DELAmondo, plan in wording

Verbinden

Inhoud

1 Voorwoord:Verbindenvanmensen2Achtergrond3 Verledenentoekomstverbonden4Bandenmetdestad5 Structuurontwerp -Interneverbandeningebruikenbeleving6Programmaenplattegronden

7Nawoord:Blijvendeband Colofon

Resultaten van hethaalbaarheidsonderzoekover het hergebruikvan Mariënhage

DELAmondo:Eennieuweeenheidvande

EindhovensePaterskerk,hetoudeAugustinianum

endeStudentenkapel.

DELAmondoplan in wording

Metveeltoewijdingengrotezorg,isindeafgelopenmaandengewerktaanhetstructuurontwerpalsbelangrijkonderdeelvanhethaalbaarheidsonderzoekvoordeherbestemmingvanheterfgoedMariënhage.Allebetrokkenen–vandePatersAugustijnenenambtenarenvandegemeenteEindhoven,totarchitecten,stedenbouwkundigenenmedewerkersvanKapellerputencoöperatieDELA–hebbeninopvallendesaamhorigheidgewerktaandeplannenomvandePaterskerk,hetoudeAugustinianumendeStudentenkapeleennieuweeenheidtesmeden.EeneenheiddienieuwlevengeeftaanMariënhagedooreenbijzonderecombinatievanherbestemmingenrestauratie,waarmeehethelegebiedtoegankelijker,multifunctionelerengroenerwordt.

Vanuithetoogpuntvanderijkegeschiedenismoetheteenplekwordenvanontmoeting,verbindingenverdieping.MethartenzielhopenwijdathetprojectdatdewerktitelDELAmondokreeg,daaraanmaximaalinvullinggeefteneenplekcreëertdiedeherinneringademtvanderijkegeschiedenismaarookinspireertmeteenflexibeleeneigentijdsaankleding.Wijwillenruimtebiedenaaneenuiteenlopendprogrammavoorrouw-entrouwplechtigheden,maarookaanconcerten,congressen,lezingenenkerkdiensten.Eenbijzondereomgevingwaarzakelijkeenvrijetijdsgastenzichnaastelkaarwarmontvangenweten.

MetKapellerputisnauwsamengewerktominMariënhageeencongreshotelterealiseren.Wijdenkendatdediversefaciliteitenelkaarversterken.Ceremoniesencongressensluitenimmersnaadloosopelkaaraan.Ookdeeconomischelevensvatbaarheidvanhetgebiedwordtermeeverstevigd.CoöperatieDELAheeftgeenwinstoogmerk.Voordeduurzaamheidervanishetevenwelessentieeldathetgeheel,alishettegenbescheidenrendementen,opeenfinancieelverantwoordewijzekanwordengeëxploiteerd.OokdathoortbijMaatschappelijkVerantwoordOndernemen.

Alscoöperatiezijnweopdrachtgeverénnaamgever.DELAisgeworteldinEindhovenendraagtgraagbijaandevernieuwingvanhetstadshartwaarmeedeherbestemmingvanditerfgoedzonauwverbondenis.Eenontmoetingsplekalsdezezorgtvoorbetekenisvolleverbindingentussenmensenengeneraties.Allegroteceremoniesvanhetlevenkunnenhierwordengevierd.HetbenadrukthoezeerDELAmethaardienstverleningmiddeninhetlevenstaat.Wantwegelovenineenwaardigafscheidvooriedereenmaarwegelovenvooraldatweerzijnvoorelkaar.

Edzo Doeve Algemeen Directeur Coöperatie DELA

Verbinden van mensen

Multifunctioneel

programma:

Ceremonies,Conferenties,

Cultuurengastvrijheid

1. Voorwoord

DegemeenteEindhovenendePatersAugustijnenzijnsamenopzoekgegaannaarpartijendieeennieuwebestemmingkunnenenwillengevenaaneengrootdeelvanhetcomplexMariënhage:hetoudeAugustinianum,deStudentenkapelendePaterskerk.Depatersendegemeentevragennieuwleventegevenaanditbelangrijkecultureleerfgoeddoorherbestemmingenrestauratie,zodatdemonumentenduurzaambehoudenblijvenenhethelegebiedtoegankelijker,multifunctionelerengroenerwordt.Methetoogopderijkegeschiedenisvanhetgebiedzouheteenplekmoetenwordenrondhetthema‘hartenziel’.

Meteenboekwerkmetdetitel‘Doorgeven,eenvisieophethergebruikvanMariënhagedoorenvoorcoöperatieDELA’,heeftDELAgereageerdopdeopenbareuitnodigingvandegemeenteendepaters.InhetboekwerkwordtnaarvorengebrachtdatDELAdekerkenookdestudentenkapelalsbeeldbe-palendicoonvoordestadinerewilhoudenalsceremoniehuiswaartrouwenrouwplechtighedenkunnenwordengevierdmetrespectvoortraditieencultuurongeachtdegeloofsovertuiging,maarwaartochzondagseeneucharistievieringkanwordengehouden.

AlsafrondingvandemarktconsultatiebesloothetcollegevanBurgemeesterenWethouders,inoverlegmetdepaters,omcoöperatieDELAteverzoekendehaalbaarheidvanhaarvisienaderteonderzoekenomtotonderhandseverkooptekunnenkomen.EndaarbijKapellerputtebetrekken.

DesamenwerkingmetKapellerputbleekeenlogischeeninspirerendestap.Kapellerputhadinhetkadervandemarktconsultatieeenvisieingediendwaarindetransformatievaneendeelvanhetcomplextoteeneigentijdseontmoetingsplekcentraalstaat.Binnendekernactiviteitenvanditbekendeconferentiehotelzijn“ontmoeten”en“vieren”belangrijkethema’s.Dezethema’shebbeneengroteoverlapmetdevisievanDELAop“verbinden”en“betekenisgeven”.Bovendiensluitendezethema’sgoedaanbijde“hartenziel-gedachte”vanPatersengemeenteenbepalenzetevenshetdomeinvandeceremoniesenrituelendieDELAvoorogenstaan.DaarnaastsluitendekernwaardenvanDELAgoedaanbijdefrissekijkopondernemenvanKapellerput,alsdienstverlenerengastheer.Vanafhetallereerstecontactisereengrootgemeenschappelijkvertrouwenindezesamenwerking.Inhetkadervandehaalbaarheidsstudieheeftindeafgelopendriemaandeneenboeiendenbijzonderontwerpprocesplaatsgevonden.Eenproceswaarinveelbetrokkenenopdirecteofindirectewijzehebbenbijgedragenaandesnelleopbouwvanvoldoendeinzichtenomdekernvandeopgavetekunnendefiniëreneneenplanconceptoptestellendatconsistentenkrachtigis.

