Whitepaper

Klaar voor morgen door vandaag te vernieuwen

De Survivalgids voor accountants

2

Waarschuwing!Dé toekomst bestaat niet. Hoe de wereld eruit ziet, hangt af van veel

factoren die nog niet vastliggen. Het kan nog allerlei kanten op. Toch

tekenen zich nu al enkele ontwikkelingen af waarvan kan worden

gezegd dat ze de komende jaren van grote invloed zullen zijn. In de

accountancy is dat in elk geval de verdergaande digitalisering. Deze

survivalgids geeft je vijf handvatten om jouw business nu al klaar te

maken voor de toekomst. Maar pas op: het succes wat volgt na het

toepassen van de handvatten is geheel voor eigen risico!

3

InleidingVoorbeelden van voortgaande digitalisering zijn bijvoorbeeld de verdere automatisering van veel processen en andere vormen van robotisering en het toenemende belang van big data en kunstmatige intelligentie. Door deze ontwikkelingen nu al te omarmen, kun je je voorbereiden op de toekomst. Niet door achter elke hype aan te lopen, maar door open te staan voor vernieuwingen die wer-kelijk verbeteringen kunnen opleveren. Niet door af te wachten tot deze vernieuwingen ingeburgerd zijn of zelfs alweer achterhaald, maar door voorop te lopen. En niet door pa-niekerig te reageren op elk nieuwtje, maar door met beleid te handelen. Kortom: door op tijd in te spelen op te de toekomst. Door nu al rustig innovatieve producten en dien-sten te ontwikkelen en processen te veran-deren. Zodat je als het ware een voorschot op de toekomst kunt nemen, en klaar bent als deze zich aandient.

In deze whitepaper beschrijven we enkele ontwikkelingen die de komende jaren van grote invloed zullen zijn op de accountancy branche. Het gaat vooral om de verdergaan-de digitalisering. Andere trends, met name het toenemend belang van allerlei andere ‘stakeholders’ dan de aandeelhouders ko-men natuurlijk ook aan de orde.

Wat betekenen al deze ontwikkelingen voor jou als accountant? En hoe kun je er het bes-te op inspelen zodat je klaar bent voor alle veranderingen en dus ‘overleeft’ als accoun-tant? Ook die vragen worden besproken in deze survivalgids.

“Door ontwikkelingen nu al te omarmen, kun je je voorbereiden om

de toekomst!“

4

Robotiseringspercentage 94%Niet veranderen betekent uitsterven. Ja, ook voor accountants. Dit blijkt uit een overzicht van Jobpersonality van de meest gevraagde functies van dit moment. Per beroep is aangegeven hoe groot de kans op robotisering is. Dit robotiseringspercen-tage geeft aan hoe groot de kans is dat de werkzaamheden die bij dit beroep horen, worden overgenomen door robots en auto-matisering. Het beroep accountant? 94%.

Adviesdiensten: 12% van de omzetHet percentage aan adviesgerelateerde diensten van de omzet blijft met ongeveer 12% over de afgelopen 8 jaar opmerkelijk constant voor de kleinere en middelgrote ac-countants. Het gaat vooral om fiscaal advies.

Groei op korte termijn: 4,5% (2017) en 3,5% (2018)Vanaf 2010 heeft de accountancybranche 5 jaar omzetkrimp meegemaakt. Maar van-af 2015 en vooral in 2016 laat de sector een gezonde groei zien. Het optimisme onder de ondernemers gekoppeld aan de sterke groei van de Nederlandse economie in 2017, leidt ertoe dat er voor de branche een om-zetgroei van 4,5% wordt verwacht in 2017. In 2018 zal deze wat lager liggen op 3,5%.

89% van mkb’ers doet de boekhouding zelfDe overgrote meerderheid van de zzp’ers en kleine ondernemers (89%) houdt de boekhouding zelf bij, waarbij steeds vaker gebruik wordt gemaakt van online boek-houdprogramma’s. De helft schakelt in-cidenteel de hulp van een boekhouder in, bijvoorbeeld voor het opstellen van een jaar-rekening of voor de jaarlijkse belastingaan-gifte. Slechts één op de tien zelfstandigen besteedt de administratie nog volledig uit.

