De impact van studenten op een stad - Ghent...

UNIVERSITEIT GENT

FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE

ACADEMIEJAAR 2010 – 2011

Citymarketing:

de impact van studenten op een stad

Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van

Master in de Toegepaste Economische Wetenschappen

Griet Vandenhouweele

onder leiding van

Prof. Dirk van den Poel + Dries Benoit

Permission

Ondergetekende verklaart dat de inhoud van deze masterproef mag geraadpleegd en/of

gereproduceerd worden, mits bronvermelding.

Vandenhouweele Griet

I

Woord vooraf

Als afsluiting van mijn studies toegepaste economische wetenschappen in de afstudeerrichting

marketing schreef ik deze thesis over citymarketing. Citymarketing ligt in de lijn van mijn studies

omdat het gebaseerd is op bedrijfsmarketing, waarover ik heel wat nuttige kennis heb gekregen in

de lessen marketing.

Ik wil graag de mensen bedanken die mij geholpen hebben om deze thesis tot stand te brengen.

Allereerst mijn promotor Dries Benoit om me te adviseren bij het structureren van mijn thesis en me

kritisch te laten nadenken over de inhoud. Vervolgens professor van den Poel die mij de kans gaf een

eigen onderwerp uit te werken. Voor het inzicht in het opstellen van een vragenlijst en de juiste

statistische verwerking wil ik graag professor Van Kenhove bedanken die me deze inzichten bijbracht

tijdens mijn stage in het begin van het academiejaar.

Ook mijn ouders, familie en vrienden hebben een bijdrage geleverd door de tijd te nemen om deze

thesis na te lezen en me nieuwe ideeën te geven bij het discussiëren over een aantal onderwerpen.

Ik wil graag Cyriel Van Tilborgh van de ‘City and sports marketing organisation’ bedanken om

aanwezig te mogen zijn op het City- en regiomarketingcongres in Antwerpen. Mijn dank ook aan

Marc Van Aelst om tijd te maken voor een interview over databases en social media omtrent

citymarketing gericht naar studenten. Als laatste wil ik graag nog de faculteit economie en

bedrijfskunde bedanken voor de mogelijkheid die ze mij geboden hebben om naar de lezing te gaan

van de citymarketing expert Charles Landry.

II

Inhoudsopgave

WOORD VOORAF .............................................................................................................................................. I

INHOUDSOPGAVE ............................................................................................................................................ II

GEBRUIKTE AFKORTINGEN EN BEGRIPPEN ...................................................................................................... III

LIJST VAN TABELLEN, FIGUREN, KAARTEN ....................................................................................................... IV

INLEIDING ........................................................................................................................................................ 1

I LITERATUURSTUDIE .................................................................................................................................... 2

1. CITYMARKETING ............................................................................................................................................. 2

2. CITYMARKETING EN STUDENTEN ......................................................................................................................... 7

2.1 Het belang om studenten aan te trekken en te behouden in een stad ............................................. 8

2.2 Citymarketing: ‘Hoe afgestudeerde studenten aanmoedigen om te ‘blijven plakken’? ................. 14

2.3 Welke stappen volgen studenten na het afstuderen? ..................................................................... 16

2.4 Waar willen studenten wonen? ....................................................................................................... 19

II EMPIRISCH ONDERZOEK ........................................................................................................................... 22

1. METHODOLOGIE ........................................................................................................................................... 22

2. RESULTATEN VAN HET ONDERZOEK ................................................................................................................... 26

ALGEMEEN BESLUIT ....................................................................................................................................... 37

LIJST VAN GERAADPLEEGDE WERKEN ............................................................................................................ 40

BIJLAGEN ............................................................................................................................................................

BIJLAGE 1: VRAGENLIJST .............................................................................................................................................

BIJLAGE 2: FLYER .......................................................................................................................................................

BIJLAGE 3: AANTAL RESPONDENTEN EN VERDELING OVER DE SUBGROEPEN............................................................................

BIJLAGE 4: BEREKENING GEMIDDELDE UITGAVEN VAN STUDENTEN IN HUN STUDENTENSTAD .....................................................

BIJLAGE 5: “HOE HEBT U UW STUDENTENSTAD GEKOZEN?” ...............................................................................................

BIJLAGE 6: “HOEVEEL PROCENT VAN DE RESPONDENTEN WIL BLIJVEN WONEN IN ZIJN STUDENTENSTAD?” ...................................

BIJLAGE 7: “WAT GA JE DOEN ALS JE AFGESTUDEERD BENT?” .............................................................................................

BIJLAGE 8: “ALS JE GAAT SOLLICITEREN, IN WELKE REGIO GA JE DAN SOLLICITEREN?” ...............................................................

BIJLAGE 9: “IN WELKE MATE BEPALEN VOLGENDE ASPECTEN JE WOONPLAATS?” ....................................................................

BIJLAGE 10: WELK VAN VOLGENDE ACTIVITEITEN ZIJN BELANGRIJK BIJ HET KIEZEN VAN EEN WOONPLAATS? .................................

BIJLAGE 11: WELK VAN VOLGENDE INITIATIEVEN ZOU JE AANSPREKEN? ................................................................................

BIJLAGE 12 : SAMENVATTING VAN RESPONSPERCENTAGES PER STUDENTENSTAD ....................................................................

III

Gebruikte afkortingen en begrippen

Studenten

Iedere persoon die ingeschreven is in een instelling van het hoger onderwijs

Afgestudeerde studenten

Iedere persoon die een diploma behaald heeft in het hoger onderwijs en geen intentie heeft

om nog een verdere studie aan te gaan.

Citymarketing

“De communicatie tussen de autoriteiten (of dienstverleners) van een stad met hun klanten,

de inwoners van de stad, als ook het aantrekken van exogene investeringen, werk-

gelegenheid en klanten, de toeristen.’ (Asworth & Kavaratzis, 2007)

Corporate social responsibility

“De economische, legale, ethische en menselijke verwachtingen van de maatschappij voor

een bedrijf op een bepaald tijdstip.” (Crane & Matten, 2007)

Social media

“Technologieën en applicaties die efficiënte interactie tussen personen , inhoud en data

mogelijk maken om zo (nieuwe) bedrijven te ondersteunen, nieuwe technologieën uit te

werken en sociale structuren te creëren.” (Van Alphen, 2009)

IV

Lijst van tabellen, figuren, kaarten

Lijst van figuren

Figuur a: Citymarketing, logo’s en slogans van bekende steden ............................................................ 1

Figuur b: Anholt-GMI City Brands Index ................................................................................................. 6

Figuur c: Stad Gent: Aantal kotstudenten per 100 inwoners................................................................ 11

Figuur d: Percentage jongeren die via een bepaald kanaal hun eerste job vinden .............................. 17

Figuur e: Hoe lang duurt het voor jongeren een job vinden? ............................................................... 18

Figuur f: Als je na je studies zelfstandig gaat wonen, waaraan moet je woning zeker voldoen? ........ 19

Figuur g: Tevredenheid over woning en woonomgeving naargelang woonbuurt ................................ 20

Figuur h: Evolutie van het totaal aantal studenten in het hoger onderwijs ......................................... 23

Figuur i: Gemiddelde jaarlijkse uitgaven van studenten ...................................................................... 27

Figuur j: Wie/wat heeft er WEL een invloed gehad bij het kiezen van je studentenstad? ................... 29

Figuur k: Als je gaat solliciteren, in welke regio ga je solliciteren? ....................................................... 31

Figuur l: Percentage respondenten die in hun studentenstad gaan solliciteren ................................. 32

Figuur m: In welke mate bepalen volgende aspecten je toekomstige woonplaats?............................ 33

Figuur n: Welke van de volgende activiteiten zijn belangrijk bij het kiezen van een woonplaats? ...... 35

Lijst van tabellen

Tabel a: De economische omvang van de bestedingen in het hoger onderwijs per student ................. 9

Tabel b: Percentage studenten tegenover aantal inwoners per stad................................................... 24

1

Inleiding

‘Citymarketing is booming.’ ‘Cities are becoming more important than countries.’ Dit zijn titels van

artikelen die verschijnen bij het zoeken naar de inhoud van het begrip ‘citymarketing’. De laatste

jaren was het een trend voor steden om een marketingbureau bij de hand te nemen om een nieuwe

huisstijl en een slogan te ontwerpen om zichzelf beter te profileren naar de buitenwereld.

