Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’....

16
1 Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ Stedelijk Lyceum Waterbaan/Sint-Rochusstraat PIJLER ACTIEF BURGERSCHAP omgaan met conflicten – vreedzame school PROBLEEMSTELLING Hoe kunnen we onze digitale en communicatieve vaardigheden het best inzetten, zodat we op school een klimaat van veiligheid en verdraagzaamheid creëren, waarin we het ook (op een vreedzame manier) oneens kunnen zijn met elkaar? TOTALE TIJDSDUUR 57 à 59 lesuren = 2 volle weken indien alle modules doorlopen worden. DE VOORNAAMSTE DOELEN o Leerlingen verwerven inzicht in feiten, meningen en argumenten. o Leerlingen kunnen op een open, behoedzame en constructieve wijze deelnemen aan (online) gesprekken. o Leerlingen gaan kritisch om met diverse (social) mediabronnen en produceren constructieve mediacontent. o Leerlingen verwerven strategieën om zich veilig en constructief te bewegen op social media. o Leerlingen ageren op gepaste wijze tegen dynamieken van (online) escalatie, polarisatie of ongewenst gedrag.

Transcript of Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’....

Page 1: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

1

Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ

Stedelijk Lyceum Waterbaan/Sint-Rochusstraat

PIJLER ACTIEF BURGERSCHAP omgaan met conflicten – vreedzame school PROBLEEMSTELLING Hoe kunnen we onze digitale en communicatieve vaardigheden het best inzetten, zodat we op school een klimaat van veiligheid en verdraagzaamheid creëren, waarin we het ook (op een vreedzame manier) oneens kunnen zijn met elkaar? TOTALE TIJDSDUUR 57 à 59 lesuren = 2 volle weken indien alle modules doorlopen worden. DE VOORNAAMSTE DOELEN

o Leerlingen verwerven inzicht in feiten, meningen en argumenten.

o Leerlingen kunnen op een open, behoedzame en constructieve wijze deelnemen aan (online) gesprekken.

o Leerlingen gaan kritisch om met diverse (social) mediabronnen en produceren constructieve mediacontent.

o Leerlingen verwerven strategieën om zich veilig en constructief te bewegen op social media.

o Leerlingen ageren op gepaste wijze tegen dynamieken van (online) escalatie, polarisatie of ongewenst gedrag.

Page 2: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids:

My school = m

ediacool J

2

Schem

atische opbouw1

1 De vakken na de titels zijn indicatief; schoolteam

s kunnen tot een andere verdeelsleutel komen voor de vakken, of dit project in een open them

aweek of binnen de contouren van een

vak (PAV, ‘skills’, ‘projecturen’, ‘skillslab’, ‘sterk in de wereld’,…

) realiseren. Het verdient echter aanbeveling om

samen te w

erken en linken tussen zulk een vak en de reguliere vakken te leggen, al is het m

aar om te garanderen dat de leerlingen zelf beseffen dat ze diverse vakinhouden m

oeten leren combineren om

tot een veelzijdig en omvattend beeld van de w

ereld en haar problem

atieken te komen, om

zich er een genuanceerd oordeel van te vormen en om

hun kennis van bepaalde maatschappelijke uitdagingen om

te zetten naar constructieve actie.

MO

DU

LE 1

Mijn D

igital ID

KE

NN

ISLU

IK

DO

E LU

IK

JUR

Y &

(ZELF)E

VA

LUA

TIE

(Glokaal) probleem

Sociale m

edia en hun invloed op zelfbeeld en w

elbevinden van jongeren

Wist-je-dat vragenronde ?

Analyse

(1) W

at zijn sociale media ?

(2) Mijn online identiteit.

BIO 280 lettertekens

Avatar maken

(peer)evaluatie BIO’s

(peer)evaluatie Avatars

Waarden &

Alternatieven

o

Waarom

sociale media ?

o N

ut (positieve kanten en valkuilen)? o

Meerw

aarde voor jongeren ?

Klasgesprek

Opinies van anderen

M

inimum

leeftijd voor sociale media ?

Opzoekw

erk in groepjes Evaluatie opzoekw

erk

Standpunt

M

inimum

leeftijd voor sociale media ?