Ondernemers: beter financieel inzicht mogelijkKansen voor accountants die wel willen over-leven: een groot deel van de ondernemers heeft zijn zaken niet voor elkaar als het gaat om financieel inzicht. Maar slecht 18% van de ondernemers uit het micro- en kleinbe-drijf (1-10 werknemers) en 8% van de zzp’ers heeft het hier wel eens over met zijn accoun-tant. Zelfs ondernemers die wel externe on-dersteuning inroepen, geven aan dat die onvoldoende gericht is op de lange termijn.

Facts & Figures

5

Steeds minder ondernemers houden hun administratie handmatig bij. Het is echt al heel gebruikelijk dat uitgaande facturen en bankafschriften volautomatisch de admi-nistratie in lopen. Het wordt steeds makke-lijker om ook binnenkomende facturen in te boeken. En de volgende stap is ook al gezet, namelijk het inzetten van boekhoudrobots, die het elektronische aanbod van trans-acties kunnen interpreteren en inboeken. Door toepassing van blockchain kan de kwaliteit van het vastleggingsproces nog verder worden verhoogd. Fouten in de ad-ministratie worden dan een zeldzaamheid.

Het advies:“ICT is het nieuwe DNA van een accountants-kantoor / accountant”, zegt Raymond Schijff, directeur van accountantskantoor Satus Finance. “Van aanlevering van informatie via geautomatiseerde koppelingen naar het be-heren en analyseren van data tot aan ople-vering van jaarrekeningen in SBR formaat.” Omarm ICT dus als accountantskantoor, is zijn advies. Zorg dat je de administratie van

je klanten kunt beheren in de ‘cloud’. Geef klanten via internet en willekeurig welk de-vice (PC, tablet, mobiel) toegang tot hun gegevens. “Voor zover ze daar behoefte aan hebben, natuurlijk. Want niet alle klan-ten zijn al zo ver. Probeer te vermijden dat je ze dwingt om mee te gaan in jouw auto-matiseringsambities”, zegt Michael van Dijk, directeur van accountantskantoor Focus4U. Wel raadt hij aan om voor alles op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen. “Ont-wikkelingen rondom blockchain kunnen bij-voorbeeld kansrijk zijn. Veel accountants wijzen blockchain af omdat ze het maar eng vinden. Wij niet. Ik denk dat je je er beter in kunt verdiepen en je kans moet pakken.”

1: Administratieve dienstverlening

“Probeer te vermijden dat je klanten dwingt

om mee te gaan in jouw automatiserings-

ambities!“

6

De interesse in het samenstellen van de jaar-rekening neemt af. Hetzelfde geldt voor het deponeren bij de Kamer van Koophandel en aangiften doen. Steeds belangrijker wordt het daarentegen dat de ondernemer actu-eel inzicht krijgt in allerlei gegevens over het reilen en zeilen van zijn onderneming (‘con-tinuous monitoring’) en die kan gebruiken om zelf beslissingen te ondersteunen en om anderen daarvan op de hoogte te bren-gen (‘continuous reporting’). Het liefst met de mogelijkheid om ‘what if’-scenario’s te maken en om SWOT-analyses te ondersteu-nen, met dynamische en interactieve dash-boards met veel grafische presentaties.

Het advies:Verregaande automatisering is van le-vensbelang aangezien de prijs van het jaarverslag zal blijven dalen. De samen-stellende praktijk moet daarom een soort wasstraat zijn, volledig geautomatiseerd waarbij administratieve software, jaarre-keningsoftware en belastingsoftware aan elkaar zijn gekoppeld, zodat invoer slechts op één plek hoeft plaats te vinden. Het jaarverslag kan zodoende tegen zo laag mogelijke kosten worden samengesteld.

2: Jaarrekening samenstellen en aangifte doen

“Continuous monitoring geeft de

klant inzicht over het reilen en zeilen van zijn

onderneming.“

7

De informatie die de onderneming vastlegt en verstrekt zal steeds veelzijdiger moeten zijn en op steeds meer ‘stakeholders’ moe-ten worden afgestemd. Nu al is er een trend naar ‘integrated reporting’, waarbij de verant-woording van ondernemingen in jaarrekenin-gen en andere rapportages zich niet beperkt tot het financiële hoofdstuk, maar ook wordt ingegaan op andere aspecten, zoals het mi-lieu of de maatschappelijke betrokkenheid.