Inditboekwerkwordenderesultatenvanhetruimtelijkeenfunctioneleaspectbinnenhethaalbaar-heidsonderzoekweergegeven.Nietopallevragenisalantwoordtegevenenindeuitwerkingsfasehiernazullendeplannenendebeeldennogwijzigen.Maarhetstructuurontwerp,hetruimtelijkenfunctioneelbasisconceptstaatenbiedthouvastvoorverderebesluitvorming.

Achtergrond2.

Coöperatie DELACoöperatieDELAisgeworteldinEindhovenenhaardienstverleningdraaitomhetverbindenvangeneratiesenhetdoorgevenvanherinneringen.DELAziethetideeomdefantastischeruimtesvandePaterskerkendeStudentenkapelopnieuwingebruiktenemenalseenuniekekansomhaarvisieophetbelangvanceremoniesenritueleninhethartvandestadvormtegevenenuittedragen.Stapvoorstaplijktdestadimmers,alshartvandesamenleving,steedsmeereenmonocultuur,waarinamusementencommerciedeboventoonvoeren.Echter,zonderceremoniesdievormgevenaandieperliggendeemotiesvanvreugde,verdrietenspiritualiteitverschraaltdestedelijkesamen-levingendestad.Zoalsceremoniesentraditieseenonlosmakelijkeschakelvormenvanuithetverledennaarhethedenendetoekomst,zogeldtdatookvoordeherontwikkelingvanMariënhagedoorDELA.DELAstaatimmersmethaardienstverleningmiddeninhetlevenenmethaargroteachterbanmiddenindesamenleving.Dezeherontwikkelingbestendigtdewortelsvanwaaruitdecoöperatieisontstaan.IndeafgelopenjarenwistcoöperatieDELAopsuccesvollewijzehaarbakensteverzettenenhaarambitieterichtenophetontwikkelenvannieuwedienstenvoorhaarleden.Decirkelrondomhetoverlijdenisopgerekteneenaantalnieuwedienstenindeperiferieisontstaan.MetDELAmondoontstaatvoorDELAdegelegenheidomtegemoettekomenaandegrotebehoeftedieeronderhaarledenisaanverbindingenhetdelenvanbetekenisvolleceremoniesenrituelen.VanuitdezecontextontstaatereenenormemeerwaardevoorcoöperatieDELAenhaarleden.

KapellerputOpeenmooielocatie,inhetbuitengebiedvanhetBrabantseHeezeligthetconferentiehotelKapellerput.Eenbijzondereplekvoorallesoortenvanbijeenkomsten.Omringddoordegebouwenvaneenoudklooster,maarookdoormodernearchitectuur,kunstenkleurvindenveelmensenhierderustomideeënoptedoenenkennistedelen.VeelvandeambitiesdiedeondernemersachterKapellerputhebbenmethetprojectDELAmondozijnterugtevindeninditconferentiehotel:Hetbiedenvaneenthuisgevoeleneenvanzelfsprekendegastvrijheidmetveelpersoonlijkeaandachtvormtdebasis.Zoookdehoogstaandedienstverleningenhetvoorzienineeninspirerendeplekwaarindegastenzichuitgenodigdvoelenomzakelijkeresultatenteboeken.VeelbelangwordtdaarbijgehechtaanduurzaamheidenhetmilieuenaanMaatschappelijkVerantwoordOndernemen.Sindshetvoorjaarvan2009heeftKapellerputdeGoldenGreenKeybehaald,dehoogstmogelijkecategorievanditbelangrijkemilieukeurmerkvooronderanderedehotellerie.

MethetprojectDELAmondowillendeondernemersachterKapellerputeenhoogstedelijkevariantophetconferentiehotelinHeezerealiserenendaarmeeinspelenopdegrotebehoefteinEindhovenaannieuwe,eigengereideenherkenbareinitiatievenindevrijetijdseconomie,dehotelsectorendecross-overtussenbedrijvenenmaatschappelijkesectoren.

Hetheleproject

gaatovermensen

diezichverbonden

voelenmetelkaar.

DesamenwerkingtussenDELAenKapellerputbleekeenlogischeeninspirerendestap.

DecultuurhistorischewaardevandegebouwenvanDELAmondoneemteenbelangrijkeplaatsindeafwegingenvanhetproject.Hetbehoudvandezerijksmonumentenisvoordehuidigeeigenaren,degemeenteEindhovenendepatersAugustijnen,eenbelangrijkdoel.Bijdemarktconsultatieisonderanderederestauratieopgaveindevoorwaardenvastgelegd.

OmdelevensvatbaarheidvandegebouwenvanMariënhagetegarandereniseennieuwebestemmingeenvereiste.MeteennieuwdegelijkprogrammakrijgtdeherontwikkelingvanMariënhageeenduurzaamperspectief.DELAenKapellerputonderschrijvendebelangrijkehistorischeenmonumentalewaardevanMariënhagevoorEindhoven.Eenmonumentdateenessentieelverhaalverteltoverdestadendathetverdientom,doorherontwikkeling,eenprominenteplaatstekrijgenindemodernesamenleving.Ditvraagtomverantwoordelijkheidsgevoeleneenzorgvuldigeaanpak.

Daaromis,voorafgaandaanhetopstellenvanhetontwerpdoorhetkernteamendeontwerpersveeltijdgeïnvesteerdinhetverkrijgenvaninzichtinenerzijdsdewaardenenkwaliteitenvandebestaandegebouwenenanderzijdsinhetdoorgrondenvandebetekenisdieDELAmondokankrijgenvoorhaarbezoekersengastenenvoordestad.Metdiekenniseninzichten,uitgewerktinfunctioneleprogramma’senfinanciëleuitgangspuntenisdaarnahetstructuurontwerpopgesteld.Inhetontwerpishetspanningsveldtussenhetverledenendetoekomstaandeordegekomen.Metveelrespectvoordegrotemonumentalewaardevanditerfgoedis,alsdetoekomstigefunctievanMariënhagehieromvraagt,stevigingrijpennietuitdeweggegaan.Juistvanuitdeambitieomeenduurzaambehoudvandemonumententekunnengaranderen.Duidelijkisgewordendathethelescalavaningrijpennodigis:vanhetschoonmakenvandegevelstotverbouwenenhettoevoegenvanbouwvolume.

