Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de...

30
1 Caroline Peters BCABA, 8-11-2012 Doe workshop ABA

Transcript of Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de...

Page 1: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

1

Caroline Peters BCABA, 8-11-2012

Doe workshop ABA

Page 2: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

Inhoud

2

• Historie ABA Instituut

• Wat is ABA?

• Versterken van gewenst gedrag

• Uitdoven van ongewenst gedrag

• Gewenst gedrag opwekken door omgeving aan te passen

• Andere manieren om ongewenst te verminderen

• Het aanleren van nieuwe vaardigheden

• Haalbare stappen en doelen bepalen

• Leer de client vragen om wat ze willen

• Leer de clienten gesprekjes te voeren

• Leren door middel van observatie

Page 3: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

3

Wat is ABA?

Applied Behavior Analysis =

Toegepaste Gedragsanalyse, ook wel Toegepaste

Gedragstheorie genaamd. Het is de wetenschap die zich

bezighoudt met het bestuderen, aanleren en veranderen van

sociaal belangrijk gedrag.

Page 4: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

4

Het uitvoeren van een reinforcer assessment

1. Geef het kind een item waarvan je denkt dat hij het wil hebben. Noteer hoe hij

erop reageert; grijpt hij ernaar en pakt hij het of weigert hij het?

2. Als hij het item heeft, pak het dan af en kijk hoe hij daarop reageert ; protesteert

hij en probeert hij het terug te pakken of laat hij het afpakken? Geef het terug en

noteer zijn gedrag.

3. Als hij het item heeft, observeer dan wat hij ermee doet. Eet hij het of speelt hij

ermee? Lacht hij? Of houdt hij het beleefd vast, maar speelt hij er niet mee.

4. Noteer hoe hij erop reageerde.

5. Presenteer 3, meest gewilde items uit dezelfde categorie en kijk welke hij

selecteert.

6. Presenteer de meest gewilde reinforcer uit elke categorie.

Page 5: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

Oefening 1

• Het uitvoeren van een reinforcer assessment

– Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare

formulieren).

– Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen. (we

slaan de observatie over, dat blijf je alsmaar tussendoor doen tijdens

de latere oefeningen).

5

Page 6: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

6

Gewenst gedrag versterken, ongewenst gedrag uitdoven

• Het versterken van (sociaal) gewenst gedrag

– Op gewenst gedrag van de client, laat je iets volgen wat

hij fijn vindt of graag wil hebben.

Hierdoor zal zijn gedrag versterken; zijn gewenste gedrag neemt toe.

• Het uitdoven van (sociaal) ongewenst gedrag

– Bij ongewenst gedrag kijk je wat dit gedrag de client opleverde.

Vervolgens ga je ervoor zorgen dat het ongewenste gedrag de client

niets meer oplevert. Zijn gedrag zal afnemen.

Page 7: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

7

Oefening 2: bepalen wat gewenst is en ongewenst

• Ga met je groepje de opdrachten uitvoeren.

Page 8: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

8

Oefening 3: Shaping

• Wanneer gebruiken?

Gedragingen die je moeilijk kunt opwekken door het kind fysiek te begeleiden of

op een andere manier te prompten.

• Hoe?

Steeds gedrag dat dichter komt bij het gedrag dat je wilt hebben, belonen. Denk

aan: steeds langer stilzitten in de kring, een woord steeds beter uitspreken.

1. Stel vast wat het uiteindelijke doel gedrag is

2. Definieer het gedrag wat het dichtste bij het doelgedrag komt dat het

kind nu al doet.

3. Beloon gedrag dat steeds dichter bij het doelgedrag komt.

Page 9: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

9

Oefening 3: Shaping

• Ga met je groepje oefening 3 doen.

Let op, er is steeds maar een persoon het kind.

Je voert allemaal één keer de oefening uit.

Je bent dus allemaal 1 x het kind en 1 x de trainer.