Presentaties opzoekwerk

Evaluatie presentaties (evaluatiefiche)

Sam

enwerken voor

verbindende actie

Reflectie

o Invloed van sociale m

edia op zelfbeeld, (online) identiteit, m

anier waarop ik m

e (online) voorstel.

o Zin en onzin van een m

inimum

leeftijd voor social m

ediagebruik.

Klasgesprek

Page 3: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids:

My school = m

ediacool J

3

MO

DU

LE 2

Like me!

KE

NN

ISLU

IK

DO

E LU

IK

JUR

Y &

(ZELF)E

VA

LUA

TIE

(Glokaal)

probleem

Hoe beïnvloeden sociale m

edia het socialiseringsproces van kinderen en jongeren?

Exit-ticket

Analyse

e-reputatie & digital footprint

Google-zoekopdracht

Portretrecht

o Bloopers zoeken

o M

agda?-Quiz

(digitale) beeldm

anipulatie The Perfect M

e

O

nline taalvaardigheid o

OLM

:-0 cul8r o

Offline of online com

municeren?

Waarden &

A

lternatieven

Privacy in tijden van sociale media

Google-zoekopdracht

Statusgevoeligheid in tijden van sociale m

edia Stellingenspel

Vriendschap in tijden van sociale m

edia C

reatieve opdracht Thum

bs up/down

N

etiquette en online taalvaardigheid

Thuisopdracht + presentatie (peer)evaluatie presentatie

Page 4: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids:

My school = m

ediacool J

4

Opinies van

anderen

Het belang van likes en het aantal volgers

Tekenopdracht en klasgesprek rond e-reputie & statusgevoeligheid

Sociale m

edia: een spiegel van de realiteit?

o Klasgesprek rond e-reputatie en statusgevoeligheid

o Bloopers zoeken

Sharing = caring?

o Let’s C

hat-oefening o

Magda?-Q

uiz

Standpunt

Vuistregels voor veilig en sociaal online gedrag o

Klasgesprek rond e-reputatie en statusgevoeligheid

o Stellingenspel

Online zelftest

Sam

enwerken

voor verbindende actie

Portretrecht respecteren doen we zo!

Klasposter Evaluatie poster in m

odule 5

Reflectie

Psychologisch m

echanisme achter ‘liken’

o Like-oefening m

et tekeningen o

Klasgesprek rond e-reputatie en statusgevoeligheid

Think before you post!

‘In je blootje’- post-itoefening Zelf/peerevaluatie van de post-itoefening

R

echt op afbeelding: wat kan en w

at kan niet? Bespreking M

agda?-Quiz

N

etiquette en online taalvaardigheid Interactieve film

‘It’s up to you’

Page 5: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids:

My school = m

ediacool J

5

MO

DU

LE 3

Future Adaptable

KE

NN

ISLU

IK

DO

E LU

IK

JUR

Y &

(ZELF)E

VA

LUA

TIE

(Glokaal)

probleem

Werken aan 21

e eeuwse vaardigheden op school

Analyse

De w

ereld in 2035: welke veranderingen kom

en er op ons af?

Thuisopdracht + 4u seminarie (flipped

learning) Evaluatie door lkrn, m

edelln, bezoekers them

adag

D

e talenten van de toekomst: 21

e eeuwse vaardigheden

Talentenportfolio Portfolio

Waarden &

A

lternatieven

Leven en werken in 2035: de beroepen van de toekom

st

Thuisopdracht + 4u seminarie (flipped

learning)

Opinies van

anderen

Verschillende toekomstscenario’s

Beurs (toekomstscenario’s van de lln)

Evaluatie door lkrn, medelln,

bezoekers themadag

Standpunt

Mijn toekom

stbeeld (=> droomjob => studiekeuze)

Mijn droom

job (presentatie) Evaluatie door lkrn, m

edelln, bezoekers them

adag

Sam

enwerken

voor verbindende actie

Iedereen heeft talent! o

Voorbereiding en realisatie Future Adaptable- them

anamiddag

o W

orkshops (talentenshow)

Evaluatie door lkrn, medelln,

bezoekers themadag

Reflectie

o

Persoonlijke sterktes en talenten o

Te ontwikkelen talenten

o Te m

aken (studie)keuzes

Groeiplan

Evaluatie groeiplan via portfolio

Page 6: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids:

My school = m

ediacool J

6

MO

DU

LE 4

Vree wijs!