Verleden en toekomst verbonden

3.

De bouwgeschiedenis in overzicht(uit: Waardestellend bouwhistorisch onderzoek BAAC rapport B-09.0390, Kanaalstraat 4,6 en 8)

• HetcomplexMariënhageligtopsteenworpafstandvanhetterreinwaaropvanafvermoedelijkde elfdetotindevroegevijftiendeeeuweenkasteelstonddatindeveertiendeeeuw“DieHaeghe” werdgenoemd.• In1420schenktdeheervanEindhovenhetkasteelaanvijfEindhovensemannendieereen kloostervoorregulierekanunnikenvanSintAugustinuswillenstichten.In1433wordtde kloosterkerkvoltooideningewijd.• Naeenlangetussenperiodemetanderebestemmingenwordenin1891degebouwenbetrokken doordeAugustijnenomerwederomeenkloostervantemaken• In1898wordtdePaterskerkgebouwdnaarontwerpvandeAmsterdamsearchitectenHegener enBekkers(beideuitdeschoolvanCuypers).• In1912wordtdoorHegenereenplangemaaktvooreeninternaatgebouwaandeKanaalstraat.• ArchitectHegenermaaktin1916eenplanvooreennieuwgebouwmetklassenenslaapvertrekken. Hetgebouwwordtindevolksmond‘desigarendoos’genoemd.• In1924verrijstaandeKanaalstraateennieuwevleugel,ontwerpendoorarchitectBellot.• In1925wordtdoorBellotaandeDommel,destudentenkapelontworpen.

InopdrachtvancoöperatieDELAisdoorerfgoedspecialisteBernadettevanHellenbergHubaronder-zoekgedaannaardePaterskerk.DemonumentaleonderdelenvanhetgebouwzijnbeschrevenengewaardeerdengeadviseerdisoverhetherbestemmingsperspectiefvandePaterskerk.Hetonderzoekbenadruktengeeftuitlegbijdeuniekewaardevandezedevotiekerkmethaarvierkapellenenwijstopbelangwekkendethema’senkenmerkeninhetoorspronkelijkeontwerp,waaronderhetontwerpenopsysteem,decombinatievanhetrationeleenhetschilderachtige,deinzetenbetekenisvanpondération,debaksteenpolychromieenlichtinvalincombinatiemethetaspectglans.

Opbasisvandeopgezetteerfgoed-SWOTwordtgeadviseerdomdekerkzoveelmogelijktebeschouwenalseentotaalwerkstukenwordtdaarbijdehoopuitgesprokendatzoveelmogelijkvandekwaliteitinsitubewaardkanblijven.TegelijkertijdonderscheidtVanHellenbergHubarookdekansenendeperspectievendiedoordeherontwikkelingvandePaterskerkontstaanenbenadruktzedewaardevanhetinitiatiefommeteennieuwenpassendprogrammadebasisteleggenvoorhetbehoudvandekerk.Zobreektzeeenlansomookdeoffersdiegemaaktmoetenwordenomhetmonumenteennieuwleventegeven,teaccepteren.Debalansvanhetheleprojectzalimmerspositiefuitvallenendespiraalvanvervaliniedergevaldoorbrokenworden.DeoverigegebouwdelenenhunmonumentalewaardenzijnbeschrevenengewaardeerdineenbouwhistorischrapportdoorBAACinopdrachtvandegemeenteEindhoven.Uitditonderzoekkomteenoverwegendhogemonumentalewaardenaarvoren.

Hetvoormaligeinternaatcomplexisvanbelangalscruciaalonderdeelvandegeestelijke-enonder-wijsgeschiedenisinEindhoven.DebouwdelenvanHegenerzijnwaardevolomdatdeontwerpeneensynthesevormenvanenerzijdsrationeleaspectentenaanzienvanfunctieengebruikenanderzijdshetinternaatgebouwendereedsbestaandekloostervleugelmetzeventiende-eeuwsevoorgevel.DebouwdelendiedoordeFransearchitectPaulBellotzijnontworpen,vormeneenbelangrijkonderdeelvanhetinomvangzeerbeperkte,maarbetekenisvolleoeuvrevandezebefaamdearchitect.Medeomdathiervoorheteerstegewapendbetoninbovengrondswerkwerdtoegepast.ErzijninNederlandnegenontwerpenvanBellotuitgevoerd,waarvanertweeinEindhovenstaan.Dearchitectuuriszondertwijfeluitzonderlijktenoemenvanwegehetfraaievorm-materiaal-enkleurgebruik.

DebouwtechnischestaatvanallebouwdelenisafteleidenuitdebouwkundigeinspectiesdiejaarlijkszijnuitgevoerdengerapporteerddoordeMonumentenwacht.Indezefaseheefternoggeenintegraalbouwtechnischonderzoekplaatsgevonden.Doordemonumentenwachtzijnincidenteelreparatiesuitgevoerd,planmatigonderhoudisalenkelejarennietmeeruitgevoerd.

Tijdenshetontwerpprocesindezehaalbaarheidsstudiewaservoortdurendhetbesefdatdemonumentalewaardenvandegebouwenheelgoedtecombinerenzijnmetdenieuwebestemmingendedaarmeesamenhangendefunctioneleenruimtelijkeeisen.HetstructuurontwerpvoorDELAmondolaatzienhoeinventiefomgaanmetdebestaandebebouwingkanleidentotverrassendenieuwetypologieën.Uitgangspuntissteedseenheldereenefficiënteorganisatiemetgebruikvandebestaandeconstructieveenarchitectonischestructurenmetminimaletoevoegingenofaanpassingen.Daarwaarmogelijkwordtdebestaandekwaliteitvandegebouweningebedinhetontwerpvandenieuwebestemming.Vanafhetbeginvanhetontwerponderzoekzijndeskundigenvandegemeenteuitgenodigdomvanuithetoogpuntvanhetbehoudvanhetgebouwderfgoedmeetedenken.Inhetvervolgproceszaldezeintensievesamenwerkingwordenvoortgezet.

