Een bloeiend jaar

Jaarverslag 2014

1

Inhoud

Voorwoord

1. Onze waarden in de praktijk - De basiswaarden - Living Values in Education - UNESCO oriëntatieschool - Iedere stem telt: sociocratische besluitvorming in de praktijk

2. Onze passie: Vraag-gestuurd onderwijs - De leerling centraal - Meer belangstelling voor De Vrije Ruimte en het vraag-gestuurd onderwijs - Meer leerlingen - Aansluiting met het reguliere onderwijs

3. Het kernteam en de docenten - Het kernteam - De docenten - De kwaliteit van het onderwijs: het oordeel van de Onderwijsinspectie

4. Terugkijken op bijzondere momenten

5. Toelichting bij het financieel jaarverslag 2014 en begroting 2015

2

Voorwoord Verwondering, nieuwsgierigheid en vandaaruit leren, zó leren dat het bij jou past, dat is waar alle vrijwilligers van De Vrije Ruimte zich voor onze schoolgaande kinderen voor inzetten. Vrijwilligers maken onze school mogelijk: het kernteam van begeleiders, de docenten, alle mensen die activiteiten in de school en erom heen organiseren én in veel gevallen de ouders. Een mooi voorbeeld van het werk van ouders is dit jaarverslag waarin u een compleet overzicht krijgt van het afgelopen schooljaar. Voor De Vrije Ruimte een bloeiend jaar!

Als bestuur kijken wij terug op een drukke periode waarin veel verschillende onderwerpen gelijktijdig speelden. De drie doelstellingen: hoge kwaliteit van onderwijs bieden, groei van het aantal kinderen en het verbeteren van de financiële situatie, konden alleen behaald worden doordat enthousiaste ouders, begeleiders en andere vrijwilligers, hun schouders hieronder hebben gezet. Zij hebben forse inspanningen geleverd. Onze hartelijke dank hiervoor!

Voor de komende periode streeft het bestuur, dat in 2014 is uitgebreid met Richard Rensman, naar ruimere financiële middelen en het zoeken naar wegen om bekostiging van kernteamleden mogelijk te maken.

In dit jaarverslag kunt u lezen over de activiteiten voor en door de kinderen, hun verhalen, resultaten, uitkomsten van de onderwijsinspectie, sociocratische kringen, Living Values, wat het betekent om een UNESCO school te zijn en nog veel mee zoals toelichting op de financiën en de begroting. Dit overzicht met foto’s en verhalen is samengesteld door Rosa Molenaar die wij daarvoor veel dank zeggen. Wij vinden het een prachtig verslag geworden.

Wij wensen u bij het lezen hiervan veel leesplezier toe. Wij hopen u hiermee ook te inspireren en misschien brengt het u op nieuwe ideeën voor onze school. Want goed onderwijs, daar gaat het ons om.

Hans Herlaar, Peter Roemeling en Richard Rensman

3

1. Onze waarden in de praktijk

De basiswaarden

Onze basiswaarden zijn veiligheid, diversiteit, verwondering, zelfvertrouwen, passie en vrijheid. Ze vormen het uitgangspunt voor ons dagelijks handelen. Een inspirerend voorbeeld waarin we de basiswaarden kunnen terugvinden is de portrettengalerij die elk jaar in oktober wordt gemaakt en het hele schooljaar te bewonderen is in het souterrain.

Het is inmiddels een traditie op De Vrije Ruimte: aan het begin van het schooljaar nadenken over wie je bent, waar je blij van wordt en waar je goed in bent. En ook: hoe je jezelf wilt laten zien aan de wereld om je heen. Het is een hele uitdaging, zeker als je nieuw op school bent en voor het eerst op deze manier over jezelf gaat nadenken in plaats van het scheikundeboek open te slaan op de eerste pagina. Het klimaat op De Vrije Ruimte maakt het mogelijk dat elk kind zichzelf durft te zijn, zich geaccepteerd en gewaardeerd voelt.

Het resultaat is ook dit jaar bijzonder. De portretten laten zien dat iedereen een eigen plek heeft, hier en nu in de veilige omgeving van de school, maar tegelijkertijd nemen ze je mee naar de toekomst en maken ze je nieuwsgierig. Hoe gaan deze kinderen zich verder ontwikkelen? Welke keuzes maken ze straks als ze langzaam maar zeker hun plek in de maatschappij gaan innemen? Op De Vrije Ruimte ondersteunen we de leerlingen en krijgen ze alle vrijheid en ruimte om zichzelf te zijn, om zich te verwonderen, om hun zelfvertrouwen op te bouwen en om hun passie te vinden.

4

Living Values in Education

Living Values in Education is waardenonderwijs voor kinderen en jongeren van 3 tot en met 18 jaar, gebaseerd op het Verdrag van de Rechten van het Kind, en gesteund door UNICEF en UNESCO. Er zijn twaalf universele waarden benoemd: vrede, respect, liefde, verantwoordelijkheid, eerlijkheid, samenwerking, geluk, verdraagzaamheid, eenvoud, bescheidenheid, vrijheid en verbondenheid. Op De Vrije Ruimte komt elk van deze waarden aan bod tijdens een periode van 7 of 8 weken. We werken met een meerjarig programma van 2,5 jaar, waarna de cyclus opnieuw start. In 2014 is aandacht besteed aan vrijheid, liefde, geluk, eerlijkheid, samenwerking, verbondenheid, bescheidenheid en verantwoordelijkheid.

Verantwoordelijkheid

Hoe laat je jonge kinderen ervaren wat verantwoordelijkheid is? De eerste keer dat ik dat vroeg, hadden ze wel door dat het iets aardigs was, iets wat je voor een ander doet, maar wat precies? De tweede keer liet ik het hen ervaren. Twee aan twee, hand in hand, liepen ze door het gebouw, een van de twee had zijn ogen dicht, de ander leidde hem. “Je moet opletten dat je nergens tegen aan loopt”, was het commentaar na afloop. Het was leuk, eng, spannend, grappig. Ik zei: Jij was verantwoordelijk voor de ander, je zorgde dat hij de goede weg liep. Zorgen voor iets of iemand, bedenk maar eens wanneer je dat doet, want dat heeft te maken met verantwoordelijkheid.

Nieuwsbrief 6 april 2014 (Claartje van der Grinten, coördinator Primair Onderwijs)

5

UNESCO oriëntatieschool

De Vrije Ruimte heeft in september de status van UNESCO oriëntatieschool gekregen. Tijdens het schooljaar 2014-2015 werken we toe naar een definitief lidmaatschap in september 2015.

