1Epicurus

EEppiiccuurruuss

Viognier

JJaaaarrggaanngg 55 -- EEddiittiiee 2222

Vijftien mooiste dorpen in Europa deel 2Rosé

Elzas Grand Cru

Luxemburg

2 Epicurus

Inhoud

pg.12GGrraanndd CCrruu

EEllzzaass

EEnn vveerrddeerr nnooggPPgg.. 33 CCuurrssiieeffjj ee vvaann hheett hhuuiissPPgg,, 44 HHeett wwiijj nnnniieeuuwwss iinn eeeenn

nnootteennddooppPPgg.. 4477 DDeegguussttaattiieess

pg. 29

VViiooggnniieerr

pg. 20 MMooooiisstteepplleekkkkeenniinn EEuurrooppaa

pg. 41LLuuxxeemmbbuurrgg

pg. 35RRoosséé wwiijjnneenn

3Epicurus

Jaargang 5

Editie 21

Juni - September 201 6

Periodiek blad van de bruisende

wijnl iefhebber

Gratis magazine voor de leden

van wijnclub WineArt

Redactie: Eddy Duquet

E-mail : eddy.duquet@telenet.be

www.wineart.be

Wine Art

Baron Van Ertbornstraat 11 5

2630 Aartselaar

Het regent... neen dan hebben we het ditmaal niet over het wederwaar we deze lente al overvloedig van "genoten" hebben, neen danheb ik het over "het regent nieuwe aanplantingen van wijnvelden".In ons land, net als in Nederland beseffen vele boeren dat metgewassen er momenteel niet veel te verdienen valt.Daarom worden er her en der wijnvelden aangeplant in de hoopdat de opbrengst toereikend is om wat extraatjes te verdienen.Ook amateurvinologen storten zich gretig op kleine proefpercelen.En waarom ook niet, het klimaat laat deze experimenten zeker toein onze contreien. Mits een goede kennis van de ondergrond enaangepaste wijnranken valt er mogelijks wel hier en daar eenleuk product uit de bus. Ook Clos d'Opleeuw is op deze manierbegonnen tegen alle logica in, en als we dan nu kijken naar hetresultaat dan zien we dat het hier ook kan! Ondertussen is het ookweeral bijna zomer, dat merk ik ook al aan mijn twee eenzamewijnranken in de tuin. Die staan vol in blad en snoeien is dusaangewezen. De kleine wijntrosjes hebben zicht al gevormd envanaf nu kunnen we elke dag de evolutie van de besjes volgen.Ook al dienen ze niet om te eindigen in een wijnfles toch is het leukde progressie te volgen tot ze eindigen in de mond van één van mijnkleinkinderen of van een volhoudende merel die het net wist teomzeilen!En de zomer voor de deur betekent ook meteen het einde van hetwijnseizoen van Wine Art. Reeds 23 wijnseizoenen lang mochtenwe de aanwezigen plezieren met fijne avonden, zo ook dit jaar.We denken dit seizoen zeker terug aan de avonden met Belgischewijnen in het Natiiënhuis, de winterse Italianen van Dell'Oro, deavonden van Australië, Portugal en Spanje maar zeker onder deindruk waren we van de avond met Dirk Vermeersch van Le Planen de ongedwongen Italiaanse avond met Marc Huybrechts!Hoog tijd dus om te denken aan het volgende seizoen, die doen weterwijl jullie kunnen genieten ven hopelijk een heerlijke zomer..Eddy

4 Epicurus

WWiijjnnnniieeuuwwss

GGrroooottssttee wwiijjnnggaaaarrdd pprroovviinncciiee AAnnttwweerrppeenn aaaannggeeppllaanntt iinn BBooeecchhoouutt

Midden april werden op een veld in Boechout zowat 18.000 wijnstokken geplant.Samen met een eerdere testveld zorgt dat voor de grootste commerciële wijngaard inde provincie Antwerpen. Volgend jaar wordt wellicht de eerste Boechoutse wijn vandomein Oud Conynsbergh verkocht.Vijf jaar geleden vroeg wijnenthousiast Lode Van den Brande zich met een achttalvrienden af ook de provincie Antwerpen geschikt is voor wijnbouw. In 2014startten ze met een eerste proefveld van zowat twee hectare. “We hebben deondergrond getest, ook met de bodemkundige dienst. De ondergrond hier is ergkalkhoudend en is perfect voor de wijnbouw”, zegt Van den Brande.Door de succesvolle testen zijn specialisten uit het Groothertogdom Luxemburg ditweekend aan de slag om op eenterrein wat verderop 18.000nieuwe stokken aan te planten.Het gaat vooral om dedruivensoorten Chardonnay,Auxerrois en Gamay. De totaleoppervlakte is 8 hectare.In oktober van dit jaar zal deeerste oogst wordenbinnengehaald, om verwerkt teworden in de molen vanBoechout. Naar verwachting zal inhet najaar van 2017 de wijn op demarkt komen.

In eerste instantie werd inBoechout en deelgemeente Vremde 1,5 hectare beplant met 6.200 wijnranken. Hetging om zes druivensoorten, voornamelijk de Chardonnay en de Pinot Noir. Dieleveren normaliter zo'n 10.000 flessen wijn op.

Over de kostprijs van hetproject werden geen detailsgegeven. "Men gaat hier welvoor kwaliteit", zegt vanRennes. "Mede door de hogeloonkost zou je hier nietkunnen concurerren metlanden als Zuid­Afrika ofChili. Een kwaliteitsvolle flesis minstens 10 euro waard.

5Epicurus

WWiijjnnnniieeuuwwss

TToorrrreess rreeddtt zzeess SSppaaaannssee ccééppaaggeess

Torres gaat wijn maken van 6 bijna uitgestorven rassen, die tijdig werden gered.Querol is er daar één van. Torres heeft geregeld in kranten advertenties geplaatst methet verzoek bijzondere vondsten van zo goed als vergeten rassen te melden. Daaruitresulteerde verschillende experimenten, die de meest vitale en commercieel geschiktevariëteiten een nieuw leven hebben bezorgd. Het gaat om de rode rassen Querol,Garró, Gonfaus, Moneu en Pitrene en om het witte ras Forcade. Daarmee zullen nunieuwe wijngaarden worden aangeplant.

‘Garró werd voor het eerst terug aangeplant in 1996, waarna het verwerkt werd in de“Grans Muralles”,de ' Conca de Barberà rood van Torres. Querol,werd een paar jaarlater herontdekt en maakte zijn debuut eveneens in de“Grans Muralles” van de 2009 vintage. Momenteel zijner ongeveer 5 ha Querol, iets minder van Garró, en zeerbeperkt van de andere rassen…Een andere wijn die pas op de markt is gebracht, de“Purgatorio”, Torres' eerste wijn uit de Costers delSegre appellatie, bevat 10% van de heropgeviste rodecépage Gonfaus. Torres verwacht tot maximum 30% tegaan…Dit past in de huidige trend van bescherming van oudepercelen en reïntegratie van oude cépages. Wereldwijd is er hiervoor een stimulans,denken we maar aan de VIGNO group in Chile, of de Historic Vineyard Society ofSonom, maar het project van Torres is toch op grotere schaal.Dit project startte ongeveer 30 jaar geleden toen Torres in enkele Catalaanse krantenwijnboeren opriep om met hen contact op te nemen als ze over onbekendeautochtone druivenrassen beschikten. Hierop kwamen er duizenden reacties waarvanongeveer 10% in aanmerking kwam. Indien de reacties relevant waren werden zenaar de Universiteit van Montpellier gestuurd waar de grootste database van oudewijnrassen terug te vinden is.Indien de cépages niet voorkwamen in het bestand werd er begonnen met deaanplant op verschillende terroirs. Van de meeste cépages was weinig bekend, meestalwaren deze met de phylloxera plaag in de late 19de eeuw vernietigd. Sommigecépages brachten echt ondrinkbare wijnen voort, andere werden vroeger bijna zekergebruikt in blends met Garnacha en Cariñena. De actuele namen van de druivenkomen dus niet uit het verleden maar zijn afkomstig van de lokale plaatsen waar zevoor de eerste maal zijn ontdekt.

Eén voordeel hebben de nieuwe rassen alvast namelijk een zeer hoge aciditeit. Dit iseen immens voordeel in de klimaatopwarming, De druiven worden moeilijk rijp endienen laat geoogst te worden.Ook in Rioja, Rias Baixas en Ribera del Duereo werden gelijkaardige oproepengedaan maar de respons is daar niet schitterend.

Torres wacht in elk geval nu op de erkenning van de oude "nieuwe" rassen.

6 Epicurus

WWiijjnnnniieeuuwwss

IIttaalliiëë ggrriijjpptt ddee mmaacchhtt

De Italiaanse economie stagneert, de werkloosheid is hoog en de ene na de anderecrisis dientzich aan. Maar de wijnwerekld blijft daar onverstroorbaar onder. Het gaat steedsbeter met de Italiaanse wijn. Niet alleen in de productie, maar ook in de export, metals grote voorbeeld de cijfers voor Prosecco. Nieuwe wijnbouwgronden wordennaarstig aangeplant en de hectare­prijzen swingen de pan uit.

Al voor het zesde achtereenvolgende jaar kent de export een aanhoudende sterkegroei en een toename van het personeelsbestand met twee en een half procent. Ditwas dit jaar ook weer duidelijk op Vinitaly in Verona, Italië's grootste wijnbeurs, diedit jaar ook voor de vijftigste keer plaatsvond.

Precies 30 jaar na de beruchte methanol schandaal is de wijnscène onherkenbaar , De"boom" van Italiaanse wijnen is indrukwekkend.

Eigenlijk begon de stijging van de uitvoer met fiasco. De gemiddelde Italiaan dronkin 1966 in de nog steeds maar liefst 111 liter per hoofd van de bevolking. Vandaag dedag is dit slechts 37 liter, maar de laatste voor de eerste keer is in 2015 debinnenlandse wijnconsumptie licht verhoogd mede door het wijntoerisme.

Met een productie van 48,9 miljoen hectoliter veroverde Italië in 2015 de eersteplaats in de wereld voor Frankrijk (47.400.000 hl) en Spanje (36,6). Eén op de 6gebottelde flessen wijn die in de wereld worden gedronken komt uit Italië. Hetsegment bulkwijnen daalde met twaalf procent wat tevens ook aangeeeft dat menmeer zoekt naar kwaliteit. Uiteindelijk incasseerde Italië in 2015 5,4 miljard eurodoor de wijn, zeven procent meer dan in2014.

Producenten van de wijnen van Brunellovan Montalcino zitten bijna met legemagazijnen, ze kunnen de vraag nietmeer voldoen.

De volgend stap in het proces zijn deuitbreiding van de biowijnen,momenteel een aandeel van 22% maarmen hoopt op meer. Verder werkt menook aan de geografische veranderingen:men moet rekening houden met zwaardere regenval en op de steile hellingen moet eraf en toe wat gestructureerd gewerkt worden om de wijngaarden te behouden.Genetische manipulatie is een reddingsmiddel om de stijgende temperaturen en delange periode van droogte te overkomen.

7Epicurus

WWiijjnnnniieeuuwwssBBeellggiiëë pprroodduucceeeerrtt mmeeeerr ddaann 11 mmiilljjooeenn lliitteerr wwiijjnn

De productie van Belgische wijn is tussen 2014 en 2015 met meer dan de helft gegroeid.In 2014 werd er in België nog 600.000 liter wijngeproduceerd, in 2015 was dit al meer dan 1 miljoenliter.

Zo blijkt uit cijfers van de FOD Economie en hetVlaams departement Landbouw en Visserij, dieprofessor Ghislain Houben (UHasselt) heeft verwerkt,en waarover Het Belang van Limburg vandaag bericht.“Die groei is het gevolg van een grotere aanplant, maarook van het goede weer van vorig jaar”, zegt GhislainHouben.

In 2014 hadden we in het hele land 175 hectare wijndruiven, in 2015 was dat al 235hectare. Ter vergelijking: in 2006 had je in heel België amper 75 hectare wijngaard.

Limburg blijft de grootste speler voor kwaliteitswijnen, aldus Eddy Vandenwyngaert vanhet Kenniscentrum Wijnbouw in Sint­Truiden, die dit jaar nog 35 tot 50 extra hectarewijndruiven verwacht.

