Diffusie, osmose Diffusie, osmose en plasmolyse.en plasmolyse.

DiffusieDiffusie

DiffusieDiffusie is een passieve vermenging is een passieve vermenging van twee ongelijksoortige van twee ongelijksoortige vloeistoffen, gassen, of warmte tot vloeistoffen, gassen, of warmte tot een volkomen homogeen mengsel, een volkomen homogeen mengsel, waarbij een concentratiegradiënt de waarbij een concentratiegradiënt de drijvende kracht is. drijvende kracht is.

Simpeler gezegd: De concentratie Simpeler gezegd: De concentratie van een bepaalde stof (in een van een bepaalde stof (in een andere stof) “wil” overal gelijk zijn. andere stof) “wil” overal gelijk zijn.

Voorbeelden diffusieVoorbeelden diffusie

Een druppel kleurstof in water.Een druppel kleurstof in water. Een suikerklontje in een kopje thee.Een suikerklontje in een kopje thee. Een wolkje rook in een lokaal.Een wolkje rook in een lokaal.

Diffusie door een Diffusie door een celmembraancelmembraan

Gassen

Hydrofobe

Moleculen

Kleine Polaire

Moleculen

Grote Polaire

Moleculen

GeladenMoleculen

Polair = oplosbaar in water dus Hydrofiel

BenzeenIonAminozuur

Nog een keer diffusie!Nog een keer diffusie!

Een doorlaatbare wandEen doorlaatbare wand

Hoog Laag

Gelijk Gelijk

Gelijkmatige verspreiding Gelijkmatige verspreiding over de beschikbare over de beschikbare

ruimte.ruimte.

Wat beWat beïnvloed de diffusie-ïnvloed de diffusie-snelheid?snelheid?

Concentratieverschil Concentratieverschil Afstand waarover diffusie plaatsvindtAfstand waarover diffusie plaatsvindt Oppervlakte waarover diffusie plaatsvindtOppervlakte waarover diffusie plaatsvindt

Vb. Ademhaling opname OVb. Ademhaling opname O22 in de longen in de longen

TemperatuurTemperatuur Vaste stof (langzaam), Vloeistof (sneller), Vaste stof (langzaam), Vloeistof (sneller),

Gas (snelst)Gas (snelst) Wrijving, een hogere viscositeit Wrijving, een hogere viscositeit

(stroperigheid) verlaagt de (stroperigheid) verlaagt de diffusiesnelheiddiffusiesnelheid

OsmoseOsmose

OsmoseOsmose is een natuurkundig proces op basis is een natuurkundig proces op basis van diffusie waarbij een vloeistof waarin van diffusie waarbij een vloeistof waarin stoffen zijn opgelost stroomt door een stoffen zijn opgelost stroomt door een zogenaamd halfdoorlatend membraan (een zogenaamd halfdoorlatend membraan (een semi-permeabele wand), dat wel de vloeistof semi-permeabele wand), dat wel de vloeistof doorlaat maar niet de opgeloste stoffen. doorlaat maar niet de opgeloste stoffen.

Simpeler gezegd: Osmose is diffusie door een Simpeler gezegd: Osmose is diffusie door een halfdoorlaatbare (semi-permeabele) wandhalfdoorlaatbare (semi-permeabele) wand

Osmose in het lab.Osmose in het lab.

Waar staat M voor?Waar staat M voor?

M staat voor Molair en betekent dat deM staat voor Molair en betekent dat de

concentratie van de oplossing 1 mol per Liter is.concentratie van de oplossing 1 mol per Liter is.

Een mol staat voor een vast aantal moleculen.Een mol staat voor een vast aantal moleculen.

Namelijk 6,02214 × 10Namelijk 6,02214 × 102323 deeltjes. deeltjes.

1 mol water = 6,02214 × 101 mol water = 6,02214 × 102323 moleculen H moleculen H22O.O.

1 mol goud = 6,02214 × 101 mol goud = 6,02214 × 102323 moleculen goud. moleculen goud.

De massa van 1 mol water = 18,016 gramDe massa van 1 mol water = 18,016 gram

De massa van 1 mol goud = 197,0 gramDe massa van 1 mol goud = 197,0 gram

Zie Binas tabel 99Zie Binas tabel 99

Dus Dus massa moleculen (m)massa moleculen (m)

Aantal mol (n) Aantal mol (n) == massa van 1 mol van deze massa van 1 mol van deze moleculen (molaire moleculen (molaire

massa M)massa M)

Molariteit van een oplossing = de concentratie van deze oplossing, dus het aantal mol per liter.

Dus wat gebeurde er in het plaatje?

2 mol suiker per liter

0 mol suiker per liter

Suiker kan niet door de semi-permeabele membraan maar het water wel!

Om de concentraties gelijk te krijgen gaat het water dus naar de plek met de hoogste concentratie. Meer de zak in dan eruit.

Concentratie buiten de ‘cel’ hoger dus water gaat de cel uit naar de plek met de hoogste osmotische waarde

Concen-tratie is gelijk dus wel water-verplaats-ing maar netto geen toe- of afname.

Osmose voorbeeldOsmose voorbeeldHypotone oplossing

Hypertone oplossing

Semi-permeabel

membraan

Isotone oplossing

Hypotoon = Relatief lagere osmotische waarde

Isotoon = Gelijke osmotische waardeHypertoon = Relatief hogere osmotische waarde

PlasmolysePlasmolyse

PlasmolysePlasmolyse is de benaming voor het is de benaming voor het loslaten van de celmembraan van de loslaten van de celmembraan van de celwand. Dit proces kan optreden celwand. Dit proces kan optreden wanneer bij een cel te veel water uit wanneer bij een cel te veel water uit de cel gaat door osmose. de cel gaat door osmose.

Normale cellen rode ui.Normale cellen rode ui.

Geplasmolyseerde cellenGeplasmolyseerde cellen

Maak de oefenopgaven!Maak de oefenopgaven!

n

eennn=n=

m/Mm/M