D. A. G.DIssERTATIO ACADEMICA,

De

NOXIO PHOsPHORIURINAE in MEDICINA UsU, .

QUAMCons. Exper. Facult. Medie. Aboens.

PRAEsIDE. VIRO CELEBERRIMO

simi}. ninmlIAART M A N,

* • AssEss. atque Medie. ’ PROFEss. Ree. & Ordin,Acad. se. R. s. MEMBRO.

• Ventilandam sili itAlumn. Rcg. & Medie: stud.

EM MANU EL ELFVENBERG,Fatacundensis.

In AUDITORIO MAJORI Die XVIII, Decembr.Anni MDCCLXXIIL

H. A, M. C.

. - AB 0 At,Typis JOHANNIs CHRIsTOPHORI FRENCKELL.

VIRO AmpUJJtmo atque Experienti[simo ,

I)n. I)oct..10HAMNI J»HAARTMAN,

AssEssORI atque Medicinae PROFEssORI Ordinario,Reg. Acad. scient. Holm. Membro,

MAECENATI OPTIMO.

si vel maxima essera sacundia, vereor tamen multum, ut Tua, Ce-leberrime D:ne Aslellor, in me merita verbis satis dignis extolle-

' re poliim. Favore enim prorsus singulari me amplexus es, quamprimum Medicinae studium prae exteris elegerim. Viam quoque miliiin eodem scquendam, adeo sideliilime monstrasti, ut quicquid, jamprosecerim, id solidilsimx Tux informationi adseribendum sit. Hisvero aliisque longe plurimis mihi prxstitis benesiciis, qux nec linguaeloqui, nec calamo depingere valeo, cumulum velut addidisti, cumin domum Tuam Nobilidimani, me quam beuignissime recepisti. Teigitur Nutritie Propen'iiiime omni prosequor reverentia. Tuorumquebeneficiorum recordatio penes me, pia & grata semper manebit. Per-mittas igitur submilTe oro, opellam hanc Tibi oblatam, ckvotistimi aegrati.limi animi mei in Te, qualemcunque agere interpretem. Vi-vas Medicorum decus Reipublic® Litterari* & Academi*. Vivas Fa-misxx Tu® Nobilitsim® svavistimum delicium. Vigeas omnibus bonisgaudium exoptatijlimum, mihique Clientum Tuorum minimo beni-gnillimum sulcrum. Floreas omnigena felicitate in longillimos mor-talitatis terminos. sic prolixiori animo, quam eloquio vovet vove-bitque

AMPLIssIMI INOMINIs TUI

Cultor devoti ■EMMAN. ELFVENBERG.

VIRO Celeberrimo atque Experientissimo ,-

Dn. Dikt JOII. G d BR.BERGMAN,

Medico Ditionis Aboensis Dignissimo,

EVERGETAE acPROMOTORI BENIGNIssIMO.

tempore, quo Musas frequentavi Abcenses, tot tantaque in,Toto tempore, quoVir contulisti beneficia, iu ingrati animi, cri-me Celeberrime Vir contulisti beneficia, «t ingrati animi cri-

men jure mihi objiceretur, si hanc pietatis erga Te, declaraa-d* ncgligerem occationem, Ingenue tamen sateor, nulla mihi suppete-re verba, quibus tenerrimum obstrictissiraa; mentis adsectum exprime-re queam. Interim publice spondeo, venerabundam savoris Tui 'me.

moriam non nili cum intermorituram. In ejus ergo ccrtillimumpignus pagellas has. Celeberrimo Tuo Nomini dicatas volui, imo de-bui, quas ut savente excipias vultu, measque spes & fortunas in poste~,rum Tibi commendatas quoque habeas, cls quod humillimus rogo.Meum erit pro'perenni Tua incolumitate ac flore calidissima, fempersundere vota, Ero quoad vixero,

NOMINIs TUI CELEBERRIMI

Cultor humillimus£MMAN. ELFVENBERG.

VIRO Plurimum Reverendo ataue Clarissimn ,

Dn. ER ICO 'JOHsNNIELFVENBERG,,

sacellano in Langelma & Cuorevesi Meritissimo,Parenti summa animi veneratione Colendo.

0notief animum meum sili it Tui, Parens indulgenti[simein me amoris recordatio , toties maximo certe impleor

[lupore. Tibi namque non soltim vitam , posi DEUM dehect

verum etjam cuncta, quae ad hanc bene transigendam requi-rantur,. Tu quoque tantam udiorum meorum domi Theic Ahaec egi(ii curam , ut sxpe incommodo Tuo mihi es-

ses saluti. • Terbo: nullus prositeri it dies, quo non novum.Paterni Tui in me adseshis exstaret documentum. Quumvero nihil habeam, quo maxima os innumera Tua miliiexhibita aquare posiim beneficia , hunc immaturum juvenilisingenii satum in tssscram grati(prae Er" venerabundae men-tis, ibi Pater CarijJims siliali, offero pietate. suscipe eum ,

nt specimsn Tua in' me indulgentiae , meique in Te arden-ti(pini amoris. Caeterum tuam de me Paternam curani,pia quoad superstes ero

, mente servabo simulque ex intimispectoris 'recesiihus jugiter precabor , velit Benignissimmn Nu-men, Te Parens Optime, salvum sospitemqne quam diiitis-slme praeflore , in Catus Divini emolumentum, ommumque ,

quotquot Tui sumus jolatium -longe maximum. Ad cineresusque viEIurus

PARENTIs INDULGENTIssIME

Qbcdientisjlmus FiliusEMMAN. ELFVENBERG.- 7 • •• •

P RO EM lUM.

iIT : icet non omnia illa medicamenta, quae'ope Docto-Licet non omnia illain Medicinam

quae ope Docto-rum Chemicorum ia Medicinam sunt introducta,debeant improbari; illud tamen extra dubium ma-

net, quod, praeseram per Pathologiam acidam’ Helmon-tii, ? Tachenii & Gylvii, insignis numerus inutilium terre*sidum calciumque in materiam medicam & dispensato-ria’: illatus sit, & hodie adhuc retineatur. Fuere, quisubstantias has osleas terrestresque i non solum ' proremediis Absorbehtibus habuerunt, verum insiiper sicuteximia quaedam Diaphoretica, Bezoardica, Diuretica jLithontriptica, Antispasmodica, Anticonvuisiva,- Nervina,Cardiaca & Roborantia jactitarunt. Hinc inductus opu-pae alias de re medica-meritus. Doctor HARRIs ea-dem sere sicut unica remedia morbis infinitum curandisinservientia commendavit, ast non solus. Alii etjamviri Celeberrimi iisdem usi siunt in aliis praeterea aetati-bus, adversus sodas variosque morbos doiorisicds, Hae-morrhagias, Catharros, Leucorhoeas &c. Quid? Quodmulto majori admiratione dignum censeatur, - non mo-do has . siibstantias, sed etjam vere Lapideas, - & !sipsum,Crystallum?montanum Gemmasque in universum o-mnes, ssicut antisebrilia ■& antiphlogiflica, adhibuerunt,in'omnibus ;ierme acutis, tani in Febribus stricte sio

