De theoretische werking versus de beleving van tweede-huidfacadesCitation for published version (APA):Brummelhuis, J. W. M., & ten Dam, S. M. S. D. (2006). De theoretische werking versus de beleving van tweede-huidfacades. Technische Universiteit Eindhoven, Faculteit Bouwkunde, Capaciteitsgroep FAGO.

Document status and date:Gepubliceerd: 01/01/2006

Document Version:Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record

Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can beimportant differences between the submitted version and the official published version of record. Peopleinterested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit theDOI to the publisher's website.• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and pagenumbers.Link to publication

General rightsCopyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright ownersand it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.

• Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, pleasefollow below link for the End User Agreement:www.tue.nl/taverne

Take down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us at:openaccess@tue.nlproviding details and we will investigate your claim.

Download date: 15. Jun. 2021

https://research.tue.nl/nl/publications/de-theoretische-werking-versus-de-beleving-van-tweedehuidfacades(eee1ea3f-3e11-4dfc-9954-6884cd6ed73f).html

RLB 2006 BRU

. ~ ~~- . ; . ; ~ -Jo-~! .• ?..-. ,;' ,: ; ' -~ ' '

7. Bijlage

Inhoudsopgave

7.1 definities 7.2 tijdsplanning project 7.3 proefmetingen 7.4 Weersomstandigheden buiten volgens KNMI 7.5 verklaring PIVlV factoren 7.6 Uitvoering enotemp meting

3 6 7 8

13 15

2

7.1 Definities

• Luminantie

De luminantie (L) wordt gemeten met een digitale camera, in candela (cd/m 2). "De luminantie L is een maat voor de helderheid van een oppervlak en geeft aan hoe sterk de indruk van helderheid is die het oog waarneemt. De luminantie is de lichtstroom die per eenheid schijnbaar oppervlak en per eenheid van ruimtehoek in een gegeven richting word uitgezonden." Eisen en normen voor kantoorruimten; Beeldscherm/tekstvak : werkvlak : werkomgeving : daglichtopening/kunstverlichting = 1 : 3 : 10 : 20/40

• Verlichtingssterkte

De verlichtingssterkte (E) wordt gemeten met een luxmeter, in lm/m 2 (= lux (lx)) "De verlichtingssterkte in een punt van een vlak is gedefinieerd als de ontvangen lichtstroom per m2 ontvangend oppervlak." De relatie tussen de verlichtingssterkte en de luminantie: L = (p x E) In. De verlichtingssterkte in een kantoorruimte behoort minimaal 500 lux te zijn.

• Zontoetredingsfactor {ZTA} en lichttoetredingsfactot (L TA}

De invloed van verschillende glassoorten op de prestatie van de tweede-huidfaçade is onder andere afhankelijk van de ZTA-waarde van het glas. De ZTA-waarde is de som van het doorgelaten deel van de zonnestraling en het geabsorbeerde deel dat naar binnen afgegeven wordt, gedeelte door de irradiantie van de zon. In de winter is een hoge ZTA-waarde van het glas wenselijk en in de zomer juist een lage, daarom is de keuze voor een gemiddelde ZTA-waarde een compromis. Hoe hoger de LTA-waarde hoe beter, bij glas met een hoge LTA-waarde is een lage ZTA-waarde gewenst. De ZTA-waarde van een dubbele huidfaçade, bij een zoninvalshoek van 45° ligt tussen de 0,10 en de 0,30. De LTA-waarde ligt hierbij tussen de 0,10 en de 0,20.

• Uitzicht

Het uitzicht met betrekking tot de behaaglijkheid van een ruimte is persoonsgebonden en daarom een moeilijk meetbare factor. Toch speelt het een belangrijke rol voor het comfort van een ruimte. Veel contact met de buitenwereld is goed voor het menselijk welbevinden en daarmee verbetert het prestatie vermogen. In de zomersituatie is het uitzicht vooral afhankelijk van het gebruik van de zonwering. Dit kan worden gemeten met behulp van een enquête. De Kennedytoren wordt echter niet in zijn geheel verhuurd en een enquête echter alleen betrouwbaar bij voldoende deelnemers. De invloed van de zonwering op het uitzicht zal daarom door de aanwezige personen worden beschouwd.

