Depersdienst 7 januari 2014

[HRM_AX: CR-PAGINAS <VP_TUB> [MASTER] ... 07-01-14] Author:DPVOSSEBERG Date:06-01-14 Time:21:54

door Wilko Voordouw

DEN HAAG - Omdat meer ouderenlanger werken en de economischegroei achterblijft, zal er pas na2024 sprake zijn van meer vacatu-res op de arbeidsmarkt. Dat steltABN Amro in een rapport dat gis-teren is verschenen. De concur-rentie op de arbeidsmarkt blijftvoorlopig groot.Die conclusie staat in schril con-trast met alle rapporten, die in deafgelopen jaren zijn verschenenover de arbeidsmarkt. Steeds ging

men uit van een groeiend tekortaan arbeidskrachten. Onlangs nogzei voorzitster Ineke DezentjéHamming van metaalwerkgevers-organisatie FME-CWM dat haarsector sterk vergrijst en er in demaakindustrie de komende jarenveel nieuwe arbeidskrachten no-dig zijn. Datzelfde geldt voor debouw, het onderwijs en de zorg.De groei van de beroepsbevolkingis een gevolg van de stijgendeAOW-leeftijd. Die gaat in stap-pen tot 2024 omhoog naar 67 jaar.Het potentiële aantal werkenden

in de leeftijdscategorie 65 tot 68jaar neemt volgens ABN Amrotoe van 245.000 in 2013 tot620.000 in 2023.De commissie-Bakker, die in2008 onderzoek deed naar de ar-beidsmarkt in Nederland ver-wachtte dat er in 2015 een tekortzou ontstaan van 375.000 arbeids-krachten, als gevolg van de vergrij-zing. „Er is sinds juni 2008 nogalwat gebeurd”, zegt Han Mestersvan ABN Amro. „En dan bedoel ikniet alleen de economische crisis,maar er is ook een structurele ver-andering opgetreden. Steedsmeer werk wordt geautomati-seerd. De mbo’er van tegenwoor-dig heeft echt een probleem. Kijkmaar naar administratief werk:het wordt geautomatiseerd. Of debankensector: het werk en dewerkgelegenheid zijn ingrijpend

gewijzigd. We staan nog maar aanhet begin van een enorme auto-matiseringsslag.”Die transformatie zorgt er vol-gens Mesters voor dat er weinigover is van het verwachte tekortaan arbeidskrachten. Daar komtbij dat de economische groei

traag verloopt. Dat betekent vol-gens hem dat de verwachte waron talent, de slag om talentvollemedewerkers, voorlopig uitblijft.Dat mensen langer actief blijvenis volgens de Tilburgse hoogleraararbeidsmarkt Ton Wilthagen eengoede zaak. „Ik zou het een heelverkeerd signaal vinden als we nuweer besluiten, omdat de druk opde arbeidsmarkt groot blijft, de al-oude vut-regeling weer in ere teherstellen.”Wilthagen heeft ook wat beden-kingen bij het rapport van ABNAmro: „Het blijkt toch verrektelastig om de toekomst te voorspel-len. In 2008 ging iedereen nog uitvan grote tekorten op de arbeids-markt. 2008 is minder dan 6 jaargeleden. En dan voorspelt ABNAmro nu de arbeidsmarkt van2024? Ik heb zo mijn twijfels.”

De mbo’er vantegenwoordigheeft echt eenprobleem door deautomatiseringHan Mesters, ABN Amro

Tot 2024 blijft er grote concurrentie op dearbeidsmarkt, zegt ABN Amro. Heikelevoorspelling, vindt hoogleraar Wilthagen.

“

� Oudere werknemers blijven langer aan de slag. Zo zorgen zij dat de arbeidsmarkt voorlopig nog niet aantrekt. foto Peter Hilz/HH

Dringen op de arbeidsmarkt

voorpagina dinsdag 7 januari 2014 de persdienst is de landelijke redactie van tubantia, de stentor, de gelderlander, brabants dagblad, eindhovens dagblad, bndestem, pzc, de limburger, limburgs dagblad, noordhollands dagblad, haarlems dagblad, ijmuider courant, leidsch dagblad, de gooi- en eemlander

De LimburgerDAGBLAD

[HRM_AX: CR-PAGINAS <SAMPRO> [MASTER] ... 07-01-14] Author:DPVOSSEBERG Date:06-01-14 Time:21:55

door Gerard Borgmanen Gerard den Elt

ABU DHABI – De Verenigde Arabi-sche Emiraten weigeren Vitesse-speler en Israëlisch staatsburgerDan Mori toe te laten voor eenvoetbaltoernooi in Abu Dhabi enVitesse besluit om tóch te gaan.De Nederlandse politiek valt mas-saal over de Arnhemse voetbal-club Vitesse heen en ook de Israë-lische ambassade in ons land he-kelt het besluit.De ophef is ook doorgedrongenin Abu Dhabi, waar Vitesse giste-ren begon aan de eerste dag vanhet trainingskamp. Trainer PeterBosz reageert daar voorzichtig opalle commotie. „Alles wat ik daar-over zeg, zal tegen mij gebruiktworden”, zegt de coach na de mid-dagtraining. „Ik vind het ver-schrikkelijk voor Dan en baal er-van dat hij er niet bij is. Ik vinddat hier grenzen zijn overschre-den.” Dat is voor de coach echtergeen reden geweest met zijnteam in Arnhem te blijven. „Datis een clubbeslissing. Zoiets moetvan hogerhand worden bepaald.Wij zijn hier vannacht om drieuur aangekomen. Wat die politici

roepen, dat is langs mij heenge-gaan. Ik ben hier om mijn werk tedoen. Ik ben voetbaltrainer.”Namens de clubleiding expliceertperschef Ester Bal waarom Vites-se niet heeft overwogen de trip teannuleren. „We hebben hier ver-plichtingen”, wijst ze op de oefen-duels met VfL Wolfsburg (van-daag) en Hamburger SV (vrijdag),„en willen ons zo goed mogelijkvoorbereiden op de tweede helftvan de competitie. Het teambe-lang staat voorop. Dat heeft Morizelf ook gezegd.”Interessant is de vraag wat Vites-se gedaan zou hebben als de affai-re niet reservespeler Mori, maarsterspeler Lucas Piazon of club-icoon Theo Janssen betroffen zouhebben. „Ik heb ons standpuntaangegeven”, aldus Bal, die nietwil ingaan op de politieke motie-ven in de affaire Mori. „Wij blij-ven weg van politiek en religie.Dat doen we altijd bij dit soortkwesties. Wij zijn een voetbal-club.”De KNVB wil zich niet mengenin de discussie. „Het is vooral eenpolitieke kwestie en het is aan declubs om te bepalen waar een trai-ningskamp wordt belegd”, stelteen woordvoerder van de nationa-le voetbalbond.In politiek Den Haag is scherpekritiek op Vitesse hoorbaar.

CDA’er Pieter Omtzigt noemt Vit-esse ‘een club zonder ruggen-graat’. De medekoploper in de ere-divisie had niet naar de Emiratenmoeten gaan, meent PVV-leiderGeert Wilders. ‘Nu accepteren zejodenhaat Emiraten. Laf’, twitterthij. Arie Slob van de Christen-Unie noemt de argumentatie vanVitesse wel te gaan ‘zwak’ en ‘eenclub als Vitesse onwaardig’.Volgens de Israëlische ambassadein Den Haag draagt Vitesse er aanbij dat een speler wordt uitgeslo-ten op grond van zijn nationali-teit. ‘Het is erg jammer dat de

voetbalclub uit Arnhem heeft ge-handeld in strijd met de basisprin-cipes van de internationale sport,zoals non-discriminatie, morali-teit en sportmanschap’.Het Centrum voor Informatie enDocumentatie Israël (CIDI) heeftwereldvoetbalbond FIFA opgeroe-pen een uitspraak te doen over de-ze visumweigering. ,,Het is puresymboolpolitiek over de rug vande sport”, meent CIDI-directeurEsther Voet. Zij verwijt Vitessedat het zich laat gebruiken vooreen vorm van politieke chantage.„Dat staat Vitesse niet netjes.”

Mori is niet de eerste Israëlischesporter die de Verenigde Arabi-sche Emiraten niet binnenkomt.Zoals de meeste Arabische landenerkennen de Emiraten de staat Is-raël niet. Israëlische burgers krij-gen daarom geen visa, al zijn ervoor sporters uitzonderingen ge-maakt. Daar ging Vitesse in het ge-val van Mori ook lange tijd vanuit. „Vitesse heeft contact gehadmet de Nederlandse ambassadein Abu Dhabi en met het ministe-rie van Buitenlandse Zaken”, zegtBal. „Via een tussenpersoon vande autoriteiten hadden we een

mondelinge toezegging. De wed-strijdorganisatie had bevestigddat Mori welkom was, omdat hijbij een team hoort. Zaterdag hoor-den we ineens dat dat toch niethet geval was.”Voetbalmakelaar Marcel Jansen,die de trainingsstage van Vitesseheeft georganiseerd, wil in AbuDhabi niet reageren. „Dat is mijnbier niet. Ik ben er voor het spor-tieve. Daar houd ik het bij.”Internationale zakenlieden die va-ker met het bijltje hebben gehakt,reizen al jaren met twee paspoor-ten op zak. Eentje voor Israël en

de daarmee bevriende landen,het andere voor de Arabische we-reld en haar bondgenoten.Dat voorkomt gedoe bij de doua-ne.Wie het joodse geloof aanhangt,kan niet zo maar de toegang totArabische landen worden gewei-gerd. Wie echter Israëlisch staats-burger is, wordt in veel landen inhet Midden-Oosten geweerd.

ACHTERGRONDSNORFIETSERS

door Paul Bots

AMSTERDAM/BUNNIK – Amsterdamwil snorfietsers weren van het fiets-pad. Ze moeten op de gewone rij-baan en de bestuurder moet strakseen helm dragen, kondigde burge-meester Eberhard van der Laan af-gelopen weekend aan.

Het is niet de eerste keer dat Am-sterdam in verzet komt tegen desnorscooter. Vorige maand stuur-den de vier grote steden een ver-zoek naar verkeersminister Mela-nie Schultz van Haegen. Ze vra-gen een proef met een helmplichtvoor snorfietsers. In de brief wor-

den de ‘vaak jonge’ snorfietsers‘snelheidsmaniakken’ genoemd.Dat is tegen het zere been van be-langenorganisatie Bovag die zichgesteund voelt door de rijwielin-dustrie (RAI). De belangrijkstebron waar de vier grote stedenhun pleidooi op baseren, is eenonderzoek van het gerenommeer-de verkeerskennisinstituutSWOV. Dat onderzoek is echterslechts een ‘educated guess’, vrijvertaald een wetenschappelijk on-

derbouwde gok, zeggen de onder-zoekers. Zij voorspellen dat eenhelmplicht leidt tot aanzienlijkminder slachtoffers. Niet omdatde snorfietser dan beter be-schermd is, maar vooral doordatmensen dan hun snorfiets weg-doen en ander vervoer kiezen.Het aantal snorfietsers groeide inde voorbije jaren sneller dan hetaantal ongelukken met deze twee-wielers. Kortom: relatief gezien isde snorfiets juist veiliger gewor-den, stellen Bovag en Rai. Hetbeeld van de racende tiener opeen opgevoerde snorfiets klopt so-wieso niet, stellen de organisaties.Doordat jongeren sinds twee jaaral vanaf hun zestiende autorijleskunnen nemen, daalt het aantaljonge snorfietsers juist. De mees-

te eigenaren zijn tussen de 45 en55 jaar oud.Wie er ook gelijk heeft, iedereweggebruiker kent wel voorbeel-den van snorscooters die gevaarlij-ke capriolen uithalen. Een stage-onderzoek dat vorig jaar werd uit-gevoerd bij het bureau GoudappelCoffeng erkent dat probleem.Maar uit een enquête van het bu-reau blijkt dat eigenlijk alleen Am-sterdammers zich echt ergerenaan de snorfiets. De oplossing

ziet het rapport vooral op langetermijn. De ‘snorfiets’ moet weerworden wat het altijd was: eenfiets met hulpmotor. Alle andereflitsende en snelle tweewielerszou je dan van het fietspad kun-nen weren. Goudappel Coffengheeft een advies dat alle partijenals muziek in de oren moet klin-ken. De snorfiets kan een belang-rijk alternatief worden voor de au-to. Meer snorfietsen leiden totminder parkeerellende. Brederefietspaden, de promotie van elek-trische snorfietsen en goede par-keerplaatsen kunnen de binnen-stad leefbaarder maken, denkenook de belangenclubs. Daar is welecht onderzoek voor nodig, niet al-leen een wetenschappelijk onder-bouwde gok.

door René van der Lee

VEEN – De burgemeester van hetdorp Veen (gemeente Aalburg),Fons Naterop, is bedreigd in eenbrief die gisteren is bezorgd bijOmroep Brabant.De anonieme schrijver dreigt on-der meer met het in brand stekenvan de auto van de burgemeesteren bezweert dat er ‘nooit een ein-de zal komen aan het stoken’ inVeen. Vorige week maandag ont-stonden in Veen heftige rellen na-dat de politie optrad tegen jonge-ren die een autowrak in brandhadden gestoken. De politie arres-teerde 101 jongeren. BurgemeesterNaterop liet de volgende dag we-ten dat hij vierkant achter dat be-sluit stond.In de dreigbrief wordt Nateropeen leugenaar genoemd en krijgthij het advies om uit te kijkennaar een andere gemeente. „Suc-ces verder maar wees op uw hoe-de, want een gewaarschuwdmens…”, zo besluit de brief.De gemeente Aalburg en de poli-tie willen niet zeggen hoe serieuszij de dreigbrief nemen. Justitieonderzoekt de komende wekenwie van de 101 verdachten uitein-delijk vervolgd zal worden.Ook de vorige burgemeester vanVeen, Frans Buijserd, werd in2004 bedreigd nadat hij duidelijkmaakte dat hij een einde wildemaken aan de traditie om rond-om de jaarwisseling autowrakkenin de fik te steken.Eerder dat jaar gingen al twee old-timers van Buijserd in vlammenop. Buijserd, tegenwoordig burge-meester van de gemeente Nieuw-koop, noemde Veen een ‘Sicili-aans maffiadorp’.Café Lateja, waar vorige week allerelschoppers naar binnen vlucht-ten, is sinds gisteren weer open.Op last van de burgemeester washet café tot en met zondagavondgesloten.

door Freke Remmers

DE BILT – De warme winter breektrecord na record. Gisteren was hetmet 14,5 graden veruit de warmste6 januari ooit gemeten en de opéén na warmste januaridag ooit.

Vrijdag ging ook al een dagrecordaan diggelen. Dat heeft gevolgenvoor de natuur. Sneeuwklokjesbloeien al, evenals speenkruid enfluitenkruid, vertelt Arnold vanVliet, bioloog aan de WageningenUniversiteit. Anderzijds genietennog vele plantensoorten van deverlengde herfsttijd, zoals jakobs-kruiskruid en margriet.

