Wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten?

Dyslexie

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 2

Zinnen golven voor je ogen, woorden spelen verstoppertje met je en letters draaien zich om. Zo kan lezen zijn.

Check http://geon.github.io/programming/2016/03/03/dsxyliea en ervaar het!

Een kwestie van leerstijl

Dikke kans dat jouw favoriete manier van leren, jouw stijl, luisteren en kijken is. Als je dat doet neem je veel details in je op. Concentratie kost je veel minder moeite dan wanneer je een tekst leest. Je onthoudt de leerstof gemakkelijker.

En: misschien heb jij, net als veel andere mensen met dyslexie, talent voor fotograferen, filmen, schilderen of tekenen.

Op school wordt veel geleerd via teksten. Lezen kost je moeite, je moet vaak teruglezen; onthouden is lastig. Formuleren van zinnen kan je veel tijd kosten. En altijd die twijfel of je het goed doet. Steeds vaker leren we ook met filmpjes. Dat is goed nieuws. Zo kan jij vaker jouw leerstijl gebruiken. Ander goed nieuws is dat wij op het Picasso Lyceum dyslexie serieus nemen als belemmering bij het leren. Wij vinden dat jouw talenten niet mogen lijden onder je dyslexie. Dyslexie maakt onderdeel uit van hoe jij leert en met tekst omgaat. En daar houden wij rekening mee. Ons onderwijs is maatwerk.

Lees verder over de mogelijkheden die wij bieden.

http://geon.github.io/programming/2016/03/03/dsxyliea

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 3

Inhoud

Hoe weten wij dat jij dyslexie hebt? 4

1 Regeling voor iedereen met dyslexie 5Je leraressen en leraren staan voor je klaar 5Extra tijd 5Spelling 6 Nederlands 6 Moderne vreemde talen (Frans, Engels en Duits) 6Het landelijke schriftelijk eindexamen (CE) 7 Woordenboek 7 Opmaak 7 In de klas... 8 Leesboeken 8

2 Regeling voor leerlingen die speciale faciliteiten nodig hebben 9Het terrein van de dyslexiecoach 9Lees verder om te ontdekken wat er kan 9Voorleesprogramma op de computer 9Dyslexietraining 10Toetsen laten voorlezen 10Schrijven met behulp van Kurzweil 11Examen (CE) doen met Kurzweil 11Studieboeken in voorleesbestand 11Leesboeken 11Laptop gebruiken bij toetsen 12Mondeling toetsen bij meer vakken dan de talen 12Een moderne vreemde taal laten vallen 12Hulp bij het aanpakken van je leerwerk 13Screening en onderzoek naar dyslexie 13

Bronnen 14

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 4

Hoe weten wij dat jij dyslexie hebt?

Je leraressen en leraren weten welke leerlingen dyslexie hebben. In Magister (leerlingadministratie) staat dat aangegeven. Je vader, moeder heeft een onderzoeksverslag op school ingeleverd (bij de aanmelding) en daarom is het bij ons bekend.

Zo’n onderzoeksverslag moet zijn opgesteld door een orthopedagoog-gz-psycholoog. Het gaat niet alleen om de bladzijde met de dyslexie-verklaring, maar ook om de uitgebreide achtergronden. Dyslexie is voor iedereen net weer even verschillend, las je net, en juist wat speciaal voor jou geldt, staat in jouw onderzoeksverslag.

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 5

1 Regeling voor iedereen met dyslexie

Je leraressen en leraren staan voor je klaar

Je kunt op je docenten rekenen als jij actief bent en om hulp vraagt. Zeg hen welke hulp voor jou het beste werkt. Kom je er niet helemaal uit, praat er dan over met je coach in het wekelijkse coachgesprek. Je moet het wel zelf doen, maar nooit alleen.

