Een eerste blik op de SEO-V(erkort)

Filip Morisse – Emilie Vandeputte – Celine Lefere – Edda Janssens

ProgrammaSnel door het model

Achtergrond SEO-V

De schaal van dichtbij

Vergelijking en complementariteit met SEO-R²

Klinische ervaringen

Snel door het model

Model Došen

Kernwoorden per fase – maak je eigen model!

Kernelementen ‘eigen’ model van emotionele ontwikkeling

Adaptatie Eerste socialisatie Eerste individuatie Identificatie Realiteitsbewust-wording

FASE I FASE II FASE III FASE IV FASE V

Fase 1: adaptatie (0-6 maand)

Fase 2: eerste socialisatie (6-18 maand)

Fase 3: eerste individuatie (18 maand – 3 jaar)

Fase 4: identificatie (3-7 jaar)

Fase 5: realiteitsbewustwording (7-12 jaar)

Achtergrond SEO-V

NEED

• Network on Europeans for Emotional Development

• Gesticht in 2015 door Tanja Sappok, Anton Došen, Stijn Vandevelde en Filip Morisse

• Inmiddels Europese groep van 30-tal clinici/wetenschappers uit B, NL, D & UK

SEO-V: ambities

• Betrouwbaar instrument in het klinisch werk

• Psychometrisch geldige schaal voor wetenschappelijk onderzoek

• Uitgegeven in Duits en Nederlands (later evt. Engels)

• Gebaseerd op SEO-R²

• Consensusproces van alle SEO-R² items (556) met 30 Europese experts:

• Hoe geschikt is dit item voor dit niveau van emotionele ontwikkeling ? (expertvaliditeit)

• Is dit item omschreven in observeerbaar gedrag ?

• Rephrasen 200 geselecteerde itemsSappok, T., Barrett, B., Vandevelde, S., Heinrich, M., Poppe, L., Sterkenburg, P., Vonk, J., Kolb, J., Claes, C., Došen, A., & Morisse, F. . (2016). Scale of Emotional Development-Short. Research in Developmental Disabilities 59, 166–175.

De schaal van dichtbij

Concept en structuur SEO-V

• Semigestructureerd interview met 1 beoordelaar en minimaal 2 informanten

• 8 domeinen (i.p.v. 13)1. Omgaan met het eigen lichaam

2. Omgaan met belangrijke anderen

3. Omgaan met een veranderende omgeving – objectpermanentie

4. Differentiatie van emoties

5. Omgaan met medecliënten

6. Omgaan met materiaal – activiteiten

7. Communicatie

8. Affectregulatie

• 200 binaire items; meest gekozen items bepaalt gescoorde fase

• Afnameduur: ongeveer 1u

Oefening…

Het eindresultaat is van belang: hij werkt af wat hij begonnen is (ook tegen zijn zin).

Hij vertoont angst, woede, teruggetrokkenheid bij bepaalde sensorische prikkels.

Hij kan, los van eigen ervaringen, meevoelen met een ander.

Er is beginnende impulscontrole, mits de ‘belangrijke andere’ in de buurt is of extern reguleert en bijstuurt.

Hij houdt van repetitief bezig zijn, herhalen van bewegingen.

Er ontstaan beginnende vriendschappen.

Hij gebruikt het woord ‘IK’.

Uit eigenbelang ‘helpt’ hij op eigen initiatief.

Hij kan uit het ‘hier en nu’ stappen in zijn communicatie.

Hij toont woede bij separatie van de ‘belangrijke andere’.

Hij houdt van repetitief bezig zijn, herhalen van bewegingen. (fase 1)

Hij vertoont angst, woede, teruggetrokkenheid bij bepaalde sensorische prikkels. (fase 1)

Er is beginnende impulscontrole, mits de ‘belangrijke andere’ in de buurt is of extern reguleert en bijstuurt. (fase 2)

Hij toont woede bij separatie van de ‘belangrijke andere’. (fase 2)

Hij gebruikt het woord ‘IK’. (fase 3)

Uit eigen belang ‘helpt’ hij op eigen initiatief. (fase 3)

Er ontstaan beginnende vriendschappen. (fase 4)

Hij kan uit het ‘hier en nu’ stappen in zijn communicatie. (fase 4)

Hij kan, los van eigen ervaringen, meevoelen met een ander. (fase 5)

Het eindresultaat is van belang: hij werkt af wat hij begonnen is (ook tegen zijn zin). (fase 5)

• Handleiding met de ‘Mijlpalen van de emotionele ontwikkeling’

• Afnameformulier

Wat heb je nodig?

• Beoordelaar met achtergrondkennis emotionele ontwikkeling

• Minstens 2 participanten uit verschillende contexten

• Persoon minstens 6 maanden kennen

• Na opname in klinisch-residentiële context: vanaf 2 weken, persoon minstens 3 maanden kennen

• Minimum afgelopen 2 weken en maximum afgelopen 12 weken scoren

Aan de slag!

• Semigestructureerd interview

• Waarneembaar gedrag scoren

• Algemene inleiding model Došen en werkwijze van de SEO-V

• Domein per domein scoren

• Items scoren met ‘ja’ of ‘nee’

• Afnameduur: ongeveer 1 uur

Scoring

Per domein

• Fase met meeste ‘ja’-antwoorden

• Meerdere fasen met dezelfde score: ‘Mijlpalen van de emotionele ontwikkeling’

• Twijfel: lagere fase

• Aanduiden op het ontwikkelingsprofiel

Eindresultaat

• Scores in opgaande volgorde ordenen in de hokjes

• De vier na laagste waarde = het eindresultaat

• Discrepantie: volledig ontwikkelingsprofiel

Vergelijking en complementariteit met SEO-R²

Klinische ervaringen

Het onderzoek• Doctoraatsstudie, in samenwerking met Hogeschool Gent en vzw SEN

• Masterproef

• Kadert binnen de activiteiten van de NEED-groep

• Simultaan in verschillende Europese landen uitgevoerd/uit te voeren: Duitsland, Nederland en België.

