Drie decentralisaties voor gemeenten - invoorzorg.nl · Aandachtspunten verandermanagement (2/2)...

Pim Masselink

Joost van der Kolk

Amersfoort

24 april 2014

Drie decentralisaties voor gemeentenOnze visie en aanpak

Drie decentralisaties voor gemeenten 24 april 2014 2|© Twynstra Gudde |

1. Inleiding2. Veranderende rol van de gemeente3. Veranderopgave: richten, inrichten en verrichten4. Aandachtspunten voor verandermanagement

Inhoud


Voor wie? Deze presentatie is bedoeld voor bestuurders, managers en medewerkers (beleid en uitvoering) van gemeenten die zich bezighouden met de decentralisaties in het sociale domein.

Waarvoor? Deze presentatie biedt inzicht in en handvatten voor de veranderopgave om gemeenten klaar te maken voor de nieuwe gedecentraliseerde taken.

Opbouw van deze presentatie

Inleiding

1) De veranderende rol van de gemeenteAls gemeente zul je moeten samenwerken. Maar hoe?

2) Veranderopgave op drie niveaus: richten, inrichten en verrichtenBestuurders, managers en professionals hebben elk een eigen opgave.

3) Aandachtspunten voor verandermanagementHandvatten om als bestuurder, manager of professional vorm te geven aan de verandering.



Inhoud


Als gemeente kun je je opgaven niet meer alleen aanpakken…

Naam organisatie

Naam organisatie

Naam organisatie


… waardoor steeds meer mensen met elkaar samenwerken

Naam organisatie

Naam organisatieNaam organisatie


Er zijn verschillende rollen voor de gemeente te onderscheiden

ContextDe gemeente is in de ‘lead’. Zij bepaalt de koers en

stuurt actief op de resultaten en op de uitvoering.

De koers wordt samen met maatschappelijke partners

bepaald. Over de uitvoering en resultaten worden onderlinge

afspraken gemaakt.

De koers wordt uitgezet in het maatschappelijk veld. De

gemeente staat op afstand en levert zo nodig een bijdrage aan de uitvoering en het behalen van

resultaten.

Deze drie rollen zijn niet wederzijds uitsluitend. Een gemeente kan meerdere rollen vervullen. Per domein en per taak kiest een gemeente een passende rol



Inhoud


Het inpassen van de gedecentraliseerde taken vraagt om aandacht van alle niveaus van de gemeentelijke organisaties:

‐ Professionals verlenen hulp en zorg aan cliënten: verrichten‐ De taken moeten ingepast worden in de organisaties: inrichten‐ Bestuurders moeten keuzes maken en kaders stellen: richten

Decentralisaties als veranderopgave op drie niveaus

Richten

Inrichten

Verrichten

Bestuur

Management

Professional

CliëntHulp- en zorgbehoevenden


‐ De drie niveaus – richten, inrichten en verrichten - kennen elk een eigen veranderopgave en een eigen speelveld

‐ De drie niveaus zijn ‘losjes gekoppeld’:‐ Geen (tijd voor) klassieke volgordelijkheid: strategie, beleid en uitvoering‐ Parallelle processen, in een continue wisselwerking tussen bestuurders,

managers, professionals en cliënten

Decentralisaties als veranderopgave op drie niveaus

Richten‐ Ambitie en doelen bepalen, terwijl definitieve wetgeving nog in de maak is. ‐ Samenwerken met buurgemeenten en maatschappelijke partners, ten

dienste van het lokale belang.

Inrichten‐ Waar beleg ik welke taken? In de eigen organisatie, uitbesteden of in

netwerk?‐ Waar wil ik als gemeente op sturen: kwaliteit, kosten, output, throughput?

Verrichten‐ Welke handelings- en beslisruimte hebben de professionals? Hoe kan de

gemeente dat optimaal ondersteunen?‐ Hoe bouwen we voort op de diverse proeftuinen die al gaande zijn?


Wisselwerking tussen de 3 niveaus

Richten

Verrichten

Inrichten

Cliënten

Professionals

Inhoudelijke keuzes

Democratische legitimiteit

Hulp- en zorgverleningInteractie

Raad

College

Beleid Organisatie

Kaders Middelen

Cliënttevredenheidsonderzoek

Rolinvulling

Feedback


Richten: keuzes, rollen en verantwoordingR

ich

ten

Verrichten

Inrichten

Inhoudelijke keuzes maken: Wie, krijgt welke hulp en op welke manier ?De decentralisaties zorgen voor een fundamentele verandering van het gemeentelijke takenpakket. De taken zijn nieuw voor raadsleden en wethouders en tegelijk krijgen zij de beleidsruimte zelf invulling te geven aan de uitvoering ervan. Terwijl de wettelijke basis nog vorm krijgt, moeten zij al wel bepalen wat zij willen bereiken op het gebied van zorg, jeugd, werk en onderwijs. Niemand mag ‘tussen wal en schip’ raken. Dat vraagt om inzicht in de problematiek, behoeften, demografische samenstelling van hun gemeente..Terwijl er al pilotsen proeftuinen in de wijk plaatsvinden moeten zij de kaders voor het beleid nog bepalen en de financiële middelen vaststellen.

Verdelen van taken en verantwoordelijkheden: Zelf, laten of samen doen? De gemeente is vrij om te bepalen hoe de nieuwe taken worden uitgevoerd. Uitgangspunten als zelfredzaamheid en participatie vragen om los- en overlaten aan de samenleving. Voor de specialistische hulp- en zorgverlening is de gemeente afhankelijk van professionele zorgpartijen. Uiteindelijk zijn raadsleden en wethouders als volksvertegenwoordigers democratisch verantwoordelijk en willen dus een zekere grip houden op de uitvoering van de nieuwe taken. Dit vraagt om fundamentele bestuurlijke keuzes in de kaderstelling en rolinvulling als college en raad.


Faciliteren

‐ Algemene voorzieningen ten behoeve van zelfredzaamheid en participatie

‐ Stimuleren lokale sociale controle en samenhang

‐ Ondersteunen mantelzorg en vrijwilligers

Richten: voorbeeld van rolinvulling als gemeente

Partneren

‐ Samen optrekken in sociale wijkteams

‐ Verlenen van specialistische zorg door zorginstelling

‐ Verlenen van jeugdhulp door jeugdzorginstelling

Regisseren

‐ Beleidsplan en verordening opstellen

‐ Alloceren van financiële middelen

‐ Contractmanagement

Als ‘eigen kracht’ niet afdoende is

Sommige zaken zijn de verantwoordelijkheid

van de gemeente


Inrichten: toedeling van taken en verantwoordelijkheden

Taakvelden sociaal domein

Afdeling Maatsch.

ontwikkeling

Sociale wijkteams

Afspraken en contracten met zorgaanbieders

Welke taakvelden

Waar onder-brengen?

Rol invullinggemeente

1 32

Ontwerpen

4

Werk en inkomeno.m. Participatiewet

Jeugd o.m. nieuwe Jeugdwet

Zorg o.m. transitie Awbz > Wmo

Aanpalende

taakvelden:• (Passend) onderwijs• Wonen• Cultuur• Sport• Veiligheid

Richten

Inri

chte

n

Verrichten

Initiatievenvan burgers of

anderen

Regisseren

Partneren

Faciliteren

- Hoe is toegang geregeld?- Hoe wordt

indicatiestelling en verwijzing naar zorg geregeld?

- Hoeveel formatie heb je nodig voor het werk?

- Hoe pas je het in je huidige organisatie in?

- Heb je zicht op bestaande netwerken/initiatieven?

- Ben je in gesprek met burgers, organisaties?

- Is er aandacht voor succes

- Moet je aanbesteden?- Hoe organiseer je een

aanbestedingsprocedure?- Hoe selecteer je, welke in-

koopafspraken maak je?

Transitie

5

- Inrichten werkprocessen

- Besturing aanpassen

- Medewerkers plaatsen

- Aandacht voor training en opleiding

- Gecontroleerd loslaten

- Waarderen- Ondersteunen

- Gunning- Inrichten

besturing en verantwoording

Transitie


Verrichten:

Richten

Ver

rich

ten

Inrichten

- Ruimte geven én sturen naar het nieuwe verrichten- Heldere kaders, minimale bureaucratie- Maximale professionele ruimte (eigen kracht)

Van oriëntatie op:- Input-Specialisme-Protocol-Eigen vak-Eigen organisatie

Naar oriëntatie op:-Outcome/output-Generalisme-Oplossingsgericht-Interdisciplinair-Over organisatie-

grenzen heen.

Wat vraagt dit van de medewerkers in de uitvoering:

Wat vraagt dit van de managers?

De tijd van de proeftuinen is voorbij! Wat daar geleerd is willen we nu in de volle breedte benutten. De uitdaging: enerzijds barrières weghalen en ruimte geven aan de professional en anderzijds rekenschap kunnen geven over outcome en output.

Dan kan verantwoording worden gegeven zonder dat de gewenste professionaliteit kapot geregeld wordt.



Inhoud


Aandachtspunten verandermanagement (1/2)

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=04aMfb4J8uISEM&tbnid=xrBS7jVtzW5tXM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.muzikantennetwerk.nl/prikbord/&ei=TziCUaSZDqfE0QWw1YBA&bvm=bv.45921128,d.d2k&psig=AFQjCNFVmZ2KRX_CxPm-wC88N-g9W_dy6Q&ust=1367574974407912

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=04aMfb4J8uISEM&tbnid=xrBS7jVtzW5tXM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.muzikantennetwerk.nl/prikbord/&ei=TziCUaSZDqfE0QWw1YBA&bvm=bv.45921128,d.d2k&psig=AFQjCNFVmZ2KRX_CxPm-wC88N-g9W_dy6Q&ust=1367574974407912


Managementstijl‐ Sturen op outcome (maatschappelijk resultaat) en op output‐ Benoem de output indicatoren gezamenlijk (bestuurders en ambtenaren) ‐ Deel het probleem, niet de oplossingsrichting‐ Formuleer gezamenlijk uitgangspunten voor oplossingsrichtingen‐ Stimuleer initiatieven‐ Stel de basis (minimum vereiste op 1-1-2015) centraal, niet een veelbelovend perspectief‐ Faseer en maak tussenstappen/deelproducten behapbaar

Personeel‐ Rolinvulling en werkwijze staan centraal, niet de functie‐ Van iedereen wordt vroeg of laat een stapje extra gevraagd‐ Medewerkers dragen bij aan afgebakende opgaven op basis van hun kennis. Geen

permanente zitting in overleg gremia

Cultuur‐ Experimenteren is noodzakelijk, deel de lessen en successen zowel binnen als buiten de

afdeling‐ Meng beleid en uitvoering‐ Het is een continue proces: experimenteren, leren, delen, verbeteren ‐ Niemand heeft 1 omvattend antwoord

Aandachtspunten verandermanagement (2/2)

Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie

berusten bij Twynstra Gudde.

Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt

zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.

Pim Masselink

[email protected]

Joost van der Kolk

[email protected]

Drie decentralisaties voor gemeenten - invoorzorg.nl · Aandachtspunten verandermanagement (2/2)...

Documents

Transcript of Drie decentralisaties voor gemeenten - invoorzorg.nl · Aandachtspunten verandermanagement (2/2)...