KE

NN

ISLU

IK

DO

E LU

IK

JUR

Y &

(ZELF)E

VA

LUA

TIE

(Glokaal)

probleem

Burgerschap in digitale tijden: welke vaardigheden vraagt

dat?

Analyse

(digitale) inform

atievaardigheden

6-stappenplan ‘Slim zoeken’ uitvoeren

C

ookies & automatische verw

erking van persoonsgegevens

Opzoekw

erk ‘Cookies en verw

erking persoonsgegevens’ => presentaties

(peer)evaluatie van de presentaties

N

ieuwe (online) reclam

evormen

Groepsw

erk rond nieuwe

reclamevorm

en (peer)evaluatie van het opzoekw

erk rond nieuwe

reclamevorm

en

(online) m

isinformatie

Waarden &

A

lternatieven

Privacy in digitale tijden (educatieve poster ‘De nieuw

e privacyw

et van A tot Z’) D

e Grote Privacy Puzzel (vraagstukken)

D

e invloed van digitalisering op ons wereldbeeld: filter

bubbles & echo chambers

Klasposters ‘Algoritmen ontsluierd’ &

‘Hoe de internetbubbel doorprikken’ zelf

maken.

Wandel & w

issel

Page 7: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids:

My school = m

ediacool J

7

Ethische reclam

e

Opzoekw

erk rond nieuwe

reclamevorm

en => presentaties (peer)evaluatie van de presentaties

50 Shades of Fake (infosheet vorm

en van online m

isinformatie)

Fake of Fact? - Quiz

Online test N

epnieuws

Opinies van

anderen

- O

ver filter bubbles en echo chambers

- Ethische R

eclame: Film

pje JEP -

Fake New

s: educatieve poster ’10 tips om

misinform

atie te ontmaskeren’

- Leesoefening: ‘W

at gebeurt als…’ +

gekoppelde groepsopdracht

Standpunt

Hoe w

ord ik een digitale burger? -

Stellingname: ‘G

amen brengt de

gezondheid in gevaar’ -

Thuisopdracht ‘Slimm

er dan het algoritm

e’ -

Opiniestuk over online reclam

e

(peer)evaluatie bij bespreking van elke tussentijdse opdracht.

Sam

enwerken

voor verbindende actie

Zelf digitale content produceren -

Iedereen reclamem

aker! -

Battle of the Fake (peer)evaluatie van de zelfgem

aakte reclam

eboodschappen en nieuw

sberichten

Reflectie

-

Ingebouwd in elk lesblok van deze m

odule bij de bespreking van de opdrachten -

4 online games rond reclam

ewijsheid

Page 8: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids:

My school = m

ediacool J

8

MO

DU

LE 5

Myschool=m

ediacool J

KE

NN

ISLU

IK

DO

E LU

IK

JUR

Y &

(ZELF)E

VA

LUA

TIE

(Glokaal) probleem

1.

Digitaal burgerschap op school: afspraken rond respectvolle om

gang offline en online 2.

Anti-pestcampagne

Analyse

-

Think before you post! -

Offline & O

nline omgangsvorm

en (netiquette) -

Neen tegen (cyber)pesten!

- G

ebruik van smartphones op school

- Social m

edia in de lessen -

Wat als het fout aanvoelt of fout loopt?

ð

Alles wat geleerd w

erd in de vorige modules!

Waarden &

A

lternatieven Alle vorige m

odules

Opinies van anderen

Laat je inspireren door andere scholen!

Standpunt

1. Afspraken in het C

harter cocreatief opgesteld 2.

Afspraken rond cyberpesten cocreatief opgesteld 1.

(peer) evaluatie door andere klassen/lln, ouders, externen, …

Sam

enwerken voor

verbindende actie

Cam

pagne #SociaalsteSchool 1.

Charter D

igitale Burgers => oplijsting afspraken, ontwerp en plechtige ondertekening

2. ‘N

een tegen (cyber)pesten!’ => ontwerp en uitvoering cam

pagne

Voorstelling Charter en

Cam

pagne op publiek toonm

oment.

Reflectie

Evalueer op regelmatige basis de gem

aakte afspraken en de campagne en stuur zo nodig bij en/of actualiseer.