De status van oriëntatieschool is verkregen nadat we een werkplan hadden ingediend met daarin de globale plannen over hoe we de UNESCO thema’s willen gebruiken in de lessen. De thema’s zijn ‘Vrede en mensenrechten’, ‘Intercultureel leren’, ‘Wereldburgerschap’ en ‘Duurzaamheid’. Ze sluiten bijna naadloos aan bij onze basiswaarden en de waarden van Living Values in Education, zodat we bij het opstellen van het werkplan eenvoudig konden teruggrijpen op wat we al doen. Het werkplan werd goedgekeurd door de Nationale UNESCO Commissie, en in juni 2015 wordt het werkplan bijgesteld op basis van de ervaringen die we dit jaar opdoen. Daarna wordt het door de Nationale UNESCO Commissie doorgestuurd naar het hoofdkantoor in Parijs, en kan de officiële erkenning als UNESCO school plaatsvinden.

UNESCO school zijn biedt een aantal voordelen, zoals het meedoen aan UNESCO projecten en vieringen, maar het meest bijzondere is misschien wel de internationale verbondenheid. Als UNESCO school maken we deel uit van een wereldwijd netwerk van ruim 9700 gelijkgestemde scholen, van Denemarken tot Japan, van basisonderwijs tot en met hoger beroepsonderwijs. Dat biedt waardevolle mogelijkheden voor de school als organisatie en natuurlijk voor de leerlingen. Wat te denken van een internationaal uitwisselingsprogramma, meedoen met internationale UNESCO jongerendenktanks over maatschappelijke actualiteiten, het lopen van stages, of misschien zelfs studeren en werken in het buitenland? Het kunnen stuk voor stuk levensvormende ervaringen worden. In 2014 werden we al spontaan benaderd door een Braziliaanse UNESCO school. In 2015 brengen zij een bezoek aan Europa en komen dan ook naar De Vrije Ruimte in Den Haag. Wie weet kunnen leerlingen van De Vrije Ruimte in 2015 of 2016 een tegenbezoek brengen aan de school in Brazilië en op die manier leren van de Braziliaanse taal en cultuur.

In 2014 zijn we gestart met het thema ‘Vrede en Mensenrechten’, in de vorm van een Multimediavoorstelling ‘Strange News’, en op 20 september hebben we meegedaan aan de Vredesloop Den Haag. De loop was een bijzonder onderdeel van het nieuwe jaarlijkse ‘Just Peace weekend’. Met ruim 8000 deelnemers is dit evenement een prachtig –jaarlijks terugkerend– loopfeest geworden voor jong en oud.

6

Iedere stem telt: sociocratische besluitvorming in de praktijk

In september 2014 vond de ‘Week van de Sociocratie’ plaats. Het was een mijlpaal voor de school, het startschot voor het structureel in praktijk brengen van sociocratische besluitvorming, waardoor iedereen daadwerkelijk betrokken is bij de besluiten die op school genomen worden.

Op De Vrije Ruimte telt iedere stem. Sociocratisch bestuur is een bestuursvorm die uitgaat van de gelijkwaardigheid van individuen. We gaan uit van het principe dat een besluit alleen genomen kan worden wanneer geen van de aanwezigen een overwegend beargumenteerd bezwaar heeft tegen het nemen van dat besluit. Op deze manier hoeft er niet gestreden te worden om gehoord te worden, waardoor er ruimte ontstaat om echt naar elkaar te luisteren en naar oplossingen te kijken.

Op De Vrije Ruimte wordt gewerkt met het sociocratisch kringenmodel. Een kring is een platform voor een groep, zoals de ouders, de leerlingen, of de begeleiders. De kringen zijn onderling verbonden door het uitwisselen van vertegenwoordigers.

7

De eerste dag van de ‘Week van de Sociocratie’ begonnen we met het opzetten van koepeltentjes in de tuin. Ze stonden symbool voor de verschillende sociocratische kringen. In en om de tenten werden de mentorkringen gehouden, onder leiding van Karin Vosters, een expert in de sociocratie. ‘s Avonds was er een gespreksavond voor ouders, begeleiders en vakdocenten. We hebben ons verdiept in de sociocratie en de praktische uitwerking ervan. Tijdens de avond werden er verkiezingen gehouden voor de voorzitter van de ouderkring, en werd er een afgevaardigde uit de ouderkring voor de schoolkring gekozen. Op de dagen die volgden werd de kennis die maandag was opgedaan in praktijk gebracht. Er werden onder meer verkiezingen gehouden voor de leerlingenkring. Ook bracht Gerard Endenburg een bezoek aan de school. Gerard heeft de sociocratie op de kaart gezet in Nederland en is oprichter van het Sociocratisch Centrum in Rotterdam.

Wat werd er in de kringen besproken? Van elke kringbijeenkomst is een kort verslag gemaakt dat voor betrokkenen is te lezen op Coachi, het online netwerk- en begeleidingsplatvorm. Een paar voorbeelden:

De Ouderkring is in 2014 zeven keer bij elkaar geweest en werd bezocht door gemiddeld elf ouders, die samen zo’n dertig leerlingen vertegenwoordigden. Anik ten Have is opnieuw als voorzitter gekozen voor het schooljaar 2014-2015. We willen Anik graag bedanken voor het werk dat ze voor de ouderkring doet. In juni werd gesproken over een voorstel van de bestuurskring over het verhogen van de ouderbijdrage met 6%, tot € 3.600 per kind per jaar, ofwel € 300 per maand. De verhoging was nodig omdat de kosten van de biologische lunch, een initiatief van de ouders, hoger waren dan eerder was ingeschat, en om de kosten van het gebouw te dekken. Er is door de ouders positief besloten over de verhoging, die per 1 januari 2015 is ingegaan. De ouderkring heeft verder gesproken over het vergroten van de betrokkenheid van de ouders bij

8

de school. Er is besloten de ouderparticipatie te concretiseren in de vorm van een bijdrage van 50 uur per jaar per ouder. We willen bij deze de ouders allemaal heel hartelijk danken voor hun inzet het afgelopen jaar, zoals onder andere het ondersteunen van de begeleiders, het schoonmaken van het gebouw en het geven van lessen.

De drie speerpunten van de Bestuurskring zijn groei, financiën en kwaliteit. De kring is tien keer bijeen geweest. Belangrijk aandachtspunt was de groei van het aantal leerlingen om De Vrije Ruimte financieel gezond te houden. En daar is een begin mee gemaakt: uit de cijfers die even verderop volgen, blijkt dat er eind 2014 meer leerlingen stonden ingeschreven dan het voorgaande jaar. Daarnaast is gesproken over het werven van sponsors en de mogelijkheden om subsidie van de overheid te vragen. Samen met zeven andere democratische scholen is een start gemaakt met het aanvragen van subsidie in het kader van de Experimentenwet Onderwijs.