Ook zijn de vlindersoorten dag-pauwoog, kleine vos en citroen-vlinder gesignaleerd, terwijl zij ei-genlijk winterrust houden. „Maardat zijn echte uitzonderingen. Demeeste overwinteraars hebbeneerst koude nodig om vervolgensbij warmte te denken dat het voor-jaar is”, zegt Kars Veling van deVlinderstichting. „De afwisselingvorst en warmte is funest. Danmoeten ze keer op keer in en uitwinterslaap. Dat kost veel ener-gie. Na twee keer zijn ze uitgeputen sterven ze.”Een andere winterslaper, de egel,is nog maar nauwelijks in zijnnest gekropen. „Zij hadden meer

tijd om voedsel te vergaren voorhun winterslaap. Dat hadden zehard nodig”, aldus Jenny Klevevan Egelbescherming Nederland.„Onder andere door het koudevoorjaar was 2013 een rampjaar:de egelstand is met 35 procent af-genomen.”Fruittelers maken zich nog geenzorgen. Fruitbomen hebben kounodig, voordat de sapstroom opgang komt. Dat gebeurde tweejaar geleden: na kou in decemberwerd het warm. In februari veroor-zaakte strenge vorst toen tiental-len miljoenen euro’s schade.

Pagina Verdieping: Bibberen en puffen

We hebben hierverplichtingen. Hetteambelang staatvoorop. Dat zegtMori zelf ook

Succes verder maar weesop uw hoede, want eengewaarschuwd mens…

Veiligheid van snorfiets isjuist toegenomen, vindenBovag en Rai. Snorfietser isook vooral 40-plusser

Vier grote steden vragenminister om helmplichtvoor ‘snelheidsmaniakken’op snorfiets

Ester Bal, perschef Vitesse

Anonieme briefschrijver

Vitesse vast in politiek mijnenveldHad Vitesse af moeten zien van detrip naar Abu Dhabi toen eenIsraëlische speler geen visum kreeg?

�

� Vitessespelers tijdens de middag-training in Abu Dhabi, de hoofd-stad van de Verenigde ArabischeEmiraten. foto HH

�

“

VISUMWEIGERING ISRAËLISCHE VOETBALLER

“

Snorscooter leidt tot ergernis, een fietspadverbod ook

Dreigbriefvoor eersteburgervan Veen

� Dan Mori foto HH

Warme winter houdt egel langerwakker en wekt een enkele vlinder

De LimburgerDAGBLAD

de persdienst is de landelijke redactie van tubantia, de stentor, de gelderlander, brabants dagblad, eindhovens dagblad, bndestem, pzc, de limburger, limburgs dagblad, noordhollands dagblad, haarlems dagblad, ijmuider courant, leidsch dagblad, de gooi- en eemlander

focus dinsdag 7 januari 2014

[HRM_AX: CR-PAGINAS <BIN0102> [MASTER] ... 07-01-14] Author:DPVOSSEBERG Date:06-01-14 Time:21:04

Zo’n 10.000 huishoudens inNoordoost-Friesland hebbengisteren aan het einde van demiddag en begin van de avondzonder elektriciteit gezeten. Deoorzaak was een explosie ineen verdeelstation in Dokkum.Ook op de WaddeneilandenAmeland en Schiermonnikoogwas het enkele uren donker.

Een Belgische 45-jarige mandie in Nederland in een tbs-in-stelling zit en door staatssecre-taris Fred Teeven (Veiligheiden Justitie) tot ongewenstevreemdeling is verklaard, maghet land worden uitgezet. Datheeft de bestuursrechter in Am-sterdam bepaald. De uitspraakwerd gisteren bekend.Volgens Teeven loopt de Neder-

landse samenleving gevaardoor de Belg. De man, diesinds 2004 vastzit en tbs kreegvoor onder meer verkrachting,vrijheidsberoving en deelnameaan een criminele organisatie,wil niet terug naar België. Hijprobeerde bij de rechter uitzet-ting te verhinderen. De man isveroordeeld tot zeven jaar celen tbs met dwangverpleging.

Tweede KamervoorzitterAnouchka van Miltenburgheeft de twaalf fractieleidersuitgenodigd voor een indivi-dueel gesprek over de kritiekdie in de media op haar isgeuit. Haagse bronnen bevesti-gen berichten hierover in DeVolkskrant. Deze week is er aleen gesprek met een fractie-voorzitter, aldus een bron.

De advocaat van Siert Bruins(92) heeft de rechtbank in hetDuitse Hagen gevraagd de Ne-derlandse oorlogsmisdadigervrij te spreken. Bruins werd nade oorlog in Nederland bij ver-stek ter dood veroordeeld. Diestraf werd later omgezet in le-venslang. Bruins was toen alnaar Duitsland gevlucht, waarhij nu wordt berecht.

Op enkele tientallen plekkenwaar in de Tweede Wereldoor-log een Joods werkkamp was,komt een monument met infor-matie over wat er op die plaatsis gebeurd. Herinneringscen-trum Kamp Westerbork wil de-ze kampen zo aan de vergetel-heid onttrekken, meldde direc-teur Dirk Mulder gisteren.

Luchthaven Schiphol verwel-komde in 2013 ruim 52,5 mil-joen reizigers, een groei van 3procent ten opzichte van eenjaar eerder en wederom een re-cord. Dit maakte Jos Nijhuis,president-directeur van Schip-hol Group, gisteren bekend tij-dens de nieuwjaarsreceptie.

In tegenstelling tot wat de poli-tie eerst meldde, is de Amers-foortse kat die zondag dood isgevonden niet door mishande-ling met vuurwerk om het le-ven kwam. Gisterochtenddacht de politie nog dat de katin een put was vastgebondenen bestookt met vuurwerk. Nuvermoedt de politie dat ze is ge-storven bij een aanrijding.

In Drenthe zijn gisterochtendnegentien witoorpenseelaapjesin beslag genomen. De be-schermde dieren verbleven bijeen particulier. Ze waren in pri-ma conditie en hadden zichdoor fokken vermenigvuldigd.Maar het is verboden om apente houden in Nederland.

door Annemieke van Dongen

HAAREN – Wegens gebrek aan be-langstelling besloot de gemeenteBoxtel een gepland congres overschaliegas vorige maand maar afte blazen. Nog geen kwart van de130 ‘schaliegasvrije’ gemeentenhad zich aangemeld. Van de achtuitgenodigde provinciebesturenwas helemaal niets vernomen.„Het lijkt erop dat iedereen weereen beetje is ingedommeld”, ver-klaart Willem Jan Atsma uitHaaren, vice-voorzitter van destichting Schaliegasvrij Neder-land.Heel gek is dat niet. Het gevaar isvoor de tegenstanders van schalie-gaswinning voorlopig geweken.In september besloot ministerKamp van Economische Zakendat er de komende anderhalf jaargeen proefboringen komen. Eenoverwinning voor het burgerini-tiatief Schaliegasvrij, dat kan te-rugkijken op een succesvol 2013.Aangewakkerd door Milieudefen-sie en opgepookt door kritischeTweede Kamerleden als Liesbethvan Tongeren (GroenLinks) werdhet protest tegen schaliegaswin-ning in Nederland het afgelopenjaar flink opgestookt. In gebiedenwaar vergunningen voor proefbo-ringen waren aangevraagd, wisthet burgerinitiatief bewoners enpolitici massaal te mobiliseren.Schaliegas zit opgesloten in klei-steenlagen. Die worden onder gro-te druk met een mengsel van wa-ter, zand en chemicaliën openge-broken. Dat ‘fracken’ brengt po-tentiële risico’s met zich mee,waaronder aardbevingen en ver-vuiling van het drinkwater. Uitangst voor zulke risico’s verklaar-de na Boxtel, Haaren en de Noord-oostpolder de ene na de andere ge-meente zich ‘schaliegasvrij’.Als gevolg van dat protest is nogaltijd onbekend hoeveel schalie-

gas er in onze bodem zit en of dater rendabel uit te halen valt, zegtenergiedeskundige Lucia vanGeuns van instituut voor interna-tionale betrekkingen Clingendael.„Dat rationele verhaal heeft wei-nig aandacht gekregen door deemotionele discussie over de mo-gelijke risico’s van schaliegaswin-ning. Die discussie zou eigenlijkpas moeten worden gevoerd alsblijkt dat er in Nederland groot-schalige mogelijkheden zijn omschaliegas te winnen. Proefborin-

gen zijn de enige manier om te be-palen wat de potenties zijn vanschaliegaswinning.”Volgens voorstanders zijn de mo-gelijkheden groot. Minister Kamp(VVD) schat dat in Nederland tus-sen de 200 en 500 miljard kubie-ke meter schaliegas in de grondzit. Met de 1.350 miljard kubiekemeter ‘gewoon’ aardgas, zou Ne-derland daardoor nog zeker tienjaar extra gas kunnen exporteren.Dat levert de schatkist miljardenop. Schaliegas is volgens voorstan-ders een ideale ‘transitiebrand-stof’: tijdens de overgang naarduurzame energie zou het Neder-land minder afhankelijk makenvan fossiele brandstofimport.

Met schaliegas zijn dus grote be-langen gemoeid, niet in het minstvoor de gasindustrie. Dat maakthet onwaarschijnlijk dat van uit-stel van de proefboringen afstelkomt. Minister Kamp werkt mo-menteel aan een structuurvisie.Daarin onderzoekt hij welke loca-ties het meest geschikt zijn voorproefboringen, afgezet tegen despecifieke kansen en risico’s.Het Britse bedrijf Cuadrilla, datde proefboringen in Nederlandwil gaan doen, denkt dat Kampsonderzoek de kans vergroot dat erdaadwerkelijk proefboringen zul-len komen.Milieudefensie vreest dat ook. Destructuurvisie wordt een wapen

tegen de recalcitrante schaliegas-vrije gemeentes, verwacht cam-pagneleider Geert Ritsema. „Opdit moment hebben gemeentende bevoegdheid om bepaalde ver-gunningen die nodig zijn voorproefboringen te blokkeren. Meteen structuurvisie kan het Rijkbesluiten van gemeenten en pro-vincies overrulen. Net zoals derijksoverheid over de aanleg vaneen nieuwe snelweg gaat, beslistze ook over de ondergrondse gas-voorraden. Wij verwachten daar-om dat Kamp straks locaties voorproefboringen gaat aanwijzen.”Van Geuns verwacht niet datKamp daar veel haast mee zal ma-ken. „Niet alleen in Nederland,

maar in heel Noordwest-Europais het onderwerp zo controversi-eel geworden, dat hij er politiekzijn vingers nu niet aan zal willenbranden.”Daar komt volgens haar bij datKamp eerst nog eens goed moetnadenken over zijn strategie inhet vervolg van het debat. „Tot nutoe heeft Kamp vergunningen ver-strekt over de hoofden van men-sen heen. Dat heeft geleid tot gro-te maatschappelijke onrust. Inplaats daarvan had hij ook met delokale bevolking kunnen pratenen gemeentes nieuwsgierig kun-nen maken naar de voordelen.”Schaliegasvrij Nederland wachtde volgende stap van de minister

niet lijdzaam af. Het burgerinitia-tief probeert van schaliegas eenthema te maken bij de gemeente-raadsverkiezingen in maart. „Scha-liegas moet een onderwerp zijnin de Stemwijzers, plaatselijke po-litici moeten worden gedwongenom kleur te bekennen”, zegt Ats-ma. „Niet omdat zij boringen te-gen kunnen houden, maar alsgraadmeter voor de landelijke po-litiek. Als de kaart van Nederlandna de gemeenteraadsverkiezingengroen kleurt, zal Kamp zijn kno-pen hopelijk tellen.”

door Joeke Berg

UTRECHT – ’s Avonds urenlang ver-gaderen, in de weekenden stapelsdossiers doorspitten en tussendoorin contact blijven met de achter-ban. En dat tegen een vergoedingvanaf zo’n 4,50 euro bruto per uur.Gemeenteraadslid ben je niet voorhet geld.

Gemeenteraadsleden bepalen hetgemeentebeleid, controleren ofhet college van burgemeester enwethouders alle afspraken uit-voert en verdelen het budget.Maar anders dan burgemeester enwethouders doen de volksverte-genwoordigers in de raad hetwerk ‘erbij’ en krijgen ze geen sa-laris maar een vergoeding. De

hoogte daarvan hangt af van hetaantal inwoners van de gemeente.De Nederlandse Vereniging voorRaadsleden, Raadslid.nu, becijfer-de dat de vergoeding voor raads-werk in een kleine gemeente ge-middeld rond de 4,50 euro peruur ligt.Directeur Gerard Heetman: „Inde kleinste gemeenten verdienteen raadslid ongeveer 54 euro perweek. In een middelgrote gemeen-te ligt de vergoeding rond de 270euro en in gemeenten met meerdan 100.000 inwoners is dat 360euro per week. Daar staat 15 tot 20uur werk tegenover. In de viergrootste gemeenten ligt de vergoe-ding op 510 euro per week, maardaar moet dan ook geregeld over-dag worden vergaderd.”

De beroepsvereniging merkt datvooral in kleinere gemeenten debereidheid om raadslid te wordenafneemt. Maar de directeur heeftniet de indruk dat dat samen-hangt met de beloning. „Als jehet raadswerk voor je beroep zoudoen, zou je er al snel mee ophou-den. Mensen doen dit omdat zeiets willen betekenen voor de ge-meenschap. Maar eerlijk is eerlijk,het moet wel meer opleveren daneen fles wijn.”

Hoewel de vergoeding al jaren na-genoeg ongewijzigd is, blijkt uitonderzoek van Raadslid.nu dathet gemiddeld aantal werkurende afgelopen jaren met 20 procentis toegenomen. „Vooral de hoe-veelheid papierwerk is enorm.”Met de raadsverkiezingen van 19maart voor de deur, zet ProDe-mos alle zeilen bij om mensen teenthousiasmeren voor het raads-werk. De organisatie die burgersinformeert over de democratie enhen stimuleert daarin een actieverol te spelen, ontwikkelde daar-voor onder meer de websiteschuiltereenraadslidinmij.nl. Opdie site kunnen mensen die weloren hebben naar de functie, tes-ten of het werk past bij hun le-vensstijl. De test vraagt bijvoor-

beeld hoeveel vrije tijd een kandi-daat-raadslid te besteden heeft.Tussen 0 en 5 uur per week leverteen rood stoplicht op. Met meerdan 15 uur verdien je een groenlicht. Bereid om een dag minderte gaan werken? Daarmee scoorteen aspirant ook een ‘go’. Let wel:„De 8 uur die u overhoudt als ueen dag minder werkt, is meestalniet voldoende. De raadsvergoe-ding is vaak wel voldoende omhet financiële verlies te compense-ren.”In de drie maanden dat de websi-te in de lucht is, hebben ruim1.180 mensen getest of er stiekemeen raadslid in hen schuilt. Vol-gens ProDemos eindigde voor ver-reweg de meesten het stoplichtop groen of oranje.

door Paul Bots

MAASTRICHT/ROOSENDAAL – Neder-landers die met de trein naar Bel-gië reizen, kunnen vaak geld bespa-ren als ze hun kaartje bij de Bel-gische spoorwegen bestellen.

