1

Diagnostiek voor bronopsporing bij

voedselinfecties of -vergiftigingen

Aarieke de Jong

Expertisecentrum Voedselvergiftiging

Alimentair consulent

(potentiële) belangenverstrengeling Geen

Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen

Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)

vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk …

Geen

Disclosure belangen spreker

De VWA bewaakt de gezondheid van dieren en planten, het dierenwelzijn, en de

veiligheid van voedsel en consumentenproducten, en handhaaft de

natuurwetgeving

Wettelijk kader - VWAGezondheidswet en Besluit StaatstoezichtOnderzoek dieren & omgeving irt volksgezondheidsrisico’s

• Reactieve risicoreductie • Onderzoek naar bronnen van voedselinfecties

EU-Zoönose richtlijn (Richtlijn 2003/99/EG)Adequate bewaking zooönose(verwekker)s, AMROnderzoek uitbraken voedsel overgedragen zoönoses:

epidemiologisch en microbiologisch onderzoek Rapportage (EFSA) trends en bronnen

Expertisecentrum

• Samenwerking RIVM

De VWA bewaakt veiligheid van voedsel:• Inspecties/audits• Monstername• Brononderzoek

Inspecties / audits• Procescontrole• Monstername is ondersteunend

• Listeria monocytogenes Blijft aantal

Monstername• Productcontrole

• Pathogenen Bacillus cereus (toxine)CampylobacterClostridium perfringensEscherichia coli (STEC)Listeria monocytogenesSalmonellaS. aureus (SET)Parasieten (Giardia & Cryptosporidium)Virus (HAV, NoR)

Hygiëne-indicatoren (Entero’s & Akgt)

Brononderzoek

Het hogere doel

Verhogen volksgezondheid

Terugdringen voedselvergiftigingen en -infecties

Voedselvergiftiging – NLStatistieken• Jaarlijks ca 680.000 VVG’s kosten > € 66 miljoen• 2009: 78 doden, 6200 verloren gezonde levensjaren (DALYs)

Gevolgen• Vooral gastro-enteritis • Minder frequent: meningitis, sepsis,

hepatitis• Complicaties/langere termijn gevolgen

RA, GBS, IBD, IBS, HUS

Bron: RIVM

Brononderzoek

ExpertiseCentrum

Voedselvergiftiging

> 5 ZiekenMelding GGD

13

AfhandelingsbriefVerslaglegging

Klachtafhandeling GGD / melder

Coördinatie

MeldingVoedsel

vergiftiging

InspectieMonsterneming

Monsteronderzoek

Klantcontactcentrum NVWA

Coördinator consumentenklachten

divsie C&V

Melding doorzetten

Registratie mbvklachtenformulier

14

Klantcontactcentrum NVWA

Tel. 0900-0388

GGD

NVWA Expertisecentrum voedselvergiftiging

088-2233032

NVWA aanpak voedselinfecties

Expertisecentrum VVG

BronopsporingUitbraken Single cases

• 24/7 bereikbaar

• Coördinatie binnen NVWA• Contactpunt GGD / RIVM• Kenniscentrum

Expertisecentrum voedselvergiftiging

16

• 24/7 bereikbaar088-2233032expertisecentrumVV@vwa.nl

• Expertiseteam:Ife Fitz JamesAarieke de Jong Ben WitHetty Karman

Karin Nagel

Regio-indeling Alimentair Consulenten

17

Ife Fitz JamesRegio LimburgGGD Hart voor BrabantGGD Brabant ZO

Ben WitRegio’s NoordOost

VacatureRegio Zuid HollandGGD ZeelandGGD West Brabant

Aarieke de JongRegio’s Noord Holland / FlevolandUtrecht

18

NVWA aanpak voedselinfecties

Inspectie: achtergrondinformatie melder (GGD)aanvullende vragen voedselbereiding

Monsterneming: (restant) voedselomgevingsmonsters

Labonderzoek: bacteriële pathogenentoxinenvirussen (NoV HAV)hygiëne-indicatoren

Meldingen voedselinfectie uitbraken - VWA

Bron: rapportage vvg’s 2012 (www.rivm.nl)

Meldingen voedselinfectie uitbraken - GGD

Bron: rapportage vvg’s 2012 (www.rivm.nl)

NVWA GGD

Aantal meldingen 527 431 zieke 52% 0%2-4 zieken 38% 45%5-9 zieken 5% 20%>9 zieken 5% 35%

Incubatietijd (mediaan) 27,5 uur1 zieke 4 uurGroep 7 uur

> 9 22 uur

Pathogeen 14% 86%Salmonella 1% 26%Campylobacter 0% 30%C. perfringens 1% 2%B. cereus 1% 0%S. aureus 1% 0%Norovirus 5% 22%

Een uitbraak…..

Samenwerken!

S. Heidelberg – KDVs Amsterdam e.o.

Een “ongeveer” versie

2 juni: 25/160; 2 ZH

3 juni: 23/186; 1 ZH

EZD 29 mei

Salmonella?

2x per week

4 juni

4+5 juni

5 juni

4+5 juni

4+5 juni

Mons

ters

6 juni 1e Outbreak Overleg

Mons

ters

Mon

ster

s

2e week

Mons

ters

Mon

ster

s

Ca. 4 outbreak overleggen

S. Heidelberg

65 ziek

7 ZH

5 KDVs

Persbericht

S. Heidelberg maaltijd 26 mei

Aanverwante activiteiten

Samenwerking RIVM

• Retrospectief brononderzoek• Kennisvragen

Retrospectief onderzoekVergelijken humane vs voedsel-isolaten

Listeria: Serotypering

Humaan Voedsel4b 44%1/2a 31% 69%1/2b 16% 21%3a 7%

Bron: Friesema et al, Infectieziekten bulletin, jan. 2014

Retrospectief onderzoekVergelijken humane vs voedsel-isolaten

Listeria: SerotyperingPFGE

Bron: Friesema (RIVM)

Retrospectief onderzoekVergelijken humane vs voedsel-isolaten

Listeria: SerotyperingPFGEClusteranalyse

Bron: Friesema (RIVM)

Retrospectief onderzoekVergelijken humane vs voedsel-isolaten

Listeria: SerotyperingPFGEClusteranalyse

STEC: SerotyperingClusteranalyse?

KennisvragenWhole Genome SequencingSTEC

http://nbdabiomarkers.org/

www.scientificamerican.com/

KennisvragenWhole Genome SequencingSTEC

Nieuw EU beleidstx-genenaanhechtingsgenenO-type

http://nbdabiomarkers.org/

www.scientificamerican.com/

Kennisvraag STEC

Rund

Schaap

Varken

GeitVogels

STEC?

HUS-associatedE. coli

Duitsland

15/41 (37%)

www.husec.org

Mellman 2008

Emerg Infect Dis 2008

STEC in NL

2012 – 2013

675 gerapporteerde infecties met isolaat

Bron: Eelco Franz (RIVM)

Bron: Eelco Franz (RIVM)

Bron: Eelco Franz (RIVM)

Bron: Eelco Franz (RIVM)

Take home…

• NVWA:Voorkomen is beter dan genezen Inspecties + monstername

• Diagnostiek NVWABronopsporingRegulier surveillance onderzoekKennisvragen

Dank voor de aandacht