Figuur a: Citymarketing, logo’s en slogans van bekende steden

Deze promotie van de stad is er in de eerste plaats om toeristen aan te trekken. Maar toeristen zijn

niet de enige bron van inkomsten voor een stad, ook bewoners en bedrijven verschaffen steden

inkomsten en zijn belangrijke doelgroepen in het citymarketingbeleid van een stad.

Deze thesis wil een bijdrage leveren op het vlak van citymarketing door een nieuwe doelgroep toe te

voegen aan het citymarketing beleid: studenten. In bruisende studentensteden zoals Antwerpen,

Gent, Leuven, Brussel,… waar duizenden studenten leven, naar school gaan, uitgaan, en een groot

deel van hen ook wonen wordt de sociale, ruimtelijke en economische impact van de studenten op

de stad onderzocht. De vele voor- en nadelen van studenten én net afgestudeerde studenten

worden getoetst aan recente literatuur, interviews met experten, congressen in verband met

citymarketing en een empirisch onderzoek.

In het empirisch onderzoek wordt onder andere nagegaan wat de effectieve economische impact is

van studenten op een stad, hoe studenten kunnen worden aangetrokken naar een stad en welke

initiatieven studenten kunnen overtuigen om in hun studentenstad te blijven wonen na het

afstuderen.

Deze thesis wil aantonen dat studenten ook een zeer belangrijke (economische) doelgroep zijn voor

een stad en kan als basis dienen voor steden om een gepast citymarketingbeleid te voeren gericht op

studenten.

2

I Literatuurstudie

1. Citymarketing

1.1 Het belang van steden

Recente ontwikkelingen hebben een invloed (gehad) op het economisch, politiek en cultureel belang

van steden. Voor de jaren ’80 waren steden niet zo populair, de mensen die het zich konden

veroorloven gingen buiten de stad wonen (Van Winden, 2008). Sinds de jaren ’80 kwam hierin

verandering door de globalisatie. Het model van de ‘knowledge based city’ verspreidde zich over de

wereld.

Globalisatie heeft ervoor gezorgd dat sommige steden een snellere groei gekend hebben dan andere

(Van Winden, 2008). Metropolen, hoofdsteden en ‘service hubs’ hebben door hun universiteiten,

goed mobiliteitsbeleid en vaak ook door de aanwezigheid van de luchthaven, een opening gecreëerd

naar de wereld. Door de aanwezigheid van hoog opgeleide mensen trokken ze buitenlands human

capital aan, talent trekt talent aan, die dan opnieuw zorgden voor internationale scholen voor hun

kinderen en zo voor toekomstig talent (Van Winden, 2008). Door de aanwezigheid van

gespecialiseerde kenniswerkers, potentieel personeel, vestigden bedrijven zich in de stad en kon de

stad ook buitenlandse investeringen aantrekken. De hierdoor ontstane groei zorgde voor een betere

‘quality of life’ in de stad.

Ook neoliberalisme kwam in opmars in de jaren ’80 en is een politieke stroming die zijn basis vindt

in de vrije markt (Vertommen, 2010). Handelsbarrières moeten afgebouwd worden en vrije

wisselkoersen bepalen de sterkte van de munt. Competitie wordt gestimuleerd en hiervoor worden

overheidsbedrijven geprivatiseerd om op termijn winstgevender te zijn. Omdat de nadruk wordt

gelegd op de vrije markt en het bedrijfsleven, is het voor steden belangrijk om bedrijven en

investeerders aan te trekken in hun stad door goede voorwaarden te geven op het vlak van

belastingen, infrastructuur, mobiliteit… In de bespreking over de opkomst van neoliberalisme in

Latijns-Amerika spreekt men over ‘entrepreneurial cities’ (Vertommen, 2010). In het neoliberaal

model moeten steden zich competitief opstellen om buitenlandse investeringen aan te trekken en op

die manier een speler te worden in de wereldeconomie.

Als we op het niveau van Europa kijken zien we dat, samen met de globalisatie, ook de openmaking

van de grenzen van de lidstaten van de Europese unie tot stand kwam alsook de politieke en

monetaire unificatie (Russo & Sans, 2009).

3

Door de vrije toegang aan de landsgrenzen kwam er een snelle stroom van goederen, diensten,

arbeidskrachten en financiële middelen op gang. Nu al deze middelen vrijkomen en gemakkelijk

verplaatst kunnen worden van stad naar stad, moeten de steden zich proberen te onderscheiden van

elkaar. Dit kunnen ze doen op vlak van kennis. Steden krijgen dus de rol toegewezen van

kenniscentra.

Op het niveau van België zien we dat in de (Belgische) politiek een aantal federale bevoegdheden op

weg zijn te verschuiven naar de lagere niveaus zoals de provincies en de steden. Steden zullen in de

toekomst meer bevoegdheden en financiële middelen krijgen. Hierdoor krijgen ze ook de uitdaging

goed om te springen met deze middelen om een groeiende stad te worden en in hun eigen

voortbestaan te voorzien (Bourgeois, Beleidsnota’s 2009 – 2014).

1.2 Citymarketing

Een opkomende trend bij marketeers en openbare besturen is regiomarketing of citymarketing.

Regio’s, steden en zelfs landen proberen zichzelf te promoten. Dit kan voor externe doelgroepen zijn

zoals toeristen of pendelaars. Heel wat steden proberen via citymarketing potentiële bezoekers van

de stad te overtuigen om naar de stad te komen én om er te overnachten. De inkomsten die een stad

verwerft van bezoekers komen vooral van de lange verblijvers, in mindere mate van de

‘dagjestoeristen’ (Russo & Sans, 2009).

Ook binnenin de stad zijn er doelgroepen voor citymarketing. De diversiteit binnen een stad is een

belangrijke economische troef voor de stad (Florida, 2000). Diversiteit is “de mate van openheid in

het systeem”. Economische en culturele diversiteit creëert interacties tussen mensen met andere

interesses en meningen die zo creatiever worden en nieuwe ideeën genereren. Maar diversiteit zorgt

ook voor strubbelingen. Via citymarketing kan er een soort ‘sociale cohesie’ gecreëerd worden

waarbij elke bewoner zich goed voelt in de stad en een gevoel van eenheid heeft bij zijn

stadsgenoten (Florida, 2000).

Citymarketing is belangrijk want door de hedendaagse wetgeving, de moderne architectuur,

gelijkaardige strategieën en de opkomst van multinationals is er standaardisatie van steden. Door de

opkomst van een homogene globale cultuur (Behrends, 2007) beginnen de grote winkelstraten in

belangrijke steden allemaal op elkaar te lijken. Naast de Mac Donalds is er een Starbucks, een

Swarovski, een H&M,… .

