De Prehistorie

Wat zijn Dinosauriërs

Dinosaurus betekent: verschrikkelijke hagedis

Dinosaurussen waren landdieren die leefden van ongeveer 230 miljoen tot ongeveer 65 miljoen

jaar geleden.

Dinosaurussen zijn reptielen.

Welke dieren leven de dag van vandaag nog, die afstammen van de dinosaurus?

Krokodillen en vogels

Wanneer leefden ze?

De dinosauriërs leefden tijdens het Mesozoïcum. Dit tijdperk verdelen we onder drie

perioden: Trias, Jura en Krijt.

Trias = kortste periode

+/- 225 miljoen jaar geleden

De wereld = 1 groot continent

en 1 grote zee

De dino’s konden zich over heel

de wereld verspreiden.

Sommige delen van de wereld

heel ver van de zee verwijderd

en erg droog.

Jura = duurt langer dan Trias

+/- 115 miljoen jaar geleden

Zeeën verdelen het

land in meerdere stukken.

Het werd natter en minder heet

->Er komen veel planten met

varenachtige bladeren. Sommige

worden zo groot als kleine bomen

->Er komen meer soorten dinosaurussen

Krijt=langste periode

+/- 65 miljoen jaar geleden

De eerste planten met felgekleurde

bloembladeren en geuren.

Vanaf nu zijn er ongelooflijk veel soorten

dinosaurussen.

betekende ook het einde van de “Het rijk

der dinosaurussen”.

Hoe komt dat de dinosauriërs zijn uitgestorven?

De meeste wetenschappers denken dat het zo is gegaan:

Aan het eind van het Krijt stortte een enorme meteoriet neer bij de kust van Mexico.

Die meteorietinslag zorgde voor een wereldwijde milieuramp. Waarschijnlijk komt het daardoor

dat niet alleen de dinosauriërs, maar ook veel andere diersoorten uitstierven.

De enorme inslag zorgde voor verschrikkelijk veel stof in de lucht, waardoor de aarde

een tijdlang donker werd

Ł planten groeien niet in het donker -> plantenetende dinosauriërs hadden na korte tijd

niets meer te eten -> nadat de vleesetende dinosaurussen de laatste (magere!)

plantenetende dinosaurussen hadden opgevreten, verhongerden zij ook.

Ł Het gloeiend hete gesteente dat de lucht ingeblazen werd,viel als een

zinderend hete regen neer, waardoor bosbranden ontstonden en het de

eerste dagen na de inslag bloedheet werd. Daarna werd het koud, omdat

het zonlicht niet door de stofwolk heen kon dringen.

Alleen de dieren die zich goed aan slechte tijden konden aanpassen, overleefden de inslag. Dieren

die een winterslaap ( zoals de krokodil ) hielden en dieren die zaden aten of insecten ( vogels).

Het verschil tussen herbivoor (planteneter) en carnivoor (vleeseter)

herbivoor (planteneter)

Snijtanden om groen af te bijten en platte kiezen om te vermalen. Planten zijn moeilijker te verteren dan vlees, en dus zijn planteneters dikker en plomper dan veel vleeseters. Ze hebben namelijk een veel grotere maag en veel meer en langere darmen nodig.

de Stegosaurus

de Brachisaurus

carnivoor (vleeseter)

Scherpe klauwen en tanden om de prooi vast te houden en te verscheuren.

Vleesetende dinosaurussen moesten dus snel kunnen rennen om hun prooi te vangen.

De Tyrannosaurus – Rex

Dino’s lievelingsdinosauriër vergeleken met een gewone man

Fossielen

Fossielen zijn de resten of afdrukken van dieren en planten die in het rotsgesteente

bewaard zijn gebleven. Heel vaak zijn het alleen nog maar versteende delen van een

dier die achter gebleven zijn. Zoals tanden of beenderen. De rest is weggerot. Soms kan

het ook een afdruk van een dier of plant zijn die we terugvinden. De vorming van

fossielen duurt miljoenen jaren. De wetenschap die zich bezighoudt met de studie van

fossielen heet paleontologie

Schematische voorstelling van fossilisatie

Een dinosaurus sterft.

Na verloop van tijd rotten de zachte

lichaamsdelen weg en blijft alleen het skelet over.

Dit komt onder een laag zand en modder te

zitten. Zo'n laag noemt men een sediment.

Het organisme wordt zo afgesloten van de lucht.

In de loop van de tijd (eeuwen) komen

verscheidene lagen op elkaar te liggen.