In 2014 werd de Bemiddelingskring opgericht. Er was behoefte aan een kring om te praten over conflicten die niet onderling kunnen worden opgelost. In de kring onderzoeken leerlingen en begeleiders samen een conflict dat zich voordoet, en bedenken ze hoe een soortgelijk conflict een volgende keer voorkómen kan worden. De kring komt bij elkaar als er een meningsverschil is. In 2014 was dat elf keer.

“Iedereen geeft consent”

Deze zin is misschien wel de kern van de sociocratische besluitvorming. Ook in de verslagen van de bemiddelingskring, waar juist een conflict of een verschil van mening aanleiding is voor het gesprek, zie je hem elke keer terug. In de bemiddelingskring wordt actief gezocht naar oplossingen. De gesprekken zijn sterk gestructureerd, zodat het proces voor de leerlingen transparant en veilig is: het begint met een rondje beeldvorming (wat is er gebeurd volgens de indiener, de ingediende en de betrokkenen), vervolgens een rondje meningsvorming (wat kunnen we doen om te zorgen dat dit niet meer gebeurd?) en tenslotte een rondje besluitvorming. De verslagen op Coachi geven een boeiend beeld van hoe goed sociocratische besluitvorming met kinderen werkt, ook als het moeilijker wordt. Niet alleen wordt het actuele conflict opgelost, maar de kinderen leren tegelijkertijd hoe je een conflict vreedzaam en in onderling overleg kan oplossen, zonder dat er mensen beschadigd worden.

9

2. Onze passie: Vraag-gestuurd onderwijs De leerling centraal

Het onderwijs op De Vrije Ruimte is anders dan op een reguliere school, waar de leerlingen in klasverband van lesuur naar lesuur gaan. In ons gebouw aan de Stadhouderslaan komen de kinderen tussen acht en negen uur ’s ochtends binnen om vanuit hun innerlijke motivatie op ontdekkingstocht te gaan in een rijke omgeving, en uitdagingen aan te gaan, of om juist de stilte op te zoeken en in alle rust na te denken, het hoofd leeg te maken en even niets te doen.

Het onderwijs op De Vrije Ruimte is vraag-gestuurd. De leerling is verantwoordelijk voor zijn eigen onderwijs, en het aanbod wordt afgestemd op het niveau, de interesses en de motivatie van de individuele leerling. Elke leerling stelt samen met de mentor een leerplan op. Daarin worden de afspraken vastgelegd. Het is een flexibel instrument met ruimte voor veranderingen, voortschrijdend inzicht en nieuwe interesses. In 2014 gebeurde het regelmatig dat leerling en mentor het leerplan aanpaste op grond van nieuwe wensen en inzichten, van zowel de leerling als de mentor. Uit de leerplannen blijkt de diversiteit van de school, en daarmee ook het belang van individueel onderwijs. Bij 1 leerling is hoogbegaafdheid en autisme vastgesteld, bij 3 leerlingen is een leerachterstand van meer dan zes maanden vastgesteld. Op reguliere, grootschalige scholen kunnen achterstanden of hoogbegaafdheid problematisch zijn omdat de leerlingen uit de pas lopen met de rest van de klas. Op De Vrije Ruimte is niet ‘de rest van de klas’ het uitgangspunt, maar het individu. In de praktijk lukt het om vraag-gestuurd, individueel onderwijs aan te bieden, ook volgens het oordeel van de Onderwijsinspectie:

“De inspectie heeft geconstateerd dat de leraren, als er vragen van leerlingen komen, gericht aandacht besteden aan de gevraagde ondersteuning en/of hulp, en dit op het ontwikkelingsniveau van de leerlingen afstemmen. Leerlingen zijn primair verantwoordelijk voor hun eigen leerproces. De leraren maken op basis daarvan bindende afspraken over trajecten en de benodigde en gevraagde onderwijskundige begeleiding. Een deel van de onderwijsactiviteiten vindt gezamenlijk plaats waarbij de vraag van de leerlingen prevaleert boven de leeftijd van de leerling. Waar uitleg samen kan, vindt dat plaats. Waar meer individueel gerichte onderwijsactiviteiten nodig zijn, vinden die ook daadwerkelijk plaats.”

Bron: Uitkomst kwaliteitsonderzoek niet-bekostigde primair onderwijs De Vrije Ruimte, datum vaststelling maart 2014

10

Meer belangstelling voor De Vrije Ruimte en het vraag-gestuurd onderwijs

Er is in 2014 extra aandacht besteed aan publiciteit voor De Vrije Ruimte en het nieuwe leren. Het heeft gewerkt: de open middagen en informatieavonden werden steeds drukker bezocht. Er zijn vier open middagen geweest en er werden vier informatie- avonden gehouden voor belangstellende leerlingen en hun ouders. We zien dat er steeds vaker ouders van heel jonge kinderen komen kijken om zich te oriënteren, maar ook ouders van leerlingen in groep 8 op zoek naar een middelbare school, en ouders van middelbare scholieren die het niet naar hun zin hebben in het reguliere onderwijs, vinden de weg naar De Vrije Ruimte.

Het “Crazy-Butler café” voorafgaand aan de open middag op 29 januari 2014

Meer leerlingen

Op de teldatum 1 oktober 2014 stonden er 31 leerlingen ingeschreven (vgl. 36 op 1-10-2013). In het laatste kwartaal van het jaar groeiden we verder tot 42 leerlingen. Vooral het aantal leerlingen van 15 jaar en ouder nam toe. De tendens dat De Vrije Ruimte een school is voor zowel basis- als voortgezet onderwijs is daarmee in 2014 doorgezet. Meer leerlingen betekent bijna vanzelf ook meer diversiteit. De leeftijdsmix brengt een krachtige en mooie dynamiek met zich mee.

Basisonderwijs. Op 1 oktober stonden er 22 leerlingen (27 op 1-10-2013) ingeschreven, in de leeftijd van 4 tot en met 13 jaar.

11

Voortgezet onderwijs. Op 1-10-2014 stonden er 12 leerlingen (9 op 1-10-2013) ingeschreven in de leeftijd van 12 tot en met 18 jaar.

VMBO VMBO/HAVO HAVO VWO GYM VSO 2 1 4 3 1 1

Uitstroom. Er zijn 14 leerlingen vertrokken. De redenen van vertrek waren: de overstap naar een reguliere school voor voortgezet onderwijs (4x), de overstap naar regulier basisonderwijs (1), de overstap naar een andere niet-bekostigde school (2), de overstap naar een MBO opleiding (3x), het zich thuis voorbereiden op het Staatsexamen (1), gaan werken (1) en naar een andere gemeente verhuizen (2). Wij wensen jullie allemaal heel veel succes!

