De toekomst is nu - duurzaamvarkensvlees.nl · landse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gesproken...

2018JAARVERSLAG

De toekomst is nu

Kamerlingh Onneslaan 183401 MZ [email protected]: 030 - 760 7900

Inhoud

Voorwoord door Jaap de Wit jr. KDV in cijfers

Beloftes en resultaten 2018

Op naar 2019

Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees

p. 4 p. 5

p. 10

p. 18

p. 23

1. 2.

3.

4. 5.

Wat waren onze speerpunten voor 2018 en hoe is het daarmee vergaan?

Onze ambiteuze keten maakt plannen voor het komende jaar.

KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG 2018 3

Heel lang leek het er op dat individuele dierherkenning bij varkens een belofte zou blijven. Toch hebben we afgelopen jaar in totaal 385.048 varkens voorzien van oormerk met een RFID chip. Hiermee is Keten Duurzaam Var-kensvlees wereldwijd koploper geworden op het gebied van Smart Farming.

Een zeer knappe ketenprestatie, die voor een belangrijk deel te danken aan onze bijzondere strategie: gezamenlijk met de boeren onderzoek doen, op-lossingen ontwikkelen voor de dagelijkse praktijk en de boeren ondersteunen bij de uitrol. We durven te investeren in de keten en in elkaar.

Dankzij deze aanpak was 2018 het jaar van de definitieve doorbraak van het elektronische oormerk. Een belangrijke stap in het nog verder verduurzamen van de sector. Daarnaast hebben we een belangrijke troef in handen met de Stal van de toekomst. Het principe van de Stal van de toekomst is simpel maar effectief: aanpak bij de bron. Deze brongericht aanpak zorgt aantoonbaar voor een gezonde leefomgeving, minder uitstoot en veilige stallen. Het is een stalsysteem met een geïntegreerde oplossing voor alle uitdagingen waar de sector voor staat.

Wij zien de komende jaren positief tegemoet. De toekomst is nu.

Jaap de Wit jr.Voorzitter Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees

1Voorwoord

KETEN DUURZAAM VARKENSVLEES // JAARVERSLAG 2018

2KDV in cijfers

5

Veel van de initiatieven die we uitrolllen zijn gericht op de langere termijn. We zijn er dan ook trots op dat de resultaten ook daadwerkelijk een progressief effect sorteren. Dit is duidelijk zichtbaar in de onderstaande grafieken waarin de resultaten van de afgelopen jaren zijn weergegeven.

ENERGIE

MINERALEN

500

2012

Prestatie Prestatie Prestatie

Norm Norm Norm

VERMEERDERAAR SEMI GESLOTEN VLEESVARKENS GEM. NL 2017

2013 2014 2015 2016 2017

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

ENERGIEVERBRUIKMJ/1000 kilogram groei

NB: Vanaf 2016 is er met een iets andere berekeningswijze gew-erkt, waardoor gas iets zwaarder meegenomen wordt. Cijfers 2016 zijn 7 % , 4 % en 2 % hoger bij respectievelijk de vermeerderaar, gesloten bedrijf en vleesvarkenshouder dan volgens de oude methode.

5

10

15

20

2012


Norm Norm Norm


2013 2014 2015 2016 2017

FOSFAATExcretie per 1000 kg groei

NB: In 2012 waren er geen normen voor de vermeerderaars op-gesteld binnen KDV


5

10

15

20

25

30

35

40

2012


Norm Norm Norm


2013 2014 2015 2016 2017

STIKSTOFExcretie per 1000 kg groei


50

100

150

200

250

2012


Norm Norm Norm


2013 2014 2015 2016 2017

KOPERAanvoer per 1000 kg groei


50

100

150

200

250

300

350

400

2012


Norm Norm Norm


2013 2014 2015 2016 2017

ZINKAanvoer per 1000 kg groei


EMISSIES

0,51,01,5

2.02,53,03,54,04,55,0

2012

DRAGENDE & GUSTE ZEUGEN

GESPEENDE BIGGEN VLEESVARKENS

KRAAMZEUGEN GEM. NL 2017

2013 2014 2015 2016 2017

AMMONIAKKg NH3 per dierplaats per jaar

408.372

36.082

11.127

186.165

AANTAL PLAATSEN PER DIERSOORTKDV 2017

VLEESVARKENS

DRAGENDE & GUSTE ZEUGEN KRAAMZEUGEN

GESPEENDE BIGGEN

629.230

945.057

Totaal Ammoniak KDV 2017*

Totaal Ammoniak KDV volgens Ned. Gem.*

* (Kg NH3 p. jr.)

T.O.V. NED GEM.

67%

7

Norm voor beiden

0,5

1,0

1,5

2.0

2,5

2012

GESPEENDE BIGGEN VLEESVARKENS

2013 2014 2015 2016 2017

UITVALPercentage


GEZONDHEID

5

15

10

20

25

2012

Prestatie

Prestatie Prestatie

Prestatie

Norm

Norm Norm

Norm

ZEUGEN INCLUSIEF BIGGEN

ZEUGEN INCLUSIEF ZUIGENDE BIGGEN GESPEENDE BIGGEN

VLEESVARKENS GEM. NL

2013 2014 2015 2016 2017

DDDDierdagdosering*

In 2015 is de registratie van antibiotica naar de diercategoriën landelijk gewijzigd. Spiltsing van diercategorie zeugen in zeugen met zuigende biggen en speenbiggen.

* De dierdagdosering is een berekende waarde en geeft het aantal dagen weer dat een dier op jaarbasis wordt behandeld met antibioticum. De dierdagdosering kan worden gebruikt om antibioticagebruik te vergelijken tussen bedrijven. Meer informatie: autoriteitdiergeneesmiddelen.nl

Van onderzoeksfase naar praktijkoplossing

KDV gaat voor duurzaam vlees. Onder duurzaam verstaan we: blijvende ver-beteringen op het gebied van dierenwelzijn, milieu én diergezondheid. Sinds onze oprichting in 1997 werken we samen met universiteiten, onderzoeksin-stellingen en NGO’s om te onderzoeken waar het nog beter kan.

Iedereen die met een grote groep of in ons geval een hele keten wil innove-ren loopt tegen dezelfde uitdaging aan: hoe krijg je alle betrokkenen mee? Om met zoveel verschillende ondernemers toch inventief te blijven, ontwikkel-den we een unieke aanpak van Onderzoeken, Ontwikkelen en Ondersteunen.

ONDERZOEKEN ONTWIKKELEN ONDERSTEUNEN

9

KDV is continu in gesprek met loka-le, provinciale en landelijke overhe-den, met maatschappelijke organi-saties, met boeren en met klanten in binnen- en buitenland over de verschillende relevante thema’s die spelen in de agrifood sector. Als een thema voldoende relevant is en past binnen de doelstellingen van de keten wordt deze verder onder-zocht. De onderzoeksfase vindt meestal plaats op het demobedrijf in Valkenswaard in samenwerking met verscheidene onderzoeksinstellin-gen en toeleveranciers.