WWiijjnnsslluusshhiiee,, eeeenn hheeeerrlliijjkk zzoommeerrddrraannkkjjee

De hoogtijdagen van de Gin Tonic lijken nu echt voorbij. Noemden we eerder alvermout als zomerdrankje van 2016, daar willen we graag dewijnslushie aan toevoegen. Deze bevroren mix van wijn enfruit is al een tijdje bekend, maar lijkt nu echt door tebreken. Pinterest is in ieder geval al dol op de frisse,kleurrijke smoothie met een twist.

De basis is een droge witte of rode wijn met een fruitigetoets. Denk aan Pinot Grigio, Sauvignon Blanc, Merlot ofRioja. Voeg daar fruitsap of vers zomerfruit, zoals aardbeienof perziken aan toe en stop het in de blender.

Vervolgens zet je het drankje in de vriezer. Door de alcoholkrijg je geen blok ijs, maar een lekker ijzig drankje, dat hetmidden houdt tussen sangria en een slush puppie.

8 Epicurus

WWiijjnnnniieeuuwwssSShheerrrryyhhuuiiss LLaa GGuuiittaa bbootttteelltt eeeerrssttee oonnggeeffiilltteerrddee sshheerrrryy

De veelzijdigheid en ongekende gastronomische mogelijkheden komen totuitdrukking na het openen van deze nieuwe sherry van La Guita.

Wijnmaker Eduardo Ojeda brengt een primeur op de marktmet de La Guita En Rama 2015. ‘En Rama’ is de Spaanseterm voor rauw. De drank draagt deze naam omdat het directuit het vat op de fles wordt gebotteld. De Spaansekeldermeester heeft een strenge selectie van een aantaluitzonderlijke vaten Manzanilla gemaakt, afkomstig uit deSoleras in de Bodegas van Misericordia en Pago SanlucarViejo. Deze sherry past bij de ‘La Guita stijl’ die dewijnmaker duidelijk omschrijft: “Manzanilla La Guita staatbekend om de onmiskenbare mineraliteit. Het heeft bijnaeen delicaat zout karakter en dat maakt dat deze wijn veelfinesse en complexiteit biedt”, aldus Ojeda.

Met de bijzondere vermelding ‘En Rama’ is een drogemanzanilla­ of fino­ sherry met ‘flor’ –een schimmellaagje datsherry vaak frisheid en wat amandelachtigs geeft. De ‘EnRama’ sherry is echter eerder gebotteld. Wat extra speciaal is,is dat er ook een botteldatum op vermeld staat, in dit gevaloktober 2015. Dat betekent dat de wijn vers en dus fris encrispy is. Robert Parker bekroonde deze sherry onlangs niet voor niets met maar liefst93 punten!

La Guita produceert deze wijn dus zonder stabilisatie, filtering of klaring. Hierdoorheeft deze sherry niet het herkenbare karakter van een normale manzanilla maar is hijcomplexer en 100% puur. Met recht dus gastronomische, een perfecte verrassing ineen wijnarrangement bij complexere gerechten met veel smaken en texturen.

Deze nieuwe en bijzondere variant is beperkt beschikbaar. De inhoud van de fles komthet best tot zijn recht als het gekoeld geserveerd wordt, op ongeveer 10 °C. Na openenis deze sherry niet al te lang houdbaar. Volgens de wijnmaker combineert de wijn het

beste met zeevruchten zoals oesters,kokkels, langoustines, gegrilde­ engerookte vis of met de Japanse keuken

9Epicurus

WWiijjnnnniieeuuwwssBBrruunneelllloo 5500 jjaaaarr !!

Brunello di Montalcino viert nu volop de vijftigste verjaardag van de erkenning totDOC, dus de promotie tot Italiaanse beschermde appellatie. Het was immers in 1966al dat dit wijntype als één van de allereersten in Bella Italia deze officiëleherkomstbenaming kreeg.

Het verhaal gaat dat ergens in 1954 Marco Trimani, wijnhandelaar te Rome, berichtkreeg uit het presidentieel paleis. Kringen rond het staatshoofd hadden vernomen datin Zuid­Toscane een grote wijn was ontstaan, luisterend naar de naam Brunello. Menwenste dit fenomeen voor een statiediner, of hij even 24 flessen wilde leveren. Trimaniwas niet alleen handelaar, maar ging ook prat op zijn ongehoorde wijnkennis. Maareen wijn die luisterde naar de naam Brunello was hem echter totaal onbekend. Wat tedoen? Rondvragen in Rome leverde niets op. Dan maar de trein naar Florencegenomen, alwaar hij na enige dagen zoeken dolgelukkig de hand wist te leggen op eenpaar doosjes Brunello.

Trimani's geschiedenis illustreert de situatie van nog geen 50 jaar geleden. In en rondhet oude heuveltopstadje Montalcino bevonden zich toen 5 producenten vanBrunello, die krap 50 hectare wijngaard beheerden. Vanaf ongeveer 1975 trad eenenorme groei in, leidend tot het huidige bestand van ruim 200 producenten en 1300hectare aan wijngaard. Misschien wel de grootste successtory van de oude wijnwereld.Bij velen heeft Brunello de reputatie van een stoere, vrijwel oneindig houdbare wijn.Het 20 jaar opleggen van een Brunello zal echter bijna altijd eindigen in teleurstelling,bij opening blijkt de wijn al ruimschoots overleden. Een verkeerd wijnhuis ofoogstjaar gekozen? Nee, hier zit de mythe de werkelijkheid in de weg. Een moderneBrunello is, uitzonderingen daargelaten, een jaar of 10 na de oogst volledig op ronk.De wijn is dan zowel vol en krachtig, als zwoel en zacht.

Brunello is duur, de winkelprijs ligt gemiddeldbij een Euro of 40 per fles. Vaak wordtgevraagd: Is hij dat geld wel waard?Verschillende antwoorden zijn mogelijk. In deeerste plaats is Brunello, door zijn combinatievan kracht en drinkbaarheid, een unieke wijn.Dat is beslist geld waard. Aan de andere kantloopt een glas Brunello toch vaak uit op eenlichte teleurstelling, omdat het net wat volheidin aroma, of net wat pit in de smaak mist.Brunello is een wijn met een jongeontstaansgeschiedenis. Er wordt nog steeds aangeknutseld, zoals de recente bekorting van devatrijping aantoont. Constante kwaliteit kanmen daardoor niet garanderen. In detussentijd zijn de prijzen wel onveranderlijkhoog, en daarin schuilt iets onrechtvaardigs.

10 Epicurus

WWiijjnnnniieeuuwwssGGeeeenn ttaannddeenn ppooeettsseenn nnaa wwiijjnn

Al vaker hebben we hier gehad over het effect van wijn op je gebit. Dat je tanden enkiezen verkleuren is niet het enige (nadelige) effect van wijn drinken. Voor je naar bedgaat nog een glas en daarna meteen je tanden poetsen is ook moordend voor je gebit.

Daarmee kun je het tandglazuur ernstig beschadigen (tanderosie). Alle wijn­ en vooralwitte­ bevat zuur. En daarom is het verstandig om minimaal een half uur na het laatsteglas te wachten voordat je je tanden poetst.Tandglazuur heeft tijd nodig om te 'herstellen'van een zuuraanval. Door meteen je tanden tegaan poetsen, verstoor je dat proces en poets jede bescherming van je gebit weg. En eenmaalweg, komt glazuur niet meer terug.Dit meldde BBC News na een gesprek meteen tandheelkundig professor over de effectenvan wijn op het gebit. Extra wetenschappelijkbewijs is ook te vinden in het onderzoek naarde relatie tussen wijn drinken en schade aanhet tandglazuur van de Universiteit vanMainz.Behalve wijn zijn ook frisdranken en vruchtensappen vijanden van het tandglazuur.Ook met zuur fruit zoals citrusvruchten en appels is het oppassen. Kortom: alle zurevoedingsmiddelen, hoe gezond ook, kunnen schadelijk zijn voor het gebit.

EEnn ooookk iinn KKaappeelllleenn iiss eerr eeeenn wwiijjnnppeerrcceeeell

Gert Hermans (44) uit Kapellen heeft zijn eerste duizend wijnstokken geplant en isdaarmee de trotse eigenaar van de meest noordelijke wijngaard van de provincie. "Ikhoop binnen drie jaar mijn eerste wijn te produceren. Ik ben benieuwd hoe mijnvrienden zullen reageren als ze hier dan hun eerste glaasje wijn komen drinken."Van opleiding is Gert Hermans carrossier maar momenteel is hij uitbater van eenspeciaalzaak in dierenbenodigdheden. "Met de opkomst van het internet gebeurensteeds meer aankopen online. Daarom koos ik voor een bijkomende activiteit alswijnbouwer. Voorlopig nog als hobby maar wel met de bedoeling om het later verderuit te bouwen. Op het eerste gezicht is het misschien een gek idee om wijnbouwer teworden maar vergeet niet dat de Vlaamse grond van goede kwaliteit is."Op de Ekerse Puihoek kocht Gert een terrein om er zijn eerste duizend wijnstokkenaan te planten. Netjes verdeeld over witte en rodedruiven. "Uit analyse bleek de grond goed geschikt tezijn. We zitten hier in de overgangszone tussen polder­en heidegrond. Onder de bovenste laag poldergrond ziteen soort zeezand die historisch gevormd is. Dedruivenstokken zitten in putten van een meter diep dienadien zijn opgevuld met andere grond.

11Epicurus

WWiijjnnnniieeuuwwss

NNaa wwiitt,, rroooodd eenn rroosséé ooookk ""bbllaauuwwee"" wwiijjnn......

Witte, rode en rosé wijn behoren al tot het vaste kleurenpalet van de wijnsoorten enmisschien heb je ook al van oranje wijn gehoord. Maar blauwe wijn? De eerste inzijn soort is de GïK, bedacht door zes jonge Spaanse ondernemers uit hetBaskenland.

Je zou denken dat er allerlei chemische toevoegingen te pas komen aan de blauwewijn, maar niets is minder waar. De blauwewijn wordt gemaakt met witte en rodedruiven waarbij anthocyaan enindigopigmenten uit de schil van de blauweaan de witte wijn worden toegevoegd. Hetdrankje werd voor het eerst in 2015gecreërd door zes ondernemers insamenwerking met de Baskischeuniversiteit en Azti Tecnalia, hetvoedselonderzoekscentrum van de lokaleoverheid. Het duurde twee jaar om tot heteindresultaat te komen.

Ondertussen heb ook al andere Spaanse wijnboeren het blauwe goedje opgepikt enwordt het onder andere ook in de streek van Valencia gemaakt. Daar maakt menPasion Blue, een Chardonnay die in België verkocht wordt in het restaurant BleuBlanc in Waregem.

Bedoeling van dat de blauwe wijn zou zijn om ook de jongeren te verleiden omopnieuw meer wijn te gaan drinken. Spectaculair oogt het in elk geval, maar is hetook echt lekker?

De wijn leent zich blijkbaar ook prima om mixdrankjes mee te maken:

“We wilden een innovatief en gedurfd product maken om mee te zijn met eenveranderende wereld. De wijnindustrie heeft nood aan een kleine revolutie”, zegteen woordvoerder aan Olive Press. De makers willen niet alleen tegen de schenenschoppen, ze kozen ook voor de blauwe kleur om wat het uitstraalt. Het staat voorinnovatie, beweging en verandering.

De wijn spreekt vooral jonge mensen aan,die geen vooroordelen hebben en op zoekgaan naar nieuwe dingen. De makershebben op hun website zelfs een playlistgezet met nummers die goed passen bij hetdrinken van een glaasje Gik.

De blauwe wijn met een alcoholpercentagevan 11,5 procent wordt best fris geserveerd

12 Epicurus

GGrraanndd CCrruuss iinn ddee EEllzzaass

13Epicurus

De AOC Grand Cru is gecreëerd

in 1 975 en onderscheidt

sindsdien 51 afgebakende cru´s.

Ze bekroont terroirs van

uitzonderl i jke kwaliteit die aan

de wijnen expressieve kracht en

bijzondere authenticiteit

verlenen.

Deze cru´s zi jn in 2011 erkend

als individuele appellations,

zodat elk ervan voortaan de

kwaliteitsbescherming geniet

van een AOP. Deze appellations

zijn onderworpen aan de meest

strikte productienormen voor

wijngaarden. Bepaalde cru´s

kunnen er overigens voor kiezen

de regels nog aan te scherpen

(voorbeelden zijn Zotzenberg,

Altenberg de Bergheim,

Kaefferkopf) met het oog op een

kwalitatief ambitieuze wijnbouw.

De oppervlakte van deze

uitzonderl i jke wijngaarden

varieert tussen 3 en 80 hectare.