• Luchttemperatuur

De luchttemperatuur (81) of in geval van de PMV berekening (Sa) wordt gemeten met 0

een thermokoppel thermometer in C. De grenzen van het behaaglijkheidveld van de binnenluchttemperatuur zijn afhankelijk van de overige klimaatafhankelijke factoren.

0

Bij een buiten- luchttemperatuur van 18 C of lager, mag de binnenluchttemperatuur 0 0

niet hoger zijn dan 23 C. Indien de buiten-luchttemperatuur hoger is dan 18 C geldt

3

er een binnen-luchttemperatuurindex die stelt dat de maximale binnentemperatuur 0

gelijk is aan de buitentemperatuur plus 5 C.

• Gemiddelde stralingstemperatuur

De gemiddelde gewogen stralingstemperatuur (8mrt) of in geval van de PMV berekening (Sr) wordt gemeten met een globe thermometer, in oe. De grenzen van het behaaglijkheidveld van de gemiddelde gewogen stralingstemperatuur zijn afhankelijke van de overige klimaatafhankelijke factoren.

• Relatieve luchtvochtigheid

De relatieve luchtvochtigheid (RV) wordt gemeten met een psychrometer, in procenten. Het bereik loopt van 0 tot 100%. Een goede verhouding voor kantoren is een RV tussen de 40% en de 70% en is afhankelijke van de overige klimaatafhankelijke factoren.

• Luchtsnelheid

De luchtsnelheid (V) wordt gemeten met een thermal anemometer, in meter per seconde (m/s). De maximale toegestane luchtsnelheid in de winter is 0,15 m/s en in de zomer 0,25 mjs. Met de luchtsnelheid is de ventilatievoud te berekenen.

• Ventilatievoud

Het ventilatievoud (V) wordt gemeten met een balometer in m3juur. Voor een redelijke binnenlucht kwaliteit wordt een minimale hoeveelheid verse lucht van 35 m2 per uur per persoon aanbevolen. De minimaal vereiste ventilatiecapaciteit voor een kantoorruimte is 1 dm3js.

• Luchtstroomrichting

Gebouwen kunnen op verschillende manieren geventileerd worden. Zo is er in de Kennedytoren een diagonaal ventilatiesysteem toegepast. Dit betekend bijvoorbeeld dat de lucht rechtsonder de spouw binnen komt en linksboven weer verlaat. Diagonale ventilatie wordt gebruikt om kortsluiting in het ventilatiecircuit te voorkomen. Kortsluiting ontstaat doordat vervuilde lucht uit de spouw samen met verse lucht van buiten een andere spouw wordt ingevoerd.

De richting van de luchtstroom wordt gemeten om te kijken of lucht zich wel in een gedwongen richting beweegt. Beweegt de lucht wel diagonaal? De verplaatsing van lucht is niet direct te meten met de beschikbare meetapparatuur. Een aantal meetapparatuur die we getest hebben zijn: de enotemp en een weerstation. De resultaten van deze proefmetingen zijn te vinden in paragraaf 5.1. Uit de resultaten bleek echter dat de geteste meetapparatuur niet geschikt zijn voor onze meetdoeleinden.

Een andere optie zou zijn om de verplaatsing van de lucht te bepalen met SF6 gas. Dit is een onschadelijk gas dat op een aantal meetpunten (5) kan bepalen in welke richting lucht verplaatst.

