmaakbaarheidsindex van het project;

▪ 𝐿𝐼𝑛= Losmaakbaarheidsindex van element 𝑛;▪ 𝑚𝑝 = Totale massa van het project;

▪ 𝑚𝑛 = massa van element 𝑛.

𝐿𝐼𝑝 =1

𝑚𝑝∙

𝑖=1

𝑛

𝑚𝑛 ∙ 𝐿𝐼𝑛

Losmaakbaarheidsindex Project

17.1.1 500,00 0,60

21.2.1 200,00 0,83

23.2.1 350,00 0,90

41.1.1 450,00 0,70

43.1.1 100,00 0,95

52.2.1 50,00 0,80

1.650,00 75%

25%

Massa

totaalLosmaakbaarheid

Element ID massa (kg) Losmaakbaarheids

index (LI)

Losmaakbaarheidsindex project

75%

25%

Losmaakbaarheidsindex

Losmaakbaarheidsindex Layers of Brand

17.1.1 500,00 0,60

21.2.1 200,00 0,83

23.2.1 350,00 0,90

Structure 1.050,00 0,74 0,26

41.1.1 450,00 0,70

Skin 450,00 0,70 0,30

52.2.1 50,00 0,80

Services 50,00 0,80 0,20

43.1.1 100,00 0,95

Space Plan 100,00 0,95 0,05

1.650,00 75%

25%

Massa

totaalLosmaakbaarheid

Losmaakbaarheidsindex project

Element ID massa (kg) Losmaakbaarheids

index (LI)

75%

25%

Losmaakbaarheidsindex

0,74

0,26

Structure

0,70

0,30

Skin

0,80

0,20

Services

0,95

0,05

Space Plan

Layers of Brand Score

Space plan 0,90

Services 0,80

Skin 0,70

Structure 0,20

Gewogen losmaakbaarheidsindex project

17.1.1 500,00 0,60

21.2.1 200,00 0,83

23.2.1 350,00 0,90

0,2 Structure 1.050,00 0,74 0,15 0,26

41.1.1 450,00 0,70

0,7 Skin 450,00 0,70 0,49 0,30

52.2.1 50,00 0,80

0,8 Services 50,00 0,80 0,64

43.1.1 100,00 0,95

0,9 Space Plan 100,00 0,95 0,86 0,05

1.650,00 75% 82%

25% 18%

Massa

totaalLosmaakbaarheid

Gewogen

losmaakbaarheid

Gewogen

losmaakbaarheid

Losmaakbaarheidsindex project

Element ID massa (kg) Losmaakbaarheids

index (LI)

Relatief

gewicht

2,6

82%

18%

Losmaakbaarheidsindex

0,74

0,26

Structure

0,70

0,30

Skin

0,80

0,64

Services

0,95

0,05

Space Plan

En nu?

Theorie in de praktijk brengen.

Alba Concepts. | Hintham 152 Rosmalen | info@albaconcepts.nl | www.albaconcepts.nl | 085 782 6768