2

dictis,sr.il. continuis, intermittentibus& remittentibus,quametiam in magis compositis, sive suerint Inslammatoriae &

Dolorificae, sive Exanthermaricae, Profluentes, Nervosae,sopnrosae, Cachecticae, sive labidae; quamvis in o-mnibus his simul sumtis, si quod justum verum,que est satearis. & pauca quaedam terrestria exceperis,nihil quidquam efficiant, niti quod interponendo tapo-rem (alium atque acidorum moderentur. Quo facto,qnos Natura ipsamet edere valet effectus utiles, extenu-

ant; quin immo effectum, quem ictus acidorum in casi-bus similibus praestare valet, destructum eunt. EademGliemicorurn insania facium est, ut scoriae haud rarojocum pretiumqne auri obtinuerint, utque medicamina,tam ex Regno Animali, quam etjam minerali conquisi-ta, magni omnino habiti sint, quamquam vere exi-guus sit numerus Medicamentorum vere utilium, quaehinc nascuntur, si cum iis, quae ex Regno vegetabilinatales suos repetunt, conserantur. Haec aliaque chemi-corum errata nunc temporis latis superque innotuerunt,ictusque terreslrium a Cei. Dn. TRALLE in Examine rigo-sojiori terreslrium rationibus (olidissimis rejectus, atqueab illustrioribus hujus aevi Medicis oblivioni paene tra.ditus esl. Hoc tamen non obstante, eadem, quoadpartem, suos adhuc habent desensores, hoc caeteroquiavere aureo Medicinae saeculo , non tantum inter stahlianos,quorum ratio curandi exspectatione fortuita ut plurimumperagitur. sed etjam inter alios ita dictos Mechanicos, qui ta-men insigne quantum laudi usuique illorum detraxerunt.

?ed hisce Medicorum erratis in praesentia prolixiusinsislere nolumus, tametsi terrestria haec Pharmacanon aliter, quam tempus protrahendo aegrotos consola-ri queant. Lubet potius cum exprobratione quadam, &

admonitionisgratia, animadvertere in nimiamaliorum quo-

3rundam MecTicornm audaciam atque arrogantiam, quamin Medicamentis Heroicis exquiiendis, juflo longiusprogrediendo, eatenus exercuerunt, quod non solum ad-hibuerint venena sic dicta antiquiorum; verum etiamusiumj internum Remediorum vere igneorum tam theoriaeope commendare quam ipsa quoque praxi stabiiire vo-luerint. Itaque circa usutn internum phosphori urines inMedicina, nostra nunc potissimum versabitur opera. sedpropterea non existimet B. Lector, quasi omnino impro-baremus hujus aevi conatus quosque laudabiles, pruden-ter satis susceptos maxime, multoque minus suspicionidet locum, ac si in inesficacibus persislere potius, quamHeroicis specisicis & praestantissimis, opitulari aegrotis re& opere insio vellemus. Propria nostra tentamina prousu Phosphori, qualia testimonio virorum plurimorumoptime meritorum nixi primum instituimus, quaeque an-iam dederunt praesenti huic disiquisiuioni, benignioremde nobis subministrabit Lectoris opinionem. Veritatisstabiliendae & scientiae ipsius illustrandae gratia haec quo-liacunque opera insiumitur, ut solidiorem siecuti theori-am qnam practici hucusquae de Phosphoro hoc tenuerunt,Medici habeant, unde ex nostra experientia confirmaripossint de siuspecto nimis & noxio hujus Medicinae usiu.

MEMBRUM PRIMUM,, orundamMedicorum opiniones devi esficaciaphosph. adducit'.‘-Ui' §. i; Qui seculoXVI. vixitad aulam Regis 'in' Gallia 'HEN-,RICI 11. Medicus admodum celebris FERNELslUs,ssiissi'a! deabditis rerum caussis Capi 17. 'memoriae-prodit,; Phospho-rum tunc temporis in Anglia usurpatum fuisse contra Epile-psiam habitualem & Podagram, non sine successu. seiiprae-termissis aliisomnibus, qui post illiusaetatem Phosphdri hujususum commendarunt, nunc aliquos tantum exiliismeniotVrekibeqqui hoc demum seculo in laudes illius exlpatiatidung1

4

§. 2, D. D. GOETZIUs in Commere. Ut. Norimb.pro A;o 1732. pag. 189. prosert D. Dais Illustris Aca-demia; Caesarea: Leopold. Carolin. Nat. Cur. Praesui!*LUCssi sCHROECKII problemata de phosphoro, ut, quem-admodumctpse dicit, habeant, ”in quo vises ingenii &

“peritiae suae exerceant Chemici, resolutionem ipsam ac“explicationem cum DEO & Die subjuncturus. sic aiy-

“tem schroeckius sio audivi, praeparari posle Phospho-rum 1:0 odore zibethi & Ambrae, 2:0 lumine gramineo“viridi, 3:0 ut calorem maximum in corpore detegat.“4:0 sceptra abigat; aurum radicaliter solvat. II:o vidi“1:0 a Phosphoro morbum atrocem, Epilepsiam nempe“specisice curari; 2:0 augeri eum posle, ut luceat quidem“led non amplius ardeae; 3:0 lumen sempiternum, seu“potius splendorem diutissime durantem, subministrare,“III:o Inveni & oblervavi 1:0 Aquam luminosam ex il-‘flo, seu lucentem; 2:0 thermometra noctu lucentia; 3:0“statuas varias noctu lucentes; 4:0 morbos varios sonti-“cos continuo illius usu, savente Numine tolli, parum“vel nihil eo ipso decrescente; 5:0 in chirurgicis quibus-dam affectibus refractariis simplici quodam menstruo‘ssolutum magna praestitisle; 6:0 in arte pyrotechnica stu*“penda eo fieri posle, ni pravitas saeculi in aliorum

perniciem talibus abuteretur, quam commodum,“si labor & sumtus compensarentur, & Phosphorus ipse“minori laborum & impensarum dispendio majori copia“parari poilet. Verbo, est usus Phospnori Physicus, Che-“micus, pyrotechnicus, & medicus Analepticus, Bezoar-“dicus anodynus, antepilepticus, antarthriticus &c. mul-tisarius/* ,

: §. 3. D.D. JOH. GE. HENRICUs KRAMER in iis-dem Cora. Ut. Nor. pro Arno 1733 pag/ , 37* & :seqq,simiiem iu 'modum loquitur de Phosphoro, de tripplici

5

sale inde oriundo, & praesertim de auro quodam pota-bili vel Tinctura Ruseosteinlana a Phosphoro consecta& perhibet, eandem insignem ostendisle effectum in E»pilepsia. Melancholia, Mania &c. in Febribus quoqueContinuis. In iisdem Actis Lit. Nor. pro A:o 1737 pag.279. resertur, Hanckevjtzium natione Germanum &

Londini habitantem ex Phosphoro praeparasle oleum quod-dam Lithontripticum caeceris, sere omnibus palmampraeripiens.