Op het etiket is vermelding van

het oogstjaar verpl icht, evenals

de naam van een van de 51

cru´s die van de appellation

profiteren. In de regel wordt ook

het druivenras aangegeven.

Behoudens een enkele

uitzondering zijn al leen riesl ing,

gewurztraminer, pinot gris en

muscat toegelaten als

druivenrassen.

De Grands Crus d’Alsace

vertegenwoordigen een

gemiddelde jaarl i jkse productie

van ongeveer 45.000 hl, wat

neerkomt op slechts 4% van het

totaal aan Alsacewijnen.

Alfabetische li jst van de 51

Grands Crus uit de Elzas

Altenberg - Bergbieten

Deze wijngaard van 29 ha

bestaat uit kleiachtige mergel

met dolomietkeien. De wijnen

hebben florale elementen en een

lange afdronk. Wordt beschermd

door de Graben of Balbronn,

hierdoor een microklimaat en ook

zijn zuid-oostel i jke l igging zorgt

voor vele uren

zonneschijn.Vooral Riesl ing en

Gewurztraminer zi jn aangeplant

met aanvull ingen van Pinot Gris

en Muscat d’Alsace. Men maakt

reeds melding van deze percelen

in geschriften van 1 050.

Altenberg - Bergheim

Deze cru is gelegen op de

zuidhell ing van de Grasberg, een

heuvel waarvan de rode ijzer- en

kalkhoudende mergel uit de

Jurati jd gebruikt wordt voor het

verbouwen van 35 ha Riesl ing en

gewürztraminer. Brede, krachtige

wijnen van Riesl ing en

Gewurztraminer. Bekend sinds

de 1 3de eeuw voor zijn fi jne

gastronomische wijnen.

Altenberg - Wolxheim

Deze 31 ha kleiachtige

kalkmergelgrond produceren

Riesl ing wijnen met aroma's van

koolwaterstoffen en

Gewurztraminer. Zeer

aromarijke wijnen en

gastronomische

krachtbommen. De wijnen van

dit perceel vielen vooral in de

smaak van keizer Napoleon.

Brand - Turckheim

Deze cru strekt zich uit over

58 ha granietzand met twee

schimmergesteenten. Vooral

de Riesl ing leveren ri jke

bewaarwijnen op. Gelegen

aan het begin van de Munster

val lei , het land van vuur waar

draken vochten tegen de

zon] Vooral in de

middeleeuwen één van de

bekendste Crus. Subtiele

wijnen met grote finesse.

Bruderthal - Molsheim

De kalkmergelgrond is

bezaaid met keien. Deze

Riesl ing wijnen en

Gewürztraminers hebben

lange aanhoudende florale

elementen. Excellente

kl imaatcondities en de

kwaliteit van de terroir zorgen

er voor dat dit één van de

wijngaarden is met de fi jnste

wijnen.Hier is ook plaats voor

Muscat en Pinot Gris.

Optimaal na lange lagering.

14 Epicurus

Eichberg - Eguisheim

Deze cru beslaat 58 ha klei- en

zandhoudende bodems die de

aroma's van de druivensoorten

uit de Elzas naar een hoger

niveau ti l len. Heeft een droog en

warm microklimaat met de

laagste regenval uit de streek.

Riesl ings, Gewurztraminer en

Pinot Gris zi jn aangeplant. De

aanplanting op de Eichberg

dateren van de 11 de eeuw. Een

zeer langer lagering komt de

wijn nog ten goede.

Engelberg - Dahlenheim en

Scharrachbergheim

Deze stei le vol op het zuiden

gerichte wijngaard van 1 5 ha

bestaat uit kalkmergelgrond en

levert stevige bewaarwijnen.

Hier doen vooral Pinot Gris en

Muscat het zeer goed aangevuld

met Riesl ing en Gewurztraminer.

Zeer oud gebied, de eerste

vermeldingen dateren van 884

na Christus. Delicate aroma’s en

elegant bouquet. Ook hier is een

lange lagering aangewezen.

Florimont - Ingersheim en

Katzenthal

Deze cru strekt zich uit over 21

ha kalkmergel. De

geproduceerde Gewürztraminer

is weelderig en lang

aanhoudend. Gelegen in de

gelauwerde Colmar vallei en

beschut door de pieken van de

Vogezen. Gewurztraminer is de

meest aangeplante druif.

Kruidige aroma’s maar elegant

zi jn de kenmerken van de

Florimont Grand Cru.

Frankstein - Damback-la-Ville

Deze omvangri jke cru van 56 ha

heeft een bodem uit graniet met

twee schimmergesteenten die

een fi lterwerking hebben. De

Riesl ingwijnen en

Gewürztraminers zijn floraal met

subtiel fruittoetsen. Ook in de

Middeleeuwen was deze Grand

Cru bekend tot ver buiten de

streek.

Froehn - Zellenberg

Deze klei-, mergel- en

schisthoudend ondergrond

verhoogt de fruitigheid van een

Gewürztraminer. Een kleine

wijngaard van 1 4,6 ha. Ook Pinot

Gris en Muscat worden hier

aangeplant. Door hun volle

ri jkheid kunnen ze lang gelagerd

worden.

Furstentum - Kientzheim en

Sigolsheim

Deze grote wijngaard l igt

genesteld in het hart van de vallei

van Kayserberg, op een stei le

hel l ing. Dertig ha arme bruine

kalkhoudende grond geven kracht

en finesse.De druiven (vooral

Riesl ing maar ook Pinot Gris en

Gewurztraminer) genieten hier

optimaal van de zon. De wijnen

kenmerken zich door hun grote

finesse en krachtige aroma’s.

Ook het verouderingspotentieel is

een extra troef.

Geisberg - Ribeauvillé

Deze cru is gelegen op een stei le

hel l ing en kon pas in gebruik

worden genomen na de bouw van

scheidingsmuren. De mergel-,

klei-, zandsteen- en

gipshoudende grond (8 ha) l i jkt

gemaakt om de finesse en de

kracht van een Riesl ing op een

hoger niveau te ti l len. Het perceel

eindigt aan de rand van het dorp

Ribeauvil lé. Een bewaarwijn,

krachtig, met fi jne mineralen.

Lange afdronk weet de kenners

te bekoren]!

Gloeckelberg - Rodern en St.-

Hippolyte

Deze cru beslaat 23 ha

wijngaarden op een ondergrond

met graniet, zure en zanderige

bruine aarde. Elegante, lang

aanhoudende wijnen met een

grote finesse. Vooral Pinot Gris

en Gewurztraminer zi jn hier

aangeplant.

Goldert - Gueberschwihr

Het bovenste gedeelte van deze

cru (330m) is kalkhoudend,

terwij l het onderste gedeelte

(230m) kleihoudend is. Op deze

45 ha komen de beste

Gewürztraminers en de fi jnste

Muscat wijnen tot stand. Zeer

oude percelen want reeds in

750 was er sprake van dit dorp

en zijn wijnvelden. De naam

Goldert is afkomstig van de

kleur van de wijnen, enorm

geapprecieerd door

gastronomen. Was ook één van

de gekendste wijnen buiten de

Elzas in de Middeleeuwen. Een

zeer harmonische wijn,

Hatschbourg - Hattstatt en

Voegtlinshoffen

De 47 ha met kalkmergel en sl ik

hebben een gunstige invloed op

de aroma's van de 4 edele

druivensoorten. Een zware

ondergrond, goed water

doorlatend, ideaal voor

wijnbouw. Was ook in de

oudheid een wijn waarvoor

steeds hoge pri jzen werden

betaald. Mooie aroma’s en zeer

lange houdbaarheid zi jn de

troeven.

15Epicurus

Hengst - Wintzenheim

Deze wijngaard van 76 ha heeft

een kalkmergelbodem. Bij een

Gewürztraminer zorgt dat voor

volle wijn, bi j een Riesl ing voor

finesse. Reeds in de 9de eeuw

was er sprake van deze Cru en

door de ganse periode heen was

deze regio in trek bij de nobelen

en adel van de streek. De wijnen

hebben een ontembaar karakter

(net als de naam hengst), eens

gebotteld echter wordt de wijn

getemd en levert zeer

gastronomische wijnen voorl

gewaardeerd door de echte

kenners.

Kanzlerberg - Bergheim

Deze wijngaard is de kleinste

van alle grand crus: 3,23 ha! Een

zware klei- en kalkhoudende

ondergrond met gri jze en zwarte

mergel met gips uit de Keuper

accentueert de aromatische

kracht van deze wijnen. Volle en

vette wijnen die wel ti jd nodig

hebben om tot ri jkdom te komen.

Kastelberg - Andlau

Eén van de oudste wijngaarden

van de Elzas. Deze kleine en erg

stei le grand cru (5,82 ha) heeft

een schistondergrond en

exclusieve Riesl ing

druivenstokken. Hij levert een

grote minerale wijn die lang

bewaard kan worden. Pittige en

delicate Riesl ings die zelfs in

mindere jaren groots kunnen zijn.

Best ook enkele jaren laten

ontwikkelen.

Kaefferkopf - Ammerschwihr

Dit is de jongste toevoeging in de

li jst der grand crus omdat

bureaucraten lang deze percelen

te waarderen als Grand Cru

onder het mom dat de terroir niet

uniform zou zijn aan de gestelde

eisen.Deze cru is 71 ha groot en

wordt vooral aangeplant met

Riesl ing, Gewürztraminer en

Pinot Gris. Verder bevat hi j ook

een beetje Muscat. De

ondergrond bestaat voornameli jk

uit graniet en zandsteen.

Mogeli jk wel aanzien als de

beste wijn uit Elzas. Levert zal ige

wijnen.

Kessler - Guebwiller

Deze cru l igt op een hoogte van

300 tot 390m. de zand- en

kleihoudende grond stimuleert

het florale, vol le en kruidige

karakter van de Gewürztraminer.

Riesl ing levert hier wel de beste

wijnen. Vooral deze uit het

centraal gelegen gedeelte zi jn

top, daar groeien de wijnstokken

in een beschermde kom. Verder

nog Pinot Gris en Muscat.

Kirchberg - Barr

De heterogene ondergrond (40

ha) bestaat grotendeels uit

kleikalkgrond en deze wijnen

vragen geduld. Het zi jn sterk

gecorseerde maar toch delicate

wijnen met een exotische

kruidige fruitigheid zowel voor

Pinot Gris, Gewürztraminer als

Riesl ing.

Kirchberg - Ribeauvillé

Deze cru is even oud als de

Geisberg, heeft dezelfde

ondergrond en levert droge

Riesl ing wijnen met een zeer

uitgesproken karakter en een

groot bewaarpotentieel. Verder

ook een mooie Muscat met

sinaasappel en muskus en veel

finesse.

Hengst

Kaefferkopf

Kirchberg

Kanzlerberg

16 Epicurus

RangenOllwiller

Schlossberg

Winzenberg Zotzenberg

17Epicurus

Kirchberg - Ribeauvillé

Deze cru is even oud als de

Geisberg, heeft dezelfde

ondergrond en levert droge

Riesl ing wijnen met een zeer

uitgesproken karakter en een

groot bewaarpotentieel. Verder

ook een mooie Muscat met

sinaasappel en muskus en veel

finesse.

Kitterlé - Guebwiller

De steile hel l ing waarop deze cru

zich bevindt op een hoogte van

270 tot 360m, heeft het nodig

gemaakt om muurtjes op te

trekken om de lichte vulkanische

zandgrond tegen te houden. De

26 ha zijn beplant met

Gewürztraminer, pinot Gris en

Riesl ing, wat drie

geconcentreerde bewaarwijnen

oplevert. Vooral de

petroleumachtige Riesl ing heeft

veel finesse. Gewürztraminer en

Pinot Gris zi jn aangenaam, ri jk en

met een milde rokerige sti j l .

Mambourg - Sigolsheim

Deze uitgebriede cru van 62 ha

kalkmergelgrond is uitermate

geschikt voor Gewürztraminer.

Historiek gaat terug tot 783 in

geschriften. Is een lange uitloper

van de Vogezen. Het zou het

warmste perceel van de Elzas

zijn. Daarom ook warme, milde,

ri jke en likoreuze wijnen.

Gewürztraminer en Pinot Gris

hebben enige rokerige

kruidigheid.

Mandelberg - Mittelwihr en

Beblenheim

Deze wijngaard van 22 ha (op de

amandelboomberg) l igt op een

middelmatig stei le hel l ing. De

kalkmergelgrond heeft een

gunstige invloed op de finesse

van de wijnen. Oorspronkeli jk

bekend om zijn Riesl ings maar

heden ten dage vooral om zijn

Gewurztraminer. Ook Pinot en

Muscat zi jn hier top.