Je mag bij je docenten rekenen op:

Extra tijd• Extra tijd bij het lezen en schrijven van teksten; • Extra tijd bij het maken van toetsen; - 15 minuten extra voor een toets van 45 minuten - 30 minuten extra voor een toets die langer duurt dan 45 minuten• Extra tijd bij het afleggen van de (school) examens (30 minuten);• Bij (kijk-)luistertoetsen extra tijd door langere pauzes tussen de

luisterblokken in;• Een extra-tijdlokaal tijdens de toetsweken:

je werkt niet bij je klasgenoten maar bij andere leerlingen met dyslexie (of met een andere reden voor extra tijd).

Mondeling in plaats van schriftelijk• Bij de talen mag je de toetsen die gaan over de betekenis van woorden

(korte woordoverhoringen in de les) mondeling doen. Je moet dit zelf van tevoren afspreken met je leraar of lerares. De mondelinge en de schriftelijke toetsen hebben dezelfde beoordelingsnorm.

Lees ook wat hieronder staat over de spelfoutenregeling van de talen.• Bij het toetsen van rijtjes (bijvoorbeeld topografie, de scheikundige

elementen, gereedschappen bij techniek) mag je schriftelijke antwoorden mondeling toelichten.

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 6

Spelling• Spelling wordt (behalve bij de talen) niet beoordeeld in door jou

geschreven werk (een toets, werkstuk, opdracht). Kies altijd het woord dat jij wilt gebruiken en ga het niet uit de weg alleen maar omdat je niet weet hoe je het spelt.

• Spelling bij de talen.

Nederlands Niet meegerekende fouten:

• Spelfouten die door je dyslexie komen, worden niet meegerekend.

Voorbeelden:fonetische spelling – heerluk in plaats van heerlijk;dubbelklanken – Uitijndelijk in plaats van uiteindelijk; duek in plaats van deuk;klankverwisseling- plubiek in plaats van publiek.

• Het aantal aftrekpunten voor spelling in boekverslagen wordt verminderd met 50%.

Wel meegerekende fouten:• Fouten in de toepassing van de regels van werkwoordspelling

worden als gewone fouten gerekend. Dus goed leren al die d’s en t’s.

Moderne vreemde talen (Frans, Engels en Duits) Niet meegerekende fouten:

• het aantal aftrekpunten voor spelling wordt verminderd met 50%;• fouten met betrekking tot (mede-)klinkerverdubbeling worden

niet geteld – Je m’ appelle / je mapele; houses / housses; Zimmer / Zimer;

• accenten vergeten, toegevoegd en/of verkeerd geplaatst worden niet geteld – Trés bien;

• fouten met betrekking tot letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties worden niet geteld – bleu / blue; house / huose; Traum / Truam;

• het niet schrijven van stomme letters wordt niet geteld, evenals het schrijven van hoorbare, maar niet gespelde letters – teacher / teatcher.

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 7

Wel meegerekende fouten:• als je op grammatica getoetst wordt, moet je het goed doen

– Il est en niet il es; have been closed en niet have been closet; mein Lieber en niet meiner Lieber;

• in het Duits schrijf je de zelfstandige naamwoorden met een hoofdletter, ook als je dyslexie hebt;

• de grammaticale Umlaut dient correct te zijn (fährt), in overige gevallen wordt het ontbreken van de Umlaut niet fout gerekend;

• wanneer verkeerde spelling tot verandering van betekenis leidt, wordt dit woord fout gerekend – bed hair en bad hair;

• wanneer je gebruik maakt van de computer tijdens andere toetsen mag je de spellingchecker gebruiken – maar niet als je een spellingtoets maakt.

Het landelijke schriftelijk eindexamen (CE)Bij het CE gelden bovenstaande regels niet. Daar wordt geen verschil gemaakt tussen dyslectische leerlingen en de andere leerlingen bij de beoordeling.

Woordenboek• Een woordenboek is een papieren woordenboek – digitale

woordenboeken zijn niet toegestaan (bepaling CvTE);• Je mag bijna altijd en bij elk vak een woordenboek gebruiken; • De uitzonderingen:

- als je de betekenis van de woorden getoetst krijgt;- als je de spelling getoetst krijgt.