ArcheologieBehalvedestatusalsrijksmonumentbrengtookdearcheologischewaardevanhetgebiedrandvoorwaardenenbelemmeringenmetzichmee.DeondergrondvanMariënhageisaangewezenalsarcheologischmonument.NieuwbouwingebiedMariënhageisdaaromzekernietvanzelfsprekend.Hetisverbodenomzondervergunningvanhetbevoegdgezagdebodeminhetgebiedteverstoren.Tochzullenopbescheidenschaal,ingrepenindeondergrondnodigzijnvoorderealisatievanhetplan.Hieroverzalindeuitwerkingsfaseoverlegplaatsvinden.Hetideebestaatom,waarmogelijk,archeologischevondstenzichtbaartemaken.

Omdelevens-vatbaarheidvandegebouwentegarandereniseennieuwebestemmingeenvereiste.

Geschiedenis en monumentale waarden

OpditmomentisMariënhageeenverborgenpareltje.Hetiseengroene,rustigeoaseaandeDommel,openkeleminutenlopenvandeEindhovensebinnenstadenhetcentraalstation.DeherontwikkelingvanMariënhagedoorcoöperatieDELAenKapellerputzorgtvooreenopwaarderingvanhetgebiedentoteenverbeteringvanzoweldeopbouwalsdeaantrekkingskrachtvandestad.

Functionele en ruimtelijke inbedding in de stadHetensemblevangebouwenvanMariënhage,ligtopeenplekdievanafdemiddeleeuwen,metdebouwvanhetkasteelenlaterhetklooster,vangrotebetekeniswasvoordestedenbouwkundigeontwikkelingvandestad.HettotaalisbelangrijkvoorhetaanzienvandebinnenstadomdathetisgebouwdaanheteindevaneenzeerdominantezichtlijndieinhettweedekwartvandenegentiendeeeuwisontstaandoordeaanlegvanhetEindhovensKanaal.DePaterskerkgeldtnogsteedsalseenEindhovens‘landmark’.

DeliggingvanMariënhagemarkeertdaarnaasttweevoorEindhovenkarakteristiekestedelijkeroutes.DelijnGroteBerg-TenHagestraateindigtopdePaterskerk.DeandereroutewordtgevormddoordeDommelvalleidiedeStudentenkapelflankeert.Hetcomplexverbindtstraks,doorhaarpubliek-gerichteentoegankelijkekarakter,dezetweeindeopbouwvandestadzoherkenbarestedelijkeruimtes.Doordeinzetvantuinenalsaanpalendeinformeleverblijfsruimtes,ontstaatereennieuwe,sfeervolleruimtelijkeschakeltussendestedelijkeroutes.

HetprogrammavanDELAmondowordtdaarbijingezetomvandebestaandedrieonafhankelijkeengescheidenbouwdelen,eeneenheidtemakendieaansluitopverbindingenenroutesindeomgeving.Hetgeheelkangezienwordenalseenorganismedateenlogischeinterneorganisatiekrijgtenstraksstevigaanhaaktopdeomringendeopenbareroutesvandestad.DELAmondokentveleentreesvanuithetopenbaargebied,waardoorhetmultifunctioneeltegebruikenzalzijnenveelmeereenuitstralingnaarallekantenzalkrijgendannuhetgevalis.

Banden met de stad4.DELAmondoissterkverankerdinhetkrachtenveldvankaraktervolleenstructuur-bepalendeplekkenengebouwenvandezuidelijkebinnenstad.

Karakteristieke zones

Basisopzet

StadshovenHetstructuurontwerpvoorDELAmondovoorzietookineenversterkingvanhetthemaendestedenbouwkundigetypologievandeomslotenhovenindebinnenstadvanEindhoven.Hetopenbaarmakenenmeerophetpubliekedomeinbetrekkenvandebinnen-enbuitentuinenvanMariënhagebiedteenprachtigeaanvullingopdebinnenhovendiehetlaatstedecenniumzijngeopendindebinnenstad.

Indehuidigetijdspelenerookanderekrachteninditdeelvandestad.HethiernaastafgebeeldeschemaverbeeldtderolvanMariënhage,alseennieuwstedelijkprogrammadatsterkverankerdisinhetkrachtenveldvankaraktervolleenstructuurbepalendeplekken,gebouwenenopenbarefunctiesindezuidelijkebinnenstad.DELAmondokrijgtruimtelijkeenfunctionelerelatiesmetdeCatharinakerk,hetVanAbbemuseum,deMarktmethetmuziekgebouwenhetgemeentehuis.Relatiesdieookvoordeuitwerkingvanhetprogrammainteressantzullenblijken.DELAmondoheeftdepotentieomeenaanvullendeenonderscheidendebetekenistekrijgenvoorontmoetingen,presentatiesvankunstendesigneninpodiumuitvoeringenalsmuziek,lezingenenandereperformances.

Omeenoptimalefunctioneleenruimtelijkeinpassingindeomgevingmogelijktemakenmeteengoedeaansluitingophetopenbaargebied,iseenaantalingrepenenbijbehorendeinvesteringencruciaal:

DeaanlegvaneenbruggetjeoverdeDommeltussendebinnentuinendeNachtegaallaanisnodig.DevoorhetconceptbelangrijkeexpeditiepuntennaardekeukensennaardeserviceruimtenindeSigarendoosmoetenzodirectmogelijkvanafdeopenbarewegbereiktkunnenwordenmetmiddelgrotevrachtwagens.DezelfdebrugkanookwordengebruiktvoorbezoekersvanDELAmondoendetuinen,tevoetofmetdefiets.Devormgevingvandebrugendebijbehorendepoortkanaansluitenbijhetbeeldvanvergelijkbareentreesnaardevilla’sverderopaandeNachtegaallaan.NaderestudiemoetuitwijzenhoehetbruggetjehetbestgerealiseerdkanwordenzonderdeecologischewaardenvandeDommeloeversteschaden.

Deherinrichtingvandetuinvandepaters,tussenhetkloosterendeDommelmaaktonderdeeluitvandeuitwerkingsopgave.Wegaaninoverlegmetdepatersendegemeentebepalenhoeopenbaardezetuinindetoekomstkanzijnenhoewehetbestekunnenvoldoenaandewensvandepatersomvoorhunentreeeenrustigeenprivatesfeertebehouden.Westellenvooromdeparkeerplaatsenindezetuintevervangendoorca36plaatsenaandenoordkantvandetuin,zodateengroenerelatieontstaattussendebinnentuinendetuinaandeDommel.

HetgebiedMariënhageiseenverscholenpareltje.DeoudsteplekvanEindhovenmeteenrijkehistorie,dieteruggaattotdeoorsprongvandestadinde12eeeuw.