4

Steden moeten dus proberen zich te onderscheiden van elkaar via differentiatie en exclusiviteit. De

vraag of dit mogelijk is op nationaal niveau, via een ‘national umbrella brand’, kwam aan bod in

vorig onderzoek. Het gebruik van een ‘national umbrella brand’ blijkt enkel nuttig te zijn op vlak van

export en diplomatie (Caldwell & Freire, 2004). Steden, regio’s en landen verschillen teveel van

elkaar om een overkoepelend imago te creëren. Landen hebben stabielere ‘brand images’ in

tegenstelling tot steden die zich op een unieke manier willen positioneren. Een nationaal ‘brand

image’ zou te breed zijn, waardoor het niemand aanspreekt, of te smal, waarbij het zich slechts op

een aantal activiteiten richt (Caldwell & Freire, 2004). Net zoals bij productpositionering is ‘full

market coverage’ via een nationaal brand bijna onmogelijk.

Andere experten op het vlak van citymarketing zien hier wel mogelijkheden in. “Een nationaal

initiatief waarbij de belangrijke Belgische steden samen proberen België op de kaart te zetten zou

positief zijn voor ons land. Ik denk aan een campagne in Amerika die ‘Vlaanderen’ met al zijn

belangrijke steden en specialiteiten (frieten, chocolade, cultuur…) promoot. België is een klein land

maar heeft veel troeven die via nationale citymarketing goed in kaart kunnen gebracht worden. Dit

heeft een positieve economische ‘return on investment’ als gevolg. Het probleem, naast het tijdelijk

ontbreken van een regering, is dat het in tijden van crisis moeilijk is om hiervoor een budget vrij te

maken. Niettemin zou deze investering de economie op lange termijn zeker een duwtje in de rug

kunnen geven.” (Van Aelst, 2010)

De vraag blijft dan waarom er na de openmaking van de grenzen direct wordt gesprongen naar het

niveau van de steden. Kunnen regio’s ook niet aan citymarketing doen? Deze vraag beantwoordde

Landry op een lezing voor het Economisch Wetenschappelijk congres in Gent. Hij zegt dat de

toekomst van Europa bij de steden ligt, niet bij de lidstaten of regio’s. Steden ‘voelen de polsslag van

de mensen’. Een stad staat dichter bij zijn inwoners en lokale handelszaken, en heeft er meer

controle over dan een regio. Zo kan een stad ook op een efficiëntere manier middelen verzamelen en

deze middelen gebruiken waar er een nood aan is (Landry, 2010).

Naast de mogelijkheden voor nationale en regiomarketing is het ontzettend belangrijk dat steden

zichzelf promoten. Dit kan gebeuren zoals een bedrijf zichzelf naar buiten toe voorstelt. Deze

‘corporate branding’ waarbij bedrijven hun identiteit naar buiten toe communiceren vertoont op

veel punten gelijkenissen met ‘city branding’ (Balmer & Gray, 2003 ). Beiden hechten belang aan de

ontwikkeling van lange termijn relaties met hun stakeholders. Bij deze relaties moeten ze de

‘corporate social responsibility’ in acht nemen. Een belangrijk punt bij het vormen van een stads- of

bedrijfsimago is dat het een realistisch beeld moet geven van het bedrijf of de stad zodat het

geloofwaardig overkomt.

5

Citymarketing kan gedefinieerd worden aan de hand van de definitie van corporate marketing.

“Citymarketing gaat zowel om communicatie tussen de autoriteiten of dienstverleners van een stad

met hun klanten, de inwoners van de stad, als om het aantrekken van exogene investeringen,

werkgelegenheid en klanten, de toeristen.” (Asworth & Kavaratzis, 2007)

Kotler ziet vier grote activiteiten als de basis van citymarketing. Een stad moet zichzelf positioneren,

kiezen welke perceptie ze willen hebben in de ogen van de doelgroepen (Kotler, 1999). Daarbij is het

belangrijk dat deze positionering attractief is. Zowel op esthetisch, cultureel en economisch vlak

moeten mensen aangetrokken worden door de stad. Een tweede factor is het aanbod van goederen

en diensten. Deze moeten makkelijk toegankelijk zijn. De stad zorgt ervoor dat er genoeg

evenementen en infrastructuur is zodat het bedrijfsleven aangetrokken wordt tot de stad. De

strategie van de stad en haar meerwaarden moeten gecommuniceerd worden zowel om de

inwoners van de stad een goed gevoel te geven als om toeristen en bedrijven aan te trekken naar de

stad. Als laatste moeten de bewoners vriendelijk en gastvrij zijn, zij bepalen mee de perceptie die

mensen hebben over de stad (Kotler, Principles of marketing, 1999).

Citymarketing kan geclassificeerd worden in drie grote categorieën (Jensen Ole, 2005). In de

geografische terminologie wordt ‘een fysiek product vernoemd naar een geografische locatie’. Dit

product is meestal voeding of drank zoals Leffe, Gouda,… . Bij co-branding worden de eigenschappen

van een stad of streek toegewezen aan een product, Luikse wafels of spaghetti napolitaine. Een

laatste categorie is het gebruik van branding als plaatsmanagement waarbij ‘men de manier waarop

steden worden gezien door doelgroepen verandert’ (Jensen Ole, 2005).

De grote moeilijkheid bij zowel city als corporate branding is dat de ‘assets’ complex en immaterieel

zijn. City branding draait niet enkel rond het vinden van een gepaste slogan of logo. Het imago dat

een stad zichzelf oplegt moet in alle aspecten doorgetrokken worden, gecommuniceerd worden naar

de stakeholders en opgevolgd worden.

Net zoals bij corporate branding moet er een corporate identity komen. De AC²ID1-test evalueert

bedrijven op basis van 5 soorten identiteiten. Ook de identiteiten van steden kunnen via deze test

geëvalueerd worden (Balmer & Greyser, 2002). De ‘actual identity’ zijn de huidige eigenschappen

van een bedrijf en dus van een stad. Het bestuur en de managers hebben een visie over wat zij willen

als identiteit voor het bedrijf of de stad, dit is de ‘desired identity’. De manier waarop het bedrijf of

de stad zich probeert te positioneren in de markt is voor hen de ‘ideal identity’.

1 AC²ID : actual, communicated, conceived, ideal and desired identity

6

Via de communicatiestrategie creëert het bedrijf of de stad een ‘communicated identity’. De

‘conceived identity’ toont dan hoe de identiteit is overgekomen bij de relevante stakeholders (Balmer

& Greyser, 2002).

Corporate branding en city branding gaan om kiezen van een uniek ‘business model’. Dit model

heeft volgens Kapferer zes dimensies: een fysieke dimensie, personaliteit, cultuur, relaties, reflecties

en zelfbeeld (Kapferer, 1997).

De efficiëntie van een city branding beleid hangt af van de scherpe visie en de doelen van het

bestuur op lange termijn, een organisatiecultuur die gericht is op de stad als ‘brand’, goede

coördinatie tussen departementen, consistente communicatie en sterke partnerships (Hankinson,

2007) .

Steden kunnen de effectiviteit van hun ‘city branding activities’ testen aan de hand van het Anholt-

GMI City Brands index (Anholt, 2006). Simon Anholt, een beleidsadviseur die al meer dan 20 landen

adviseerde kreeg in 2009 nog de ‘Nobels Colloquia prijs’ voor economisch leiderschap. De City

Brands index meet de perceptie, van 20 000 mensen uit meer dan 20 steden, over 50 landen en 50

steden. Er worden een veertigtal vragen gesteld over de vertrouwdheid met de stad, de fysieke

aspecten van de stad, de opportuniteiten die de stad voor zich heeft liggen, de levensstijl, de

mensen, de accommodatie en de openbare voorzieningen van de stad (Anholt, 2006).