4

• Warmtestroom

In een ruimte treden drie soorten warmtestromen op: warmteverlies door transmissie en ventilatie en warmte toevoer door zonnestraling. Het warmtetransmissieverlies is afhankelijk van de warmtedoorgangscoëfficiënt (U) van de gevel. De U-waarde van enkel blank glas bedraagt 5,8 W/m 2 K, met een tweede-huidfaçade waarbij hoogrendementsglas is toegepast, zoals bij de Kennedytoren, is een U-waarde van 1,2 mogelijk. Het warmteverlies door ventilatie is te berekenen met de ventilatievoud. De warmtetoevoer door zonnestraling is te berekenen met de ZTA-waarde.

• PMV

Predicted Mean Vote. Ook wel de voorspelde gemiddelde mening [-] . De PMV voorspelt hoeveel mensen er ontevreden zullen zijn bij bepaalde binnenklimaatomstandigheden. Deze wordt gebruikt om de warmtebalans van het lichaam te beschrijven. De waarde die uit het model komt ligt tussen de 3 en -3. Het binnenklimaat wordt behaaglijk genoemd, indien de PMV zich tussen de -0,5 en 0,5 bevind.

• PPD

Predicted Percentage Dissatisfied. Ook wel voorspelde percentage ontevredenen genoemd. De PPD volgt uit de PMV. Dit percentage wordt gebruikt omdat er geen ideal punt bestaat, maar een ideaal gebied. Als de PMV bijvoorbeeld 0 is zullen er altijd nog mensen zijn die het binnenklimaat niet behaaglijk vinden.

• Geluiddrukniveau

Het geluiddrukniveau (Lp) wordt gemeten met een decibelmeter, in dB. Met het geluiddrukniveau is de geluidswering van de gevel te bepalen. Aangezien het geluiddrukniveau in de zomersituatie niet benoemenswaardig zal verschillen van dat in de wintersituatie zal het niet nodig zijn deze metingen te herhalen

5

7.2 tijdsplanning

Weeknr. datum omschrijving

1 27/3-31/3 Definieren opdracht (begeleider: M. de Wit).

2 3/4-7/4 Bespreken T8 voorstel, opstellen tijdschema, hypothese en doelstellingen. (begeleider: M. de Wit).

3 10/4-14/4 Bezoek aan de Kennedytoren waar deze façade is toegepast. (Nieuwe begeleider: G. Boxem).

Opzet van het onderzoeksplan, meetplan, hypotheses en doelstellingen.

Begin literatuuronderzoek naar dubbele huidfaçades de daaraan verbonden conclusies over werking ervan.

4 17/4-21/4 Afronden literatuuronderzoek naar dubbele huidfaçades de daaraan verbonden conclusies over werking ervan.

Eventueel bijstellen van de opzet. Data van metingen vaststellen.

5 24/4-28/4 Instructie meting, uitzoeken meetapparatuur. Proefmeting op vloer 6.

6 1/5-5/5 Tussenverslag inleveren en herhaling proefmeting vloer 6 (09.00).

- 8/5-12/5 Tentamenweek.

7 15/5-19/5 Meetapparatuur opstellen 15/5. Metingen in de Kennedytoren.

8 22/5-26/5 Metingen in de Kennedytoren.

9 29/5-2/6 Opruimen meetapparatuur en uitwerken resultaten.

10 5/6-9/6 Afronden verslag, schrijven van inleiding slot en conclusies trekken.

11 13/6 Eindevaluatie.

7.3 proefmetingen

De enotemp bestaat uit twee zenders, die telkens (in tegengestelde richting) geluidsgolven naar elkaar uitzenden. De snelheid van het geluid is afhankelijk van de temperatuur. Hoe hoger de temperatuur, hoe hoger de luchtsnelheid. Door de enotemp verticaal te plaatsen is de richting van de luchtstroom te bepalen.

Het weerstation kan de luchtstroom in verschillende richtingen nauwkeurig bepalen, tevens bepaald het apparaat de luchtvochtigheid en de temperatuur die er heerst. Voor de metingen is een luchtsnelheid van minimaal 3 m/s nodig.