Stedelijke ruimtesOriëntatie

RelatiesKrachtlijnen

Music-art-designCeremoniesAccenten

DaarnaastzaleenherinrichtingvandeKanaalstraatmoetenplaatsvinden.Deuitstralingvandestraatisopditmomentronduitnaargeestig.Voorstudieheeftlatenziendateennieuwenduidelijkbeterkaraktermogelijkis.Inhetgewensteprofielwordeneenbredertrottoireneenbreedfietspadintweerichtingen,directnaastdegevelvanhetAugustinianum,gecombineerd.SamenmeteennieuwerijbomenendetoepassingvanhoogwaardigebestratingskwaliteitontstaateensfeerdieverwijstnaardesituatieinhetverledentoendeKanaalstraatnogdeuitstralinghadvaneenesplanadetussenDommelencentrum.BijdezevoorstudienaareenoptimaleherinrichtingvandeKanaalstraatisoverleggeweestmetdegemeente.Bijdeuitwerkingzalookoverlegzijnmetde‘overburen’,DeLageLandenendebewoners.AandezijkantvandePaterskerk(zuidzijde)iseenexpeditiepuntnodigteraanvullingopdelogistiekepotentievandehoofdentreevandekerkaanhetkerkplein.

TenslottezalinnauwoverlegmetdePatersendegemeenteeengoedontwerpwordenopgesteldvoorderuimtetennoordenvanhetKerkplein.Hieriseennieuweinrichtingvoordeontvangstvanbezoekersgewenst.Bezoekersdiekunnenarriverenperauto,perfietsofmeteentouringcar.IndezeruimtevindtoverigensookdeonvangstvandebezoekersvanhetAugustijnsCentrumplaats.

Kapel

Foyer

FoyerFoyer

Entree

gardero be (400 jassen)

sto elenbe rg ing

back -st age

back-st age / kleedruimte

kooromgang

marienhage delamondodiederendirrix architecten en|enschaal 1:500 (A1) . 8 april 2014

situatietekening

8-4-

2014

12:

33:0

0, A

1, 1

:1, d

iede

rend

irrix

bv

Inhethaalbaarheidsonderzoekheeftde‘match’vanhetprogrammaendegebouwengeleidtotdedefinitievandetoekomstigebestemmingvandediversegebouwen:HetceremoniehuiskrijgthaarplekindePaterskerkenindeStudentenkapel.HetconferentiehotelinhetAugustinianum,deSigarendoosendevleugelaandeKanaalstraat.Derestaurantfunctieisgesitueerdindebeneden-verdiepingvandeStudentenkapel.

Essentieelinhetontwerpproceswasdekeuzeomdeverschillendegebouwenvanuitfunctioneeloogpuntalsééngeheeltebeschouwen.Ditimpliceertookeenheldereruimtelijkopgave.Devolgendebasisuitgangspuntenzijngaandeweghetopstellenvanhetstructuurontwerpbepalendgeworden:• dewensomeenopen,uitnodigendeenlaagdrempeligevoorzieningindestadterealiseren• demultifunctionaliteitendeflexibeleinzetvandezalen,detussenruimtenendeentreepunten• deoptimalescheidingtussenenerzijdsdebezoekersstromenenverblijfssferenenanderzijds, hetinternetransport,dekantoorfunctiesendepersoneelsruimten.

Debelangrijksteingrepenindestructuurvandegebouwenwordengevormddoorzoweleenaantaltoevoegingenalsgrotereverbouwingen:

Demeestingrijpendetoevoegingbetreftderealisatievandenoordvleugel[1].Eenserreachtige,ruimteaandenoordzijdevandekerk,diedoorlooptinderuimtetussendekerkenhetoudeAugustinianumendezegebouwenzoaaneenschakelt.DeruimteisopenenheellichtenbiedtuitzichtopdewestelijketuinvandepatersmetoudeelementenuitdebeginvandegeschiedenisvanEindhoven.DoordeinzetvaneenglazendaktussendebuitenmurenvandekerkenhetoudeAugustinianumblijftdesfeerendebelevingvandehistorischegevelsbehoudenenonlosmakelijkonderdeelvandenieuwesfeer.Dezeserrebiedtveelgebruikswaardealsfoyerenalsontvangstruimtevoorhetceremoniehuis.BovendienkrijgtdeserreeenopenverbindingmetdebeganegrondverdiepingvanhetoudeAugustinianumwaardooreenlevendigsamenspelvanruimtenensferenkanontstaan.AandekantvandeKanaalstraatbiedtdezeserreeennieuweentreeengaatzeoverineenbuitenterras.DoordeentreeaandeKanaalstraatendedoorgangnaardebinnentuinineenopenzichtrelatietebrengenontstaateenaangenameendirecteverbindingtussendestadendeDommel.DeverbindingaccentueerthetuitnodigendetoegankelijkekaraktervanDELAmondoenhaalthetgebiederomheenuithethuidigeisolement.

Structuurontwerp5. Interne verbanden in gebruik en beleving

Belangrijkste toevoegingenen ingrepen1. Intermediar2. Tribune3. Dakopbouw4. Vlonderterras5.Brug6. Terras7. Vide/trap8. Vide9. Zichtopdommel

1

2 3

4

56

7

8

9

Scheiding gasten en personeel

Relaties met omgeving

Dedoorbraakdoorindenoordwandvandekerkisvangrotebetekenisvoordeomschakelingnaardenieuwefunctieensfeervandekerk.Dooreendoorgangterealisereninviervandeachtgebouwdebiechtstoelenkaneensemi-openrelatiewordenbereikttussenhetinterieurvandekerkendenieuwefoyer.Indefoyerwordenmensenontvangenenpauzerendegasten,metallevoorzieningendiedaarbijhoren,zoalseentoiletgroep,degarderobe,drankuitgifteetc.Omwillevandeopenzichtrelatienaardetuinvandepatersenhethistorischemonumentwordendetoilettenverdieptaangelegd.Dehuidigehoofdentreevandekerkblijftbestaanvoorbezoekersenvoorbevoorrading,maardenieuweentreevanhetcomplex,tennoordennaasthetfrontvandekerkbetekenteennieuwebenaderingvanentoetredingtotdekerkruimteendaarmeedegewensteomschakelingnaareennieuwebelevingvaninprincipedezelfderuimte.DePaterskerktransformeertnaarCeremoniehuis.

