5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 1/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

1

Blz | 1

Dyslexie – handelingsplan

Wat is dyslexie?

Dyslexie is een leerstoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige

problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of 

schriftbeeldvorming (spellen)

De labeling van dyslexie gebeurt aan de hand van de volgende twee kenmerken:

• er is sprake van een aantoonbare achterstand

• er is resistentie aangetoond: onvoldoende vordering (criterium van hardnekkigheid) 

Het probleem is de verwerking van taalklanken door de hersenen. De koppeling van het

 juiste letterteken aan de juiste klank en omgekeerd geraakt niet geautomatiseerd

VRAGENLIJST PROBLEMENIDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING

Naam: [Abstract] 

Voornaam: [Abstract] 

Geboortedatum: [Abstract] 

School: [Abstract] 

Klas: [Abstract] 

Leerkracht: [Abstract] 

Datum: [Abstract] 

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 2/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

2

Blz | 2

1. Signalen voor taal

Technisch lezen:

O traag leestempo

O spellend lezen

O hoog leestempo

O radend lezen

O de leerling ontwikkelt een grote weerstand en/of faalangst tegen leesbeurten

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………… 

Spelling:

de leerling

O kan geen verschil horen tussen klanken als m en n; p, t en k; s, f en g; eu, u en ui

O kan moeilijk klanken in volgorde zetten, zoals bij 'dorp' en 'drop' of '12' en '21'

O heeft problemen met het inprenten van spellingsregels

O spelt vaak fonetisch (letterlijk opschrijft wat hij hoort)

O corrigeert zichzelf niet of nauwelijks

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………… 

Begrijpend lezen:

0 bovenstaande kenmerken belemmeren het begrijpend lezen

0 bovenstaande kenmerken belemmeren het begrijpend lezen

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………… 

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 3/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

3

Blz | 3

Schrijven

O traag schrijftempo

O onleesbaar schrift

O veel doorhalingen

Taalbeschouwing

O moeite met het onthouden van woordcombinaties, uitdrukkingen en gezegdes

2. Andere signalen

Kleuter:

O algemeen zwak taalniveau

O slecht versjes onthouden

O slecht kunnen rijmen

O moeite hebben met het aanleren van willekeurige afspraken, zoals de

begrippen 'links' en 'rechts' en de namen van kleuren

Lager:

O moeite met aandacht voor verbale informatie

O moeite met het inprenten van reeksen (bijv. tafels)

O moeite hebben met het aanbrengen van structuur in het huiswerk

O moeite hebben met het onthouden van rekensymbolen en van feiten

zonder context (het onthouden van woordbeelden)

O moeite hebben met rekentaal en toepassingen

O moeilijkheden met het memoriseren

O omgevingslawaai hindert hen heel erg

O er niet altijd in slagen om notities te maken terwijl ze opletten

O problemen met het invullen van de agenda

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 4/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

4

Blz | 4

3. Voorgeschiedenis

3.1. Kleuteronderwijs

O De leerling heeft een jaar langer kleuteronderwijs gevolgd

(klas die werd overgedaan: .................................)

Reden .............................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Tijdens de kleuterjaren waren er problemen met:

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

3.2. Evolutie probleem in de lagere school 

O De leerling heeft een jaar overgedaan

(klas die werd overgedaan: .................................)

Reden .............................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Evolutie van het probleem:

O Het probleem is nu pas duidelijk aan de oppervlakte gekomen

O De leerling presteerde tot nu toe gemiddeld goed voor taal, maar de prestaties

gaan nu achteruit

O Het probleem is al geruime tijd sluimerend aanwezig, maar treedt nu meer op de

voorgrond (leerling heeft er ook emotionele problemen mee)

O De ouders ervaren nu ook problemen thuis

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 5/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

5

Blz | 5

O Het probleem is reeds geruime tijd aanwezig/zichtbaar:

Sinds wanneer is het probleem aanwezig: .....................................................................