Door de druk van de lagen fossiliseert of

versteent het organisme.

Wind en regen slijten de rotsen af en het

fossiel komt bloot te liggen.

Prehistorie

Prehistorie is een ander woord voor voor-geschiedenis. We noemen dit zo, omdat we geen

geschreven bronnen uit die tijd hebben. Alles wat we weten over de prehistorie, zijn

veronderstellingen naar aanleiding van opgravingen.

De eerste mensen

De aarde is ongeveer 4500 miljoen jaar oud. In die lange periode ontstonden dieren en planten.

Omdat het klimaat steeds veranderde, stierven sommige soorten uit en ontstonden er andere.De

dinosaurussen die toen één van de belangrijkste dierengroepen waren, stierven uit zo’n 65

miljoen jaar geleden en ontstonden er veel zoogdieren.

De mens verscheen zo’n 2 miljoen jaar geleden.

De naam van het oudste, meest volledige skelet van een voorouder van de mens dat men tot nu

toe gevonden heeft is: Lucy.

Soort:

Leeftijd:

Vindplaats:

Ontdekker:

Wanneer ontdekt

Australopithecus

Afarensis

3,2 miljoen jaar

Hadar, Ethiopië

Donald Johanson

24 november 1974

De homo habilis (=handige mens) was de eerste mens die bewust werktuigen maakte.

1. De vuistbijl

De vuistbijl kon gebruikt worden om te snijden,

hakken, schrapen en waarschijnlijk ook als wapen.

2. De schraper

Diende als mes of om dierenhuiden uit te schrapen.

De homo erectus (= rechtopstaande mens) was de eerste maker van het vuur.

Waarvoor werd dit vuur gebruikt? Licht, warmte, koken en als bescherming tegen wilde dieren.

Vuur slaan

Vuur maken door vuursteen op markasiet te slaan.

Voor tondel kon een groot aantal verschillende

materialen gebruikt worden.

Bv: lisdoddenpluis of de tonderzwam.

Wrijving

Welke homo sapiens (=slimme mens) leefde in onze gebieden?

De Neanderthaler

Zij waren de eerste die in een leven na de dood geloofde.

We weten dit omdat er graven gevonden werden waarin de doden gelegd werden.

Bovendien werden er grafgiften (bloemen) meegegeven aan de overledene.

Onder welke naam staat de homo sapiens sapiens (=slimme slimme mens) bekend die in Europa

leefde?

De Cro-Magnon

Zij waren de eerste kunstenaars.

Welke zoogdieren staan op volgende

grotschilderingen afgebeeld?

rendier

oeros

paard

Dit is de venus van Willendorf gemaakt door de homo sapiens.

Het stelt vermoedelijk een vruchtbaarheidsgodin voor

Een beeld van de prehistorie bij ons:

Om de lange periode van de prehistorie te kunnen ordenen maakt de archeoloog gebruik van

volgende onderverdeling:

de steentijd tot 2000 v. Chr., de mensen maakten hun werktuigen uit steen.

de bronstijd 2000 tot 800 v. Chr., mensen maakten hun werktuigen uit brons.

de ijzertijd 800 tot 12 vc. Chr., mensen maakten hun werktuigen uit ijzer.

De steentijd

De steentijd heeft meer dan een miljoen jaar geduurd. Daarom hebben we deze tijd in drie

stukken verdeeld: de oude steentijd, de midden steentijd en de nieuwe steentijd.

• De oude steentijd

Toen was het in België koud. Het was een ijstijd. De mensen leefden van de jacht en legden grote

afstanden af op zoek naar eten.

De mensen die hier toen woonden noemen we de rendierjagers. Zij gebruiken de huiden van

rendieren voor kleren, dekens, tenten en schoenen. De mannen jaagden met harpoenen.

• De midden steentijd

Het klimaat werd iets warmer. Op het land kwamen er moerassen, rivieren, beekjes en bossen.

De mensen jaagden in de midden steentijd meestal op dieren die in het bos leefden. Ze vingen

ook vis. De mensen bleven langer op één plek. Van boomstammen maakten ze kano's.

Rendierjagers en

vissers zijn

nomaden want ze

trokken van de ene

plek naar de andere.

• De nieuwe steentijd

Ongeveer 7000 jaar geleden kwamen in ons land de eerste boeren wonen.

De boeren woonden op een vaste plaats. Ze temden dieren: geiten, schapen, runderen en varkens.

Ze gingen graan, erwten en bonen verbouwen.