Indekerkruimte,hetnieuweCeremoniehuis,wordenzoveelmogelijkdebestaandeelementeninhetnieuwegebruikopgenomen.Hethoofdaltaarendetweezijaltarenblijvengehandhaafd.Tochzalhetinterieurvandekerkflinkwijzigen.Metnamedoordatdevastebankenwordenverwijderd.Omeenzoflexibelmogelijkgebruikvandekerkruimtemogelijktemakeniseeninschuifbaretribuneontworpen.Dekerkkanopdezewijzezowelmeteenvlakkevloeralsmeteentribunewordeningezet.Hetgrotemeubel,waarindetribunezitopgeborgeniseenwelkomgeledendenordenendelementindegroteruimte.

Detweedetoevoegingbetrefteendoorgaandterras[4]aandebinnenkantvanhetterreinrondomdebinnentuin.Dezeopgetildekraagwordtgerealiseerdopdehoogtevandebeganegrondverdiepingenligtdaarmeeca.80cmbovendebinnentuin.Dekraagverbindtdeaanliggendegebouwenenrealiseerteenuitloopmogelijkheidvanuitallefunctiesopdebeganegrond.Daarnaastbiedtditverhoogdeterraseensteviginrichtingsthemavoordetuin,waardoordetuinaankrachtwint.Descheidingslijntussenhetverhoogdeterrasendegroenezachtetuinkanbovendienalszitelementwordenuitgewerkt.

Dederdetoevoegingiseenextraverdieping[3]bovenopdezogenaamdeSigarendoos,devleugeldieverborgenisinhetbinnengebieden,rugaanrug,staattegendenieuwevleugelvanhetkloosterdeel.Deopbouwzorgtmetnamevoorextraruimteenmaakthetmogelijkomdehotelcapaciteitnaarhetvereisteaantalvan66kamerstebrengenendehotelgasteneenrecreatiefprogrammatebiedenwaarondersaunaenfitnessruimte.Nodigomhethoteleeneigentijdsenhoogwaardigelantegeven.Deopbouwgeeftookdezevleugeleendakopbouwdiedooreenmoderneenopenuitstralinghetprojectnaarbuitentoepresenteert.Deopbouwzalzichtbaarzijnvanuitallehogeelementenindestadenwellichtookvanafhetcentrum.

Bijzondereverhelderendeingrepenzijndebeidenieuwegrotevides[7,8]indehoekenvanhetAugustinianum.SamenmethetimposantetrappenhuisvandestudentenkapelendeaanwezigetrappenhuizeninhetAugustinianumzorgendenieuwevidesvooreenhelderegeledingvanhetcomplex,eengoederuimtelijkewisselwerkingtussendebeganegrondendehotelverdiepingendaarboveneneenhelderepositievandesanitaireruimtenendecentralelift.DecentralevidetussenAugustinianumdevleugelaandeKanaalstraatbiedtdemogelijkheidominterneverschilleninverdiepingshoogtenoptevangen.

Doorhunliggingindestad,tussencentrumenDommelbiedendebestaandegebouweneenboeiendebasisvoorderealisatievaneenimposante,hoog-waardigestedelijkevoorzieningmetvelegezichten.

CeremoniehuisConferentie,congresenhorecaHotelVerbindendeserre.loungeruimte

DevidetussenhetoudeAugustinianumendeSigarendoosbiedtdemogelijkheidomdebezoekers-sferenvolledigtescheidenvandeservicebewegingenvanhetpersoneelnaarbijvoorbeelddekeukensendepersoneelsruimten.Tussendebeganegrondendeeersteverdiepingzaldaartoeindevideeennieuwetrapwordenopgenomen.Deopenvidezalbovendieneennieuweopenpuikrijgennaardebinnentuinwaardoorderoutedoorhetserreeendoorkijkbiedtnaarhetbuitenlichtendesfeervandezetuin.

Hetbijzonderetrappenhuisdatdeschitterenderuimtevandestudentenkapelverbindtmetdevoor-deurenhetrestaurantopdebeganegrondvormtookdeschakelnaardetoilettengroependeeigenfoyerruimteopdebeganegrondeneersteverdiepingende‘DELA-experience-ruimte’opdetweedeverdiepingmeteenopeningnaarhethieraanwezigedakterras,metuitzichtoverhetkanaal.

Hetvoorliggendestructuurontwerpvoorzietintweevolwaardigekeukens.Eenkeukenindeserrenaastdevide,waarindeinrichtingeenverwijzingwordtopgenomennaarhistorischesituatietentijdevandenoodkerkofzelfseventueleopgravingenwordenblootgelegd.Opdebeganegrondvandestudentenkapeliseenbrasseriemeteenzelfstandigekeukenopgenomen.IndebrasseriewordtgedachtaanhetopenenvandegevelnaardeDommeltenbehoevevanmeerlichtencontactmetdeDommel.Destudentenkapelzelfwordtbeschouwdalseen‘readymade’,waarbijdebestaandesituatienauwelijkszalwijzigentenzijuitnaderonderzoekzalblijkendatominstallatietechnischeofbouwfysischeredenentochaanpassingengewenstzijn.

Afrondend:Hetvoorliggendestructuurontwerpishetresultaatvaneenkorteintensievestudiediehetgewenstehouvastbiedtvooreenverdereverdiepingsslagindevolgendefasevanhetontwerpproces.Voornubiedthetconceptdebasisvooreenheldereconclusie:Doorzijnliggingindestad,tussencentrumenDommelendoormetnamedeinterneruimtelijkekwaliteitvandegebouwenbiedtMariënhageeenboeiendengeschiktvertrekpuntvoorderealisatievaneenimposante,hoogwaardigestedelijkevoorzieningmetvelegezichten.Hetstructuurontwerplaatziendatmetdegoedekeuzesmetbetrekkingtotdetoevoegingeningrepeneengebouwontstaatdateengrotematevanflexibiliteitbiedt.Watbetreftbelevingenexploitatiekanereenoptimalevermengingplaatsvindentussendefunctiesbinnenhettotaal.Hetceremoniehuisenhetconferentiehotel,meteenbreedscalaaansferen,inzetbaarvooreengedifferentieerdareaalvanbijeenkomstenenvieringen.Deingrepenbiedeneenoptimalebasisomdevervlechtingtussenhetceremoniehuisenhetconferentiehotelterealiseren,zodatbeidenaanuitstralingen(exploitatie)krachtwinnen.Demonumentalewaardevanhetgebouwis,narealisatievandeplannen,heelgoedtecombinerenmetdegebruikseisenengewensteexclusieveuitstralingvandebestemming.Deaanwezigeennieuweruimtelijkekwaliteitenvandegebouwenvormeneenwaardevollebronvaninspiratie.NuvoordeinitiatiefnemersenstraksvoordebezoekersdiezullenkiezenvoordesfeerendegastvrijheidvanDELAmondo.