Page 9: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids:

My school = m

ediacool J

9

Betrokken sleutelcom

petenties en bouwstenen

Gezondheid

Een veilige levensstijl realiseren door het correct inschatten van risicofactoren H

et mentaal w

elbevinden opbouw

en, onderhouden en versterken

Nederlands

Nederlands gebruiken als

comm

unicatiemiddel.

Andere talen

Andere talen gebruiken als com

municatiem

iddel.

Leercompetenties

oZichzelf als lerende begrijpen

oG

eschikte activiteiten, strategieën en tools inzetten

oEen onderzoeksprobleem

verkennen

oLeerproces reguleren

oSam

en het leerproces vorm

geven

Burgerschap

oIdentiteit

oD

iversiteit in het samenleven

en samenw

erken o

In dialoog gaan o

Actief participeren aan de sam

enleving o

Dem

ocratische besluitvorm

ing

Socio-relationele

competenties

Interpersoonlijke relaties opbouw

en, onderhouden en versterken

Digitale vaardigheden

Digitale m

edia gebruiken om te

creëren, participeren en interageren. C

omputationeel denken en

handelen. Verantw

oord, kritisch en ethisch om

gaan met digitale en

niet-digitale media en

informatie.

Cultureel bew

ustzijn en culturele expressie o

Uitingen van kunst en cultuur

beleven en waarderen

oVerbeelding gericht inzetten bij het creëren van artistiek w

erk

Zelfbewustzijn en

zelfexpressie, zelfsturing en w

endbaarheid

Ruim

telijk bewustzijn

oPersonen, plaatsen, patronen en processen situeren in ruim

te en tijd

Historisch bew

ustzijn o

Historische fenom

enen situeren vanuit historisch referentiekader

oKritisch reflecteren m

et en over historische bronnen.

oO

ver relatie tussen verleden, heden en toekom

st reflecteren

Wiskunde, exacte

wetenschappen en

technologie o

Inzicht ontwikkelen in en

omgaan m

et data o

Technische systemen

ontwerpen, realiseren, in

gebruik nemen en evalueren

Initiatief en ondernem

ingszin o

Opportuniteit zien en creatief

verkennen o

Uitvoerbaarheid verkennen

en stapsgewijs uitvoeren

Econom

ische en financiële com

petenties o

Inzicht ontwikkelen in (online)

consumptiegedrag

Page 10: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids: My school = mediacool J

10

Kinderen en jongeren begeleiden in de digitale wereld is niet evident. De vaardigheden die leerlingen nodig hebben staan soms ver van waar momenteel aandacht aan gegeven wordt in het onderwijs. Niet enkel online media maar ook het gebruik van digitale tools is voor vele jongeren een onderdeel van hun leren en leven.

Digitaal burgerschap betekent dat leerlingen bewust en verantwoord met (sociale) media leren omgaan. Ook bij het gebruik van internet, mobiele telefoon en andere media dienen zij een goede, verantwoordelijke burger te zijn. Dat wil zeggen: ze kunnen kritisch en bewust gamen, internetten, lezen en tv kijken. Als we digitaal burgerschap als een recht voor elke jongere aanzien, dan geeft digitale geletterdheid de mogelijkheid dit recht uit te oefenen. Via digitaal burgerschap kan de school sociale vaardigheden, sociale inclusie en actief burgerschap inbedden in de cultuur van de school. Daarnaast is ook digitalisering in de school een uitdaging. Hoe zetten we digitale tools in als middel om onze leerlingen te ondersteunen in hun ontwikkeling? Hoe kunnen we van de school een school van de toekomst maken die leerlingen voorbereidt op Digitaal Burgerschap? Deze lessenreeks is opgebouwd in samenwerking met Katja Schipperheijn, initiatiefneemster van #Sociaalsteschool en auteur van Digitale burgertjes. Kinderen en online media. De lessenreeks focust op de raaklijnen tussen burgerschap, mediawijsheid en digitale geletterdheid. We willen digitale geletterdheid en sociale media als positief middel inzetten op de schoolbanken. Met andere woorden: inzetten op digitale (en sociale) vaardigheden om de groei- en succeskansen van jongeren in de samenleving te vergroten. We laten leerlingen via workshops en interactieve oefeningen reflecteren over de verschillende social media, over hun persoonlijke mediagebruik en over welke afspraken en initiatieven er op klas- en schoolniveau kunnen worden gemaakt rond digitale geletterdheid. Tenslotte gaan de leerlingen ook zelf ‘sociaal digitaal’ aan de slag. Het project vertrekt van de film ‘Eigth Grade”, een recente Amerikaanse film over een dertienjarig meisje dat zich staande tracht te houden in een door sociale media gedomineerd bestaan. De film vat goed alle ongemakken, frustraties én successen die daarmee gepaard gaan.

