“Een Koninklijk gebaar...”

N i e u w s b u l l e t i n St icht ing Hof leveranc iers in Neder land Voorburg

Nieuwsbulletin Juni/juli 2014

Colofon:‘Een Koninklijk Gebaar’ is het mede-delingenblad van de Stichting Hofleveranciersin Nederland voor ondernemingen die doorKoningin Beatrix en Koning Willem Alexanderonderscheiden zijn met hetpredicaat Hofleverancier.

doel:De stichting heeft ten doel een bredere bekend-heid en inhoud te geven aan het predicaat‘Hofleverancier’ en wil een bindend element zijnvoor degenen die geïnteresseerd zijn in dezeonderscheiding en accentueert de band met onsVorstenhuis.

doelgroep:Het mededelingenblad richt zich op ondernemers van met dit recht onderscheiden bedrijven en instellingen, commissarissen van de Koning en overige geïnteresseerden c.q. betrokken autoriteiten.

bestuur/organisatie:De stichting wordt geleid door een kleinbestuursteam met daarnaast een adviesraad.Hiervoor is gekozen om slagvaardig te kunnenhandelen. De leden van het bestuur zijn in hetdagelijkse leven niet verbonden aan een onder-neming die is onderscheiden met het predicaat ‘Hofleverancier’ en kunnen zodoende onbe-vooroordeeld hun taken vervullen. Zij doen dit onbezoldigd en op vrijwillige basis.

secretariaat Stichting Hofleveranciers in Nederland. M.R. van der Krogt, coördinator/ secretaris adres: Postbus 158 2270 AD Voorburgtel. +31(0)70-3876528 – 06-24643681E-mail info@hofleverancier.nuWebsite www.hofleverancier.nu

bijdrage:jaarlijkse bijdrage/donatie aan de stichting is gesteld op minimaal € 55,- Hogere bijdragen zijn van harte welkom.

redactienoot:Wilt u ook dat uw onderneming een keer uitgelicht wordt in het ‘Nieuwsbulletin’? Neem dan contact op met de redactie. Overname van artikelen uit dit blad is toegestaan, mits de bron wordt vermeld en een exemplaar van de publicatie aan de stichting wordt toegezonden.

ISSN: 1876-8970

Grafische vormgeving en druk:Drukkerij Van Wijk OostzaanKerkstraat 2661511 EN Oostzaantel. 075-6841203fax 075-6841208

Omslag afbeelding:200 jaar Koninkrijk der Nederlanden, presentatieHofleveranciers Paleis ’t Loo te Apeldoorn 30 april 2014. Foto St. Hofl. In Ned.Nieuwe Hofleveranciers.

Nieuwe HofleveranciersZijne Majesteit de koning heeft in het eerste half jaar van 2014 aan de volgende ondernemingen het predicaat “Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier” verleend.

• Geurts BV. - Conservenfabriek -Dodewaard • Kluin VOF. - Speciaal Optiek – Meppel • Van Rijswijk VOF. - Rijwielhandel – Tilburg • Van Heeswijk VOF. - Bakkerij – Luyksgestel • Ton Paulus BV. - Veerbedrijf – Velden • Reith BV. - Electrotechniek - Neede • Prinsen BV. - Hotel Café Restaurant – Haarlo • Kruit en Kamer BV. - Woninginrichting – Groningen • Van der Woerd BV. - Schoenenmagazijn – Barneveld • Buijtendijk BV. - IJzerwaren – Den helder • H.J. Bischoff VOF. - Sleutelspecialist – Kerkrade • Van der Linde BV. - Woon- & slaapspecialist – Waddinxveen • Noordendorp BV. - Transport – Haaksbergen • Brunink BV. - Machinefabriek – Hardenberg • Schellens BV. – Installatiebedrijf – Reusel • Fa. A. Hoogeveen en Zn. VOF. - Rijwielhandel – Nieuw-Lekkerland

Het bestuur van de Stichting Hofleveranciers in Nederland, alsmede alle aangesloten ondernemingen, wensen de nieuwe betrokkenen van harte geluk met de eervolle onderscheiding en heten hen welkom in de exclusie groep van gerechtigden.