Marckrain - Bennwihr en

Sigolsheim

Dit is de Oostel i jke hell ing van de

Mambourg. Deze

kalkmergelgrond licht op een

zachte glooiing. Hij is geschikt

voor Gewürztraminer, omdat hi j

de aroma's van die druif

verzacht, en voor Pinot Gris.

Moenchberg - Andlau en

Eichhoffen

Deze cru “Monnikenberg” van 1 2

ha wordt langzaam opgevoed.

Zijn l igging op het zuiden heeft

een positieve invloed op de

ri jpheid van de Riesl ing die

verwerkt wordt tot stevige en

toch elegante en intens fruitige

Riesl ings. Zeker hier ook niet de

Pinot Gris wijnen vergeten.

Muenchberg - Nothalten

Deze cru bevindt zich op 1 8 ha

lichte hell ingen, zeer zonnig

gelegen en hoort bi j de abdij van

Baumgarten. Hij l igt beschut aan

de voet van de 900 m hoge

Undersberg, met een

microklimaat. De ondergrond

bevat er vulkanische afzettingen,

is zandig en met keien bezaaid.

Hier zi jn assemblagewijnen

toegestaan.

Ollwiller - Wuenheim

Deze wijngaard l igt op het

zuidoosten. De roodachtige

zand- en kleihoudende grond

zorgt voor een fi jne, elegante

Riesl ing. In deze Grand Cru valt t

minste regen van Frankri jk ! Toch

is dit niet de beste Grand

Cru]Riesl ing en

Gewürztraminer vallen nog het

beste mee.

Osterberg - Ribeauvillé

Even oud en met dezelfde

ondergrond als de Geisberg,

maar minder stei l . Oppervlakte:

24,6 ha. Hij accentueert het

typische karakter van een

Riesl ing druif, maar is ook zeer

geschikt voor Gewürztraminer

en Pinot Gris. De wijngaard is

bekend sinds de Middeleeuwen.

De heren van Ribeaupierre

hebben hier bezittingen gehad.

De klei- en kiezelachtige bodem

op een mergelondergrond voedt

vooral Gewurztraminer, en

vervolgens Riesl ing.

Pfersigberg - Eguisheim en

Wettolsheim

De ondergrond van deze cru (76

ha) bestaat uit kalkmergel met

klei en sl ik. Hij is gelegen op een

hoogte van 250 tot 330m en hij

geeft corpus en fruitigheid aan

een Gewürztraminer. In grootte

is dit de derde Grand Cru van de

Elzas, na de Schlossberg en de

Hengst. Alhoewel de naam

verwijst naar perzikken, is het

onbekend of er ooit sprake is

geweest van

perzikboomgaarden. De ene ligt

op glooiende hell ingen ten

zuidwesten van Eguisheim, op

de weg naar Husseren-les-

Châteaux; het tweede stuk l igt

op iets stei lere hell ingen ten

oosten van Eguisheim.

Pfingstberg - Orschwihr

Deze cru van 28 ha bevindt zich

op de hoogte van 250 tot 350m.

Door de kalkhoudende grès, de

kleihoudende glimmerhoudende

zandsteen die wordt

tegengehouden door de

muurtjes, wordt het florale

karakter van de edele

druivensoorten naar een hoger

niveau geti ld.

18 Epicurus

Praelaetenberg - Kintzheim

De gneis-, si l icium en

kwartsiethoudende ondergrond

op deze 1 9 ha stei le hel l ingen

heeft en gunstige invloed op de

aroma ontwikkeling van de

gebruikte druivensoorten.

Het l igt op een hoogte van 250 tot

350 m. op een bodem van gneiss

(gneiss is verwant aan leisteen;

heeft grotere kristal len. Kan uit

graniet ontstaan) met veel

i jzerhoudende keien, dus een

zeer mineraalri jke grond. Er staat

vooral Riesl ing aangeplant.

Rangen - Thann en Vieux-

Thann

Deze cru is uniek door zijn l igging

en zijn grond. Het is de

zuidel i jkste cru in de Elzas, de

stei lste (68 %) en de enige met

een ondergrond van vulkanische

oorsprong. Deze volledig op het

zuiden gerichte wijngaard van 1 9

ha levert de fi jnste Riesl ing wijnen

naast Gewürztraminer en Pinot

Gris die kracht aan eigenheid

koppelen. Kiezelhoudende rotsen

en lava zijn door verwering

omgevormd tot een tameli jk ri jke

bodem. Deze meest zuidel i jke

wijngaard van de Elzas l igt op

een uiterst stei le hel l ing

(gemiddeld 60%!), wat het

bewerken en plukken tot een

alpine-sport maakt. Inmiddels is

het de meest prestigieuze van

alle wijngaarden (Grand Cru

sinds 1 983) in de Elzas en

slechts enkele wijnboeren kunnen

zich gelukkig pri jzen, dat ze er

bezittingen hebben.

Rosacker - Hunawihr

Een cru van 26 ha met een zware

bodem met kalk en dolomiet, die

l ichter wordt door het si l icium- en

zandsteenhoudende puin. Deze

heeft een gunstige invloed op de

ontwikkeling van minerale en

gekruide aroma's in Riesl ing. De

wijngaard zou z’n naam te

danken hebben aan de egelantier

(wilde rozenstruik).

Saering - Guebwiller

Deze cru van 27 ha ligt op het

oosten en zuidoosten. De zware

zand- en mergelhoudende grond

wordt door scheidingsmuurtjes

tegengehouden. De vier edele

druivensoorten zijn er aanwezig,

in het bi jzonder Riesl ing.

Schlossberg - Kientzheim

De in omvang grootste Grand Cru

van de Elzas l igt op een vri j stei le

hel l ing ten noorden van de weg

tussen Kaysersberg en

Kientzheim. In hoogte varieert het

van 230 tot 350 m. De

Schlossberg is de oudste officiële

grand cru uit de Elzas: hi j werd in

1 975 erkend! Het is met 80ha één

van de grootste cru's. De

wijngaarden hebben een zeer

vruchtbare ondergrond van

graniet en een bovenlaag die

soms zandachtig, dan weer

kleiachtig aandoet en die een

grote verscheidenheid aan

mineralen kent, zoals kalium,

magnesium, fluor en fosfor.

Riesl ing is het favoriete

druivenras hier.

Schoenenbourg - Riquewihr en

Zellenberg

Deze cru wordt verbouwd op 53

ha stei le hel l ingen. De mergel-,

dolomiet- en gipshoudende

ondergrond is geschikt voor de

productie van fi jne gekruide

Riesl ing die lang bewaard kan

worden. In de 1 6e eeuw beroemd

in Noord-Europa, Voltaire bezat

hier enkele wijngaarden.

Sommerberg -

Niedermorschwihr en

Katzenthal

De ondergrond van deze 28 ha

wijngaarden bestaat uit

granietzand. Hij is vol ledig op het

zuiden gericht, wat het typische

karakter van de Riesl ing druif nog

onderstreept. De granietbodem

zorgt voor een zeer mineraalri jke

wijngaard, die reikt van 260 tot

400 m. Riesl ing staat het meest

aangeplant.

Sonnenglanz - Belbenheim

Deze cru strekt zich uit over 33

ha. De met keien bezaaide

kalkhoudende mergel is er zwaar,

Gewürztraminer en Pinot Gris

winnen er aan krachtige aroma's.

Met een gemiddelde neerslag van

minder dan 500 mm. per jaar,

behoort de wijngaard tot de

droogste van de Elzas.

Spiegel - Bergholtz en

Guebwiller

Deze wijngaard van 1 8 ha heeft

een ondergrond uit grès-, klei- en

zandhoudende mergel die

geschikt is voor de vier edele

druivensoorten. Men vermoedt

dat de naam iets te maken heeft

met de weerkaatsing van het

zonlicht. Gewurztraminer staat

het meest aangeplant.

Sporen - Riquewihr

Een lichte hell ing met klei- en

mergelhoudende grond geschikt

is voor de productie van volle

Gewürztraminer en Pinot Gris. De

Sporen heeft een bijzonder

microkl imaat doordat het min of

meer in een kom ligt. Daardoor

bl i jft de warmte meer hangen en

ri jpen de druiven sneller. Een

opmerkeli jke bijdrage aan het

terroir wordt geleverd door een

ri jke aanwezigheid van fosfor op

een diepte van twee meter.

19Epicurus

Steinert - Pfaffenheim en

Westhalten

Deze uitermate kalkhoudende

wijngaard van 39 ha produceert

Gewürztraminer, Pinot Gris en

Riesl ing. De wijnen zijn zeer

aromatisch en kunnen lang

bewaard worden. De geologische

toestand (droge, kiezelachtige

kalkri jke grond) bepaalt in sterke

mate de keuze van de

druivensoort en de bouwmethode.

Het is hier noodzakeli jk gebruik te

maken van onderstammen die

bestand zijn tegen actieve

kalkdelen en tegen de droogte.

Steingrubler - Wettolsheim

Het hoogste gedeelte van deze

cru (350m) is kleiachtig en

zanderig en geschikt voor

Riesl ing, terwij l het onderste

gedeelte (280m) met zi jn

kalkmergel geschikt is voor

Gewürztraminer. De druiven

worden tot krachtige

bewaarwijnen verwerkt. de

wijnbouw wordt ook al

eeuwenlang uitgeoefend. De

naam van deze wijngaarden

verwijst naar de steengroeven die

hier in de 1 3e eeuw hebben

bestaan.

Steinklotz - Marlenheim

De wijngaard van 40,6 ha is

gelegen op een kalkbodem vol

keien. De wijnen zijn fruitig en

gekruid. De Steinklotz is de meest

noordeli jk gelegen Grand Cru van

de Elzas. Op de bodem van

mergel en kalksteen staan vooral

Riesl ing en Gewurztraminer

aangeplant.

Vorbourg - Rouffach en

Westhalten

Deze grote cru van 73 ha is met

zi jn kalkmergel geschikt voor vier

edele druivensoorten, wat fi jne,

krachtige bewaarwijnen oplevert.

De op drie-na-grootste Grand Cru

Kalksteen en mergel vormen de

bodem. De lager gelegen

percelen zijn bedekt met een

dunne laag löss. De wijngaarden

hebben een beschermde ligging

dankzij de toppen van de Petit en

de Grand Ballon. Het is een van

de zonnigste en droogste

gebieden van de regio. Zowel

Gewurztraminer, als Riesl ing en

Pinot gris staan aangeplant.

Wiebelsberg - Andlau

Deze wijngaard met een

ondergrond met i jzer- en

sil iciumhoudend kwartsiet

produceert florale Riesl ing wijnen

die lang bewaard kunnen worden.

Een fi jnkorrel ige zandsteenbodem

vooral voor Riesl ing te gebruiken.

Wineck-Schlossberg -

Katzenthal en Ammerschwihr

Deze wijngaard bevindt zich op

een hoogte van 280 tot 400m. De

uiteengevallen graniet met twee

schimmergesteenten geeft een

florale noot aan de Riesl ing. Het

Wineck-kasteel domineert dan al

eeuw de vallei. De naam van het

kasteel houdt ook een verwijzing

naar de wijnbouw in: wineck is

‘wijn hoek’. Het is overigens ook

het enige kasteel in de Elzas, dat

geheel is omgeven door

wijngaarden.

Winzenberg - Blienschwiller

Deze gerenomeerde cru van 1 9

ha bevindt zich op een stei le

hel l ing. De ondergrond bestaat uit

uiteengevallen graniet met twee

schimmergesteenten, is geschikt

voor Riesl ing wijnen en

Gewûrztraminers en levert

overvloedige wijnen op. De naam

(‘winzer’ betekent wijnboer) geeft

de band tussen de berg en de

wijn al pri js; de wijngaarden zijn

vanaf de Middeleeuwen bekend.

Zinnkoepflé - Soultzmatt en

Westhalten

De hoogst gelegen cru van de

Elzas (420m). Deze wijngaard

van 68 ha reikt aan de

onderkant tot in de dorpen

(220m). De ondergrond bestaat

uit grèshoudende schelpkalk.

De Gewürztraminer is er

gekruid en de Riesl ing fi jn.

Achter de bescherming

biedende Petit Bal lon is de

Zinnkoepflé gevri jwaard van

koude en storm. In dit welhaast

subtropische microklimaat

groeien zelfs citroenen en

sinaasappels. Dat is ook de

verklaring dat de Zinnkoepflé de

meeste Vendanges tardives

produceert.