Om de werking van deze apparatuur te controleren is er een proefopstelling op vertigo vloer 6 gemaakt. Op de meetdag was een luchtstroom naar boven vast te stellen, zoals verwacht als je naar de bouw van de klimaatgevel kijkt. Met deze gegevens is een meetopstelling gemaakt om te kijken of de apparaten hetzelfde constateerden. Deze meting heeft 4 dagen geduurd.

l\laderhand bleek dat de richting van de lucht volgens de enotemp erg nuctueerde, volgens het weerstation was de luchtstroom constant en naar beneden gericht. De metingen van het weerstation zijn niet te gebruiken, omdat de grootste windsnelheid die we gemeten hebben 1,2 m/s was. Voor de werking van het meetstation is een minimale snelheid van 3 mjs nodig. Doordat de luchtrichting telkens zou veranderen volgens de enotemp, hebben we een rookproef uitgevoerd. Deze proef wees uit dat de luchtstroom steeds van richting veranderde. Met deze proef is dus aangetoond dat de enotemp eigenlijk wel zou kunnen werken. Het nadeel van de enotemp is dat er alleen een verticale luchtstroom gemeten kan worden. En dat het instrument waarschijnlijk alleen de verticale component meet. De meting is daarom niet nauwkeurig. Aangezien we geen tweede enotemp hebben om de horizontale component te meten, is het gebruik van de enotemp dus niet van nut.

7

7.4 weersomstandigheden buiten volgens KNMI

Het weer op maandag 15 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 16.7 oe 13.5 oe Hoeveelheid 0.0 mm Maximum 22.9 oe 18.6 oe Duur 0.0 uur Minimum 9.1 oe 7.9 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 3.3 uur Gemiddelde snelheid 3.9 m/s = 3 Bft Rel. zonneschijnduur 21% 44% Maximale uurqemiddelde snelheid 7.0 m/s = 4 Bft Gem. bedekkingsgraad - octa's Maximale stoot 11.0 m/s Minimaal zicht 9.0 km Overheersende richting 181 ° =Z Relatieve Luchtdruk luchtvochtigheid Gemiddelde 62% 72% Gemiddelde luchtdruk 1015.7 hPa

Het weer op maandag 16 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 16.3 oe 13.5 oe Hoeveelheid 3.5 mm Maximum 20.3 oe 18.6 oe Duur 1.2 uur Minimum

13.2.1 7.9 oe oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 2.2 uur Gemiddelde snelheid 3.5 m/s =3 Bft

Rel. zonneschijnduur 14% 44% Maximale uurgemiddelde snelheid 5.0 m/s =4 Bft

Gem. bedekkinqsqraad - octa's Maximale stoot 10.0 m/s Minimaal zicht 1.4 km Overheersende richting 263 ° =W

Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 71% 72% Gemiddelde luchtdruk 1015.4 hPa

Het weer op maandag 17 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 16.1 oe 13.5 oe Hoeveelheid 6.8mm Maximum 20.8 oe 18.6 oe Duur 5.6 uur Minimum 11.7 oe 7.9 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 2.9 uur Gemiddelde snelheid 2.8 m/s = 2 Bft Rel. zonneschijnduur 19% 44% Maximale uurgemiddelde snelheid 4 .0 m/s = 3 Bft Gem. bedekking_s_graad - octa's Maximale stoot 7.0 m/s Minimaal zicht l.Okm Overheersende richting 194 ° =Z Relatieve Luchtdruk luchtvochtigheid Gemiddelde 77% 72% Gemiddelde luchtdruk 1017.2 hPa

8

Het weer op maandag 18 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 16.3 oe 13.5 oe Hoeveelheid 3.6 mm Maximum 19.5 oe 18.6 oe Duur 3.2 uur Minimum 12.1 oe 7.9 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 5.3 uur Gemiddelde snelheid 5.6 m/s =4 Bft