Steeds meer mensen gingen bij elkaar wonen. De eerste dorpen ontstonden.

Eerst woonde een

heel dorp in één

huis.

Later gingen gezinnen meer op

zichzelf wonen.

De bronstijd

Ongeveer 3.500 - 4.000 jaar geleden, werden voor het eerst voorwerpen, wapens en sieraden van

brons gebruikt. We noemen die tijd dan ook de bronstijd.

Brons is een mengsel van koper en tin. Koper en tin zitten in de grond. Alleen niet in de Belgische

bodem. De mensen in ons land moesten het altijd van handelaren 'kopen'. Dat was heel duur.

Echt geld was er toen nog niet. Daarom ruilden de mensen spulletjes (potten, dierenhuiden enz.)

tegen brons, koper of tin. Dit noemen we ruilhandel.

De ijzertijd

Omstreeks 700 voor Christus (ruim 2.500 jaar geleden) begon in dit land de ijzertijd. Deze tijd

is zo genoemd omdat de mensen in ons land toen al ijzer konden maken.

Men vond het erts, waaruit het ijzer gehaald werd, hier op sommige plaatsen in ons land.

Die ijzererts zat in een bepaalde zandsoort: oergrond. Dat was een brok vast zand, waaruit de

erts werd gehaald. Dit deed men door het te verhitten in vuur en door er op te slaan met een

soort hamer. Op een gegeven moment, na lang timmeren en na verschillende keren verhitten,

kregen de mensen een klein beetje ijzererts uit zo'n brok zand.

De Kelten, een volkje dat aan het einde van deze tijd hier in dit land leefden, bezaten ijzeren

wapens.

Wanneer eindigde de prehistorie ?

Ongeveer 57 v. Chr. bezocht de Romeinse veldheer Julius Caesar onze gebieden en veroverde

ze. Hij beschreef deze gebeurtenis ook uitvoerig. Met de komst van de Romeinen eindigt voor

ons de prehistorie. Want vanaf dan werd de geschiedenis opgeschreven.

De Oud-Egyptische beschaving

Vanaf 3000 v.C. begon de bloei van de Egyptische beschaving.

De Farao regeerde over een uitgestrekt rijk langs de

zijn onderdanen. Hij beschikte over

onderdanen.

Hij leefde luxueus in zijn paleizen.

Na zijn dood werd hij gemummificeerd

men nog piramides maar later werden de vorstgraven uitgehouwen in de rotsen.

De Egyptenaren gebruikten het hiërogliefen

graven, maar ook op cartouches.

Tijdens het overstromingsseizoen, als de akkers onder water stonden, werkten de landbouwers

voor de farao. Ze bouwden mee aan de piramiden, paleizen en tempels. In ruil kregen ze voedsel

uit de voorraadschuren die ze zelf gevuld hadden.

Na de jaarlijkse overstromingen van de Nijl werd op een georganiseerde manier velden aangelegd

op vruchtbaar slib. De irrigatiekanalen

Egyptische beschaving

begon de bloei van de Egyptische beschaving.

regeerde over een uitgestrekt rijk langs de Nijl. Hij was zowel koning als

zijn onderdanen. Hij beschikte over leven en dood, over werkkrachten en eigendommen van zijn

ficeerd en begraven in een vorstelijk graf. In 2000

maar later werden de vorstgraven uitgehouwen in de rotsen.

hiërogliefenschrift. Ze schreven op de muren van hun tempels en

, als de akkers onder water stonden, werkten de landbouwers

voor de farao. Ze bouwden mee aan de piramiden, paleizen en tempels. In ruil kregen ze voedsel

uit de voorraadschuren die ze zelf gevuld hadden.

Na de jaarlijkse overstromingen van de Nijl werd op een georganiseerde manier velden aangelegd

irrigatiekanalen zorgden ervoor dat de velden werden bevloeid.

. Hij was zowel koning als God voor

rachten en eigendommen van zijn

2000 v.C. bouwden

schrift. Ze schreven op de muren van hun tempels en

, als de akkers onder water stonden, werkten de landbouwers

voor de farao. Ze bouwden mee aan de piramiden, paleizen en tempels. In ruil kregen ze voedsel

Na de jaarlijkse overstromingen van de Nijl werd op een georganiseerde manier velden aangelegd

zorgden ervoor dat de velden werden bevloeid.

De Hiërogliefen

De naam is afgeleid van twee Griekse woorden: hiëros 'heilig' en glypho 'in steen

gebeiteld'.

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z