Zotzenberg - Mittelbergheim

Deze 36 ha mergel en

kalkgrond uit de Jurati jd

produceren wijnen die lang

bewaard kunnen worden. De

Zotzenberg is de enige Grand

Cru wijngaard waar het – sinds

2005 - is toegestaan een Grand

Cru Sylvaner te produceren. Op

een hoogte van 21 5 tot 31 5 m.

l igt de bekkenvormige

wijngaard op de zuidel i jke

hell ing van de Mittelbergheim-

heuvel, onder het wakend oog

van het château d’Andlau. Op

de bodem met een onderlaag

van mergel en kalksteen en een

bovenlaag van klei- en leemslib

vertegenwoordigt de Sylvaner

bijna de helft van de aanplant

(Riesl ing is een goede tweede).

20 Epicurus

EEuurrooppaa''ss mmooooiissttee ddoorrppeenn DDeeeell 22

21Epicurus

Voor het tweede gedeelte van onze

reeks mooiste dorpen van Europa

zoeken we het meer oostwaarts.

Zo ontdekken we als eerste

toeristische parel het dorp

Lefaka (Cyprus)

Dit mooie dorp is zeker een

dagtocht waard wanneer je de

stranden van Cyprus even achter U

wil laten.

Het l igt aan de zuidel i jke hell ingen

van het Troodos-gebergte op een

hoogte van ongeveer 600 meter.

Pittoresk met zijn rode

pannendaken en okerkleurige

muren van lokale steen, die zich

aftekenen tegen de achtergrond van

de wazige blauwe pieken, kortom

ongeloofl i jk schilderachtig.

Het gezonde klimaat van Lefkara,

de gastvri jheid van de plaatsel i jke

inwoners, de plaatsel i jke traditie van

het ambachtel i jk borduurwerk en de

ongerepte Cypriotische

natuurl i jkheid en eenvoud, zi jn

enkele van de vele redenen waarom

duizenden mensen uit de hele

wereld dit dorpje komen bezoeken,

en het is ongetwijfeld een van de

topattracties in Cyprus.

De grond rond Lefkara is meestal

witachtige kalksteen - ". White

Mountains" vandaar de naam van

de stad, van Lefka Ori. Deze grond

is niet vruchtbaar dus dienden de

bewoners zich met handel bezig te

houden in plaats van landbouw. Het

is alti jd het enige middel geweest

om te overleven voor de

dorpelingen. De smalle straten zijn

vol van de drukke werkplaatsen van

zilversmeden. De vrouwen zitten in

groepen op de stoep en vertel len

honderduit over het prachtige

Lefkaritika kantwerk. De hele stad is

als een levendig museum waar je

achter elke hoek het verleden kan

ervaren.

22 Epicurus

Rovinj (Croatia)

Het oude centrum van Rovinj

l igt op een schierei land, het is

één van de mooiste

schierei landen in Kroatië en

l i jkt veel op bijvoorbeeld het

schierei land van Primošten in

Dalmatië. Het populaire stadje

Rovinj wordt door veel

toeristen bezocht in de zomer

maar ondanks de drukte bli jft

het een sfeervol plaatsje, een

echt stukje authentiek Istrië.

Als je het autovri je centrum

binnenloopt door de Poort van

Balbi raak je al snel verzeild in

een netwerk van oude straatjes

die als een doolhof door het

stadje lopen. Als je

bergopwaarts bl i jft wandelen

dan kom je uiteindel i jk bi j het

belangri jkste monument van

Rovinj: de St. Eufemija kerk

met haar 60m hoge

klokketoren. Je kunt de kerk

gratis bezoeken maar om de

toren te beklimmen moet je 1 0

kuna betalen, wat zeker de

moeite waard is vanwege het

prachtige uitzicht.

Als je richting de haven en het

Trg Marsala Tita (plein)

wandelt kom je onderweg een

aantal gezell ige cafeetjes en

restaurants tegen. Langs de

haven ligt een boulevard met

vele restaurants maar als je

nog een stukje verder loopt

richting Hotel Eden dan vind je

na 600/700 meter een stuk of 4

restaurants aan je l inkerzi jde

die kwalitatief veel beter zi jn.

De haven wordt nogsteeds

volop gebruikt door de

plaatsel i jke vissers die er ‘s

ochtends vroeg in hun bootjes

aankomen met de vangst van

de dag om het vervolgens aan

de restaurants te verkopen.

Zalipie (Polen)

Het geschilderde dorp.

Zalipie is bekend geworden

door het beschilderen van

o.a. huisjes, schuren, putten

en hekken, met bloemen,

dieren of geometrische

vormen.

Het Cottage Museum was

eigendom van de plaatsel i jke

kunstenaar Felicja Curylowa

( !904-1 974 )

Het kan voor toeristen

moeil i jk zi jn om de huisjes te

vinden, want het dorp is zeer

verspreid en de huisjes staan

verder van de hoofdweg.

Zalipie l igt ± 85 km. ten

oosten van Krakau en 35 km.

ten noorden van Tarnow.

Jaarl i jks wordt er sinds 1 940

een wedstri jd "The Painted

Cottage"georganiseerd door

de Tarnow Etnografisch

Museum.

Sinds het eind van de

negentiende eeuw

beschilderen de vrouwen van

Zalipie hun huizen aan de

binnen- en de buitenkant met

kleurri jke bloemmotieven.

Oorspronkeli jk deden ze dit

om aan het eind van de

winter het door roet zwart

geworden interieur

voorafgaande aan de

komende christel i jke

feestdagen weer op te

fleuren. Langzamerhand

ontwikkelde het zich tot een

vorm van volkskunst die ook

bleef bestaan lang nadat al le

huisjes van een schoorsteen

waren voorzien en de

noodzaak tot de

voorjaarsschilderbeurt

verviel.

23Epicurus

Porvoo

Kotor

24 Epicurus

Kotor (Montenegro)

De Baai van Kotor is niet al leen

het langste en diepste fjord van

Zuid-Europa, hi j is tevens een

van de mooiste baaien van het

Middellandse Zeegebied. De

baai wordt omli jst door

opri jzende bergen die l i jken te

zijn opengebroken opdat de

zee erin kon stromen. De baai

krult eigenl i jk om zichzelf heen

— een erfenis van grote

gletsjers die langs de

berghell ingen gleden en het

land uitholden.

De Baai van Kotor bevindt zich

langs de noordkust van de

Adriatische Zee. De bergen

vormen een natuurl i jke barrière

tegen het koude weer vanuit

het noorden. Daardoor is dit

gebied een soort mediterrane

oase waar bijna onophoudeli jk

de zon schijnt. De regenval in

de baai bereikt 1 500 tot 3000

mm per jaar, terwij l de jaarl i jkse

regenval in het gebied

eromheen met 5000 mm

bedraagt (meeste regenval in

Europa). Het einde van de

lente is de ideale reisti jd,

wanneer de bergtoppen bedekt

zi jn met sneeuw en op de

uitlopers de rozen bloeien.

De baai staat op de

Werelderfgoedli jst — met

al leen om zijn natuurschoon,

maar ook om de oude stenen

dorpen met terracottadaken die

zich langs de kust bevinden.

De afgezonderde wateren van

de baai zi jn al eeuwenlang een

belangri jk maritiem centrum.

De Altstadt van Kotor is

spectaculair. In het stadje

l iggen verscheidene palazzi in

I tal iaans-Venetiaanse sti j l .

Ohrid (Macedonia)

De stad Ohrid aan de oevers

van het Ohrid-meer, is een van

de oudste menseli jke

nederzettingen in Europa. De

stad werd tussen de 7e en 1 9e

eeuw gebouwd. De stad heeft

het oudste Slavische klooster

(Sint Pantelejmon) en een

verzameling van meer dan 800

Byzanti jnse iconen uit de 11 e

tot het einde van de 1 4e eeuw.

Deze verzameling wordt – na

die van de Tretiakov-galerie in

Moskou – beschouwd als de

belangri jkste verzameling

iconen ter wereld. In het oude

deel van Ohrid zi jn

overbl i jfselen te vinden van

oude tempels en basil ieken en

van talri jke kerken en kapellen.

Ohrid is al vele jaren de

belangri jkste toeristische

trekpleister van Macedonië.

Deze status heeft de stad te

danken aan zijn l igging aan het

meer van Ohrid en de bijzonder

lange geschiedenis van de

stad. Ohrid stond vroeger

bekend als de stad van de 365

kerken. Vandaag de dag zijn er

niet meer zoveel kerken te

vinden in Ohrid en de directe

omgeving. Volgens de laatste

tel l ing zouden het er nog

veertien zijn. Gelukkig is er in

de stad nog veel meer te

vinden zo is er een oud Ampi

theater te zien en staan er

standbeelden van de heil igen

die het Cyri l l ische schrift

hebben uitgevonden. Het

historische centrum van Ohrid

is een drukke en gezell ige

toeristische trekpleister met

veel terrasjes en restaurants. In

de avond kun je langs de

boulevard een prachtige

wandeling maken terwij l de

stad reflecteert in het meer.

Porvoo (Finland)

Het levendige Porvoo (Borgå)

is een van de aangenaamste

stadjes langs de Finse

zuidkust, en kent een lange

traditie als stad van handels-

reizigers, koningen, tsaren,

kunstenaars, pelgrims (en

tegenwoordig toeristen), die

langs de historische

Koningsweg trokken van Turku

naar Viborg en Sint Petersburg.

Porvoo, een van de zes

middeleeuwse steden van

Finland kreeg al in 1 346

stadsrechten ti jdens een

bezoek van de koning van

Zweden. In de 1 8e eeuw was

Porvoo met 1 600 inwoners na

Turku de tweede stad van het

land.

Tegenwoordig is Porvoo een

uniek stadje met zi jn

keienstraatjes, ossenbloedrode

houten schuren langs de rivier,

galeries, cafés en terrassen.

De houten stad is nog

grotendeels hetzelfde als in de

Middeleeuwen. De kleuren van

de houten huizen zijn

voorgeschreven. De daken in

oud-Porvoo moeten zwart of

donkergri js geschilderd zijn. In

het toeristische centrum van de

historische binnenstad vindt u

kunstenaarsatel iers en

winkeltjes, gezell ige terrasjes

en restaurants. De

belangri jkste beziens-

waardigheden in de oude stad

zijn de Kathedraal, de

museum/woning van de

nationale Finse dichter Johan

Ludvig Runeberg, die het

volksl ied schreef, het Oude

Raadhuis uit 1 764, nu

Historisch museum, en het

Edelfelt-Vallgren kunstmuseum.

25Epicurus

Koprivshtitsa (Bulgari je)

Koprivshtitsa is een stad

waarin zoveel

bezienswaardigheden staan

dat het in zi jn geheel als

museum beschouwd kan

worden.

In Koprivshtitsa treft u vele

voorbeelden van de

architecturale sti j l van de

Nationale Wedergeboorte.

Hoewel de plaats al in de

1 4de eeuw is gesticht,

stammen de meeste

gebouwen uit de 1 9de eeuw,

waarin Bulgari je een

bloeiperiode doormaakt. De in

vrol i jke kleuren geschilderde

huizen geven de plaats een

gemoedeli jke en vriendeli jke

uitstral ing. Tel daarbij een

prachtig groene omgeving

met mooie rivierbeddingen en

een bezoek aan Koprivshtitsa

staat garant voor een

geslaagd dagje uit.

26 Epicurus

Berat (Albanië)

een erg kleine stad die sinds

2008 deel uitmaakt van

UNESCO’s Werelderfgoed en

bekendstaat als ‘de stad van de

duizend vensters’. Berat zou

komen van ‘Bel(i)grad’, wat ‘witte

stad’ betekent. Drie delen van

Berat dragen de Unesco-stempel:

de islamitische wijk Mangalem,

het christel i jke Gorica en het

2400 jaar oude kasteel Kale.

Als je wilt begri jpen waarom ze

Berat ‘de stad van de duizend

vensters’ noemen, kun je best de

rivier Osum oversteken. Van

daaruit begri jp je meteen wat er

bedoeld wordt. Als je dan de brug

oversteekt naar het centrum van

de stad vind je naast het

busstation een grote, mooie

orthodoxe kerk die zeker een

bezoekje waard is. Nog een

gebouw dat je van ver ziet staan

en waarvan je zou kunnen

denken dat het een basil iek of

iets dergeli jks is en dat verdacht

veel wegheeft van Capitol Hil l in

Washington, is de universiteit van

Berat.