Het advies:Voor accountants die zich hier verder in willen verdiepen, zijn er handleidingen zo-als het ‘In 7 stappen naar geïntegreerd rap-porteren’ van de beroepsvereniging NBA.

3: Integrated reporting

“Integrated reporting geeft de klant inzicht

in andere aspecten zoals het milieu of maatschappelijke betrokkenheid.”

8

Grote bedrijven en maatschappelijk belang-rijke organisaties zijn ook in de toekomst waarschijnlijk nog gewoon verplicht zich te laten controleren door accountants. Daar-naast blijft er behoefte aan niet-verplichte controle, bijvoorbeeld op verzoek van de bank bij de aanvraag van financiering. Kort-om: de accountant zal ook in de toekomst worden ingeschakeld om te controleren of gegevens betrouwbaar zijn. Toch verandert er ook voor de controlerend accountant het een en ander. Belangrijkste verandering: steeds vaker zullen controles geheel of ge-deeltelijk automatisch plaatsvinden, gezien de toenemende intelligentie van analysesoft-ware. Bovendien zullen controles steeds minder vaak aan het einde van het jaar hoe-ven plaats te vinden, maar kunnen ze worden uitgevoerd wanneer daar maar behoefte aan is (‘continuous monitoring’). Dat betekent aan de ene kant minder traditioneel werk, aan de andere kant levert het juist werk op: er zijn meer mensen nodig die data en algo-ritmes controleren en IT-audits uitvoeren.

Het advies:Nieuwe activiteiten vergen nieuwe kennis en vaardigheden van het personeel. “Vandaar dat het vaak zaak is niet alleen te investe-ren in automatisering, maar ook in mede-werkers”, zegt Van Dijk. Binnen zijn bedrijf kunnen mensen zich laten bij- en omscho-len en Permanente Innovatie (PI)-punten behalen, om zo hun waarde te behouden. Ook is het slim om van tijd tot tijd externe specialisten in te huren. De beschikbaar-heid van een externe flexibele schil is een belangrijk instrument om wendbaar (‘agile’) te kunnen zijn en in te spelen op plotselin-ge klantbehoeften of andere veranderingen.

4: Controle

“De accountant zal ook in de toekomst

worden ingeschakeld om te controleren of

de gegevens betrouwbaar zijn.”

9

De toekomst voor de accountancy ligt voor-al in advies, menen de meeste deskundigen. Daarnaast heeft de accountant wellicht ook toekomst als hij zich ontwikkelt tot analist.

De accountant als adviseur kan verschillen-de gedaanten hebben:

1. De accountant die zich als een soort fi-nancieel huisarts ontpopt, die de vinger aan de pols houdt als het gaat om de financiële ins en outs van diens klanten.

2. De accountant die wordt ingeschakeld als strategisch adviseur. Een ‘trusted’ advisor’ die zich - al dan niet in samenwerking met gespecialiseerde partijen - op allerlei finan-cieel getinte onderwerpen kan richten, van bedrijfsopvolging tot financiering, van fis-caal advies tot personal finance, van fusies en overnames tot loon- en pensioenvraag-stukken.

3. De accountant als specialist op een deelgebied of als nichepeler: Dat kan een ‘vakidioot’ zijn, zoals Schijff het noemt. “Bijvoorbeeld op IT-gebied. Denk aan een API-specialist.” Of een kantoor dat zich richt op een bepaalde branche. Of op bepaalde processen , zoals het kantoor van Schijff zelf: dat stroomlijnt financiële betaalproces-sen voor grote ondernemingen.

5: Analist of adviseur?

“De accountant ontpopt zich als een financieel huisarts,

wordt ingeschakeld als ’trusted advisor’ of

wordt een API specialist.”