• In België: vzw Tordale te Torhout

• Doel: validiteit en bruikbaarheid SEO-V nagaan

• Steekproef: at random, reeds SEO-R afgenomen

Kwantitatief onderzoek

• 45 SEO-V afnames

• Sinds maart 2017

• Afgenomen door psychologisch assistente vzw Tordale en masterproefstudent UGent

Kwalitatief onderzoek

• 38 korte: SEO-V

• 14 lange: SEO-V & SEO-R² & assessment SEO & ondersteuning

Onze ervaringen met de schaal

• Kennis EO nodig!

• Ervaring met de SEO-R²

• Vastlopen bij een domein: SEO-R² erbij nemen

• 1 uur bij complexe casus is niet voldoende

• Input van verschillende participanten noodzakelijk

• Beperkt aantal criteria om een fase te kiezen, vooral bij complexe casus

• In pedagogische setting: eerste aanzet, ‘is er iets aan de hand?’

• Alle fasen worden bekeken

• Bij toekenning fase: volledig profiel niet uit het oog verliezen

• Welke schaal gebruiken: afhankelijk van vraag en complexiteit

• Het blijft subjectief

Kwalitatief onderzoek

SEO-V

• Positief

oDe duur is korter

oConcrete vragen, mits uitleg beoordelaar

oSnel resultaat

oElke fase grondiger bekeken

oGroot deel van de bevraagden wil deze schaal gebruiken

• Negatief

oTijdsdruk: 1 uur voor 200 items

oIntensief

oGevaar om te reduceren tot een aankruisversie

oIndruk dat je niet alles kan zeggen

oWeinig ruimte voor interactie

oGeen dynamische aanpak

oMoeilijke terminologie

SEO-V & assessment SEO

• Het gevoel veel zaken te weten te komen

• Voldoende vragen om een beeld te krijgen

• Kortere duur: lagere drempel om SEO in beeld te brengen

• Bij nieuwe intake: snel beeld krijgen

• Door aankruisversie: groter gevaar om mensen te reduceren tot een fase

• Grondiger beeld bij de SEO-R², men staat langer stil bij vragen

SEO-V & ondersteuning

• Goed voor een eerste richting/snelle screening, maar uitwerken met SEO-R²

• Goed om tussendoor nog eens stil te staan bij de EO, indien nodig de SEO-R² erbij nemen

• Diagnostisch instrument: niet onmiddellijk weten hoe je moet handelen

• SEO-R²: nodig om de noden van een persoon te achterhalen

Psychometrisch onderzoek

• Samenstelling steekproef

• Verschillen tussen inschaling met SEO-V of met SEO-R

• Invloed van mate van VB of comorbiditeit

• Algemene bevinding m.b.t. de SEO-V

• Conclusies psychologisch assistente vzw Tordale

Geslacht (n=45): 36 vrouwen, 9 mannen

Leeftijd (n=45): Gemiddelde leeftijd: 43,9 jaar. Jongste participant: 22. Oudste

participant: 68. Grootste groep participanten: tussen 50 en 59 jaar oud.

Verstandelijke beperking (n=44): licht (16), matige (18), ernstige (10)

verstandelijke beperking.

Bijkomende psychiatrische diagnose of gedragsproblemen (n=45): 25

Periode in de voorziening (n=45): Gemiddeld: 22 jaar, minimum: 5 jaar,

maximum: 46 jaar. Spreiding: meeste participanten in categorieën 10-19j in

de voorziening en 20-29j in de voorziening.

Algemeen:

• Stabiel = 23

• Stijging = 22 (4 daarvan komen overeen met aanvoelen ortho)

• Daling = 1

Significante verschillen tussen inschaling met SEO-V of met SEO-R

SEO-Rmin SEO-Rmax

Significante verschillen tussen inschaling met SEO-V of met SEO-R

Verschil in inschatting: SEO-V > SEO-R

Invloed van mate van VB of comorbiditeit

Exploratief toetsen of deze verschillen ook zichtbaar zijn wanneer rekening

gehouden wordt met mate van VB of comorbiditeit.

• Het verschil in scoring is tussen beide versies van het instrument even

sterk aanwezig is bij zowel cliënten met een lichte, matige als ernstige

verstandelijke beperking.

• Geen significante verschillen te zien in de verschilscores wanneer er wel

of geen sprake is van comorbiditeit.

Algemene bevinding m.b.t. de SEO-V

De grootste groep cliënten wordt ingeschaald in fase 3, geen enkele cliënt in fase 5 en slechts 3 cliënten in fase 1.

Conclusies psychologisch assistente vzw Tordale

• Algemene scores met SEO-V stabiel of hoger dan SEO-R

• Verwachting hogere schatting: hogere score

• Patroon in domeinen waarop hoger gescoord met SEO-V

• Omgaan met eigen lichaam

• Omgaan met veranderen omgeving – permanentie van object

• Omgaan met materiaal – activatie

• Communicatie

• Patroon in domeinen waarop lagere gescoord met SEO-V:

• Differentiatie van emoties

• Omgaan met medecliënten

• Affectregulatie

Een eerste blik op de SEO-V(erkort)

Filip Morisse – Emilie Vandeputte – Celine Lefere – Edda Janssens