1

Landen analyse samenvatting sheets.Week 1

Zet de juiste letter achter het land/regio:

Eco. groei Maatschappelijke Consensus*

Hoog Laag

Hoog A = VS B = China/India

Laag C = West-Europa D = Afrika

Welke risico’s en problemen zijn er verbonden aan het exporteren naar het buitenland?:- Wisselkoers à valuta - Corruptie- Cultuurverschillen- Oorlog- Import belemmeringen- Accijnzen- BTW omhoog kan overheid doen

Classificatie naar regio:- Ontwikkelingslanden- Emerging markets- Triade- Welke landen behoren tot deze regio’s:

o Triade à vierendertig landen die het rijkst zijn (bijvoorbeeld de EU en VS) o Emerging markets à opkomende landen/economiën (bijv. zuid afrika, china, india) o Ontwikkelingslanden à bijvoorbeeld afrika en Azië

- de begrippen ‘poverty trap’ en de onmogelijkheid van een ‘take-off’ horen typisch bij ontwikkelingslanden. Leg uit:

o Poverty trap à landen die arm zijn houden zichzelf arm o Take-off à landen die rijker willen worden dus uit de armoede willen komen.

West-Europese thuismarkt: 4 regio’s1. Scandinavische landen

- D. Grote solidariteit met de zwakken, gelijkheid tussen mannen en vrouwen, duurzaamheid.- E. Erg hoog welvaartsniveau

2. Rijnlandregio - C. De bevolking stijgt nauwelijks en de vergrijzing neemt toe.

3. Angelsaksische landen (Brittannië en Ierland)- A. Vrijheid, prestatiegericht, rivaliteit, eigenbelang en een afkeer van overheidsregels.

4. Zuid-Europa- B. Hiërarchie, sociale controle en loyaliteit spelen een belangrijke rol.- F. Hoge mate van onzekerheidsvermijding (veel gestandaardiseerde regels en procedures).

landenrisico

Economisch risico = deviezen generend

vermogen (onvermogen)

Politiek risico (onwil)

2

Exportrisico’s:1. Onvoldoende deviezen (buitenlandse valuta) in het land aanwezig of beschikbaar (=

LANDENRISICO)2. Wisselkoersrisico 3. Culturele risico’s (o.a. betalingsmoraal à debiteurenrisico)4. Transportrisico (door vaak grotere afstand)5. Aansprakelijkheidsrisico (vak: recht)

Landenrisico (zie hst 4 & hst 8)- Het risico dat handelspartners in het buitenland

door een tekort aan deviezen hun betalingsverplichtingen niet kunnen nakomen. (zie p256, vierde druk: p231)

- Notities:o Hoe verschilt het landenrisico voor een

exporteur en een multinational? - Politiek risico à ze willen niet betalen - Economisch risico à er is te weinig deviezen aanwezig. (vooral als een concurrentie positie slecht is)

Deviezen = buitenlandse valuta in een land aanwezig.- Deviezengenererend Vermogen! Hoeveel? - Stel dat bovenstaande ‘Betalingsbalans’

betrekking heeft op Polen voor het jaar 2013. Is de deviezenpositie van Polen dan verbeterd of verslechterd? Hoe komt dat? - Lopende rekening à 30 positief- Kapitaalrekening à 80 negatief- Salderingsrekening à 50 negatief (=30+ -80)

Hoe het ‘landenrisico’meten?1. Invoerdekking (= internationale reserves / import) 2. Debt ratio (= buitenlandse schuld/ export)3. Debt-service ratio (= rente+aflossing / export) / buitenl. schuld - Bereken de invoerdekking en de debt-ratio van onderstaand land:

Waarde goud + deviezen 500Buitenlandse schuld 1500 (rente 5%, aflossing 100 per jaar)Import (2013) 100Export (2013) 500

o Is het landenrisico voor dit land groot? - Notities hierbij:

o Invoerdekking moet minimaal drie zijno Debt ratio à moet zo laag mogelijk zijn (debt-service ratio zal vaak lager zijn) o Debt-service ratio moet zo laag mogelijk zijno Invoerdekking = 500 / 100 = 5 à is goed, want is meer dan drieo Debt ratio = 1500 / 500 = 3 à slecht, want deze moet zo laag mogelijk zijn

3

o Debt-service ratio = ? o Wat invoerdekking (=5) zit het goed. Wat betreft Debt-ratio niet als de schulden een

korte looptijd (minder dan een jaar) zouden hebben. Er komen dan onvoldoende deviezen uit de export om de schuld af te lossen. Daarom is de Debt-service ratio (= 175/500) een betere maatstaf. Namelijk voldoende deviezen uit de export om de schuldenlasten te betalen.

