Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc...

34
Een academisch perspectief op de droogte van de zomer 2018 Imme Benedict Meteorologie en Luchtkwaliteit Vakgroep Bron: Jannes Wiersema

Transcript of Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc...

Page 1: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Een academisch perspectief op de droogte van de zomer 2018

Imme BenedictMeteorologie en Luchtkwaliteit Vakgroep

Bron: Jannes Wiersema

Page 2: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Wie ben ik?

2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer

2013 – 2015 MSc Earth and Environment- Erasmus aan de Universiteit van Bergen- Stage bij het meteorologisch instituut in Oslo

2016 - nu PhD student bij de Meteorologie en Luchtkwaliteit groepOnderzoek naar hydro-meteorologische extremen over het Rijn en het Mississippi stroomgebied

WUR Alumni - 2nd July 2019 2

Page 3: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Overzicht

• Wat is een droogte? Focus op zomer 2018

• Onderzoek: Bij droogte spelen processen op verschillendetijd en ruimte schalen een rol

• Grote schaal (Europa): PhD onderzoek• Lokale schaal (Provincie Utrecht)

• Toekomst perspectief

WUR Alumni - 2nd July 2019 3

Page 4: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Overzicht

• Wat is een droogte? Focus op zomer 2018

• Onderzoek: Bij droogte spelen processen op verschillendetijd en ruimte schalen een rol

• Grote schaal (Europa): PhD onderzoek• Lokale schaal (Provincie Utrecht)

• Toekomst perspectief

WUR Alumni - 2nd July 2019 4

Page 5: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Wat is een droogte?

WUR Alumni - 2nd July 2019 5

Page 6: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Definitie droogte

Periode met minder-dan-normale beschikbaarheid van water (in vergelijking met de climatologie)

WUR Alumni - 2nd July 2019 6

MeteorologischGebrek aan neerslag

HydrologischGebrek aan afvoer in rivierenen laag grondwaterpeil

LandbouwGebrek aan bodemvocht tussende wortels

Page 7: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Droogte wordt vaak verward met hittegolf

Wat is een hittegolf?• Periode van hete dagen• Verschillende definities, afhankelijk van de ‘normaal’/climatologie

• KNMI (in de Bilt): 5 opeenvolgende dagen > 25°C waarvan 3 dagen > 30°C

• Zowel de duur als de intensiteit is belangrijk

Bij MAQ onderzoek naar hittestress in de stad (Urban Heat Island)

WUR Alumni - 2nd July 2019 7

Page 8: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Recente hittegolven

WUR Alumni - 2nd July 2019

Now: Southern-Europe

8Bron: Jordi Vila & NOS.nl

Page 9: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Recente droogte zomer 2018

WUR Alumni - 2nd July 2019 9

Page 10: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Droogte zomer 2018

• Meteorologische droogte

WUR Alumni - 2nd July 2019 10

Page 11: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Droogte zomer 2018

• Hydrologische droogte (afvoer van de Rijn bij Lobith)

WUR Alumni - 2nd July 2019 11

Page 12: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Droogte zomer 2018

• Landbouw droogte

Bodemvocht bij de wortelzone(Gemeten met een satteliet)

Bron: VanderSat

WUR Alumni - 2nd July 2019 12

Page 13: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Droogte zomer 2018

• Landbouw droogte

WUR Alumni - 2nd July 2019 13

Page 14: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Overzicht

• Wat is een droogte? Focus op zomer 2018

• Onderzoek: Bij droogte spelen processen op verschillendetijd en ruimte schalen een rol

• Grote schaal (Europa): PhD onderzoek• Lokale schaal (Provincie Utrecht)

• Toekomst perspectief

WUR Alumni - 2nd July 2019 14

Page 15: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Droogte: Processen op verschillende tijd enruimte schalen

• Grote schaal (Europa/ weken) : Het weer is drijver van de droogte

WUR Alumni - 2nd July 2019 15

• Lokale schaal (Utrecht/dagen/jaren):Impact op hydrologie en landbouw

Page 16: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Drijvers van droogte

WUR Alumni - 2nd July 2019 16

Blokkades zorgen voor droogtes in Europa Effect van El Niño

Page 17: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Mijn onderzoek

Onderzoeksvraag:• Waar is het water verdampt dat over de Rijn of hier in Houten

uitregent?• Wat zijn de vochtbronnen in de zomer van 2018 in vergelijking met

een ‘normale zomer’? (komt het water ergens anders vandaan)

Tool:Uitkomsten van een klimaat model om water terug in de tijd te tracken, om te kijken waar het verdampt is

WUR Alumni - 2nd July 2019 17

Page 18: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Mijn onderzoek

• Wat is een klimaat model?• Langere tijdperiodes (~30 jaar) • Simuleren het weer op een grid over de aarde