Een weekendretour voor twee per-sonen van Roosendaal naar Brus-sel-Zuid kost bij het NederlandseNS Hispeed 45,60 euro, terwijlhet Belgische NMBS Europe er29,60 euro voor rekent. Dat blijktuit een berekening van de websi-te treinreiziger.nl. De lage tarie-ven gelden alleen vanaf twee Ne-derlandse grensstations: Roosen-daal en Maastricht. Wie elders ver-trekt, kan vaak beter een NS-kaart-je naar de grens kopen en via in-ternet voor de rest van de reis eenBelgisch kaartje bestellen.Jongeren kunnen nog veel meerbesparen. In België bestaat voormensen tot 26 jaar de zogehetenGo Pass. Daarmee reis je voor 7,30euro vanuit Roosendaal of Maas-tricht naar elk Belgisch station.Volgens Hildebrand van Kuyerenvan treinreiziger.nl was er al lan-ger een prijsverschil, maar is datvergroot door de nieuwe Neder-landse ‘grenstoeslag’. Hoe verderje België in wil reizen, hoe aan-trekkelijker het wordt het kaartjebij de NMBS te bestellen. Wievan Amsterdam naar Brusselreist, bespaart 6,10 euro op een en-kele reis. Van Amsterdam naarAntwerpen scheelt het maar 3,30euro. Mensen die op één dag open neer reizen en na 9.00 uur ver-trekken, kunnen net zo goed ‘ge-woon’ een Nederlands kaartje be-stellen. Het Superdagretour datdan beschikbaar is, is net zo voor-delig als een Belgisch kaartje.Treinreizen naar Duitsland zijnsoms bij de NS en soms bij deDeutsche Bahn goedkoper. Meest-al wijken de prijzen niet erg af,stelt Van Kuyeren.

Verdediging wilvrijspraak Bruins

Van Miltenburgspreekt fractieleiders

Belg met tbs mag uitgezet

Stijging aantalpassagiers Schiphol

Kat toch niet dooddoor vuurwerk

Deel Friesland zonderstroom na explosie

Monumenten bijJoodse werkkampen

Beschermde aapjesin beslag genomen

Plaatselijkepolitici moetenwordengedwongen omkleur te bekennen

De laatste jaren is hetaantal uren dat een raadslidbesteedt aan raadswerkmet 20 procent gestegen

Hoe verder je België inmoet, hoe aantrekkelijkerhet wordt het kaartje bijde NMBS te bestellen

Willem Jan Atsma, stichtingSchaliegasvrij Nederland

Uitstel proefboren is nog geen afstelHet felle debat over schaliegas lijktmet uitstel van de proefboringengesloten. Maar dat is schijn.

� In Engeland, Polen en Roemeniëzijn al proefboringen gedaan naarschaliegas. In Roemenië zijn de bo-ringen al een aantal keren stilge-legd vanwege hevig protest. Ookin Engeland is veel verzet.

� Frankrijk en Duitsland hebben eenmoratorium op schaliegas; de lan-den willen geen proefboringen.

� In landen als Canada en de VSwordt al veel schaliegas gewon-nen. De VS streefden daardoor ditjaar Rusland en Saoedi-Arabiëvoorbij als energieproducent.

� Als gevolg van protest van mi-lieu-activisten zijn boringen inNew York echter stilgelegd. Ookin Californië is veel protest.

�

� September 2013: anti-schaliegas-protest op de Markt in Boxtel.foto John Schouten/PVE

�

AMSTERDAM

“

advertentie3 x 94

advertentie2 x 70

SCHALIEGASDISCUSSIE

‘Werk gemeenteraadslid moet meer opleveren dan fles wijn’

� Kamervoorzitter Anouchka vanMiltenburg foto HH

HAGEN

DEN HAAG

Treinkaartnaar Belgiëgoedkoperbij NMBS

OOK ELDERS OMSTREDEN

SCHIPHOL

AMERSFOORT

DOKKUM WESTERBORK

DEN HAAG

De LimburgerDAGBLAD


binnenland dinsdag 7 januari 2014

[HRM_AX: CR-PAGINAS <BIN0304> [MASTER] ... 07-01-14] Author:DPVOSSEBERG Date:06-01-14 Time:19:19

door Koen Verhelst

ROTTERDAM – De gemeente Rotter-dam onthoudt arbeidsmigranteneen burgerservicenummer (BSN)als zij zich willen inschrijven opeen adres waar al te veel mensenstaan geregistreerd. Volgens minis-ter Asscher van Sociale Zaken(PvdA), is deze controle vooraf instrijd met Europese regels.

In achttien gemeenten moetennieuwkomers die minder danvier maanden blijven, zich in-schrijven als niet-ingezetene.Voorheen was dat niet nodig.Daardoor bleven migranten on-zichtbaar voor de autoriteiten.Rotterdam, waar gisteren de eer-ste aanvragers langskwamen, zetals enige nóg een stap verder danalleen registratie.De gemeente controleert meteen

bij inschrijving of het opgegevenadres wel bestaat en of er niet teveel mensen in het betreffendehuis wonen. Klopt alles, dan gaatde aanvrager met een BSN naarhuis en mag hij aan het werk.Zo niet, dan houdt burgerzakenhet BSN achter. Als bij een volgen-de afspraak alles in orde is, krijgtde migrant zijn burgerservice-nummer alsnog.Volgens de Europese regels voorvrij verkeer mag een EU-burgerniets in de weg gelegd worden bijeen dergelijke aanvraag. MinisterAsscher van Sociale Zaken is dan

ook tegen de Rotterdamse werk-wijze. Die treft de migrant, enniet de huisjesmelker of het mala-fide uitzendbureau, vindt hij.Rotterdam hoopt overbewoningsneller op te merken, als blijkt dater op een opgegeven adres al tienanderen staan ingeschreven. „Demensen zelf zorgen niet voor over-last, maar de situatie waar ze inzitten, wel”, zegt Edwin Cornelis-se, woordvoerder van de Rotter-damse wethouder EconomischeZaken Hamit Karakus. „We rich-ten ons juist op de werkgever: deuitzendbureau’s die migrantennaar Nederland halen. Gisteren za-gen we veel werkgevers die hunmensen kwamen registreren.”Want zonder een BSN mogen demigranten niet werken: „Werkge-vers gaan daarom zorgen dat allesklopt, anders kunnen ze hun klan-ten geen mensen leveren.”

ROTTERDAM – De politie in Rotter-dam heeft vier jongeren aange-houden die worden verdacht vanbetrokkenheid bij een ernstigvuurwerkincident tijdens de jaar-wisseling. Ze zouden een parkeer-automaat hebben opgeblazen metvermoedelijk illegaal vuurwerk.Daarbij raakte een 14-jarige jon-gen zwaargewond door rondvlie-gende metalen onderdelen. Hetslachtoffer ligt nog steeds in kri-tieke toestand in een ziekenhuis.De verdachten zijn tussen 16 en19 jaar oud. Het zijn drie jongensen een meisje.De 14-jarige stond op een afstandvan ongeveer 40 meter te kijkenen werd aan zijn hoofd geraakt.Een vriend van hem bleef onge-deerd. Een 26-jarige man raaktedoor de explosie gewond aan zijnarm. Deze drie hadden volgens depolitie niets te maken met de vierverdachten.

SOEST – Ook dit jaar zijn er weerKoningsspelen. Vorig jaar dedenruim 1,3 miljoen scholieren van ba-sisscholen mee aan de eerste editievan deze speciale sportdag, dietoen plaatsvond ter gelegenheidvan de inhuldiging van koning Wil-lem-Alexander.

Het was toen een regenachtigevrijdag 26 april, die begon meteen soort nationaal scholierenont-bijt. Na afloop daarvan liepen desporthallen, schoolpleinen ensportvelden vol met sportendeschoolkinderen.Een van de drijvende krachtenachter de Koningsspelen isoud-tennisser Richard Krajicek.Zijn Richard Krajicek Foundationtekent samen met de JohanCruyff Foundation voor de coördi-natie van de sportdag.De Koningsspelen vinden dit jaarplaats op vrijdag 25 april. De in-schrijving begon gistermiddag inSoest.

Waarom opnieuw deze Koningsspe-len?Krajicek: „Het was het enthousias-me waarmee vorig jaar werd deel-genomen aan de dag dat ons deedbesluiten hiermee door te gaan.De dag was heel goed verlopenmet 1,3 miljoen kinderen van6.500 scholen. Het koningspaarwas ook heel enthousiast. De ko-ning was meteen bereid om ookdit jaar weer de opening te ver-richten. Het is de bedoeling datwe er een traditie van maken.”

Nu hebben scholen zelf al een ofmeer sportdagen. Wat voegt dezedag toe?Krajicek: „Het is vooral de geza-menlijkheid. Samen ontbijten, sa-men sporten. We zagen vorig jaardat scholen de samenwerkingzochten. Scholieren van tien totvijftien scholen die samen op hetsportveld stonden. Sport en spel.Samen in beweging. Daar gaat hetom.”

Na het ontbijt zullen de deelnemen-de scholieren een speciaal gecompo-neerd Kinderen Voor Kinderen-liedzingen en een dans uitvoeren. Wor-den hiermee de Koningsspelen opge-leukt?Krajicek: „Ja, maar het is een com-binatie. Het is toch ook weer diegezamenlijkheid. Samen een af-trap doen met zo’n lied waarmeewe een record proberen te verbre-ken. Dat staat op 15.000 kinderentegelijkertijd. Ik verwacht dat wedaar wel overheen gaan.”

Rekent de organisatie op weer 1,3miljoen deelnemers?Krajicek: „Vorig jaar was er eenspeciale aanleiding, de inhuldi-ging van de nieuwe koning. Ikdenk niet dat we zoveel deelne-mers als in 2013 zullen krijgen,maar we gaan wel uit van even-veel enthousiasme om mee tedoen. En wat het weer betreft: hetkan niet slechter zijn dan vorigjaar.”

door Saskia Wassenaar

AMSTERDAM – Een jongen balan-ceert met gestrekt lijf tussen detoiletpot en de badkamerdeur. On-dersteboven. Het is een selfie diein één oogopslag duidelijk maaktwat er mis is met de selfie-wed-strijd, de nieuwste trend op on-der meer Twitter en Facebook. Deacrobatische toeren die sommigejongeren uithalen om met hunmobiel een zo spectaculair moge-lijk zelfportret te maken, zijn

soms levensgevaarlijk.Voor zo’n zelfportret is een spie-gel nodig. Daarom worden veelselfies op het toilet of in de badka-mer geschoten. En juist daar kunje hard vallen.In de paar dagen dat selfie gamesbestaan, maken Amerikaanse me-dia melding van twee overledenjongeren. De een overleed aaneen gebroken nek, de ander aande hoofdwond die hij overhieldaan een val op het toilet.De trend doet in dat opzicht den-

ken aan planking, in 2011 eentrend. Jongeren lieten zich fotogra-feren, terwijl ze met gestrekt lijfbalanceerden, bijvoorbeeld tussentwee stoelen, of twee balkons.Ook daarbij vielen doden. „Hetjongerenbrein is nog in ontwikke-

ling, dat duurt ongeveer tot je25ste. Daardoor kunnen ze risico’sniet goed inschatten”, zegt jonge-renonderzoekster Nicolien Scheer-man van bureau YoungWorks.„Daar kan bijkomen dat ze bij eenvriendengroep willen horen endaarom stoer doen, ook dat kaneen trigger zijn.”Het twitteraccount@SelfieOlympics is nog maar eenpaar dagen oud en heeft al 97.000volgers. De Facebookpagina SelfieGame 2014, ook maar een paar da-gen oud, telt 49.000 likes. Dat isveel. Andere social media als Insta-gram en Tumblr laten eenzelfdebeeld zien. Jongeren beoordelenelkaars foto’s daar niet alleen opde acrobatische toeren die zijn uit-gehaald, ook creativiteit wordt be-langrijk gevonden. Het meisje dat

van de badkamer een compleetstrand heeft gemaakt en de jon-gen die in een tussen de deurpostgeklemde kayak zit met peddel inzijn hand en palmboom op devoorgrond oogsten respect vanwe-ge hun creativiteit.Selfie was het woord van 2013,maar is met dit nieuwe fenomeenook helemaal van 2014. De onder-zoekers van YoungWorks voor-zien voor dit jaar wel een trend-breuk. Scheerman: „We verwach-ten dat de selfies zullen wordenopgevolgd door de healthies. Jonge-ren gaan bewuster leven, betervoor hun lijf zorgen en vanuit diegedachte bijvoorbeeld foto’s vansapjes en yoga posten.”

mijnkrant.nl/multimediaKijk online voor meer selfies

door Dick Hofland

SCHIPHOL – Prachtige stranden enschitterende cultuur, maar ookonthoofde mensen langs de wegof hangend aan een brug. Mexicois een land met een gespleten ge-zicht. „Er is geen enkel land in datwerelddeel dat zo veelzijdig endubbelzinnig is”, stelt Wil Pan-sters.Zeker twee keer per jaar bezoekthij, hoogleraar Latijns-Amerikaen in het bijzonder Mexico, hetland met zijn zonovergoten stran-den, historische tempels enbloeiende economie. „Maar als jehet alleen dáárover hebt, schets jeeen vertekend beeld.”De afgelopen vijf, zes jaar, zegthij, ging het alleen maar overdrugs en moorden. „Maar het lijktwel of de Mexicanen en de inter-nationale media hebben beslotenom daar niet meer over te praten.Alsof het probleem is opgelost”,zegt Pansters.Niets is minder waar. Op Schip-hol is enkele dagen geleden detopman opgepakt van het drugs-kartel Los Entrax, genaamd naar

de dodelijke ziekte miltvuur. Datricht de aandacht weer eens op devele drugskartels in Mexico.Het land ligt op de handelsroutevoor cocaïne en chemische drugsvanuit Zuid-Amerika naar de Ver-enigde Staten. De Mexicaanse kar-tels voeren niet alleen onderlingmaar ook met leger en politie eenstrijd op leven en dood om dedrugshandel te controleren. Daar-bij deinzen ze niet terug voor ex-treem geweld, waar ook burgers,inclusief toeristen, het slachtoffervan worden.Niet voor niets stelt het ministe-rie van Buitenlandse Zaken datreizigers in heel Mexico extra

waakzaam moeten zijn, ook in po-pulaire toeristische plaatsen. Hetgevaar van zware criminaliteitligt er dagelijks op de loer.Het weerhoudt reisbureaus er ech-ter niet van het land aan te prij-zen voor een ideale rondreis of on-gekende strandvakantie. „Wij kij-ken wel degelijk eerst naar de vei-ligheid voordat we een reis naarMexico aanbieden”, zegt JudithScholte, oprichter van Het anderereizen. Dit bureau is gespeciali-seerd in reizen voor backpackersen mensen die in Mexico ontwik-kelingswerk willen doen ofSpaans willen leren.„De meesten willen voor langere

tijd naar Mexico en daarom onder-zoeken wij constant waar we zewel en niet naartoe kunnen stu-ren”, zegt Scholte. In de meestegevallen zijn dat badplaats PuertoEscondido en Oaxaca, een histori-sche stad ten zuiden van MexicoStad. Daar is het volgens het reis-advies van Buitenlandse Zaken ge-regeld onrustig door stakingen endemonstraties, waarbij doden engewonden vallen. Scholte volgtdergelijke adviezen – ‘ik ken zeuit mijn hoofd’ – niet of nauwe-lijks. „Want dan kun je bijna ner-gens meer naartoe. Al adviserenwe onze reizigers natuurlijk welom niet aan dergelijke activitei-

ten deel te nemen.”Pansters wijst er op dat de onvei-ligheid zich weliswaar als een olie-vlek over Mexico heeft verspreid,maar dat er ook gebieden zijnwaar het moordcijfer hetzelfde isals in Nederland. „Het noorden isdaarentegen net een oorlogsge-bied. En zelfs Acapulco is inmid-dels erg onveilig, omdat het eenbelangrijke haven voor in- endoorvoer van drugs is geworden.Terwijl dat dus decennia lang eenparadijselijk oord was.”