Analyse betalingsbalans- Waarom is het niet verstandig om naar een land te exporteren met een hardnekkig tekort op

de lopende rekening? (import groter dan export)o Deviezen raken opo Overheid evalueert de eigen munto Overheid voert importbelemmeringen ino Overheid treft bestedingsbeperkingende maatregeleno Rente kan gaan oplopen

- Notities hierbij:o Pagina 132 in boeko Wisselkoers:

Wisselskoers gaat niet over de prijs maar over de valuta Als de koers van land A stijgt, stijgt de export van land A

Als de koers laag is van land A, is dit slecht voor de import van land A (want de import word duurder)

1A = 2E à lagere koers 1A = 6E à hogere koers

Wisselkoerssystemen1. Zet de 4 wisselkoerssystemen in volgorde van risico voor een exporteur! (minste risico

bovenaan!)4. een munt2. Vaste wisselkoers à revalueren/devalueren 1. Vrije wisselkoers (= zwevende wisselkoers) à appreciëren/deprecieren 3. Vaste wisselkoers met bandbreedte

2. Geef voor elk systeem een voorbeeld van een munt waar dit systeem op van toepassing is! ….

Devaluatie en revaluatie van de vaste wisselkoers- Bulgarije heeft een vaste wisselkoers met Europa.-

4

Week 2.

Wisselkoersrisico (=valutarisico) = - Risico dat de (toekomstige) winst van een onderneming beïnvloed wordt door

wisselkoersschommelingen. - Hoeveel valutarisico een bedrijf loopt hangt af van:

* valuta-exposure* valuta-volatiliteit

- Leg uit: 1) Shell kent een hoge valuta-exposure (is dat zo?)2) Handelen met de VS is risicovoller dan met Denemarken.

- Notities hierbij:o - Exposure = de mate waarin de onderneming blootstaat aan wisselkoers

schommelingen.- Volatiliteit = dat de wisselkoers erg wisseld is er veel schommelingen zo niet niet.- Volatiliteit * exposure = valuta risico

o 1) Nee, want ze doen wel veel zaken met het buitenland, maar veel in dezelfde munteenheid.2) VS heeft dollars en die heeft een losse wisselkoers met de euro. Denemarken heeft dit niet en stijgt of daald tegelijk met de euro.

4 vormen van valutarisico- Notities hierbij:

o Pretransactierisico = ‘offerterisico’. Op het moment dat je de offerte uitstuurt loop je al risico. Transactierisico = ‘kredietermijnrisico’. Tijdstip van ontstaan loopt niet tegelijk met de tijd van betaling.Translatierisico = ‘omrekenrisico (vaste) activa op de balans’. Pas op het moment van koop of verkoop loop je risico. (voornamelijk als het product met andere valuta te maken hebben)Economisch of structureel risico = ‘Concurrentierisico’. Als jou munteenheid goedkoper is door de valuta ben je interessanter als de concurrent. Als de valuta voor het andere land hoger is dan bij andere landen is dit juist negatief voor het bedrijf.

- Bij welk risico horen onderstaande gebeurtenissen?a) Philips verkoopt een dochterbedrijf in de VS = Translatierisico.b) AH hoeft de geleverde frisdrank pas over een maand te betalen aan haar Duitse

leverancier. = Lo opt geen risico, want ze betalen allebei met de euroc) BMW verkoopt steeds meer auto’s in China. = Pretransactierisico en economisch of

structureel risico

Valuta-Instrumenten.- Interne valuta-instrumenten (besparing transactiekosten)- Netting (in-house banking) à salderen vreemde valutaposities. - Matching à inkomsten en uitgaven op zelfde tijdstip - Leading en lagging àbetalingen en/of inningen versneld of vertraagd uitvoeren.- Balansbeheer à Afstemming bezittingen en schulden in vreemde valuta’s

5

- Notities hierbij:o Valuta-risico indekken:o Interne valuta-instrumenten o Netting : als je 50 moet ontvangen en 60 moet betalen heb je 10 waar je risico over loopt.o Matching: je gaat de tijdstippen van betaling en ontvangst zo goed mogelijk op elkaar

afstemmen.o Leading en lagging: hierbij kijk je naar de wisselkoers voorspelling (leading =

versnellen, Lagging = vertraging betaling word afgestemd of het moment dat de wisselkoers het gunstigd voor je is.

o Balansbeheer: je gaat als onderneming je lening op valuta afstemmen.