Figuur b: Anholt-GMI City Brands Index: brand hexagon (Anholt, 2006)

7

2. Citymarketing en studenten

Het belang van steden stijgt door globalisatie, neoliberalisering en politieke factoren. Daardoor

moeten steden zich proberen te onderscheiden van elkaar via citymarketing, vooral om

investeerders aan te trekken. Bedrijven worden aangetrokken door goede infrastructuur, fiscale

voordelen maar ook door het aanwezige human capital. Omdat de lage lonen industrie al sinds de

jaren 1970 wegtrekt uit de grote steden zijn de bedrijven op zoek naar kenniswerkers. Net

afgestudeerden aan het hoger onderwijs zijn dus een heel belangrijke groep voor een stad. Het

bestuur van de stad moet deze mensen proberen te overtuigen om te blijven wonen in de stad. Een

mogelijke stap om het human capital op te bouwen is het aantrekken van studenten. Na een

meerjarige opleiding leren deze studenten de stad kennen en heeft de stad de mogelijkheid om ze te

overtuigen van de geweldige capaciteiten van de stad.

In de meeste onderzoeken naar citymarketing focussen de auteurs zich slechts op drie stakeholders:

de bedrijven, de bezoekers en de bewoners. Daarna werden de pendelaars aan de doelgroepen

toegevoegd (Braun, 2008). Maar steden hebben ook nood aan studenten om later human capital te

kunnen opbouwen. Studenten behoren dus ook tot de belangrijkste doelgroepen van een stad

(Russo & Sans, 2009).

Studenten en pendelaars hebben veel met elkaar gemeen (Russo & Sans, 2009). Het zijn beide

groepen die niet officieel in de stad wonen en er dus geen domicilie hebben, geen belastingen

betalen en niet stemmen in die stad. Maar beide groepen consumeren wel in de stad en via hun

uitgaven in de lokale economie heeft de stad extra inkomsten. De keuze om naar een bepaalde stad

te gaan kan voor beide groepen een vrije keuze zijn maar het kan ook zijn omdat er geen

alternatieven waren om te werken of studeren in een andere stad. Heel wat opleidingen worden

slechts in een beperkt aantal steden aangeboden, net zoals er niet in alle steden hetzelfde aanbod

aan jobs is. Qua consumptiegedrag zijn er wel duidelijke verschillen. De studenten consumeren op

alle tijdstippen en op allerlei plaatsen terwijl de pendelaars dagelijks een aantal vaste routes

doorlopen op een aantal vaste tijdstippen (Russo & Sans, 2009).

Allison deed een onderzoek naar de impact van studenten op steden (Allison, 2006). Hij stelde vast

dat het hoger onderwijs in een constante evolutie is, het percentage 18-19-jarigen dat aan een

hogere opleiding begint stijgt jaarlijks. Wat blijkt is dat de meerderheid van de studenten dan ook

een verblijfplaats zoekt in de buurt van zijn school.

8

Een van de belangrijkste redenen van de grote stijging van het aantal studenten is de internationale

mobiliteit. Er zijn heel wat programma’s waarbij studenten beurzen krijgen om te gaan studeren in

een andere stad (in het buitenland) (Russo & Sans, 2009).

Heel wat universiteiten trekken terug naar het centrum van de stad, deze reurbanisatie zorgt voor

een stijging van het aantal studenten ín de steden en voor een verandering van de levensstijl in de

stad (Russo & Sans, 2009).

Zoals aangehaald werd toen we het belang van citymarketing besproken kiezen heel wat steden een

slogan als beginpunt van de marketingcampagne van hun stad. Dat kennis, scholing en human capital

een grote rol spelen in de positionering van een stad blijkt uit slogans zoals bijvoorbeeld ‘Delft,

kennisstad’ (DelftKennis).

2.1 Het belang om studenten aan te trekken en te behouden in een stad

Aangezien het aantal studenten in steden jaarlijks blijft stijgen is dit een groeiende doelgroep voor

steden. Het grootste voordeel om studenten te hebben in een stad is dat deze tijdens hun opleiding

overtuigd kunnen worden om te blijven wonen in de stad; hierop kan ingespeeld worden met

verschillende projecten. Door dit human capital creëert een stad een meerwaarde om investeerders

aan te trekken.

Ook de studenten die nog volop bezig zijn aan hun studie brengen extra inkomsten mee voor een

stad. Deze inkomsten komen er van zowel studenten die hun tijdelijke verblijfplaats in de stad

hebben als studenten die pendelen.

Een eerste economisch effect dat studenten met zich meebrengen is een stijging van de

werkgelegenheid in de stad waar ze gaan studeren. De aanwezigheid van de studenten in een stad

creëert directe jobs zoals onderwijs-, technische- en administratieve functies direct gerelateerd met

de opleiding. Maar om aan de behoeften van studenten te voldoen ontstaan er ook nieuwe

supermarkten, vrijetijdscentrum, uitgangscentra,… . Dit zorgt voor de creatie van indirecte jobs.

Een empirisch onderzoek bekeek het effect van de aanwezigheid van een universiteit op de

werkgelegenheid in een stad (Felsenstein, 1995). Via een “counterfactual research” werden de

verschillen in werkgelegenheid mét en zonder aanwezigheid van de universiteit in kaart gebracht. Er

bleek dat de onderwijsinstelling zorgde voor twee soorten werkgelegenheid. De ‘non-exempt staff’

zijn lager geschoolden die al woonden in de stad en werken in de technische dienst, bij het

onderhoudspersoneel, in het secretariaat,… . De ‘exempt staff’ zijn hoger opgeleiden die vaak

migreerden naar de stad en er werken als managers, professoren, verantwoordelijken voor

administratie,… .

9

Deze studie werd uitgevoerd in een middelgrote stad met iets meer dan 70 000 inwoners. De

universiteit zorgde voor het meeste inkomen en genereerde de meeste werkgelegenheid in de

volledige stad. Universiteiten en andere opleidingscentra kunnen dus gezien worden als grote

bedrijven die instaan voor opleiding van toekomstig human capital, onderzoek, huizencomplexen,

sport en cultuur. Deze ‘bedrijven’ staan in voor heel veel werkgelegenheid (Felsenstein, 1995).

Het onderzoeksbureau TNO voerde een studie uit in Nederland om de totale bestedingen (kosten)

voor het hoger onderwijs uit te drukken per student (Manshanden W. J., 2009). Hieruit bleek dat de

bestedingen voor het hoger onderwijs per student over de gehele carrière gelijk waren aan ongeveer

25 000 euro. Voor deze berekening werd de totale economische omvang van de werkgelegenheid

gedeeld door het totaal aantal studenten. Zowel in heel Nederland als in de 13 uitgekozen

‘studentensteden’ kwam men aan dit bedrag per student (Manshanden W. J., 2009).

Nederland 13 steden Eenheid

Aantal personen die werken in hoger onderwijs 288 700 210 751 (absoluut aantal)

Economische omvang van de werkgelegenheid 14,5 miljard 10,9 miljard (euro)

Aantal studenten 573 335 436 168 (absoluut aantal)

Gemiddelde bestedingen per student 25 291 24 990 (euro)

Tabel a: Berekening van de economische omvang van de bestedingen in het hoger onderwijs per student

Ook de lokale economie heeft baat bij de aanwezigheid van de studenten. De aanwezigheid van

hogescholen, universiteiten en onderzoekscentra zorgt niet enkel voor directe werkgelegenheid

maar ook voor afgeleide banen.

“Werknemers en studenten zorgen voor afgeleide banen. Denk aan barkeepers, boekhandelaren en

kruideniers. Negen banen in het hoger onderwijs en research and development leveren de lokale

economie gemiddeld twee afgeleide banen op. In sommige steden is dat effect sterker dan in andere.