§. 4, sub praesodio Pros. ABR. VATER Witteber-gae 1751 ventilata est Disputatio de Phosphori loco Medi-cina assttmii virtute medica , ubi plures simul MENTZUcurae eodem peractae recensentur.

<§. j. Praelectionibus s Cei. Prof. sCHULZII in Di-spensatorium Brandenb/ altera , vice 1! 17‘jas editis■ 1 pag.*40? adjiciuntur excerpta ex litteris Clarissimi D. D. FR.sIM. MORGENsTERNIF, apud vestanos; feliciter Me-dicinam facientis", quas hujus Medicamenti 'gratiae ad a-nsscurssiquendam ’perscripseratV;Ab uno enim Phosphori'*Anglicani I grano,l puellae' septenni, ex sebre acuta pur’pu-‘‘irae: rubrae ‘ maligniori i aliisque spesfirms; symptomatibus'*juncta jamjainvmoribundae, in conserva rqsarism' exhibi-"tO anima redire" visa est; facies pallens frigidaque ' ite-"rum V'ssiangvinisque circuitus novum suum"«sigmentum r denuo cepit. Ea quoque 'nocte,' puella a 4;',sodi resecta • est, hi si • quod dens; alvi 1 dejectio ; eun ;

“

dem : paululum interruperit; manedenique insigne etjam"transpiratibnis incrementum,asiilsi'adver^ussi^;esl:.,, ' Alterodie eadem hujus medicamenti dosis iterum ‘ data essi‘‘Unde notatu ■ praecipue dignum obsesvari licuit, ociorem*.*Phosphori nares ' conclave1 intratitiussi 'Valde’ asiseCille jse-**.ces inprimis aluinas decestabilem sparsisse soecorem & in"

6

“tenebris Incidas, velut sicilis distinctas, suisle. Kihilo“tamen minus gravior jam omni Medicina morbus vi-“cesimo octavo die, a primis ipsius initiis computato,“puellam eripuit e vivis. Et in iisdem Praelectionibus p.“seq. porro dicitur: praeter citatos affectus, erjam ad tormina“ventris colica coercenda medicinam hanc Galli com-mendant. Neque operae pretio fraudabit utentes in“morbis convulsivis, apoplecticis paralycicisque. Dosis“constituenda est unius, duorum triumve granorum, in“conserva quadam exhibendo i :m.

§. 6. sub umbone Cei. Pros. BUCHNERI D.PentzkyBaiae 1755 usurn medicum Phosphori desendebat. §.“28 dicitur Phosphorus urinae, interne sumtus cum con-“serva, syrupo, aut Electuario aliquo, neque rodendo*,“neque urendo corpori humano nocere posse, praecipue“si illius dosis unum vel alterum granum non excesserit;Nam, prout ulterius verba ipsius sonant, acida edulco-rata neque rodunt, neque stimulant e. g. Liqv. Miner.&c. & tanto quidem minus credit a Phosphoro ali-quid timendum esle, quod acidum Phosphori sit obvo-lutum, calor corporis nors sit tantus, elementaque ejuspraeterea sufficienter adeo ab aquosis obtecta sint, utPhosphorus in corpore acdendi non possit, si vel maxi-me motus peristaitieus aliquam efficeret frictionem,Quumque Phosphorus contineat principium acidum a-gens maxime volatile, non porest non vasa erjam mi-nima corporis penetrare, motumque iilorum systalti-cum & excretionem periphericam adaugere, ut & im-pedire omnem dispositionem ad putredinem, quemad-modum idem visurn estD. VATERO & sCHULZK). E-jus autem vim Anodynam colligit ex vi Anodyna ali-orum acidarum duicificacorum.

7

§. 7. Haec omnia ulterius probata simi ex principiispracticis, in alia quadam Dislertatjone anno 1760 aD. Burckeuitzio, (ub praesodio ejusdem Prosefloris BUCH-NER1I Malae edita, quae inscribitur: specilegia ad Phos-phori urinarii ttsutn internum pertinentiaj ubi ab expe-rientia Pros. PETRI HAARTMANNI cum Phosphoroin Naphta Nitri sb'uto, asleric non solum Exanthe-mata Petechiarum & Miliarum expulsa, verum etjammoerorem aegrotorum penitus sublatum suisse. Illud ta-men conceditur, morbum nihilominus graviorem sa-ctum, aegrumque e vita ereptum. BARCKEVITZ etjamresert exanthemata Rubeolae per 1 gr. Phosphori in Robsambusi mane sumtum intra quatriduum evanuisse; lo«quitur postea de vi illius sudorisera in Peripneumonia,deque usu illius contrapertinacem Reumatismum in pedibus3:bus drach. Naphtae cum Phosphoro impraegnatis. Ejus-dem Naphtae Impraegnetae Insans quidam ex Ecdampsia gt.Ja dentitione est restitutus. subjungit tandem, Do-minam quandam inveterata sua ophtatmia liberatam su»isse, per aliquot septimanas guttulis nonnullis hujusNaphtae interne utendo, easdemque spiritu Vini dilutasexterne etjam adhibendo.

§. g. sub moderaminePros PETR, EMAN. HART-MANNI Hellmstadii 1763 in lucem prodiit Dissertatiode usu interno Cicutae, Mere. stibi. & Phosphori, in quaperhibetur, puellam quinquennem cum fructu u(am suis-segranum dimidiumPhosphori i nConserva Ro larum, contra

paroxysmos spasmodicos cum Paralysi leviori conjunctos.§. 9. Dissertationem 1762 evulgavit quidam HENR.