Rel. zonneschijnduur 34% 44% Maximale uurgemiddelde snelheid 8.0 m/s =5 Bft

Gem. bedekkingsgraad - octa's Maximale stoot 14.0 m/s

Minimaal zicht 6.0 km Overheersende richting =

230 ° ZW Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 73% 72% Gemiddelde luchtdruk 1009.7 hPa

Het weer op maandag 19 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 12.8 oe 13.5 oe Hoeveelheid 4.8 mm Maximum 16.3 oe 18.6 oe Duur 6.5 uur Minimum 10.5 oe 7.9 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 2.0 uur Gemiddelde snelheid 8.0 m/s = 5 Bft Rel. zonneschij nduur 13% 44% Maximale uurqemiddelde snelheid 11.0 m/s = 6 Bft Gem . bedekkingsgraad - octa's Maximale stoot 18.0 m/s Minimaal zicht 3.8 km Overheersende richting 224 ° =ZW Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 78% 72% Gemiddelde luchtdruk 1006.1 hPa

Het weer op maandag 20 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 11.9 oe 13.5 oe Hoeveelheid 12.4 mm Maximum 14.4 oe 18.6 oe Duur 9.7 uur Minimum 9.9 oe 7.9 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 2.0 uur Gemiddelde snelheid 7.7 m/s = 4 Bft Rel. zonneschijnduur 13% 44% Maximale uurqemiddelde snelheid 11.0 m/s = 6 Bft Gem . bedekkingsgraad - octa's Maximale stoot 20.0 m/s Minimaal zicht 3.3 km Overheersende richting 213 ° = zzw Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 84% 72% Gemiddelde luchtdruk 995.9 hPa

U~\-·",.· ·;.,.,. . - ·· ,- .1

9

Het weer op maandag 21 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 14.1 oe 13.9 oe Hoeveelheid 3.6 mm Maximum 17.6 oe 18.9 oe Duur 3 .1 uur Minimum 10.9 oe 8.4 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 1.3 uur Gemiddelde snelheid 6.0 mts = 4 Bft Rel. zonneschijnduur 8% 40% Maximale uurgemiddelde snelheid 7.0 m/s = 4 Bft Gem. bedekkingsgraad - octa 's Maximale stoot 13.0 m/s Minimaal zicht 6.0 km Overheersende richting 206 ° = zzw Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 78% 73% Gemiddelde luchtdruk 1002.4 hPa

Het weer op maandag 22 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 15.1 oe 13.9 oe Hoeveelheid 1.1mm Maximum 20.0 oe 18.9 oe Duur 1.3 uur Minimum 11.8 oe 8.4 oe zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 6.8 uur Gemiddelde snelheid 7.6 m/s = 4 Bft Rel. zonneschij nduur 43% 40% Maximale uurgemiddelde snelheid 11.0 m/s = 6 Bft Gem. bedekkinqsqraad - octa's Maximale stoot 19.0 m/s Minimaal zicht 15.0 km Overheersende richting 209 ° = zzw Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 71% 73% Gemiddelde luchtdruk 998.8 hPa

Het weer op maandag 23 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 9.9 oe 13.9 oe Hoeveelheid 5.6 mm Maximum 13.5 oe 18.9 oe Duur 6.4 uur Minimum 6.7 oe 8.4 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 2.8 uur Gemiddelde snelheid 5.5 m/s = 4 Bft Rel. zonneschijnduur 18% 40% Maximale uurgemiddelde snelheid 9.0 m_L_s = 5 Bft Gem. bedekkingsgraad - octa's Maximale stoot 16.0 m/s Minimaal zicht 5.0 km Overheersende richting 237 ° =WZW Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 82% 73 % Gemiddelde luchtdruk 1014.6 hPa