Het bestuur probeert het adressenbestand, alsmede de namen van de ondernemingen waarnaar

de verschillende mailingen worden verzonden, zo up-to-date mogelijk te houden, alsook de lijst

van gerechtigden op haar website. Gebleken is, dat soms het adres en/of de naam van de contact-

persoon niet meer juist is, of dat een onderneming is gestopt om wat voor reden dan ook. Om te

voorkomen dat hetgeen voor u bedoeld is, u niet bereikt, of onnodig verzonden wordt, verzoeken

wij u ons van alle wijzigingen c.q. mutaties in kennis te stellen, zodat wij deze in ons bestand

kunnen verwerken. Dit ook om gegevens aan derden correct te kunnen doorgeven.

Bij voorbaat onze dank.

Bericht van onze administratie

In 2013 is begonnen met de Site van de

Stichting Hofleveranciers in Nederland verder

uit te breiden alsmede helemaal te updaten.

Zo fungeren de namen van de gerechtigde

ondernemingen tevens ook als link naar de

desbetreffende site ’s van de onderscheiden

bedrijven. Door hierop te klikken wordt men

doorverwezen.

Bij het realiseren hiervan hebben we getracht

dit zo correct mogelijk te doen, doch mocht

blijken op de een of andere manier de website

link niet te kloppen of ontbreken, meldt dit dan

bij het secretariaat van de Stichting, zodat we

dan kunnen bekijken waar het euvel zit en dit

dan te herstellen, dit is ook in het belang voor

uw onderneming.

Mocht men verdere zaken hierop vermeld willen

zien, of heeft u bijzondere mededelingen,

meld het ons dan. Het bestuur staat open voor

opmerkingen en suggesties om de website c.q.

voorlichting te verbeteren.

Website

Kort en bondig

Maanen BV, van - Bakkerij – RijnsburgMaenen BV. Drukkerij – MeerssenMaiburg BV. – WaalwijkMaison Blanche Deal, Koffiebranderij – Maas-trichtManintveld, VOF Bakkerij - RockanjeMarne’s Fabrieken BV, De - GroningenMartens & Zoon BV, Jos - Lieshout‘Mathot’ BV, Gezondheidshuis – HaarlemMCM. P. van de Mortel Constructiebedrijf Mach. BV. – Liessel

Meen J. Brood en banketbakkerij - DeldenMeijer CV. Bakkerij - HeemskerkMeinders, Echte Bakker – RijssenMekking V.O.F. – Banketbakkerij - BennekomMensert BV, Aannemersbedrijf Gebr. - DelftMets BV, Joh. - SoestMetz & Zonen, BV Woninginrichting v/h Wed. G. - RotterdamMey BV, Van der - ApeldoornMobach Pottenbakkers BV - UtrechtMoesman BV, Meubelmakerij - ‘s-Gravenhage

Molenaar, Huize - UtrechtMonnikendam BV, Feestartikelen, Jan – HaarlemMourik BV. J. van – Schoen- en Lederhandel – SliedrechtMulder Slagerij – SteenwijkMulderij BV. Juwelier - ApeldoornMunckhof BV. Machinefabriek J.M.v.d. - Horst aan de Maas Mur Brood en Banketbakkerij - Loosdrecht

In de lijst van onderscheiden ondernemingen, die stond gepubliceerd in het “Nieuwsbulletin januari 2014” zijn bij het drukken hiervan een deel die vallen onder de letter M. niet correct en in zijn geheel afgedrukt, ons excuus hiervoor. Hierbij nogmaals de juiste lijst vallende onder die letter.

Rectificatie

Op 30 april hadden alle culinaire lekkerbekken zich verzameld op Paleis het Loo, dit in het kader van de viering 200 jaar Koninkrijk, waarbij dit maal “Vorstelijk tafelen in Nederland” aandacht kreeg of wel de vaderlandse kookgeschiedenis in de afgelopen twee eeuwen. Dit betekent niet enkel lekker eten, maar ook voor al degenen die deze maaltijden bereidden alsook de leveranciers die de goederen hiervoor aanleverden.