Wij kijken weldegelijk eerst naarde veiligheidvoordat we eenreis aanbieden

We verwachtendat de selfieszullen wordenopgevolgd doorde healthies

Judith Scholte, oprichtster Hetandere reizen

Aan de eerste editie vande Koningsspelen dedenvorig jaar 1,3 miljoenbasisscholieren mee

Minister Asscher is tegenhet weigeren van een BSN.Het is in strijd metEuropese regels

JongerenonderzoeksterNicolien Scheerman

Het is een instanthit op social media: deselfie-wedstrijd. Haal capriolen uit enmaak een zelfportret met je mobiel.

Mexico wordt nogvolop aangeprezenals vakantieland.Maar het ministeriemaant wel totwaakzaamheid.

� Selfie was het woord van 2013.Het zelfportret-met-mobiel maaktin 2014 een doorstart met selfiegames, in een paar dagen tijd uitge-groeid tot een fenomeen onderjongeren.

“

�

� Toeristen beklimmen een maya-tempel in de jungle bij het Mexi-caanse Riviera Maya. foto HH

�

“

Vier tienersaangehouden navuurwerkongeval advertentie

2 x 118

Rotterdam houdt BSN EU-migrantachter als huis overbewoond blijkt

Selfie-games zijn hot en link

� Richard Krajicek foto Pim Ras/HH

Tweede Koningsspelen wegens enthousiasme

Mexico: mooi maar gevaarlijk

De LimburgerDAGBLAD


binnenland dinsdag 7 januari 2014

[HRM_AX: CR-PAGINAS <BUI0102> [MASTER] ... 07-01-14] Author:DPDOLLE Date:06-01-14 Time:20:28

Afghaanse terroristen hebben een8-jarig meisje een bomgordel om-gedaan en op de politie afge-stuurd. Het kind werd opgemerktdoor een Afghaanse soldaat en te-gengehouden voordat ze de bomkon laten ontploffen, meldde gis-teren een woordvoerder van hetAfghaanse ministerie van Binnen-landse Zaken. Het in verwardetoestand verkerende meisje ismeegenomen. Volgens de politiegaat het om een zusje van een Ta-libancommandant. Hij zou haarde aanval hebben opgedragen. Deaanslagpoging gebeurde zondagin de provincie Helmand, in hetzuiden van het land.

De Duitse bondskanselier An-gela Merkel heeft bij een lang-laufongeluk in Zwitserlandeen breuk in haar bekken opge-lopen. De komende drie wekenmoet ze daardoor reizen en bij-eenkomsten afzeggen. De 59-ja-rige Merkel kwam ten val tij-dens haar wintersportvakantiein Engadin in de Zwitserse Al-pen. Het ongeluk gebeurde vo-rige week al. De bondskanse-lier dacht in eerste instantiedat ze haar bekken slechts ge-kneusd had. Pas later bleek datde blessure toch iets ernstigeris. Merkel kan vanuit huis ge-woon doorwerken.

Groot-Brittannië moet nogeens 25 miljard pond, ruim 30miljard euro, aan bezuinigin-gen doorvoeren om het begro-tingstekort te dichten, aldus dede Britse minister van Financi-ën George Osborne gisteren.De bezuinigingen zouden nade verkiezingen van 2015 wor-den doorgevoerd als de Conser-vatieven van premier Cameronzouden worden herkozen. Os-borne had al eerder ‘omvangrij-ke’ kostenbesparingen aange-kondigd. Het grootste gedeeltevan de bezuinigingen zou moe-ten worden gehaald uit kortin-gen op sociale voorzieningen.

door Rik Goverde

RABAT – Een hoogzwangere, donke-re vrouw wringt zich huilend naarbinnen, door de deur van een klei-ne hal in Rabat. Achter haar: hon-derden dringende lotgenoten. Zegrijpt haar buik vast, trekt een pijn-lijk gezicht en zakt neer op eenstoel. Vrijwel meteen breekt eenverzuchting door. Ze is binnen, bijde dienst Vreemdelingenzaken vanMarokko.

De vrouw heeft een formulier inhaar hand gedrukt gekregen. Daar-mee én een vingerafdruk mag zeop een vastgestelde datum eenverblijfsvergunning aanvragen inMarokko. Zodra ze die heeft, kanze legaal werken, kan haar kindstraks naar school, heeft ze rechtop gezondheidszorg.De hoogzwangere vrouw is eenvan de duizenden illegale migran-ten die zich sinds 1 januari van ditjaar van dit jaar melden bij de ver-schillende Bureaus des Etrangers inMarokko. Op zoek naar een legaalbestaan in Marokko.In september vorig jaar kondigdekoning Mohamed VI aan dat eriets moest veranderen voor de ille-gale migranten in zijn land. Ze le-ven vaak onder barre omstandig-heden in bossen of in buitenwij-ken van steden. Ze worden somsopgejaagd door de politie en uitge-buit door werkgevers.De koning droeg zijn regering opmet nieuw beleid te komen;prompt kondigde Marokko in no-vember een ‘generaal pardon’ afvoor de naar schatting 25.000 tot40.000 illegale migranten die inhet land wonen. De meeste vanhen zijn sub-Saharianen (maar erwonen ook duizenden Filippij-nen) die op weg naar een beter le-ven in Europa zijn gestrand in Ma-rokko. Mede door het afgekondig-de generaal pardon is Marokko

van een doorgangsland steedsmeer een bestemmingsland aanhet worden.Er stonden gisterochtend zekerduizend mensen in de 400 meterlange rij te wachten om een for-mulier te bemachtigen, de eer-sten al vanaf een uur of vijf. Ze

hebben jaren op dit moment ge-hoopt; daarom ontstaat er eenkleine stormloop als de deur vanhet kantoor open gaat.Onder de wachtenden gaat het ge-rucht dat iedereen automatischeen verblijfsvergunning krijgt.Dat klopt niet; er zijn wel degelijkvoorwaarden. Aanvragers moetenaan kunnen tonen dat ze langerdan vijf jaar in Marokko wonen,al twee jaar vast werk hebben,twee jaar met een Marok-kaan(-se) zijn getrouwd, of vierjaar met een legale inwoner vanMarokko. Ook ernstige zieke ille-galen maken kans.Uiteindelijk beslist een specialecommissie, die ook zaken bekijktvan mensen die niet aan de voor-waarden voldoen. Tegen die be-slissing is nog beroep mogelijk.Een van de wachtenden in Rabat

is de 33-jarige Angolees Duvall,die zegt al iets meer dan drie jaarin Marokko te wonen. „Ik heb ineen callcentre gewerkt en dat kanik aantonen.” Hij laat een bedui-meld briefje zien. „Ik hoop dat ikeen kans maak op een legale sta-tus hier. Of ik daarna door wilnaar Europa? Dat wil ik wel probe-ren, ja.”Maar dat is nu juist wat ‘Europa’probeert te voorkomen; de EU be-taalt Marokko fors om migrantenbuiten de deur te houden. Zo’n140 miljoen in de afgelopen perio-de, schreef EU-commissaris Ste-fan Füle onlangs in The Guardian.Geld dat volgens hem vooral be-doeld is om de situatie van de ille-galen in Marokko te verbeteren.Maar het EU-geld wordt wel dege-lijk ook gebruikt om de grenzenrond de Spaanse enclaves Ceuta

en Melilla aan de noordkust vanMarokko strenger te beveiligen.Migranten proberen, soms methonderden tegelijk, de hekken tebestormen. In de havenstad Tan-ger vielen de afgelopen maandenzeker drie doden tijdens politieac-ties. Maar die zorgen zijn even ver-geten, in de rij in Rabat. De wach-tenden hebben de vaste overtui-ging dat ze over een paar maan-den, als de procedure is afgerond,legaal zullen zijn.„Ik hoef niet meer naar Europa,daar is het crisis”, zegt een 32-jari-ge Nigeriaan. Hij woont met zijnvrouw en kind in Rabat. „Tienjaar geleden ben ik naar Marokkogekomen. In de tussentijd ben iktwee jaar in Spanje geweest, datwas zwaar. Ik was handelaar in au-to-onderdelen, dat wil ik in Ma-rokko ook gaan doen.”

BAGDAD – Premier Nuri al-Malikivan Irak heeft de inwoners vanFalluja opgeroepen opstandelin-gen van de Islamitische Staat vanIrak en de Levant (ISIS) – die metterreurbeweging al-Qaeda verbon-den zijn – uit de stad te verdrij-ven. Zo lopen zij niet het risicoslachtoffer te worden van de ge-vechten die zullen ontstaan alshet leger de stad intrekt, liet depremier in een tv-verklaring we-ten.Zo’n militair offensief zou al bin-nen enkele dagen kunnen plaats-vinden. Veiligheidsfunctionaris-sen zeggen dat Maliki, die naastpremier ook legerleider is, daar

nog even mee wacht zodat de in-woners meer tijd hebben om derebellen zelf uit de stad te verdrij-ven. „Daar is geen specifieke dead-line aan verbonden, maar we heb-ben het over een kwestie van da-gen. Meer tijd betekent meerkracht voor terroristen”, alduseen legerofficier. De sjiitische Ma-liki krijgt meestal echter weinigsteun van het soennitische Fallu-ja.ISIS heeft belangrijke delen vanFalluja ingenomen. De militiemaakt gebruik van de haat diesoennieten koesteren tegen dedoor de sjiitische meerderheid ge-leide regering van Maliki.

door John Jas

PYONGYANG – Hij was de primadonna van het basketbal. Nu is hijde bad boy van de Korea-diploma-tie en speelt Dennis Rodman (52)met ex-collega’s morgen een dooreen goksite gesponsord partijtjeop het verjaardagsfeestje van KimJong-un, de almachtige leider vaneen land waar normaal gesprokenheel weinig te vieren valt.

Amerikanen schudden het hoofd.Dennis Rodman was tijdens zijncarrière van zo’n 20 jaar the manyou love to hate. Een van de besteen meest besproken professionalsin de hoogste basketbalcompeti-tie van Noord-Amerika. Op zijnzachtst gezegd een kleurrijk fi-guur, niet in de laatste plaats van-wege zijn wisselende haarkleuren zijn voorliefde voor drama.Ooit verscheen hij in trouwjurkom een boek te promoten.Bijna een jaar geleden bezochtRodman voor het eerst Kim, dedictator van Noord-Korea. Inmid-dels is hij al drie keer op visite ge-weest. Kim is een groot fan vanbasketball en ook van Rodman.Het tweetal is inmiddels nogal opelkaar gesteld. Dusdanig dat Rod-man spreekt van een ‘vriend voorhet leven’. En tot afschuw vanzijn landgenoten zegt hij ook nog:„Noord-Korea is eigenlijk nietzo’n slecht land als veel mensenin de media zeggen.”De ex-speler gaat voorbij aan deconcentratiekampen in het land

en een bevolking waarvan 80 pro-cent, zo’n 16 miljoen mensen, re-gelmatig honger lijdt.Kim heeft zijn oom en jarenlangevertrouweling, Jang Song-thaek,nog onlangs na een showproces la-ten executeren omdat hij zich tebuiten zou zijn gegaan aan ‘cor-ruptie en decadentie’. Gevraagd

om commentaar door media in deVS bleef het van de kant van Rod-man stil. Veel werd er ook nietvan hem verwacht, aangezien hijzich morgen, op de 31e verjaardagvan Kim, weer in Noord-Koreameldt met een all-star team vooreen demonstratiewedstrijd. On-der de spelers die meekomen: VinBaker, Cliff Robinson en KennyAnderson.Rodman is niet door Washingtongestuurd. Het State Department,het Amerikaanse ministerie vanBuitenlandse Zaken, verklaart dathij als privépersoon optreedt. Welwordt de vriendschap met interes-

se gevolgd zeggen anonieme bron-nen aan de New York Times, om-dat de Amerikanen gewoon heelweinig van de Noord-Koreaan af-weten. Met enige regelmaat bo-vendien worden Amerikaanse be-zoekers aan Noord-Korea vastge-zet en moet er een delegatie diekant op om ze vrij te krijgen.Rodman zelf noemt zijn reisjesnaar Pyongyang ‘basketbal-diplo-matie’. Hij kijkt er naar uit ‘nieu-we relaties te ontwikkelen’ die er-in resulteren dat hij en zijn teamvaker kunnen langskomen.De hele onderneming wordt ge-sponsord door de Ierse internet-goksite Paddy Power die een repu-tatie heeft van het zichzelf in dekijker spelen. Tijdens het laatsteconclaaf werd Rodman gechar-terd om in Rome in een soortpausmobiel rond te rijden. Er kontoen gewed worden op de kansdat er een zwarte kerkleider zouworden verkozen.De gevluchte Noord-KoreaanShin Dong-hyuk schreef Rodmanvorige maand een brief met hetverzoek zich eens echt in te zet-ten voor zijn landgenoten. Shin isgeboren in Kamp 14, waar men-sen zonder proces levenslang op-gesloten worden als een familie-lid, bijvoorbeeld een oom, zichkritisch over het regime van Kimuitlaat. Shin: „Het is uw rechtdaar dure drankjes (met Kim) tedrinken... maar als u samen ple-zier heeft, probeer dan te denkenaan wat hij en zijn familie hebbengedaan en nog steeds doen.”

SEOUL – Het verhaal dat de oomvan de Noord-Koreaanse leiderKim Jong-un is verscheurd doorhonden, is waarschijnlijk bedachtdoor een satiricus op Weibo, deChinese variant van Twitter. HoeJang Song-thaek wel is geëxecu-teerd, blijft onduidelijk.De online actieve satiricus Pyong-yang Choi Seongho, of iemanddie hem nadoet, plaatste op 11 de-cember een bericht waarin stonddat de oom naakt in een kooi met120 uitgehongerde jachthondenwas gegooid, terwijl Kim Jong-untoekeek. Die post is inmiddels290.000 keer gelezen.De krant Wen Wei Po, die ban-den heeft met de Chinese Com-munistische Partij, nam het ver-haal een dag later over. De in Sin-gapore gevestigde krant TheStraits Times pikte het nieuwsbijna twee weken later op. Daarnaging het als een lopend vuurtjedoor Amerikaanse en Europesemedia.Kim Kyong-hui, de vrouw van degeëxecuteerde Jang Song-thaek,zou inmiddels ook dood zijn. Vol-gens de Zuid-Koreaanse krantChosun Ilbo zou ze overledenzijn aan een hartaanval of doorzelfmoord. The Daily NK, een van-uit Japan opererende dissidentekrant, meldt dat ze hartklachtenkreeg nadat haar man uit de gra-tie viel. Ook zou ze al jaren proble-men hebben met alcohol en lij-den aan depressie na de zelf-moord van haar dochter in 2006.

