Studiedag Baas over eigen metadata

21 juni 2012

DEN: Marco Streefkerk, Robert GillesseKB: Reinier DeinumWieWasWie: Tine van Nierop

Workshop verbeteren kwaliteit van metadata

Mand!

http://www.youtube.com/watch?v=ypSKDY4Jp3g

Mand – het vervolg

Zoeken op mandje makkum tichelaar

Opzet workshop• Afbakening• Instrumenten DEN– Kennisbank, DE BASIS, kennisdossiers, standaarden

• Use cases • Interactief gedeelte• Terugkoppeling en reflectie

Afbakening• Beschrijvende metadata• Nodig voor het identificeren en vinden van

objecten• Dus geen structurele, administratieve of

technische metadata• Wat verstaan onder “kwaliteit” in deze

context?• Bepaald door de uitwisselbaarheid en

interoperabiliteit van de metadata

Interoperabiliteit

• Het kunnen uitwisselen van (meta)data tussen verschillende informatiesystemen

• Veel voorkomend probleem: metadata sluit niet goed op elkaar aan

• Kan zowel extern als intern probleem zijn

Doel worshop

• Hoe kun je er voor zorgen dat de metadata wel beter op elkaar aansluit?

Kwaliteit metadata op drie niveau´s

1. Instelling2. Aggregator of portal3. Landelijke richtlijnen of aanbevelingen

Instrumenten DEN

De kennisbank• Kwaliteitscyclus• DE BASIS• Kennisdossiers• Terminologiebronnen

A – Informatiebeleid

B - Plannen

C - Uitvoering

D - Evaluatie

Voorbereiding

Vervaardiging

Beschrijving

Opslag

Toegang

Presentatie

Beheer & gebruik

Interoperabiliteit

DuurzaamheidKwaliteitscyclus Digitaal erfgoed

Kwaliteitscyclus

Beleid • Beschrijvingsconventies worden idealiter

bepaald door beleid en (informatiebeleids)plannen

• Uniforme manier van beschrijven binnen een instelling

• Digitaal Erfgoed: Bouwen Aan Succesvolle ICT-Strategie

• Minimale kwaliteitseisen voor digitalisering• 29 standaarden t.o.v. 176 in het ICT-register• Richtlijnen voor de verschillende fasen

digitalisering• Zelfregulering door de erfgoedsector

Wat is DE BASIS?

http://www.den.nl/debasis

DE BASIS voor beschrijvingen

• Minimale eis “gebruik van een terminologiebron voor onderwerpsontsluiting ”

• Aanbeveling: gebruik van terminologiebronnen voor toekenning van persoons- en instellingsnamen, tijds- en plaatsaanduidingen, materialen en technieken”

• Voorkeur gebruik bestaande gangbare terminologiebron

DE BASIS voor vindbaarheid

• Lijst van standaarden die doorzoekbaarheid, vindbaarheid en uitwisselbaarheid van digitale collecties en objecten stimuleert

• Maakt deelname aan de nationale aggregator en andere portals mogelijk

DE BASIS voor vindbaarheid

•HTTP maakt erfgoedinformatie bereikbaar via het web;•URI zorgt ervoor dat ieder digitaal object in een collectie op een unieke wijze geïdentificeerd kan worden;•XML structureert alle (meta)data op een wijze die computers snel en flexibel kunnen verwerken;•UTF-8 codeert tekst in willekeurig welke internationale tekenset;•Dublin Core beschrijft de erfgoedobjecten in een collectie op een wijze die wereldwijd wordt toegepast;•OAI-PMH kopieert informatie over collectie-items ten behoeve van andere informatiesystemen die de vindbaarheid vergroten;•SRU maakt het eigen informatiesysteem rechtstreeks doorzoekbaar voor anderen.

