Denkend mens, geschiedenis massapsychologie, Isral, BDS, en het wereldwijde antisemitisme

Deel 3. De Massa en haar leider(s).

In de voorgaande nieuwsbrieven over dit onderwerp kunt u, hier en hier lezen. In de eerste bovengenoemde link heb ik het gehad over propaganda in het algemeen, een stukje geschiedenis en haar definities met enkele voorbeelden. In de laatste nieuwsbrief (2e link) gaven we een overzicht van de verschillende vormen van massapsychologie met voorbeelden en uitspraken van diverse onderzoekers, de grondleggers in deze tak van wetenschap. En we behandelden deels, de schaduwzijde van de massapsychologie.Waar we eindigden met de vraag: Wie, en wat zijn de leiders achter de massa? En wat is hun aandeel?

Leiders zijn meestal geen denkers, het zijn mensen van de daad.Het zijn ook vaak mensen die niet de zaken scherp zien en dat kan ook niet, want een scherpe kijk, leidt in het algemeen tot twijfel en werkeloos toezien. Leiderschap is in vele vormen en stijlen. Zowel in een negatieve, als in positieve uitvoering. Le Bon die nog geen wetenschap had van latere dictatoren, die zichzelf Duce, of Fhrer zouden noemen. Le Bon beschreef leiders als volgt: leiders komen voornamelijk voort uit een categorie van zenuwpatinten, opgewonden, en ten dele geestgestoorden, die op de grens van krankzinnigheid staan. Het denkbeeld waarvan zij voorvechters zijn, het doel, wat zij najagen, moge ongerijmd zijn, tegen hun overtuiging strandt alle logica het gezag van de leider is uiterst despotisch en alleen dankzij door dit depotisme blijft zij bestaan. Met leider had hij een massaleider, demagoog in een democratisch gekozen en geregeerde staat op het oog. Waar Le Bon het o.a. over half waanzinnigen heeft, spreekt Von Bechterew over totaal krankzinnigen. De waan en het zieke denken van een krankzinnige gold nu als navolgenswaardig model, bij een bevolking die tot dusver doordrongen had, van gezond oordeel en gezonde opvattingen.Von Bechterew was psychiater en directeur van een psychiatrisch kliniek in St. Petersburg. Von Bechterew tekende zijn eigen doodvonnis door het maken van een psychoanalyse van Stalin, wat Stalin niet bepaald in dankbaarheid aannam. Maar we moeten natuurlijk niet automatisch voorstellen en aannemen dat elke massaleider een krankzinnige is. Dat doen de bovengenoemde geleerden ook niet. Het is vooral hen om te doen, om aan te tonen, dat de menigte steeds bereid is te luisteren naar diegene die een sterke, imponerende wil bezit , en geheel onverschillig is, uit welke bronnen deze wilskracht haar voedsel ontvangt. Le Bon voegt hier aan toe: Tot massas verenigde mensen boeten alle wil in, en wenden zich instinctmatig naar hen die wilskracht bezitten.Het is niet het verlangen naar vrijheid, doch dat om te dienen, dat steeds in de massaziel heerst. De massas hebben zulk een dorst om te gehoorzamen, dat zij zich instinctief laten onderwerpen aan een ieder die zichzelf hun meester noemt . Bedoelt Le Bon hiermee dat de massa in een gefantaseerde lijdzaamheid leeft, en zich apathisch door de stroom van de meerderheid laat meeslepen?

De uitdrukking van gefantaseerde lijdzaamheid kwam ook in de omloop in het begin van de wetenschap, massapsychologie. Deze uitdrukking kwam van de jonge Duitse psychiater en politicus, Willy Hellpach, die een onderzoek deed, hoe in bepaalde omstandigheden, op een bepaald tijdstip toestanden konden plaatsvinden, en hoe dit mogelijk was geworden. Hij doelde op Duitsland na Bismarcks aftreden als kanselier. Door deze gebeurtenis zag hij dat bij de Duitse bevolking een Neurasthenische (zenuwziekte) aanval, van angst en een gevoel van verlatenheid tot uiting komen. Bij het Duitse proletariaat en burgerij nam hij hysterische toestanden waar. Bij boeren en jonkers zoals hij waarnam, trof hij deze hysterische toestanden niet aan.