Dat hieronder in de afgelopen 200 jaar vele ondernemingen waren die wegens hun leveranties of diensten het predicaat Hofleverancier verkregen hebben valt niet te ontkennen. Tenslotte stelden de Oranjes hier ook hoge eisen aan. Een bijzonder en aandoenlijk voorbeeld in deze is toch wel dit

verhaal uit de 19de eeuw.

200 jaar Vorstelijk tafelen

Op 19 september 1870 richtte de inmiddels

72-jarige Hendrik Grauwlambert, meester-

kok en pasteibakker, handelaar in wild en

pluimvee in Breda, zich in een schrijven tot de

koning. Op kostelijke wijze beschrijft hij hoe

zijn levensloop parallel heeft gelopen aan de

geschiedenis van de koninklijke familie. Het

verhaal begint in 1826 met de bereiding van

een dejeuner voor koning Willem I tijdens

diens bezoek aan Breda. Vervolgens vertelt

hij, dat hij in1830 tijdens het bombardement

van Antwerpen gedurende 27 maanden onder

veel lijden en zware omstandigheden zijn

kookkunsten bleef uitoefenen en dat hij uit-

eindelijk als krijgsgevangene naar Frankrijk

was gevoerd. Doch bij terugkeer in het va-

derland had hij opnieuw het voorrecht mogen

smaken om voor de prins van Oranje (later

Willem II) en diens gevolg een groot diner te

mogen bereiden. Dat hij hetzelfde destijds

ook had mogen doen voor prins Hendrik en

prins Alexander der Nederlanden en hun

gevolg en dat hij in 1835 binnen Breda een

groot en aller-prachtigst diner voor koning

Willem II en de grootvorst van Rusland en ge-

volg had verzorgd. Omstreeks 1836 had hij,

eveneens binnen Breda, een sierlijk dejeuner

bereid aan tafel van prinses Marianne der

Nederlanden en later in hetzelfde jaar nog-

maals tijdens een bezoek van Willem III, toen

nog prins van Oranje. Een zelfde eer was hem

van 9 tot 14 september 1870 weer vergund

tijdens een bezoek van Willem III en zijn ge-

volg aan de gemeente Oosterhout.

Bijvank Schoenen – Nijkerk heeft op 31

december 2013 haar deuren definitief gesloten

in verband met pensionering en gebrek aan

opvolging.

De firma Destil BV, Van der Schoot – Tilburg

is per 27-2-2014 voor een groot deel in

buitenlandse handen terecht gekomen. Naar

aanleiding hiervan heeft de onderneming

volgens de heer J. Bijnen -Controller

besloten het voeren van het

“Hofleverancierschap” te laten vervallen.

Alberts Onderwijs BV. – Sittard is bij vonnis

van de Rechtbank Limburg, locatie Maastricht

op 12 november 2013 in staat van faillissement

verklaard en opgeheven.

Voor C. Geytenbeek & Zns BV. installatietechniek – Zeist is op 7 januari 2014

het faillissement uitgesproken, waarmee een

einde kwam aan deze onderneming.

Metz & Co- Warenhuis te Amsterdam, heeft,

nadat men het elders nog heeft geprobeerd in

2013 de deuren definitief moeten sluiten en is

failliet verklaard.

Linthorst BV, Aannemersbedrijf – Apeldoorn is

op 21 november 2013 failliet verklaard. Delen

van deze onderneming zullen na een doorstart

onder een andere naam worden voortgezet.

Marlet BV, Slagerij - Driebergen/Rijsenburg die

enige jaren geleden door gebrek aan opvolging

in andere handen was overgegaan heeft het

‘Hofleverancierschap’ laten vallen.

De firma Helmstadt BV te Amsterdam, heeft

zijn vestiging aan de Jacob van Campenstraat

in de drukke binnenstad verruild voor een

groter bedrijfspand aan de Keienbergweg in

Amsterdam Zuidoost, waar de onderneming

zich verder kan ontwikkelen op een duurzame

toekomst.

