DOSSIER 1124 jongeren over ‘goed in je vel’ · Als je je niet goed voelt, waaraan merk je dat?...

1124 jongeren over ‘goed in je vel’ • 27 juni 2016 • pagina 1 > 17

DOSSIER

1124 jongeren over ‘goed in je vel’ Datum: 27 juni 2016

De Vlaamse jeugdraad – het officiële adviesorgaan van de Vlaamse regering voor kinderen, jongeren en hun

organisaties - koos als één van haar prioriteiten voor Psychisch welzijn. Aanleiding hiervan is dat er veel jongeren zijn

die op een bepaald moment niet goed in hun vel zitten en dat één op vijf jongeren kampt met een psychisch

probleem. Het is belangrijk dat deze jongeren op een goeie manier geholpen worden. En dat we goed begrijpen waar

jongeren zelf nood aan hebben en hoe zij anderen kunnen helpen. Daarnaast willen we met dit traject ook het taboe

doorbreken.

Een werkgroep bestaande uit vrijwilligers van de Vlaamse Jeugdraad gaat gedurende drie jaar rond dit thema aan de

slag. Ze voerden reeds gesprekken met experts van onder andere Te Gek!?, TeJo, KULeuven,

Kinderrechtencommissaris, enkele instellingen uit de jeugdhulp, … Daarnaast organiseerden ze ook een

dialoogmoment waarop jongeren, beleidsmakers en experts met elkaar in gesprek gingen over psychisch welzijn bij

jongeren.

Om ook de mening van een grotere groep jongeren te kennen, stelden ze een online enquête op. De enquête werd

breed online verspreid, gericht naar de doelgroep jongeren tussen 14 – 25 jaar. We bereikten in totaal 1124

jongeren. Het is een open bevraging en geen onderzoek, dus we garanderen geen representativiteit. Wel is deze

steekproef relevant gezien het hoge aantal respondenten die we hebben bereikt.

In het najaar volgen (in navolging van de enquête) gesprekken met jongeren die we in mindere mate bereikten met de

enquête. Daarnaast zullen we in het najaar ook enkele good practices bezoeken.

Het traject zal uitmonden in concrete aanbevelingen voor het beleid op Vlaams, federaal en Europees niveau.

We kaderen dit project binnen de gestructureerde dialoog, een Europees proces dat jongeren en beleidsmakers uit

Europa bij elkaar brengt om te discussiëren en beleidsaanbevelingen te formuleren rond het thema “enabling all

young people to engage in a diverse, connected and inclusive Europe”. Wij focussen hierbij op de kwetsbare groep

jongeren met psychische problemen.

Meer info over ons werk? www.vlaamsejeugdraad.be

http://www.vlaamsejeugdraad.be/


1 Wie zijn deze 1124 jongeren?

0% 1%

5%

8%

10% 10%

8%

11%11%

9%8% 7%

6%

3%

1% 1% 0% 0% 0% 0%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

Leeftijd

man19%

vrouw80%

x1%

Geslacht


Alleen Nederlands

89%

Nederlands en een

andere taal10%

Alleen een andere taal

1%

Thuistaal

Vlaams-Brabant14%

Brussel1%

Antwerpen22%

Limburg10%

Oost-Vlaanderen29%

West-Vlaanderen24%

Provincie


3,0%

11,0%

2,0%

23,7%

20,8%

0,4%

0,3%

4,8%

1,1%

7,9%

24,8%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

andere:

werkend

werkzoekend

student aan de universiteit

student aan de hogeschool

leerling in het BuSo

leerling in het deeltijds onderwijs

leerling in het BSO

leerling in het KSO

leerling in het TSO

leerling in het ASO

Ik ben...


2 Hoe voelen deze 1124 jongeren zich?

Psychische problemen zijn geen ver-van-hun-bed-show voor jongeren.

• 80% van de respondenten heeft minstens twee vrienden die zich niet goed voelen in hun vel.

• Meer dan 2/3e van de respondenten voelt zich vaak gelukkig & tevreden, maar we zien ook dat 1/3 van de

respondenten aangeeft zich vaak droevig, bedrukt of ongerust te voelen.

• 38% van de respondenten kampt met een psychisch probleem

- Gedefinieerd op basis van volgende definitie “Zich langdurig niet goed in hun vel voelen, én hun

gemoedstoestand verhindert hen om hun dagdagelijkse taken uit te voeren. Het heeft bijvoorbeeld effect op

schoolwerk, sociale leven en/of hobby's.

- Bij mannen is dit 29%, bij vrouwen 40%.