Hellpach gaat in dit verband nader in op de apathische en daaruit voorkomende gefantaseerde lijdzaamheid van de menigte. Lijdzaamheid betekent voor hem een ontbreken of verzwakking van de neiging, zich tegen dwang op het doen, en het denken te verzetten. En, meent hij, gelijkenis tussen deze psychische processen en het Hysterische mechanisme ligt voor het grijpen: hysterie is de meest voorkomende neurose bij kinderen, men treft haar 3 keer meer aan bij vrouwen als bij mannen, en zij is veel frequenter bij laaggeschoolden als bij hooggeschoolden.Ze heeft in de middeleeuwen het karakter van de massapsychologie gedragen, en is verwonderlijk in grote mate bij het moderne proletariaat weer opgetreden. Bi j een hystericus kan het symptoom door middel van krachtige wilsoplegging worden gedwongen, zoals de hysterische verlamming van de benen door een Sta op en wandel.

Deze diagnose, die de jonge politiek genteresseerde psychiater in begin 1900 opstelde, past niet slecht bij het iets later door Le Bon ontworpen, totale beeld van de dikwijls als vrouwelijk aangeduide massa , en haar verlangen naar een wilsoplegging door een leider. Adolf Hitler heeft in zijn boek Mein Kampf juist die krachttermen van Le Bon met een wel niet helemaal toevallige overeenstemming overgenomen, waar hij de psychen der brede massa als gelijkende op een vrouw spreekt, over haar emotionele verlangen naar aanvullende kracht, die zich steeds voor bruten dwang buigt. (blz. 44, Mijn gevecht, Nederlandse vertaling van Mein Kampf ). De drijfkracht voor de geweldigste omwentelingen hier op aarde zou menigmaal hebben bestaan uit hysterie die de massa voortzweepte (blz. 371 Mijn gevecht).

Overigens is de overeenstemming tussen Hellpach en Le Bon en daarmee ook Hitler- niet volledig. Hellpach vertegenwoordigt de opvatting, dat lijdzaamheid alleen bij enkele, in bepaalde toestanden geraakte groepen voorkomt, zoals bijvoorbeeld bij het Duitse proletariaat in het toenmalige overgangsstadium en zijn economische en maatschappelijke ontwikkeling.Volgens deze zienswijze zou de toestand hysterie, of, gefantaseerde lijdzaamheid, of hoe men het ook zou willen noemen, alleen aan tijd gebonden zijn: hij zou dus ook weer zo gedwongen kunnen worden. Het is dus een bewezen feit, dat massahysterie niet uit eigen kracht, mogelijk kan zijn.

De voornaamste massapsychologen uit die tijd en Hitler waren overtuigd dat de bereidwilligheid tot overgave in alle tijden onder alle omstandigheden een onveranderlijke eigenschap van alle massas is. Zelfs ook in deze huidige tijd, anno 2014 zoals het is gebleken.

Een duidelijk voorbeeld van massa hysterie was waar te nemen, tijdens en na de gemeentelijke verkiezingen maart 2014 in Nederland. Aanleiding hiertoe was de uitspraak van Geert Wilders over de Marrokanen tijdens een bijeenkomst in Den Haag op de avond van de gemeentelijke verkiezingen.Wilders vroeg aan het aanwezige publiek of zij meer of minder Marokkanen wilden waarop het aanwezige publiek scandeerde minder, minder. Doordat Wilders niet het woordje criminele toevoegde naast het woord Marrokanen, brak de volgende dag een overspannen hetze los, aangestuurd door de media. Alle politieke partijen en hun leiders, en mede politici gingen hierin mee, en jutten hun achterban op. Hier is dus overduidelijk sprake van een gedwongen massahysterie.

Wat opvalt in de reactie op de laatste uitspraak van Wilders is dat het gaat om een reactie op feiten die als sinds 2006 op het prioriteitenlijstje in het verkiezingsprogramma van de PVV staan.Stopzetting van immigratie uit islamitische landen, remigratie, en uitzetting van criminele Marokkanen en stoppen van de islamisering. Ik ben het niet altijd eens met alle uitspraken van Wilders, en denk soms dat dingen beter anders verwoord hadden kunnen worden. Ik vind echter wel, dat minder criminele Marokkanen gezegd moet kunnen worden in onze vrije maatschappij. Daarbij is Wilders de enige die het Marokkanenprobleem en de islam publiekelijk durft aan te kaarten.