Binnenkort herzien

Kennisdossiers

• Beschrijving–Metadata– Inhoudelijke ontsluiting

Terminologiebronnen

• Data -> informatie -> kennis• Collecties -> instellingen -> deskundigen ->

sector -> wereld• Specialist versus gebruiker• Presentabel-> Vindbaar -> koppelbaar -> • Je partner (1): CMS leverancier• Je partner (2): DEN

Terminologiebronnen

• Inventarisatie terminologiebronnen• Overzicht van 63 in Nederland en Vlaanderen

gebruikte terminologiebronnen• Gecontroleerde woordenlijsten,

trefwoordenlijsten, taxonomieën, classificaties, ontologieën en thesauri

Gelaagd model

SKOS en Semantisch web

• OPENSKOS.nl• Concepten in plaats van termen• Concepten kunnen over schema’s gelinkt

worden (MATCH):– exact, close, broad, narrow, related

• Voorwaarde: (http)URI• Concepten linken met data op web (LOD)• Inhoudelijke coordinatie

Interactief gedeelte

• Verdelen in groepen van 5 tot 7 personen• Reflectie op eigen praktijk van beschrijven• Hoe die praktijk mogelijk te verbeteren?• Welke rol zouden portal of aggretors

kunnen spelen in mogelijke verbeteringen?• Opstellen lijst van de beste voorstellen

Terugkoppeling en reflectie• Lijsten met voorstellen samensmeden tot

shortlist van 10 punten• Shortlist vormt basis van lijst aanbevelingen

op de DEN website

Kat in ‘t bakkie (of mandje?)

Advies gebruikslicenties metadata

ObjectiefMetadata zijn direct herleidbaar uit het erfgoed(object)

SubjectiefMetadata zijn gebaseerd op kennis of opinie

Metadata vervaardigd door erfgoedinstelling

Metadata vervaardigd door gebruiker

In deze categorie vallen gegevens die nodig zijn voor identificatie en lokalisering van erfgoed(objecten). Het betreft gegevens over vervaardiger(s), uitgevers, de titel of een korte omschrijving, informatie over plaats en tijd van vervaardiging, geo-aanduiding, periodisering en fysieke kenmerken

Advies: deze gegevens dienen beschikbaar gesteld te worden met de Creative Commons Zero Public Domain -verklaring. Dit geldt voor metadata van alle instellingen met een publieke taakstelling.

N.B. Objectieve gegevens voor beheer en behoud vallen hier niet onder (bijv. gegevens over acquisitie, provenance, bewaarplaats, verzekeringswaarde e.d.)

In deze categorie vallen gegevens die een context bieden voor (de interpretatie van) het erfgoed(object). Deze context kan aanvullende informatie zijn op basis van kennis of onderzoek, maar ook een persoonlijke observatie van een erfgoedmedewerker. Ook inhoudelijke ontsluiting op basis van thesauri of andere kennissystemen valt hieronder.

Advies: de licentievorm is een eigen keuze van de instelling. Instellingen die voor meer dan 50% door een overheid worden gefinancierd, worden gestimuleerd deze gegevens met een CC0-verklaring beschikbaar te maken. De eerstvolgende voorkeur heeft de CC-BY-SA-licentie (Naamsvermelding-Gelijk delen).

Tot deze categorie behoren verifieerbare gegevens die gebruikers aandragen ten behoeve van nadere identificatie, zoals personen of gebouwen op een foto en correcties op de beschrijving van de instelling .

Advies: deze aanvullende informatie wordt met een CC0-verklaring vrijgegeven. Dit dient vastgelegd te worden in gebruikersovereenkomsten.

Tot deze categorie behoren persoonlijke reacties en observaties van gebruikers, zoals persoonlijke verhalen, tags, aanvullende foto's etc.,

Advies: voor deze categorie kan vooraf niet één licentievorm worden bepaald. Deze is afhankelijk van de vorm en inhoud van de reactie (tags kunnen vaak als CC0 in het publieke domein komen, voor persoonlijke verhalen kan soms CC BY-NC-ND Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken) gepast zijn.