Het is uiteindelijk jouw docent die beslist in geval van twijfel.

Opmaak• We gebruiken lettertype Arial – 12 punten

(doet het landelijk examen ook);• We zorgen voor een rustige opmaak;• Regelafstand groter dan 1;• Voldoende wit;• Vermijden van smalle tekstkolommen.

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 8

Tip De letter hier in deze regels heet font lexia en is een lettertype dat speciaal is ontwikkeld voor mensen met dyslexie. Het wordt ook door andere lezers als een prettig leesbare letter ervaren.

Check: www.wfonts.com/font/lexia-readable

In de klas...• ... hoef je niet hardop voor te lezen; Geef dat zelf van tevoren aan bij je lerares of leraar, het kan ook

bij je coach in een coachgesprek;• ... word je niet vergeleken met leerlingen zonder dyslexie (tempo).

Leesboeken• Luisterboeken leen je in de openbare bibliotheek – lees het boek en

beluister het tegelijk;• Er is de Bibliotheekservice waar je luisterboeken op kunt aanvragen.

Je moet om een account aan te maken een kopie opsturen van je dyslexieverklaring.

Check: https://www.passendlezen.nl/iguana/www.main.cls?surl=home

https://www.wfonts.com/font/lexia-readablehttps://www.passendlezen.nl/iguana/www.main.cls?surl=home

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 9

2 Regeling voor leerlingen die speciale faciliteiten nodig hebben

Het terrein van de dyslexiecoach

Je kunt wel wat meer hulp gebruiken? Loop dan binnen bij de dyslexie-coach. Dat is de leerlingbegeleider die dyslectische leerlingen tips geeft en ondersteuning. Met de dyslexiecoach stel je een aanbod op dat voor jou op maat gemaakt is.

Bereikbaarheid: kamer M01, e-mail: l.soonius@ssvoz.nl.

Lees verder om te ontdekken wat er kan

Voorleesprogramma op de computerWanneer jij geregeld iemand vraagt om een tekst voor te lezen aan je, en wanneer je hardop leren fijner vindt dan stil, is er een kans dat je steun hebt aan een voorleesprogramma. Het leest gedrukte teksten en schermteksten aan je voor. Het voorleesprogramma dat wij gebruiken spreekt vier talen. Het heet Kurzweil-3000.

Kurzweil wordt geleverd door het ICOZ (Informatie Centrum Onderwijs Zoetermeer) – zie: www.icoz.nl voor algemene informatie.Hun speciale Kurzweil e-mailadres is: kurzweil@icoz.nl.

Schakel de dyslexiecoach in om aan Kurzweil te komen op jouw schoollaptop. Er volgt dan een gesprek met jou en je vader, je moeder. Als jullie besluiten om Kurzweil te gaan gebruiken, melden je ouders je aan bij het ICOZ met het aanmeldingsformulier dat ze van de dyslexie-coach krijgen. Ze betalen er aan het ICOZ een jaarlijks abonnementsgeld voor van rond de honderd euro.

mailto:l.soonius@ssvoz.nlhttps://www.icoz.nlmailto:kurzweil@icoz.nl

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 10

Zodra de aanvraag binnen is en het geld overgemaakt, gaat er een seintje van het ICOZ naar het Picasso Lyceum. Bij de IT kun je dan terecht om Kurzweil op je laptop van school te laten installeren. Dat duurt een halfuur. Als je Kurzweil thuis op een andere computer wilt gebruiken, levert het ICOZ de service van de installatie.

Lees meer op: www.icoz.nl/diensten/voor-ouders/documenten.