Merkel breekt bekkenbij langlaufongeluk

Afghaans meisje (8)met bomgordel gestopt

Miljardenbezuinigingin Groot-Brittannië

Of ik met eenlegale status doorwil naar Europa?Dat wil ik welproberen, jaDuvall, illegale Angolees

Noord-Korea is eigenlijkniet zo’n slecht land als inde media wordt gezegdDennis Rodman

Een stormloop vanillegalen gisteren bijde immigratiedienstvan Marokko.Europa betaalt deverblijfsvergunning.

� Zeker duizend mensen proberen in Rabat een formulier voor een verblijfsvergunning te bemachtigen. foto Rik Goverde

“

advertentie5 x 190

Rodman ‘vrolijkt’ feestje Kim op

KABUL‘Inwoners Fallujamoeten ISIS verdrijven’

“

� Dennis Rodman bij een persconferentie enkele jaren geleden. foto HH

BERLIJN LONDEN

‘HondenverhaalKim Jong-unsatire Weibo’Run op pardon in Marokko

De LimburgerDAGBLAD


buitenland dinsdag4 juni 2013

[HRM_AX: CR-PAGINAS <BUI03> [MASTER] ... 07-01-14] Author:DPVOSSEBERG Date:06-01-14 Time:19:21

NEW YORK – In de Verenigde Statenis grote ophef ontstaan over een13-jarig meisje dat door artsen her-sendood is verklaard.

De artsen maakten aanstalten omhaar van de beademing te halen,maar de familie van Jahi McMathwilde dat absoluut niet en staptenaar de rechter. Die benadruktedat artsen haar niet zonder toe-stemming van de apparatuurmochten halen en dat de moederzeggenschap heeft over het meis-je. Zondagavond heeft de familiehet meisje uit het ziekenhuis ge-haald, maar waar ze haar naartoehebben gebracht is niet duidelijk.

Volgens familieleden zijn zij na-melijk meerdere malen bedreigden willen zij zichzelf en de tienerbeschermen. Het meisje was bijvertrek wel aangesloten aan bea-demingsapparatuur, maar nietaan de voedingssonde. Ook werdze begeleid door medici. McMathging op 9 december onder hetmes in Oakland (Californië) om

haar amandelen en wat weefsel telaten verwijderen in verband methaar slaapapneu (ademverstoringtijdens de slaap). Door complica-ties kreeg ze onder meer een hart-stilstand en een hersenzwelling.Drie dagen later verklaarden art-sen haar hersendood. Volgenshen is er geen enkele kans dat detoestand van het meisje verbetert.Toch bood een particuliere zorgin-stelling in New York aan haar tewillen verzorgen, indien de fami-lie daarom vraagt. Kennissen vanMcMath hebben in 9 dagen48.000 dollar verzameld voor deverhuizing en verdere verzorgingvan het meisje.

KAMPALA – Sinds het begin vanhet geweld in Zuid-Sudan half de-cember zijn al bijna 20.000 men-sen de grens met Uganda overge-stoken. Het Rode Kruis denkt dathet aantal vluchtelingen nog flinkgroeit, aangezien het einde vanhet conflict in het land nog nietin zicht is.„We rekenen erop dat het er snel30.000 zullen zijn, aangezien bin-nen Zuid-Sudan al zo’n 200.000mensen ontheemd zijn”, alduseen woordvoerder. Hoelang hetnog duurt voordat dat aantalwordt bereikt, is niet duidelijk.Overigens riep China, de grootsteinvesteerder in de Zuid-Sudanese

olie-industrie, de vechtende par-tijen gisteren op de wapens neerte leggen. „We willen een onmid-dellijk einde aan de vijandigheiden het geweld”, zei de Chinese mi-nister van Buitenlandse Zaken,Wang Yi. China zal zoveel moge-lijk helpen om de stabiliteit tedoen wederkeren, beloofde hij.Door de onrust ligt 20 procentvan de olieproductie in Zuid-Su-dan stil.Vertegenwoordigers van de strij-dende kampen zouden gisterenvoor het eerst met elkaar om tafelgaan voor vredesoverleg, maar datging om onduidelijke reden nietdoor.

door onze correspondentFrans van den Houdt

NAROK – Annet Nenkai, 12 jaaroud, hangt ‘het mes’ boven hethoofd. Evenals Agnes Nakea van13 en duizenden leeftijdsgenoot-jes. Het mes dat hen voor het le-ven verminkt.Beide meisjes hebben net hun la-gere schooltijd afgesloten in deKeniaanse hoofdstad Nairobi ende lange vakantie die ze bij hunouders in Masaï-land gaan door-brengen zou hen vrolijk moetenstemmen. Maar Nenkai en Nakeazijn doodsbang en willen nietnaar huis. „Mijn ouders en groot-ouders hadden het in de laatste va-kantie over niks anders”, zegt Na-kea. „Ze houden vast aan de tradi-tie dat Masaï-meisjes besnedenmoeten worden voordat ze kun-nen trouwen. Maar ik wil niettrouwen, ik wil doorleren.”Nenkai herinnert zich nog goedwat er jaren geleden met haaroudere zus gebeurde. „Ze probeer-de zich te verstoppen. Zeschreeuwde dat ze niet wilde,maar ze dwongen haar.”Een oud vrouwtje uit het dorpvoerde de besnijdenis uit. „Mijnzus gilde van de pijn. Ze bloeddehevig. Dagenlang.” Nenkai heeftverhalen gehoord over dronkenvrouwen die een bot, roestig mesgebruiken of zelfs een stuk glas.„Ik zal me koste wat kost verzet-ten.”Julius Ngako, kinderambtenaar inMasaï-district Narok, zegt dat zijnafdeling de afgelopen weken tien-tallen verontruste telefoontjesheeft gekregen van jonge meisjesdie bescherming zoeken tegenhun ouders. Maar Ngako staat vrijmachteloos, ook al is vrouwenbe-snijdenis bij wet verboden.Toen een rechter in Narok enkelejaren geleden een man en vrouwtot tien jaar cel veroordeelde voor

de dood van een 12-jarig meisje,dat doodbloedde, hoopte menig-een dat dit besnijders zou af-schrikken. Maar die hoop bleek ij-del. Ook al had de rechter bena-drukt dat het volgens de kinder-wet van 2001 verboden is ‘kinde-ren te onderwerpen aan vrouwen-besnijdenis, kindhuwelijken of an-dere culturele rituelen’.„Ze doen het nu niet langer in hetopenbaar, maar in het geheim”,verzucht Agnes Pareyio van het

Tasaru Ntomonok Centrum, eenopvanghuis voor meisjes die aanhet besnijdenis-ritueel willen ont-snappen. „Nu het snijseizoenvoor meisjes van 9 tot 15 jaar isaangebroken, lopen ze soms da-genlang zonder water of voedsel,om mijn opvanghuis te bereiken.”Sinds de oprichting van het cen-trum in 1999 zijn zeker 800 jongevrouwen gered.Dat ging niet over rozen. Pareyio:„Je moet continu opboksen tegeneen eeuwenoude traditie die doorde meeste Masaï nog altijd in erewordt gehouden.” Een tierendevader die dreigde zijn dochter tezullen vermoorden kreeg van dedirectrice te horen dat ‘je daneerst met mij zult moeten afreke-nen’.Pareyio werd op 14-jarige leeftijdzelf tegen haar wil besneden – ‘af-schuwelijk en zeer pijnlijk’ – waar-na ze werd uitgehuwelijkt aaneen oudere man. Door haar hoofdspookte alsmaar de vraag ‘waar-om deze lijdensweg, in plaats van

goed onderwijs voor het huwe-lijk?’ Als Masaï-meisjes dan tocheen ritueel tot volwassenheidmoeten ondergaan, dan heeft Pa-reyio wel een alternatief: eentwee weken durende ceremonieom hen te overladen met cadeau-tjes, kralen en traditionele kle-ding en hen waardevolle informa-tie te geven over gezondheid enonderwijs. „Als ze niet besnedenworden, kunnen ze ook niet veelte jong worden uitgehuwelijkt.”

Het zijn niet alleen de Masaï dievasthouden aan ‘de verminkingvan vrouwen’, stelt actiegroepWomen Rights Institute for Peace(Wrip). Ook onder stammen alsde Pokot, Samburu en Meru komtvrouwenbesnijdenis nog altijdvoor. In Oost-Pokot zijn dezemaand honderden meisjes aan debeurt en tot grote woede vanWrip is het een lokale politicus,die ook zijn eigen dochters laat be-snijden, die de ceremonie bij hemthuis organiseert.„Deze man moet onmiddellijk decel in”, fulmineert activiste EllenMbiti. „Vrouwenverminking is ge-organiseerde misdaad tegen demeest kwetsbare groepen in onzesamenleving. Daar moeten wemassaal tegen in opstand komen.Want als politici zelf meedoen,hoeven we van de overheid wei-nig te verwachten.”

Mijn zus gilde vande pijn. Ze bloeddedagenlang hevig.Ik zal me koste watkost verzetten

Je moet opboksentegen eeuwenoudetraditie die door deMasaï in ere wordtgehouden

Annet Nenkai, 12 jaar

De familie heeft het meisjeuit het ziekenhuis gehaalden naar een onbekendeplek overgebracht

Hulpverleenster Agnes Pareyio

Masaï-meisjes van 9tot 15 jaar lopengrote kans opbesnijdenis als zevoor vakantie naarhuis terugkeren.

“

�

“

� Een Masaï-meisje wordt tegenhaar zin versierd voor een gedwon-gen huwelijk. foto HH

Ophef over door artsen hersendoodverklaarde Amerikaanse tiener

Zuid-Sudanezen op devlucht naar Uganda

‘Snijseizoen’ Masaï-meisjes

De LimburgerDAGBLAD


buitenland dinsdag4 juni 2013

[HRM_AX: CR-PAGINAS <VERDIEPING0102> [MASTER] ... 07-01-14] Author:DPDOLLE Date:06-01-14 Time:19:29

door Annemieke van Dongen

In Rio de Janeiro werden oververhit-te klanten in een winkelcentrumper ongeluk getrakteerd op een ver-koelende douche. Met temperatu-ren tegen de 50 graden in de Brazili-aanse hoofdstad, was het in hetwinkelcentrum zo heet dat de

sprinklerinstallatie automatisch aan ging.Ook buurland Argentinië kampt met eenhittegolf, de ergste in meer dan honderdjaar. Omdat het verouderde elektriciteits-net van de stad niet is berekend op zoveeloverwerkende airco’s, wordt Buenos Airesgeplaagd door stroomstoringen. Tiendui-zenden mensen brachten de feestdagen ernoodgedwongen zwetend in het donkerdoor.Het contrast met het noorden van Amerikakan haast niet groter zijn. In het noordoos-ten van de Verenigde Staten en Canadalegt de kou al dagen grote delen van hetopenbare leven plat. Duizenden vluchtenzijn geannuleerd, auto’s vroren vast in destraten en sneeuwstormen ontregelden hetopenbaar vervoer. In Chicago was de ge-voelstemperatuur gisteren min 33 gradenCelsius. In Minnesota, een staat die welwat kou gewend is, moesten alle scholie-ren thuisblijven; iets wat in 17 jaar niet isgebeurd. In het Canadese Newfoundlandkwamen tienduizenden mensen zonderstroom te zitten, nadat sneeuw kortslui-ting had veroorzaakt in een transformator-huisje.Het dieptepunt moet volgens meteorolo-gen echter nog komen. Door de ‘ongeloof-lijk sterke stroom ijskoude lucht uit hetpoolgebied’ kan de gevoelstemperatuur

vandaag in het noorden van de VS dalentot zo’n min 50 graden Celsius. Wie zichbij die temperaturen buiten de deur waagt,riskeert serieuze onderkoeling. Bij min 45graden kan onbedekte huid binnen vijf mi-nuten bevriezen, waarschuwen deskundi-gen op CNN. Zij raden mensen aan om bin-nen bij de kachel te blijven.In Nederland hoeft de kachel amper te wor-den gestookt. Op de zachtste plek, inNoord-Brabant, werd gisteren 14,7 gradengemeten. Met 14,5 graden in De Bilt washet de warmste 6 januaridag ooit. Ook inde buurlanden is het uitermate zacht. Zo isop de skipistes in het Duitse Winterbergnog maar weinig sneeuw te bekennen.Het zachte winterweer in Nederland en derest van Noordwest-Europa houdt verbandmet de kou in Noord-Amerika, zegt kli-maatonderzoeker Rein Haarsma van hetKNMI. „Oorzaak is de straalstroom, de zeersterke wind die op 5 kilometer hoogte vanNoord-Amerika naar Europa waait. In hetoosten van de VS brengt die koude luchtvan noord naar zuid. Boven de Atlantische

Oceaan maakt de straalstroom een slinger-beweging. Hij bereikt het Europese conti-nent vanuit Zuidwestelijke richting. Vandaaruit worden warme lucht en stormenaangevoerd.”Vooral Groot-Brittannië heeft de laatsteweken last van harde wind en overstromin-gen. Afgelopen maand was de stormachtig-ste december sinds de Britse weerstatistie-ken worden bijgehouden. Twee mensenkwamen om toen ze de zee in werden ge-blazen. Zaterdagavond verdronk een mandie met zijn invalidenwagentje in een ri-vier was gewaaid. Omdat het zo nat is, kanregenwater niet meer weg. In combinatiemet de harde wind en hoge golven waar-schuwt de Britse KNMI daarom ook ko-mende dagen voor overstromingen. Voorallangs de kust en aan de oevers van de Tha-mes blijft het oppassen geblazen.Een verband tussen de ongebruikelijkeweersomstandigheden in Noordwest-Euro-pa en Noordoost-Amerika enerzijds en deextreme hitte in Zuid-Amerika anderzijdsis er niet, zegt Haarsma. „Op het zuidelijkhalfrond is het nu zomer. Het weer daarheeft nauwelijks iets met dat op het noor-delijk halfrond te maken.”De klimaatonderzoeker raakt overigensniet opgewonden van de huidige weerbe-richten. De hittegolf in Zuid-Amerika, hetextreem zachte winterweer in Noord-west-Europa en de barre kou in de VS:voor een veranderend klimaat is het vol-gens hem geen bewijs. „Ik heb niet hetidee dat er iets heel dramatisch aan dehand is. Elk seizoen zijn ergens in de we-reld wel voorbeelden te vinden van ex-treem weer. Maar als dat in de VS gebeurt,haalt het bij ons prominenter het nieuws.”

Een vermiste Amerikaan is dankzij eenfoto in een krant herenigd met zijn fami-lie. De 20-jarige man was op nieuwjaars-dag van huis weggegaan en spoorloosverdwenen. Familieleden maakten zichernstig zorgen, maar vonden hem terugdoordat hij zondag op de voorpaginavan de krant USA Today stond, ter illus-tratie van een artikel over de bittere koudie de VS teistert.De man was weggelopen van huis in Ro-chester in de staat New York en honder-den kilometers verderop in Washingtonop straat beland. Op de foto zat hij meteen deken om zich heengeslagen bij een

rooster waar warme lucht uit komt. Defamilie zocht contact met de fotografevan persbureau AP die de foto had ge-maakt.Zij ging vervolgens naar hem op zoek,samen met vrienden van de familie. Dezoektocht verliep succesvol: de verlorenzoon werd gevonden en uit voorzorgnaar eenziekenhuis gebracht.„Dit is veruit het grootste voorbeeld vanGods liefde en zijn ingrijpen dat ik ooitheb meegemaakt”, zei zijn moeder. Zeliet kort voor de hereniging met haarzoon wel weten dat het ‘duidelijk nietgoed met hem gaat’.