Eengrote‘serre’aandenoordzijdevandekerkdiedoorlooptalstussenschakeltussendekerkenhetoudeAugustinianum.

Eendoorgaandterrasaandebinnenkantvanhetcomplexrondomdebinnentuin.

DePaterskerktransformeertnaarCeremoniehuis.

Serre, vide

Eenextraverdiepingbovenopdezogenaamdesigarendoos.

Dedoorbraakdoordenoordwandvandekerkisvangrotebetekenisvoordeomschakelingnaardenieuwefunctieensfeervanhetceremoniehuis.

Interne verbanden in gebruik en beleving

BeeldvormingHetvoorliggenderesultaatvanhethaalbaarheidsonderzoeklegteenbasisvoordetransformatievanMariënhage.Dearchitectonischeexpressieisnognietbestudeerdenvooreenbelangrijkdeelnogopen.Welisinhetontwerpprocesendedebattenveelvuldigverwezennaarverwanteprojectendiedaarbijingezetzijnomkansenteverkennenenbespreekbaartemaken.Daarnaastzijnmeteengrotegroepvanbetrokkenendiverseinspirerendeprojectenbezocht.DebelangrijkstereferentieprojectentotophedenzijnhetConservatoriumhotelinAmsterdam,hetKruisherenhotelinMaastricht,BoekhandelPolareinMaastricht,hetBrabantsMuseumin‘s-HertogenboschenhetverbouwdekerkColumbainKeulen.

Samenspeltussen

restauratieen

smaakvollenieuwe

karakteristieken

DELAmondorichtzichopeenbreedpubliek.Opfamilies,opzakelijkegastenenopvrijetijdsgasten,opstichtingenenverenigingenenverbindtdiverseactiviteitenvanvieren,ontmoeten,verblijvenengastronomieineenaansprekendestadseén‘stichtelijke’formule.

DELAmondostaatvooronvergetelijkeontmoetingenennieuweherinneringen.Hetceremoniehuisenhetconferentiehotelvormensameneeninspirerendestadsoase.Eenrustpuntindestad.

Hetisbelangrijkisdatdegastenstraksbeseffendatinhetceremoniehuismeerdereceremonieskunnenwordengevierd,dattrouwenenrouweninhetzelfdebetekenisvollegebouwplaatsvinden.Gebeurtenissendievooreenbreedpubliektoegankelijkzijn,waarbijdeoprechteaandachtgerichtisopdemensenenhunemoties.

Methetceremoniehuis,hetconferentiehotelendekapelonderééndakkunnengrotevieringenprimagehuisvestworden.Zokaneentrouwdag’smorgensstartenmethetvoltrekkenvanhetburgerlijkhuwelijkindezaalvandestudentenkapel,waarnaerkoffiemetgebakwordtgeserveerdinéénvandesfeervolleontmoetingsruimtesenaansluitendhetkerkelijkhuwelijkwordtingezegendinhetceremoniehuis.Hetfeestkanwordenverzorgdinéénvandeontmoetingsruimteswaarnadegastendesgewenstovernachteninhethotelendebruidssuiteaanhetbruidspaarwordtaangeboden.Behalvevoorhuwelijkenpastditookvoorhetvierenvanvergelijkbaremomentinhetlevenzoalssamenwonen,jubileaendergelijke.Ookanderevieringenpassengoedindezeruimte:doopdiensten,welkomstvieringen,(familie-)reüniesstartenveelalmetmooiewoordenwaarmeedegastenzichverbondenvoelenmetelkaar,woordendiehetverledenaanhethedenkoppelen,woordenwaarmeesamenherinneringenopgehaaldworden.Demoderneaudiovisuelemiddelenkennengeenenkelebeperkingomopeenmooiemanierbeeldengeluidhierbijintezetten.

AlsconferentiehotelverbindtDELAmondoacitviteitengerichtopvieren,ontmoeten,verblijvenengastronomieineenaansprekendestadseformule.OokinternationaalheeftDELAmondogrotepotentie.Hetgeheelademteensfeerdieookeeninternationaalgeoriënteerdedoelgroepzalaanspreken.DELAmondoisdaarbijgerichtopgastendiemiddeninhetlevenstaanengeoriënteerdzijnopdewereldomhenheen.Zijhoudenvanreizen,hechtenaancomfortenaaneenaangenameenverrassendebelevingvandeomgevingwaarzezijn.DegastenvanDELAmondowetenauthentiekegastvrijheidengoedeservicetewaarderen.Zeverwachtendatdebelangrijkedingenechtgoedzijnenzehebbengeenbehoefteaandegestandaardiseerde,somsoverbodige,luxevanvier-envijfsterrenketenhotels.

Programma en voorlopige plattegronden

6.+1

-1 +2

BG

+4

+3

DecombinatievanceremoniehuisenontmoetingsruimtesinhetconferentiehotelvormteenbelangrijkeredenvoordegastenomtekiezenvoorDELAmondo.Deflexibiliteitvanderuimtesendesamenhangmeteenconferentiehotelversterkendemogelijkhedenvanhetgeheel.Zokunnen(thematische)bijeenkomstenbijvoorbeelddoorDELAwordengeorganiseerdinclusiefeenovernachtinginhethotel.

Bijeenherbestemmingsoperatieisperdefinitiesprakevaneensterkerelatietussendebeschikbareruimteenhetterealiserenprogramma.Debeschikbareruimteiseengegevenenhetprogrammaisvolgend.Hetbepalendekaraktervandebeschikbareruimtewordtinditprojectextrabenadruktdoordemonumentalestatusvandepanden,debijzonderebouwvormenvandekapelendekerkendebelemmeringenomdegrondintegaaninverbandmetdeaanwezigearcheologischewaarden.