Wat wel beter in zi jn omgeving

past en wat je zeker moet

bezoeken in Berat, is het kasteel,

ooit gebouwd ter bescherming

tegen Ottomaanse aanvallen, nu

misschien wel de meest

toeristische plaats in Berat en

een van de meest toeristische

plaatsen in Albanië. Om daar te

geraken is het eventjes kl immen

via een kasseiweg.

Het kasteel is zeker ook de

moeite waard om te bezoeken.

Het is echt een grote site waar je

wel even zoet mee bent. Er

bevinden zich trouwens veel

bewoonde huizen op die site,

evenals kerken en moskeeën. De

kerk die ons daar het meest beviel, well icht vooral door haar

speciale l igging op de rand van de rots, was de Byzanti jnse

Kerk van de Heil ige Drievuldigheid. Je hebt er trouwens ook

een heel goed uitzicht over Berat, de rivier en de omringende

heuvels.

27Epicurus

Piran (Slovenië)

Deze stad ten westen van

Slovenië aan de Adriatische

kust is samen met Portorož

een toeristische trekpleister.

Typische kenmerken aan

deze stad zijn de smalle

straten & romantische

pleintjes. In deze mooie stad

vind je huizen met een

Gotische & Klassicistische

bouwsti j l . Het

prachtigste bouwwerk is

ongetwijfeld de

klokkentoren van de

Georgiuskathedraal.

In de kathedraal zie je

onder andere een

verzilverd beeld,

marmeren altaren &

schilderi jen van Venetië.

Het bekendste pleintje van

deze stad is het Tartiniplein

genaamd naar de bekende

1 8de eeuwse viol ist Tartini .

Tevens is er in deze stad

een museum over deze

populaire viol ist.

In het zeemuseum van

Sergej kan je een

verzameling van

Archeologische vondsten,

scheepsmodellen &

documenten van de

visvangst in Piran

bewonderen. Het museum

Aquarium herbergt de

verschil lende vissoorten die

leven in de Adriatische zee.

Daarnaast vind je in dit

stadje met uitzicht op de

Adriatische Zee leuke cafés,

tavernes en andere leuke

restaurants. Vergeet ook

geen ijsje te bestel len aan

de talri jke i jssalons.

Vlkolinec (Slovakia)

Vlkolínec is een dorp op het

platteland van Slowakije. Het

dorp l igt ongeveer op vijf

ki lometer afstand van de

stad Ruzomberok. Vlkolínec

is een goed bewaard

gebleven voorbeeld van

volksarchitectuur in

Slowakije. Vlkolínec is een

typisch middeleeuwse

bergdorp met rustieke

houten huizen,

omgeven door

terrasvormige velden.

De houten huizen

werden gebouwd op

fundamenten van

steen, de muren

werden bedekt met

klei, de daken bedekt

met houten shingles. De 55

houten huizen van Vlkolínec

zijn tot op heden in hun

originele staat gebleven. De

twee verdiepingen tel lende

houten klokkentoren werd in

1 770 gebouwd. Er is een

zeldzame houten put uit

1 860. Een kleine beek loopt

door het hart van het dorp

Vlkolínec. De bewoners van

Vlkolínec leefden van het

houden van schapen,

landbouw en houtsnijden.

Vlkolínec is geen open lucht

museum, er wonen

ongeveer twintig mensen

Vlkolínec, ze respecteren en

houden de tradities van hun

voorouders in ere en bieden

bezoekers een sfeer van de

authentieke tradities. Een

van de huizen is een klein

museum, het laat zien hoe

de bewoners van Vlkolínec

hebben gewoond. Vlkolínec

kreeg in 1 993 de status

Werelderfgoed.

28 Epicurus

29Epicurus

VViiooggnniieerr

30 Epicurus

Viognier druif: diva onder de

druiven?

De Viognier is een bijzondere

witte druif. Wijnen van deze

cépage zijn de laatste jaren erg

populair geworden, omdat deze

een goed alternatief kúnnen

bieden voor de frisse, droge

Sauvignon Blanc wijnen en de

zachte, soepele Chardonnay

wijnen. Met de nadruk op

kunnen: want de Viognier

gedraagt zich nameli jk als de

diva onder de druiven en heeft

een goede wijnbouwer nodig om

er het beste uit te halen.

De oorsprong van de Viognier is

onduidel i jk, hoewel de meeste

meningen van oordeel zi jn dat de

Romeinen hem lang geleden

naar de Rhône hebben gebracht.

Een ander punt ter discussie is

haar naam: aannemeli jk l i jkt de

naam van de Romeinse stad

Vienne, maar anderen denken

dat de naam is afgeleid van

Gehennae (de weg naar de hel)

vanwege de moeil i jke groei

eigenschappen. We mogen

overigens bli j zi jn dat de Viognier

überhaupt nog bestaat, want in

de jaren zestig was er nog maar

een tiental hectare mee beplant.

Sinds de jaren tachtig is ze

echter op haar weg terug naar de

top: al leen al in het Franse

Condrieu (Rhône), dat als

bakermat van de druif geldt,

groeit de Viognier inmiddels op

meer dan 1 00 hectare.

Daarnaast wordt er ook steeds

meer aangeplant in de

Languedoc, Californië en nieuwe

wijnwereld landen als Chil i , Zuid-

Afrika en Austral ië.

De druif houdt van een arme,

kalkri jke, granieten bodem en

moet googst worden zodra het

suikergehalte een potentieel

alcoholgehalte van 1 3% kan

leveren. De Viognier druif is

relatief moeil i jk te verbouwen en

heeft een lage opbrengst; op de

stei le wijngaarden van Condrieu

– waar het de enige toegelaten

druif is – wordt vanwege de

terrassenbouw de opbrengst nog

verder naar beneden gebracht.

Een Viognier wijn kan tot de

absolute top onder de witte

wijnen behoren en heeft vaak

veel body en alcohol en weinig

zuren. In goede vorm geeft de

druif een mooie goudgele kleur

en een breed geur- en

smaakpalet met elementen van

bloemen, perzik, mango,

abrikoos, noten en honing.

Daarvoor heeft de Viognier geen

houtri jping nodig; sterker nog,

eikenhout en Viognier houden

niet zo van elkaar. Doorgaans

worden Viogniers jong

gedronken, hoewel bepaalde

appelations langer kunnen

bewaard worden.

Het meest bijzondere aan het

verhaal van Viognier is het feit

dat de cépage bijna aan het

uitsterven was rond het einde

van vorige eeuw. In 1 985 was er

slechts 32 ha (80 acres) van het

ras in de hele wereld

geplant. De

wijnschri jvers

schreven toen

'kwantitatief verdient

de Viognier wijnstok

nog nauweli jks een

vermelding, te

verwaarlozen tussen

de duizenden ha

aanplant van wat we

vandaag de

klassieke

druivenrassen

noemen.

In het midden van de jaren 1 980

waren bijna al le officieel geplante

Viognierstokken in de wereld

terug te vinden in de Rhône-

vallei , het grootste deel in de

Condrieu appellatie op de

rechteroever van de noordeli jke

Rhône.

De terrassen echter zi jn er zo

stei l en moeil i jk te bewerken dat

en dat deze 23 ha (57 acres)

al les was wat overbleef van een

officieel toegestane totaal voor

de appelatie van 200 ha (500

acres).

In 2011 , echter was de aanplant

in Condrieu fors gestegen tot 1 60

ha (400 acres) en het ras werd

bekend vaak over de hele wereld

dit vooral vanwege zijn

buitengewone combinatie van

parfum en body.

Van Viognier kan echt worden

gezegd dat dit een wijn is voor

de echte levensgenieters van

witte druivensoorten, ook al

bezorgt ze de wijnboer soms

hevige kopzorgen omdat om een

optimaal resultaat te bekomen de

cépage heel wat zorgen vereist

om uiteindel i jk dan toch zijn

karakteristiek bedwelmend

aroma volledig te ontwikkelen.

31Epicurus

Het geuren- en smakenpallet

van Viognier wordt beschreven

als elementen van abrikozen,

meibloesem, kamperfoelie, ri jpe

perziken en muskus. Sommige

producenten van goedkope

Viognier doen denken dat ze

een deel Muscat bevatten, dit is

echter verkeerd.

Andere goedkope Viogniers,

vooral deze ui de Pays d'Oc

hebben soms vreemde

cosmetische aroma's die meer

doen denken aan een

luchtverfrisser dan alles wat

groeit in de grond, genoeg om

te denken dat een kunstmatige

aroma is gebruikt.

Nee, de beste Viognier heeft

deze bedwelmende

karakteristieke geur die men

voelt het glas omhult en de

drinker in een wolk van geuren

houdt.

Er is veel discussie over zowel

residuele suikergehalte als het

verouderingsmogeli jkheden van

Viognier.

Oudere wijnboeren in het dorp

Condrieu herinneren zich nog

dat in de ti jd de Viognierwijnen

routinematig zoet werden

gevinifieerd. Of dit een kwestie

van smaak was of omdat de

most te ri jk tot droog waren,

wisten ze echter niet. . Ook is

Viognier één van de mooiste

druiven om te ontwikkelen, haar

verleidel i jke primaire aroma's

verdwijnen zelden onder

invloed van een paar jaar

lagering. De wijnen hebben

algemeen een betrekkeli jk lage

zuurgraad, een minpuntje l i jkt

het voor een lange lagering.

Condrieu is gelukkig met de

heropleving en de aanplant van

het druivenras in gebieden

zoals Vernay waar de cépage

een nieuw levern werd

ingeblazen en relatieve

nieuwkomers zoals Cuil leron,

Gangloff, Niero en Vil lard,

regio's die met een nieuwe

aanplant hebben bijgedragen

tot een algemene verhoging

van de kwalitatieve normen.

De enige andere monocépage

Vigonier appellatie in de wereld

l igt net ten zuiden van

Condrieu, nameli jk Château-

Gri l let, een single wijnhuis

appellatie gelegen in een

prachtig amfitheater van

wijngaarden.

Sinds de overname door

Château Latour wordt hier ook

ernstig gewerkt aan de

kwaliteit.

Viognier aanplant in Colchagua Valley Chil i

Château Gril let

32 Epicurus

In schri l contrast met de jaren

1 980, wordt Viognier nu op

grote schaal aangeplant in heel

Zuid-Frankri jk en duikt de

cépage op in honderden blends

van witte druiven, vaak samen

met andere Rhône rassen

zoals Marsanne en Roussanne

(wiens verleidel i jke boeket

echter snel en gemakkeli jk kan

worden overtroffen door dat van

de Viognier). Andere veel

voorkomende cépages zijn

Grenache Blanc (een andere

ful l-bodied druif), Bourboulenc ,

Maccabeo en Vermentino, ook

wel bekend als Rolle.

Ook wereldwijd wordt het

druivenras geproduceerd en

levert het meestal vol le rassen

witte wijnen op.

In I tal ië werd ze ontwikkeld

door Ascheri in Piemonte en

d'Alessandro van Manzano in

Toscane, die, net als de

anderen, heeft aangetoond hoe

goed Viognier combineert met

Chardonnay.

In Oostenri jk is de

toonaangevende Viognier

exponent Graf Hardegg van het

Weinviertel, terwij l Henri

Cruchon het veld leidt in

Zwitserland. Verder

experimenteren In heel Europa

wijnboeren met deze bijzondere

en intrigerende variëteit.

In Zuid-Afrika was Charles

Back van Fairvieuw de eerste

wijnboer die genoeg power had

om Viognier door de strenge

quarantaine reglementen te

loodsen.

De Austral ische Viognier pionier

bi j uitstek is Yalumba die nu

Viogniers produceert op alle

niveaus van pri js en kwaliteit -

zelfs enkele Oaked exemplaren

(een intense Viognier kan zeker

een verfi jnde eiklagering aan).

Nieuw-Zeeland heeft moeite

met de ri jping van Viognier om

de druif de volheid te geven die

ze nodig heeft voor haar

aromatische expressie, maar

hier wordt nu aan gewerkt.

In Chil i is er ook een aanplant,

een koppeling van redeli jk

overtuigende en zeer goed

gepri jsde Viogniers, en ook aan

de andere kant van de Andes in

Mendoza, groeit de aanplant

van deze cépage volop.

Ook in de States maakt de druif

zi jn opmars. Zo heeft Horton in

Virginia een uitstekende

reputatie voor zijn Viognier,

maar de plaats, die misschien

wel het grootste succes

betekent voor Viognier (buiten

Frankri jk) is Californië.

