8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

1/12

De Surinaamse Kleuterleerlijnen

Soesila Akkal, Jan Berkvens, Monique Brown, Margo Illes-Deekman.

Met medewerking van Stichting Leer lan !ntwikkeling, "SL!#.

$aramari%o, &' novem%er (&&)

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

2/12

Inleiding*et Basic +ducation Im rovement $ro ect "B+I$# is in augustus (&&) onder verantwoordeli kheid van het Surinaamse Ministerie van!nderwi s en olksontwikkeling "Min! # %egonnen met de revisie van het Surinaamse kleutercurriculum, het S eelwerk lan "S $#.Met ondersteuning van de Stichting Leer lan !ntwikkeling "SL!# is %egonnen met het o /etten van een 00- arig %asiscurriculum,waarvan de twee kleuter aren de %asis vormen. *iertoe is %egonnen met de ontwikkeling van de Surinaamse 1leuterleerli nen. De/eSurinaamse 1leuterleerli nen /i n %eschreven in dit document.

Verantwoording+en curriculum o2 leer lan %eoogt de ontwikkeling van de lerende te %evorderen. In het geval van het kleutercurriculum omvat hetleer lan activiteiten ter versterking van de sociale en emotionele ontwikkeling, de motorische ontwikkeling, s raak-taalontwikkeling, rekenkundige ontwikkeling en creatieve ontwikkeling "*+S, (&&3#. De/e ge%ieden /i n onderge%racht en %eschreven invi 2 leerge%ieden4 5aal, 6ekenen, !rientatie o Je/el2 en de ereld, Mu/ische orming en Beweging. Binnen de/e leerge%ieden /i nleerli nen uitge/et die de ontwikkeling van het kind gedurende de twee kleuter aren ondersteunen. +lk aar is verdeeld in twee

erioden, waarin voor elke onderdeel is omschreven hoe de leerli nen in elke eriode eruit /ien en hoe de kerndoelen aan de ordekomen. 7o is een 8dwarsdoorsnede9 van tussendoelen voor alle leerli nen van de vi 2 leerge%ieden ontstaan.

oor de ontwikkeling van de Surinaamse 1leuterleerli nen is ge%ruik gemaakt van het rogramma 5ule "SL!, (&&3#, het %oek e8!ntwikkelings-leerli nen voor de groe en 0 en (9 "Sietses- an Dam et al., (&&0# en de ma 8Doorgaan met taal9 "Smits, (&&:#.

! grond van de voornoemde documenten hee2t een Surinaamse groe van verantwoordeli k kleuterleidsters en onderwi skundigeneen eerste versie gemaakt van de leerli nen. Dit document is vervolgens %es roken met de ontwikkelgroe voor het S $ enaangevuld door SL!. *et eindresultaat ligt thans voor u.

Hoe kunt u dit document gebruikenDe Surinaamse 1leuterleerli nen ondersteunen de ontwikkeling van onderwi s voor het onge kind in de eerste twee "kleuter# arenvan de 00- arige %asis eriode %innen het Surinaamse onderwi s. 7e geven richting aan de thema9s die in het S $ aan de ordekomen, maar kunnen ook door leerkrachten ge%ruikt worden om /el2 thema9s en onderwi s vorm te geven. Alle onderdelen van deleerli nen dienen in de omschreven erioden in elk geval aan de orde te komen om de ontwikkeling van het onge kind te%evorderen. ; kunt het document o meer manieren ge%ruiken. Bi voor%eeld voor de voor%ereiding van leeractiviteiten o2 thema9s,maar ook als controle instrument om na te gaan o2 voldoende eindtermen aan de orde /i n gekomen ti dens een leeractiviteit o2thema.

De Surinaamse 1leuterleerli nen, &'00&) (

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

3/12

=ode 5aal 0 e aar, 0 e eriode 0 e aar, ( e eriode ( e aar, 0 e eriode ( e aar, ( e eriode>.0 5aal - Luisteren>.0.0 De leerlingen leren hun

passieve woordenschat "Surinaamse woordenli st# tevergroten. Door te luisteren

naar verhalen. Door naar deinstructie te luisteren voorhet uitvoeren vanopdrachten . " ersneld voor>5( leerlingen, /ie >5(woorden in de Surinaamsewoordenli st#.

1orte instructies voor sim eleconcrete o drachten "(woorden o2 korte /innen#.

Langere instructies voorconcrete o drachten.

Instructies voor du%%eleo drachten.

?econcentreerd luisteren voorhet uitvoeren vanmeervoudige o drachten.

