Een bordje volstaat niet - Mechelen

3-6-2020 Luister naar Congolese Belgen voor je een bordje bi…

https://www.standaard.be/cnt/dmf20190625_04479394 1/9

Een bordje volstaatnietEen groep Congolezen en Belgen wilde eennieuw beeld naast een koloniaal monumentplaatsen. Ze zijn teleurgesteld dat de stad al eentekst met duiding liet plaatsen zonder hen erbijte betrekken.

Met een groep van vijftien Congolezen en Belgen werk-ten we in het kader van de Contour Biënnale in Mechelenaan een kunstproject rond het koloniale monument aan deSchuttersvest. Dat monument werd in 1953 opgericht inopdracht van de Mechelse Koloniale Kring, ter ere van ‘31pioniers die gestorven zijn voor de beschaving in Congo’,onder wie Willem Van Kerckhoven. Die Mechelaar steldezich vooral militair ten dienste van het koloniale project



van koning Leopold II, tijdens een expeditie die de kolonieoostwaarts moest uitbreiden. Hij was de bekendste van de31 Mechelaars en stond al tijdens zijn leven bekend om hetspoor van vernieling dat hij achterliet.

Het monument in Mechelen van Lode Eyckermans iseen prachtig en intrigerend beeld, met twee gestileerdeCongolese hoofden van een man en een vrouw. Volgenszijn zoon zou Eycker mans Patrice Lumumba als modelhebben genomen. Het beeld esthetiseert het Afrikaanseras. Je zou het dus als een huldiging kunnen lezen. Maarhet staat in schril contrast met de inscriptie op de sokkel.

Het nieuwe beeld met de nieuwe inscriptie. © rr

Het nieuwe beeld met de nieuwe inscriptie. <spanclass="credit">rr



Ons alternatief is een exacte kopie van het beeld, op hal-ve grootte, maar met een nieuwe inscriptie. Die wilden webij het monument plaatsen. We lieten al in februari aan dediensten van burgemeester Bart Somers (Open VLD) we-ten dat we hiermee bezig waren. Toch werd op 23 mei, vlakvoor ons bezoek aan de burgemeester, bij het monumenteen tekst geplaatst met historische duiding over ons pro-blematische koloniale verleden. De tekst werd jammer ge-noeg opgesteld zonder enige inspraak van Mechelse bur-gers met Congolese roots. Zo begint hij: ‘Het stadsbestuurvan Mechelen laat dit standbeeld hier staan om aan dewreedheden van het koloniale regime te herinneren. Het isniet langer een verheerlijking van de “pioniers”, maar eenveroordeling van het mensonterend karakter van ons kolo-niale verleden.’

Herdenk de Congolezen

Onze tekst spreekt over de gruwelijke feitenvan de kolonisatie in haar geheel

Onze nieuwe tekst gaat verder dan die specifieke contextvan het Congo van Leopold II en van de ‘Mechelse pio-niers’. Wij spreken over de gruwelijke feiten van de koloni-satie in haar geheel, de gevolgen ervan op onze welvaart ende ontwrichting van de Congolese beschaving. We kijkenook naar wat beschaving inhoudt. Hoe we kunnen samen-leven in dialoog en met respect voor elkaar. We vermelden



ook de namen van Congolezen die het recht hebben omherdacht te worden. Want zoals de officiële tekst ook op-merkt: ‘De hoofden van de Centraal-Afrikaanse man envrouw lijken symbool te staan voor de bestemmelingenvan dit “beschavingsoffensief”’. Volgens ons was het logi-scher om Congolezen te eren die geleden hebben en tochpositief bijgedragen hebben aan de Congolese onafhanke-lijkheid en beschaving.

Voor alle duidelijkheid, we zijn blij met het standpuntdat burgemeester Somers en de stad innemen. We begrij-pen dat het voor hem moeilijk was dat wij toch nog kritiekhadden op een beslissing die als positief beschouwd moetworden. Misschien lijkt het alsof het nooit goed genoeg is.Maar van de beste burgervader ter wereld hadden we tochgehoopt dat hij even zou luisteren naar wat wij te vertellenhebben. Hij had toch kunnen terugkoppelen naar zijn Con-golees-Belgische burgers, zeker aangezien deze materie ge-voelig ligt voor hen?

Hij had de discussie kunnen aangaan en een tekst kun-nen maken die van onderuit vormgegeven is. Want hij kaner toch niet omheen dat een koloniaal beeld vooral de Con-golese Belgen raakt, aangezien zij ten gevolge van deze ko-lonisatie nog geregeld racisme ondervinden. Het is belang-rijk om niet alleen een duidend kader te plaatsen, maar omook te spreken over de gevolgen tot vandaag en onze geza-menlijke toekomst.

Het oude monument eert ‘Mechelse pioniers’. © rr

Het oude monument eert ‘Mechelse pioniers’. <spanclass="credit">rr



Dialoog over ons verleden

Gelukkig hebben wij mooie momenten gekend toen wehet over de tekst hadden, momenten van ontlading, omdatbepaalde dingen eindelijk gezegd en erkend werden. Wediscussieerden en lieten verschillende meningen aan bodkomen. Die waren er wel degelijk. Discussie hoeft niet po-lariserend te zijn, dat hebben wij zelf ondervonden. Is datniet waar participatie om draait?

We zijn blij met alles wat uit het gesprek met de burge-meester kan voortvloeien, bijvoorbeeld een voorstel omeen herdenkingsmoment te organiseren. Wij hopen vanharte dat er inderdaad een dialoog over ons gezamenlijke,koloniale verleden kan komen in Mechelen. En dit hopelijkmet inspraak vanuit de basis, en niet andersom. Zo niet,zullen de Congolese Belgen, Belgen en Congolezen hunstem steeds luider verheffen.

Ondertekend door vijf inwoners van Mechelen:

Bie Michels (kunstenares)

Georgine Dibua (coördinatrice vzw Bakushinta)

Lieven Miguel Kandolo (journalist)

Anne Wetsi Mpoma (kunsthistorica)

Michel Witanga (dominee)

De tekst van de nieuwe inscriptie:De kolonisatie van Congobetekende een schok

voor de menselijke beschaving.In haar naam zijn er gruweldaden gebeurd,



dorpen verbrand

en oude koninkrijken verdwenen.Zij sneed Congo af van zijn geschiedenis,droeg bij tot de belgische welvaart

en ontwrichtte Congo’s samenleving.beschaving betekent respect,gelijkheid en dialoog,

met perspectiefop een gezamenlijke toekomst.Dit nieuwe opschrift brengt hulde

aan de miljoenen slachtoffers en heldenvan het koloniale tijdperk,bekend en minder bekend.

Bakoko Na Biso:NgakapiBoali

Woto-A-MbengaLusinga Iwa Ng’ombeKasongo Nyembo

Simon KimbanguPaul Panda FarnanaPatrice Lumumba

Joseph MalulaPaul Lomami-Tshibamba…

d.be/extra/s

Een bordje volstaat niet - Mechelen

Documents

Transcript of Een bordje volstaat niet - Mechelen