Aansluiting met het reguliere onderwijs

Als een leerling aangeeft een diploma nodig te hebben voor de vervolgstappen in zijn ontwikkeling, dan gaan de begeleiders met de leerling om tafel zitten om te bespreken hoe dat gerealiseerd gaat worden.

Staatsexamen. In 2014 hebben 2 leerlingen voor 5 vakken het staatsexamen met goed gevolg afgelegd.

CITO toets. In 2014 werd 8 keer een CITO toets afgenomen bij kinderen op het niveau van groep 6 tot en met 8. Overigens stappen we in 2015 over op toetsen als NIO (toetst potentie) en Route 8, omdat CITO beperkt is, en alleen op kennis toetst.

Andere certificaten en diploma’s die zijn uitgereikt als afsluiting van een traject waren: EHBO-diploma, typediploma, omgaan met gereedschap, strikdiploma, gebruik maken van keukenapparatuur, dierendiploma, boomklimmen, tafeldiploma, en meer.

12

Geslaagd voor het EHBO diploma!

13

3. Het kernteam en de docenten Het kernteam

In 2014 hebben Marty, Claartje en Myriam de rol van begeleider voor de leerlingen opnieuw met hart en ziel vervuld. Marty begeleidt de 12 plussers, Myriam heeft de kinderen van 8 tot 12 jaar onder haar hoede, en Claartje draagt zorg voor de kinderen van 4 tot 8 jaar. Het is bijzonder dat zij zich elke dag weer met zoveel energie inzetten voor de leerlingen en de school, zonder dat ze daar een salaris voor ontvangen. We willen Myriam, Claartje en Marty bij deze hartelijk bedanken voor hun inzet in het afgelopen jaar.

Het kernteam en de docenten komen iedere woensdagmiddag bij elkaar in de Begeleiderskring. Ze bespreken dan de leerlingen, de kwaliteit van de begeleiding en de kwaliteit van de school als organisatie. De leerlingen krijgen veel aandacht: in de eerste helft van het jaar werd er over elke leerling wekelijks gesproken, sinds de groei van het aantal leerlingen komt elke leerlingen eens in de drie weken aan de beurt.

De veiligheid van de leerlingen is in 2014 een terugkerend thema geweest in de Begeleidingskring. Met meer kinderen op meer plekken in de school kost het waarborgen van de veiligheid meer inspanning. Er is afgesproken dat de oudere kinderen alleen nog het schoolterrein mogen verlaten tijdens de schooluren als de ouders daarvoor toestemming hebben gegeven. We zijn ook blij dat ouders ons willen helpen met toezicht op de voordeur. Op sommige ochtenden en middagen zit een ouder bij de voordeur om te zien wie er naar buiten gaat en wie er binnenkomt. Dit werkt erg goed. Tenslotte hebben de vaste begeleiders dit jaar alle drie hun Bedrijfshulpverlening diploma (BHV) gehaald. Gefeliciteerd Marty, Claartje en Myriam, een veilig gevoel voor ons allemaal!

De docenten

Aan de start van het schooljaar 2014-2015 waren er 28 leerkrachten verbonden aan De Vrije Ruimte, waarvan 19 oproepkrachten en 9 vaste krachten. De leerkrachten zijn vrijwilligers en ontvingen in 2014 een onkostenvergoeding. Ze zijn minimaal een of twee dagdelen per week aanwezig. We willen graag onze bijzondere dank uitspreken voor hun inzet en enthousiasme.

De werving van benodigde leerkrachten gebeurt via het steeds groter wordende netwerk van school en ouders. Niet alle vakken uit het traditionele curriculum zijn

14

vertegenwoordigd, maar in 2014 konden we aan alle onderwijsvragen van de leerlingen voldoen. Als er een vraag komt naar onderwijs waarvoor geen docent op De Vrije Ruimte is, dan gaan mentor en leerling samen op zoek naar een manier om het te realiseren. Samenwerkingsverbanden met andere scholen bieden een oplossing, zoals het bijwonen van lessen bij reguliere scholen. De gymnasiumleerling is in 2014 gestart met het volgen van lessen Latijn aan een regulier gymnasium. In een enkel geval bemoeilijkte de vrijwilligheid van de docenten de continuïteit van de lessen, omdat er elders een betaalde functie werd aangeboden.

Af en toe is er een stagiaire op De Vrije Ruimte. In 2014 waren dat er 7, waaronder oud-leerling Floris Ehrenburg. Op 17 januari ontving De Vrije Ruimte het Calibris certificaat. Dat houdt in dat de school nu een erkend leerbedrijf is en stageplekken of leerbanen kan aanbieden via het online Calibris platform. Claartje treedt op als praktijkopleider van de stagiaires.

Tabel: Aantal docenten per vak en naar bevoegdheid

Domein 1ste graads 2de graads BAVO Overig* Nederlands 1 1 Engels 1 3 2 Frans 1 2 Chinees 1 Spaans 1 Russisch 1 Wiskunde 1 1 1 1 Natuurkunde/Techniek 2** 2 1 Scheikunde 1 1 Biologie 1*** 3 Gesch./Staatsinrichting 1 1 Filosofie 1 Tekenen/Schilderen 1 1 1 Handvaardigheid 1*** Textiele vormgeving 1 Lichamelijke opvoeding

2 1

EHBO 1 Muziek 1 Totaal**** 13 15 5 9 * Student, Native Speaker, beroepsprofessional, instructeur;**Inclusief 1 leerkracht in opleiding; ***In opleiding’****Meerdere leerkrachten beschikken over bevoegdheden voor verschillende vakken, zodat het totaal aantal per bevoegdheid op meer uitkomt dan het totaal aantal leerkrachten.

15

De kwaliteit van het onderwijs: het oordeel van de Onderwijsinspectie

De Vrije Ruimte is een zogenaamde niet-bekostigde school: we ontvangen geen subsidie, maar we moeten wel voldoen aan de eisen die voortvloeien uit de Leerplichtwet. Daarom krijgen we regelmatig de Onderwijsinspectie op bezoek. In december 2013 kwamen ze opnieuw langs om de kwaliteit van het basis- en het voortgezet onderwijs te onderzoeken. In maart 2014 werden de rapporten met de onderzoeksresultaten vastgesteld. De conclusies zijn als bijlage bij dit jaarslag opgenomen.

Primair Onderwijs. Ook dit jaar waren de conclusies van de Onderwijsinspectie voor alle onderzoeksvragen positief.