De firma Van Iersel BV. Metalen ramenfabriek te Made heeft haar bedrijfsnaam officieel

gewijzigd in

“Van Iersel Geveltechniek”

Chef-kok Paul Fagel met de Nederlandse vlag.

v.l.n.r Janny de Moor, Nico de Rooij, Albert Tielemans de drie schrijvers van het boek-werk “Vorstelijk tafelen” en Ank Bijleveld-Schouten.

Terugkijkend schrijft hij, dat hij menig ko-

ninklijke en prinselijke tong heeft mogen be-

roeren met zijn kookkunst, doch buiten deze

hoge eer en bediening heeft hij op zijn be-

jaarden leeftijd geen andere of hogere wens

dan vergunning te krijgen om het koninklij-

ke wapen voor zijn woning te mogen plaat-

sen met de titel van Hofleverancier. Na zo’n

schitterende opsomming van verdiensten aan

het Koninklijk Huis kon Willem III, die mis-

schien nog de smaak op de tong had van het

laatst genoten diner verzorgd door de heer H.

Grauwlambert, hem de titel hofleverancier op

diens leeftijd niet weigeren zodat hem op 23

september 1870 de titel werd verleend.

Kortom reden te meer voor de Stichting Hofleve-

ranciers in Nederland, aan dit evenement en de

het tot stand komen hiervan zijn medewerking

te verlenen in het kader van 200 jaar Koninkrijk

en namens alle begunstigde ondernemingen.

Na diverse toespraken waaronder die van ook

oud minister-president Dries van Aagt, ging het

publiek onder leiding van Nationaal Comité-

voorzitter Ank Bijleveld-Schouten naar buiten

toe om de culinaire parade te openen die de

verschillende aspecten, leveranciers en ingredi-

enten uit de vaderlandse keuken verbeeldden.

Deze werd geopend door de welbekende chef-

kok Paul Fagel met de Nederlandse vlag, waarna

daar achter namens alle Hofleveranciers door

de Stichting Hofleveranciers in Nederland , als

eerbetoon aan alle onderscheiden ondernemin-

gen uit de afgelopen 200 jaar een groot Hofle-

veranciers wapenbord van den koning en zijn

rijk werd meegedragen als kenmerk waarmee

de band met het vorstenhuis en de begunstigde

ondernemingen werd bekrachtigd. Dit zeer oude

wapenbord uit de 19de eeuw mocht zeker als

een blikvanger worden beschouwd. Hierna kon

iedereen genieten van enkele exquise hapjes

uit de keuken van onder meer Koning Willem I

en genieten van een zachte jenever uit Schie-

dam of een lekkere haring, welke namens Het

Nederlands Visbureau afd. haringsector werden

gepresenteerd.

Hierna kwamen twaalf leden van het Koksgilde

die de twaalf provincies vertegenwoordigden,

maar ook Tielse Flipje was present net zoals de

jeneverstokers uit Schiedam, de Aardbeienprin-

ses, de Confrérie de L’Asperge Limbourgondië,

de Hollandse kruidentuin, ons nationaal vispro-

duct bij wijze van het Haringmeisje en vele an-

deren die te doen hadden met onze vaderlandse

kookgeschiedenis.

De stoet werd afgesloten door Chef-kok Albert

Tielemans, verkleed als Johan Pieter Gros, eer-

ste kok van Koning Willem I , die, nadat hij

staande in zijn rijtuig een proclamatie had af-

gekondigd, het eerste exemplaar van het boek-

werk “Vorstelijk tafelen in Nederland” zou over-

handigen aan Ank Bijleveld-Schouten. Echter

omdat er een gigantische onweersbui losbarstte

werd dit binnen gedaan op Paleis het Loo.

Hierna kon iedereen genieten van enkele exqui-

se hapjes uit de keuken van onder meer Koning

Willem I en genieten van een zachte jenever uit

Schiedam of een lekkere haring,

welke namens Het Nederlands Visbureau afd.

haringsector werden gepresenteerd. In het ju-

bileumboek tref je een historisch overzicht van

de vaderlandse kookgeschiedenis met authen-

tiek beeldmateriaal, beroemde eettaferelen

van Hollandse meesters, afgewisseld met sma-

kelijke anekdotes en interviews. Ook vind je 150

van de meest typerende, waaronder 10 unieke,

gerechten van de chef-kok van Koning Willem I.

maar ook van andere leden van ons Koningshuis

uit de afgelopen 200 jaar. Deze Koninklijke ge-

rechten staan in de komende maanden op de

menukaart bij honderden restaurants en hotels.