Maar het belangrijkste product van hoger onderwijs is human capital: een hoogopgeleide bevolking.

Het effect daarvan is niet gemakkelijk te meten (Belleman, 2009).”

Niet enkel de studenten maar ook de werknemers die aanwezig zijn in de stad om te werken voor

het centrum van hoger onderwijs zorgen voor inkomsten voor de stad.

Studenten brengen ook hun omkadering mee naar de stad. Familie en vrienden komen af en toe op

bezoek om uit eten te gaan, te winkelen, het kot in te richten, uit te gaan,… . Al deze mensen zijn

extra bezoekers die naar de stad komen, die zorgen voor inkomsten voor de stad en die zo ook de

stad leren kennen.

10

Een volgend economisch effect is de verkoop en verhuur van verblijfsplaatsen voor de studenten. De

vastgoedsector vaart ook wel bij de toevloed van studenten naar een stad. Meer huizen worden

gekocht om om te bouwen naar koten en onroerende voorheffing wordt betaald aan stad.

Groeiende studentensteden hebben vaak een huizenmarkt die in de lift zit. Niet alleen de

vastgoedhandelaren verdienen hier goed aan, ook de huidige bewoners zien hun huizen meer waard

worden. Door de stijging van het aantal koten komen er heel wat organisaties die instaan voor de

reglementering van koten. Door deze stijgende controle verbetert de kwaliteit van de huisvesting.

Ook wordt het probleem van kraakpanden opgelost. De grote vraag naar koten zorgt voor heel wat

verkopen van huizen, die anders lange tijden zouden leeg blijven staan.

Als steden een grote vraag hebben naar studentenkoten en er een stijging van de prijzen en

huurprijzen van huizen komt, brengt dit ook negatieve effecten met zich mee. Hoge huur- en

koopprijzen maken het minder aantrekkelijk voor potentiële inwoners om naar de stad te komen

wonen.

Ook de concentratie van verblijfsplaatsen van studenten in bepaalde buurten zorgt vaak voor

problemen. De toevloed van een groot aantal studenten in een bepaalde buurt kan voor radicale

veranderingen zorgen. Studenten hebben een andere levensstijl dan jonge gezinnen of senioren. Als

de diversiteit tussen de leeftijdsgroepen niet behouden blijft kan dit ervoor zorgen dat huidige

inwoners overwegen om te verhuizen (Allison, 2006).

We nemen als voorbeeld de verspreiding van de kotstudenten over Gent (Gent in cijfers, 2009). Gent

heeft quasi 240 000 inwoners en 20 000 kotstudenten. Dit is 1 student per 12 inwoners en zou voor

een gediversifieerde populatie kunnen zorgen. Maar als we kijken naar de verspreiding van het

aantal inwoners in Gent zien we dat sommige buurten een te grote concentratie studenten hebben.

De meeste studenten wonen in de binnenstad (1 student per 2 inwoners), rond de Papegaaistraat (1

student per 3 inwoners), rond het station (ongeveer 1 op 5 bewoners) en rond de watersportbaan en

Ekkergem (1 student per 4 bewoners).

11

Figuur c: Stad Gent: Aantal kotstudenten (in absolute cijfers) per 100 inwoners

Een oplossing om deze wijziging in de diversiteit van de populatie aan te pakken is door de bewoners

en de studenten samen te betrekken in activiteiten. Zo kan een buurtfeest een evenement zijn

waarbij studenten samen met jonge gezinnen en senioren plezier maken en waar alle partijen elkaar

leren appreciëren. Ook initiatieven vanuit de stad zelf kunnen de verdraagzaamheid tussen de

leeftijdsgroepen verhogen.

De aanwezigheid van studenten in een stad heeft ook heel wat sociale effecten. Allereerst brengen

studenten een soort ‘lifestyle’ met zich mee. Vaak engageren studenten zich in studenten-

bewegingen die zorgen voor sportieve en culturele evenementen. De levensstijl van een groep

mensen is niet enkel het resultaat van economische groei maar ook de input van die groei (Allison,

2006).

Als voorbeeld van de sociale en economische impact van de lifestyle van studenten op een stad

bespreken we de evolutie in Venetië. Door de inplanting van universiteiten in het centrum van

Venetië is de stad, die op sterven lag, terug tot leven gebracht (Russo & Sans, 2009). In de jaren 1990

had Venetië te maken met een dalende economische groei door een dalende populatie. Niemand

wilde in de stad wonen en mensen die toch voor hun werk in de stad moesten zijn pendelden op en

af. Tegenover de afname van vaste bewoners was er wel een enorme stijging in het toerisme. Het

stadsbestuur zag zichzelf verplicht om radicale herstructureringen uit te voeren in de stad.

47

1 3

1 0

35

0 0 3

7

0 0 1

9

0 2

6

0 0 4

26

17

23

0 1

Bin

ne

nst

ad

Blo

em

eke

nsw

ijk

Bru

gse

Po

ort

- R

oo

igem

Dam

po

ort

Dro

nge

n

Elis

abe

thb

egi

jnh

of

- P

apeg

aai

Gen

tbru

gge

Kan

aald

orp

en e

n -

zon

e

Led

eb

erg

Mac

har

ius

- H

eirn

is

Mar

iake

rke

Mo

sco

u -

Vo

gelh

oek

Mu

ide

- M

eule

ste

de

-…

Nie

uw

Ge

nt

- U

Z

Oo

stak

ker

Ou

d G

en

tbru

gge

Rab

ot

- B

lais

antv

est

Sin

t A

man

dsb

erg

Sin

t D

en

ijs W

est

rem

Slu

ize

ken

- T

olh

uis

- H

am

Stat

ion

sbu

urt

No

ord

Stat

ion

sbu

urt

Zu

id

Wat

ersp

ort

baa

n -

Ekk

erge

m

Wo

nd

elge

m

Zwijn

aard

e

Aan

tal k

ots

tud

en

ten

pe

r 1

00

inw

on

ers

12

Naast het relokaliseren van de vier grote universiteiten naar het stadscentrum heeft ze ook de

huurwet veranderd zodat studenten makkelijker aan koten kunnen geraken. Alle herstructureringen

werden doorgevoerd met als doel het creëren van een ‘studentscape’ (Russo & Sans, 2009).

Studenten die in de stad kwamen wonen brachten een nieuwe levensstijl met zich mee. Vóór de

herstructurering was er enkel overdag iets te doen in Venetië, pendelaars en toeristen gingen ’s

avonds meestal terug naar huis. Met de komst van de studenten werden er culturele evenementen

georganiseerd en kwam er nieuwe consumptie op gang. De restaurants die zich vestigden gericht op

studenten (snel, goedkoop en grote porties) trokken ook toeristen aan die op zoek waren naar een

gezellige hap (Russo & Sans, 2009).

De nieuwe studentenlevensstijl was een herademing voor de minoriteit van de toeristen die niet op

bezoek kwamen naar Venetië om het culturele erfgoed te bezoeken maar die wilde proeven van het

authentieke Venetiaanse stadsleven. Deze toeristen mengden zich in de studentengebieden en –

activiteiten en bleven meerdere dagen omdat er ’s avonds heel wat activiteiten waren. Studenten

kunnen dus een impuls geven aan een stad om terug levendig te worden en een specifieke groep

toeristen aan te trekken, de posttoeristen (Russo & Sans, 2009).

De posttoeristen zijn een minoriteit van toeristen die niet op citytrip gaan om cultureel erfgoed te

bezoeken maar die willen in interactie gaan met de stad die ze bezoeken (Russo & Sans, 2009). Dit

zijn meestal jonge koppels en singles die verblijven in goedkopere hotels of jeugdherbergen of die

verblijven bij vrienden in de stad. Voor hen is het hét belangrijkste om de lokale creativiteit en

gastronomie te ontdekken. Posttoeristen zoeken interactie met de lokale ‘sociale fabriek’.