10

In het tweede geval ligt de toekomst van de accountant eerder in analyses op basis van in- en externe data. De accountant van de toekomst is bovenal een begenadigd da-ta-analist, die statistisch onderlegd is en be-dreven is in het opstellen, interpreteren en toetsen van analyses om inzicht te krijgen in allerlei data van binnen en buiten het bedrijf. Benchmarking kan dan een dienst zijn: hoe goed doet het bedrijf van een cliënt het ten opzichte van concurrenten? Of, fraudedetec-tie: hoe vind je in de hooiberg van big data met een slim algoritme verdachte transac-ties? Of diensten rondom business model-ling en planning, waarbij op grond van data allerlei scenario’s worden doorgerekend zo-dat de strategie van een bedrijf kan worden aangescherpt. Let wel, zegt Schijff: “Het gaat hier om een accountant bij een groter accountantskantoor of een accountant die in de business zit. Er moeten namelijk wel voldoende data zijn om statistisch goed on-derbouwd te kunnen onderzoeken.”

Het advies:Niet iedere accountant hoeft in de toekomst dashboards te bouwen of algoritmes te kun-nen programmeren, maar IT-kennis is voor elke accountant onmisbaar. Scholing van personeel zou zich dan ook daar op moeten richten. Maar niet alleen.

Vaardigheden als communiceren, presente-ren en kunnen uitleggen zijn heel belangrijk. “En echt goede vragen stellen”, zegt Van Dijk. “Doorvragen om te achterhalen wat er bij de klant leeft.” Dit geldt zeker voor de accountant annex adviseur, maar ook voor analisten zijn ‘soft skills’ geen overbodi-ge luxe en worden steeds belangrijker. Het loont daarom om werknemers te trainen in communicatieve vaardigheden om goed te kunnen omgaan met klanten, interne en ex-terne medewerkers.

Tot slot moet de accountant van de toe-komst over analytische vaardigheden be-schikken, of zelfs als volleerd data-analist annex statisticus kunnen functioneren. In die gevallen geldt dat bij- en omscholing van personeel aantrekkelijk kan zijn. Inhuren of aantrekken van nieuwe medewerkers is in veel gevallen een must.

“Er moeten wel voldoende data zijn om statistisch goed onderbouwd te kunnen onderzoeken.”

11

Er is nog volop behoefte aan traditionele accountantsdiensten, maar dit kan snel ver-anderen. Door de verdergaande digitalise-ring zullen veel werkzaamheden die nu nog handmatig worden verricht verdwijnen. Dit betekent niet dat het beroep van accountant verdwijnt. Wel zal de accountant van de toe-komst andere werkzaamheden verrichten dan in het verleden. Een accountant die wil overleven is hierop voorbereid.

De toekomst voor de accountancy ligt in ad-vies en analyse. Accountantskantoren die zich hier in de toekomst volledig op richten, hebben de digitaliseringstrend volledig om-armd. Ze zijn er in geslaagd de traditionele, routinematige activiteiten zoals het bijhou-den van de administratie en het samenstel-len van een jaarrekening volledig te auto-matiseren. Vaak zullen klanten hun eigen administratie gaan bijhouden, jaarrekening opstellen en deponeren en aangiftes doen, en dat is alleen maar goed. De ondernemer krijgt zo veel meer inzicht in de cijfers en hoe deze tot stand komen, en zal hierdoor

ook eerder behoefte hebben aan verdieping. De accountant is dan de aangewezen per-soon als gesprekspartner. De ondernemer die meer weet, heeft ook meer behoefte aan advies van een accountant annex adviseur en aan inzichten van een accountant annex analist.

De adviseur van de toekomst maakt dank-baar gebruik van de informatie die afkomstig is van binnen en buiten het kantoor en van intelligente software. Het is dus een voor-deel als hij zelf ook ‘IT-savvy’ is. De analist weet de weg te vinden binnen de adminis-tratie van klanten, kan gegevens analyseren en interpreteren. En hij zal veel kennis van de sector van zijn cliënt moeten hebben om alle gegevens goed te kunnen duiden. Voor zover hij zelf niet over de benodigde kennis en vaardigheden beschikt, zorgt deze ac-countant dat hij advies in wint bij zijn cliënt of hij huurt specialisten in. Communicatieve vaardigheden zijn daarbij onmisbaar. Advi-seur en analist hebben dus de nodige eigen-schappen gemeenschappelijk.

Conclusie:

12

De Survivalgids voor accountants

© AFAS Software 2017afas.nl/contact