10

Het weer op maandag 24 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 10.6 oe 13.9 oe Hoeveelheid 3.5 mm Maximum 15.5 oe 18.9 oe Duur 3.9 uur Minimum 6.9 oe 8.4 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 5.4 uur Gemiddelde snelheid 6.5 m/s = 4 Bft Rel. zonneschijnduur 34% 40% Maximale uurqemlddelde snelheid 10.0 m/s = 5 Bft Gem. bedekklngsgraad - octa's Maximale stoot 19.0 mis Minimaal zicht 4.1 km Overheersende richtinq 227 ° =ZW Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 78% 73% Gemiddelde luchtdruk 1018.0 hPa

Het weer op maandag 25 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 10.8 oe 13.9 oe Hoeveelheid 5.3 mm Maximum 15.3 oe 18.9 oe Duur 6.7 uur Minimum 5.2 oe 8.4 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 2.9 uur Gemiddelde snelheid 3.8 m/s = 3 Bft Rel. zonneschiinduur 18% 40% Maximale uurqemiddelde snelheid 5.0 m/s = 3 Bft Gem. bedekklngsgraad - octa's Maximale stoot 11.0 m/s Minimaal zicht 3.7 km Overheersende richtinq 244 ° =WZW Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 88% 73% Gemiddelde luchtdruk 1017.0 hPa

Het weer op maandag 26 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 12.8 oe 13.9 oe Hoeveelheid 16.6 mm Maximum 14.9 oe 18.9 oe Duur 12.6 uur Minimum 5.5 oe 8.4 oe Zon, bewolking & zicht Wind

Duur zonneschijn 0.0 uur Gemiddelde snelheid 4.5 m/s = 3 Bft Rel. zonneschiinduur 0% 40% Maximale uurqemiddelde snelheid 7.0 mis = 4 Bft Gem. bedekkingsgraad - octa's Maximale stoot 12.0 m/s Minimaal zicht 1.7km Overheersende richtinq 234 ° =ZW Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 95% 73% Gemiddelde luchtdruk 1017.0 hPa

11

Het weer op maandag 27 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 14.1 oe 13.9 oe Hoeveelheid 11.8 mm Maximum 14.8 oe 18.9 oe Duur 5. 7 uur Minimum 13.2 oe 8.4 oe Zon, bewolking &. zicht Wind

Duur zonneschijn 0.0 uur Gemiddelde snelheid 4 .9 m/s = 3 Bft Rel. zonneschijnduur 0% 40% Maximale uurgemiddelde snelheid 6.0 m/s = 4 Bft Gem. bedekkinqsqraad - octa's Maximale stoot 11.0 m/s Minimaal zicht 1.4 km Overheersende richting 246 ° = wzw Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 94% 73% Gemiddelde luchtdruk 1019.0 hPa

Het weer op maandag 28 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 13.5 oe 13.9 oe Hoeveelheid 0.0 mm Maximum 16.7 oe 18.9 oe Duur 0.0 uur Minimum 10.7 oe 8.4 oe Zon, bewolking &. zicht Wind

Duur zonneschijn 5.3 uur Gemiddelde snelheid 4.8 m/s = 3 Bft Rel. zonneschijnduur 33% 40% Maximale uurgemiddelde snelheid 7.0 m/s = 4 Bft Gem. bedekkinqsqraad - octa's Maximale stoot 12.0 m/s Minimaal zicht 4.8 km Overheersende richtinq 281 ° =W Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 73% 73% Gemiddelde luchtdruk 1018.4 hPa

Het weer op maandag 29 mei 2006 te Eindhoven

Temperatuur Normaal Neerslag

Gemiddelde 11.2 oe 13.9 oe Hoeveelheid 0.8 mm Maximum 16.0 oe 18.9 oe Duur 0. 7 uur Minimum 6.9 oe 8.4 oe Zon, bewolking &. zicht Wind

Duur zonneschijn 5.6 uur Gemiddelde snelheid 4.2 mjs = 3 Bft Rel. zonneschijnduur 35% 40% Maximale uurgemiddelde snelheid 8.0 m/s = 5 Bft Gem. bedekkinqsqraad - octa's Maximale stoot 13.0 m/s Minimaal zicht 11.0km Overheersende richtinq 293 ° = WNW Relatieve luchtvochtigheid Luchtdruk