De nieuwe kennis en oplossingen die we tijdens onderzoeksfase vergaren, ontwikkelen we verder tot praktische toepasbare oplossingen voor het boerenbedrijf. Dit doen we in nauwe samenwerking met deelne-mende varkenshouders, toeleveran-ciers en onderzoeksinstellingen. We gaan dus samen aan de slag. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is dat oplossingen toepasbaar moeten zijn op een middelgroot Nederlandse familiebedrijf.

De oplossingen die in de praktijk succesvol blijken tijdens de ontwik-kelfase gaan we implementeren bij alle 300 deelnemers. We weten uit ervaring dat het belangrijk is de deelnemers mee te nemen in dit proces. Om de boeren hierin te ondersteunen werken we met boer-derijcoaches, informatieavonden en instructiefilms. Daarnaast kiezen we er als keten voor om de maat-regelen centraal te organiseren en hulpmiddelen gratis te verstrekken aan de deelnemers. Op ketenniveau brengt dit aanzienlijke besparingen met zich mee en het versnelt het adaptatieproces.

Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV) staat voor een duurzame manier van var-kens houden, zodat iedereen kan genieten van een verantwoord en smakelijk stukje varkensvlees. Onder duurzaam verstaan we blijvende verbeteringen op het gebied van gezonde dieren, een energieneutrale varkenshouderij, een beter leven voor de varkens en vlees met de beste smaak. Voor 2018 hadden we zes ambitieuze doelen gesteld. Hieronder beschrijven we de resultaten die we hebben behaald.

Wat beloofde KDV in 2018?

1. Smart Farming • Opschalen • Pilot stoppen met slachtblik • Data terugkoppelen • Marktkansen

2. Grondstoffenlijst3. Beste varkensrassen4. Consumentencommunicatie5. Stal van de Toekomst6. Project krulstaart

3.1. Smart Farming

Smart Farming Definitie: Smart farming betekent ‘slim boeren’. Slim door gebruik te maken van data: data verzamelen, analyseren en vertalen naar het management op de boerderij. Zodat boeren hun werk op zowel strategisch als dierniveau kunnen optimaliseren.

OpschalenIn 2018 zijn we hard gegroeid. Het aantal boeren dat deelneemt aan Smart Farming is gestegen tot 91. Wekelijks worden er meer dan 10.000 biggen voorzien van een RFID-oormerk.


3 Beloftes en resultaten 2018

Toename deelnemers Smart Farming

RFID biggen geboren per maand

Cumulatief aantal weegrecords

570.960 records47.123 biggen91 boeren

Pilot stoppen met slachtblikElk varken krijgt voordat hij naar de slachterij gaat een slachtblik. Deze ingreep is een verplicht en essentieel onderdeel van de identificatie en regis-tratie van de dieren. Bij varkens van boeren die deelnemen aan Smart Farming neemt het RFID-oormerk de functie van het slachtblik over. De informatie op het slachtblik is immers ook in het elektronische oormerk terug te vinden. In 2018 hebben we met het ministerie van Economische Zaken en de Neder-landse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gesproken over afschaffing van het slachtblik. Dat scheelt namelijk een stressvolle ingreep, wat het dierenwel-zijn verhoogt. Omdat beide gesprekspartners overtuigd zijn van de voordelen en vertrouwen hebben in het RIFD-oormerk, hebben we alle voorbereidingen getroffen om in 2019 met een pilot te starten. Er zijn twintig varkenshouderijen geselecteerd en deze hebben allemaal een ontheffing gekregen voor het ver-plichte slachtblik. Hiermee hebben we een mooie stap gezet op het gebied van dierenwelzijn.

Data terugkoppelenHet aantal weegrecords dat inmiddels verzameld is stelt ons in staat de individuele boer terugkoppeling te geven van de eigen prestaties in relatie tot de gehele keten (benchmark). Alle deelnemende RFID boeren ontvangen de terugkoppeling van hun gegevens in een individueel rapport: “KDV Smart Farming jaarrapportage 2018“.

11

Wat zijn RFID ear tags?

RFID ear tags (radio-frequency identification) zijn oormerken met een ingebouwde UHF chip (Ultra High Frequentie). Binnen KDV gebruiken we deze tech-niek om het varken vanaf ge-boorte tot slacht individueel te kunnen volgen. Dit stelt ons in staat om dieren die gedurende hun leven met enige vorm van antibiotica zijn behandeld te herkennen en uit te selecteren.

Hoe werkt het in de praktijk? Bij de geboorte krijgt ieder big een RFID ear tag. Met behulp van dit oormerk registreert de boer bij geboorte de individu-ele diergegevens, waaronder geboortedatum, geslacht en genetica van de vader en de moeder. Indien een varken behandeld moet worden met antibiotica wordt de behande-ling vastgelegd met behulp van het RFID ear tag. Alle informatie die de boer vastlegt wordt direct opgeslagen in een cloud database. KDV heeft volledig toegang tot deze database. Hiermee kunnen de dieren dus worden gemonitord vanaf de geboorte.

Aan de slachtlijn wordt het RFID ear tag ingelezen en is de complete geschiedenis van het varken bekend. Op dat moment worden de varkens waarvan zeker is dat ze hun gehele leven niet behandeld zijn met antibiotica uitgeselecteerd voor het Antibioticavrij Leven Garan-tie-concept.

9I&R

Ik ben enthousiast over de informatie die de RFID-oormerken ople-veren. Laatst bijvoorbeeld, toen er tijdens een transport van fokker naar mester enkele biggen overleden. In eerste instantie dacht de voervoorlichter dat het door vitaminetekort kwam, dus de fokker had al bijna ander en duurder voer besteld. Tot we de RFID-oor-merken van de overleden biggen uitlazen. Bleken het broertjes te zijn. Daardoor wisten we: het ligt niet aan het voer, de oorzaak is een genetisch defect. Het is toch geweldig dat RFID-oormerken voor zulke waardevolle inzichten zorgen?!

Stijn van den Tillaart handelaar KDV

MarktkansenWe meldden het vorig jaar al vol trots: door de inzet van RFID-oormerken zijn we in staat om varkens met de Antibioticavrij Leven Garantie uit te selecteren. In 2018 is het aantal afnemers toegenomen en hebben we samenwerkingen geïntensiveerd, on-der andere in Italië. Met succes, want inmiddels verkopen al twintig Italiaanse supermarktketens varkensvlees met de Antibioticavrij Leven Garantie. Varkensvlees met de Antibioticavrij Leven Garantie is voor onze Italiaanse afnemers dé manier om mooie vleeswaren op de markt te brengen en zich binnen Italië – een land waar het vraagstuk naar de resistentie van antibiotica enorm actueel is – te profileren en te laten zien waar zij voor staan.

3.2. Grondstoffenlijst

Keten Duurzaam Varkensvlees werkt sinds 2018 met een grondstoffenlijst. Na een periode van optimalisatie en gewenning is de KDV-grondstoffenlijst nu onderdeel van de certificering. Dat betekent dat alle ketenpartners waaronder voerleveranciers werken met de grondstoffenlijst. Door inzicht te hebben in het voer dat varkens krijgen, waarborgen we voed-selveiligheid en ondersteunen we de dieren met kwalitatief goed voer. Dat helpt bij ons streven naar transparantie, gezonde dieren en varkensvlees van uitzonderlijke kwaliteit en met de beste smaak.

Bekijk de grondstoffenlijst op onze website:


We kunnen niet wachten tot we nog meer mensen kunnen laten genieten van ons varkensvlees met de Antibioticavrij Leven Garantie. Daarin staan we niet alleen, want de vraag groeide in 2018 sterk. Voordat we het varkensvlees bij de afnemers kunnen leveren, investeren we in de samenwerking tussen de boer en de klant. Want tijd, aandacht en afspraken op maat zijn noodzakelijk voor het beste eindproduct.”

Rob Lunenburg, verkoop Italië

duurzaamvarkensvlees.nl/onze-stichting

13

3.3. Beste varkensrassen

In 2018 zijn we gestart met onze zoektocht naar het lekkerste varkensvlees. Genetica is daarbij een belangrijke factor, want het bepaalt een kwart van de smaak. Toch is er nog onvoldoende bekend over de impact van genetica en de effecten op de Nederlandse praktijksituatie. Daarom hebben we een grootschalig praktijkonderzoek opgezet. In juli 2018 zijn we in samenwerking met PIC, wereldwijd een van de grootste spelers in varkensgenetica, gestart met uitgebreide geneticaproeven om te onderzoeken wat de invloed van ge-netica op de kwaliteit en bijbehorende smaak en malsheid van vlees is. Onze RFID-oormerken maken dit mogelijk.

OnderzoeksverloopDe zeugen op de deelnemende varkenshouderijen zijn ingedeeld in drie groepen: de ene groep is geïnsemineerd met de PIC 408G. Bij de andere groep is de PIC 280 gebruikt en de derde groep is geïnsemineerd met de PIC 337. Het doel is zo veel mogelijk informatie in te winnen over deze drie ver-schillende berenlijnen, onder andere op het gebied van groei, spier- en spek-dikte, kwaliteit van het vlees, kleur en pH. Daarmee proberen we antwoord te krijgen op de vraag: welke berenlijn zorgt voor het lekkerste varkensvlees?

Omstandigheden Er is bewust voor gekozen om de pilot niet op een speciaal proefbedrijf van een fokkerij uit te voeren, maar op gangbare KDV-boerderijen. Als namelijk blijkt dat de ene berenlijn inderdaad smaakvoller varkensvlees oplevert dan de ander, dan moet de situatie op elke KDV-boerderij zonder al te veel aan-passingen te realiseren zijn.

Onderzoek in cijfersMede dankzij de RFID-oormerken is het mogelijk om dit smaakonderzoek op grote schaal uit te voeren. Voordeel hiervan is dat we voldoende data hebben om conclusies te trekken en we kunnen onderzoeken of de spreiding binnen de verschillende berenlijnen groter, kleiner of gelijk is aan de spreiding tussen de verschillende berenlijnen.

6 deelnemende varkenshouderijen

Ras PIC 280+ PIC 337+ PIC 408G+ Eindtotaal

Aantal geboren

biggen in 20181.290 1.347 1.761 4.398

PIC 280 (Duroc)

1290 biggen in de genetica test



PIC 337

PIC 408G (Pietrain)


Toen KDV mij vroeg of ik gedurende vijf weken mee wilde werken aan het ge-neticaonderzoek, was ik meteen enthousiast. Ik ben wel benieuwd of de PIC 408G eindbeer waar wij onze 530 zeugen normaal gesproken mee insemi-neren het smaakvolste eindproduct oplevert.

Om de proef goed te laten verlopen, mochten de biggen van de drie berenlij-nen na het spenen niet bij elkaar in één hok. We wilden niet dat bijvoorbeeld een dominant ras een ander ras verdrong aan de voerbak. Dat was organi-satorisch best een uitdaging, maar het is gelukt. En als het toch dreigde mis te gaan, hadden we dat direct door. Want qua uiterlijk variëren de berenlijnen nogal.

De PIC 408G profit is bont en heeft kort haar, precies zoals een varken er wat mij betreft uit moet zien. Ook de groei en voeropname van deze lijn zijn prima. De PIC 337 geeft weinig kleurlingen maar oogt mooi en groeit hard. En de PIC 280 is een bonte verzameling van vitale rode, zwarte en rood-zwarte biggen met langere haren en hangoren. Voor mij niet het mooiste varken, maar mijn zoon van tien vond ze juist ontzettend schattig. En schijn bedriegt, want ze zijn in het begin misschien wat kleiner maar ze halen hun groeiach-terstand als ze ouder worden moeiteloos in. Als je mij vraagt welke berenlijn het smaakvolste varkensvlees oplevert, durf ik geen antwoord te geven. Daarom is het zo fijn dat we middels de RFID-oor-merken straks van alle individuele biggen technische informatie ontvangen. En we nemen letterlijk de proef op de som. Want we eten KDV-varkensvlees toch vooral omdat het zo lekker is.”

René Nijhuis fokker en deelnemer onderzoek

beste varkensrassen

Patron - Hoe werkt het?

In de slachterij beoordelen ge-

passioneerde vleesmeesters met

jarenlange ervaring varkens uit

het KDV Beter Leven-concept op

vorm, kleur, stevigheid en marme-

ring. Alleen de beste varkens wor-

den met de hand geselecteerd en

met zorg afgeleverd aan de slager,

zodat de echte vleesliefhebber

kan genieten van het neusje van

de zalm: een excellent product

afkomstig van de beste varkens

van stal, gehouden met aandacht

voor dier én milieu.

Label of origin

Om de afkomst van ons hand-

geselecteerde vlees te kunnen

borgen, krijgt elk Patronvarken

een uniek label of origin, een soort

paspoort van het desbetreffende

dier met daarop gedetailleerde

informatie over onder meer de

boerderij, het gewicht, de spek-

dikte en het vleespercentage.

Onze RFID-oormerken maken dit

mogelijk.

Het label of origin dat bij elk stuk Patron vlees wordt meegeleverd. Zo weten consumenten precies wat ze eten en waar hun smaakvolle vlees vandaan komt.

3.4. Consumentencommunicatie

In 2018 hebben we de consument bewust en met veel plezier opgezocht door middel van ons premium label Patron en ons BBQ-team.

Patron In 2018 presenteerden we Patron grootst op de Slavakto, de vakbeurs voor de slagersbranche. Met effect, want het aantal verkooppunten van Patron groeit gestaag, de vraag is zo groot dat we van drie keer per week leveren zijn overgestapt naar vijf keer per week leveren en het team van vleesmeesters dat Patron-varkens kan selecteren breidt uit. Om slagers te enthousiasmeren om met hun klanten over dit handgeselecteerde vlees in gesprek te gaan, ontwikkelden we een starterskit en een kerstrecept.

BBQ-teamIn 2016, 2017 en 2018 werkten we samen met de Mobile BBQ van Koert en Eline. Zij trokken met het grootste mobiele spit van Europa - de Carnivoor – door het land om mensen te laten proeven van een goed en smaakvol stuk vlees. Dat deden ze met succes, want in de afgelopen 2,5 jaar hebben mini-maal 30.000 mensen genoten van heerlijke langzaam gegaarde pulled pork, boterzachte buikspek en nekken die tot wel zestien uur op de BBQ hebben liggen garen…

FOTO: van de BBQ of van BBQ producten

Onze Patrons selecteren het beste varkensvlees

Onze Patrons

In 2018 werd er in totaal63.658 kg Patronvlees

handgeselecteerd

Met de hand geselecteerd

15

3.5 Stal van de Toekomst

De regels rondom de varkenshouderij nemen fors toe. Zo moeten alle var-kenshouderijen in Noord-Brabant vanaf 2022 voldoen aan een strenge emis-sienorm met betrekking tot ammoniakuitstoot. De installatie van een luchtwas-ser is daar een oplossing voor. Op het klimaat ín de stal heeft dit echter geen positief effect. Terwijl juist een goed stalklimaat noodzakelijk is om te komen tot betere technische en economische resultaten, gezondere dieren en beter dierenwelzijn. Daarom ontwikkelden we de afgelopen jaren binnen de Stal van de Toekomst een beter alternatief: dag-ontmesting. In 2018 hebben we grote stappen gezet om hier een goedgekeurd stalsysteem van te maken.

Verbouwing proeflocatiesOp vier Noord-Brabantse varkenshouderijen die de proefstalstatus hebben, is gestart met het renoveren van de afdelingen van verschillende diercategorie-en (dragende- gust zeugen en kraamzeugen, gespeende biggen en vlees-varkens) naar een systeem met dag-ontmesting. De eerste twee proeflocaties waren in 2018 operationeel.

Metingen In één proefstal is Wageningen University&Research in 2018 gestart met het uitvoeren van metingen van ammoniak, methaan, co2 en geur. De eerste resultaten zijn veelbelovend.

Communicatie Met de Stal van de Toekomst willen we bewustwording creëren: varkenshouders moeten weten dat er iets te kiezen valt. Daarom hebben we varkenshouders in 2018 op verschillende manieren geïnformeerd over ons alternatief voor de luchtwasser. We lanceerden de website stalvandetoekomst.nl en waren aanwezig op het evenement Ondernemen in de varkenshouderij.


Wat is de Stal van de Toekomst?

Op het KDV-demobedrijf ont-

wikkelde De Hoeve Innovatie

in samenwerking met de Pro-

vincie Brabant en Wageningen

University en Research de Stal

van de Toekomst. Door toe-

passing van dag-ontmesting

wordt de mest dagelijks uit de

stal gehaald en voorkomen we

dat er ammoniak en andere

kwalijke gassen ontwikkeld

worden, wat het filteren van de

lucht aan het eind van de stal

overbodig maakt. Zo bestrij-

den we geen effecten maar

pakken we de oorzaak aan.

Een benadering die niet alleen

positief is voor het milieu, maar

ook voor het dier en de boer.

bekijk het filmpje op

STALVANDETOEKOMST.NL


Onderzoekspartners o.a:

3.6 Project krulstaart

In 2018 hebben we binnen twee werkgroepen verder onderzoek gedaan naar lange staarten.

Begeleidingscommissie Lange StaartenDe begeleidingscommissie Lange Staarten richt zich op onderzoek en inno-vatie met betrekking tot het houden van varkens met lange staarten. In 2018 hebben we een risicobeoordeling opgesteld. Deze wordt in 2019 aan de stuurgroep voorgelegd. De stuurgroep stuurt de begeleidingscommissie aan en bestaat uit deelnemers uit de private en publieke sector, waaronder het ministerie van Economische Zaken, Wageningen University&Research (WUR), Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) en afgevaardigden van be-trokken partijen zoals slachterijen.

Werkgroep KrulstaartWerkgroep Krulstaart bestaat uit de WUR, POV, boeren en slachterijen. De WUR bedenkt ideeën om varkens met lange staarten te houden, de boeren onderzoeken de effecten van deze mogelijke oplossingen in de praktijk en de slachterijen koppelen zoveel mogelijk informatie over varkens met lange staarten terug aan de boeren. Binnen de Werkgroep Krulstaart zijn we in 2018 gestart met onderzoek naar het effect van een goed stalklimaat en afleidings-materiaal op lange staarten.

17

Afgelopen jaren hebben we als keten grote stappen gezet op het gebied van technologie, transparantie, dataverzameling, dierenwelzijn, diergezond-heid en milieu. In 2019 zal deze inzet zich uitbetalen. Zo zorgt Smart Farming voor nieuwe marktkansen en een zoektocht naar het smaakvolste varkens-vlees. En is de Stal van de Toekomst klaar om goedgekeurd te worden. Zoals de titel van dit jaarverslag al verraadt: de toekomst is nu!

4.1 Smart Farming op 150 boerderijen

Dat Smart Farming voor boeren van toegevoegde waarde is, blijkt uit het snelgroeiende aantal deelnemers. Aan ons de uitdaging om het gebruik van RFID-oormerken nóg aantrekkelijker te maken, zodat huidige gebruikers er hun voordeel mee blijven doen en er aan het eind van het jaar 150 boeren deelnemen. Dat bereiken we onder andere door realtime inzage in RFID-da-ta en het uitbreiden van ketenpartners.

Realtime inzage in RFID-dataHet is altijd een uitdaging om verkregen data om te zetten naar bruikbare informatie. Helemaal als je met geheel nieuwe data werkt – namelijk op dierniveau. Door deze extra laag krijgt de data nieuwe dimensies. We rollen dit project daarom stap voor stap uit. In 2017 organiseerden we een Hackathon. Dataspecialisten van de Ra-bobank, Westfort en Wageningen University analyseerden samen met de boeren de eerste data afkomstig van RFID-oormerken. In 2018 zijn we gestart met bepalen welke kengetallen boeren in de dagelijk-se praktijk kunnen helpen. In die fase van proberen en ontdekken ontvingen alle boeren die deelnemen aan Smart Farming eens per kwartaal een over-zicht van de uit RFID-oormerken gewonnen informatie. Op basis van de feedback van de deelnemers bepalen we in 2019 welke rapportages, grafieken en tabellen beschikbaar moeten zijn zodat varkens-houders stappen voorwaarts kunnen zetten. Omdat kwartaalrapportages in-teressant zijn maar het tegelijkertijd een ouderwetse manier van cijfers inter-preteren is, starten we in 2019 ook met de ontwikkeling van een online tool waarmee varkenshouders realtime kunnen inzien hoe ze presteren, zodat ze daar direct naar kunnen handelen en hun rendement kunnen verhogen. De realisatie van deze tool vindt naar verwachting in 2020 plaats.

Uitbreiden van ketenpartners Om de output die RFID-oormerken oplevert zo waardevol mogelijk te maken, is het belangrijk dat de input zo volledig mogelijk is. Daarom onderzoeken we in 2019 de mogelijkheden om met nog meer ketenpartners samen te wer-ken, zodat de informatie die we uit de RFID-oormerken kunnen uitlezen nog rijker wordt.

4Beloftes & plannen 2019

Dat we binnen KDV de hele keten verrijken met individuele dierdata is echt uniek. In Amerika hebben ze al meermaals tegen me gezegd dat wij met onze technologieën en ketenintegratie ten opzichte van hen minimaal vijf jaar vooroplopen.

Peter ter Linde, LeeO

SMART FARMING PROGNOSE

2018-0

1

2018-0

2

2018-0

3

2018-0

4

2018-0

5

2018-0

6

2018-0

7

2018-0

8

2018-0

9

2018-10

2018-11

2018-12

2019-0

1

2019-0

2

2019-0

3

2019-0

4

2019-0

5

2019-0

6

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

Geslacht 2018 MargeGerealiseerd 2019 Prognose

Aantal ontvangen varkens met RFID oormerk


Denk daarbij aan informatie die al vroeg in de keten beschikbaar is, zoals voer en het stalklimaat (o.a. luchtvochtigheid, ammoniakemissie en tempe-ratuur). Maar ook aan waardevolle informatie later in de keten, over bij-voorbeeld de werkelijke kwaliteit van een stuk vlees. Door de toevoer van informatie te verbreden stijgt de hoeveelheid data. Zo krijgen we als keten nog meer inzicht in waar we nu staan, waar we kunnen bijsturen en het be-langrijkste: waar we vooruit kunnen.

4.2 Resultaten smaakonderzoek - welke berenlijn levert het smaakvolste varkensvlees?

In 2018 zijn we onze zoektocht naar het lekkerste varkensvlees gestart. Omdat genetica een kwart van de smaak bepaalt, wisten we wat ons te doen stond: berenlijnen testen! In 2018 hebben we in samenwerking met PIC, wereldwijd een van de grootste spelers in varkensgenetica, grootschalige geneticaproeven opgezet om in de dagelijkse praktijk te onderzoeken wat de invloed van genetica op de smaak van varkensvlees is. Alle biggen die deelnemen aan het onderzoek zijn inmiddels geboren. 2019 staat in het teken van meten en proeven. MetenMeten van smaak is enorm complex, zeker bij zo’n veelzijdig product als varkenvlees. Wat je gelukkig wel kunt meten, zijn de eigenschappen die

bijdragen aan de smaak. Zo wordt de kwaliteit van vlees grotendeels bepaald door de ontwikkeling van pH in het vlees. Ook kleur is een belangrijke indicator voor smaak. Daarom meten we naast de gebrui-kelijke technische gegevens zoals gewicht, spekbedekking, geslacht en type, ook van elke deelnemende berenlijn de pH-waarde en kleur. Uiteraard op zo groot mogelijke schaal, want alleen dan hebben we genoeg data om er smaakconclusies aan te verbinden.

ProevenOver smaak valt natuurlijk niet te twisten, maar toch gaan we proeven. Zowel professionals als producenten en eindgebruikers - waaronder boeren, grossiers, collega’s en consumenten - vragen we welk varkensvlees ze het lekkerst vinden. Zo krijgen we antwoord op de vraag of er een significant verschil in smaak is en welke berenlijn de voorkeur heeft. Dat Smart Farming voor boeren van toegevoegde waarde is, blijkt uit het snelgroeien.

4.3 Kansen in de afzet - bredere verwaarding van ons varkensvlees

In 2017 en 2018 werd ons vermoeden bevestigd: er is zowel nationaal als internationaal enorme vraag naar varkensvlees waarvan de herkomst en indi-viduele dierkenmerken transparant zijn. Met onze RFID-oormerken maken wij dat mogelijk. Sterker nog: we zijn in staat varkens met de Antibioticavrij Leven Garantie uit te selecteren. Die ontwikkeling zorgt voor veel kansen, onder andere in Italië. Daar zijn onze hammen razend populair. Omdat een varken uit meer smaakvol vlees dan alleen hammen bestaat, rich-ten we ons aankomend jaar op een bredere verwaarding van ons varkens-vlees. We ontwikkelen nieuwe producten die aansluiten bij de wensen en behoeften van landen in Europa en op andere continenten. Ook dienen we de aanvraag voor de USDA-certificering in, zodat wij en onze klanten onze producten in Amerika kunnen gaan verkopen. Alles met als doel zoveel mo-gelijk mensen te laten genieten van ons smaakvolste varkensvlees, gemaakt met zorg voor dier én milieu.

19

Het lekkerste vlees komt van gezon-de, stressvrije dieren en wij doen er dan ook alles aan om de varkens zo ontspannen mogelijk af te leveren. Het slachtblik vormt hierbij een tijdrovende klus die ook nog eens onrust veroorzaakt bij de varkens. Bovendien geeft het nieuwe oormerk ons een schat aan informatie die we kunnen gebruiken om nog smakelij-ker varkensvlees te produceren.

4.4 Stoppen met slachtblikken

Het slachtblik is al sinds jaar en dag een verplicht en essentieel onderdeel van de identificatie en registratie van de dieren. Dankzij de groeiende acceptatie van de RFID-oormerken is deze functie echter achterhaald. Doormiddel van het RFID-oormerk, die direct bij de geboorte wordt aangebracht, is het com-plete paspoort van het varken immers altijd direct uit te lezen. Het traditionele slachtblik is hiermee overbodig geworden waardoor een tijdrovende ingreep komt te vervallen.

In 2018 heeft KDV speciale toestemming aangevraagd van het NVWA en LNV voor een pilot waarin het voor boeren mogelijk wordt om dieren zonder slachtblik aan te leveren. Deze pilot met ‘slachtblikloze varkens’ zal in 2019 gefaseerd worden uitgerold naar 20 speciaal geselecteerde boeren bedrijven uit de Keten. Onze doelstelling is om aan het einde van dat jaar minimaal 10 bedrijven structureel hun varkens aanleveren zonder slachtblik.

4.5 Doorstart SOJA project

Geïmporteerde sojabonen zijn een belangrijk bestanddeel van varkensvoer en blijven daarmee van groot belang voor de varkensvleesketen. Sinds 2015 investeert KDV in een duurzame productie van sojabonen in Mozambique doormiddel van een samenwerking met Solidaridad. In de eerste fase van het project werden 2000 Mozambiquaanse kleinschalige familiebedrijven onder-steund bij het verbeteren van hun producutiesystemen. Dit resulteerde in 2018 in een primeur: voor het eerst werd er in Afrika soja geproduceerd volgens de standaarden van Round Table on Responsible Soy (RTRS).

Naar aanleiding van dit succes heeft KDV besloten om samen met Solidaridad een vervolg te geven aan het project. Om een cumulatief effect te bereiken is er voor gekozen om binnen dezelfde regio te blijven. In deze tweede fase komt een de focus te liggen op het inzetten van nieuwe technologieën. De boeren krijgen specifieke trainingen in duurzame landbouwmethoden, toegang tot verbeterd zaad en de benodigde financiële middelen. Gezien de gebrekkige infrastructuur en de hoge acceptatiegraad van smartphones is de focus op technologie een logische volgende stap. Via speciaal ontwikkelde apps kunnen boeren zelf evaluaties uitvoeren en op basis daarvan feedback en advies ontvangen. Op deze manier werken zij zelf toe naar certificerings-standaarden van de RTRS en kunnen er met dezelfde middelen nog meer boeren worden geholpen.

Dirk Dekker, varkenshouder


2014

Start van het project Pilotstal in

Valkenswaard.

2018

Start met bouw en verbouw van vier

proeflocaties,

2019

Oplevering eerste twee proeflocaties.

2019

Eerste resultaten van metingen.

2020

Goedkeuring stalsysteem.

2024

100 bedrijven werken met principes van

de Stal van de Toekomst.

Erkenning door de overheid: subsidies toegekend voor vier

proeflocaties.

2017

4.6 Stal van de Toekomst - goedgekeurd stalsysteem in zicht

De verwachting is dat dag-ontmesting in 2020 als stalsysteem wordt goedge-keurd en de hele varkenshouderij er dan zijn voordeel mee kan doen. Om dat te bereiken zetten we in 2019 de volgende stappen:

MetingenDe effecten van de Stal van de Toekomst worden in 2019 op vier proeflocaties in Nederland gemeten. Kennisinstituten waaronder Wageningen University-&Research onderzoeken de uitstoot van ammoniak, fijnstof en geur. Hierdoor krijgt de Stal van de Toekomst – in tegenstelling tot andere goedgekeurde stalsystemen - een bewezen emissiefactor. Nadat de metingen zijn uitgevoerd en de emissiefactor is toegekend kunnen er vergunningen worden aange-vraagd

Financiering Het kan voor varkenshouderijen moeilijk zijn om financiering te krijgen voor de benodigde nieuw- of verbouw. Dat komt omdat de modellen van banken ge-baseerd zijn op uitbreiding (bijvoorbeeld verdubbeling) en niet op verbetering met hetzelfde aantal dieren. Om banken te overtuigen van het toenemende rendement en het daarmee samenhangende geringe risico dat de Stal van de Toekomst oplevert, starten we in 2019 met de Pilot vaste varkensprijs.

Pilot vaste varkensprijsEen belangrijk argument voor banken om geen financiering te verlenen, is de prijswerking binnen de internationale varkenshandel. Om dat risico weg te nemen, starten we in 2019 bij twee varkenshouderijen met de verkoop van varkens aan slachterij Westfort voor een vaste vooraf bepaalde opbrengstprijs, ongeacht de marktsituatie. Het vakmanschap van de boer bepaalt zijn rende-ment. Zo vergroten we de zekerheid voor de bank, waardoor deze eerder bereid is te investeren.

Opbrengstprijs bepalen Als basis gebruiken we de kostprijs van een kilogram varkensvlees. Omdat we ervan uitgaan dat dit vaste prijssysteem succesvol is en in de toekomst dus meer gebruikt zal worden, gaan we niet uit van de werkelijke kostprijzen van de eerste deelnemers, maar van een referentie benchmark.

CommunicatieOok in 2019 informeren we varkenshouders actief over dag-ontmesting als alternatief voor de luchtwasser. We ontwikkelen een brochure over de Stal van de Toekomst, zijn met een eigen stand aanwezig op de Dutch Pork Expo, organiseren informatieavonden en nemen deel aan congressen voor varkens-houders die door derden worden georganiseerd.

Het doel van deze inzet is dat in 2024 minimaal honderd bedrijven werken met de principes van de Stal van de Toekomst.

21

Een blik op het nieuwe stalsysteemOm de uitstoot van ammoniak, fijnstof en geur te reduceren en een optima-le leefomgeving te creëren voor varkens zijn er in de Stal van de Toekomst meerdere maatregelen getroffen. Het uitgangspunt is daarbij altijd dagont-mesting door middel van een geautomatiseerd proces. De kwalijke stoffen ontstaan door opeenhoping van mest en urine en de bacteriële rottingspro-cessen die daaruit volgen. Om deze processen te voorkomen wordt mest dagelijks uit de stal verwijderd en gekoeld opgevangen.

Gezonde, groeiende dieren hebben behoefte aan zuivere lucht en zuiver drinkwater. Een gestuurd mestgedrag leidt tot schone hokken en schone varkens. Het juiste klimaat zorgt voor comfort in warme en koude dagen waar-door varkens blijven eten en groeien.


5.1 Missie

Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV) is een samenwerkingsverband van Nederlandse varkensboeren, slachterijen, grossiers, slagers, vleeswa-renproducenten, retail bedrijven en cateraars. De missie van Stichting KDV is: een energieneutrale varkenshouderij en gezond en smakelijk vlees op tafel. Duurzaam betekent bij ons dat we ons richten op dierenwelzijn én milieu. Deze benadering onderscheidt ons van ‘single issue’-initiatieven die over het één of het ander gaan.

Om deze missie te bereiken stellen we aan de ene kant eisen aan onze partners, maar aan de andere kant faciliteren en helpen we hen ook om aan de strenge eisen voor dierenwelzijn en milieu te voldoen. Dit doen we door actief de ontwikkelingen op de boerderij te stimuleren en te faciliteren. We voeren samen met de boeren innovaties op de boerderijen door die ze alleen niet hadden kunnen oppakken. We onderzoeken hoe het beter kan, testen nieuwe ideeën en zetten gezamenlijk de schouders onder onze missie.

Daarnaast zien we het als onze missie om consumenten bewust te laten worden. Bewust van de duurzame keuzes die er zijn en van de mooie smaken die varkensvlees biedt. En door consumenten, koks en slagers met elkaar in contact te brengen zodat ze aan de slag gaan met deze mooie producten. Dit alles doen wij zonder winstoogmerk, maar met hart en ziel.

5.2 Bestuur

Stichting KDV is opgericht door Jaap de Wit jr. (Westfort Inkoop), Hans Verhoe-ven (De Hoeve BV), Piet Lunenburg (Westfort) en Egbert Kruiswijk (Westfort). Alle vier komen zij uit de varkensvleessector en elk hebben zij hun eigen expertise in het verduurzamen van de branche.

VoorzitterJaap de Wit jr. is verantwoordelijk voor de inkoop van de varkens. Hij is de derde Jaap de Wit in rij die in de veehandel zit. In 1995 richtte zijn vader Jaap de Wit sr. Inkoop Oudewater B.V. op. Deze bv werd verantwoordelijk voor de inkoop voor Lunenburg Vlees B.V. en later ook voor Egbert Kruiswijk Vleespro-ducten. Jaap jr. werkte na zijn studie Communicatie drie jaar op de beursvloer als marketmaker. In 2003 gebeurde het onvermijdelijke; ook deze Jaap be-gon bij Inkoop Oudewater en kwam zo toch in de varkensvleessector terecht. Nu is hij verantwoordelijk voor de inkoop maar vanuit zijn zijn expertise op het gebied van marketing en communicatie ook voorzitter van Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees.

LedenHans Verhoeven is varkenshouder in Valkenswaard en initiatiefnemer van Keten Duurzaam Varkensvlees. In 1997 startte Hans samen met Mark van den Eijnden Keten Duurzaam Varkensvlees. Nu vormen Hans en Mark samen de Hoeve BV. Dit bedrijf is verantwoordelijk voor de certificering, innovatie en ont-wikkeling van het eisenpakket van Keten Duurzaam Varkensvlees. Daarnaast fungeert de boerderij van Hans als demobedrijf voor Keten Duurzaam Var-kensvlees. Alle innovaties en ontwikkelingen worden hier eerst getest voordat ze bij alle varkensboerderijen van de keten worden toegepast.

5Stichting Keten Duurzaam Varkensvlees

23

Piet Lunenburg is strategisch adviseur bij Westfort. Na zijn opleiding HEAO Bedrijfseconomie werkte hij tien jaar lang in de ICT-branche. Door de toene-mende automatisering binnen vleesverwerkingsbedrijven, lang aandringen van zijn familie en omdat bloed nou eenmaal kruipt waar het niet gaan kan, maakte hij in 1987 de overstap naar Lunenburg Vlees B.V., het bedrijf van zijn broers. Binnen dit familiebedrijf was hij in eerste instantie verantwoordelijk voor automatisering en informatisering. Maar zijn kennis en interesse breidden snel uit: in 2007 werd hij algemeen directeur.

Egbert Kruiswijk is commercieel directeur van Westfort. In 1986 begon Egbert als slagers grossier op de boerderij van zijn vader in Loenen aan de Vecht, waar hij ook opgroeide. Nadat Egbert in zijn jonge jaren de landbouwschool doorliep koos hij definitief voor de vleesbranche. Hij volgde de slagers-vakschool in Utrecht, werkte vier jaar in een grote slagerij in Breukelen en kwam uiteindelijk in de vleesgroothandel terecht. Vanuit zijn achtergrond en opleiding heeft hij een grote affiniteit met de ambachtelijke kant van het vak en zodoende heeft hij zich gespecialiseerd in de belevering van binnenlandse slagers en supermarkten, én in de productie van verschillende hoogwaardige vleeswaren.

5.3 Raad van Advies

Na de oprichting van de Stichting KDV is de Raad van Advies benoemd die mede bewaakt dat Keten Duurzaam Varkensvlees zich richt op de behoeftes van de consument, de maatschappij en de branche. De Raad van Advies houdt een kritische blik op onze innovaties en draagt ideeën aan. Daartoe komen de leden van de Raad van Advies twee keer per jaar bij elkaar. Zo zorgen we ervoor dat we proactief aansluiten bij ontwikkelingen nu en in de toekomst.

In onze Raad van Advies nemen plaats: • Jaap de Wit sr. (Westfort Vleesproducten) • Gert van der Bijl (Stichting Solidaridad) • Lenie Klein Holkenborg (Onafhankelijk voorzitter) • Henk Jans (Arts Maatschappij en Gezondheid) • Ad Romme (Boer) • Ad van den Tillaart (Veehandel) • Karen Eilers (Natuur en Milieu) • Mark van den Eijnden (De Hoeve – secretaris)

Jaap de Wit sr. // Westfort Vleesproducten Jaap de Wit sr. is sinds 2017 commissaris van Westfort Vleesproducten. Na de middelbare school werkte Jaap sr. eerst in het bedrijf van zijn vader, wat naast een veehandel ook een machinehandel was. In 1974 koos hij definitief voor de veehandel en ging hij als zelfstandig (varkens)handelaar aan de slag. Van begin 1988 tot eind 1994 was hij verantwoordelijk voor de inkoop van varkens voor Goedhart Vlees B.V, een slachterij in Hilversum. In 1995 richtte hij Inkoop Oudewater B.V. op en werd daarmee verantwoordelijk voor de inkoop van Lunenburg Vlees B.V. en later ook van Egbert Kruiswijk Vleesproducten, de twee familiebedrijven waaruit Westfort is ontstaan.


Gert van der Bijl // Solidaridad Gert van der Bijl is sinds 2009 internationaal coördinator van het sojaprogram-ma van Solidaridad. Hij is verantwoordelijk voor het Solidaridad Sojaprogram-ma met projecten gericht op verduurzaming van sojaproductie in China, India, Afrika en Zuid-Amerika. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor marktontwikke-ling en samenwerking met bedrijven in de sojaketen en is hij lid van het be-stuur van de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS). Gert is afgestudeerd als ontwikkelingseconoom aan de Wageningen University. Daarna werkte hij voor het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), Centrum voor Land-bouw & Milieu (CLM) en voor het Nederlandse ministerie van landbouw.

Lenie Klein Holkenborg // Onafhankelijk voorzitter Lenie Klein Holkenborg studeerde Bedrijfskunde en Sociale Geografie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Na haar studie ging ze in 1992 aan de slag bij het Ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Daarna was Lenie afdelingshoofd agro bij Stichting Milieukeur waar ze zich bezighield met het opstellen van verschillende eisenpakketten voor verduurzaming van productieprocessen. Nu werkt ze als zelfstandig ondernemer. Ze adviseert en ondersteunt bedrijven bij het zetten van stappen in verduurzaming.

Henk Jans // Arts Maatschappij en Gezondheid Henk Jans was van 1986 tot 2010 inhoudsmanager bij het bureau Gezond-heid Milieu en Veiligheid van de GGD’en Brabant en Zeeland. Hij was daar specialist als arts op het gebied van milieu en gezondheid en op het gebied van calamiteiten en ongevallen met gevaarlijke stoffen. Henk is als deskundig arts vanuit zowel de GGD Brabant als de Provincie Noord-Brabant zeer actief betrokken bij de ontwikkeling van de intensieve veehouderij. Daarnaast ver-zorgt hij al ruim 25 jaar een groot aantal cursussen, colleges en presentaties voor medewerkers van de GHOR, milieugezondheidskundigen en studenten (HBO en WO).

Ad Romme // Varkenshouder Ad Romme is varkenshouder in IJsselstein en vanaf het eerste uur (1998) betrokken bij Keten Duurzaam Varkensvlees. Op zijn boerderij houdt hij 4400 vleesvarkens. Toen varkensvlees negatief in het nieuws kwam werd hem steeds duidelijker dat je daar als individuele varkenshouder niets tegen begint en dat er collectief iets moest gebeuren. Ad: “Door me aan te sluiten bij KDV blijf ik alert en werk ik aan de continuïteit van mijn bedrijf. Engeland is een voorloper op het gebied van duurzaam produceren van varkensvlees en je ziet dat iedereen in Nederland nu ook bijna om is. De markt verandert en de keten draagt daaraan bij.”

Karen Eilers // Natuur & Milieu Karen Eilers studeerde zoötechniek en promoveerde in de dierwetenschap-pen aan de Wageningen Universiteit. Tijdens en na haar promotie was zij universitair docente bij Dierlijke Productie Systemen (APS) aan de Wageningen Universiteit. Zij werd senior adviseur duurzame dierhouderij bij Schuttelaar & Partners, waar zij meehielp met de verduurzaming en professionalisering van de schaapherder sector in Nederland en de insectensector in Europa. Zij was tevens secretaris van de European Farming systems group bij de European Association on Animal Production (EAAP). Nu werkt zij als Programmaleider Verduurzaming Voedsel bij Natuur & Milieu. Zij werkt aan de verduurzaming van de landbouwsector, met name op het gebied van milieu, samen met be-drijven, de overheid en andere NGO’s.

25

Ad van den Tillaart // Tillaart varkenshandelAd van den Tillaart is sinds 1988 eigenaar van Varkenshandel Van den Tillaart, gevestigd in het Brabantse Zijtaart. Binnen dit familiebedrijf handelt hij samen met zijn vrouw Willemien en zoon Stijn in varkens, zeugen en biggen. Sinds 2007 is het bedrijf verbonden aan KDV. Ad heeft voor de samenwerking gekozen omdat hij pal achter de visie van KDV staat. Thema’s als energieneu-traal, welzijn en diergezondheid moeten wat hem betreft opgenomen worden in de varkenshouderij. Ad is lid van de Raad van Advies omdat hij de boeren en handelaren wil vertegenwoordigen. Zodat het gevoel wat onder hen leeft goed meegenomen wordt in de verdere ontwikkeling van de keten.

Mark van den Eijnden // De Hoeve BV – secretaris Mark van den Eijnden ging in 1976 studeren aan de Landbouwhogeschool te Wageningen. In 1984 richtte hij het eerste regionale ontwikkelingsbureau voor de agrotechnologie op. Een bedrijf dat hij in 2005 weer verkocht. In 1995 richt-te hij samen met Hans Verhoeven KDV op. Binnen de keten is hij verantwoor-delijk voor certificering en innovatie bij de boeren. Dat betekent dat hij doet wat hij het liefste doet: zoeken naar nieuwe oplossingen, naar manieren die je niet direct ziet. Zijn credo daarbij is: samenwerken met open vizier. En zo heeft hij al veel innovaties binnen KDV weten te bewerkstelligen.

5.4. Onafhankelijke certificering

Alle partners van Keten Duurzaam Varkensvlees werken volgens strenge eisen voor milieu en dierenwelzijn. Nieuwe ketenpartners moeten aan alle eisen voldoen voordat ze worden gecertificeerd. Voor iedere partij – var-kenshouders, vleesverwerkers, grossiers, retail en horeca – gelden andere eisen en zijn specifieke eisenpakketten geformuleerd die regelmatig worden gecontroleerd.

Controle en certificering op de boerderij Alle KDV-boeren houden in hun managementsystemen gegevens bij over dierenwelzijn en milieu (bijvoorbeeld over energieverbruik en antibioticage-bruik). KDV heeft inzicht in deze managementsystemen van de boeren en op basis van de cijfers uit deze systemen beoordeelt KDV ieder jaar opnieuw of de boeren nog aan de strenge eisen voldoen. Daarnaast bezoeken coaches vanuit de keten de boeren jaarlijks om de resultaten te bespreken en waar nodig ondersteuning te bieden.

De boeren worden gecertificeerd door het onafhankelijke certificeringsbureau CGD BV. Nieuwe deelnemers krijgen een ingangscontrole, uitgevoerd door certificeringsbureau CGD en bestaande deelnemers worden door dit bureau steekproefsgewijs bezocht en gecontroleerd.

Controle bij de afzetpartijen Alle afzetpartijen, zoals groothandel, retailers of horeca worden continu ge-monitord op de eisen die Keten Duurzaam Varkensvlees stelt op het gebied van energie, milieu, communicatie en kanalisatie van ons varkensvlees. Er vindt continu controle plaats op de kilo’s verwerkt varkensvlees, zodat zeker is dat wat de afzetpartijen als duurzaam varkensvlees verkopen ook inder-daad duurzaam varkensvlees is. Dit wordt gecontroleerd door inzicht in de inkoopfacturen en inzicht in de administratie van de deelnemende bedrijven. We vergelijken de inkoopadministratie van de deelnemende bedrijven met de verkoopadministratie en vergelijken het aantal kilo’s. Daarnaast worden alle afzetpartijen meerdere keren per jaar bezocht door de KDV-ketencoach voor controle en ondersteuning.


Controle slachterij De slachterij werkt volgens strenge normen op het gebied van dierenwelzijn. Zo is er een varkensfluisteraar werkzaam die de medewerkers schoolt in de omgang met de dieren en inzicht geeft in het natuurlijk gedrag. Daarnaast is er continu cameratoezicht zodat dierenwelzijn geborgd en gecontroleerd kan worden. De vleesstromen worden vanaf de slachterij tot aan de winkel-vloer gemonitord door inzicht in de administratie. De slachterij wordt jaarlijks bezocht en gecontroleerd door certificeringsbureau CGD.

5.5. Financiële middelen

Keten Duurzaam Varkensvlees stelt eisen aan de ketenpartners, certificeert de partners en zorgt er ook voor dat de partners in staat zijn om aan de eisen te kunnen voldoen. Daar is geld voor nodig, op jaarbasis circa € 800.000,-. Dit geld wordt als volgt verdeeld:

• Ongeveer 50% van het budget is bestemd voor de controles, de voorbe-reiding van die controles en de certificatie;

• Ongeveer 35% van het budget is bestemd voor innovaties: voor onder-zoek, ontwikkeling en implementatie;

• Ongeveer 15% van het budget gaat naar communicatie richting zowel deelnemers als consumenten.

Zowel de boeren als de afnemers en Westfort Vleesproducten verzorgen allemaal een derde van de funding: iedere boer levert een kleine bijdrage per varken dat ze leveren en iedere partner die vlees met het KDV-logo verkoopt, betaalt ook een bijdrage. Verder zorgt Westfort Vleesproducten voor een derde van de funding. Omdat zij duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan en ze Keten Duurzaam Varkensvlees als belangrijke partner van het bedrijf zien.

50%35%

15%

CO

NTR

OLES

INN

OVA

TIE

COMMUNICATIE

27

duurzaamvarkensvlees.nl

De toekomst is nu - duurzaamvarkensvlees.nl · landse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gesproken...

Documents

Transcript of De toekomst is nu - duurzaamvarkensvlees.nl · landse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gesproken...