Oorzaak is destraalstroom, desterke wind dievan Amerika naarEuropa waaitRein Haarsma,klimaatonderzoeker KNMI

Bibberenen puffen

Verloren zoon uit de kou door foto

“

Terwijl de kou het leven in het noor-den van de VS platlegt, kampt

Zuid-Amerika met extreme hitte.Ondertussen beleeft Nederland het

zachtste begin van het jaar ooit.Toeval, of is er meer aan de hand?

EXTREEM WEER

� Een auto is in het Noord-AmerikaanseSt. Louis midden op straat achtergelatentijdens een gierende sneeuwstorm.foto HH

� De stranden bij Rio de Janeiro, waar tem-peraturen van 50 graden Celsius wordengemeten, zijn overvol.foto HH

50˚

40˚

30˚

20˚

10˚

0˚

-10˚

-20˚

-30˚

-40˚

-50˚

50˚

40˚

30˚

20˚

10˚

0˚

-10˚

-20˚

-30˚

-40˚

-50˚

De LimburgerDAGBLAD


verdieping dinsdag 7 januari 2014

[HRM_AX: CR-PAGINAS <ECO0102> [MASTER] ... 07-01-14] Author:DPVOSSEBERG Date:06-01-14 Time:19:36

De Belastingdienst heeft foutengemaakt in de voorlopige aan-slag voor 2014. De verlaging vanhet belastingtarief voor eigena-ren van een bv die zichzelf ditjaar winst uitkeren is niet door-gevoerd; dat geldt ook voor deverlaging van de eerste schijfvan de inkomstenbelasting. Datzegt het CDA-Kamerlid PieterOmtzigt. Hij heeft de verant-woordelijke staatssecretaris,Weekers, daar nieuwe vragenover gesteld nadat Omtzigt aleerder vaststelde dat de fiscus inde voorlopige aanslag 2014 uit isgegaan van een te laag huurwaar-deforfait. Volgens Weekers leidt

dat ertoe dat de gemiddelde wo-ningbezitter dit jaar 60 euro teweinig inkomstenbelasting be-taalt. Dat wordt in 2015 gecorri-geerd bij de aangifte inkomsten-belasting 2014. Bezwaar makentegen de fout is niet mogelijk.Datzelfde geldt voor de foutendie nu door Omtzigt zijn gecon-stateerd. Het tarief voor eigena-ren van bv’s gaat tijdelijk om-laag van 25 naar 22 procent. Defout betekent dat maximaal7.500 euro te veel belastingwordt betaald. Omtzigt zegt datde fouten tot gevolg hebben datde verhoopte impuls op de koop-kracht uitblijft.

Detailhandel Nederland pleitvoor speciale detectiepoortjes bijuitgangen van winkels die alumi-niumfolie en lood herkennen in‘roofkinderwagens’. Deze wagenszijn hiermee bekleed, waardoorgestolen spullen onzichtbaar blij-ven voor de huidige alarmsyste-men. Volgens de brancheorganisa-tie maken bendes steeds vaker ge-bruik van deze kinderwagens. „Jemaakt er als het ware een kleinepantserwagen van, inclusief eenkind, om geen aandacht te trek-ken”, aldus directeur Sander vanGolberdinge, die ook voorstelt datgemeenten dergelijk materiaalge-bruik in kinderwagens verbieden.

LONDEN – De Europese Commissiewil de plannen voor de afsplitsingvan de risicovolle activiteiten vande consumententak van grote Eu-ropese banken versoepelen. Datmeldde zakenkrant Financial Ti-mes op basis van inzage in eenconceptvoorstel van de commis-sie.Daardoor is het niet langer nodigdat de risicovolle handelsactivitei-ten automatisch worden afge-splitst van de consumentenopera-ties van de grote banken. De af-splitsing wordt daardoor ook min-der kostbaar en minder strikt daneerder was voorgesteld. Verderkrijgen nationale toezichthouders

meer bevoegdheden bij het toe-passen van de nieuwe regels, al-dus de krant.Tevens wil de commissie een ei-gen ‘nauwere definitie’ gaan han-teren van de zogenoemde VolckerRule. Daarbij wordt het bankenverboden om voor eigen rekeningte handelen (proprietary trading).Dit verbod geldt voor circa 30 gro-te banken, ongeacht of het spaar-deel van de bank is afgeschermd.De plannen zijn afkomstig van decommissie-Liikanen die in 2012een rapport uitbracht over de her-vorming van de bankensector.Over de definitieve vorm wordtnog gediscussieerd.

door Chris van Alem

BAARN – Ouders die sinds oktobervorig jaar tienduizenden euro’shebben geschonken aan hun kin-deren, hebben dat ook gedaan omhun vermogen bewust fors te ver-lagen.Dat zegt Lucienne van der Geldvan Netwerk Notarissen, een sa-menwerkingsverband van 150 no-tariskantoren. Door belastingvrijeschenking van maximaal 100.000euro willen vermogende ouderenvoorkomen dat ze later, bij opna-me in een verpleeghuis, een forseeigen bijdrage moeten betalen.Nadat die eigen bijdrage begin vo-

rig jaar fors werd verhoogd consta-teerden de notarissen al een grote-re animo voor schenkingen.Sinds 1 oktober, tot eind 2014, ishet belastingvrije schenkings-recht verruimd tot 100.000 euro,mits bestemd voor aankoop of ver-bouwing van een woning. Niet al-le schenkingen van ouders aankinderen betreffen het maximale

bedrag. Dat is in 32 procent vande schenkingen het geval, aldusVan der Geld. In bijna net zoveelgevallen, 29 procent, kwam ergeen geld aan te pas, maar hebbenouders een eerder aangegane le-ning met hun kind omgezet ineen schenking, door kwijtschel-ding van de schuld. In 89 procentwaren ouders de schenkende par-tij. Bij de verruimde schenkingsre-gels is geen familierelatie vereist.Van der Geld is benieuwd naar deopstelling van de fiscus als het ge-schonken bedrag pas in 2015wordt benut, bijvoorbeeld omdatde aankoop van het huis is ver-traagd.

door Frans van den Berg

WOENSDRECHT – Fokker Servicesweet te weinig nieuwe klantenvoor vliegtuigonderhoud binnen tehalen. Omdat het bestaande onder-houd terugloopt, zit het bedrijf numet te veel en te duur personeel.Gedwongen ontslagen op Schipholen in Woensdrecht zijn volgens hetbedrijf onontkoombaar.

„Waar en hoeveel personeelsle-den dat betreft, weten we pas infebruari”, zegt de woordvoerder.Fokkers Services heeft het hoofd-kantoor in Hoofddorp en vestigin-gen op Schiphol, Woensdrecht,Singapore en de VS. Van de 900personeelsleden werken er 700 inNederland. Vanaf Schiphol wor-den onderdelen voor Fokkers enandere toestellen over de hele we-reld verstuurd voor reparaties enonderhoud.Services werd in 1996 opgerichtna het faillissement van vliegtuig-

bouwer Fokker. Onder de vleu-gels van Stork ging men verderals een van de vier divisies vanFokker Technologies.Steeds meer maatschappijen sto-ten hun Fokkers af. Die toestellenverdwijnen overigens niet alle-maal op het vliegtuigkerkhof,maar worden verkocht aan maat-schappijen in Australië, Azië enZuid-Amerika. „Die maatschappij-en beslissen zelf bij wie ze het on-derhoud uitvoeren. Dat is niet al-tijd bij ons”, geeft de woordvoer-der toe. „Op termijn krijgen wehet onderhoud van de JSF, maardie straaljagers moeten nog wor-den gebouwd.”De vakbonden hebben al jaren inde gaten dat het de verkeerdekant op gaat bij Fokker Services.„De Fokkervloot krimpt en danmoet je kijken hoe het anders enefficiënter kan”, meent Wim terWelle van De Unie. ,,Al sinds meizijn we in gesprek met de direc-tie, maar het gaat niet hard. De

Fokkervloot was een nichemarkt,maar voor andere toestellen moetje gewoon concurreren met ande-re onderhoudsbedrijven en metgoedkopere landen. Dan gaat hetook over de arbeidsvoorwaarden.”Fokker Services doet voor enkelemaatschappijen het onderhoud

aan toestellen van Bombardier,maar die Canadese vliegtuigbou-wer heeft een eigen onderhouds-vestiging op Schiphol geopend.KLM doet het onderhoud aan derest van de vloot zelf en ook voorandere klanten. Air France heefthet onderhoud van de Airbus-vloot deels uitbesteed aan een be-drijf in Casablanca.De bouw van nieuwe Fokkertoe-stellen kan wellicht nieuw werkopleveren, maar die plannen zit-ten nog steeds in de diepvries.Het bedrijf Rekkof kwam enkelejaren terug met het plan om eenverlengde, zuiniger en stillere Fok-ker voor 120 passagiers op demarkt te brengen. Een prototypehad inmiddels klaar moeten zijn,maar verder dan de tekentafel zijnde plannen niet gekomen. Onder-nemer Jaap Rosen Jacobson heeftde financiering, ondanks een kre-diet van 20 miljoen van het minis-terie van Economische Zaken,nog altijd niet rond.

‘Poortjes nodig tegenroofkinderwagens’

Fiscus maakt meer fouten in voorlopige aanslagvoor 2014; beroep aantekenen is niet mogelijk Liberty Global legt de laatste

hand aan een overnamebod opZiggo. Dat stelden ingewijdengisteren. Het zou gaan om eenvriendelijk bod. In oktoberwees Ziggo nog een overname-voorstel van Liberty af omdatde geboden prijs te laag was.

JPMorgan Chase schikt binnen-kort met de Amerikaanse auto-riteiten voor 2 miljard dollareen zaak rond oplichter Ber-nard Madoff, aldus The NewYork Times. De bank zou aan-wijzingen hebben genegeerddat er iets mis was.

‘Overname Ziggo’

Schikking Madoff

ECI ging tevergeefsde strijd aan metboekwinkels enwerd voor ledenminder interessant

Ik was eentevreden klantmaar las te weinigom elk kwartaaleen boek te kopen

ACHTERGRONDBOEKENCLUB

door Jelte Posthumus

VIANEN – ‘Goedemiddag! Houdt uvan lezen? Mooi, dan mag ik ueen schitterend aanbod doen!’Boekenclub ECI leek maar niet afte komen van zijn imago vanagressieve verkoper van lidmaat-schappen en menig klant ergerdezich aan de verplichte aankopen.De club die ooit meer dan eenmiljoen leden had, wordt al jaren-lang steeds kleiner. Ook de trans-formatie naar een online boekwin-kel blijkt nu te hebben gefaald;ECI staat aan de rand van een fail-lissement.Vorige week vroeg het bedrijf uit-stel van betaling aan. Naar ver-luidt lopen er nu gesprekken overeen doorstart, maar het is devraag wat mogelijke nieuwe eige-naren in de boekenclub zien, aan-gezien het al lange tijd bergaf-waarts gaat. In 1995 had ECI maarliefst 1,8 miljoen leden, mededoordat zij zich als enige nietstrikt aan de wettelijk bepaaldeminimumprijs voor boeken hoef-de te houden. „Veel boeken kan ikinderdaad nergens goedkoper krij-gen”, vertelt Yefke Patiwael (29)uit Amsterdam, al tien jaar lid. Inde loop der jaren zag de boeken-club echter steeds meer leden ver-trekken.De eigenaar van ECI, investerings-bedrijf Clearwood, gooide vanaf2009 van alles overboord, zoals deverkoop op straat, het ongevraagdbellen van potentiële klanten enhet kroonboek, de ongevraagd toe-gestuurde kwartaalkeuze voor le-den die niets bestelden. Binnentwee jaar, in 2011, zou de clubweer een miljoen leden hebben,voorspelde ECI. Tussen 2009 en2011 slonk hun aantal echter tot400 duizend. „Op zich was ik een

tevreden klant maar ik las ge-woon te weinig om elk kwartaaleen boek te kopen”, aldus MarinBelt (28) uit Hardenberg, die haarlidmaatschap in 2011 opzegde.ECI lanceerde daarom het planom dan maar een online boekwin-kel te worden, waar iedereen - lidof geen lid - welkom zou zijn.Ook werden er cd’s, games en

films aan het assortiment toege-voegd. ECI ging daarnaast de web-winkel van Free Record Shop be-heren. „Maar terwijl het aan deene kant steeds minder interes-sant werd om lid te worden, pro-beerde ECI als winkel tevergeefsde strijd aan te gaan met Bol.comen andere online boekwinkels”,zegt online marketingadviseurJeroen Bertrams.Het bedrijf zal ongetwijfeld lasthebben gehad van de slechte boe-kenmarkt. Volgens onderzoeksbu-reaus GfK en Stichting Markton-derzoek Boekenvak nam de om-zet in de branche tussen 2010 en2012 jaarlijks met zo’n 4 tot 6 pro-cent af. In de eerste helft van 2013werden er bijna 8 procent minderboeken verkocht dan een jaar eer-der. Die slechte marktomstandig-heden zijn echter het halve ver-haal. De omzet van ECI begon ja-ren geleden al te dalen, terwijl de

boekenmarkt als geheel nog groei-de. En omdat ECI lange tijd alleennieuwe, papieren titels verkocht,pikte het bedrijf in tegenstellingtot veel concurrenten geen graan-tje mee van de segmenten dienog wel groeien: tweedehandsboeken en e-boeken. Naar schat-ting heeft één op de vijf Nederlan-ders al een e-reader. Lezers die op

internet nog gewone boeken zoe-ken, komen sowieso niet snel opde website van ECI terecht. Laatstaan dat veel consumenten we-ten dat er ook cd’s, dvd’s en ga-mes verkocht worden. Uit onder-zoek door benchmarkingbureauWUA bleek dat de websites vanBol, Bruna en Selexyz - dat eerderal failliet ging - beter toegankelijkzijn dan die van ECI.De bewindvoerder van ECI hultzich nog steeds in stilzwijgen, mo-gelijk in verband met gesprekkenover een doorstart. De vraag ishoeveel leden er straks nog overzijn. Volgens gegevens van di-rect-marketingbureau HoogtijDM, dat beschikt over het adres-senbestand van ECI, telde de boe-kenclub vorig jaar nog slechts173.000 leden. ECI kan deze cij-fers niet bevestigen, maar dat zouneerkomen op minder dan 10 pro-cent van het ledenaantal in 1995.

Jeroen Bertrams,online marketingadviseur

Sinds 1 oktober, tot eind2014, is het belastingvrijeschenkingsrecht verruimdtot 100.000 euro

Marin Belt, ex-klant ECI

De ooit zo populaireboekenclub ECIheeft het ook alsboekwinkel opinternet niet wetente redden.

� Van de 1.360 gebouwde toestel-len zijn er tegenwoordig nog 500in de lucht.

� Bij grootgebruiker KLM zijn deFokker 50 en 100 al verdwenen enzijn er alleen nog 26 Fokkers 70.Fokker Services heeft die recentnog voorzien van nieuwe stoelen,maar over enkele jaren wil KLMook de laatste Fokker afstoten.