Samenvattend oordeel

“De Inspectie van het Onderwijs is van oordeel dat de kwaliteit van het primair onderwijs op De Vrije Ruimte voldoet aan de voor het primair onderwijs vastgestelde minimumnormen. Het antwoord op alle onderzoeksvragen is positief.

De Inspectie van het Onderwijs kent aan De Vrije Ruimte Primair onderwijs het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren.”

Bron: Uitkomst kwaliteitsonderzoek niet-bekostigd primair onderwijs De Vrije Ruimte te Den Haag, vastgesteld maart 2014

16

Voortgezet Onderwijs. In 2009 kreeg De Vrije Ruimte toestemming voor de onderbouw van het Voortgezet Onderwijs. In 2013 werd een kwaliteitsonderzoek door de Inspectie vastgesteld. Het liet een knelpunt zien met betrekking tot het behoud en verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs voor de tweede fase (bovenbouw havo, vwo) van het Voortgezet Onderwijs. De Inspectie stelde dat De Vrije Ruimte niet voldeed aan de minimumeis dat 80 procent van de lessen door bevoegde docenten moet worden gegeven. In maart 2014 werd het inmiddels derde kwaliteitsonderzoek vastgesteld. We zijn blij dat er geen knelpunten meer geconstateerd werden voor de onderbouw en de bovenbouw van het Voortgezet Onderwijs.

“De Vrije Ruimte heeft een aantal vaste begeleiders en daarnaast geven docenten volgens een rooster les op vooraf vastgestelde tijden. Tevens is er een lijst van oproepbare docenten. Met de docenten, die op vrijwillige basis werken, is een vrijwilligersovereenkomst of contract afgesloten waarin onder andere de afspraken zijn vastgelegd omtrent de aard en frequentie van de begeleiding en de wijze waarop de begeleiding plaatsvindt. Voor de onderbouw en voor de tweede fase van het voortgezet onderwijs geldt dat De Vrije Ruimte voldoet aan de minimumeis dat ten minste 80 procent van de lessen door bevoegde docenten moet worden gegeven.”

Samenvattend oordeel

“De Inspectie van het Onderwijs is van oordeel dat de kwaliteit van het voortgezet onderwijs op De Vrije Ruimte voldoet aan de voor het voortgezet onderwijs vastgestelde normen. Het antwoord op alle onderzoeksvragen is positief.”

Bron: Uitkomst kwaliteitsonderzoek niet-bekostigd voortgezet onderwijs De Vrije Ruimte te Den Haag, vastgesteld maart 2014

17

4. Terugkijken op bijzondere momenten Het gebouw en de tuin

Bovenetage. Op 3 maart 2014 was de bovenetage na veel klussen eindelijk helemaal af. De ouders hebben fanatiek meegewerkt. Hartelijk dank daarvoor! Tijdens de krokusvakantie werd de brandmeldingsinstallatie aangelegd en daarna konden we de etage in gebruik nemen. Dat deden we dan ook. Herman geeft op maandag geschiedenis in het wereldoriëntatielokaal, op dinsdag, woensdag en donderdag geven Cheryl en Roeline Engels in het taallokaal, op vrijdag geeft Damir striptekenen, en Wendelmoet geeft biologie, natuur- en scheikunde in het wereldoriëntatielokaal. Elke dag is er werkbegeleiding en rekenen in het rekenlokaal. Leerlingen die geconcentreerd aan het werk willen, vinden boven een rustig plekje, maar ook beneden is het een stuk rustiger geworden.

Overstroming. Even voor het Zomerfeest ging er een pomp kapot en stond er opeens een fikse laag water in het souterrain. Maar wat eerst een ramp leek, bleek later toch een geweldige ervaring te worden. Met z’n allen aan de slag om eensgezind de meubels naar buiten te dragen, en dan maar pompen en pompen. Toen het water weg was, werd de schade duidelijk: de vloerplaten waren los geraakt, en er moest opnieuw hard gewerkt worden, nu om de lijmresten te verwijderen zodat we snel een nieuwe vloer konden leggen. Leerlingen en ouders hebben geweldig geholpen!

De tuin. In 2014 is de Tuincommissie druk geweest met het aanvragen van subsidie bij Fonds 1818. Er was een fantastisch plan opgesteld, compleet met kippen en konijnen, een pizza-oven, waterpartijen en nog veel meer mooie dingen. De subsidie aanvraag werd niet gehonoreerd, maar we gaan gewoon door met plannen maken en dienen in 2015 opnieuw een aanvraag in.

Filmfestival Movies that matter

Stichting Movies that Matter, een initiatief van Amnesty International, opent ogen voor mensenrechten door het gebruik van film. In de maand maart konden de 12+ leerlingen gratis naar dit festival. De films die we gezien hebben zijn ‘Welcome’, ‘Drone’, ‘Bekas’ en ‘Neighbourhood’. Het waren indrukwekkende filmmiddagen. We zagen bijvoorbeeld een film over vluchtelingen die probeerden te ontsnappen uit hun gewelddadige vaderland, en na de film spraken we met een vluchteling die zo uit de film gestapt leek te zijn.

18

Jaarlijks techniektoernooi

Donderdag 10 april. Op naar Delft, waar het jaarlijkse techniektoernooi wordt gehouden. Wij doen mee met 1 team voor groep 3-4 en hebben een klotsende kabelbaan gemaakt. In mijn [red. Claartjes] auto vervoer ik twee pijlers van drie aan elkaar geknoopte palen, de kabel (een dun glad touw), de katrol (gefabriceerd van losse lego-onderdelen), de gondels (halve melkpakken) en twee kinderen (de andere twee van het team gaan met eigen vervoer). Het moeilijkste, van te voren, was zorgen dat de gondels soepel van boven naar beneden gleden, zonder dat de pijlers omvielen. Het lukte uiteindelijk door plankjes tegen de palen aan te timmeren als extra versteviging. Ook moest de kabel zelf hoog genoeg beginnen en laag genoeg eindigen. Aangekomen in Delft zetten we alles klaar, verstevigen we de pijlers nog met een paar stenen en oefenen we nog even. Razendsnel glijdt de gondel vol water naar de andere kant. Het gaat erom om in 3 minuten zoveel mogelijk water van de ene naar de andere kant te vervoeren. Dankzij de samenwerking tussen de teamleden loopt het gesmeerd. Simon vult de bekertjes met water en zet ze in de gondel, Isham laat de gondel gaan, Anne Sophie haalt de bekertjes water eruit en giet ze in de emmer en Laila rent terug met de katrol, waar Simon de volgende gevulde gondel eraan hangt. Een topervaring!

Zouden we iets gewonnen hebben?