Coherentietekst

Page 11: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids: My school = mediacool J

11

Aan dit verhaal worden verschillende lessen en activiteiten opgehangen die verschillende aspecten van digitale geletterdheid en mediawijsheid behandelen. Het ganse opzet van het project wordt toegelicht wanneer de film wordt voorgesteld en ingeleid. Een mogelijkheid is om op dat moment de leerlingen een (digitaal) projectboek aan te bieden dat hen overzicht biedt in de verschillende modules en dat ze doorheen het project zelf aanvullen. ð Lesoverzicht

Intro: Film Eight Grade + bespreking (2u film + 1u bespreking) Module 1: Mijn digital ID

Kinderen en jongeren zijn op steeds jongere leeftijd actief op sociale media. De online wereld en het gebruik van digitale tools is een essentieel onderdeel van hun leven. Maar welke impact heeft dit op de identiteitsbeleving van de digital natives? De bedoeling van dit onderdeel is om leerlingen uit te dagen na te denken over wie ze zijn, wie ze zouden willen zijn en hoe ze met elkaar wensen om te gaan. We gaan dieper in op het verschil tussen het huidige en het ideale zelfbeeld en hoe dat een invloed kan hebben op je persoonlijke welbevinden. Jongeren willen vrienden maken, erbij horen en hun beste ‘ik’ tonen. Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les Engels de opdracht een sociaal profiel aan te maken: wie zijn ze, wat maakt hen uniek, waarom zou iemand met hem of haar vriend willen zijn, welke interesses hebben ze, wat kunnen ze goed en wat zou hij of zij voor een ander kunnen betekenen? De leerlingen moeten zichzelf in 280 tekens omschrijven. Laat ze hun (digitaal) profiel creatief uitwerken en deel ze met de klas. Vraag hen of ze dit profiel ook online zouden willen zetten. In een tweede opdracht (binnen een creatief vak) maken de leerlingen een avatar: ze beschrijven de persoon die ze zouden willen zijn. Ook hier kan je digitaal aan de slag gaan (bv. met de app Bitmoji) of je laat ze aan de slag gaan met pen en papier. Nadien reflecteren de leerlingen over hun zelf gemaakte sociale profiel en avatar en vertellen ze waarom ze deze zo hebben gemaakt. Hier zullen heel wat aspecten rond (positief) zelfbeeld,

Page 12: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids: My school = mediacool J

12

eigenwaarde, vriendschap en socialisatie aan bod komen. De LBV zijn hier wellicht de best geplaatste vakken voor. ð Lesoverzicht

Lesblok 1: (a)Sociale Media (1u) Lesblok 2: Mijn online identiteit (3u) Module 2: Like me!

In dit onderdeel willen we de leerlingen bewust maken van de manier waarop social media ook het socialisatieproces kleuren. Erbij horen is voor jongeren heel belangrijk. Precies daarom willen ze weten hoe anderen over hen denken, ook al weten ze dat het hen mogelijk zal kwetsen. Jongeren willen graag veel ‘vrienden’ en veel ‘likes’ hebben. Maar wat is een (h)echte vrienschap? Wie kan je als een echte vriend beschouwen? Hoe verifieer je de persoon achter een online profiel? We starten (in PAV of Nederlands) met een speelse zelftest die leerlingen bewust maakt van hun e-reputatie en hun eigen statusgevoeligheid online. Daarna volgt een oefening rond socialisatieaspecten: Hoeveel geef ik prijs van mezelf online? Wanneer sluit ik een (online) vriendschap? Hoe geven we feedback aan anderen? En aan wie geven we feedback? Waarom liken we iemand? Wat is dissen en vinden we dit OK? Wat is gepast taalgebruik online en onder welke omstandigheden gebruiken we welke communicatievorm? De leerlingen krijgen een creatieve opdracht over vriendschap, een stellingenspel over online vriendschap(sverzoeken) en een groepsopdracht rond sociale omgangsvormen in de digitale wereld (dissen, grooming, sexting, trollen, Elk groepje krijgt een aantal richtvragen en bereidt thuis of tijdens ‘leren leren’ of ICT een korte (interactieve) presentatie voor over het begrip dat ze onderzocht hebben. De presentaties kunnen verdeeld worden over verschillende (taal) vakken en de leerkracht begeleidt de presentaties. De inzichten uit deze oefening worden meegenomen in het Sociaal Online Charter (zie module 6).