Externe valuta-instrumenten1) Valutatermijncontract (via een bank af te sluiten!)

Contante koers: 1€ = $ 1,23 3-maandstermijnkoers: 1€ = $ 1,25

2) Transacties op de geldmarktà tegenover een bezitting in een vreemde valuta wordt een schuld gecreëerd of omgekeerd.

opgave: een Amerikaans bedrijf ontvangt over een half jaar € 100.000. De debetrente (=leenrente) in Europa bedraagt 5% en de creditrente (=spaarrente) in de VS 2%. De contante koers van een $ is 0,76€.

a) Hoeveel euro zal het Amerikaans bedrijf nu lenen? (En direct omzetten in $!)b) Wat is de zekere opbrengst voor het bedrijf in dollars?- Notities hierbij:

o Externe valuta-instrumenten:o Valutatermijncontract contract waarbij je de koers die er nu is afspreekt en vastzet.o Transacties op de geldmarkt tegenover een bezitting in een vreemde valuta wordt

een schuld gecreëerd of omgekeerd.o Opgave:

a) 2,5% x ? + ? = 100.000 2,5% x (100.000 : 102,5 *100) + (100.000 : 102,5 *100)

2,5% x 97.560,98 + 97.560,98 97.560,98 euro : 0,76 = 128.369,70 dollar

b) 128.369,70 x 101% = 129.653,40 dollar 3) Valutaoptie à ‘Recht’ (je hoeft je recht niet uit te oefenen) om een bepaalde valuta te kopen (call) of te

verkopen (put) tegen een vastgelegde koers (uitoefenprijs)WAAROM EEN OPTIE-CONTRACT i.p.v. EEN TERMIJNCONTRACT?

Opdracht: een Amerikaan koopt een calloptie op de euro met een uitoefenprijs van €0,75. Op de expiratiedatum is de koers €0,78. Zal hij de optie uitoefenen?

4) Valutaswapà Tijdelijke ruil van valuta’s (contante valutatransactie + tegenovergestelde valutatransactie op termijn.)

5) Koersrisicoverzekering à Is af te sluiten bij een kredietverzekeraar (vb. Atradius)

6

- Notities hierbij:o à Externe valuta-instrumenten:

à Valutaoptie ‘Recht’ (je hoeft je recht niet uit te oefenen) om een bepaalde valuta te kopen (call) of te verkopen (put) tegen een vastgelegde koers (uitoefenprijs) (vergelijkbaar met valutatermijncontract) (via de bank kun je een valuta optie kopen)

opdracht: nee, want voor 1 dollar zal hij als hij het niet uitoefend meet euro’s ervoor krijgen.

o à Valutaswap tijdelijke ruil van valuta dollars die je hebt op de constante markt koopt en deze zul je direct gaan verkopen op termijn.

Tijdelijke ruil van valuta’s (contante valutatransactie + tegenovergestelde valutatransactie op termijn.)

o à koersrisicoverzekering: het verschil tussen de fijtelijke koers en verzekerde koers verzekert de bank dan uit.

Is af te sluiten bij een kredietverzekeraar (vb. Atradius)

Hoe doet UCC Benelux dat?à Twee risicomomenten:1. Inkoop koffie op de wereldmarkt in $

Bij het tekenen van het contract wordt direct de waarde in dollars op $-rekening gestort (tegen huidige koers)

2. Verkoop aan klanten in andere valuta Bij verkoop van koffie wordt de buitenlandse valuta direct aan de bank verkocht tegen de termijnkoers. Als het bedrag later binnenkomt staat de €-waarde vast.

- Willy: Wat we echter steeds meer doen is dat wij factureren in euro en leggen daarmee het risico bij de klant.

o Hij heeft nog steeds één risico hierbij, namelijk het concurrentie risico.

Landenselectie volgens de filtermethodeNotities hierbij:

- Mogelijke voorselectiecriteria: hoogte BBP per inwoner, (burger)oorlog, hoogte importbelemmeringen, bepaalde kenmerken van de binnenlandse markt.