Sinds Joseph Phelps van Napa

de Viognier stekken kreeg na

een behandeling door het

Davis virus behandeling

programma in het midden van

de jaren 1 980, heeft het ras

jaarl i jks aan kracht gewonnen

in de Gouden Staat,

Kracht zi jnde het sleutelwoord

want veel van deze gouden,

onstuimige wijnen zijn 1 4 of

1 5% alcohol. Het zi jn

klasbakken van ondermeer

Alban, Calera, Jade Mountain,

Kunde en Qupé. In de staat

Washington is McCrea de

belangri jkste exponent.

Maar in de 21 e eeuw zal

Viognier in toenemende mate

worden gebruikt in rode wijnen.

Ambitieuze en experimentele

wijnmakers, met name in

Austral ië en Californië,

kopiëren het originele recept

voor de Noord-Rhône rode wijn

Côte Rôtie die Syrah blende

met Viognier. Zi j beweren dat

een klein deel, ongeveer 5% de

kleur stabil iseert van de wijn en

de textuur verdiept. Clonakil la

in het Canberra District was de

Austral ische pionier van deze

techniek, die is gekopieerd over

de hele wereld, ook al is deze

vandaag geenszins gebruikel i jk

in de Rhône.

33Epicurus

Vigonier en gastronomie

• sushi

• l icht wild

• stoofpotjes

• zwarte bonen

Viognier en buitenlandse

keukens

• Chinese Keuken

• Japanese Keuken

• Mexicaanse keuken

• Kruidige keukens

• Thaise keuken

Viognier en kazen

• zachte kazen

• blauwe kazen

• brie

• geitenkazen

Condrieu het thuisland van de

Vigonier

Condrieu is het belangri jkste

herkomstgebied voor witte wijn

in de noordeli jke Rhône en de

wijnen die hier vandaan komen

zijn alti jd gemaakt van 1 00%

viognier. De wijngaarden (± 1 68

ha in 201 3) l iggen als een lint

van ± 1 6 km paral lel aan de

rivier en verbinden als het ware

de zeven dorpen die onder de

AOP Condrieu vallen, van

noord naar zuid: Condrieu,

Vérin, Saint-Michel-sur-Rhône

(al len AOP sinds 1 940),

Chavanay, Malleval, Saint-

Pierre-de Boeuf en Limony

(laatstgenoemde dorpen zijn in

1 967 als AOP toegevoegd).

Mogeli jkheden voor verdere

uitbreiding zijn er nauweli jks,

mede waardoor Condrieu-

wijnen enigszins schaars zijn

en een behoorl i jk pri jskaartje

hebben. Het lage

basisrendement van 37 hl/ha

(en in 201 3 gemiddeld 29 hl/ha)

en de moeil i jk te bewerken

hell ingen spelen eveneens een

rol.

Rondom het dorp Condrieu

l iggen de meest

oorspronkeli jke wijngaarden.

Hier vindt men ri jke en

weelderige wijnen. Meer

zuidel i jk, richting Malleval

bevat de bodem meer graniet

en tonen de wijnen meer

mineral iteit. In het algemeen

kenmerken Condrieu-wijnen

zich door een soepele en

vettige (alcohol) mondinzet

met exotische fruittonen en

een aantrekkeli jke frisheid in

de jeugd. In de geur vinden

we associaties van bloesem

en abrikoos. Veel van de

wijnen worden op barrique

gelagerd (en gefermenteerd).

Condrieu heeft een

gemiddelde bewaarpotentie

van ± vijf jaar en dient bi j

voorkeur jong gedronken te

worden. In zeer goede

oogstjaren kiezen sommige

producenten voor een geringe

oogst pourriture noble

(overri jpe, door edelrot .

34 Epicurus

De wijngaarden van de

noordeli jke Rhône beginnen

onder de stad Vienne met de

Côte-Rôtie

en in het verlengde daarvan

Condrieu. We bevinden

ons 40 km ten zuiden van Lyon.

De ongeveer 1 40 ha

wijngaarden

van Condrieu l iggen

volledig op de rechteroever

van de Rhöne en zijn

verspreid over 7 gemeenten.

Zij vormen zo een kruispunt

van 3 verschil lende

departementen

nl. le Rhône, la

Loire en l’ Ardèche. Vele

wijngaarden liggen op stei le

graniethel l ingen met meer

dan 50% hell ing. Ze zijn

aangelegd in ommuurde

terrassen. Voordeel is wel

de optimale l igging: vroege

ochtendzon, late afkoeling.

Manueel werken is dus hier

de boodschap, wat dan ook

deels de hoge pri js van de

wijnen verklaard. Wijnen

uit Condrieu behoren tot de

duurste witte wijnen ter

wereld!

Lange ti jd heeft men gedacht

dat de viognier uit Dalmatië

naar Condrieu is gebracht door

de Romeinse keizer Probus.

Wetenschappeli jk onderzoek

heeft onlangs aangetoond dat

de oorsprong van viognier ter

plaatse dient gezocht te

worden.

Zoals reeds vermeld stond

viognier, bi jna uitsluitend

aangeplant

in Condrieu, op het punt te

verdwijnen maar kwam er

gelukkig een kentering in de

jaren ’80. Vanaf de tweede

helft van de jaren ’80 groeide

de appreciatie voor deze

druif, kreeg zij meer en meer

succes en kon haar opmars

binnen Condrieu en de

randgebieden beginnen. Maar

ook

daarbuiten begon men de

kwaliteiten van de viognier als

onderdeel van een assemblage

van witte druiven te erkennen:

men begon viognier

aan te planten in de Midi

(dankzij vooral Georges

Leboeuf uit Beaujolais). In 2008

bedroeg de aanplant van

viognier in Frankri jk 4111

ha! I tal ië, Griekenland,

Zwitserland,

Oostenri jk en Spanje volgden

gauw alsook de oversteek naar

Amerika, Austral ië,

Argentinië, Chil i , Zuid-Afrika, ]

Belangri jk hierbi j is wel te weten

dat het buiten

Condrieu over een andere kloon

gaat die een hoger rendement

haalt. Dit verklaart

het grote verschil in karakter en

sti j l met een viognier uit

Condrieu.

Voor Condrieu is de

gemiddelde productie

vastgelegd op 37 hl/ha. Hoger

zorgt voor

een snelle vermindering van de

kwaliteit. Viognier is een zeer

aromatische druif maar

je moet ze als wijnbouwer zeer

goed kunnen beheersen. Een

goede Condrieu dien je

ri jp genoeg te plukken om het

typische aroma van abrikoos

en exotisch fruit te bekomen.

Pluk je echter te ri jp dan verl ies

je aan viooltjes en aan

mineral iteit (door de

granietbodem).

Hoge kwaliteit vereist het juiste

samenspel tussen goede

ri jpheid en toch nog een

goede frisheid. Dan pas toont

de viognier uit Condrieu zijn

schitterende aroma’s, zi jn

grootsheid.

35Epicurus

Rosé

36 Epicurus

Ofwel hou je ervan, ofwel moet

je er niets van weten. Voor

sommigen is het een

dorstlesser, voor anderen

mossel noch vis. Is het nu witte

of rode wijn? Om eerl i jk te zi jn:

rosé heeft kenmerken van zowel

witte als rode wijn en dat komt

helemaal door de manier

waarop hij gemaakt wordt.

Het moet ook gezegd dat rosé

in al zi jn vormen, als sti l le wijn

maar ook als schuimwijn, een

wereldwijde boom kent. Er werd

nog nooit zoveel rosé

champagne gemaakt als nu -

sommige grote merken zoals

Boll inger lanceerden slechts

onlangs een 'gewone' basisrosé

- en ook de gewone roséwijnen

zijn overal in trek. Dat komt

deels door een goede

marketing, maar deels ook door

de manier van wijnmaken. De

roséwijnen van nu zijn van een

veel betere kwaliteit dan

pakweg vijftien jaar geleden.

Rosé kan men op twee manier

bekijken. Ofwel beschouwt men

hem als een witte wijn met kleur

ofwel als een zeer l ichte rode

wijn, afhankeli jk van de

herkomst en de manier waarop

hij gemaakt wordt. Rosé is een

soort hybride. De vinificatie

heeft elementen van het maken

van witte en van rode wijn.

Aromatisch en structureel

gezien hoort rosé veeleer thuis

in de categorie van witte wijnen.

Rosé kan in theorie op vijf

verschil lende manieren worden

gemaakt. De eerste is de

eenvoudigste, maar ook de

meest omstreden wijze: het

mengen van witte en rode wijn.

In Europa is deze methode

enkel toegestaan in

Champagne, om rosé champagne

te maken. Voor de productie van

gewone rosé in Europa is dit

procédé verboden, hoewel er

meer en meer stemmen opgaan

om dit 'blenden' ook voor gewone

wijnen toe te laten. In de rest van

de wereld mag dit mengen van

witte en rode wijn wel. De meeste

roséwijnen die op deze manier

gemaakt worden, zi jn meestal

echter van een zeer laag en

oninteressant niveau.

De tweede manier, die men vaak

enkel nog in traditionele (Franse)

gebieden ziet, is de wijze waarop

men witte wijn maakt. Rode

druiven worden onmiddell i jk

geperst, er is geen maceratie van

de schil len en pitten in het sap.

Dit betekent dat het druivensap

heel l icht gekleurd is. Het vergist

dan verder tot wijn en het

resultaat noemt men vin gris.

Sommige producenten in de

Loirevallei en vooral dan in

Sancerre, gebruiken dit procédé

nog. Deze roséwijnen zijn zeer

l icht, del icaat en fruitig, vaak met

l ichte aroma's van rode bes.

De derde methode gaat volgens

de manier waarop men rode wijn

maakt. De schil len en pitten

macereren in het druivensap en

men laat de alcoholische gisting

beginnen, maar men stopt de

maceratie vroegti jdig,

meestal na één tot drie

dagen. Daardoor is de

extractie van kleurstoffen

en tannines niet zo groot

als bi j gewone rode wijn en

kri jgt men rosé. Voor

gewone rode wijn duurt de

maceratie gemiddeld één

tot drie weken. Dit soort

roséwijn is fruitiger dan de

vorige.

De vierde manier is

tegenwoordig de meest

gebruikte. Het is de

vinificatiemethode die geleid

heeft tot krachtige,

aromatische en kwalitatief

betere roséwijnen dan pakweg

1 5 jaar geleden. De Fransen

noemen ze beeldri jk saignée,

het laten 'bloeden' van de wijn.

Men maakt gewoon rode wijn,

volgens de traditionele

methode. Om die rode wijn nog

meer te concentreren, laat men

ti jdens de maceratie, na

ongeveer 1 2 tot 24 uren, een

deel van het (roodgekleurd)

sap weglopen onderaan het

vat. Dit sap wordt dan apart

vergist tot rosé. Rosé is hier

eigenl i jk een bijproduct van

rode wijn en het zi jn vooral

Spaanse wijnmakers geweest

die in de jaren '90 krachtige

roséwijnen op de markt zetten

die volgens de saignée-

methode gemaakt zi jn.

De laatste methode wordt in

sommige grote wijnbedri jven in

de Nieuwe Wereld gebruikt.

Rode wijn wordt extreem

gefi lterd, zodat tannines en

kleurstoffen eraan onttrokken

worden. Om de kleur uit de

wijn te halen gebruikt men

actieve koolstof.

37Epicurus

De bekendste Europese

roséwijnen Tavel, in de

zuidel i jke Rhônevallei in

Frankri jk, is well icht nog steeds

de meest gekende

productieregio van rosé,

alhoewel de kwaliteit niet alti jd

voldoet aan de reputatie. Tavel

maakt rosé met een duidel i jk

herkenbare oranje kleur, veel

alcohol en een wat geoxideerde

geur. Dat maakt hem vrij warm -

door de alcohol - maar minder

fruitig. De beste Tavels worden

echter volgens de saignée-

methode gemaakt en zijn roder,

frisser en fruitiger, wat meer in

de internationale sti j l . Bi jna al le

roséwijnen uit de Provence

worden op dezelfde manier

gemaakt.

In termen van volume zijn de

bekende Mateus en andere

Portugese roséwijnen

belangri jker dan Tavel en de

Provence. Ze zijn vri j vlak van

smaak en vri j zoet. Vaak

hebben ze wat prikkeling, door

een vri j hoog CO²-gehalte dat

toegevoegd wordt vlak voor de

bottel ing om de wijn pittiger te

maken. Het best worden deze

wijnen fl ink gekoeld geserveerd.

Spanje, zoals hierboven al

gesuggereerd, produceert

misschien wel de beste

roséwijnen van de wereld.

Spaanse rosé wordt

voornameli jk gemaakt van

garnacha of grenachedruiven

en heeft uitgesproken aroma's

van aardbeien. De belangri jkste

productieregio is Navarra, in

Catalunya.