Gemiddelde 73% 73% Gemiddelde luchtdruk 1012.1 hPa

12

7.5 Verklaring PMV factoren

• algemeen

Hieronder staat een aantal aanbevelingen voor het kiezen van meetapparatuur en de invloed die de meetapparatuur nauwkeurigheid heeft op de PMV. Er wordt tevens aangegeven wanneer gemeten waarden geldig zijn.

Parameter Aanbevolen maximale Invloed op de onnauwkeurigheid PMV

Luchttemperatuur CC) 0,2 K 0,022 Gemiddelde stralings- 0,2 K 0,016 Temperatuur CC)

Luchtsnelheid (m/s) 0,02+0,07 Var m/s 0,030 Relatieve vochtigheid (%) 10% 0,050

Geldigheidsgebied: - Metabolisme M = 0,8 tot 4 met - Warmteweerstand van de kleding Iel = 0 tot 2 clo - Luchttemperatuur Sa = 10 tot 30 oe - Gemiddelde stralingstemperatuur Sr = 10 tot 40 oe - Gemiddelde luchtsnelheid t.o.v. het lichaam Var = 0 tot 1 m/s - Partiële waterdampdruk Pa = 0 tot 2700 Pa

• persoonsgebonden factoren

De eenheid 'clo' is een maat voor de warmteweerstand van de kleding. (1 clo = 0,155 m2 * K/W) De eenheid clo komt van een Deens zakenkostuum. De eenheid is ingevoerd om te kijken welke warmteweerstand kleding heeft. Voor deze meting zijn we uitgegaan van winterkleding, aangezien de temperatuur laag was.

Winterkleding dames: panty, ondergoed, rok en sweater met lange mouwen of een zware jurk en schoenen. Dit is gelijk aan 0,6 clo Licht werkpak heren: ondergoed, katoenen werkhemd met lange mouwen lange werkbroek, wollen sokken en schoenen. Deze kleding heeft een waarde van 0,7 clo.

Dit betekend dat je een onbehaaglijke situatie met een aanpassing van de kleding kunt veranderen. Hierdoor is ook de eenheid met voor de PMV van belang. De met is de warmteontwikkeling in de persoon (metabolisme). 1 met is het metabolisme van een zittend persoon in rust (1 met = 58,2 W/m2 lichaamsoppervlak) In dit verslag is uitgegaan van een standaard lichaamsoppervlak van 1,8 m2 en van een zittende activiteit, moderne kantoorarbeid. Hierbij hoort een warmteontwikkeling van 1,2 met bij.

'Een niet eerder genoemde waarde, die ook in de Fanger vergelijkingen ingevoerd moet worden is het door het lichaam geleverde mechanische vermogen. Dit specifieke vermogen (W) kan worden berekend op basis van de geleverde externe prestatie. De verhouding van het mechanische vermogen en het metabolisme bepalen het mechanische rendement. Over het algemeen kan het mechanische vermogen echter worden verwaarloosd, zodat het mechanisch rendement verwaarloosbaar klein is' [ISO 19 Thermisch binnenklimaat, aanbevelingen].

13

• klimaatgebonden factoren

De klimaatgebonden factoren die nodig zijn voor het bepalen van de PMV zijn de luchttemperatuur, stralingstemperatuur, partiële dampspanning, luchtsnelheid. Een aantal van deze grootheden zullen hier nader worden uitgewerkt, te beginnen met de luchttemperatuur.