Page 13: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids: My school = mediacool J

13

ð Lesoverzicht

Lesblok 3: Je bent wie je bent? (3u) Lesblok 4: #MagDa? Portretrecht (2u) Lesblok 5: (h)Echte vrienden (2 à 3u) Lesblok 6: Online taalvaardig? OLM:-0 cul8r (5 à 6u) Module 3: Future Adaptable Hoe Future proof is onze school? Hoe kunnen we zo goed mogelijk anticiperen op en inspelen op de wereld van morgen? En hoe kunnen leerprocessen op (maar ook buiten) school ons daarin ondersteunen? In dit onderdeel exploreren we hoe digitalisering leerlingen helpt in het ontwikkelen van een aantal toekomstgerichte competenties zoals creativiteit, probleemoplossend vermogen, emotionele intelligente, zelfsturend leren, doorzettingsvermogen en samenwerken. Door in te zetten op digitalisering en sociale netwerken, bereiden we onze jongeren dus voor op die toekomst. We passen hiervoor flippedclassroom-technieken toe: we laten de leerlingen het voortouw nemen in wat ze willen leren, hoe ze leren en hoe ze deze kennis delen. We ontwerpen daartoe zelfstandig projectwerk rond het thema Future Adaptable met veel ruimte voor fantasie, creativiteit en experiment. Zelfgestuurd leren, leren van en met mekaar en experimenteren zijn hier de codewoorden. Het projectwerk wordt zelfstandig en in de vrije tijd uitgevoerd. Er worden ook 4 contacturen voorzien: een vrije ruimte waarin jongeren de oneindige bron aan apps en inspiratie die de digitale wereld hen biedt, kunnen ontdekken en verwerken. Hier kan naar hartenlust gezocht, geëxperimenteerd, ingeoefend en gediscussieerd worden. Leerkrachten coachen en ondersteunen de leerlingen in hun zoek- en ontdekkingstocht en in de uitwerking van hun creatieproces. We creëren binnen deze module ook specifieke aandacht en ruimte voor de individuele talenten van de leerlingen met het digitaal talentenprofiel: leerlingen verkennen hun talenten, doelen, passies en vaardigheden, die ze vastleggen in hun portfolio (deze portfolio kan trouwens over de schooljaren heen meegroeien!) en delen ze met medeleerlingen. Ze bloggen (of vloggen) over wat ze graag doen, wat hen boeit en waarin ze willen groeien. Medeleerlingen kunnen feedback geven, waardoor ze aan netiquette-vaardigheden werken. Zo kunnen leerlingen exploreren wat ze graag doen/goed kunnen en daarmee experimenteren. Ze kunnen erover in interactie treden met elkaar, feedback geven en

Page 14: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids: My school = mediacool J

14

ontvangen, waardoor ook het zelfbeeld en het beeld over anderen wordt bijgesteld. Ze leren zichzelf en hun klasgenoten beter kennen. Wil je helemaal inzetten op de talenten van je leerlingen, voorzie dan ook een ruimte op school waar ze vrijuit kunnen experimenteren en oefenen met digitale tools. Sluitstuk van deze module is een interactieve themanamiddag rond het thema Future Adaptable waarin leerlingen hun toekomstvisie en hun talenten presenteren aan medeleerlingen, ouders en genodigden, aangevuld met supercoole future proof workshops. ð Lesoverzicht