Waarom werd het probleem niet vroeger gemeld? .........................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Andere opmerkingen:

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 6/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

6

Blz | 6

Mogelijke maatregelen in de klas

 Aanduiden welke afspraken hulp kunnen bieden bij de leerling

ALGEMEEN

O Laat de agenda invullen bij het begin van de les of bezorg de leerling kleefblaadjes

waarop de opgaven van lessen en taken voorgedrukt zijn.

O Laat de leerling een lijst aanleggen waarin hij zijn gerubriceerde struikelwoorden

terugvindt.

O Schrijftaken en -oefeningen mogen worden aangemaakt met een tekstverwerker met

spellingscontrole

O Voor de leerling met dyslexie wordt een specifiek en geïndividualiseerd

leerlingvolgsysteem opgesteld

DOMEIN VAN TALEN

O In de taalvakken gaat er aandacht naar de voor iedere taal weer andere

overeenkomst tussen klank en letterteken(reeks) .

O Leerlingen met dyslexie leggen een "klankspellingschrift" aan waarin woorden met

dezelfde klank-tekenkoppeling gerubriceerd worden

O Bij leerlingen met dyslexie is begeleide woordenschatverwerving effectiever dan

eindeloos herlezen of herschrijven tot het correct is.

O Woorden waarvan de uitspraak moeilijk te onthouden is, kunnen worden opgenomen

op bijv. een cassetterecorder.

O Een leerkaart met spellingregels mag altijd gebruikt worden.

O Bij leestaken mag de leerling een gepersonaliseerd leesvenster gebruiken.

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 7/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

7

Blz | 7

EVALUATIE

O Een leerling met dyslexie wordt zoveel mogelijk mondeling geëvalueerd en

geëxamineerd.

O De leerkracht licht de instructies voor een schriftelijk proefwerk (of onderdeel ervan)

mondeling toe voor alle leerlingen.

O Een leerling met dyslexie zou voor proefwerken voor taal maar ook voor

tijd en ruimte 15 tot 20% meer tijd moeten krijgen (de leerling

vroeger laten beginnen is beter dan hem langer te laten doorwerken).

O Meerkeuzevragen worden liefst vermeden. Indien ze toch gebruikt worden, moeten

de opgaven en alle alternatieven worden voorgelezen.

O Spelfouten worden niet betrokken in de beoordeling behalve wanneer er specifiek

naar spelling wordt getoetst.

O Het toetsen van tekstbegrip gebeurt mondeling i.p.v. via schriftelijk te beantwoorden

vragen.

O Bij courante schrijftaken wordt ter hoogte van de (belangrijkste) fout(en) het correcte

woordbeeld weergegeven.

O De leerling mag zijn lijst met gerubriceerde struikelwoorden permanent ter inzage

hebben, behalve voor evaluatiebeurten over in de klas behandelende

woordenschatverruiming.

O Bij het maken van toetsen en proefwerken mag de dyslectische leerling leerkaarten

met schema's en algoritmen gebruiken.

O Toetsvragen worden niet enkel gedicteerd of schriftelijk aangeboden. Ze kunnen ook

auditief (op cassette, cd…) aangeboden worden.

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 8/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

8

Blz | 8

SPECIFIEK VOOR TALEN

O Leesvaardigheid: accent op begrijpend lezen, niet op technisch lezen;

O Schrijfvaardigheid:

O tekstverwerker met spellingcorrector;

O mondelinge toelichting van de leerling bij zijn schrijftaak;

O geen sanctie voor spelling bij courante schrijftaken;

O lijst met gerubriceerde struikelwoorden behalve tijdens toetsing van aangeleerde

woordenschat;

O spellingkaarten bij schrijfoefeningen voor regelzwakke leerlingen (Ned.);

O klankspellingschrift .

O Spelling:

O correcte spelling mag geëist worden bij toetsing van aangeleerde

woordenschat;

O aan dyslectische leerlingen kan men een vrijstelling van dictee geven, het

resultaat niet laten meetellen of een andere vorm van dictee geven zoals:

invuldictee, visueel dictee, overschrijven, dictee waarbij één spellingsregel

wordt getoetst, dictee voorbereiden indien het effectief resultaat heeft bij de

leerling.