THOMAs de usu Phosphori in Medicina , ubi Theoriatraditur Phosphori, qui tanquam (ulphureum quoddam,cx mente i Ictus’roborare & irritare debeat solida, stuidavero condensare.

8«?. io. D. D. CHRIsT. JAC. MF.LLTN in Materia

Tua medico practica 1771 evulgata, Phosphorum pag. 108inter Nervina numerat, auctoritate nixus D. MENTZII,qui experientia sua, quam praetendit, Phosphorum col-laudat sient Nervinum praestantisilmum vitibus redinte-grandis, convulsionibus etjani vehementi'sidis mite-sicendis; & curandis sebribus hepaticis malignis. Praescri-bit autem 2 si 3 gr. in conserv. Rusi

MEMBR UM sE C UND UM.Cnjiis nonnullos a nobis observatos circa ttsttm phosphori

exhibet.

Cas. 1. Anno 1752 puer quidam 22 annorum Biocr-neburgi lecto decumbens, Celeberrimo Domino Praesidinarrabatur, alterum jam annum Epilepsia laborare, jam-que sub paroxysmo, tempore plerumque nocturno,spumas interdum agere, sine ullo tamen clamore: Eun-dem in infantia per aliquod temporis sipatium eodemmorbo correptum siliae, sunul constitit, postea vero per 6vel 7 annos eodem plane vacasle: De caetera corporedeseribebatur robuflo & forte, alimentorum haud parcus,segnis vero & somnolentus. Praeter Paracelsi arcanummorbi caduci, hoc est, Mixturam simplicem Camph. cumoleo animali Dippelii impraegnata, praescribebatur etjamPhosphor. scrup. siem, cum Oxymelle unc. duarum in sexdosibus. Circa jaeara vel 6:tam Phosphori siumcionemvomitus ipsi concitatus est, quo facto, in sebrim vehe-mentem cum ictero incidebat. Verum quidem est,paroxysmos Epilepticos aliquanto post adeo frequen-tes & acutos non suisse; progrestu autem temporis iissiterum adereverunt, ipsumque jam mente captum esle,accepimus.

9

Cns. IT. Mi’es quidam emeritus saedus TullslrcmKarkuenlis, die 27 Junii 1759 in Nosocomii locum re-cipiebatur, propter Epiiepsiam ipsius triennem, Postlaxationem & venaesectionem, periculum siebat cumPhosphoro. Grana viii cum Oxym. in 4 dollbus exhi-bebantur die 29 & 30. Cum praeter laxationem aliusnon cerneretur inde effectus, tertiam partem die 2 Ju-lii obtinuit, unde vehemens vomitus & laxatio cum lu-cidis excrementis ipsi accelerabantur. Hoc peracto deangore & actione inserna conquerebatur, &J licet i-psi propinaretur aqua Chamomillae cum oleo olivarum& Camphora, attamen vespere diei j. ejusdem mensisvitam cum morte commutavit.

Cas, 111. Filia quaedam sex vel septennis Aboae peraliquot annos laborabat Hclampsia cum subsultu tendi-*num. Caullae illius nulla ratione detegi poterant, prae-terquam quod aliqua ansa eslet (apponendi vermes, in-prirnis • Alcarides, quum genitalibus tricandis - continuoinhiaret & systema ejus nervosum tanquam nimis mo-b ; le cum'insigni'sibrarum laxitate huic morbo augendomultum erjam conserre videretur. Ab initio ipsi daban-tur. varii generis' Tonica, Nervina & Astthelminrica cumalia soetida &c. 'Tinctura etjamV Hysterica Dyrieti corr.cum oleo Animali Dippelii, Molcus cum sale Cornucervi', pulv.Valer. & saecli. Aurant. China diutius-& vi-num Chalyb. cum extracto Millesol. & oleo Chamom,etjam diu; Acta item scctida cum Felle 'Tauri, Allio, Ni»cotiaha & oleo Rutae adhibebatur instar Cataplasmatis-super stomachum; omnia vero frustra.' Tandem cumloqui amplius non pollet, nec ullum proderet intelligen-tiae figulina, verum clamando noctes trahsigeret caputcontinuo quatiendo, die 5 Octobris 1760, gr. iij. PHospho-ri iir conserva quadam ipsi dabantur. Prima die tertiam par-

10

tem, in duabus accepit dosibus, unde nullus effectus,secunda vero die, irerum cerria parte accepta, clamaredesiit, tum aurem laxatio lubiecura est, cum excremen-tis lucentibus; hanc vero somnus excepit. Tertia dieultimam nacta est tertiam partem, & quarta sextam par-tem nova: doseos, qua: vomitum ipsi movit, hoc tamennon obstante, alimentis etjamnum utebatur. Paullo postclamorem pristinum renovavit, & sexta parte doseosdenuo accepta, insignis ascaridum numerus ex illa exi-erunt, qua; lucidae quoque erant. Quinta die quietumtranquillumque habuit e vita excessum. Parentum per-missione cadavere ipsius exsecto glandulae Mesenterii instarPilorum & Nucum obstructae, ccjam in Mesocolo, & Pancrease liene usque ad Duodenum obdurata deprehensae sunt;quae sectae coctarum glandularum similitudinem habererepectebantur. Nulli amplius vermes in Intestimis in-veniebantur, neque ullum inflamationis signum.

Cas. IV. Famulus rusticus Johartnes Dnnielis siliusde Nerpis, qui in Nosocomium recipiebatur die 9 Mar-tii 1761. Epilepsia laborabat, sensorium itidem habuitlaesum, Paroxysrni ipsum adgrediebantur durante somno,cum gravi sonitu, spumante ore, manibus compressisjundeperturbatio quaedam mentis peraliquot dieseslsubsecu-ta. umsir aliquo tempore Mixturam simpl. & quidemquamq;unciam uno scrupulo Camphorae temperatam, &setaceum incervice; poslea antepilepticum D. MEADs, conslans unc.x. Cort. Peruv. cum drac. ij. pulveris Valer. & syr. auran»tior. Tandem vero die 16 Maji ipsi dabatur spir. Ant-scorb. Dr. dracm x. & spir. C. C. unc. sem. cum Extr. C.Ben, dracm, II. & Phosphor. scrup. sem. temperato. Eo-dem hoc mense, die quodam accidit, ut e Nosbcomioclam evaderet , strepitumque in soro urbis moveret.Cumque a custodibus urbis apprehensus in Nosocomi-

11

um reduceretur, cultro illos vulneravit. Die 30 MajiIctero laborare animadvertebatur. & licet potus Rad.Cichor, cum Curcum a & Rheo ipsi propinaretur, spiri-tum tamen singultiens esstavic die x Junii,