En voor diegenen die graag thuis de keukenprins

of -prinses willen zijn, is het natuurlijk mogelijk

om aan de hand van de zeer uitvoerig beschre-

ven gerechten en de daarvoor benodigde ingre-

diënten en bereidingswijze, dit thuis te maken

en zo hun familie en gasten op een vorstelijk cu-

linaire dis te kunnen trakteren. Een ieder kan dit

vorstelijke kookboek bestellen via http://www.

vorstelijktafelen.nl , zolang de voorraad strekt.

Onder deze noemer is op 10 mei 2014 een ten-toonstelling geopend in het Haarlems Historisch Museum welke mede tot stand kwam door me-dewerking van de Stichting Hofleveranciers in Nederland die hiervoor bijzondere wapenborden uit haar collectie tijdelijk beschikbaar stelde. Het museum wil hiermee haar inwoners en be-zoekers kennis laten maken met deze Haarlem-se bedrijven en hun rijke historie. Ook al werd het eerste predicaat Hofleverancier in Haarlem pas in 1827 door Koning Willem I afgegeven aan de haringverkoper Arnoldus van Broekhuizen, leert ons de geschiedenis,dat deze visverkoper al sinds 1814 de Oranjes als klant had,

Zodat zij letterlijk en figuurlijk van die tijd af aan leverancier aan het Hof te Amsterdam en Brussel waren en dit drie generaties mochten doen. (zie artikel verder in het Nieuwsbulletin) Door de economische groei in de tweede helft van de 19e eeuw ontwikkelde de Haarlemse middenstand zich verder en kregen diverse ondernemingen dit recht voor onder andere vernieuwende of verbeterde methodes alsook industrialisatie. Wat vroeger begon als een ge-wone broodbakker of banketbakker zou zich ontwikkelen in een brood- of chocoladefabriek. Ook op het gebied van land en tuinbouw ge-noot Haarlem zijn bekendheid. De tuinen van de voormalige firma Krelage (bloem- en zaad-handelaars) werden velen malen bezocht door de Oranjes. Maar ook de gewone middenstand, die tijdens een bezoek van de Koning of Konin-gin iets mochten leveren konden vaak na afloop als beloning rekenen op deze titel. Van vis tot comestibles, van tabak- tot kruidenverkoper, van feestartikelen tot kinderspeelgoed, van li-monade tot alcoholische dranken, van zilver- en goudwerken tot spiegelmaker en vergulder, van geneeskrachtig bronwater tot gezondheidsarti-kelen etc. etc. ,

kortom in alle gelederen kon men in Haarlem de afgelopen 200 jaar ondernemingen terug vin-den aan wie dit recht was vergund. De tentoonstelling laat daarom een mix zien van ondernemingen die in het verleden als in het heden dit prerogatief hebben verkregen, aan-gevuld met verschillende wapenborden die zijn gevoerd als kenmerk van dit recht, waarmee een verband wordt gelegd tussen 200 jaar Haar-lemse Hofleveranciers en de Oranjes. Deze tentoonstelling is te zien

200 jaar Haarlemse Hofleveranciers

Een haring voor de Koning !

Zo waren onder meer A. van Meeteren en A.C.

Legel beiden uit Den Haag leveranciers van diverse vissoorten aan de verschillende Hoven van de Oranjes. Hetgeen men ook duidelijk in hun advertentie lieten blijken, mede vanwege het feit dat men het predicaat Hofleverancier van de Koning had ontvangen. Daarnaast was er ook nog de firma A. Broekhuijse(n) haring- en visverkopers uit Haarlem die deze gunst was vergund, hetgeen best opmerkelijk was.