DyslexietrainingBij het leren werken met Kurzweil hoort een training. Die wordt bij het ICOZ gegeven. Je leert niet alleen alles van het uitgebreide Kurzweil-programma kennen en toepassen, maar ook hoe je hoofd- en bijzaken van elkaar onderscheidt en schema’s maakt. En je krijgt een tool om de woorden voor de talen te leren via Woef Online. Je kunt ook kiezen voor de korte opfristraining. Voor als je er op de basisschool mee werkte en er bij ons mee verder wilt gaan.

Omdat er een beperkt aantal leerlingen met de training mee kan doen, loopt de aanvraag altijd via de dyslexiecoach (op volgorde van aanmelding).Als je Kurzweil gebruikt mag je rekenen op:

Toetsen laten voorlezenDrie mogelijkheden:1 Toetsen worden aangeleverd door de leraar of lerares op een usb-stick. - je maakt de toets op je eigen laptop óf2 Toetsen worden aangeleverd door de lerares of leraar op een usb-stick.

- je maakt de toets op een laptop van school die door je docent is geregeld.

- je werkt op een speciaal toets-account óf3 Toetsen worden aangeleverd door de dyslexiecoach.

- je maakt de toets op een computer van school;- je werkt op een speciaal toets-account;- de woordenboekfunctie, het internetgebruik en het printen en

kopiëren van de toets zijn geblokkeerd – de toets is beveiligd met een wachtwoord;

https://www.icoz.nl/diensten/voor-ouders/documenten

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 11

- het gaat hierbij om toetsen die een hogere wegingsfactor hebben en om schoolexamens;

- deze toetsen worden in de toetsweken gegeven in een daarvoor gereserveerde ruimte;

- je werkt niet bij klasgenoten maar bij andere Kurzweilgebruikers.

Je maakt met de docent een afspraak hierover op het moment waarop de toets wordt opgegeven.

Schrijven met behulp van KurzweilAls je niet schriftelijk kunt formuleren zonder voorleeshulp mag je na overleg met de dyslexiecoach van de schrijffunctie van Kurzweil gebruik maken.

Examen (CE) doen met Kurzweil• Het landelijk examen (CE) maak je met Kurzweil op een door school

geleverde computer in de examenzaal;• De woordenboekfunctie, het internetgebruik en het printen en kopiëren

van de examens zijn geblokkeerd;• Je hebt minstens twee jaar vóór het examen toetsen gemaakt met

behulp van Kurzweil om hiervoor in aanmerking te komen.

Studieboeken in voorleesbestandNeem contact op met de dyslexiecoach wanneer je studieboeken in voorleesbestand wilt bestellen

Leesboeken • Luisterboeken leen je in de openbare bibliotheek – lees het boek en

beluister het tegelijk;• Er is de Bibliotheekservice waar je luisterboeken op kunt aanvragen.

Je moet om een account aan te maken een kopie opsturen van je dyslexieverklaring.

Check: www.passendlezen.nl/iguana/www.main.cls?surl=home.

TipEr zijn e-readers met een lettertype voor dyslectici plus de mogelijkheid een luisterboek te laten voorlezen.

https://www.passendlezen.nl/iguana/www.main.cls?surl=home

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 12

Laptop gebruiken bij toetsenTypen op de laptop kan voor jou betekenen dat je veel vlotter en beter kunt formuleren. De spellingchecker doet meteen zijn werk. Zo lever je werk af bij je docent dat je met papier en pen niet voor elkaar had gekregen. Als dit voor jou geldt, praat er dan over met de dyslexiecoach. Het gebruik van laptops is om praktische redenen beperkt. Je mag er daarom niet automatisch op rekenen.

Mondeling toetsen bij meer vakken dan de talenStel dat je door mondelinge toetsen een veel beter resultaat scoort dan via schriftelijke toetsen. Het kan zelfs zoveel uitmaken, dat schriftelijke toetsen je talenten tekort doen. Dan spreek je met de dyslexiecoach en de vakdocenten samen een plan hiervoor af.