Cas. V. Filia .AEditui Helena Wir%ema de Birckala12 aut 13 annorum, die 26 Febr. 1762. in Nosocomiumut Epileptica intromittebatur. Quumque Paroxysmiper certa redirent intervalla, nimirum die quolibet ; 14:16ideo sida , nonameslri ipiius in Nolocomio com-moratione, varia ipsi exhibebantur remedia, quae partiminserviebant vermibus ejiciendis, partim mensibus pro-movendis, quamvis in aetatem illius praematuram illiquadrare non viderentur e. g. Pulvis Jalap. cum diagr.scam. G. Gutt. vitr. Mart. & oleo Rutae mane, & OleumAni hi. Dippel. noctu; & Cataplasma super stomachumde Absintb. Tanacet. Alia soetida, allio, AloC & OleoPetrae ; interea vero Pilulae . Foetid. Ed. cum Mosco, &

Decoct..Visci quercini, liveR. Valerianae in quotidiano potu.sub sebri quadam incidente, Oxymel sicum spiritu Mind.& sub PleUropneumonia venaesectio & ancpleuritica ad-hibebantur. Mensie Octobris de novo continuatum estcura Decocto Visci Quercini, Valeriana temperato, simul-sjue praescribebatur 'junctura, dracmis x. sipir. Antscorb.Dr. une. fem, spir. C. C. dracm. 11. Extract. C. B. &

scrupulo fem. Phosphori, conflans, cujus guttulae 30 per vicesipsi dabantur, nunc semel, nunc bis per diem, Pilulaeitem soetidae Ed. , setup. fem. -noctu. Die 2 Dec. Tin-cturamadsinem consumserat,&die tertiocutis in stavedinemabire cernebatur, sictu etjam samulo Nerpensi Cas. IV.acciderat,quapropter Rheuminsi dabaturcum pulvereacredinem utriusquedrac.'lT. Croci drac.sem.stTart.Tartari-siari drac. 1. mixtum quoad sextam pacremman*e& vesperi cumeffectu optato. . Die ig. 1.9&22 paroxy simiEpileptici rediere/

12

ut & die 5 & 16 Januarii. Emittebatur deinde sine au-xilio, quoniam-aetas illius immatura severam mensiumaccelerationem impediebat. Comperimus ipsam posteaquoque e vira excessisse.. .>

Ad casus supra memoratosreserri merentur etjam illaphoe-nomena, quae pro nostra ad sebres Hecticasdispositioneipsi-rnet nobis experti sumus. Nimirum 1:0 pressionemsu per pectus & auctum in corpore calorem toties sensi-mus quoties cum aliis electricitatem communicavimus,'vel etjara, in cyclo cum aliis, sortiores nacti eslemusimpiillus electricos. 2:0 In posseriori cala eundem in.aedibus persensimus odorem, quem spargit Phosphorusadultus. 3:0 Quandocunque cum phosphoro literaspinximus, aut alia inssituimus experimenta, fem-per deprehendimus odorem gravantem similem acidovolatili sulphurato e. g. post deflillasionem Liquoris mi-neralis, qui etjara attulit pressiones super pectus,’ & in-quietudinem auctumque calorem.

MEMBRUM TERTIUM.

Nosiram Epicrisin peraddit.§. i. Postquam summa, qua fieri unquam potuit

brevitate Memb. i. recensuimus aliorum cogitata & ob-jervata circa usum Phosphori in Medicina, in 2:0 vero,quid nobismet ipsii experiri licuit; in praetenti ulteriusillas proseremus rationes, quae bccasionem nobis praebu-eiunt, aliam & a Medicis diversam de hoc Medicamen-to opinionem sovendi, quibus sussulti, illius in Phar-macopoea admissionem, atque usum in Medicina, potiusdistuademus, quam svademus. Libenter quidem conce-dimus, obtervationes & casus nostros tot' numero noneffo, quot omnes omnium Auctorum, si conjunctim su-

13

mantur; neque plenarie ita elucidatos ad assiensum B. L,perfecte extorquendum, quam quidem potuislet, si con-stitutiones Nolbcomicae apud nos conceslent licentiamexsecandi corpora mortuorum. Quantumvis igitur nonsumimus nobis potestatem, aliis nostra placita obtruden-di ; nihilo tamen minus illas rationes proserre in medi-um licebit, quae nos quidem permoverunt ad Medica-mentum hoc rejiciendum.

§. 2. Ut genuinum de viribus Phosphori urinae se-ratur judicium, operae pretium est, composirionem &

partes illius constituentes probe sibi habere perspectas.Perplurimi nempe dantur Phosphors & materiae phos-phorescentes omnibus naturae Regnis. In Regno Mine-rali, vel absque peculiari praeparatione, solam calefactio-nem aut calcinationem; vel praevia solutione & combi-natione cum acidis mineralibus, aut artisicialiter aut na-turaliter facta, observantur lapides Calcarei, spathosi,Gypsei, Fluores minerales, silices, Quartzi, Gemaeque,Materiam Phosphorescentem simi suo sovere, quemad-modum ex system. Miner, illustris VALLERII pag. igi,experimentisque plurium Chemicorum certo novimus,ne silentio praetereamus nonnulla salia, nonnullasque rai-neras atque plurima concretae Corpora etiam vegetan-tia Phosphorum generant via definitionis e. g. seminasinapi, Erucae, Nasturtii, secalis, Tritici &c. sicut ex dis-sercctione ALBINI 1688, Chemia BOERHAVII proc. 33.& scriptis POTTU, MARGRAFIIque colligi porelt. Ne-que minus in Regno animali plurima dantur phospho-rescentia, praecipue vero Osla, Cornua, Capilli atque li-rina acido Phosphori sunt saturata.