Vol spanning wachten we af, het duurt wel lang… Helaas, de derde prijs gaat naar een ander team dat 6 cm water in zijn emmer had. Wij hadden ook (bijna) 6 cm, dus: we hebben het heel goed gedaan. Ik ben trots op Anne Sophie, Isham, Laila, Simon!*

Talentenjacht

Vrijdag 23 mei. Groepjes hier en daar. Leeftijden bij elkaar en door elkaar. Een op de trampoline, een op de mat, drie in het souterrain, vijf in het theater. Steeds wisselende samenstellingen van kinderen die elkaar opzoeken om iets te ondernemen. Fietsen, schaken, tekenen, leren, lezen, rekenen. Het kan van alles zijn. Samen eten we tussen de middag in het souterrain. Niet iedereen is daar op precies hetzelfde moment, want

*De teksten gemarkeerd met een * zijn afkomstig uit Claartjes weblog.

19

tussen 12 en 13 uur kun je er terecht. Wanneer ervaar je dat gevoel van samen één school zijn? Momenten zijn het, kort en soms langer. Deze middag is zo’n moment, een lang moment. Vanaf half twee barst het los en het duurt tot het einde van de schooldag: de talentenjacht.*

Middeleeuwen dag

Woensdag 15 oktober. Hoe zou het leven er 1000 jaar geleden hebben uitgezien? Iets daarvan proberen wij vandaag te ervaren. Veel kinderen (en begeleiders) hebben hun Middeleeuwse kleding aangetrokken. En als ze dat niet gedaan hebben, zoeken ze op school in de verkleedkast nog iets toepasselijks. Een cape, een zwaard, een Middeleeuws hesje. Gewone lessen zijn er niet vandaag, wel Middeleeuwse (nou ja, oudhollandse) spelletjes: met een bal aan een galg 9 kegels omver werpen, met een tolletje kleine balletjes in gaten schieten, een knikker in het bakje met zoveel mogelijk punten laten vallen. Iedereen doet zijn best en gaat ervoor.*

Survivalkamp

12 september. Yes! We gaan op survivalweekend. Na een ontbijt op school ter afsluiting van de week van de sociocratie, stappen we op de fiets naar een eiland bij Hazerswoude. Daar woont Nop, onze oud-techniekdocent, en bij hem mogen we kamperen. Dertien kinderen gaan er mee, en vier volwassenen. Het wordt geweldig!

We fietsen 35 kilometer, eten onderweg een geitenmelk-ijsje bij Geertje. Gaan met de boot naar het eiland van Nop, zetten onze tent op. Ondertussen heeft Andy met hulp van Julie en Dechen gekookt: heerlijke pasta met tomatensaus en alio & olio. Smullen bij een vuurtje. Moe van fietsen en spullen sjouwen gaan we op tijd naar bed. De volgende ochtend begint voor sommigen met een duik in het water. Fris! Je bent meteen goed wakker. En weer zorgt Andy voor ons met koffie uit het vuur, spek met eieren, warme thee, van water gekookt in een pan boven het vuur. Later maken we

20

broodjes boven het vuur, met meel van de molen. De broodjes vullen we met knakworst. Een bezoek aan kaasboerderij Sol, waar we zelf kaas maken, een koe melken, kalfjes aaien, spelen in het hooi en rijden op een tractor. Terug met de boot. Robin geeft kano les en leert ons hoe je in water met veel kroos toch kunt peddelen door je peddel minder diep in het water te steken. Een avondlijke boottocht met opdrachten, de speurtocht van Arthur. Al verliep niet alles precies zo als verwacht, avontuurlijk was het wel: de zonne-energie-motoren hielden er mee op, de roeispaan ging kapot, het was donker en we moesten nog terug… Dat lukte met een sleeptouw. Het vuurtje brandde nog. Warme chocolademelk en gesmolten marshmallows, kampvuurverhalen.

Buiten wakker worden is bijzonder, zeker als je dan meteen de sloot in kunt springen en daarna koffie uit het vuur krijgt. De laatste dag alweer. “Ik zou wel drie weken willen blijven!” De rust, het water, het vuur, het groen, het de hele dag buiten zijn en samen genieten van de natuur en van elkaar. In het voorjaar gaan we weer! *

Keep it Clean day

Vrijdag 19 september: Keep it clean day. Water blijft zijn aantrekkingskracht houden, net als varen. Weer zijn we uitgenodigd om mee te gaan ‘plastic vissen’ in de Haagse grachten. Klinkt goed en is erg leuk. Op een boot van de Willemsvaart stappen we op, midden in het centrum van Den Haag. Visnetjes mee, zwemvesten aan. De eerste vangst is een sigarettenpakje. Verder heel veel blikjes en plastic flesjes. Brood. Enthousiasme bij iedereen. Wie vangt het meest? Wie kan het eerst bij het afval? Nieuw meisje Maja blijft enthousiast tot het eind, vist steeds vooraan het meeste plastic uit het water. We varen lang, krijgen onderweg een cakeje en limonade van ‘Huisje, boompje’, gaan onder lage en lange bruggen door. Uiteindelijk stappen we uit bij de halte Houtrust, vlakbij school! Een lekkere lunch en buiten knutselen met plastic onder leiding van Sabine. Muziekinstrumenten, mooi versierde potjes.*

21

Veldbiologieles: Braakballen en schelpen

November. We hebben nog twee veldbiologie-lessen tegoed van Robin. Weer heeft hij het heel goed voorbereid. Voor de braakballen les hebben we binoculairs van het Milieu-educatiecentrum geleend. Zelf heeft hij Petri schaaltjes, zwart papier, loepjes, pincetten en braakballen geregeld. Per leerling een braakbal die je uit mag pluizen. Gefascineerd kijk ik toe wat eruit komt. Op het zwarte papier is het goed te zien: Botjes, maar ook kaken met tandjes en schedels van muizen. Op de zoekkaart kun je zoeken van welke muis de kaak is. Onder de binoculair lijken het wel monsterkaken! We determineren en analyseren en op het eind mogen alle botjes in een envelopje mee naar huis.

