Onbekend maakt onbemind?

Studienamiddag Comeet, Lovendegem 17/05/2016

Sam De Decker, archeoloog (Erfgoedgroep Zomergem)

Archeologie in het Meetjesland, voer voor discussie...

1. Wat is archeologie nu ook weer?

Enkele premisses

1. IJsbergprincipe: 90% is onbekend

2. Onbekend maakt onbemind

3. Onbemind maakt kwetsbaar

4. Een archeoloog wil niet opgraven

2. Archeologie anno 2016

Tot 1 juni 2016: archeologiedecreet van 30/06/1993

Vanaf 1 juni 2016: onroerenderfgoeddecreet van 12/7/2013

Archeologie onder het archeologiedecreet:

1 - Opgesteld in 1993, toen opgraven nog uitsluitend was voorbehouden voor overheden en vrijwilligers

2 - Het “veroorzakersprincipe” werd toegepast via de voorwaarden aan de stedenbouwkundige vergunning, maar wankele juridische basis

Archeologiedecreet niet meer afgestemd op hedendaagse archeologie

Archeologie onder het onroerenderfgoeddecreet:

- Duidelijke definiëring van actoren en nieuwe rolverdeling: de rol van de overheid verandert

- Archeologisch onderzoek in het kader van bouw- en verkavelingsdossiers sterk uitgewerkt

- Focus op duurzaamheid: behoud in situ, rapportage, deponering

Archeologie in bouw- en verkavelingsdossiers (OEdecreet):

Vlaanderen is opgedeeld in verschillende zones:

1. Beschermde archeologische sites

2. Archeologische zones

3. Zones waarvoor geen data beschikbaar zijn (90% van Vlaanderen)

4. Zones waar geen archeologisch erfgoed te verwachten is

https://geo.onroerenderfgoed.be/

Eeklo: archeologische zone

Middelburg: beschermde archeologische site

Kluizen: zone waar geen archeologie te verwachten is

Zonering vormt de basis voor drempels. Van zodra een bouwproject een drempel overschrijdt, moet een archeologienota worden toegevoegd aan de bouwaanvraag.

1. In beschermde sites: elke bouwaanvraag met ingreep in de bodem moet een archeologienota bevatten

2. In archeologische zones:- bodemingreep > 100m²- én de totale oppervlakte van de percelen > 300m²

3. In zones zonder dataIn woon- en recreatiegebied:- bodemingreep > 1.000m²- én de totale oppervlakte van de percelen > 3000m²In alle andere bestemmingen, voor zover privaatrechterlijk persoon:- bodemingreep > 5.000m²

Archeologie in bouw- en verkavelingsdossiers (OEdecreet):

Bouwprojecten die onder de drempel vallen of die gelegen zijn in een zone waar geen archeologisch erfgoed te verwachten is, zijn vrijgesteld van archeologienota.

Archeologie in bouw- en verkavelingsdossiers (OEdecreet):

Archeologienota:Opgesteld door een erkend archeoloog

Omvat • bureauonderzoek• indien positief: vooronderzoek met ingreep in de bodem• indien positief: plan van aanpak opgraving

Moet bekrachtigd worden door het agentschap Onroerend Erfgoed of onroerend erfgoedgemeente

De vergunningverlener moet de bekrachtigde archeologienota opnemen als voorwaarde in de vergunning.

Archeologie in bouw- en verkavelingsdossiers (OEdecreet):

3. Een IOED Meetjesland?

?

geen (bijkomende) advisering door een IOED

Wat kan een IOED NIET doen:

een eigen (inter)gemeentelijk beleid voeren waarbij andere drempels gehanteerd worden dan degene die voor de rest van Vlaanderen gelden

Wat kan een IOED WEL doen:

INFORMEREN:Burgers en besturen informeren over de drempels, zoneringen en gevolgen, zodat iedereen er tijdig rekening mee houdt

SENSIBILISEREN:De beste bescherming voor archeologisch erfgoed is een draagvlak: bekend maakt bemind

BEGELEIDEN:De meeste mensen die geconfronteerd worden met een archeologisch traject zien door de bomen het bos niet, en kennen niets van de materie af

ONDERZOEKEN:Als de IOED over een erkend archeoloog beschikt, dan kan deze ook archeologienota’s opmaken

https://jonasbruyneel.be/2015/03/01/eten-werken-en-sterven-botten-uit-deinze-in-ex-situ-nummer-6-oktober-2014/00009-ex-situ-botten_pagina_2/

Meer info over de regelgeving:www.onroerenderfgoed.be