David Pinto ( David Pinto is een Marokkaanse Nederlander. Hij is directeur van het Intercultureel Instituut.) Pinto schreef een opiniestuk in de Volkskrant: Het heeft geen zin je kop in het zand te steken. Wilders heeft gelijk: Marokkanen kennen grote problemen. De hysterie verhindert de massa met inhoudelijke bezwaren tegen Wilders uitspraken te komen.Geert Wilders vroeg zijn aanhangers in Den Haag, retorisch dat wel, of zij meer of minder Marokkanen wilden. Het antwoord was: minder. Als een sociaal wetenschapper dit zou willen onderzoeken, en dezelfde vraag zou voorleggen aan een representatieve onderzoeksgroep, wat zou de uitkomst dan zijn? Een methodologisch verantwoorde voorspelling luidt: ligt eraan wie de onderzoeker is. Met een aan zekerheid grenzend vermoeden durft Pinto te stellen dat in geen geval het antwoord zal zijn: meer. Dit zal niemand verbazen dunkt hem.

Wat is dan nu precies de overtreding van Wilders die zoveel woede heeft veroorzaakt? Dat hij de vraag heeft gesteld? Dat zijn aanhangers 'minder' hebben geantwoord?

Lag het misschien aan de context? Dan moeten we de film terugspoelen. Wilders stelt een vraag, het gehoor geeft antwoord. In een zich vrij, open en democratisch noemende maatschappij moet dit kunnen vindt Pinto.

Een groepsneurose is geborenMaar dan roept een stadsomroeper, lid van de gemeenschap der Marokkanen zelf en prominent lid van de heersende klasse van de politieke correctheid (de PvdA), moord, brand en schande. Hij wordt gevolgd door andere leden van beide clans en een groepsneurose is geboren, die door besmetting tot een massahysterie in het hele land leidt. Gevolg: een objectief zicht op omvang, proportie en ernst van de kwestie is onmogelijk. Niet zozeer de inhoud van de boodschap als de boodschapper staat hier centraal.

Wilders noch zijn aanhang heeft geroepen dat Marokkanen die in het land zijn, gedeporteerd moeten worden. Hij wil alleen maar niet meer Marokkanen. Hetgeen hij wil bereiken door Marokkaanse criminelen uit te zetten, remigratie te bevorderen en niet nog meer Marokkanen toe te laten. Dat is niet nieuw. Dat heeft Wilders herhaaldelijk geroepen.De hysterie verhindert de massa met inhoudelijke bezwaren tegen Wilders' uitspraken te komen

Voor de grote verontwaardiging wordt als argument aangevoerd dat Wilders de Marokkanen als groep benadert. Maar hierin is hij niet de enige. Diederik Samsom (PvdA) stelde als straatcoach in Amsterdam dat Marokkanen een 'etnisch monopolie' hebben op overlast. En zijn partijvoorzitter Hans Spekman stelde niet zo lang geleden voor Marokkaanse jongeren te vernederen. Zelfs het begrip kut-Marokkanen is door een prominent lid van de PvdA (Rob Oudkerk) gentroduceerd en wel bij Job Cohen (PvdA) als eerste geadresseerde. Cohen hoorde het overigens zonder protest aan. En wat te zeggen van Aboutaleb (Marokkaan en PvdA'er) die in 2012 riep dat Rotterdam te veel Oost-Europeanen telt?

Kortom, de massa toont selectieve verontwaardiging. En Kamerlid Martin Bosma (PVV) heeft volkomen gelijk dat Van der Laan (PvdA) fout heeft gehandeld met zijn optreden op zaterdag 22 maart 2014 bij een demonstratie in Amsterdam. Zowel rechtens als moreel. Rechtens, omdat een benoemde burgemeester geacht wordt burgemeester van alle, in dit geval, Amsterdammers te zijn. Ook van de PVV-kiezers in Amsterdam. Moreel onjuist, omdat zich onder de demonstranten ook uitgesproken antisemieten, Hamas-aanhangers en jihadisten (met vlag en al) bevonden, die het vermoorden van niet-moslims propageren.