Een moderne vreemde taal laten vallenJe las al dat we nu in een hoofdstuk zitten waarin we het hebben over speciale regelingen. Dat betekent dat je er niet op kunt rekenen, maar dat je er met de dyslexiecoach over kunt praten om Duits of Frans te laten vallen. De dyslexiecoach overlegt met je leraar of lerares, met de decaan, met je ouders en met jou. En geeft dan een advies. De conrector geeft de uiteindelijke toestemming.

Je gaat pas praten over het laten vallen van Frans of Duits als je van alle mogelijkheden die we bieden op school voor dyslexie gebruik maakt, en dat je ondanks dat toch heel veel tijd moet investeren om je toetsen te maken. Na goedkeuring werk je in de vrijkomende tijd aan andere talen. Het laten vallen van een taal heeft invloed op je vakkenpakket – je mag de taal niet meer kiezen. Engels valt erbuiten, omdat het een verplicht examenvak is.

Een andere mogelijkheid is dat je de taal wel blijft volgen, maar dat de beoordelingen van de toetsen niet meetellen. Het initiatief om te praten over het laten vallen van een taal kun je zelf nemen, door je ouders laten nemen, of kan door je leraar of lerares worden genomen. De dyslexiecoach is de eerste persoon om over de wens te praten.

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 13

Hulp bij het aanpakken van je leerwerk

Dyslexie en ...mijn aandacht erbij houden het overzicht houden over mijn werk

examen doen mijn zelfvertrouwen op peil houden

leerstof onthouden een goedwerkende studieaanpak vinden

hoogbegaafd zijn met plezier lezen

mijn gedachten formuleren helpende software (leren) gebruiken

op tijd mijn toets afkrijgen mijn leerstijl ontdekken en ontwikkelen

door een tekst heenkomen

Kun je hulp gebruiken? Stap naar de dyslexiecoach. Daar kun je terecht voor tips en ondersteuning.

Screening en onderzoek naar dyslexie

In de eerste periode van leerjaar 1 ontvangen ouders een verzoek om gerichte informatie aan te leveren van een eventueel vermoeden van dyslexie bij hun kind. Vooral wanneer erfelijkheid een rol speelt en er op de basisschool tijd en energie is gestoken in extra spellinghulp en leeshulp, is het van belang dit aan te geven.

Wij geven de leerlingen een dictee, dat geschreven is en genormeerd om typisch dyslectische fouten op het spoor te komen.

De score van het dictee wordt als ondersteuning gebruikt bij de informatie van ouders en die van de basisschool. Aanvullende informatie wordt aan de basisschool gevraagd wanneer het OKR (onderwijskundig rapport) daartoe aanleiding geeft. Daarbij houden wij ons aan de met ouders gemaakte afspraken over de privacy van het OKR.

Ouders worden benaderd om met de dyslexiecoach te praten over een eventueel te zetten stap naar de orthopedagoog voor een onderzoek naar dyslexie.

Dyslexie, wat mag jij op het Picasso Lyceum verwachten? 14

Bronnen

1. Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs, Koos Henneman, Judith Bekebrede, Albert Cox, Hedwig de Krosse; Masterplan

dyslexie, 2013, www.Masterplandyslexie.nl2. Dyslexieprotocol Picasso Lyceum vanaf 2011,

zie: www.picasso-lyceum.nl/wp-content/uploads/protocoldyslexie2011-2012.pdf3. Quick scan dyslexie in po en vo, Onderzoek in opdracht van het ministerie van OCW,