Wanneer het niet goed gaat met jongeren, merken ze dat vooral aan dat ze prikkelbaarder zijn, minder energie

hebben, en minder zin hebben in activiteiten.

76,4%75,9%

57,6%56,0%

36,8%

27,8%

18,0%16,7%

6,3%

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

90,0%

Als je je niet goed voelt, waaraan merk je dat?

Ik ben prikkelbaarder.

Ik heb minder energie.

Ik heb minder zin inactiviteiten.

Ik slaap slechter.

Ik heb minder of meer eetlust.

Ik heb fysieke kwaaltjes (bv.ziek worden, rugpijn...).

Ik heb slechtereschoolresultaten.

Ik heb problemen metvrienden.

Iets anders


3 Wat ligt aan de oorzaak?

De belangrijkste oorzaak waardoor jongeren zich minder goed voelen is het gevoel niet te kunnen voldoen aan de

verwachtingen die aan hen gesteld worden, gevolgd door moeilijkheden op school. Daarnaast geven jongeren aan

ook niet altijd te weten hoe het komt dat ze zich minder goed voelen.

Bij 20% ‘andere redenen’ geven jongeren aan dat relationele problemen, vriendschappen en zelfbeeld de

voornaamste oorzaken zijn waardoor ze zich minder goed voelen.

60,2%

41,4%

36,1%

33,1%

22,5%

15,9%

7,2%5,6%

4,0%

19,2%

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

Als je je minder goed voelt, waar ligt dat dan aan?Ik heb het gevoel dat ik niet kanvoldoen aan de verwachtingen die aanmij gesteld worden.Ik heb het moeilijk op school.

Ik weet niet hoe het komt.

Ik heb problemen thuis.

Ik moest afscheid nemen van iemanddie mij dierbaar is.

Ik heb er aanleg voor.

Ik heb financiële problemen.

Ik heb het moeilijk met mijngeaardheid.

Ik word gepest.

Iets anders


4 Hoe gaan jongeren ermee om?

Wanneer jongeren zich niet goed voelen zien we dat de bevraagde jongeren op verschillende manieren reageren. Iets

meer dan de helft van de respondenten geeft aan vrienden op te zoeken en het gesprek ermee aan te gaan. De

andere helft trekt zicht terug en verwerkt gevoelens op zichzelf. Muziek is bij bijna 70% van de bevraagde

respondenten een enorm belangrijke manier om gevoelens te verwerken.

37% van de jongeren heeft niet het gevoel hun problemen de baas te kunnen.

16,3%

68,9%

25,4%

31,0%

15,9%

17,8%

53,2%

23,6%

54,8%

18,3%

3,5%

12,4%

5,8%

5,4%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Niets bijzonder.

Ik luister naar muziek.

Ik zoek de natuur op.

Ik ga bewegen of sporten.

Ik doe dingen die schadelijk kunnen zijn voor mijn gezondheid(druggebruik,zelfverwonding,...)

Ik zoek informatie over mijn probleem op het internet, in eenboek of een folder.

Ik trek mij terug en laat het verdriet toe.

Ik probeer de oorzaak van het probleem aan te pakken.

Ik praat erover met een vriend of vriendin.

Ik praat erover met mijn ouders.

Ik praat erover met een leerkracht.

Ik praat met een hulpverlener. (bv. dokter, psycholoog...)

Ik neem anoniem contact op met een hulpverlener via telefoon,mail of chat.

Ik praat erover met iemand anders, namelijk:

Wat doe je wanneer je je niet goed voelt?

9,1% 28,1% 45,9% 17,0%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Ik kan mijn problemen de baas.

Ik kan mijn problemen de baas.

helemaal niet waar

eerder niet waar

eerder waar

helemaal waar


5 Bij wie kunnen jongeren terecht?

• Meer dan 80% van de respondenten beaamt de stelling “Als ik me slecht voel probeer ik anderen daar zo

weinig mogelijk mee te belasten”.

• Contact en afspreken met vrienden geeft jongeren het meeste energie (81,8%)

• Meer dan de helft (54,8%) vindt dit contact belangrijk om om te gaan met moeilijkheden.

• Twee op drie jongeren vindt dat hun vrienden hen begrijpen, terwijl slechts minder dan de helft vindt dat

hun ouders hun situatie begrijpen.

2,0% 14,9% 39,2% 43,9%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Als ik me slecht voel, probeer ik anderendaar zo weinig mogelijk mee te belasten.

helemaal niet waar

eerder niet waar

eerder waar

helemaal waar

81,6%

66,4%64,4%

49,4%

44,2% 43,6%

32,5%

28,3%

7,1%

11,0%

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

90,0%

Wat geeft jou energie?

Afspreken met vrienden

Muziek spelen of beluisteren

Een goeie babbel

Sporten

Naar de jeugdbeweging ofjongerenorganisatie gaan

Creatief bezig zijn (dans, kunst,toneel, mode,...)

Vrijwilligerswerk doen

Boeken lezen

Online Gaming

Iets anders


• Iets minder dan de helft (44,4%) van de bevraagde jongeren geeft aan dat vrienden niet altijd weet hebben

van de moeilijkheden waarmee zij zitten.

We vroegen de jongeren met wie ze kunnen praten over verschillende situaties:

• We zien ook dat vrienden de primaire gesprekspartners zijn over verschillende thema’s als liefdesverdriet,

rouw, problemen op school, gezinssituaties en pesten.

• Ouders worden als secundair aanspreekpunt gezien, vooral rond thema´s als rouw en verlies en problemen

op school.

• Bijna 10% van de jongeren geeft aan met niemand te kunnen praten.

• Opvallend is dat jongeren voor geen van de thema’s de huisdokter als een aanspreekpunt zien.

8,6%

7,2%

19,5%

35,8%

28,8%

33,2%

41,3%

41,5%

33,8%

14,3%

22,5%

13,4%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Mijn vrienden weten hoe ik me voel.

Ik heb het gevoel dat mijn vrienden mijbegrijpen.

Ik heb het gevoel dat mijn ouders mijbegrijpen.

helemaal niet waar

eerder niet waar

eerder waar

helemaal waar


43,8%

11,4%

29,9%

20,2%

9,6%

10,2%

2,1%

10,7%

1,3%

3,4%

22,2%

10,0%

65,7%

16,2%

12,9%

0,8%

1,3%

7,0%

1,1%

2,0%

26,4%

9,8%

51,3%

6,2%

13,9%

6,6%

2,6%

15,8%

2,6%

7,4%

17,0%

8,2%

52,1%

40,4%

15,1%

17,1%

2,3%

12,4%

1,1%

4,3%

20,2%

13,8%

50,3%

40,8%

23,6%

4,8%

1,9%

11,4%

2,2%

5,5%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

nog nooit meegemaakt

niemand

mijn vrienden

mijn ouders

mijn broers of zussen

een leerkracht

een begeleider in de jeugdbeweging ofsportclub

een psycholoog of therapeut

de huisdokter

iemand anders

Met wie kan je het beste praten over…?

Rouw en verlies

Problemen op school

Moeilijke gezinssituaties

Liefdesverdriet

Pesten

42,2%

23,6%

17,4%

76,3%

28,0%

12,9%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

thuis

op school

in de sportclub, jeugdbeweging of hobbyclub

onder vrienden

op Facebook of andere sociale netwerksites

Overige (geef nadere toelichting)

Op welke plaatsen spreek je wel eens over hoe je je voelt?


Wat verwachten jongeren van een gesprek met een vriend?

• 75% vraagt een luisterend oor.

• Belangrijk hierbij is dat luisteren best zonder te oordelen moet en dat begrip en inlevingsvermogen cruciaal zijn.

• Door te praten over hun probleem met iemand anders krijgen jongeren nieuwe inzichten, kunnen ze ventileren.

• Sport, muziek, wandelen, activiteiten met vrienden worden het meest naar voorgeschoven als manieren om

afleiding te zoeken en gedachten te verzetten.

7,6%

73,9%

60,4%

51,9%

38,6%

4,8%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

een pasklare oplossing

een luisterend oor, zonder meer

hulp om je probleem op een andere manier te bekijken

enkele opties van wat je zou kunnen doen

dat de persoon jou helpt om zelf tot een oplossing tekomen

niets

Wat wil je bereiken door te praten met iemand uit je directe omgeving? (bv. ouder, vriend/vriendin, leerkracht,collega)

1,2%

1,4%

2,1%

3,3%

6,5%

10,9%

12,3%

15,7%

54,1%

60,5%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

een begeleider in de voorziening waar ik verblijf

een begeleider in de jeugdbeweging, sportclub...

andere familie

een professionele hulpverlener (bv. huisdokter,…

een leerkracht

Iemand anders:

niemand

mijn broers of zussen

mijn ouders of voogd

mijn vrienden

Wanneer je je niet goed voelt, wie merkt dat dan als eerste?


1,3%

56,0%

97,3%

27,4%

58,4%

4,3%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

niets

advies geven

luisteren

zeggen dat alles wel weer goed komt

samen leuke dingen gaan doen

iets anders:

Wat doe jij om iemand anders te helpen?


6 Over professionele hulpverlening

• 29% van de jongeren die met een psychisch probleem kampen (38%) is momenteel ook in begeleiding voor

hun psychisch probleem. Binnen de totale groep respondenten is dit 15%.

• Jongeren zetten de stap naar professionele hulpverlening:

- Wanneer ze het gevoel hebben zelf hun problemen niet meer de baas kunnen (60,5%)

- Op aanraden van iemand anders (42,1%)

- Als ze het gevoel hebben nergens anders terecht te kunnen (37,1%)

Als jongeren de stap zetten naar professionele hulp, wat vinden zij dan belangrijk?

• Voor bijna alle bevraagde jongeren is vertrouwelijkheid en continuïteit van hulpverlener de absolute prioriteit!

• Persoonlijk contact en Toegankelijkheid als in ‘op elk moment beschikbaar’ zijn voor 90% van de bevraagde

jongeren enorm belangrijk.

• En meer dan twee derde van de jongeren vindt kostprijs, anonimiteit en professionaliteit belangrijke voorwaarden.

60,5%

37,1%

42,1%

15,9%

5,4%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Dat ik het gevoel heb zelf mijn problemen niet meeraan te kunnen.

Dat ik het gevoel heb nergens anders terecht tekunnen.

Dat iemand anders mij aanraadt om hulp te zoeken.

Ik zou nooit professionele hulp zoeken.

Iets anders:

Wat zou maken dat jij professionele hulp gaat zoeken?


Wat verwachten jongeren van een gesprek met een hulpverlener?

• 75% wil hulp om zijn probleem op een andere manier te bekijken?

• 66% verwacht enkele opties over wat ze kunnen doen.

Wat moet volgens jongeren verbeteren aan de hulpverlening!

20%

13%

12%

5%

3%

5%

7%

1%

1%

1%

1%

36%

34%

24%

25%

17%

16%

13%

9%

9%

3%

5%

5%

4%

9%

2%

3%

5%

9%

3%

5%

2%

1%

30%

31%

29%

38%

41%

33%

30%

36%

31%

26%

15%

9%

17%

25%

29%

34%

41%

41%

52%

54%

68%

78%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Dat je op het internet hulp kan zoeken.

Dat je kan praten met iemand die je persoonlijk kent.

Dat het gratis is.

Dat je anoniem kan blijven.

Dat je terecht kan bij iemand die professioneel isopgeleid om je te helpen.

Dat je omgeving (ouders, vrienden...) niet hoeven teweten dat je hulp zoekt.

Dat het goedkoop is.

Dat je op elk moment ergens terecht kan.

Dat je persoonlijk contact met iemand hebt.

Dat je meerdere keren bij dezelfde persoon terechtkan.

Dat je verhaal niet verder verteld wordt.

Wat vind je belangrijk als je hulp zoekt?

helemaal niet belangrijk niet echt belangrijk Geen mening een beetje belangrijk heel belangrijk

10,3%

59,9%

74,6%

66,6%

60,9%

2,6%

1,6%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

een pasklare oplossing

een luisterend oor, zonder meer

hulp om mijn probleem op een andere…

enkele opties van wat ik zou kunnen…

hulp om zelf tot een oplossing te komen

niets

iets anders:

Wat verwacht je van een gesprek met een hulpverlener indien je professionele hulp zoekt?


• Kostprijs is een van de meest benoemde drempels. Jongeren vinden een gesprek met psycholoog of therapeut

te duur. Dit heeft oa. gevolgen voor hun anonimiteit, want ouders moeten om hulp gevraagd worden voor financiële

lasten te dragen. Een terugbetaling zoals bij de huisarts vinden zij noodzakelijk.

• Ook heel praktische drempels als bereikbaarheid en beschikbaarheid moet volgens jongeren beter. Zij

willen 24/7 hulp kunnen vragen en niet enkel tijden de kantooruren, laagdrempelige aanspreekpunten op plekken

waar jongeren zelf zijn (scholen, universiteiten…) en vooral snel en efficiënt geholpen kunnen worden. Geen

wachtlijsten, bezette telefoonlijnen, geplande afspraken…

• Jongeren kennen het aanbod te weinig. Ze vragen meer info en duidelijkheid over de dingen die bestaan en

waarvoor je waar juist terecht kan. Verspreiding en info-sessies via scholen wordt genoemd, maar ook goede

communicatie via sociale media kunnen het aanbod bekender maken en de drempel verlagen

• Weg met het taboe. Volgens jongeren blijven hardnekkige taboes bestaan over psychische problemen en

hulpverlening. Naar een psycholoog stappen voelt aan als ‘niet normaal’. Er wordt te weinig openlijk gepraat en er

is te weinig positieve aandacht en sensibilisering.

20%

13%

12%

5%

3%

5%

7%

1%

1%

1%

1%

36%

34%

24%

25%

17%

16%

13%

9%

9%

3%

5%

5%

4%

9%

2%

3%

5%

9%

3%

5%

2%

1%

30%

31%

29%

38%

41%

33%

30%

36%

31%

26%

15%

9%

17%

25%

29%

35%

41%

41%

52%

54%

68%

78%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Dat je op het internet hulp kan zoeken.

Dat je kan praten met iemand die jepersoonlijk kent.

Dat het gratis is.

Dat je anoniem kan blijven.

Dat je terecht kan bij iemand die professioneelis opgeleid om je te helpen.

Dat je omgeving (ouders, vrienden...) niethoeven te weten dat je hulp zoekt.

Dat het goedkoop is.

Dat je op elk moment ergens terecht kan.

Dat je persoonlijk contact met iemand hebt.

Dat je meerdere keren bij dezelfde persoonterecht kan.

Dat je verhaal niet verder verteld wordt.

Wat vind je belangrijk als je hulp zoekt?

helemaal niet belangrijk

niet echt belangrijk

Geen mening

een beetje belangrijk

heel belangrijk


7 Bekendheid van organisaties

Hoe goed kennen jongeren onderstaande organisaties?


8 Quotes

“Mijn zus kreeg pas de hulp die ze verdiende (geïnterneerde therapie die nodig was, omdat ze thuis weggevlucht was)

toen het niet meer te ontkennen viel voor hulpverleners dat ze zichzelf begon uit te hongeren en selfharm deed. De

hulp werd dus te lang uitgesteld”

“Onlangs contacteerde ik slachtofferhulp, maar de lijn was bezet. Ze zijn maar open van 13-17u op weekdagen, wat

totaal belachelijk is want mensen blijven na de kantooruren ook slachtoffer. Dus het meest essentiële voor

hulpverlening is de beschikbaarheid 24/7”

“Ik vind het vaak onpersoonlijk. Ik ben ooit is mee moeten gaan met een vriendin die naar het JAC ging, ze had een

code nodig om binnen te raken. En zo'n dingen lijken te groots. Als je als vijftienjarige al erkent dat je effectief met een

probleem zit en je ziet dan zoiets voor je, zou ik mij zelf toch ook wel een beetje slecht voelen over het feit dat ik een

extreem probleemkind lijk´´.

“Een psycholoog op elke school waar kinderen regelmatig naartoe moeten. Ik spreek uit eigen ervaring, ik had zelf

nood als kind om regelmatig met iemand te praten tot ik vertrouwen had in die persoon om te vertellen dat ik seksueel

misbruikt werd door mijn broer, mijn ouders gingen er op een verkeerde manier mee om en hielden het stil, zochten

geen hulp. Waardoor ik nu de problemen ervan draag, kon er pas iemand over vertellen toen ik volwassen was,

geraakte depressief en nam toen pas de stap naar hulp zoeken omdat ik het zelf niet wist dat ik het nodig had.”

“In het middelbaar, een groep jongeren opleiden die hun mede leerlingen kunnen helpen en in contact staat met de

leerlingenbegeleider. Leerlingen staan dichter bij leerlingen en weten vaak beter wat er gaande is, of als iemand hulp

nodig heeft, maar er niet zelf om zal vragen.”

“De eerste stap is te groot. Met een huisarts praat je er niet graag over, zij zijn meer voor 'echte' ziektes en kennen je

vaak te goed. Om dan meteen een therapeut of psycholoog op te zoeken moet je al sterk in je schoenen staan.

Meestal is het probleem op dat moment al veel erger geworden. Eigenlijk zou iedereen een soort van 'huistherapeut'

moeten hebben, zoals een huisarts, maar dan enkel voor hoe je je voelt.”

“Het CLB staat héél ver weg van onze leefwereld (in mijn school) en is niet aangepast aan wat sommige jongeren

nodig hebben.”

“Misschien zou het meer een 'thuisgevoel' kunnen uitstralen in plaats van 'hulpverleningsorganisatie'”

“Er moet meer gefocust worden op mensen bij elkaar brengen, meer preventief maken dat mensen opnieuw een

groepsgevoel ontwikkelen, want heel wat problemen kunnen volgens mij al een groot stuk opgevangen worden door

beter in netwerken te staan en minder individualistisch te leven.”

DOSSIER 1124 jongeren over ‘goed in je vel’ · Als je je niet goed voelt, waaraan merk je dat?...

Documents

Transcript of DOSSIER 1124 jongeren over ‘goed in je vel’ · Als je je niet goed voelt, waaraan merk je dat?...