- Macrocriteria: politieke situatie, demografische ontwikkelingen, hoogte buitenlandse schuld, overgewaardeerde munt.

- Meso- en microcriteria: analyse van de bedrijfstak en de markt. Bijvoorbeeld de intensiteit van de concurrentie in de bedrijfstak.

7

Economische ontwikkeling/groei verloopt in 3 fasen:1 Factorgedreven groei = Landen die wat betreft hun groei afhankelijk zijn van de export van

grondstoffen en arbeidsintensieve producten 2 Investeringsgedreven groei = Buitenlandse directe investeringen zorgen voor een verdere

groei, waar deze landen standaardgoederen en –diensten vaak goedkoop kunnen produceren door hun lage prijzen van productiefactoren (m.n. arbeid).

3 Innovatiegedreven groei = Het steeds opnieuw innoveren zorgt voor verdere groei. (door de kwaliteit en motivatie van het product kun je groeien)

- Opdracht = Welke groei is van toepassing op de volgende landen: o V.S. (innovatiegedreven groei) o Ghana (factorgedreven groei) o China (investeringsgedreven groei)

Macro-analyse:- Politiek

o Dreigen er op korte termijn interne of externe conflicten? Politieke structuur en stabiliteit (staatsvorm enz) Kwaliteit van overheid (corruptie) (bureaucratie) Internationale betrekkingen (lid van internationale organisaties?, zo ja dan

bied dit veel zekerheid) Handelspolitiek (beschermd de politiek de eigen industrie?)

o Notities hierbij: Staatsvorm, internationale betrekkingen, politieke structuur en stabiliteit,

lidmaatschap int. organisaties (WTO, IMF) Overheid corrupt, bureaucratisch functioneren, eigen ondernemingen

bevoordelen, importbelemmeringen - Demografisch

o Omvang en groei van bevolking (hoeveel per land?) o Samenstelling bevolking (veel verschillende culturen?) o Urbanisatiegraad (verspreiding?, mate van verstedelijking) o Opleidingsniveau (hoog of laag)(hoe communiceer je met de mensen?) o Notities hierbij:

Vergrijzing door afname bevolkingsgroei (minder jongeren) en betere medische zorg. In Japan is de vergrijzing nog veel groter dan in Europa. Vergrijzing kan leiden tot spanningen op de arbeidsmarkt.

Voordelen urbanisatie (meer kans op gezondheidszorg en scholing). Nadelen urbanisatie: armoede, vervuiling e.d.

Bedrijven kunnen door urbanisatie hun klanten beter bereiken.- Cultureel

o Taal en religieo Omgangsvormeno Hierarchische verhoudingen (veel of weinig machtsverschil zo ja hoeveel en levert dit

spanningen op?) o Handelsethiek en betalingsmoraal (omgangsnormen tussen bedrijven, wat is gewoon?)

8

o Notities hierbij: Individu vs. Collectief, Masculien vs. Feminien en Korte termijnoriëntatie (VS) vs. Lange termijnoriëntatie (China)

- Juridischo Voor invulling zie lessen recht

- Economischo Economisch systeem (wat voor een economie: planeconomie, enzo) o Omvang en verdeling BBP (zegt iets over de welvaart van een land per inwoner) o Interne economische situatie:

Belangrijkste sectoren; Inflatie; (kan betekenen dat je meer gaat importeren) Economische groei; (blijft de afzet wel het zelfde) Economische politiek

o Externe economische situatie; Wisselkoers Betalingsbalans (kun je zien of de schulden hoog zijn en dergelijke) Buitenlandse schuld Internationale reserves

Bedrijfstakanalyse (meso)- Verkoop producten (hoe is de markt)- Marktaandeel- Gevestigd en waar niet- Gemiddelde rendement van de markt- Aantal concurrenten- Groei vraag- Toetredingsbelemmeringen- Productdifferentiatie- Marktmacht van de leveranciers en afnemers- Wat wil UCC Benelux hierover weten?

o Concurrenten enz.

Vragen bij filmpje: http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1131893 1) Hoe hard groeit de Chinese economie per jaar?2) Hoeveel keer groter is de Chinese bevolking t.o.v. de Nederlandse?3) Hoeveel keer groter is het BNP van China t.o.v. Nederland?4) Hoeveel keer groter is het BNP per hoofd in Nederland t.o.v. China?5) Is de handelsbalans van Nederland met China positief of negatief?6) Wat is het doel van Nederlandse ‘handelsmissies’ naar China?7) Wat zijn de gevoelige onderwerpen in China?