Lesblok 7: FF 2035 (thuisopdracht + 4 à 6 u) Lesblok 8: Mijn talentenportfolio (2u intro + zelfstandig werk) Module 4: Vree wijs! (Antwerps: Keicool! J) Leerlingen begeleiden in hun groei- en ontwikkelingsproces in de digitale wereld betekent dat we hen ook het belang bijbrengen van een immer kritische houding. Kritisch leren stilstaan bij de oneindige stroom aan informatie vormt misschien wel de belangrijkste bijdrage die onderwijs kan leveren als het aankomt op (digitaal) burgerschap. Hoe gebruik je (digitale) bronnen? Welke bronnen zijn betrouwbaar? Wat is feit en wat is fake? Wanneer wordt een mening een vooroordeel? Wat is hoofd- en bijzaak? In deze module oefenen we eerst de informatievaardigheden die nodig zijn om de betrouwbaarheid en de bruikbaarheid van bronnen goed te kunnen beoordelen. Vervolgens verdiepen we ons in een aantal aspecten van mediawijsheid: leerlingen maken kennis met cookies, hun achterliggende intentie en de impact ervan op je online privacy. Vervolgens onderzoeken ze hoe algoritmes ons in een filterbubble brengen en daarmee het zogenaamde echo chamber-effect versterken. Gewapend met deze kennis en vaardigheden, zoomen we in op twee concrete topics: reclame en fake news (je kan hier afhankelijk van de tijd en de doelstellingen die je beoogt uiteraard een keuze uit maken). We dagen de leerlingen uit met een competitie. De klas wordt in groepjes verdeeld en ze krijgen de opdracht om in de huid van een adverteerder te kruipen. Ze maken reclame voor een al of niet bestaand product, maar moeten zich wel aan de regels voor ethisch correcte reclame houden. Alle reclamespotjes worden gepresenteerd voor een jury (ook de ouders mogen komen kijken).

Page 15: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids: My school = mediacool J

15

De discussie achteraf peilt of de leerlingen de nodige kritische denkvaardigheid aan de dag kunnen leggen. Een andere mogelijkheid is om een wedstrijdje vals nieuws te houden. De leerlingen battelen tegen elkaar om het beste fake news te creëren. Elk team staat voor de keuze: zo goed mogelijk fake news creëren of op zoek gaan naar online nieuws dat zo gek lijkt dat het niet echt kan zijn. Het doel is dus om de tegenpartij op het verkeerde been te zetten. Ook hier is bijna alles toegelaten, uiteraard binnen de grenzen van respect en met inachtneming van de vuistregels rond veilig en sociaal online die ze in de vorige modules reeds opstelden. Beide wedstrijdformules bieden een uitgelezen kans om ook moeilijker onderwerpen als radicalisering en hate speech ter sprake te brengen. ð Lesoverzicht

Betrouwbare bronnen Lesblok 9: Wie zoekt die vindt… (3u) Cookies & Algoritmen Lesblok 10: Koekje erbij? (3u) Lesblok 11: Leven in een bubbel (3u) Reclamewijsheid Lesblok 12: Een neus voor reclame? (4u) (Deep) fake, propaganda, framing, … Lesblok 13: Battle of the FAKE (3u) Module 5: myschool=mediacoolJ Als sluitstuk van deze lessenreeks werken de leerlingen een duurzaam project uit dat ze met heel de klas – en bij uitbreiding met de hele school – uitrollen om in te zetten op digitaal burgerschap. Dat kan gaan om een gedragscode rond online omgangsvormen, een offline gedragscode (hoe streven we naar een digitale balans op school?), een actie rond (cyber)pesten, enz. Speel in op wat leerlingen zelf aangeven als belangrijk. Deze lessenreeks wordt afgesloten met een reflectie over wat de leerlingen is bijgebleven van het project. Het portfolio vormt daarbij de leidraad. ð Lesoverzicht

Lesblok 14: Charter Digitale Burgers: Netiquette in beeld (4u) Lesblok 15: Campagne: Neen tegen Cyberpesten 3.0 (4u)

Page 16: Digitaal burgerschap: myschool=mediacoolJ...Social media profielen tonen steeds de beste ‘ik’. Daarom gaan we aan de slag met sociale profielen. De leerlingen krijgen in de les

Digikids: My school = mediacool J

16

Tenslotte Zoek je als team inspiratie over en/of ondersteuning bij het gebruik van digitale tools in je klaspraktijk? Neem een kijkje op https://www.stedelijkonderwijs.be/leerexpert-ic3t/about of contacteer team pedagogische ICT.