Video: Victor in de kring / Paul Toussaint op glijbaan / Merel tafeltennis, praten

penny, tom met de rode ballon, deano met ballon, victor met sjoelbak

Page 10: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

10

Oefening 4: Shaping, motivaider & reinforcement

Situatie:

Kind van 3 speelt niet zelf met speelgoed. Ze kan maximaal 1 minuut rustig

rondlopen en kijken naar speelgoed. Soms raakt ze ook wel speelgoed aan, maar

laat dan vooral repeterende handelingen zien. Een van haar belangrijkste

reinforcers is de nabijheid en aandacht van haar moeder. Om aandacht van

haar moeder te krijgen krijst ze, gooit ze dingen van de tafel,

trekt ze een kleed van de tafel, komt ze aan dingen waar ze

niet aan mag zitten (zoals iets dat op de haard staat) en maakt ze rare

bewegingen. Vragen:

Page 11: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

11

Oefening 4: Shaping, motivaider & reinforcement

Situatie:

• Welk gedrag willen we gaan shapen? Hoe gaan we dat doen?

• Welk gedrag willen we nog meer aanleren? En wat is dan het gewenste gedrag

voor een kind van 3?

• Hoe kan moeder het kind belonen als ze gewenst gedrag laat zien?

Pak een motivaider, pak oefening 4 en speel na.

Page 12: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

12

Leer je kind vragen om wat het wil!

• Video odion

• Waarom is vragen om wat je wil een belangrijke vaardigheid?

• Wat zijn de stappen, noteer.

• Stappen vergelijken en bespreken.

Page 13: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

13

Het geven van hulp, prompten

Het doel is het kind nieuwe vaardigheden aan te leren door het geven van

tijdelijke (!) hulp of hints.

•Voordoen

•Voorzeggen

•Fysieke hulp

•Aanwijzen

Je kan ook het antecedent aanpassen, waardoor het kind de instructie

foutloos op kan volgen

Werk met 0 – 3 sec. Time delay. Weet iedereen wat dat inhoudt?

Page 14: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

14

Oefening 5

Doe oefening 5, waarbij je het kind fysieke hulp moet geven

bij de volgende dingen:

• Blokken op elkaar zetten

• Het openmaken van een pop up

Ga uit van een situatie waarin het kind het nog niet kan, maar

het door de fysieke hulp leert. Beloon goede responses!!

Bouw je hulp af. Het kind moet het altijd goed doen!

Kun je zelf nog andere dingen bedenken waarbij je het kind

fysieke hulp moet geven? (video Rafa en zijn moeder)

Page 15: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

15

Oefening 6

Doe oefening 6, waarbij de trainer het kind door middel van

voorzeggen hulp geeft.

Bedenk samen 4 verschillende situaties waarin dit een goede

manier van prompten zou zijn en speel die na. Zorg ervoor dat

iedereen 2 keer trainer is en 2 keer kind.

Beloon goede responses!!

Bouw je hulp af. Het kind moet het altijd goed doen!

Page 16: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

16

Oefening 7

Doe oefening 7, waarbij de trainer het kind door middel van

voordoen hulp geeft.

Bedenk samen 4 verschillende situaties waarin dit een goede

manier van prompten zou zijn en speel die na. Zorg ervoor dat

iedereen 2 keer trainer is en 2 keer kind.

Beloon goede responses!!

Bouw je hulp af. Het kind moet het altijd goed doen!

Page 17: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

17

Oefening 8

Doe oefening 8, waarbij de trainer het kind door middel van

Aanwijzen of hints hulp geeft.

Bedenk samen 4 verschillende situaties waarin dit een goede

manier van prompten zou zijn en speel die na. Zorg ervoor dat

iedereen 2 keer trainer is en 2 keer kind.

Beloon goede responses!!

Bouw je hulp af. Het kind moet het altijd goed doen!

Page 18: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

18

Oefening 9

Doe oefening 9, waarbij de trainer het kind door middel van

het aanpassen van de antecedent hulp geeft. (denk aan taak verkleinen,

dingen die kunnen leiden tot een slechte respons tijdelijk wegnemen,

object ter hoogte brengen van het kind).

Bedenk samen 4 verschillende situaties waarin dit een goede

manier van prompten zou zijn en speel die na. Zorg ervoor dat

iedereen 2 keer trainer is en 2 keer kind.

Video: Livia met vormenstoof, clement, visuele taak.

Page 19: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

19

Oefening 10; Wat als het kind het fout doet?

Over het algemeen:

• Zeg niets

• Geef dezelfde SD nogmaals, maar geef nu hulp of maak de taak kleiner,

zodat het kind succes heeft

• Beloon trials met hulp met een kleine (verbale) beloning

• Geef een (paar) andere gemasterde SD (een oefening die het kind goed

kan).