De hysterie verhindert de massa met inhoudelijke bezwaren tegen Wilders' uitspraken te komen. Die zijn er ook niet. Keer op keer signaleert Wilders een Marokkaans probleem, dat ontegenzeggelijk bestaat gelet op de relatief sterke aanwezigheid van deze groep in criminaliteit, werkloosheid en uitkeringen. Wil je hier echt wat aan doen, dan zijn drie stappen noodzakelijk:

1. het probleem onderkennen en benoemen, 2. het probleem adequaat diagnosticeren 3. met een oplossing komen die bij de diagnose past.

Met de diagnose van Wilders in termen van religie (islam) is Pinto het niet eens met Wilders. Hij vindt dat het probleem ligt veeleer in de botsing tussen de moderne (westerse) waarden en de premoderne waarden van immigranten uit vaak arme plattelandsgebieden (onder meer in Marokko). Pinto is het eens met de kritiek dat hij geen oplossing aandraagt, maar de eerste stap, het onderkennen en benoemen van het probleem, ziet hij wel. En dat is geen goede reden voor massahysterie met alle ongewenste gevolgen van dien.

Ik, persoonlijk vind dat de ideologie van islam en de sharia wel degelijk als onderdeel van het Marokkanen probleem gezien kan worden, en een motor is van de ongewenste effecten in Europa, en zeker niet passen in een democratie door haar extreem gedwongen en opgelegde verplichtingen (Jihad) tegen andersdenkenden en tegen andere religies. En dit ook niet moet wensen of tolereren.

Het gevaar dat schuilt in de huidige politiek gedwongen massahysterie kan wel degelijk zijn dat er een psychopaat als een Volkert van der Graaf of Mohammed Bouyeri opstaat, die zichzelf een redder des Vaderlands ziet en voelt. PVDA leider Samson roept al om een Cordon Sanitaire, om de PVV buiten te sluiten. Wat duidelijk Monopolistische propaganda is. Met al, door een Cordon Sanitaire te gebruiken, wordt en is de democratie vermoord. En ontstaat er een vorm van een stalinistische of fascistische staat. We hebben eerder een Cordon Sanitaire meegemaakt in de Nederlandse rechtsstaat. Jan Maat en zijn CD was toen het hete hangijzer. We hebben ook hier de gevolgen van een Gedwongen Aangestuurde Hysterische Hetze gezien. Wil Schuurman werd toen het slachtoffer en verloor haar been, door opgezweepte Massahysterie, aangemoedigd door media en de toenmalige politieke partijen. Vanuit, en door linksradicalen AFA is toen de (moord)aanslag op hen gepleegd.

Voorbeelden van monopolistische propaganda zijn politieke en oorlogspropaganda: het verspreiden van ideen en overtuigingen door machthebbers en totalitaire heersers via alle mogelijke middelen, met als doel mensen te winnen voor die ideen en overtuigingen. Propaganda wordt dan gebruikt als instrument om te manipuleren en onder druk te zetten. Deze vormen van propaganda in de wereld vormen de historische oorsprong van het slechte imago van propaganda als communicatievorm.

Je kunt dit onderscheid ook aangeven met andere tegenstellingen, bijv. open-gesloten, democratisch-totalitair, etc.Veel propaganda is onontkoombaar, omdat ze in handen is van dictatoriaal geleide staten, van partijen met een alleenvertoningsrecht of partijen die de media, journalisten deel maken van een partij-ideologie, of van een kerk of moskee die een monopolypositie heeft in een bepaald land. Alternatieven zijn er niet. Wie de macht heeft moet gelijk hebben. Die dwaasheid heeft al heel wat schade bij mensen aangebracht: het heeft lang geduurd, na de 1e en 2e wereldoorlog, voordat burgers en soldaten werkelijk inzagen dat ze bedrogen waren door hun leiders. Ook het ontkennen van de mislukking van politiek opgedrongen multiculturele samenleving, met zijn positieve discriminatie en hoge criminaliteitscijfers onder allochtonen, de islamitische gedomineerde wijken is er een goed voorbeeld van. Polarisatie is daardoor onvermijdelijk. Sluit alle alternatieve informatie af en je kunt op den duur mensen alles wijs maken.