§. 3. Venalis ille, qui in Medicina adhibetur, Phos-phorus Anglicanus,' sive Bojileanus solidus, sive Glacialis&c. etjarin dictus, praeparatur inprimis ex urina, juxta de-

14

scriptionem BOERHAVII Proc. ioi. aliorumque, quamvisposserioribus temporibus acciderit, ut quaestus & meliorisspeciei causta, plura ex Regno Minerali additamentaacceslerint. Juxta Methodum HENCKEL1s uberior, ta-men obtinetur phosphorus, si Libram Cale. saturni mi(cae-dis cum parte anatica salis Ammoniaci & Calis Tartari,quae deinde immittuntur urinae antiquae. Hujus autemtanta requiritur copia, ut 4 digitorum altitudine reliquaobtegat ingredrentta. Per 14 deinde dies continuae subji-citur digestioni, recentem immittendo urinam in locumillius,quae per evaporationem abiit.Haec macta exsiccata&con-fricta immittitur in Retortam; quo facto, ad ductumrtguhrum arcis, phlegma, spiritus urinosus. sal Volati-le oc oleum soetidum primo destillantur; tandem que novaaquae copia in Alembicum alium immitia, aeque be-ne alligato & asiervato Phosphorus elicitur, caloris gradueousque accelerato, ut Retortam habeas plane ignitam.Juxta compositionem MARGKAFII in Actis BeroL prae-stantiiTimus haberi potest phosphorus, ad uncias duascum lemisle, si corneus saturni, hoc eli, Plumbum, cumAcido salis communis solutum & sal Ammon. utrius-que quidem una pars, misceantur cum duabus partibus Minii,& tres librae hujus mattae, cum (emi sibra carbonumatque decem sibris urinae antiquae, ad considentiamusque mellaginis concoquantur, & proceditur de caete-ra), sictu supra dictus HENCKELIUs condocet.

§. 4- Dissiculter nimis ex compositis hisce’com-mixtionibus determinari posllmt partes constitutivaepnosphori, quum non nisi acidum sal. communiscum inflammabili & terra vitresclbili condensata in cora-positionem illius influxi sle■ videantur. Nonnulli credide-runt, phosphorum nihil aliud esle, quam acidam saliscommunis cum phlogisto fixum,. sicut- etjam ex Acido

15

vitrioli cum --V phlogisto provenit sulphur, secundumMARORAEIUM v. in Analysi & synthesi Lapidis Bononi-ensis; aliorumque gypsbrum, majori jure cura HENC-KELIO concludi potest:, phosphorum conflare ex Acido Vi-trioJi, cum terra cretacea sive Calcar ea,- & phlogistoquodam combinato: inprimis .cum' D. REINLEIN Vi-rariensis dicat se • quoque ab -oleo C. C. cum alumine,verum obtinuisse phosphorum. ' Illam si astumere-mus Analysin, quam D. Pentzky in Dissertatione su-pra citata, sub Praesidio I>.ni Prosessbri BUCHNERI,§. IV. ad XX. cum publico communicavit, in quacontendit se, postquam Phosphorum cum oleo Tartari:miscuerit, tam ex spiritu per destillationem secreto, quametjam ex residuo accepisse, duas partes Tartari vitriolati& u-<nam partem salis communis, atque aliquot insuper gra~na terrae vitrescibilis; nitrumque cum triplo Phosphori, locosulphuris detonare: inde certe sequeretur, quod ipse §. XX-concludit, Phosphorum conflare 1:0 acidovitrioli qua maxi?mam sili partem, 2:0 acido saliscommunis, in triplo sere mi-nori proportione, 3:oTerra vicrisc. in minori adhuc ratione,& 4:0 Phlogisto in minima omnium proportione. In-primis cum Idem Auctor §. XXIII, ulterius urgeat sevia synthetica obtinuisse verum phosphorum ex dracmauna sulphuris, une. fem. spir. salis sumantis, tribusdracm.sal. cora. 11. dracmOi. Vitrioli. atq; Il.dracm arenae. Vi-detur itaque ille proxime accedere ad Celebrem D.POTTlUMßeFolinensem,quiexistiinat acidum salisMicro-cosinici esle compositum ex terra fixa acidi Vitrioli &

partibus, stuoriseris Acidi .''alis communis; ,In simul ta-men existimat, partes terrestres tingentes. acidi Nitrosialiquid contribuere ad lingularem Phosphori vim reducendicorpora quaecumque alia. Huic lentendae etjam inderobur accedere videtur, quod creta acido nitri soluta &

dein indurata det Phosphorum. Balduini; & spir. nitri

16

sale Ammonlaco fixo temperatus , urgeat vim Phos-phori Homsiergii, Experimentis Celeberrimi MARGRA-FII illud quoque evictum habetur, sa! microcosrnicumFuligine, Zinco aut alio quodam insiamabili junctum exhi-bere phosphorum. Quia vero ex unc. una salis Mi-crocolm. Chrystallisati non amplius obtinetur quam dr.sida Phosphori, partes vero remanentes, solutae, siltratae,atque cum alcaii volatili Chryslallisatae, denuo exhibentArae. VI s. salis Microcosmici, quod alioquin proprietatibusgaudet sidi olitis, Phosphorum autem praestare non va-let, nec vero eadem cum perfectione commutare.potestsolutionem salis amm.fixi ingelatinam, aut in deflilh.s sutTumpellere acidum salis communis vel nitri, qua alias prae-stat sili. Microcosmicum: necestum utique est, ut praeteracceslbrlum inflammabile, certa quaedam pars & speci-ale quid ex partibus constituentibus salis Microcosmiciconcurrat ad consiciendum phosphorum urinae, cujusabsentia in sale Microcosinico postea obtento impe- 1dit, ne Phosphorus inde produci, nec Acidum saliscom-munis & nitri ejus ope destiliari, nec praecipitatum Calcis :in Gelatinae! commutari queat. Utrum hoc proveniatex desecta partis Gypseae, cujus in plerisque Phosphoricompositionibus praesentiam tam necestariam esse, atque iaphosphoris etjam magis compositis tantopere urgeri videmusego non dexerim ? Illud quidem pro evictohabetur, illampar- 3tem sal. cora, quae in urinareperitur, per putrefactionem insal quoddam volatile abire; an vero pars acida salis comm.qui ibidem supponitur, cum accedente sale volatili con-currat ad producendum sal Microcosmicum, & inprimisphosphorum; Nura v. Phosphorus potius contineat acidumaeris fixi, vel etjam illum, quemD. sCHEELE in Act:. Holm.Vol. 32. pag. 123. detexit spiritum Acidum stuoris mine- 3ralis&hiccum terra quadam silicis,sub defliilationephospho-ri, ex vaporibus aquae in Recipiente generatis, separa-.»

17verit sese ex reliquo salis Microcosniici acido; an verovolatilisado acidi, sub facta putrefactione urinae, ex alioquodam fundamento conducat ad decompositionemPhosphori; haec omnia Chemicorum ulteriori perquisi-tioni relinquimus. Partem vero aquosam salis Microcos-mici,pariter atque Alcali ejusdem volatile, uti etiam sal Na-tron, quod Natroni Boracis proxime estanalogon,existima*mus quoad minimam partem incurrere compositionem phos-phori; uti contra magnam copiam terrae saturminae 1.Zinci in Phosphoro lioc reperiri, id evincunt tum naturaglacialis Pholphori, tum vero etiam experimenta Margrasii.