• Herhaal nogmaals de nieuw geleerde SD. Als het kind het goed doet,

geef hem dan een zeer gewilde beloning

• Herhaal deze nieuwe SD regelmatig tijdens de hele training.

Page 20: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

7-11-2012 copyright Caroline Peters, BCABA 20

Discriminatie training (1)

“Wijs de Poes aan”

Geweldig!

Page 21: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

7-11-2012 copyright Caroline Peters, BCABA 21

Discriminatie training (2)

“Wijs de Poes aan”

Geen reactie trainer

Page 22: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

7-11-2012 copyright Caroline Peters, BCABA 22

Discriminatie training – correctie procedure

A B C

Instructie Ongewenste respons Geen reactie

Instructie + hulp Gewenste respons Beloning

Instructie, 3 sec wachten

met hulp geven

Gewenste respons Beloning

Afleidingstrial Gewenste respons Beloning

Instructie Gewenste respons (Grote) Beloning

Page 23: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

23

Oefening 10; Wat als het kind het fout doet?

Oefening 10

Leg 2 dingen op tafel (zorg ervoor dat je tegenover elkaar zit)

1. Zeg tegen het kind: leg bij dezelfde

2. Het kind doet het fout

3. Corrigeer hem.

Herhaal net zolang totdat dit vloeiend gaat en wissel dan.

Let op: wissel je beloning af, maak de taak kleiner, kijk of het kind het

gewenste gedrag heeft (niet alleen kijken naar of hij het ding bij

hetzelfde legt, maar ook kijken of hij kijkt naar het juiste ding, geen

ander ongewenst gedrag laat zien tegelijkertijd!)

Page 24: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

24

Oefening 11; Discrete trial training – de trainer

De trainer wisselt onderstaande trials (oefeningen) af (zie volgende pagina).

Let hierbij op de volgende dingen:

1. Steeds als het kind ongeveer 3 trials heeft gehad, laat je hem vragen om

wat hij wil (mand trail). Laat hem 10 seconden met zijn reinforcer.

2. Wissel je SD’s af.

3. Beloon iedere goede respons, i.i.g. Sociaal

4. Je krijgt drie minuten de tijd. Oefen, zodat je een hoog tempo kunt halen.

5. Doe het nogmaals drie minuten en kijk of je jezelf hebt kunnen

verbeteren.

Page 25: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

25

Oefening 11; Discrete trial training – De trainer

Wissel onderstaande trials (oefeningen) af.

1. Wat wil je? (let erop dat je het ook uit zicht oefent)

2. Leg bij dezelfde

3. Wijs naar de ....

4. Doe dit ...

5. Bouw de toren

6. Maak de puzzel

Page 26: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

26

Oefening 11; Discrete trial training – Observeerder 1

Noteert op het formulier “oefening 11”, twee pagina’s met zes kolommen,

welke trial de trainer heeft gegeven en welke SD in deze drie minuten,

zodat we weten hoeveel trials er in totaal gedaan zijn en ook hoe vaak

dezelfde trial is teruggekomen.

Zet na drie minuten een dikke rode streep, zodat je weet welk deel de eerste

drie minuten waren en welk deel de tweede drie minuten waren. Zo

kunnen we zien of de trainer zichzelf heeft verbeterd tijdens het trainen.

Page 27: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

27

Oefening 11; Discrete trial training – Observeerder 2

Neem een stopwatch en time de 3 minuten, zodat de trainer exact 3 minuten

het kind traint. Doe dit twee keer. (er zijn twee sessies van 3 minuten).

Iedere keer als het kind een reinforcer krijgt (na de mand trial) let je erop

dat de trainer het kind na 10 seconden de reinforcer weer afneemt (en

niet eerder, maar ook niet later)

Page 28: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

28

Oefening 11; Discrete trial training – Het kind

Het kind maakt geen fouten, doet alles meteen goed!

Page 29: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

29

Oefening 12: Discrete trial training – met fouten

Dezelfde oefening als oefening 11, alleen nu maakt het kind fouten! Verder

is de uitvoering precies hetzelfde.

Page 30: Doe workshop ABA workshop dag 1.pdf · –Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). –Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen.

30

Vragen?

OEFEN THUIS, zodat je deze vaardigheden beheerst

voor de volgende workshop, want dan gaan we verder!