O Taalbeschouwing, literatuur, huislectuur:

O gebruik van tekstverwerker met spellingcorrector is toegelaten;

O de leerling licht mondeling zijn notities toe waarvan alleen de inhoudelijke

waarde wordt beoordeeld.

O spelling wordt niet beoordeeld;

O een film mag besproken worden in plaats van een boek

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 9/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

9

Blz | 9

Verwachtingen

Welke verwachtingen hebben wij op het einde van het zesde leerjaar rond wiskunde?

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

Welke verwachtingen hebben wij op het einde van het zesde leerjaar rond de andere

leerstofonderdelen?

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 10/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

10

Blz | 10

Document om noden van leerlingen over te maken aan de opvolgschool

Naam en leeftijd van de leerling: ..........................................................................................

Naam van de huidige school : ..........................................................................................

Problematiek van de leerling

Leerstoornis

0 Dyslexie

0 Dyscalculie

Ontwikkelingsstoornis

0 Aandachtstekortstoornis ADHD / ADD

0 Autismespectrumstoornissen

0 Ticstoornis

0 Spraak / taalstoornis

0 Motorische stoornis

0 Voeding - / eetstoornis

0 Andere: ..................................................................

Wat heeft de school pedagogisch - didactisch ondernomen naar deze leerling :

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 11/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

11

Blz | 11

Het wettelijk kader.

1. Het decreet basisonderwijs van 25 februari 1997, afdeling 3, artikel 47, § 1:

Ieder schoolbestuur maakt voor elk van zijn scholen een werkplan dat tenminste volgende

elementen bevat:

… (1,2,3) 4. de voorzieningen in het gewoon onderwijs voor leerlingen met een handicap

of die leerbedreigd zijn, inclusief de samenwerkingsvormen met andere scholen van

gewoon en buitengewoon onderwijs.

2. De toelichting bij het decreet met maatregelen voor het secundair onderwijs en tot

wijziging van het decreet van 25 februari 1997 voor het basisonderwijs gaat in op de

kerntaken van het secundair onderwijs en stelt: “ Scholen in het secundair onderwijs

dienen elke leerling een volwaardige vorming te waarborgen. Het volwaardige karakter

van die vorming is afhankelijk van de mate waarin de ontwikkeling van de leerling optimaal

nagestreefd wordt. Het spreekt voor zich dat vanuit een emancipatorische visie op

onderwijs het niet kan dat verschillen inzake sociale herkomst, geslacht en individuele

persoonskenmerken de hier vooropgestelde ontwikkeling van de leerling zou kunnen

hinderen.”

3. Op 3 maart 1999 werd de resolutie Sannen betreffende de erkenning, de integratie en

begeleiding van leerlingen met leerstoornissen in het lager en secundair onderwijs

goedgekeurd in het Vlaamse Parlement. De resolutie bepaalt o.a. dat de leerlingen en hun

ouders het recht hebben op een ‘gemotiveerd verslag’, opgesteld door het CLB.

5/11/2018 Dyslexie handelingsplan - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/dyslexie-handelingsplan 12/12

Leefschool De Sterappel – Nieuwstraat 6 – 9170 Sint-Gillis-Waas – 03/770 56 39

12

Blz | 12

4. Het Bijzonder Decreet van 14 juli 1998 bepaalt dat de school de bevoegdheid heeft om

m.b.t. evaluatie een visie te ontwikkelen. De vernoemde suggesties kunnen

vakwerkgroepen helpen bij het ontwikkelen van een leerlinggericht evaluatiebeleid. Het

moet echter duidelijk zijn dat bijzondere evaluatiemaatregelen alleen van toepassing zijn

voor een leerling die over het hierboven genoemd protocolair "gemotiveerd verslag"

beschikt. Bovendien moet van die leerling de aanwezigheid van de leerstoornissen

duidelijk vermeld staan op de proefwerken en moet tevens de concretisering van het

handelingsplan aangetoond kunnen worden in een "leerlingvolgdocument" binnen de

school.