Boukje Cuelenaere, 7 september 2016 Zie: www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/10/07/

quick-scan-dyslexie-in-po-en-vo4. www.Examenblad.nl

Afbeelding pagina 1: Kyle Williams, Dyslexia Awareness through Creativity

http://www.Masterplandyslexie.nlhttps://www.picasso-lyceum.nl/wp-content/uploads/Protocoldyslexie2011-2012.pdfhttps://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=2ahUKEwjO3L-tqJ_eAhVBJ1AKHQMIB-kQFjAAegQIBBAC&url=https%3A%2F%2Fwww.rijksoverheid.nl%2Fbinaries%2Frijksoverheid%2Fdocumenten%2Frapporten%2F2016%2F10%2F07%2Fquick-scan-dyslexie-in-po-en-vo%2Fquick-scan-dyslexie-in-po-en-vo.pdf&usg=AOvVaw0svm-SnSIjAAVTElJQ5Flwhttps://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=2ahUKEwjO3L-tqJ_eAhVBJ1AKHQMIB-kQFjAAegQIBBAC&url=https%3A%2F%2Fwww.rijksoverheid.nl%2Fbinaries%2Frijksoverheid%2Fdocumenten%2Frapporten%2F2016%2F10%2F07%2Fquick-scan-dyslexie-in-po-en-vo%2Fquick-scan-dyslexie-in-po-en-vo.pdf&usg=AOvVaw0svm-SnSIjAAVTElJQ5Flwhttp://www.Examenblad.nlhttp://www.Examenblad.nl

Het Picasso Lyceum (gymnasium, atheneum, havo en TOPmavo) vormt samen met MAVO Zoetermeer, Beroepscollege Zoetermeer VMBO en Beroepscollege Zoetermeer Praktijk de Stichting Stedelijk Voortgezet Onderwijs Zoetermeer (SSVOZ).

Picasso LyceumPaletsingel 38c 2718 NT Zoetermeer T (079) 347 17 00 E info@picasso-lyceum.nlI www.picasso-lyceum.nl

Inhoud Hoe weten wij dat jij dyslexie hebt?1Regeling voor iedereen met dyslexieJe leraressen en leraren staan voor je klaarExtra tijdSpellingNederlandsModerne vreemde talen (Frans, Engels en Duits)Het landelijke schriftelijk eindexamen (CE)WoordenboekOpmaakIn de klas...Leesboeken

2Regeling voor leerlingen die speciale faciliteiten nodig hebbenHet terrein van de dyslexiecoach Lees verder om te ontdekken wat er kanVoorleesprogramma op de computerDyslexietrainingToetsen laten voorlezenSchrijven met behulp van KurzweilExamen (CE) doen met KurzweilStudieboeken in voorleesbestandLeesboeken Laptop gebruiken bij toetsenMondeling toetsen bij meer vakken dan de talenEen moderne vreemde taal laten vallen

Hulp bij het aanpakken van je leerwerkScreening en onderzoek naar dyslexieBronnen

Vorige pagina 2: Pagina 1: Pagina 2: Pagina 3: Pagina 4: Pagina 5: Pagina 6: Pagina 7: Pagina 8: Pagina 9: Pagina 10: Pagina 11: Pagina 12: Pagina 13: Pagina 14: Pagina 15:

Volgende pagina 2: Pagina 1: Pagina 2: Pagina 3: Pagina 4: Pagina 5: Pagina 6: Pagina 7: Pagina 8: Pagina 9: Pagina 10: Pagina 11: Pagina 12: Pagina 13: Pagina 14: Pagina 15:

Inhoud 2: Pagina 1: Pagina 2: Pagina 3: Pagina 4: Pagina 5: Pagina 6: Pagina 7: Pagina 8: Pagina 9: Pagina 10: Pagina 11: Pagina 12: Pagina 13: Pagina 14: Pagina 15:

Voledig scherm 2: Pagina 1: Pagina 2: Pagina 3: Pagina 4: Pagina 5: Pagina 6: Pagina 7: Pagina 8: Pagina 9: Pagina 10: Pagina 11: Pagina 12: Pagina 13: Pagina 14: Pagina 15:

Printen 2: Pagina 1: Pagina 2: Pagina 3: Pagina 4: Pagina 5: Pagina 6: Pagina 7: Pagina 8: Pagina 9: Pagina 10: Pagina 11: Pagina 12: Pagina 13: Pagina 14: Pagina 15:

Zoeken: