De TLI.

Klaas Robers

Toen ik in 1971 op het Nat.Lab. kwam werd ik ingedeeld in de TV-groep. Deze groep werd ge-

leid door dr. de Vrijer (zo sprak je over elkaar in die tijd, pas jaren later ben ik hem, op veelvul-

dig aandringen, Wim gaan noemen). Het Lab had in gebouw WO een vrij grote TV-studio voor

kleuren-TV, wat in 1967 in ons land van start gegaan was. In de aanloop daar naartoe werden

hier programma's in kleur gemaakt en uitgezonden. "Hilversum" kwam dat hier oefenen. In een

van de kamers op WY-8 stond een TV-zender van 2,4 kW, met de zendantenne op het torentje.

De TV-studio was in het centrale deel van WO,

een gang er rond omheen en daarbuiten kamer-

tjes, eertijds gebruikt als kleedkamers voor de

artiesten, maar in 1971 al in gebruik als kan-

toortjes en werkkamers. Uit de operationele tijd

lag daar nog altijd de "TLI", een kruising tus-

sen een intercom en een omroepsysteem. Zeer

handig: als je de rode knop indrukte en iets zei,

dan was dat hoorbaar in alle andere kamertjes

en ruimten om en bij de studio. Zo was er nooit

iemand "kwijt". Toch wel een paar maal per

dag werd dit kort gebruikt.

Technisch was het vrij eenvoudig. In de con-

trolekamer zat in een kast een potige versterker,

een EL 6415 (35 watt) of EL 6425 (70 watt), tegen de achterwand geschroefd met daarnaast een

paneel met heel veel kleine glazen relais, die bij PTI in Hilversum in grote aantallen in hun tele-

fooncentrales werden gebruikt. Drukte je bij een van de posten op de rode toets, dan schakelde

zo'n relais jouw luidsprekertje om van de uitgang naar de microfooningang van de versterker.

De dikke buizenversterker in de vorm van

een typemachine, met vier EL36's in balans

stond de hele dag heet te zijn, jaar in jaar uit

en eigenlijk was er nooit iets mee. Voor dit

professioneel gebruik, met tientallen neven-

posten, kon dit best.

Voor consumentengebruik is dat echter

niets, vandaar dat enige jaren eerder een van

de medewerkers, wiens naam wij hier niet

zullen onthullen, een TLI met transistoren

had ontworpen. Dit werd uiteindelijk de

eerste in een lange rij intercoms die Philips

in de loop der jaren uit zou brengen. Hier-

over schreef hij een Nat.Lab. Report en gaf

naar aanleiding daarvan een presentatie op

een van de vele wetenschappelijke conferen-

ties. Als titel voor beide had hij gekozen

voor: "A transistorized TLI-system". De

kreet TLI (op zijn Engels: Tie-el-ai) was zo

ingeburgerd op het lab, dat niemand daar

meer bij nadacht. Dit is de man noodlottig geworden, want na afloop van zijn presentatie vroeg

natuurlijk een van de toehoorders "wat een TLI-system was en, als dit een afkorting was, waar

die dan voor stond". Hij wist wellicht niet dat deze afkorting, die nog stamde uit de oorlogstijd

in het Lab aan de Kastanjelaan, stond voor: "Terug Lul Installatie". Maar ook al had hij dat wel

geweten, hoe leg je dát op een conferentie in keurig Engels uit?