� Voor Lufthansa en Air Iceland wor-den de Fokkers nog onderhouden,maar Austrian Airlines is bezig Fok-kers van de hand te doen. “

�

LEIDSCHENDAMDEN HAAG

“

‘EU versoepelt plannenopsplitsing banken’

Schenkende ouders helpen nietalleen kinderen maar ook zichzelf

� Monteurs van Fokker Services in Woensdrecht verrichten onderhoud aan een Fokker 100 straalvliegtuig. archieffoto Roger Dohmen/HH

500 VLIEGENDE FOKKERS

Fokker haalt te weinig werk binnen

ECI kon leegloop niet stoppen

infographic De Persdienst I bron ECI, Hoogtij DM

DRASTISCHE DALING LEDENAANTAL BOEKENCLUB ECI

11999955

11,88

mmiilljj

ooeenn

222000000333

111,,333

mmmiiillljjj

oooeeennn

22000088

990000

.000000

2011 400.000

2013 173.000

AMSTERDAM

NEW YORK

De LimburgerDAGBLAD


economie dinsdag 7 januari 2014

[HRM_AX: CR-PAGINAS <GEZOND_01> [MASTER] ... 07-01-14] Author:DPVOSSEBERG Date:06-01-14 Time:19:32

door Ingrid Beckers

Een beetje sportsulletje voel ikme wel. In de wachtruimte vanSportmáx, de sportgeneeskun-de afdeling van het Maxima Me-disch Centrum in Veldhoven,meldt zich het ene na het ande-re jonge topsporttalent voor

een inspanningstest om het maximale ver-mogen te meten. Kom ik aanzetten: een ty-pisch geval van een midlife wielrenner dieook nog meent iets te moeten bewijzen.Zoals komend voorjaar de beklimming vande Mont Ventoux. En dat zal en moet dannet zo snel, liefst vlotter, dan tien jaar gele-den. Namelijk binnen twee uur. Tja. Metzulke ambities behoor ik, 43 jaar, volgenssportarts Goof Schep tot de groeiendegroep fietsen hardlooprecreanten diegoed doet aan een sportkeuring.De Vereniging voor Sportgeneeskunde ad-viseert alle sporters boven de 40 een sport-medisch onderzoek met inspanningstest telaten doen. Vanaf die leeftijd veranderenspieren en botten. De kans op hartproble-men, blessures en allerlei kleine ongemak-ken neemt toe. „Sporters zijn over het alge-meen heel gezond”, relativeert Schep.„Maar een bekende valkuil is dat ze ookveel van hun lichaam vergen. Het hartmoet bij een goed getrainde sporter wel op150 procent van de norm kunnen presterenzonder problemen. Daardoor kunnen klei-ne afwijkingen, bijvoorbeeld aan de krans-slagaders, bij sporters toch grotere proble-men geven.”Zoals je een racefiets checkt voordat je er

de Alpen mee inrijdt, is het belangrijk jelichaam te screenen als je het serieus of nalange tijd nietsdoen opnieuw gaat belasten.Schep: „Het is geweldig dat steeds meermensen zich inschrijven voor sportevene-menten zoals een marathon. Alleen, je wiltniet weten hoeveel lopers halverwege moe-ten afhaken vanwege blessures, bijvoor-beeld door een ongelukkige manier vantrainen. Dat vind ik doodzonde. Mensenkunnen daardoor gedemotiveerd raken enstoppen in het ergste geval met bewegen.Met een sportmedisch onderzoek kun jeveel uitval voorkomen. Eventuele zwakkeplekken komen aan het licht en aan dehand daarvan krijgen sporters, zo nodig, ge-

richte behandeling en aangepaste trainings-tips.”Sporttesten worden door zorgverzekeraarsvoor een deel, soms helemaal, vergoed. Jekunt jezelf zo uitgebreid laten checken alsje wil: van een vragenlijst met kort licha-melijk onderzoek tot een uitgebreide in-spanningstest op de fietsergometer methartfilmpje en een uitgebreide ademanaly-se. Via de laatste methode is de kans op hetopsporen van hart- en vaatziekten nog gro-ter. Bovendien bepaalt een dergelijke uitge-breide sporttest ook waarden zoals de maxi-male hartslag voordat je verzuurt (omslag-punt), hartfrequentie en maximale zuur-stofopname. Met een mondkap op en elek-

troden aan de borst trap ik eerst wat warmop de fietsergometer. „Sportieve vrouw, ikschat u in op een vermogen van 250 watt”,lacht sportarts assistent in opleiding Mi-chelle Breuer. Voor een beetje sporter iszo’n opmerking reden genoeg in te zettenop 300 watt. Na een minuut of 10 komt de250 in zicht. Ik raak buiten adem. „Door-gaan!”, motiveert de sportarts. Dus doe ikmaar alsof ik Marianne Vos ben op kop vanhet peloton. Die rijdt toch ook door de ver-zuring heen? Nou dan! Nog 30 seconden,20, 10…..yes, 300 watt!„Goed gefietst; de Ventoux kom je wel op”,concludeert Schep. In het keuringsrapportnoteert hij: ‘Zeer goede belastbaarheid enconditie. Risico op hart- en vaatproblemennihil’. In een prachtig rapport zie ik precieshoe hard ik moet rijden en op welke hart-frequentie ik wekelijks moet fietsen ommijn doel te bereiken. Wat de sporttest mijvooral oplevert, is hernieuwd vertrouwenin eigen kunnen. Als ik één advies ter harteneem, is het: durf tot het gaatje te gaan, 40plus of niet.

[email protected]

Een sportmedische basiskeu-ring bestaat uit:

� Meten lengte, gewicht, vet-percentage, bloeddruk,zicht

� Bepalen longfunctie enrust-hartfilmpje

� Inspanning-ECG en bloed-drukcontrole

� Meten hemoglobinewaarde(rode bloedlichaampjes) encholesterol

� Uitgebreide vragenlijst metcardiale screening

� Lichamelijk onderzoek ge-richt op sporttak

� Bespreking eventuele risico-factoren

Meer informatie over een sport-test bij SportMáx zie:www.sportmax.mmc.nl.Voor een sporttest elders in hetland, kijk ook eens opwww.sportzorg.nl

Sporttest voor40-plussers

2 & 3 Zenuw uitgeschakeld,bloeddruk omlaag

Boven de 40 zou iedere beginnende sporter een sporttest moe-ten doen. Maar waarom eigenlijk, als je fit bent? Onze verslag-geefster nam de proef op de som. „In twee uur de Mont Ven-toux op? Als jij echt tot het gaatje durft te gaan, kan het sneller.”

� Ingrid Beckers doet maar alsof ze Marianne Vos is. ‘Die rijdt toch ook door de verzuring heen? Nou dan!’ foto Van de Meulenhof

WAT WORDT GETEST?

De LimburgerDAGBLAD


gezond dinsdag 7 januari 2014


H et is haast een menselij-ke wetmatigheid dat westeeds groter en beterwillen met een nieuw

jaar voor de boeg. Onze goedevoornemens moeten bijdragenaan een langer leven, betere ge-zondheid, mooiere auto, uitdagen-der baan of een duurder huis. Datzijn onze nieuwjaarswensen ineen wereld gebaseerd op groei.

Maar voordat u vol goede moedgaat opschalen in het nieuwe jaaris het handig te weten wat slim-me wetenschappers daarover ge-zegd hebben. Zeepbellen in hetinternet, bankwezen en de hui-zenprijzen hebben ons de afgelo-pen jaren hardhandig geleerd datje er niet op moet rekenen dat diecomplexe werelden zomaar recht-lijnig doorgroeien. Dat geldt voor

de buitenwereld, maar ook opveel kleinere schaal. Wanneereen firma groeit, moet je de grote-re werklast niet evenredig over ie-dereen uitsmeren. Groei slimmerin 2014! De sterkste schouderskunnen de zwaarste lasten dra-gen. Wie het druk heeft, kanmeer aan dan een collega die eenveel legere agenda heeft. Evenre-digheid telt niet bij groei van eencomplexe structuur. Waar demier met 7,5 gram op zijn rug100 keer zijn gewicht kan dragen,kan de mens dat maar 1 keer. Ookhier gaat de evenredige groei vandraagkracht niet op, anders zou-den gewichtheffers 7.500 kilomoeten kunnen dragen. GeoffreyWest, 70-plus en baanbrekend on-derzoeker uit New Mexico, ont-dekte door analyse van dit pro-bleem schaalwetten in de biolo-

gie, sociologie en bouwkunde.Hij toonde met fraai onderzoekaan dat groei hierin vaak niet ge-lijkmatig verloopt. Zo kon hij welde spierkracht van een gewicht-heffer uit zijn gewicht voorspel-len, maar moest daarvoor diensgewicht tot de twee derde machtverheffen. De natuur verdeeltniet gelijkmatig, maar verstandig.Zo valt bij de groei van stedenhet aantal benzinestations, derijkdom en de criminaliteit ookmet machtsverheffen te voorspel-len uit het aantal inwoners eneen aantal sociaal-economischeen culturele kenmerken van eenstad. Daarom zal Groningen, wan-neer onze economie zich verderherstelt in 2014, veel minder snelgroeien dan bijvoorbeeld Utrechtof Eindhoven. De groeipotentieligt voor langere tijd vast in de ge-

nen van die steden. Een recht-evenredig verband geldt ook nietbij de verbetering van gezellig-heid en veiligheid door het ver-groten van woningen of woon-zorgcomplexen. Kleinschalig wo-nen bezorgt ouderen een plezie-rig en veilig sociaal klimaat, watjuist afneemt bij groei van woon-zorgcomplexen. Voor een grootsen meeslepend 2014, is het ver-standig te bedenken waar degroei en verbetering precies inmoet zitten en of u wel een sim-pele en gelijkmatige groei magverwachten bij opschaling. Opgrootse voet gaan leven, biedt he-laas niet zomaar het meeslependgelukkige 2014 dat ik u graag toe-wens.

Marcel Olde Rikkert is professor in degeriatrie.

door Arnoud Kluiters

Hij ervoer het als een onver-wachte overval, ruim vijfjaar geleden. Met een ste-kende hoofdpijn werdHenk van Kooten (59) opeen zaterdagochtend wak-ker. „Aan de rechterzijde

deed alles pijn, vanaf mijn nek tot de oog-bol toe. Zelfs mijn ooglid hing er een beet-je bij.” Omdat de klachten aanhielden, be-zocht hij in enige weken tijd verschillendeartsen. „De oorzaak werd maar niet gevon-den. Pas toen een internist mijn bloeddrukonderzocht, viel het kwartje.”Die bloeddruk bleek levensgevaarlijk hoog:260/160 mmHG (zie kader). „De arts wistniet wat hij zag!” Van Kooten kreeg directmedicijnen voorgeschreven om zijn bloed-druk te verlagen. Dit hielp enigszins, maartot een echt gewenst effect kwam het niet:de waardes bleven veel te hoog. „Ik konniet langer doorwerken als timmerman enmeubelmaker. Meermaals op een dag werdik duizelig of viel ik flauw. Mijn levenstond op z’n kop.”Uiteindelijk kwam hij terecht in het Uni-versitair Medisch Centrum Utrecht (UM-CU). Daar is de afgelopen jaren veel erva-ring opgedaan met renale denervatie. Bijdeze ingreep, die ongeveer een uur duurt,wordt een dun, hol slangetje (een katheter)via de slagader in de lies ingebracht en ver-volgens doorgeschoven naar de nierslag-ader. Daar schakelt de arts specifieke zenu-wen uit die de nieren en hersenen met el-kaar verbinden. Ter plekke schroeit hij dieverbinding weg met behulp van radiofre-quentie golven. Omliggend weefsel wordtniet geraakt.„Nieuw is het uitschakelen van die bewus-

te zenuwverbinding niet”, zegt nierspecia-list Peter Blankestijn. „Al zo’n zeventig jaargeleden vonden er operaties plaats om opdie manier de bloeddruk te verlagen. Maardestijds waren dit zware ingrepen waarbijde buik werd geopend en zenuwen rond-om de nieren werden weggesneden. Dezerisicovolle aanpak ging nogal eens gepaardmet complicaties en bijwerkingen. Nadatin de jaren vijftig van de vorige eeuw be-handelen met medicijnen mogelijk werd,was het niet langer nodig te opereren.”Voortschrijdend inzicht zette renale dener-vatie enkele jaren geleden weer op dekaart. „Bij andere ingrepen werden al metsucces zenuwen doorgebrand, zoals bijhartritmestoornissen. Vervolgens is ge-dacht: is dit ook haalbaar bij mensen metonbehandelbare bloeddruk? Met die vraagzijn verschillende internationale centra,waaronder het UMCU, onderzoek gaan ver-richten. Ons ziekenhuis startte hiermee inseptember 2010.”Henk van Kooten werd in juli 2011 volgensde aangepaste methode behandeld. Hij iseen van de circa 120 mensen bij wie de in-greep in het UMCU is uitgevoerd. Sinds 1 ja-nuari 2013 wordt renale denervatie vier jaarlang onder voorwaarden vergoed. Daarmeeis een grote stap voorwaarts gezet, vindtBlankestijn. „Al eerder had het College vanZorgverzekeringen (CvZ) minister EdithSchippers (Volksgezondheid) geadviseerdtot vergoeding over te gaan. Tevergeefs.Wat toen niet lukte, lukte een jaar laterwel. Met als argument dat er nu wél vol-doende bewijs aanwezig is om deze in-greep als ‘veelbelovend’ te classificeren.”Ter ondersteuning wijst de nierspecialistop een wetenschappelijk onderzoek waarinis aangetoond dat renale denervatie de tehoge bloeddruk werkelijk kan verlagen. Na

6 maanden is de bovendruk met gemid-deld 32 mmHg afgenomen en de onder-druk met gemiddeld 13 mmHg. Dit effecthoudt aan: na 2 jaar is de daling nog altijdgemiddeld 32mmHg om 14 mmHg.Maar er zijn ook vragen. Waarom daalt debloeddruk bij veel patiënten wel, maar bij10 procent van de onderzochte mensenniet? Kunnen bijvoorbeeld de weggebran-de zenuwen na verloop van tijd weer aan-een groeien? Ondervindt de wand van denierslagaders op de langere termijn schadevan de ingreep? Zou het effect op de bloed-druk na twee jaar nog behouden blijven?Om op dit soort vragen antwoord te kun-nen geven, is onder leiding van het UMCUde zogeheten SYMPATHY-studie van startgegaan. Hieraan nemen 24 Nederlandse zie-kenhuizen deel. Uitsluitend patiënten dieaan deze SYMPATHY-studie meedoen, ko-

men voor een vergoeding in aanmerking.De studie moet ook helpen om vooraf tebepalen welke patiënten baat kunnen heb-ben bij renale denervatie. Zo toont een re-cent UMCU-onderzoek aan dat liefst tweederde deel van de doorverwezen mensenmet een te hoge bloeddruk niet in aanmer-king komt voor renale denervatie. Blanke-stijn: „Een erg hoog aantal, dat moet om-laag.” Een verklaring is een gebrekkige the-rapietrouw van patiënten: ze slikken hunmedicijnen niet zoals dit volgens receptzou moeten. „Maar ook artsen zelf kunnenmeer inspanningen verrichten om debloeddruk goed te reguleren. Kijk bijvoor-beeld nog eens goed of het zinvol is een an-der of een extra medicijn voor te schrijven.Of misschien kan het helpen de dosis aante passen.”Alsnog een extra test verrichten, leidtsoms ook tot antwoorden. „Soms vind jedan toch die witte raaf, bijvoorbeeld eenbijnier die te veel hormonen produceert,waardoor de bloeddruk te hoog wordt. Alis het in een laat stadium, met nieuwe spe-cifieke medicijnen voorkom je wel een on-nodige gang naar het ziekenhuis.”Ondanks al dit soort openstaande vragendurfde Henk van Kooten de ingreep al in2011 aan. „Natuurlijk was het even span-nend. Maar het feit dat er ook in het buiten-land al ervaring mee was opgedaan, trokme snel over de streep. Nu is mijn bloed-druk weer ‘gewoon’ hoog, op een peil waar-tegen pillen wel helpen. Ik voel me weer ge-zond. Eén keer per jaar laat ik me een con-troleren en dat volstaat.”