Studentensteden geven steden een extra troef om meer bezoekers aan te trekken (Allison, 2006).

Een ander sociaal effect van de aanwezigheid van studenten in een stad is het (gepercipieerde)

verhoogde veiligheidsgevoel. In studentensteden is er vaak ’s nachts ook nog veel ‘passage’ in heel

wat gebieden waardoor de mensen zich minder vlug onveilig voelen. Hoewel als negatief punt toch

ook vermeld moet worden dat een studentenpopulatie ook zorgt voor overlast en verhoogde

criminaliteit. Uit onderzoek blijkt dat er in steden met hogere concentraties studenten ook meer

inbraken gebeuren (Allison, 2006). Dit komt door het temporeel verblijfskarakter van de studenten.

Vaak zijn studenten niet op kot in de weekends en in de zomermaanden. Door deze transparantere

onbewoonde periodes worden inbrekers vaak verleid om laptops, tv’s, … te stelen.

Een laatste sociaal effect van een ‘studentenstad’ is het positieve imago dat het vaak met zich

meebrengt. Een grote reden voor heel wat studenten om een stad te kiezen om te studeren is de

perceptie die ze hebben via vrienden en familie over een stad (Manshanden W. J., 2009).

13

Conclusie

Studenten brengen positieve en negatieve effecten teweeg in een stad, maar de positieve aspecten

wegen toch het zwaarste door. Een stad moet dus beginnen met het aantrekken van studenten om

ze uiteindelijk te overtuigen om te blijven wonen in de stad. Want pas als de studenten ‘blijven

plakken’ kan de stad zijn grootste troef uitspelen om investeerders aan te trekken, het aanbod van

human capital.

Op het congres van citymarketing in Gent debatteerden de burgemeesters van Antwerpen, Gent en

de afgevaardigde van de burgemeester van Brugge over hoe ze zichzelf willen positioneren op vlak

van citymarketing. De belangrijkste opdracht voor een stad om inkomsten te verwerven bleek te zijn

om investeerders te overtuigen om in samenwerking te gaan of zich te vestigen in de stad (Termont,

2010).

Een studentenstad die een groot potentieel aan (jong) afgestudeerden kan bieden aan bedrijven

heeft een meerwaarde als bedrijven op zoek gaan naar nieuwe investeringen of vestigingen. Termont

(2010) benadrukte dat de stad hierop nog eens kan inspelen door de bedrijven via directe wegen te

helpen aan de juiste arbeidskrachten. “De stad Gent helpt bedrijven die zich in Gent willen settelen bij

het zoeken naar de juiste werkkrachten. Een bedrijf dat arbeidskrachten nodig heeft wordt door een

specifieke dienst geholpen. Deze dienst doet een voorselectie en stuurt dan de kandidaten door naar

het bedrijf” (Termont, 2010). Een stad die universiteiten of hogescholen huisvest heeft dus een zeer

groot voordeel bij het aantrekken van investeerders.

Van Winden (2008) legt ook de link tussen de aanwezigheid van kenniscentra in de stad en de

aantrek van bedrijven. Hij onderzocht waarom sommige steden een vluggere groei gekend hebben

dan andere. Klassieke economisten beschouwden arbeid als de belangrijkste productiefactor. In

tijden van industrialisatie werd dit het fysiek kapitaal en nu is kennis de troef om productiviteit te

verhogen. Kennis kan worden ingedeeld in drie categorieën. Eerst is er ‘informatie’ of kennis die

verwerkt zit in databases, dit is louter een verzameling van gegevens zonder verdere verwerking. Als

deze kennis verwerkt wordt en er theorieën over opgeschreven worden in boeken of patenten wordt

dit ‘gecodeerde kennis’. Als laatste is er de ‘tacit kennis’ of kennis die nog in het hoofd van mensen

zit en nergens kan teruggevonden worden. Deze laatste soort van kennis is het belangrijkst en geeft

bedrijven een competitief voordeel. Deze kenniscreatie wordt vooral in universiteiten en

hogescholen gecreëerd. Studenten zijn een frisse bron van creatieve technologie. Daarom zijn hogere

opleidingscentra een belangrijke troef voor steden om bedrijven aan te trekken. De output van deze

opleidingscentra, het human capital, moet dan ook overtuigd worden om in de stad te blijven zodat

de investeringen in deze centra niet verloren gaan (Van Winden, 2008).

14

2.2 Citymarketing: ‘Hoe afgestudeerde studenten aanmoedigen om te ‘blijven plakken’?

In de 21e eeuw zijn er heel wat nieuwe mogelijkheden om aan citymarketing te doen. Van Aelst

(2010), gastspreker op het tweede nationaal congres van city- en regiomarketing, stelt dat

citymarketing gebaseerd moet zijn op relaties tussen de stad en de ‘klanten’.

1. Via een database kan een stad alle relevante gegevens bijhouden. Relevante gegevens betreffen

de interesses van mensen op vlak van cultuur, sport, evenementen en shopping. Van Aelst baseerde

zich in het congres op de ‘bezoekers’ van een stad. Een stad moet proberen bij te houden wie

interesse heeft in de stad, wat er bezocht wordt tijdens het uitstapje naar de stad en kan proberen

feedback te verkrijgen van de bezoeker. Hierdoor kan er een herhalingsbezoek komen en kunnen de

toeristen ‘ambassadeurs’ worden van de stad. Ambassadeurs zijn mensen die een goed woordje

doen over de stad.

We kunnen dit ook veralgemenen naar de studenten in een stad. Zo kan een stad bijhouden welke

studenten interesse tonen om te komen studeren in de stad, wat ze doen tijdens hun studieperiode

in de stad (sport, events, cultuur, shopping…) en de stappen die ze volgen na de studieperiode

(zoeken van werk, woonplaats,…).

De stad kan ook jongeren betrekken in hun citymarketingbeleid. Om te weten wat er speelt bij de

studenten en om de stad te helpen ‘marketen’ bij hun ‘peers’. Zo kunnen jongeren ‘ambassadeurs’ of

‘superpromotors’ worden van een stad. “Deze ‘superpromotors’ zijn enthousiast over de stad en

dragen hun enthousiasme over op anderen waardoor ze de anderen beïnvloeden. Ze doen

aanbevelingen en worden door anderen gekopieerd. (Vogelaar, 2009)” Een voorbeeld van een bedrijf

dat werkt met ‘superpromotors’ is de Kinepolis groep. Zij hebben in elke studentenstad (Antwerpen,

Gent, Brussel, Leuven, Kortrijk en Hasselt) een ‘student brand manager’. “Deze studenten zijn de

ogen en oren van de studentenstad. Ze gaan brainstormen over nieuwe initiatieven en organiseren

events en party’s in hun studentenstad (Kinepolis, 2011). Steden kunnen op dezelfde manier een

samenwerking aangaan met studenten.

2. Op vlak van ‘social media’ is het belangrijk om ‘two-way-communication’ methoden te gebruiken.

Tot nu toe gebruiken steden te veel ‘one-way-communication’ zegt Mark van Aelst op het congres.

Steden zouden moeten een ‘community manager’ aanstellen om aan de ene kant publicaties te

plaatsen op ‘social media’, maar ook om te reageren op (negatieve) posts over de stad.

15

Ook om studenten aan te trekken naar een stad en te behouden kan het ‘social media’-kanaal

gebruikt worden. Via facebook, linkedIn, twitter, youtube,… kan men toekomstige studenten en

toekomstige afgestudeerde studenten aanspreken én reageren op hun posts.