Niet heel belangrijk voor tentamen

9

Export

Direct

Indirect

Productie ter plekke

Licentieverlening

Joint venture

Directe investering

Week 3Terugblik op week 3:1) Een Europees bedrijf ontvangt over 3 maanden $ 100.000.

a. Welk soort valutarisico loopt dit bedrijf? = lading of laggingb. Welke ‘intern’ instrument kan worden ingezet om het wisselkoersrisico af te dekken?

= messingc. Welk ‘extern’ instrument kan worden ingezet om het wisselkoersrisico af te dekken?

= transactie op de geldmarkt of valuta termijn transactie of optie.2) Waarom is het wellicht onverstandig om te exporteren naar een land dat:

A) Een hoge inflatie heeft? = doordat jou product duurder word, je zal minder gaan exporteren en de wisselkoers zal dan vaak ook gaan dalen. Kan ook effect hebben op de koopkracht

B) Relatief veel importeert? = kan voorkomen dat ze niet kunnen voldoen aan de betalingen.C) Een lage economische groei kent. = ze hebben het niet nodig, lonen kunnen niet

meer stijgen enz.

BerekenenContante koers op : €1 = $0,88

dollar euro- Creditrente (spaar) 6% 4%- Debetrente (leen) 6,6% 4,4%

- Een exporteur heeft op 1 juni een exportorder ter waarde van $500.000 afgesloten. De ondernemer ….

- Notities:- Leenrente dollar is 6,6% = - $500.000 / 1,066 = $469.043,15 - Contante koers is 1 euro = 0,88 dollar = - $ 469.043,15 / 0,88 = €533.003,58 - Spaarrente is 4% euro = - 533.003,58 x 1,04 = € 554.323,--

Onderwerpen deze les1. Internationaliseringsvormen 2. Handelstheorieën 3. Betalingsbalans en wisselkoers

Internationaliseringsvormen- Deze vormen staan beschreven in hst. 7 van boek;

paragraaf 7.4.1- Indirect: via een agent of importeur.- Joint venture: geen zeggenschap, dir. Investering: wel

zeggenschap - Licentieverlening = jij krijgt het recht om bepaalde kennis en technieken overnemen, met de

naam erbij voor bepaald bedrag/- Joint venture = samenwerking met een ander bedrijf, maar geen zeggenschap.- Directe inverstering = samenwerking met een ander bedrijf, met zeggenschap.

- Agent zoekt voor jou klanten

10

- Importeur koopt eerst product en dan zoekt hij klanten. Wanneer kiezen voor EXPORT en wanneer voor PRODUCTIE TER PLEKKE?Export: - als er een kleine markt is

- sterke merknaam - hoge toegevoegde waarde, (dan verdien je meer geld)- geen gevoelig product qua cultuur

Productie ter plekke:- lage toegevoegde waarde, (dan verdien je meer geld)- grote producten (transport kosten kunnen dan hoog zijn - bij hoge import belemmeringen. - als het product erg cultuurgebonden is.

Plaatje:Notities hierbij:- Eigendomsvoordelen = een duurzaam

concurrentie voordeel - Opbrengstenkant: superieure kwaliteit

of technologie, sterk merk of marketingformule.

- Kostenkant: grote schaal- of ervaringsvoordelen.

- Landenvoordelen - Landenvoordelen: voordelen van het ter

plekke gevestigd zijn, zoals inspelen op de lokale voorkeuren, omzeilen van importheffingen, lage productiekosten.

- Internationalisatievoordelen: voordelen van zeggenschap hebben over het bedrijf, zoals zekerheid dat merknaam niet in diskrediet wordt gebracht, er geen kennis weglekt naar concurrenten, je niet hoeft te onderhandelen over de waardering van het eigendom.

Vragen:- 7.11 = C- 7.12 = C- 7.13 = D- 7.15 = B- 7.16 = D

11

Basis voor internationale handel: comparatieve kostenverschillen. - Cijfervoorbeeld: (moet je kunnen berekenen)

Aantal uren arbeid per eenheid product

Nederland Japan

Computer (C) 25 10

Voedsel (V) 50 40

- Comperstieve verschil

à De opofferingskosten om een computer te produceren zijn in Japan het laagst. à De opofferingskosten om voedsel te produceren zijn in Nederland het laagste.De landen doen er verstandig aan om zich in deze producten te specialiseren. Op die manier wordt arbeid het meest efficiënt gebruikt.