Terugkomend op de massapsychologie, Massapsychologen in begin 1900 meenden dat de schadelijke werking van het massagevoel, laten we het, het wij-gevoel noemen, tot in de kleinste groepen terug te vinden is. Het moet dus ook in de beslissingen van een jury bij rechtszaken tot uitdrukking komen, en ook in colleges van homogene samenstelling, zoals commissies van geleerden, technici, kunstenaars etc. De beraadslagingen en besluiten van deze groepen zouden regelmatig moralistische en geestelijk een slechter resultaat opleveren dan ieder lid op zichzelf tot stand zou hebben kunnen brengen.

Het betekent dus voor de mens een afdalen van zijn persoonlijk peil, wanneer hij zich met anderen verenigt verklaarde Scipio Sighele, en met die theorie stond hij niet alleen, hij heeft haar slechts nog krasser-en eenzijdiger-ontwikkeld dan de anderen. Hij bestreed dan ook de instelling van jurys en parlementen, en zeker niet alleen uit zijn studeervertrek.

Niettemin beriepen de woordvoerders van het fascisme zich in het algemeen niet op deze Italiaanse geleerde, die al vr de eerste wereldoorlog het leidersbeginsel hadden verdedigd. Deze terughoudendheid van de fascisten was begrijpelijk. Want Sighele verlangde weliswaar, dat steeds een enkeling de verantwoordelijkheid zou dragen en onafhankelijk van meerderheidsbesluiten de eindbeslissing zou nemen. Maar de verantwoordelijke man die hij in het oog had, was juist het tegendeel van een massaleider. Hij moest juist vrij zijn van alle bemoeienis met de mening van de menigten, en massapropaganda. Vrij zijn van de roes van massabijval en massageestdrift, dus hij moest het tegenovergestelde van een Mussolini zijn.

Immers Sighele, evenals de andere vertegenwoordigers van de massapsychologische school, vreesde de menigte, en het meest de verzamelde reuzenmenigte als een voedingsbodem waarop de bacil van het goede tamelijk vaak te gronde gaat en die van het kwaad weelderig voortwoekert .

De Fransman Le Bon oordeelde over parlementsvergaderingen positiever; die zouden niet steeds, maar alleen op bepaalde ogenblikken massa zijn in vele gevallen onberispelijk werken , en nog het beste vertegenwoordigen, wat de volkeren hebben uitgevonden om te worden geregeerd en met name zoveel mogelijk bevrijd te zijn van persoonlijke tirannie.Het parlement is volgens deze opvatting een nuttige jazeker zelfs een onmisbare instelling. Zolang zijn leden zich niet als een massa voelen, en zolang in de vergadering de massa niet tot ontwaken wordt gebracht. Onaangetast bleef dus de sombere grondtrek de theorie; van mensen die zich massa voelen, heeft niets te vrezen, niets voor op te hopen.

Le Bon zag een tijdperk van de massa opdoemen. Volgens hem kwam het aan massas eigen overdreven machtsgevoel tot uiting in een steeds dieper ingrijpen van de staat in het leven en de bevoegdheden van een enkeling; het uitblijven van verzet tegen deze voortschrijdende ontwikkeling rekent hij tot de onheilspellende tekenen van die tijd. Als slotconclusie op de gehele wetenschap van de massapsychologie kondigde Le Bon enige jaren voor Oswald Spengler de onafwendbare ondergang van de Westerse beschaving aan. Oswald Spengler: Decline of the West . Hier te downloaden Het plebs heerst en de barbaren dringen op .

Toen kwam de eerste wereldoorlog, met zijn deprimerende psychologische nawerking op de volkeren. De daarop volgende periode bood de massapsychologen onderzoekingsmateriaal aan van een zo verpletterend gewicht aan hoeveelheid, vergelijkbaar met de verwoestende Zwarte Dood die artsen voorgeschoteld kregen toen ook hun wetenschap nog in de kinderschoenen stond.

Wordt vervolgd

Mvgr. Yaakov Siepman

Namens de medewerkers van de werkgroep Tolereer geen Intolerantie

Diverse boeken stellen wij u regelmatig gratis ter beschikking.Een vrijwillige bijdrage aan het Digibieb-project, klein of groot,is zeer welkom.Met uw bijdrage kunnen wij u blijvend up-to-date onderzoeken verstrekken, en uw Digibieb aanvullen.

Naam en bankrekeningnummer: J.P. Siepman Sneek ING 3607055 onder vermelding van: donatie-boeken.

Reacties of aanvullingen: yaakov.siepman@live.nl