>.0.( De leerlingen leren eerstconcrete en later abstractebegrippen te hanteren.

=oncrete, 0 tot ( lettergre igewoorden.

an concreet naar a%stract, 0-( lettergre ige woorden,concrete @-lettergre igewoorden.

an concreet naar a%stract, 0-@ lettergre ige woorden.=oncrete @-' lettergre igewoorden.

Alle woorden van concreetnaar a%stract.'-lettergre ige woorden. 7el2woorden kie/en.

>.0.@ De leerlingen leren een uisteluisterhouding aan tenemen. 7e kunnen -0&minuten aandachtig luisteren.

Met werkmateriaal leren oeigen laats te werken,tussendoor %ewegen ens elen, -: minuten"in kring#.

Aandacht voorluisteractiviteiten "vooral inkring# tot 0& minuten.

0&-0 minuten aandachtigluisteren.

0 minuten aandachtigluisteren.

>.( 5aal - Auditieve training "voorwaarde voor taalverwerving#>.(.0 De leerlingen leren woorden

in reeksen en later woordenin een verhaal te herkennen.7e kunnen ook verschillentussen woorden waarnemen"%i voor%eeld 8%oem9 en8%am9#. +n /e kunnengeluiden herkennen enhanteren.

>a/eggen van concrete 0-lettergre ige woorden, daarna(-lettergre ige woorden.

>a/eggen van "a%stracte# 0-(lettergre ige woorden.*oren van verschillen tussenklanken.

>a/eggen meer-lettergre igewoorden.

erschil tussen klankenkunnen aangeven.

oorden met de/el2de klankenkunnen herkennen en aanelkaar ko elen "eerstri mwoorden, daarna %egin eneinde#.

>.(.( De leerlingen leren woorden te onderscheiden door voorelk woord een 2 siek ge%aar temaken "%lok e leggen,kla en#. 7e kunnen eerste enlaatste woorden in /innenonderscheiden en rijmzinnenin vers es a2 maken.

- oor%ereiding woordenonderscheiden, 0-lettergre igewoorden.

erschil eerste en laatste.

oorden onderscheiden"makkeli ke woorden#.0-( lettergre ige woorden.

erschil eerste en laatsteherhalen, en eerste en laatstewoorden in /innenonderscheiden.6i m/innen a2maken.

oorden onderscheiden"moeili kere woorden#.@-' lettergre ige woorden.+erste en laatste letteronderscheiden, ookmiddenletter. 6i m/innen.

De Surinaamse 1leuterleerli nen, &'00&) @

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

4/12

=ode 5aal 0 e aar, 0 e eriode 0 e aar, ( e eriode ( e aar, 0 e eriode ( e aar, ( e eriode>.(.@ De leerlingen leren

klankgroepen samen tevoegen tot een woord."Met eCtra aandacht voors eci eke >ederlandse

klanken "

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

5/12

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

6/12

=ode 5aal 0 e aar, 0 e eriode 0 e aar, ( e eriode ( e aar, 0 e eriode ( e aar, ( e eriode>.: 5aal - +Ctra aandacht voor >5(>.:.0 De leerlingen leren de

%asiswoordenschat "versneld#met eCtra aandacht voorauditieve vaardigheden

"tweeteken lanken atekenen en /el2 tekenen vanvormen.

6.(.( De leerlingen leren driedimensionale vormen concreet te benoemen "%ol,%lok e, dak e, iramide, staa2,%alk#.

S elen met %lok e en %ol "0een (e gave# "@ vormenaanleren#.

S elen met vormen "aanlerenvan @ vormen# "@e en 'egave#.

ormen "ku%en, driehoek,rechthoek# " e gave#.

Bouwen met %ouwstenen "Eegave#.

De Surinaamse 1leuterleerli nen, &'00&) E

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

7/12

=ode 6ekenen 0 e aar, 0 e eriode 0 e aar, ( e eriode ( e aar, 0 e eriode ( e aar, ( e eriode6.@ 6ekenen 6ekenkundige %egri en6.@.0 De leerlingen leren

eenvoudige begrippen tehanteren "lang

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

8/12

=ode 6ekenen 0 e aar, 0 e eriode 0 e aar, ( e eriode ( e aar, 0 e eriode ( e aar, ( e eriode6.: 6ekenen - ?etal%egri6.:.0 De leerlingen verwerven

getal%egri 4a. Betekenis van getallen%. 6esultatie2 tellen

c. *oeveelheden ordenend. Structuur van getallene. 6elaties tussen getallen.2. eergeven van getallen" atronen, turven, ci 2ers#.