Opdracht: à 1.6 = B1.7 = A

Betalingsbalans = overzicht van alle ontvangsten uit en betalingen aan het buitenland.

- Lopende rekening à alle geldstromen door export en import van goederen en diensten

- Kapitaalrekening à alle geldstromen door beleggingen, leningen en investeringen uit en aan het buitenland.

- Notities bij rekeningen:o Visus vloeit toe = situatie 1 (links) Wat

gebeurt er met de geldstromen?: de koers hiervoor zal stijgen.

o Visus neemt af = situatie 2 (rechts). Wat gebeurt er met de geldstromen?: de koers hiervoor zal zakken.

Opofferingskosten Nederland Japan

Computer (C) 1 C = 0,5 V 1 C = 0,25 V

Voedsel (V) 1 V = 2 C 1 V = 4 C

12

Inflatie stijgt à concurrentiepositie daaltà export daalt / import stijgt à wisselkoers daaltà concurrentiepositie stijgt à export stijgt / import daalt à lopende rekening stijgt.

13

Week 4Tentamen 9 open vragen en 15 mc vragenPlanning les 4:

1. Terugblik vorige week2. a. Regionale economische integratie

b. Handelsschepping en handelsverschuiving 3. Oefenen met opgaven!!

Vrijhandelsgebied:- Geen onderlinge tarieven

Douane unie:- Geen onderlige tarieven- Gemeenschappelijk buitentarief

Gemeenschappelijke markt:- Geen onderlinge tarieven- Gemeenschappelijk buitentarief- Vrije verkeer productiefactoren- Notities hierbij:

o Arbeid, marktbeleid. Hierbij moeten de landen wel het beleid op elkaar afstemmen. Voorbeeld hiervan is de Europese Unie.

Economische Unie:- Geen onderlinge tarieven- Gemeenschappelijk buitentarief- Vrije verkeer productiefactoren- Gemeenschappelijk economisch beleid- Notities hierbij:

o Ook maatschappelijk/economisch beleido Hierbij kun je denken aan een begrotingstekort.= een maatschappelijk economisch

beleid

Positief effect op welvaart- Handelsschepping: binnenlandse productie wordt vervangen door import uit het land met de

laagste kosten binnen douane-unie. - Notities hierbij:

o Gevolgen van de douane schepping = handelsscheppingo Vooral in som uit kunnen leggen

Welvaartsverlies- Handelsverschuiving: Import uit een landmet lage kosten buiten douane-unie wordt

vervangen door import uit een land met hogere kosten binnen de unie - Notities hierbij:

o Vooral in som uit kunnen leggen

14

Opdracht = à4.14 = ASommetje erachter =

- ned. Bal = 40 euro- Franse bal voor douane unie = 35

+ 14 = 49 euro ------- na invoering douane unie is deze bal gewoon 35 euro- Am bal voor en na douane unie = 30+12 = 42 euro- Handelsverschruiving = je gaat producten juist niet uit het buitenland halen, omdat dat duurder is.- Handelsomlegging = dat je via een ander land gaat inkopen, omdat dat goedkoper is.

4.15 = AVoor:

- Nederlandse bal 40- Franse bal 1,2 x 35 = 42- Indonesische bal 1,2 x 30 = 36

Na:- Nederlandse bal = 40- Franse bal = 35- Indonesische bal = 36

Doordat eerst de maatschappij 6 euro terug kreeg maar na de douane unie was ingevoerd krijgt de maatschappij niks dus maken ze 5 euro verlies.

Oefenopgaven:Opgave 1 ‘corruptie’

- 1. Hoe ontstaat corruptie?o Corruptie antstaat als ambtenaren gevoelig zijn voor het accepteren van

steekpenningen (meestal als de salarissen laag zijn)- 2. Welk verband bestaat er tussen de cultuur in een land enerzijds en corruptie anderzijds?

o Komt meestal voor in ‘collectivistische samenlevingen’ (leden van de groep bevooroordelen elkaar). In individualistische samenlevingen waar rechtvaardigheid belangrijk is, wordt dit niet getolereerd.