“'Social media zijn zeker heel interessant op vlak van citymarketing voor studenten omdat ze er al

zeer vertrouwd mee zijn. De ideale manier zou zijn om een studentenforum te ontwikkelen voor een

stad en dit te promoten. Zo kan bijvoorbeeld een forum ‘StudentsLoveAntwerp’ opgericht worden.

Een community manager kan dit forum dan beheren door posts te plaatsen maar ook te reageren op

posts van studenten zodat er een goede tweerichtingscommunicatie komt. (Van Aelst, 2010)”

3. Internationale en nationale partnerships zijn een goede bron van citymarketing. Zo werd op het

congres van city- en regiomarketing het voorbeeld gegeven van de opening van een nieuwe winkel in

een stad. De stad zou dit moeten aangrijpen als een mogelijkheid om de stad te promoten. Zo kan de

stad de reclame rond de opening sponsoren in ruil voor het plaatsen van een logo in de advertentie.

“Ook op vlak van studenten kunnen partnerships aangegaan worden. Deze partnerships kunnen met

bedrijven zijn waarbij de bedrijven dan laten weten aan de stad wat het profiel is van de studenten

waarnaar ze op zoek zijn. De stad kan dan via databases alle studenten per richting terugvinden. Vb.

Als BASF in Antwerpen 20 studenten Chemie nodig heeft dan kan ze dit laten weten aan de stad

Antwerpen die dan de gegevens van potentiële studenten kan doorgeven aan BASF. Zo spaart BASF

kosten in het selectieproces (advertenties, reclame, …). De stad wordt hierdoor een aantrekkelijke

plaats om je als bedrijf te gaan vestigen2.

Ook voor internationale partnerships zijn er mogelijkheden. Steden kunnen verbroederen met steden

overheen de hele wereld en zo het ‘Erasmus-programma’ verbreden. Nu zijn er enkel collaboraties

over de grenzen heen tussen universiteiten en hogescholen onderling. Deze samenwerking zou ook

vanuit het initiatief van de stad kunnen komen (Van Aelst, 2010).”

4. Nieuwe technologieën zijn de toekomst voor steden om zichzelf te promoten. Via de databases

met voor-, tijdens- en na-informatie omtrent het stadsbezoek kunnen nieuwe technologieën inspelen

op de specifieke interesses en preferenties van toeristen. Deze nieuwe technologieën zijn zowel

google, als de iPhone en smartphones,… . Zo kunnen op een iPhone specifieke applicaties

gedownload worden die de bezoeker kan begeleiden tijdens het stadsbezoek.

2 Een opmerking hierbij kan gemaakt worden omtrent ‘privacy’. Gegevens mogen niet zomaar verspreid

worden, maar universiteiten kunnen studenten wel toestemming vragen om hun gegevens door te geven aan bedrijven om zo te helpen bij de zoektocht naar een job.

16

Een voorbeeld hiervan is de Nederlandse winkelketen Albert Heijn. Zij introduceerden een iPhone

applicatie die hun klanten helpt om een boodschappenlijstje te maken en die een specifieke route in

de winkel uitstippelt aan de hand van dit lijstje.

“Steden die aan citymarketing willen doen naar studenten toe kunnen voor hun stad een specifieke

applicatie maken waarin je alles kan terug vinden wat je maar nodig hebt als student in die stad. De

applicatie zou kunnen worden gedownload op de Iphone en kan de studenten wegwijs maken van

goedkope restaurantjes, tot boekenverkopen, kotenverhuur, sportactiviteiten, … . Een soort digitale

guidogids maar vanuit initiatief van de stad (Van Aelst, 2010).”

5. Samenwerking is het laatste belangrijk aspect om nieuwe technologieën te implementeren bij

citymarketing. Interne samenwerking kan gebeuren met musea, diensten, horeca, … . Externe

samenwerking kan gebeuren met andere steden. Het volgende voorbeeld werd aangehaald op het

congres citymarketing: na een citytrip in Brugge wordt via het databaseprofiel een suggestie gedaan.

“U hebt deze musea, dit restaurant, … in Brugge bezocht. In Roeselare zou u dit museum, …

waarschijnlijk ook leuk vinden.”

Ook studentensteden kunnen wederzijds baat hebben bij samenwerking. Zo kan een student die een

opleiding niet kan volgen in de ene stad doorverwezen worden naar een andere stad. De andere stad

wordt op de hoogte gebracht van de interesse van de potentiële student. Ook interne samenwerking

is belangrijk. Een studentenstad kan samenwerken met winkels, musea, restaurant, cinema, … . De

studenten krijgen dan voordelen in deze locaties en de stad kan zich promoten als ‘stad met

voordelen voor studenten’. Nu al gebeurt deze promotie via samenwerking maar niet via de stad, via

de guidogids. De stad zou dus bijvoorbeeld kunnen samenwerken met de guidogids.

2.3 Welke stappen volgen studenten na het afstuderen?

Afgestudeerde studenten uit het hoger onderwijs kunnen overtuigen om in de stad te blijven wonen

is een grote troef van een stad om inkomsten te verwerven. Door de aanwezigheid van human

capital kunnen ze investeerders overtuigen om te investeren in hún stad.

Het verhaal begint bij het aantrekken van studenten naar de stad om ze tijdens hun studententijd de

schoonheid van de stad, de activiteiten, de cultuur, … bij te brengen. Om een beter inzicht te krijgen

in hoe de studenten kunnen bereikt worden nadat ze afstuderen, kijken we hoe ze hun eerste job

vinden en hoe lang het duurt voor ze beginnen te werken. Ook wordt nagegaan wat de wensen van

jongeren en studenten zijn voor hun toekomstige woonomgeving.

17

In de volgende grafiek wordt besproken langs welk kanaal de afgestudeerde studenten uit het hoger

onderwijs hun eerste betrekking van minimum drie maanden vonden (FOD Economie, 2009). We

zien dat meer dan ¼ van de jongeren, die afgestudeerd zijn in het hoger onderwijs, intreedt tot de

arbeidsmarkt via een spontane sollicitatie. Ongeveer 15% van de afgestudeerde studenten vindt een

job via persartikels of online, en nog eens 15% gaat in een onderwijsinstelling werken. Iets meer dan

1 op 10 afgestudeerde studenten dankt hun job aan familie of vrienden. Veertien procent van de

afgestudeerde studenten gaan aan de slag op de arbeidsmarkt via een openbare dienst voor

arbeidsbemiddeling of via een uitzend-, wervings-, of selectiebureau. Iets meer dan 1 op 20

studenten begonnen hun carrière op de plaats waar ze een stage of studentenjob gedaan hadden.

Drie procent van de afgestudeerden begon een eigen bedrijf, een andere 3% van de studenten

werden zelf gecontacteerd door de werkgever en namen het aanbod aan.

Figuur d: Percentage jongeren die via een bepaald kanaal hun eerste job (na het afstuderen) vinden (FOD Economie, 2009)

Veel van de kanalen waarlangs de jongeren een job vinden zijn beïnvloedbaar door steden. Zo zien

we dat meer dan een vierde van de jongeren spontaan solliciteert bij een specifieke werkgever. Als

studenten overtuigd zijn dat ze willen blijven wonen in hun studentenstad kan de stad hen helpen bij

het solliciteren bij bedrijven in de stad.

14,6%

7,0% 7,0%

15,7%

28,0%

12,4%

6,3%

2,7% 3,3% 3,1%

Toegang van jongeren (15-34) tot de arbeidsmarkt (2e kwartaal 2009)

18

Iets meer dan 15% van de jongeren solliciteert via advertenties in de pers of op het internet. Ook dit

kanaal kan een stad gebruiken om de vacatures in hun stad in de verf te zetten.