Omstreeks 1804 moet de Leijenaar Aard/Ar-

noldus van Broekhuise(n) (later zal de naam

verbasteren in Broekhuizen) met zijn gezin,

komende uit Alkemade/Oude Wetering, zich

gevestigd hebben te Haarlem. Waarschijnlijk

zag hij meer mogelijkheden om in die stad een

nering in verse vis te beginnen. Toch pas later

kunnen wij dit opmaken via een advertentie

“de Opregte Haarlemsche Courant” van 19 no-

vember 1818. Hierin gaf hij te kennen dat hij

een nieuwe partij verse vis zou ontvangen.

Tevens kunnen we hier ook opmaken waar zijn

nering was gevestigd: in de Grote Houtstraat

tegenover het Proveniershuis.

Door middel van dergelijke advertenties richtte

hij zich vooral op de meer draagkrachtige bur-

ger van die tijd. Nadien zullen we in de daarop

komende jaren meer advertenties van Broek-

huizen tegen komen waarin hij zijn

clientèle er op attendeert, dat er weer nieuwe

verse vis te verkrijgen is, en hoeveel men wilde

bestellen.

Haring speelt al eeuwenlang een voorname rol

in de geschiedenis van Nederland. Met name in

de late Middeleeuwen was vis en de haringhan-

del een van de hoofdpijlers van de toenmalige

economie. En werd er niet tijdens een bele-

gering wit brood met haring en hutspot uitge-

deeld, kortom Haring is een stukje volkscultuur

geworden. Niet enkel als voedsel maar ook in

de kunst ziet men her en der een haring opdui-

ken, zoals op het schilderij van Joseph de Bray

waarin ook het gedicht ode aan de haring van

Jacob Westerbaen uit 1656 staat afgebeeld.

Daarnaast ook in spreekwoordelijke uitdrukkin-

gen en gezegdes zoals bijvoorbeeld; “Als harin-

gen in een ton zitten”, “haring bij de vleet”

of “die haring braadt niet”. Kortom de haring

is altijd al een oer-Hollands product geweest.

Ook voor de Oranjes was de haring een niet te

versmaden lekkernij, hetgeen wel blijkt uit de

diverse menu’s en recepturen waarin dit zee-

banket voor hen in verwerkt werd, onder meer

door Johan Pieter Gros, de eerste kok van Ko-

ning Willem I. Het gaat dan niet enkel om de

luxere vissoorten als oesters en kreeft, maar

ook om snoek, tong en haring. Gezien de ver-

schillende Hoven die de Oranjes hadden in die

tijd, zowel in België als Nederland, waren hier-

voor ook diverse leveranciers benaderd door de

hiermee belaste hoffunctionarissen. Joseph de Bray, lofzang op de pekelharing 1656

vanaf 10 mei t/m 3 augustus 2014 in het Haarlems Historisch Museum, Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem. Zo/Ma: 12-17 uur ---- Di/Za: 11-17 uur

van, zoals wederom in “de Opregte Haarlemsche Courant” 2 juli 1829. Blijkbaar verliepen de zaken voorspoedig, zijn zoon Willem was in de Warmoestraat te Haarlem een nering in vis begonnen, terwijl Arnoldus jr.er een op zette in Utrecht. Blijkbaar vond Arnol-dus van Broekhuizen sr. het zo langzamerhand tijd worden, mede ook gezien zijn leeftijd; hij liep tegen de zeventig, om te stoppen met zijn zaak. Deze zou door zijn zoon Willem in 1840 worden voortgezet, die het assortiment uitbrei-de met naast vis ook diverse soorten vruchtenlimonades en mineraal wateren ging verkopen.

Ondanks dat genoot Van Broekhuizen nog steeds het voorrecht van leveranties ten Hove, blijkensdat Koning Willem II op 16 oktober 1841 de titel van ‘Hofleverancier’ verleende aan Willem van Broekhuizen, als opvolger van zijn vaders af-faires. Sindsdien zien we dan ook in adverten-ties het ‘Koninklijk wapen’ naast de vermelding ‘Hofleverancier van Z.M. den Koning’. Ook diens opvolger Koning Willem III verleende op 31 maart 1851, Willem Broekhuizen, haringverkoper gevestigd aan de Grote Houtstraat Wijk 2 no. 564, opnieuw het recht tot voortzetting van het voeren van

het Koninklijk Wapen.