• Wind• Temperatuur• Vocht in de atmosfeer• Verdamping• Neerslag

• Scenario’s: met klimaat modellen kun je projecties voor de toekomstmaken

WUR Alumni - 2nd July 2019 18

Page 19: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Vochtigheid in de atmosfeer gesimuleerd bijeen klimaat model – 2018

WUR Alumni - 2nd July 2019 19

Page 20: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Vochtigheid in de atmosfeer gesimuleerd bijeen klimaat model – 2018

WUR Alumni - 2nd July 2019 20

Voor het filmpje zie:

https://chiel.ghost.io/2018/02/07/global_moisture/

Page 21: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Waar komt het water vandaan dat over de Rijn of hier in Houten uitregent?

A. RuslandB. NoordzeeC. Atlantische oceanD. Uit Nederland zelf

WUR Alumni - 2nd July 2019 21

Page 22: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Waar komt het water vandaan dat over de Rijn of hier in Houten uitregent?

A. RuslandB. NoordzeeC. Atlantische oceanD. Uit Nederland zelf

WUR Alumni - 2nd July 2019

Verdampingsbron die zorgt voor neerslag over Rijn stroomgebied

22

Page 23: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Verdampingsbronnen voor de RijnSeizoensverschillen: winter vs. zomer

WUR Alumni - 2nd July 2019 23

Verdampingsbron winter Verdampingsbron zomer

Page 24: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Verdampingsbronnen voor West-EuropaGemiddelde zomer vs. 2018 zomer

WUR Alumni - 2nd July 2019 24

Verdampingsbron gemiddelde zomer Verdampingsbron zomer 2018

Page 25: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Overzicht

• Wat is een droogte? Focus op zomer 2018

• Onderzoek: Bij droogte spelen processen op verschillendetijd en ruimte schalen een rol

• Grote schaal (Europa): PhD onderzoek• Lokale schaal (Provincie Utrecht)

• Toekomst perspectief

WUR Alumni - 2nd July 2019 25

Page 26: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Lokale schaal (provincie Utrecht)

• Droge lucht aanvoer meer verdamping droge bodems

26

Effect op vegetatie• planten gaan dood• bomen kunnen er beter tegen

Geen energie nodig om water teverdampen, dus al die energie gaatnaar het opwarmen van de atmosfeer

Zelf-versterkende droogte

Page 27: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Lokaal maar langere tijdschaal: grondwater• Nu nog steeds last van de droogte van 2018 Grondwater is not niet bijgevuld

WUR Alumni - 2nd July 2019 27www.nhi.nu

Page 28: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Overzicht

• Wat is een droogte? Focus op zomer 2018

• Onderzoek: Bij droogte spelen processen op verschillendetijd en ruimte schalen een rol

• Grote schaal (Europa): PhD onderzoek• Lokale schaal (Provincie Utrecht)

• Toekomst perspectief (droogte in het Antropoceen)

WUR Alumni - 2nd July 2019 28

Page 29: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Droogte in het “Antropoceen”

• Effect van klimaat verandering:• Meer extreem weer (en droogtes)

• Bevolkingsgroei• Effect van menselijk handelen

• Grondwater-abstractie• Irrigatie• Stuwmeren

WUR Alumni - 2nd July 2019 29

California, USA

Zuid-Afrika

Page 30: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Filmpje hittegolf en droogte in de toekomst

• https://www.ad.nl/video/krijgt-nederland-steeds-vaker-te-maken-met-hittegolven~p87899

WUR Alumni - 2nd July 2019 30

Page 31: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Herhalingstijden droogte zomer 2018

WUR Alumni - 2nd July 2019

Bron: KNMI droogtemonitor 2018

31

Page 32: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

WUR Alumni - 2nd July 2019

Trending: # Show your stripes

32

Page 33: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Wrap-up

• Droogte is een inter-disciplinair fenomeen

• Processen op verschillende tijd en ruimte schalen spelen eenrolFocus voor onderzoek

• De menselijke invloed op droogte wordt steeds duidelijker

[email protected]

WUR Alumni - 2nd July 2019 33

Page 34: Een academisch perspectief op de droogte van de zomer2018 · 2019. 7. 4. · 2010 – 2013 BSc Bodem, water en atmosfeer. 2013 – 2015. ... - Stage bij het meteorologisch instituut

Meer informatie

• https://www.wur.nl/en/Research-Results/Chair-groups/Environmental-Sciences/Meteorology-and-Air-Quality-Group.htm

• https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/droogte• https://showyourstripes.info/• https://www.stowa.nl/droogterisico• https://www.npostart.nl/nos-wat-een-weer/03-12-

2018/POW_04095179

WUR Alumni - 2nd July 2019 34