De luchttemperatuurmeter is afgeschermd, zodat er geen zonlicht op kan vallen, en gemeten met een NTC. Indien de luchttemperatuur 0,2°C verkeerd bepaald wordt, heeft dit onder gemiddelde kantooromstandigheden op de PMV een invloed van ca. 0,022. De luchttemperatuur in een kantoorruimte in de zomersituatie moet voor een goede PMV liggen tussen de 20 en 24 graden. Voor de stralingsternperatuur geldt dat er gebruik is gemaakt van de droge bol temperatuur.

De partiële dampspanning kan niet direct gemeten worden. Deze wordt bepaald via de relatieve vochtigheid, de dauwpuntstemperatuur of de natte bol temperatuur. Voor deze meting is gekozen voor het bepalen van de partiële dampspanning met de psychrometer. Deze meter bepaald de luchttemperatuur en de relatieve vochtigheid. De formule voor het omrekenen van de relatieve vochtigheid naar de partiële dampspanning is:

Pa = 288,6 * rv * (1,098 + (Si/100))8•02

Pa = partiële dampspanning [Pa] Rv = relatieve vochtigheid [-] 81 = luchttemperatuur (droge bol) [OC]

De laatste factor, de luchtsnelheid is gemeten met een dantec, deze is vooral van belang voor het bepalen van tocht. Om te meten of er tocht is, is dure, zeer gevoelige meetapparatuur nodig en deze is niet aanwezig. Hierdoor is het niet mogelijk tocht te constateren. De luchtsnelheid is wel een factor die van belang is voor het bepalen van de PMV en heeft een invloed van 0,03.

14

7.6 Uitvoering enotemp meting

Voor het meten van de windrichting in de spouw is gebruik gemaakt van de Enotemp. In de afbeelding is de meetvolgorde met de bijbehorende gemeten tijd te vinden. De precieze positie van de meetapparatuur is hiermee bepaald. Uit deze meting ontstaan vectoren met een richting en een snelheid. Het samenstellen van de vectoren geeft de windrichting in de spouw weer. Voor de verticale richting is van onder naar boven positief gesteld. En voor de horizontale richting is van links naar rechts positief gesteld. De laatste horizontale metingen op 22 mei zijn tegengesteld verricht om de werking van de Enotemp te controleren.

Uitgevoerde meetvolgorde Enetemp 22-05-06

Q co =

I

I

I

L

11 +12 10 +9 3 +4

500 L

Gezien van buiten naar binnen

1. 14.27 - 14.37 2. 14.39- 14.49 3. 14.52- 15.02 4. 15.07- 15.17 5. 15.22- 15.32 6. 15.41 - 15.51 7. 16.00 - 16.10 8. 16.11- 16.21 9. 16.24 - 16.34

15 16

+13 +18 14 17 +8 +7 2 1 +5 +6

1000 1000 L 500 '

10. 16.35 - 16.45 11. 16.55- 17.05

I

I

I

CJ ca .....

12. 17.08- 17.18 (tegengesteld gemeten) 13. 17.21- 17.31 (tegengesteld gemeten) 14. 17.34- 17.44 15. 17.45- 17.55 16. 17.57- 18.07 17. 18.09- 18.19 18. 18.20 - 18.30 (tegengesteld gemeten)

15

Uitgevoerde meetvolgorde Enotemp 29-05-06

I

g +10 I

5

+· I

15

ij +" 500 1000

1 ' 11 .23 - ll .33 10. 2. 11 .36 - ll .46 ll. 3. ll .47 - 11 .57 12. 4. 11 .59 - 12.09 13. 5. 12.11 - 12.21 14. 6. 12.22- 12.32 15. 7. 12.36 - 12.46 16. 8. 12.48- 12.58 17. 9 . 12.59- 13.09 18.

8 +11 4 +3 14 +17

1000

7

+" 1

+· 1J

+" 500 t ·t

I

I

I

0 co '

metingen halverwege de spouw gemeten

13.15- 13.25 13.26- 13.36 13.37- 13.47 13.50- 14.00 14.01 - 14.11 14.12 - 14.22 14.24 - 14.34 14.36- 14.46 14.47- 14.57

16