Dat een dergelijk voorrecht in die tijd invloed had op de verkoop van vis en aanverwante pro-ducten blijkt nogmaals uit het volgende:

Na het overlijden van Willem van Broekhuizen op 27 januari 1870 te Haarlem, vroeg zijn wedu-we Margertha Akkerman, die sinds dien de zaak voortzette in dat jaar op nieuw het recht tot het voeren van het Koninklijk Wapen aan met de titel “Hofleverancier”. Dit omdat de vorige ver-lening op naam van haar man stond en dat zoiets

voordelige uitwerking had op de zaak. Met intrekking van het predicaat op haar mans-naam verkreeg zij op 3 april 1870 een nieuwe die te naam stond op Wed. van Broekhuizen geb. Ak-kerman. Na 75 jaar vis en haring geleverd te hebben aan de Koninklijke familie werd in 1889 het laatste tonnetje afgeleverd. Niet van wege de kwaliteit of dat de voorliefde van hen voor de Haring was verdwenen maar omdat de weduwe van Broek-huizen geb. Akkerman kwam te overlijden en de viszaak Van Broekhuizen tot een definitief einde kwam.

Er zijn maar weinig ondernemingen die in de afgelopen 200 jaar een lange leveringsgeschie-denis hebben gekend of door de steeds troon opvolgende monarchen achter elkaar zijn on-derscheiden in dergelijke voedingsbranche. Ging het hier enkel om een nationaal product of was het toch die smaak van deze Hollandse lekkernij die al eeuwen in ons zit geworsteld en ondenkbaar is geworden waarvan het happen van de Hollandse Nieuwe behoort tot een van

de bekendste tradities ongeacht rang of stand.

Dat Broekhuizen ook door de hof-functionaris was verzocht haring te leveren aan de Konink-lijke familie kan men opmaken uit een rapport van de Hofcommissie van 23 augustus 1827. Hierin word melding gemaakt dat Arnoldus van Broekhuizen sedert het jaar 1814 verse haring leverde zowel ten dienste der Hofhouding van Z. M. de Koning Willem I als voor dat van zijn Moe-der, Prinses Wilhelmina (1751-1820). Dat laatste was niet zo verwonderlijk, daar zij, komende uit Berlin, zich op 10 januari 1814 vestigde in Haarlem in Paviljoen Welgelegen in de Haarlem-merhout. (Haar dochter Louise, die weduwe was nam haar intrek in een buitenhuis aan het Spaarne aldaar.)

De reden van deze vermelding aangaande Ar-noldus van Broekhuizen in dat rapport was naar aanleiding van zijn verzoek op 1 augustus 1827 aan de Koning tot het mogen plaatsen van het Koninklijk Wapen voor zijn woning alsmede zich voortaan te mogen noemen Hofleverancier van Zijne Majesteit. Daar het in die tijd de regel was dat dergelijke titels niet zouden worden verleend of bij zeer hoge uitzondering aan on-dernemingen die gevestigd waren buiten de ste-den waar de vorst resideerde, zal de levering eertijds aan ‘s Konings moeder alsook constante levering ten dienste der Hofhouding van de Ko-ning een rol hebben gespeeld tot het verkrijgen hiervan. Zo tekende Koning Willem I in zijn pa-leis te Laken dit besluit op 28 augustus 1827.

Traditionele haring happen/foto Ned. visbureau

Dit wilde niet zeggen dat hij nu het alleenrecht tot leveranties hiertoe had ten Hove, maar wel dat men uiterst tevreden was aangaande de kwaliteit van de vis/haring. Hetgeen blijkt uit de diverse leveringen en rekeningen uit en na-dien die tijd aan de Hofhouding van de Koning onder meer te Brussel. Zo leverde hij in juli 1829 maar liefs 510 Nieuwe haringen aan het Hof aldaarHet zal vanzelfsprekend zijn geweest dat Broekhuizen zeer verguld was met deze eer en dit ook aan zijn clientèle kenbaar wilde maken. In zijn advertenties maakte hij hier melding