Betekenis van getallen.

*oeveelheden ordenen "metmaCimaal 0& voorwer en#.

?etalstructuur tot "' is ( en( o2 @ en 0#.

6elaties tussen getallen tot " is ( meer dan @#.

eergeven van getallen tot "stree es o2 sti en#, maarook ci 2ers m%olen.

Betekenis van getallen.

6esultatie2 tellen 0- .

*oeveelheden ordenen "metmaCimaal 0( voorwer en#.

?etalstructuur tot .

6elaties tussen getallen tot .

eergeven van getallen tot .

Betekenis van getallen.

6esultatie2 tellen 0-0&.

*oeveelheden ordenen "metmaCimaal 0E voorwer en#.

?etalstructuur tot 0&.

6elaties tussen getallen tot 0&.

eergeven van getallen tot 0&"stree es o2 sti en#, maarook ci 2ers m%olen 0-0&.

Betekenis van getallen.

6esultatie2 tellen 0-0&.

*oeveelheden ordenen "metmaCimaal (' voorwer en#.

?etalstructuur tot 0&.

6elaties tussen getallen tot 0&.

eergeven van getallen tot0&.

6.3 6ekenen - Meetkunde6.3.0 De leerlingen leren posities

van o% ecten ten opzichtevan elkaar te %enoemen

"voor, achter, tussen, %oven,onder etc#. "/ie taal >.@#.

$ositie%e aling ten o /ichtevan 0 voorwer .

$ositie%e aling ten o /ichtevan 0 voorwer .

$ositie%e aling ten o /ichtevan meer voorwer en vanuitverschillende ers ectieven.

$ositie%e aling ten o /ichtevan meer voorwer en vanuitverschillende ers ectieven.

6.3.( De leerlingen leren s mmetriete herkennen te voors ellenen toe te assen.

*erkennen van s mmetrie"s iegelen, mo/aKeken#.

oors ellen van s mmetrie. 5oe assen van s mmetrie"door een mo/aKek te maken#.

5oe assen van s mmetrie"door een mo/aKek te maken#.

6.3.@ De leerlingen lerenconstructies maken met%ehul van materialen.

+envoudige %ouwwerken naareigen in/icht "met %ehul van%lokken etc#.

+envoudige %ouwwerken naareigen in/icht "met %ehul van%lokken etc#.

=om leCere %ouwwerken /oals%i voor%eeld %ruggen, torensetc.

=om leCere %ouwwerken aande hand van "%ouw#tekeningen.

De Surinaamse 1leuterleerli nen, &'00&) 3

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

9/12

=ode !J 0 e aar, 0 e eriode 0 e aar, ( e eriode ( e aar, 0 e eriode ( e aar, ( e eriode!.0 !rientatie o e/el2 !.0.0 De leerlingen leren de eigen

lichaamsdelen te herkennen,aan te wi /en en te%enoemen, over te trekken en

kunnen later het eigenlichaam tekenen.

*erken%are uiterli kelichaamsdelen "oog, mond,neus etc#.

Moeili kere lichaamsdelen%enoemen "armen %enen, tongetc#, overtrekken en kni envan lichaamsdelen.

=om leCere %egri en alshoo2d, rom , ledematen.!vertrekken en tekenen vanlichaamsdelen.

A%stractere lichaamsdelen4%orst, %uik, nart, longen,neusgaten etc.

!.0.( De leerlingen leren o een uiste wi /e en h gienisch methet eigen lichaam om tegaan en het te verzorgen .

5anden oetsen, %aden,handen wassen, /iek ge/ond,vuil water, gevaar van s elenin lassen, toiletge%ruik "ookde technieken#.

*et waarom van %aden,tanden oetsen, handenwassen en toiletge%ruik.

Die er ingaan o h giene,goed

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

10/12

=ode !J 0 e aar, 0 e eriode 0 e aar, ( e eriode ( e aar, 0 e eriode ( e aar, ( e eriode!.( !rientatie o de wereld!.(.0 a. De leerlingen leren hun

lee)omgeving kennen enkenmerken ervan teherkennen en te %enoemen.

%. De leerlingen leren de lekvan hun leeromgevingbinnen Suriname te duiden. c. De leerlingen leren de plek van Suriname in de wereld te duiden.

De directe concrete omgevingvan de klas, school en thuis.

De woonomgeving in %redere/in.

=ulturele en nationale2eestdagen. De regioHs vanSuriname.