Voor meer informatie over renaledenervatie en de SYMPATHY-studie:www.renaledenervatie.nl en www.sympathy.nu

Er is nu voldoendebewijs aanwezigom deze ingreepals ‘veelbelovend’te classificerenPeter Blankestijn

GRIJS GEBIEDWat jarenlang werd vermoed, lijkt nubewezen. Narcolepsie ontstaat als ge-volg van een vergissing van het af-weersysteem. Narcolepsie is een aan-doening waarbij mensen plotseling(overdag) in slaap vallen en/of al hunspieren verslappen. Amerikaanse on-derzoekers hebben nu aangetoonddat mensen die lijden aan narcolepsieafweercellen in hun bloed hebben diegericht zijn tegen het hormoon hypo-cretine. Dit hormoon wordt in de her-senen aangemaakt en is nodig omwakker te blijven. Bij mensen met nar-colepsie vallen afweercellen gericht te-gen hypocretine de hersencellen aandie dit hormoon afscheiden. Daardoorkunnen de patiënten niet genoeg hy-pocretine aanmaken en vallen ze spon-

taan in slaap. De onderzoekers kwa-men de oorzaak van narcolepsie ophet spoor door toename van mensenmet narcolepsie enige tijd na de Mexi-caanse griep van 2009. Nader onder-zoek wees uit dat het griepvirus datverantwoordelijk was voor de Mexi-caanse griep – H1N1 genoemd – delenbevat die sterk lijken op hypocretine.Waarschijnlijk zijn de afweercellen diehet lichaam heeft aangemaakt omH1N1 aan te vallen bij sommige men-sen ook de hersencellen die hypocreti-ne maken, gaan aanvallen.

Bron: Science Translational Medicine

Leefstijl belangrijk bijbaarmoederkankerGezond eten, meer bewegen en afval-len kan bij een groot deel van de vrou-

wen met baarmoederkanker de kansop overleving vergroten, concluderenonderzoekers van het Integraal Kan-kercentrum Zuid. Van de vrouwen diebaarmoederkanker krijgen, heeft hetovergrote deel een goed te behande-len vorm. Het herstel na de behande-ling verloopt bij veel patiënten echtermoeilijk doordat de vrouwen te dikzijn, diabetes hebben en kampen methart- en vaatziekten. Een meer gezon-de leefstijl kan hun kans op overlevendaarom vergroten, stellen de onder-zoekers. Baarmoederkanker – niet teverwarren met baarmoederhalskan-ker – komt in Nederland in toenemen-de mate voor, met name bij vrouwenouder dan 60 jaar. Kregen in 1990jaarlijks ongeveer 1.000 vrouwen de-ze vorm van kanker, in 2010 warendit er ongeveer 2.000.

Bron: Integraal Kankercentrum Zuid

Drukmeting voetvoorkomt amputatieJaarlijks ondergaan in Nederland onge-veer 1.700 mensen met diabetes eenamputatie van één of meer tenen ofeen hele voet vanwege niet-genezen-de wonden. Door te meten op welkeplaatsen tijdens het lopen extra drukop de voeten van deze patiënten ont-staat en door op basis daarvan schoe-nen te maken die de druk op dezeplaatsen verlagen, zijn deze amputa-ties te voorkomen. Voorwaarde is weldat de diabetespatiënt de aangepasteschoenen altijd draagt, dus ook bin-nenshuis, concluderen onderzoekersvan AMC in Amsterdam. Een op devier diabetici krijgt na verloop van tijdwonden aan de voeten.

Bron: Diabetes Care

Op een groots 2014!

Een twintigtal ziekenhuizen onderzoekt een ‘afgestofte’ methode bij mensenmet een onbehandelbare hoge bloeddruk. Ze schakelen de zenuwverbinding uittussen nieren en de hersenen. Waar zeventig jaar geleden een gecompliceerdeoperatie voor nodig was, volstaat nu een kortdurende ingreep via de lies.

“

Stoppen met roken en drinken,meer bewegen en minderstress. Onder andere door hetverbeteren van de leefstijl kaneen patiënt proberen zijn te ho-ge bloeddruk te verlagen. Luktdit niet? Dan schrijft een artsook medicijnen voor. Hij kankiezen voor vaatverwijdering ofvoor het afvoeren van het over-schot aan vocht en zouten inhet lichaam.

Inname van (een combinatievan) de volgende medicijnenwordt geadviseerd:

� Plaspillen zorgen ervoor datvia de nieren het teveel aanvocht en zouten hetlichaam kan verlaten.

� Door bètablokkers te slik-ken, gaat het hart minderhard pompen en worden debloedvaten wijder.

� Medicijnen die de bloedva-ten direct verwijden, zijn dezogenoemde ACE-remmersen A-II-blokkers. De weer-stand neemt af en er kanmeer bloed door de vatenstromen.

� Zogeheten calciumantago-nisten maken de bloedva-ten wijder en laten het hartiets minder hard pompen.

beeld DPd / foto Thinkstock

Bloeddruk is de druk die op dewanden van de slagaders komtte staan, als het hart het bloedrondpompt. Als het hart samen-knijpt, is de druk het hoogst:dit heet bovendruk. Als het hartzich ontspant, is de bloeddrukhet laagst (onderdruk). De bo-vendruk geeft de beste schat-ting van het risico op hart- envaatziekten. Een normale bloed-druk bedraagt 120/80 mmHg,de eenheid waarin gemetenwordt.Wanneer een bloeddruk tehoog is, vergroot dit de kans ophart- en vaatziekten. Omdat debloeddruk gedurende de dagschommelt, zal deze bij een ver-moeden van te hoge druk meer-dere keren op verschillende tijd-stippen worden gemeten. Is debovendruk gemiddeld hogerdan 140 mmHg en de onder-druk gemiddeld hoger dan90 mmHg, dan is er sprake vaneen hoge bloeddruk.

Zenuw uitgeschakeld, bloeddruk omlaag

Medicijnen enhoge bloeddruk

� Narcolepsie-patiënten vallen spon-taan in slaap. foto Getty Images

Te hogebloeddruk?

Narcolepsie ontstaatdoor een ‘vergissing’

Marcel Olde Rikkert

De LimburgerDAGBLAD




B ehoorde u tot die 50 pro-cent van de Nederlandersdie zich heeft voorgeno-men gezonder te gaan le-

ven en af te vallen? En... hoe gaatdat nu een week later?Helaas blijkt dat bijna 90 procentvan de mensen met dit soort goe-de voornemens binnen enkeleweken terugvalt in het oude, on-gezonde leefpatroon. Uit ervaring

weten we hoe moeilijk het is opdieet te gaan, daarom een aantaltips waarmee u zelf aan de slagkunt om uw goede voornemenswél te laten werken.Goede voornemens zijn te ab-stract en te vrijblijvend. Ik be-doel daarmee dat de wens om bij-voorbeeld 10 kilo gewicht te ver-liezen u niet vertelt hoe u datmoet gaan doen. Afvallen is een

doel, maar dat is nog geen strate-gie. Vergelijk afvallen met eensportteam, dat moet winnen vaneen sterkere tegenstander. Decoach analyseert de tegenstanderen bedenkt een tactiek. Zijn spe-lers oefenen op veelvoorkomen-de standaardsituaties, volgenseen vast plan. Als er een vrijetrap wordt genomen, dan wetende spitsen waar ze de bal kunnenverwachten om die vervolgens inte koppen.Dat werkt ook zo met afvallen.Dus de wens ‘ik ga afvallen’ ver-taalt u in een concreet plan. Bij-voorbeeld: ‘Ik ontbijt iedere och-tend met 250 milliliter magereyoghurt met een handje mueslien mijn lunch bestaat uit of eensalade met een kopje soep. Ikneem geen koekjes bij de koffie’.Dat is een goed omschreven plan,

maar ook dit kan mislukken alsblijkt dat de yoghurt op is of ergeen tijd is voor uw lunch. Wantals u zich daar niet op voorbe-reidt, vervalt u binnen enkele da-gen in uw oude patroon.Voor die situaties heeft u eenplan B klaarliggen. Net als de voet-ballers oefent u op veelvoorko-mende standaardsituaties envoorkomt daarmee verwarring.Want dat zijn de momenten datu terugvalt in het oude eetpa-

troon. Gaat u naar een verjaar-dag? Overdenk eerst de situatie.Bijvoorbeeld: ‘Ik neem geen taarten drink eerst een glas watervoordat ik cola of bier neem’.Uw sterke tegenstander heet‘overgewicht’ en heeft al veel tevaak van u gewonnen. En wieniet sterk is, moet slim zijn. Maakdaarom goed omschreven plan-nen, accepteer (tijdelijke) teleur-stellingen en geef niet op.Nog een tip: als anderen u aan-moedigen en u tot steun zijn inmoeilijke situaties, werkt dat po-sitief en vergroot de kans dat ude wedstrijd wint. Maak dus, netals de voetballers, gebruik vanuw (thuis)publiek.

Dit is de eerste column vandr. Frank van Berkum, internist

door Peter de Grootillustratie Nourdin Kouch

Kuddedieren zijn we. We wil-len er allemaal graag bij ho-ren. Niks mis met deze na-tuurlijke, sociale drang. Hetis een effectieve overlevings-strategie. Conformeren aaneen groep kan echter door-

slaan in uitstoting: ‘Wij wel, jij niet’. Wathet betekent om tijdens en na school hetmikpunt van een groep te zijn, is pijnlijkduidelijk. Hartverscheurend zijn de gevoe-lens van eenzaamheid, onzekerheid, angsten schaamte die uit verhalen van slachtof-fers naar voren komen.Een specifieke vorm van pesten, cyberpes-ten, is nog minder zichtbaar en geniepiger.Als een kind zelfs tot in zijn slaapkamerachtervolgd wordt, is het volkomen be-roofd van alle gevoel van veiligheid. Hetpesten via online media verspreidt zich ra-

zendsnel en via veel soorten (social) me-dia. De snelheid en de impact ervan is daar-om waarschijnlijk nog groter dan van het‘gewone’ pesten. Daarom wordt ook steedsvaker gesproken over het ‘pestvirus’.Cyberpesten helemaal uitbannen, is eenutopie. Maar pesten via de schoolcomputerkan aan banden gelegd worden met eensoftwareprogramma dat pakweg zeven jaargeleden in Engeland is ontwikkeld. Hetheet Securus en is daar ingevoerd op ruim3.200 scholen van het basis- en voortgezetonderwijs. De resultaten ervan zijn zeer be-vredigend.Importunus, een stichting ter voorkomingvan ongewenst digitaal gedrag, pleit ervoordeze software ook op Nederlandse scholente gaan gebruiken. André Sliwinski van Im-portunus: „Leerkrachten herkennen pestenvaak niet goed. Het computersysteem helptbij het detecteren van ongewenst gedrag.Bovendien bespaart het werk door de gere-gistreerde gevallen te centraliseren bij eenvertrouwenspersoon. In Engeland zijn metdeze tool een behoorlijk aantal grove inci-denten proactief afgehandeld, zodat escala-tie is voorkomen. Statistisch gezien, is daarduidelijk winst geboekt.”De werking van de software is gebaseerdop een simpel, maar doeltreffend principe.Vergelijk het met een groot lexicon metdaarin duizenden specifiek gekozen woor-den. Die herkent en registreert het sys-

teem. Niet alleen woorden uit de standaard-taal, maar ook straattaal. Sliwinski: „Scho-len kunnen daarnaast zelf items aan hetlexicon toevoegen, zoals typisch regionalewoorden uit het Achterhoeks of Lim-burgs.”Behalve de herkenning van niet-gewensttaalgebruik rapporteert de software met be-hulp van screenshots aan een persoon diedaarvoor aangewezen is, bijvoorbeeld devertrouwenspersoon van school. Die be-sluit dan of er actie moet worden onderno-men. „Nog een voordeel is de preventievewerking van het systeem”, stelt Sliwinski.„Gebruikers geven namelijk bij het inlog-gen op de schoolcomputer aan dat ze ak-koord gaan dat hun gangen gevolgd wor-den.” Zodra een leerling inlogt op de

schoolcomputer en bijvoorbeeld naar Face-book gaat, is de detectiesoftware actief.Eén middelbare school, in Drenthe, heefthet programma in gebruik. „Om de eerstetwijfels weg te nemen, kunnen scholenmeedoen aan een pilot van twee maanden.Gratis en aankoop is niet verplicht”, zegtSliwinski. De software registreert niet al-leen pesten, maar ook seksueel intimide-rend gedrag, grooming (digitaal kinderlok-ken) en porno. Heeft een leerling interessein wapens, dan slaat het systeem ookalarm. Zo kon in Engeland een leerling diemet een Glock 18-pistool in zijn rugzakrondliep, tijdig opgepakt worden.Niels Jacobs van de Open Universiteit ont-wikkelt op wetenschappelijke basis onlineadvies voor jongeren die gepest worden viainternet. Hij is blij met de methode, maarplaatst – als goed wetenschapper – ookkanttekeningen: „Het systeem rapporteertslechts pestgedrag aan een vertrouwensper-soon of leraar. Dat zou ik nog graag uitge-breid willen zien met het geven van een ad-vies aan betrokkenen: hoe moeten lerarenof ouders omgaan met de aangeboden in-formatie?”

www.importunus.orgwww.pestkoppenstoppen.nl

[email protected]

Een op de tien jongeren tussen 15 en18 jaar heeft te maken met pesten viainternet. Het gaat dan vooral om rod-del en laster. Bedreiging, chantage enstalking komen ook voor. bron CBS

VOEDING

Een slimme afvalstrategie

Vergelijk afvallenmet een sportteamdat moet winnenvan een sterkeretegenstander

Cyberpesten heeft veel impactop slachtoffers. In Engeland iseen methode ontwikkeld waar-bij software taalgebruik vanpestkoppen detecteert en datrapporteert aan een vertrou-wenspersoon op school. Dezegaat in gesprek met de pester.Het werkt, ook preventief.

10%

Frank van Berkum

Medicijn tegen ‘pestvirus’

De LimburgerDAGBLAD



Depersdienst 7 januari 2014

Documents

Transcript of Depersdienst 7 januari 2014