- 3. Welke invloed heeft corruptie op de aantrekkelijkheid van een land als potentiële vestigingsplaats?

o Onaantrekkelijk, ambtenaren kunnen steekpenningen gaan eisen. Daarnaast bestaat het gevaar dat werknemers van de onderneming ook corrupt worden.

Opgave 2 ‘Urbanisatie’- Ongeveer 3,5 miljard mensen wonen op dit moment in steden. Dat is dehelft van de

wereldbevolking. Volgens de Verenigde Naties neemt het aantal stedelingen de komende decennia verder toe. De VN verwacht dat in 2050 bijna 7 van de 10 wereldburgers in stedelijke gebieden leeft. Volgens de Wereldbank is urbanisatie belangrijk omdat steden in veel gevallen de motoren zijn van de economie in een land.

- A) Wat verstaan we onder de urbanisatiegraad?o Het percentage van de graad die in de steden woont. o Het percentage van de bevolking dat in steden of stedelijke gebieden leeft

15

- B) Welke voor- en nadelen brengt een snelle urbanisatie voor een ontwikkelingsland met zich mee?

o Snelle urbanisatie voordelen = betere scholing, meer kans op werko Snelle urbanisatie nadelen = uitbuiting, huisvesting, milieuo Voordelen

Infrastructuur problemen (file) Problemen op terreinen als water- en energievoorzieningen, huisvesting en

milieuo Nadelen

Kansen op scholing Betere gezondheidzorg Carriere mogelijkheden

- C) Welke gevolgen heeft een toename van de verstedelijking in de ontwikkelingslanden voor een Nederlandse voedingsmiddelenfabrikant die verpakte merkartikelen in deze landen wil afzetten?

o Promotie zal makkelijker gaano Stedelijke bevolking is koopkrachtiger en makkelijker te bereiken met informatie

(promotie) en producten (distributie). op het plattenland producten nog vaak onverpakt verkocht..

Infrastructuur problemen (file) Problemen op terreinen als water- en energievoorzieningen, huisvesting en

milieu

Opgave 3 ‘deelname euro’- In Groot-Brittannië bestaat bij het publiek veel weerstand tegen de invoering van de euro.

Bedrijven en sommige politici maken zich echter zorgen over het feit dat investeerders het land zouden kunnen mijden vanwege de euro. Investeerders zien het als een handicap dat productie in Groot-Brittannië en verkoop op het Europese vasteland gepaard blijft gaan met wisselkoersrisico.

- A) Welke voor- en nadelen heeft toetreding tot de Europese muntunie voor Groot-Brittannië?o Voordelen:

geen wisselkoers principe geen wisselkoersrisico meer geen omwisselkosten meer

o Nadelen: ze kunnen dan niet meer sturen. De wisselkoers kan dan niet meer gebruikt worden om de concurrentie

positie te verbeteren. Tevens kunnen ze de rente dan niet meer sturen. wisselkoers kan niet meer gebruikt worden om concurrentiepositie te verbeteren. land kan niet meer zelf rente sturen

- B) Welke voorwaarden gelden er voor deelname aan de euro?o bepaalde voorwaarden aan economie (stabiel), inflatie worden eisen aan gesteld,

overheidstekort en overheidsschuld worden eisen aan gesteld. lage inflatie (max. 2 %) overheidstekort maximaal 3% van het BBP overheidsschuld maximaal 60% van het BBP stabiele wisselkoers in de afgelopen jaren.

- C) Het Japanse Toyota produceert een aantal automodellen voor de Europese markt (onder andere de Avensis) in Groot-Brittannië. Waarom kan het feit dat Groot-Brittannië niet meedoet aan de euro een probleem worden voor Toyota?

o Ponden moeten ze omzetten in de euro dus kan een risico zijn.

16

Tips docent qua belangrijke stukken tentamen- Alles wat in de les behandeld is- HST 1. vooral belangrijk comperatieve kosten verschillen. vaak belangrijke informatie in de

paarse vakken- HST 2. de kaders (paarse), cultuur dimencies.- HST 3. kaders (werking wisselkoers en wereldhandelsorganisatie)- HST 4. vooral les, kader (theorie kader van betalingsbalans)- HST 5. vooral les, vrij handels gebieden, douane unie (les 4)- HST 6. zou ze zelf niet naar kijken- HST 7. Footloose naar kijken, pagina 225.- HST 8. bepalen van het landen risico. (dept ratio enz.)