§. 5- Ex praestructis igitur facile inducimur in eam’opinionem, partes constituentes Phosphori non dum eslesatis cognitas. Proinde si vel maxime asiehtiremur D.CRAMERO in Coni. Lit, Nor. 1733. p. 140. statuenti,salyMicrocosmicuiii egregium declarare; effectum Medicum interne sese exterentem, quem ab Amico, viro”sano egregio, semel iterumque -feritatum majori virtute”deprehendi acceperit, quam qua: Nitro morbis in con-”tinuis aliisque omnibus, übi commendatur, tribui solet;”'aut ex principiis etiam theoreticis, agnosceremus ■ sal Mi-;crocosmicura ejusdem esle virtutis cum sale Ammonia-'cali, vel Mirabili etiam GLAUBERI sebres sedandi & pu-tredines tollendi,' vel etjam esle idoneum aperiens con-tra obstructiones Hypochondriacorum, & melius quidemipsa Boracc & sale - sedatlvo Hombergii; non tamen id* -eo phosphori introductionem in Medicina loco salisMicro-cosmici probamus,«sed potius usumejus,utpote omnino pe-riculosara, Medicis dislvademus. Et quamvis quis contende-ret, ndstras Memb. II;o allatas observaciones practicus cirea ii-simi noxium Phosphori, non (assicere ad rejicienda|experi-mentasententiasq. tot doctorumvirorum; illis tamen si addi-derimus dubia circa partes constituentes phosphori a nobis

18

.mota, quaeq.;eundem ingredi suspicamur aliqua ex saturninis& Zinco jam jam allata; si simul perpendantur illa argumen-.ta, quae inluper addituri sumus contra rationes virorumCeleberrimorum Membr. 1:0 adductas ; opinamur certo tu-rum, ut prudens quisque practicus facil.e inveniar, quamsit periculpsurn, ulteriora cum hocce Medicamento insti-tuere experimenta, nili ex judicio Celsi in Casibus de-spergis & mederi' neseiis id interdum siat.! 6. In nota ad praelectiones D. Doct. & ProsisCHULTZII in Dispensatorium Brandenburgienm p, 406.“haec occurrunt: longius soret hoc loco, licet ve! maxime“vellemus, tam praetentis atque esficacis virtutis ratio-“nes indagare; monendos tamen putamus lectores, con-“siderent, quantis polleant effectibus in humanum cop-“pus deleta quaevis acida siglina, materia Phlogissa dex-“tre commodeque nupta. Revocent sidi in memoriam;“exemplorum loco, vires Olei Vitrioli dulcis, Naphtae Nitri,“ &c. alibi exponendas* ut vel ipsos plerumque satis es-“ficaces oleorum destillatorum, Acido quoque subtiliori“nunquam carentium, effectus non attingamus. “ Quivero odorem horum Analepticorum dignoscere potesl,eundemque consert cum odore illo capiti pectoriquemolesto, quem phosphorus spargir, quique proximeaccedit ad sussocantes illos odores sulphureos, qui cir-ca vehementium onerum electricorum Muschenbrockieo-tum impulsum, & circa sinem definitionis liquoris Mi-neralis sentiuntur; facile inveniet, Auctorem in hoc ipsoerrasle, & maximum inter hos illosque effectus effo diserkmen. Quemadmodum odor & vis horum minime cumNaphta Vitrioli vel Nitri comparari potesl:, sio neque e-unrtem cum his effectum .Phosphoro adjudicare licebit.Hic vero potius resertur inter sortiora Nidorosa caput & pe-ctus gravanda, quod etiam cum experimento nostro M. 2. Cas^

19

VL- congruit. His inducti rationibus, nobis.'persvadeterinn postumus, quod essatum D. MENTZII -a D. MEL-LINO allegatum nitatur propria experientia, quum scii,collaudat phosphorum sicut praestantissimum Nervinum,quod viribus -restitnendis & ■ vehementibus convulsioni-bus sedandis sufficeret, ' sed sama vel phantasia qua-dam seductum esle oportet. :*j^Hse^^HpKajy]> §. 7. Neque vero id nobis conflat, quibus nixus ra-tionibus Auctor notarum ad praelectiones sCHULTZHcontendere potuerit, D. D. MORGENsTERNIUM cumfructu dedisle Phosphorum puellae septenni, ex sebre acuta”purpuraerubrae maligniori aliisque pessimis symptomatibus”juncta, jamjara moribundae, cum tamen iplemet sateatur ae-”grotam hoc non stante, e vita disceslsse. Ex facie incale-”Icente & augmento pulsuum, ex somno frequenti, alvi deje-”ctione & soetore detestabili saecum, nos contrariam Auctori”concipimus sententiam, scilicet cum haec symptomata exphosphoro apud Patientes noslros inprimis inCb/. //. (s) ex-sernerint se tanqnasinlethalia, (equitur Phosphorum etiam a-pud patientem MORGEN sTERNIs ad soporem gangre-nosam potius contuiisle quam eundem dissipasle. /

gHp§;-;8.- -Quae:a D. PENTZKY allegantur'argumen-ta' theoretica pro collaudando 'phosphoro, non magisnobis probantur, quam nuperrime allata. Dicit phos-”phorum aeque rodendo, neque urendo corpori huma-’*no - nocere posle, praecipue ■si illius unum'vel al-”teram granum non exceslerit. summa cum cura ob-”

(s)si cadaver TullstrimiiCine violationeLegum noslra-rumNosocbmicarum exsecari potuisset, certiores eslemusdeinflammatione per usiim Phosphori-subsecuta j■interim ex(ymtomatibus facis id apparet superque.

20

servavimus dosm ab Auctoribus determinatam, casus tamennosler II:s luculenter offendit, tormina, rosionem & ussi-onem ex osb Phosphori siibsecutas suisle. Praeterea, su-mus ex phosphoro in aerem ascendens satis superqneindicat. Acidum phosphori non posle dici ira obvolu-tum esle, quo minus in intestinis aere plenis, ope mo-tus Peristakici in iisdem, sicut in alio quovis aere libe-ro accendi queat, id quod lucentia satis comrnonstrantexcrementa. Quod vero auctor asserat, phosphorum,quoad volotile sutim, penetrare vasa minima corporis,augere motum illorum syslalticum & excretionem Pe-riphericam, putredinemque impedire; illud quidem con-cedimus, non tamen majori jure, quam ut idem dicipossit de exhalationibus sulphureis liquoris mineralis,eum quarum vi nervorum sustbcativa, Phosphorus o-mnino coincidit.