InoverzichtvoorzietDELAmondo,inhetvoorliggendestructuurontwerp,inhetvolgendeprogramma:• Eenconferentiehotelmet66hotelkamers,7conferentiezalenenondersteunendehoreca;• Eenmultifunctioneleceremonieruimte(kerk)met350zitplaatsenmetondersteunendehoreca enfoyerruimte,geschiktvoorverhuurt.b.v.ceremonies,congressen,feesten,presentaties, bruiloften,uitvaartenetc.;• Eenzelfstandigfunctionerendebrasserie/restaurantopbasisvan120couvertsmet multifunctionelekapelzaalmet200zitplaatsengeschiktvoorverhuurt.b.v.ceremonies congressen,feesten,presentaties,bruiloften,uitvaartenetc.;• Denodigeondersteunendefuncties(kantoor,opslag,techniek)ombovenstaandefaciliteiten alseeneenheidefficiënttekunnenexploiteren.• EenDELA‘experience-center’(ca.50m2),eenhoogwaardigevergader-/tentoonstellingsruimte indeDELAhuisstijl,geschiktvoorhetvoerenvanspecifiekeDELA-gerelateerdeontmoetingen.

Hetorganiserenvanmuziekconcerteninhetceremoniehuisversterkthetprogramma.Devoormaligekerkruimtebiedtstraksvoorconcerteneencapaciteittot900staplaatsen.Extrabenodigdevoor-zieningentenopzichtevanhetbasisprogrammavanDELAzijno.a.eenhogeretoiletcapaciteit,hogeregarderobecapaciteit,akoestischeaanpassingenaandekerk,uitgebreidelicht-,geluid-enhijsvoorzieningenindekerk.

Indekerkstaateenauthentiekorgeltegebruikenbijbijeenkomstenindegroteruimtevanhetceremoniehuis.Ditgeefteengrotemeerwaardebijvieringeninhetceremoniehuis,maargeeftookaanleidingtotdeorganisatievanconcertenwaarbijeenorgeleenrolspeelt.Bijderestauratieenherinrichtingwordtaandeakoestiekindegroteruimtenveelaandachtgegeven.DoordepatersAugustijnenisaangegevendatzeindenieuwesituatiehetbestaandgebruikvandekerkvoorzondagvieringenwillencontinueren(180personen).

Destudentenkapelgaatruimtebiedenaanzo’n200zittendegastenineenschouwburgopstellingenbeschiktovereenconcertvleugel.NetalsdePaterskerk,kandekapelbogenopeenbijzondereakoestiek.

IndeafgelopenperiodehebbenwezeerveelwaarderinggekregenvoordesamenwerkingmetendeinzetvandegemeenteEindhovenendePatersAugustijnen.HetisgeluktomnietdebelangentegenstellingcentraaltestellenmaaromhetgezamenlijkebelangvanhetwelslagenvanDELAmondovoortdurendvoorogentehouden.Hetiseenhartelijkenopencontactgewordenwaarvanwehopelijknoglanggebruikzullenkunnenmaken.DebasisvooreenverdereenblijvendesamenwerkingisgelegdenDELAenKapellerputwillendegemeenteendepatersdanookvanharteuitnodigenombetrokkenteblijvenbijhetproject.

Dezeuitnodigingistegelijkertijdgerichtaananderendiezichaangesprokenvoelentothetinitiatief.Eenuitnodigingommeetedenkenenonstehelpenomdebestaanderijkdomaanideeëntevergroten.WeverheugenonsmethartenzielopdeveleontmoetingendienognodigzijnomhetuitdagendeprojectDELAmondototeensuccestelatenworden.

DELA en Kapellerput

Blijvende band7. Nawoord

GewaardeerdesamenwerkingtussenDELA,Kapellerput,degemeenteEindhovenendePatersAugustijnen.

BestuurdersMary-AnnSchreurs,wethoudergemeenteEindhovenPaulClement,provinciaalprior,OrdederAugustijnenLouisMulder,prior,OrdederAugustijnenJeuBressers,directeurKapellerputRikHüsken,directeurKapellerputEdzoDoeve,algemeendirecteur,coöperatieDELAJonvanDijk,financieeldirecteur,coöperatieDELAPieterLoeffen,directeurDELAVastgoed

KernteamToinevanVelthoven,managernewbusiness,projectleidercoöperatieDELAJaapMeijs,bouwkundigprojectcoördinator,coöperatieDELAMarkJoppe,controlersectoruitvaartdiensten,coöperatieDELAKorneelBorn,teammanagerCorporateCommunicatie,coöperatieDELAJeuBressers,directeurKapellerputRikHüsken,directeurKapellerputKarelFranken,adviseur,FrankenProjectmanagementbvPeterHoesbergen,stedenbouwkundige,HOESBERGENADVIES

OntwerpteamFransBenjamins,architect,architecten|en|enBertDirrix,architect,diederendirrixarchitectenKarelFranken,directeurFrankenProjectmanagementbvBartvanGestel,projectmanager,FrankenProjectmanagementbvPeterHoesbergen,stedenbouwkundige,HOESBERGENADVIESRikHüsken,directeurKapellerputJaapMeijs,bouwkundigprojectcoordinatorcoöperatieDELARemcoMulder,architect,diederendirrixarchitectenArievanRangelrooij,architect,architecten|en|en

Colofon

Hetisgeluktomhet

gezamenlijkebelang

vanhetwelslagenvan

DELAmondovoortdurend

voorogentehouden.

Gemeente EindhovenSandraJanssen-Poelman,projectleider,planoloogCornéHorsten,strategischbeleidsadviseurgrondenvastgoedMarcoKarssemakers,accountmanagerdetailhandelenhorecaFonsSpijkers,beleidsadviseurerfgoedBasBraakman,verkeersplanoloogWilvanSchijndel,ontwerperopenbaargebiedFredyZeevenhoove,landschapsarchitectAnneOosterhuis,juniorprojectleiderNicoArts,gemeentelijkarcheoloogWillemienvanWijdeven,coördinatorarcheologie

Orde der AugustijnenPaulClement,priorprovinciaalLouisMulder,priorJaspervanDeurzen,adviseur

OverigenJovanHam,collegevanbestuur,TechnischeUniversiteitEindhovenWimVringer,directeurMuziekgebouwEindhovenErikBoseli,directeurEindhoven365HansMatheeuwsen,redactioneelmanager,SpitsAntonScheffers,StichtingStudentenkapel

AdviseursBernadettevanHellenbergHubar,erfgoeddeskundigeBartvandeLaak,LaGroupevdLaar,advies-eningenieursbureauvoorbouwconstructiesFrankDekkers,D-IAduurzameinstallatiearchitecten

Publicatiearchitecten|en|en,tekenwerkdiederendirrixarchitecten,tekenwerkBasGijselhartBASEPHOTOGRAPHY,foto’sPeterHoesbergen,HOESBERGENADVIES,redactievanRixtelvanderPutontwerpers,vormgeving

Bedanktdd22mei2014

Draagt Elkanders Lasten