In het ideale geval zou elke

rosé een frisse geur en smaak

van verse druiven moeten

hebben. De wijn moet zuiver en

fris zi jn, met een duidel i jke,

doorzichtige structuur en met

frisse, knisperige maar niet

overdreven veel zuren en met

l ichte tannines die verwijzen

naar de blauwe druiven

waarvan de rosé is gemaakt.

Het is vri j logisch dat de meest

aromatische rosé's gemaakt

worden van de meest

aromatische druiven, denk aan

cabernet sauvignon en pinot

noir.

Een van de meest traditionele

roséstreken in Frankri jk is

Anjou, in de Loirevallei. Hier

worden van oudsher zeer bleke

en vaak lichtzoete roséwijnen

gemaakt van de cabernet-

francdruif. Vindt men een

zeldzame rosé van pinot noir,

dan is die delicaat lekker en

zeer verleidel i jk van karakter.

Ook in Bourgogne, in

Marsannay, in het noorden van

de Côte de Nuits, vindt men

zulke zeldzame lichtgekleurde

rosé. Ze zijn echter zeer

zeldzaam.

En de Nieuwe Wereld? Rosé

uit de Nieuwe Wereld heeft een

heel ander karakter dan de

meeste Europese wijnen. Een

typische Austral ische of

Californische rosé zal levendig

paarsrood tot diep roze van

kleur zi jn, van oranje

kleurtinten is helemaal geen

sprake. Dat betekent dat de

wijn veel geconcentreerder en

krachtiger is. Het boeket is

zeer fris en fruitig en de wijnen

worden gemaakt met de

modernste

vinificatietechnieken.

38 Epicurus

39Epicurus

De zeldzame Rosé des Riceys

Deze zeldzame rosé wordt

gemaakt in de gemeente Riceys

in het departement van de Aube

in het zuiden van de

champagneregio. Deze donkere

rosé is afkomstig van pinot-

noirdruiven, gevinifieerd volgens

de saignée-methode, en hij

wordt slechts door drie

domeinen geproduceerd. De

wijn wordt niet gemengd met

witte wijn om er champagne van

te maken, maar komt als sti l le

wijn op de markt.

Rosé aan tafel De meeste rosé

past bi j dezelfde soort

gerechten. Die zijn vri j l icht en

niet te complex van structuur en

spelen vooral op frisheid. Met

salades met vinaigrette

bijvoorbeeld of met de aloude

combinatie met charcuterie zit u

alti jd goed.

Hoe donkerder van kleur de

rosé, hoe krachtiger zi jn smaak

en hoe geschikter hi j is om bij

iets meer geconcentreerde

gerechten te serveren. Rosé uit

Spanje, Austral ië of Californië

kan zeer welkom zijn bi j

geroosterd vlees, zolang er

geen roomsausen aan te pas

komen. Steak américain of

steak nature met een slaatje

kan perfect. Combinaties met

fruit zi jn niet alti jd opportuun,

tenzij de rosé wat zoetig is.

Rosé Champagne

Rosé champagne vind je

tegenwoordig bij vri jwel elke

producent. Dat is niet alti jd zo

geweest. Nog niet zo heel lang

geleden was Rosé champagne

veel minder populair. Hi j werd

als ‘snob’ beschouwd en door

sommigen zelfs als ‘onechte’

champagne bestempeld.

Vandaag is Rosé champagne

erg in trek. In die mate dat

sommige champagnemakers

zelfs twee verschil lende soorten

rosé champagne aanbieden.

Rosé d’assemblage wordt

gemaakt door toevoeging van

sti l le rode wijn. Het l i jkt een

eenvoudig procédé, maar niets

is minder waar. Het ti jdstip van

toevoeging en de dosering zijn

extreem belangri jk. Het is net de

hoeveelheid rode wijn die de

kleur, de smaak en eigenl i jk het

karakter van de champagne zal

bepalen.

“Rosé de saignée” dankt zi jn

naam aan het laten bloeden

(saigner) van de hoofdzakeli jk

blauwe druiven in de kuipen

gedurende een bepaalde ti jd.

De persing gebeurt als het ware

als vanzelf. De druiven worden

geperst door hun eigen gewicht

en de schil len geven op deze

manier hun kleur af aan de

champagne. De duur van dit

proces en de verhouding tussen

de witte en de blauwe druiven

zal de kleur en de smaak

bepalen. Een andere naam voor

deze champagne is “Rosé par

macération” (macérer : laten

weken).

Beide productieprocessen zijn

behoorl i jk arbeidsintensief. Dat

verklaart het duurdere

pri jskaartje van de rosé

champagne.

Wist je dat de Rosé de saignée

de enige champagne is die na

aankoop positief kan evolueren

in de fles? Koop gerust een

extra kistje van deze bubbels,

vergeet het een jaar of vi jf en

laat de wijn rustig ontwikkelen.

Vooral wanneer er veel of zelfs

uitsluitend Pinot Noir in verwerkt

zit, zal je aangenaam verrast

zi jn van het resultaat.

40 Epicurus

41Epicurus

Luxemburg is het grootste

wijnland binnen de Benelux.

Ruime 50 individuele

Luxemburgse wijngaarden liggen

in een aaneengesloten smalle

strook op hell ingen langs de

Moezel. Ze beslaan een

oppervlakte van ongeveer 1 300

hectare en strekken zich uit van

Schengen in het zuiden tot

Wasserbil l ig in het noorden.

Belangri jke wijnregio's zi jn

Grevenmacher, Remich,

Wormeldange en Stadtbredimus.

Alle sti l le en ook de nodige

mousserende wijnen vallen

onder een herkomstbenaming:

Moselle Luxembourgeoise. Net

als in Duitsland vermeldt het

etiket in de regel de naam van

de wijngaard en het druivenras.

Voor de betere mousserende

wijnen, gemaakt volgens de

traditionele methode met de

tweede vergisting op fles, mag

de appellation Cremant de

Luxembourg gebruikt worden.

Het grootste deel van de

Luxemburgse productie vormen

droge witte wijnen, afkomstig van

o.a. rivaner (= muller thurgau),

elbl ing, auxerrois (verwant aan

de pinot blanc), riesl ing en pinot

gris. Alcoholgehalte, zuurgraad

en hoeveelheid restsuiker van

deze wijnen kunnen behoorl i jk

varieren van oogstjaar tot

oogstjaar. Onder uitzonderl i jke

omstandigheden kunnen

bijzondere typen wijn gemaakt

worden als Vendanges Tardives,

Selection de Grains Nobles, Vin

de Glace en Vin de Pail le. De

beschikbare hoeveelheden

hiervan zijn echter uitermate

beperkt. Hetzelfde geldt voor

rode wijnen op basis van pinot

noir.

Wetgeving

De Luxemburgse wijnwetgeving

voorziet in een verpl ichte

kwaliteitscontrole. Wijnen die

aan alle voorschriften voldoen

dragen het zogeheten Marque

nationale. Aan de officiele

classificatie met premiers crus

en grands premiers crus moet je

je niet te veel gelegen laten

l iggen. Deze termen slaan niet

op individuele wijngaarden, maar

worden per oogst toegekend aan

individuele wijnen via de keuring

voor de Marque Nationale.

Geschiedenis

De wijnbouw, die al duizenden

jaren in het Moezeldal wordt

bedreven, bloeide voor het eerst

op met de komst van de

Romeinen. Het wijnbouwgebied

van de Moezel strekt zich uit van

Schengen in het zuiden tot aan

Wasserbil l ig in het noorden, over

een totale lengte van 42 km en

een breedte van 300-400 meter.

LLuuxxeemmbbuurrgg

42 Epicurus

De wijngaarden van de

Luxemburgse Moezel leveren

ondanks hun bewogen verleden

wijnproducten van een

bijzondere frisheid en finesse op.

U treft hier een keur van

prachtige wijnen aan: van de

goede tafelwijnen tot aan de

edele gecertificeerde

(mousserende) wijnen en

Crémants van de Luxemburgse

Moezel.

De verschil lende wijnsoorten

worden voortgebracht door:

- de wijnbouwers die l id zi jn van

een coöperatieve

wijnbouwvereniging: ongeveer

62% van de productie;

- zelfstandige wijnbouwers:

ongeveer 21% van de productie;

- producenten-handelaars:

ongeveer 1 7% van de productie.

’’Les Domaines de Vinsmoselle’’

Zi j groeperen zowat twee-derde

van de totale wijnproductie. Het

ontstaan van de Luxemburgse

wijncoöperatie l igt in het begin

van de twintiger jaren.

Na de ontreddering van de

eerste wereldoorlog reageerden

de wijnbouwers immers, bewust

als ze waren van de gebrekkige

en wankele toestand van de

inlandse distributieketen, door

structuren op te zetten die het

hen mogeli jk maakten wijn van

hoge kwaliteit te bereiden en het

op de markt brengen ervan

onder controle te hebben.

Een nieuwe stap, op dit gebied,

werd in 1 966 gezet. De

oprichting van de Europese

Gemeenschap ging met een

enorme concentratie van de

vraag gepaard. En, om op die

uitdaging te antwoorden,

groepeerden de coöperatieve

kelders zich en verenigden ze

hun wijn-, opslag- en

handelsverrichtingen.

«Les Domaines de Vinsmoselle»

baten thans zowat 860 hectaren

wijngaarden uit, verspreid over

het hele Luxemburgse wijnland.

«Les Domaines de Vinsmoselle»,

een belangri jke producent van

Luxemburgse wijnsoorten, was

de eerste om verschil lende

variëteiten van de “Crémant de

Luxembourg” voort te brengen.

De Privé-Wijndomeinen

54 wijndomeinen behoren toe

aan wijnbouwers die hun eigen

druiven oogsten en hun wijn aan

particul ieren en restaurants

verkopen. Wijnkenners en

-l iefhebbers waarderen ten

zeerste de kwaliteit van de

wijnsoorten en crémants door die

domeinen geproduceerd. De

zelfstandige wijnbouwers hebben

in 1 966 de “Organisation

Professionnelle des Vignerons

Indépendants” opgericht. Die

beroepsvereniging heeft als doel

zich bezig te houden met de

wijnbouwproblemen van haar

leden en vooral te waken over de

bestendige verbetering van de

kwaliteit van de wijn en

crémants, ze verzorgt eveneens

de promotie van de edele

wijnsoorten. De wijnbouwers die

hun druiven aan de handelaars

verkopen zijn, voor het

merendeel, eveneens leden van

deze organisatie.

43Epicurus

44 Epicurus

De Producenten-Handelaars

Sedert 1 928 in een bond

verenigd, hebben de traditionele

handelshuizen vanaf het einde

van de vorige eeuw een taak

van pionier vervuld voor de

verspreiding van de

Luxemburgse wijnsoorten op de

binnenlandse markt en voor de

uitvoer.

Bewust als ze zijn van de

noodzaak voor een strenge

controle van hun grondstoffen,

hebben ze zich verbonden met

befaamde wijndomeinen en

contracten ondertekend met

wijngaarden uit de streek voor

de levering van druiven.

Ook de verdienste van de

schepping van de eerste

eenheden mousserende wijn na

de eerste wereldoorlog komt de

traditionele handel toe.

Vandaag wordt die sector

gecontroleerd door de

producenten-handelaars

waarvan de leden gegroepeerd

zijn in de vereniging van de

“Producenten van Luxemburgse

mousserende wijnen en

crémants”.

Dit is de enige niet Franse

crémant. De eerl i jkheid gebiedt

te zeggen dat het

Groothertogdom kan bogen op

een lange traditie van

mousserende wijnen. De

appellation Crémant de

Luxembourg werd gecreëerd in

1 991 en is in zeer hoge mate

gebaseerd op de Franse

wetgeving. De druiven zijn

Elbl ing, Pinot Blanc en Riesl ing,

alsmede Pinot Noir voor de

rosé's.

Dit geeft een breed gamma

crémants waardoor je een

volledige maalti jd van aperitief

tot dessert kunt degusteren met

de Luxemburgse crémant

(voornameli jk 'brut'). De

productie verloopt gel i jkaardig

met andere schuimende wijnen:

een eerste gisting in de kuipen,

een tweede gisting in de fles.

Bernard Massard en Poll-

Fabaire zijn de referenties voor

de crémant-de-Luxembourg.

45Epicurus

De aroma's en smaken van rode

druivenrassen

46 Epicurus

De aroma's en smaken van witte

druivenrassen

47Epicurus

VVooll ggeenndd

nnuummmmeerr

DDeegguussttaattii eess

48 Epicurus