§. 9. fflgrotus ille in purpura rubra, cui Proses-sor PETRUs HARTMAN Phosphorum propinavit inNaphta Nitri solutum, nihil prorsus testatur de usu illiusin casibus similibus, inprimis cum illius, aeque ac MOR-GENsTERNIl aegrotus diem obierit supremum. ssogrotusM. 2. & Cas. I. a nobis descriptus luculenter testaturde vi illius sebrisera. Et si nobis persvaderi poslet, do-lorem purpurae rubrae, atque a Barckevitzio allatam B-clampsiam a dentitione, medicamento exhibito mitiga-tas & sublatas suisle, illum potius effectum adscribimus Na-phtae Nitri, cujus vis praevaluit phosphoro, non veroprout aslerit Barckevitz, ille effectus erat phosphori.Praeterea, exissimamus nullum amplius Medicum, cuisanum ess sinciput, requirere expellentia in sebri Milit-ari ]. Morbillosa, 1. aliis sebribus exanthematicis. Namex moerore, quem in aegrotis animadvertere licuit, ut

21

& ex odore teterrimo nidoroso sulphuris admixti oleosis,jure optimo concludimus, hanc Medicinam adaugere se-brim, sinonputredinem etiam, simulq. eslesolvensPhlogisti-cum maxime ineptum. In peripnVumoniis non merecurhiclaudem sidi tributam, verum noxium omnino in iisdemprodit effectum, quemadmodum reliqua sulphurata,quae Hlectricitatem potius excitant, prout ipsemet ex-perti sumus. Quod Phosphorus Colicam essecerit, siveKoc per ussionem illius factum sit, sive etjam simul perpartes illas saturninas, quae cum ilio interdum poliuntconjunctae esle itidem experti sumus. Tuto itaque con-cludimus, ex medicina bacae Rheumatismi potius exa-Iperationem, vel retropuisionem interdum, quam ejus-dem expulsionem & resolutionem, exspectandum esse.

' rr,TT/> _ __.

.•

_ T n . n* * l

§ io. Panter rHOM/scmlaiidemPholph.testimoruumvidetur non satis accurata superstructum effo Theoria aut si-da etiam praxi, quare in illo examinando diutius nobiscommorari non lucet. Ut pro remedio quodam Lithontri-ptico agnoscamus phosphorum, vel oleum\ illud, quodHANCKEVITZIUs indepraeparavit magis quam C. C. ustumsalLithontripticumisorr/wy/sc, &c. rationem ali.quam peculiarem non videmus. Et si hypothesis nostra, quod

. opinamur de composi Phosphori ex acido FluorisMineralis & terra saturnina,} rite «se, habet, vis { illius i li-thontriptica magis adhuc inde enervatur. Praeterea, observa-tiones nostrae circa vim illius hepati & ductibus biliariisnoxiam, sortissimum est argumentum-contra vim ejus Li-thontripticam.Quod haecMedicina speciatim esseceritconstri-ctionesHepatis idnotatudignissimume st, &evidenti ssime comprobat, n topere D. MENTZIUsaliique Phosphori sautores in totum & tantum lapsi fint, circailium illius in malignis sebribus, atque Bibliosis. Unde

22

qisisqueetiam animadvertere potess, quam sit nOxiusMania-*cis,Melancholicis, quin edam Podagricis&c.quodque in aliis morbis;spasmodicis' in universum omnibus

florius sit letbiserum, quam' ialucisiesum ,& in ■ caiculd’

ithosfaciens potius, quam lithon solvens. Quae porro phos-phoro olim tributa est vis anticonvulsiva, & inprimisantepileptica, non est satis side digna; ssiquidem sine o->mni fructu facta est ejusdem applicatio in omnibus quin-que Casibus a nobis adductis, inprimis Catu quinto; &

postquam Phosphorum magis jarn ex theoria cognovi*»mus ceu tetrum quoddam stupefaciens ,

& ex praxi ceuconstringentem maxime & aggravantem ductus biliarios/non postumus observationes nostras(*) in dubium revo-care, nec usum illius internum adprobare, & minime o-mnium agnoscere illum pro Antispasmodico. si Phos-phoro vis quaedam sit tribuenda, illa potius erit anthel-mintica, cujus loco' tamen potius assiumimus & retine-,mus oleum animale Dipp. altam soetidam, spigeliam ,*

vel alia tutiora, laxantibus conjuncta. sicut autem; vis-Electrica sine dubio est huic valde affinis, eademque in-certis casibus .externe adhibita prodesse deprehenditur;

(*) Objici possetnoMedicinam nostramsuisTejusto sortio-rem & Phosphoro nimis saturatam, e.g. Casja.q.. & y. Con-cedi hocpotest quod ad cas primum adtinet, licet aliquin Au-ctores 3 gr. concedant; in caeceris vero casibus specialior adhi-bita est cautela, inprimis in Cas y. a:do Terrorem pluscontuliste ad morbum & mortem viri Nerpensis, quamPhosphornm; sedhoc in reliquosCasus non quadrat. jroCasushosce suisIeper (e lechales, vel incurabiles, ipsosq, homines adIcterum dilpositog. Concedimus hoc de casu q, minimevero de y:to omnesque ad Icterum suisle dispositos eominus asseri pocest, quo certius constat, buae morbumapud plebem non adeo esso volgarem.

23sio I|quoquesPhosphorusj a partibus heterogeneis libera-tus, externe potius usiirpeturt ab nsu vero illius interno,tanquam prorsus periculolb,' in Medicina facienda ab*stineatur.

,§. n. .Hic vero tandem Colophonis loco Judican-dum effo e re duximus in illorum gratia, quibus ' forteexperiri ulterius vires Phosphori Medicas, tentaminaqoepro usu ejusdem, maxime in morbis frigidis, institiiereporro volupe fuerit, ne eodem in substantia utatur cumConserva : aliqua, uti hactenus quidem fieri communiterconsvevit, sed ut solutioni ejusdem commodae pnus ad-moveant manum, quam ad usum & applicationem e-j*us acceslerint. Hoc autem ipsum, post varia tentamina,comperimns nuper optime succedere cum Mixtura ali-qua Alcalino-saponacea, e. g. Tinctura Antimonii cumsaponeVeneto Camph.&c. (Ss) io enim solutusminori ser-ta ssis cum noxa & periculo usu adaptari poterit, cujustamen rei rite experiundae hactenus & occasio & volun-tas desuit.

(Ss) More MARGRAFII potest Phos. solvi 01. Es-srnt. Formicarum. .