De week daarop gaan we naar het strand. Schelpen zoeken. Dat dat zo interessant kan zijn, had ik niet verwacht. Aangestoken door Robins enthousiasme komt ieder om de beurt met een gevonden schelp of slakkenhuisje: “Wat is dit?” We hebben allemaal een zoekkaart, maar het is veel leuker als Robin ons vertelt wat het is en uitlegt hoe je een bepaalde schelp kunt herkennen. Een venusschelp heeft altijd een beetje een schuin topje. Opeens vind ik er wel vijf. Wat zijn ze eigenlijk mooi! De gewone strandschelpen liggen er, de strandgaper en de Noorse hardschelp, de alikruik en de Europese en exotische oester. Robin vindt een blok hout, breekt het open: “Kijk, hier leven anemonen in, een soort kwallen.” Veel geleerd in deze weken. Dank je wel, meester Robin!*

22

Breekdag

Op donderdag 20 november is Marty met de 15 plussers naar Utrecht vertrokken voor een Breekdag. Dat is een dag waarop je ontdekt hoe je keuzes kunt maken die echt bij jou passen. Een professionele coach van het Breekteam begeleidde ons. Door middel van workshops en oefeningen werden we uit het gedachtencirkeltje gehaald waarin je kunt blijven ronddraaien en waardoor het soms lastig is om te kiezen. Het heeft heel wat losgemaakt bij degenen die erbij waren. Er waren emotionele momenten omdat we echt de diepte in gingen: wat raakt je het diepst en wat wil je het liefst? En: hoe wil je je eigen toekomst vormgeven? Een waardevolle ervaring voor de deelnemers. De Breekdag krijgt een vaste plek in de jaaragenda van De Vrije Ruimte.

Eerste school met OKÉ Vignet

Op 10 december werd het OKÉ vignet uitgereikt aan De Vrije Ruimte door de Stichting Kind en Voeding. Deze stichting heeft het OKÉ vignet ontwikkeld omdat het belangrijk is dat kinderen zich bewust zijn van wat goede voeding is. Goede voeding kan ook lekker zijn en daar kunnen de voorlichters van Stichting Kind en Voeding alles over vertellen. Scholen die regelmatig aandacht besteden aan gezonde voeding, komen in aanmerking voor het OKÉ vignet. De Stichting heeft de school gevonden via voedingsconsulente Marleen van den Oetelaar. Ouders van de leerlingen hebben er voor gezorgd dat er biologische catering is op de school en Marleen van den Oetelaar draagt iedere dinsdagmiddag zorg voor gezellige en inspirerende voedingslessen aan leerlingen van 4-12 jaar. Heel 2014 heeft De Vrije Ruimte aandacht besteed aan gezonde voeding. Op verzoek van de ouders is alle catering biologisch. Door het OKÉ vignet op het raam van de school te plakken, maakt De Vrije Ruimte vanaf 10 december 2014 kenbaar dat we aandacht besteden aan gezonde voeding voor de leerlingen.

De week van de Renaissance

December 2014. Een hele week zijn we ondergedompeld in de Gouden Eeuw, met een bezoek aan het Huijgensmuseum en het Mauritshuis. Voor de 12-plussers was er De Gouden Tour, een interactieve rondleiding door het Mauritshuis vol prikkelende vragen en interessante filmpjes. De kinderen van 8 tot 12 deden mee met “Kijken en bekeken worden”, een excursie georganiseerd door het Mauritshuis, waar we van alles leerden over de portretkunst in de Gouden Eeuw. We bekeken onder leiding van een

23

gids de portretten van beroemde Hollandse Meesters en daarna gingen we zelf portretfoto's maken.

Op de school stonden de lessen helemaal in het teken van deze bloeiperiode van kunst, letteren en wetenschap: we lazen Engelse literatuur uit deze periode, en maakten kennis met instrumenten en de wetenschap uit deze tijd. De week werd afgesloten in het souterrain met heerlijke Renaissance hapjes.*

Het Filosofisch Café

Het hele jaar door, elke eerste dinsdag van de maand, met uitzondering van de vakanties, was er het Filosofisch Café. De avonden werden door gemiddeld twaalf geïnteresseerden bezocht. Pieter Mostert en Stijn Kingma –onderwijsfilosofen– waren opeenvolgend, samen met Peter Roemeling, de gespreksleider tot en met september. Vanaf oktober werd Angelique Schreuder gesprekleider. De thema’s van 2014 waren onder meer ‘Intuïtie: kracht of valkuil?’, ‘Zekerheid’, ’Over het hoe van waarom’, ‘Over Zwaarte en Lichtheid’, ‘Zelfbeheersing en wilskracht’. Op 5 februari werd er een special georganiseerd: een socratisch gesprek dat maar liefst 12 uur duurde. Socratische gesprekken zijn een vorm van praktisch filosoferen. Het is een gemeenschappelijk denkproces over vragen die ertoe doen. De vraag werd op de dag zelf bepaald, en luidde: ‘Wat doet contact met ons?’. De uitspraken aan het einde van het gesprek waren: “Als we contact hebben dan…”

groeit mijn vertrouwen in de mensheid dan lever ik een sterkere bijdrage dan wordt onze ik een wij dan verlies ik mijn eigen innerlijke stuurman, maar wordt ‘ons’ sterker is er vertrouwen in de mens dan wordt onze individualiteit en verbondenheid juist sterker, krijg je energie

en leven, kan je meer aan dan alleen.

Filosofisch café in juli

24

5. Toelichting bij het financieel jaarverslag 2014 en begroting 2015 Omzet

Het grootste deel van de inkomsten betreft de ouderbijdrage. In 2014 zijn er nieuwe leerlingen bijgekomen en zijn de wendagen van nieuwe leerlingen apart geboekt. Vanaf 1 januari 2015 gaat de eigen bijdrage omhoog van 3.250 euro naar 3.600 euro per jaar per kind en de bijdrage voor catering van 144 euro naar 300 euro per jaar per kind. De begroting van 2015 gaat uit van gemiddeld 44 leerlingen, waarvan een deel als wendagen voor nieuwe leerlingen is geboekt.

Personeelskosten

Omdat er meer leerlingen bovenbouw zijn, zijn er ook meer vakdocenten nodig. Dat is al te zien in de kosten van 2014. Voor 2015 is rekening gehouden met een verdere groei.

Huisvestingskosten

In 2013 is De Vrije Ruimte in het pand aan de Stadhouderslaan getrokken. Met de gemeente is een oplopende huur afgesproken. Huurverhoging vindt elk jaar plaats vanaf juni. In het budget van 2014 was hier abusievelijk gerekend met een verhoging per 1 juli. Er loopt nog een afbetaling van installatiewerkzaamheden, dat is in het bedrag voor 2015 mee begroot.

Bedrijfskosten

Schoolmateriaal is vanaf 2014 gesplitst in primair en voortgezet onderwijs.