Suriname in de wereld4 waarkomen de %evolkingsgroe envandaan.

!.(.( De leerlingen leren etnischeen culturele verschillen teduiden en te waarderen.

>oemen van de%evolkingsgroe en in de klas,%enadrukken dat we allemaalSurinamers /i n.

ertellen over%evolkingsgroe en, ge%ruiken,godsdienstige gewoonten.

=ulturele en nationale2eestdagen, voeding, res ectvoor elkaar vergroten enelkaar waarderen.

erschillen in talen, elkaarsgroeten leren. 6es ectvol metelkaars achtergrond omgaan.

!.(.@ De leerlingen leren veilig inhet verkeer te %ewegen.

=oncrete vervoersmiddelenwaarmee leerlingen naarschool komen %enoemen.

erkeersmiddelen "/e%ra ad,klaarover, sto %ord,waterweg, /wemvest#.

?roe eren vanvervoersmiddelen,verkeersmiddelen en het lerenvan sim ele verkeersregels.

erkeerslessen o straat,verkeersregels ge%ruiken.

!.@ !rientati e o de natuur!.@..0 De leerlingen leren

respectvol en lie)devol metde natuur om te gaan .

As ecten die in de natuur

voorkomen %enoemen.

As ecten %enoemen hoe met

de natuur om te gaan "%ronvan leven#.

andeling maken om te laten

/ien water in de natuurvoorkomt. *et %egri natuur in%rede /in.

Aalneren wat te doen om on/e

natuur ge/ond te houden.

!.@.( De leerlingen leren!onderdelen van" plantenen dieren te herkennen en te%enoemen, over te trekken enlater te tekenen.

!nderdelen van lanten endieren %i leerges rek%enoemen /oals /e in dedirecte lee2omgevingvoorkomen.

*erkennen en %enoemen,overtrekken, uitkni en ensamenvoegen van onderdelen.

$lanten en dieren uit het wildo2 de dierentuin tekenen.

Soorten lanten en dierengroe eren.

!.@.@ De leerlingen lerenweercondities te herkennenen %enoemen "tem eratuur,wind, regen, /on etc#.

eerkalender ge%ruiken ogrond van concrete leer-situaties "inclusie2 /onne-schi n, %ewolkt, regen%oog#.

5em eratuur "koud, warm# enweercondities "wind, regen,/on#.

?evolgen vanweersomstandigheden.

Leren hoe een weerkalender/el2 te ge%ruiken.

!.' !rientatie o de ti d!.'.0 De leerlingen leren

onderscheid te maken in detijd "dag

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

11/12

=ode Mu/ische orming 0 e aar, 0 e eriode 0 e aar, ( e eriode ( e aar, 0 e eriode ( e aar, ( e eriodeM.0 =reatie2 M.0.0 De leerlingen leren *e+ibel

en juist met het materiaal om te gaan . 7e leren kleine

ro%leem es %i

materiaalge%ruik o eigeninitiatie2 o te lossen. +n later/ich e+pressie 2 te uiten doormiddel van klei, kleuren,tekenen en knutselen.

De verschillende materialeno correcte wi /e ge%ruikenonder %egeleiding van deleerkracht "nog geen

knutselen en schilderen#.

$ro%leem es o lossen onder%egeleiding, %egin metschilderen en knutselen.=oncreet creatie2 %e/ig /i n.

7el2standig o lossen vankleine ro%leem es.A%stracter creatie2 werken.

ri creatie2 werken.

M.( Mu/iek en %ewegingM.(.0 De leerlingen leren te

luisteren naar muziek ,muziekbegrippen teherkennen en te hanteren"hard

8/20/2019 De Surinaamse Kleuterleerlijnen 041109[1]

12/12

en uit%reiden "ook hinkelen,s ringen, klauteren#,balanceren , eerst eenvoudig"o tenen staan#, latermoeili ker "o een %een, oeen %lok e# en bewegenvolgens een bepaaldpatroon .

hand van een o drach t. maken , /oal s %alanceren .

-e)erenties

*+S "(&&3#. In-service training hoofdkleuterleidsters Paramaribo. *engelo4 *ogeschool +dith Stein.Sietses- an Dam et al. "(&&0#. Ontwikkelings-leerlijnen voor de groepen 1 en 2. Baarn4 A odidakt.SL! "(&&3#. Tule . +nschede4 SL!.Smits, M. "+d.# "(&&:#. oorgaan met taal. +nschede4 SL!.

De Surinaamse 1leuterleerli nen, &'00&) 0(