Persoonlijke Ontwikkeling Leerlingen betreft het persoonlijk budget van 50 euro per jaar dat elk kind mag besteden. Hier is tot nu toe weinig gebruik van gemaakt door leerlingen. Dit kan nieuw leven ingeblazen worden door opnieuw aan de slag te gaan met het bijhouden van het kasboekje en het inroosteren van de bijeenkomst van de kascommissie. Als leerlingen iets willen aanschaffen voor hun persoonlijke ontwikkeling dan kunnen zij dit voorleggen aan de kascommissie. Uit iedere mentorkring is er een vertegenwoordiger in de kascommissie die de argumenten aanhoort waarom iets aangeschaft dient te worden. Zo is er een leerling geweest in 2014 die een microscoop wilde aanschaffen. Hij kon goed uitleggen dat hij die microscoop wilde gebruiken om les mee te geven aan jongere leerlingen, om zijn eigen ontwikkeling te ondersteunen op weg naar zijn studie biologie die hij ambieert.

Kantoorkosten

Halverwege 2014 is de mobiele telefoon vervangen door een vaste telefoon op de statenlaan.

Verkoopkosten

Onder PR zijn flyers geboekt. Voor het extra spandoek dat aan de zijkant van de school is opgehangen, is niets gerekend. Dit was een gift van een van de ouders, waarvoor dank.

25

Algemene kosten

Opleidingskosten zijn naar boven bijgesteld in de begroting, in lijn met de afrekening van 2014

Resultaat

In 2014 is een resultaat behaald van EUR 5.947,50. Dit wordt bij het eigen vermogen opgeteld, zoals te zien is in de balans.

In 2013 was het resultaat negatief vanwege uitgaven om het gebouw geschikt te maken voor gebruik, het resultaat van 2014 heeft dit maar deels kunnen opvangen.

Balans per 1 januari 2014

activa passiva

Materiele vaste activa 1.932,67 Crediteuren 4.488,74Debiteuren 862,03 Vooruitontvangen ouderbijdragen 2015 17.404,99Vooruitbetaalde kosten 2.993,18 Vooruitontvangenouderbijdragen volgende maand 1.895,81Nog te ontvangen 700,03 Overige te betalen posten 184,60Bankboek 1.349,89 Eigen vermogen -9.812,29Spaarrekening Triodosbank 6.324,05

Som 14.161,85 Som 14.161,85

Balans per 31 december 2014

activa passiva

Materiele vaste activa 1.247,35 Crediteuren 4.820,74Debiteuren 3.638,86 Vooruitontvangen ouderbijdragen 2015 19.602,63Vooruitbetaalde kosten 4.369,31 Vooruitontvangenouderbijdragen volgende maand 1.748,49Nog te ontvangen 108,90 Overige te betalen posten 52,73Bankboek 3.626,34 Eigen vermogen -9.812,29Spaarrekening Triodosbank 9.369,04 Resultaat 2014 5.947,50

Som 22.359,80 Som 22.359,80

Balans per 1 januari 2015

activa passiva

Materiele vaste activa 1.247,35 Crediteuren 4.820,74Debiteuren 3.638,86 Vooruitontvangen ouderbijdragen 2015 19.602,63Vooruitbetaalde kosten 4.369,31 Vooruitontvangenouderbijdragen volgende maand 1.748,49Nog te ontvangen 108,90 Overige te betalen posten 52,73Bankboek 3.626,34 Eigen vermogen -3.864,79Spaarrekening Triodosbank 9.369,04

Som 22.359,80 Som 22.359,80

26

Afrekening 2013 budget 2014 Afrekening 2014 Begroting 2015

InkomstenOuderbijdragen 102.849 119.131 109.889 135.200wendagen nieuwe leerlingen 0 0 6.382 10.000Bijdrage catering 6.247 10.224 10.423 12.900Ondersteuning hoogbegaafde leerlingen 0 0 1.371 1.716Overige subsidies 2.920 2.080Bijdrage Keerkring 0 0 832 0Opbrengsten Leerwinkel 132 1.000 2.937 4.000Crazy Butler 432 432 301 0Filosofisch Café 573 500 1.005 1.000Overige Giften 1.886 2.000 490 1.500Verhuur ruimte 0 0 0 2.500

Rente 0 0 45 0

Totaal omzet 112.119 133.287 136.595 170.896

KostenPersoneelskostenVakdocenten 17.288 17.500 20.132 23.000Begeleiders 30.249 24.375 23.690 24.000Overige personeelskosten 43 50 40 0Totaal Personeelskosten 47.580 41.925 43.862 47.000

HuisvestingskostenHuur schoolruimte 26.702 42.020 43.240 55.353Onderhoud gebouw 23.748 5.000 4.623 16.000Tuin 173 173 109 500Totaal Huisvestingskosten 50.623 47.193 47.972 71.853

BedrijfskostenSchoolmateriaal PO 9.234 5.113 4.528 3.300Schoolmateriaal VO 0 0 3.986 4.500Activiteiten 2.855 2.500 3.617 3.000Musical 1.007 1.250 101 1.500Persoonlijke ontwikkeling leerlingen 1.000 1.800 325 2.150Ondersteuning hoogbegaafde leerlingen 0 0 1.371 1.716Schoolkamp 0 0 221 1.000Catering Studiedag 218 218 535 500Catering 6.498 10.000 13.975 16.000Zomerfeest 180 250 0 0Attenties 785 500 372 500Totaal Bedrijfskosten 21.778 21.631 29.032 34.166

KantoorkostenKantoorbenodigdheden 589 650 187 200Abonnementen/vakliteratuur 522 550 588 1.030Internetkosten 658 1.000 1.544 1.500Mobiele telefoon 1.017 1.000 418 0Kopieerkosten 378 390 1.054 1.000Totaal: Kantoorkosten 3.165 3.590 3.791 3.730

VerkoopkostenP.R. 10 2.000 593 1.500Webhosting 206 206 206 210Totaal: Verkoopkosten 216 2.206 799 1.710

Algemene kostenAdministratie 435 450 568 1.800Advieskosten 50 50 0 0Assuranties 222 222 485 500Bankkosten 220 250 242 250Reis- en verblijfskosten 57 57 0 0Opleidingskosten 1.569 1.500 2.301 2.500Overige algemene kosten 668 750 489 400Totaal: Algemene kosten 3.221 3.280 4.085 5.450

Afschrijving inventaris 1.388 1.388 1.109 1.000

Totaal kosten 127.971 121.212 130.648 164.909

Resultaat -15.852 12.075 5.947 5.987

27

De Vrije Ruimte

Stadhouderslaan 15

2517 HV Den Haag

www.devrijeruimte.org

info@devrijeruimte.org

Telefoon 070-2154800

Contactpersoon Primair Onderwijs: Claartje van der Grinten, claartje@devrijeruimte.org Contactpersoon Voortgezet Onderwijs: Marty Smit, marty@devrijeruimte.org

Den Haag, 23 maart 2015 | copyright©devrijeruimte2015 | Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt, behalve na toestemming.

28