Via de kanalen waardoor jongeren een eerste betrekking vinden kan ingespeeld worden door een

stad. Maar niet alle studenten gaan direct op zoek naar een job nadat ze hun diploma in handen

hebben. In de volgende grafiek zien we hoe lang het duurt voor studenten een job zoeken en vinden

(FOD Economie, 2009). Meer dan de helft van de afgestudeerden was na het verlaten van het

onderwijs direct actief werkzoekende. Een derde van de afgestudeerden had korte betrekkingen van

minder dan 3 maanden, en 8,4% was niet werkzoekende omwille van andere redenen. Die andere

redenen worden onderzocht in het empirisch onderzoek van deze thesis.

Figuur e: Hoe lang duurt het voor jongeren een job vinden?

Interpretatie: Percentage jongeren die 1 of meer betrekkingen gehad heeft < 3 maanden, percentage jongeren die geen betrekking gehad heeft, … (FOD Economie, 2009)

30,5%

58,8%

2,3%

8,4%

Één of meer betrekkingengehad korter dan 3

maanden

Geen betrekking gehad,maar was wel actief

werkzoekend

Geen betrekking gehad enwas niet actief

werkzoekend omwille vanfamiliale redenen

Geen betrekking gehad enwas niet actief

werkzoekend omwille vanandere redenen

19

2.4 Waar willen studenten wonen?

Het is van belang voor steden om studenten naar de stad te trekken, om hen de mooie kanten van de

stad te leren kennen, maar vooral om ze te overtuigen om na hun studies te blijven wonen in de

stad. Steden kunnen hiervoor bijvoorbeeld inspelen op de behoeften van afgestudeerde studenten

door hen op het juiste moment bij te staan bij het zoeken naar een job.

Een andere vraag die gesteld wordt bij het vraagstuk van citymarketing naar (afgestudeerde)

studenten toe is wat ze verlangen van hun toekomstige woonplaats. Wat zijn voor hen de

belangrijkste elementen bij het beslissen waar ze gaan wonen?

De woonpreferenties van 12- en 18-jarigen blijken significant te verschillen op bepaalde vlakken

(Tierens et al., 2003). Voor de helft van de geïnterviewde 18-jarigen moet hun toekomstige woning

zeker voldoen aan veel comfort en moet ze een tuin hebben. Steden kunnen via citymarketing op

deze eis inspelen. Als het mogelijk is kunnen steden ruimte maken voor woningen met een tuin,

maar een andere mogelijkheid is om een campagne op te starten die de parken van de stad in de verf

zet en ze voorstelt als ‘de tuin van de stedelingen’. Zo kan de behoefte aan een tuin op een

alternatieve manier ingevuld worden (Tierens et al., 2003).

Figuur f: "Wanneer je na je studies zelfstandig gaat wonen, waaraan moet je woning zeker voldoen?" Verschilpunten volgens onderwijsvorm. (Tierens et al., 2003)

Een andere opmerkelijke bevinding is dat de 18-jarigen meer prijsbewust zijn en dat een

ééngezinswoning in mindere mate vereist wordt, een appartement voldoet ook, dan bij de 12-

jarigen.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

ASO

Niet-ASO

20

Bereikbaarheid wordt een belangrijke voorwaarde voor de toekomstige woning. Achttienjarigen

willen dicht bij het centrum, winkels, uitgaansgelegenheden,… wonen en willen graag ook goede

verbindingen van openbaar vervoer ter beschikking hebben (Tierens et al., 2003).

Ontspanningsmogelijkheden en speelruimte zijn kenmerken van hun huidige woonplaats die ze

graag ook in hun toekomstige woonplaats willen. De jongeren willen in een “rustige, groene,

landelijke, (verkeers)veilige en propere omgeving wonen waar voldoende sociaal contact is. Slechts

11% van hen wil in een stad gaan wonen.” Uit deze bevindingen kunnen city marketeers in hun

marketingcampagne de veiligheid en properheid van de stad naar voor brengen. Dit kan een troef

zijn om de perceptie van jongeren over de stad te veranderen en hen te verleiden in de stad te

komen wonen waar er een overvloed aan sociaal contact en ontspanningsmogelijkheden is (Tierens,

et al., 2003).

Het onderzoek onderscheidt 6 soorten woonbuurten. Bij de vraag naar de tevredenheid over de

woning en de woonomgeving blijkt dat de jongeren die in de stadskern of in de (19e-eeuwse) wijken

in Antwerpen, Gent en Brussel wonen noch tevreden zijn over hun woning noch over hun

woonomgeving. Dit komt waarschijnlijk door hun voorkeur voor grote ééngezinswoningen met een

tuin in een landelijke, rustige omgeving. Indien hierop wordt ingespeeld via citymarketing kan de

tevredenheid bij deze groep sterk verhogen (Tierens et al., 2003).

Figuur g: Tevredenheid over woning en woonomgeving naargelang woonbuurt (Tierens et al., 2003) y-as: tevredenheid waarbij 1 het maximum en -1 het minimum is

-0,6

-0,5

-0,4

-0,3

-0,2

-0,1

0

0,1

0,2

0,3

Woning

Woonomgeving

21

De punten waar door steden aan gewerkt moet worden om 18-jarigen tevreden te stellen zijn dus

natuur (veel groen en parken) in de stad, de bereikbaarheid verbeteren (parkeerplaatsen en

openbaar vervoer) en het creëren van een veilig en proper gevoel in de stad (Tierens et al., 2003).

Hiernaast vragen jongeren ook om ontspanningsmogelijkheden. In de vragenlijst werd de

tevredenheid over een heel aantal ontspanningsmogelijkheden onder de loep genomen: buiten

sporten, academie (muziek, dans), groen, concertzaal, sporthal, bibliotheek, openbaar vervoer,

jeugdbeweging, speelplein, open terrein, zwembad, café, uitgaan, jeugdhuis, winkels en bioscoop.

De invalshoek van deze thesis is niet om de tevredenheid te testen over deze mogelijkheden maar

om te polsen welke ontspanningsmogelijkheden de hoogste prioriteit toegewezen krijgen bij het

zoeken naar een woonplaats en –omgeving en om te onderzoeken of hierin vaste patronen te

ontdekken zijn. We kijken in het onderzoek ook of de woonpreferenties (ééngezinswoning met tuin,

veilig en propere omgeving, veel sociaal contact) stabiel blijven en op welke vlakken ze veranderen

bij studenten in het hoger onderwijs en net afgestudeerde studenten.

22

II Empirisch onderzoek

1. Methodologie

Een vragenlijst (zie bijlage 1) werd opgesteld en afgenomen aan de hand van een quotasteekproef.

De quota bepaalden een minimum aantal respondenten uit elk van de drie geselecteerde

studentensteden; Gent, Leuven en Antwerpen.

De vragenlijst werd opgesteld aan de hand van het boek ‘Marktonderzoek’ (De Pelsmacker & Van

Kenhove, 2007). Bij het opstellen van de probleemstelling was er één grote onderzoeksvraag “Hoe

kunnen steden en gemeenten studenten aantrekken én behouden in de stad?”. Op voorhand werd

er een lijst van informatiebehoeften opgesteld.

1. Allereerst moest gemeten worden hoe groot de economische impact van studenten is op de

lokale economie. Dit kan vergeleken worden met vorig onderzoek waarin de economische

bestedingen, via de werkgelegenheid, in het hoger onderwijs uiteengezet worden per student.

(Manshanden W. J., 2009). Zo kan aangetoond worden dat studenten, economisch gezien, een

belangrijke doelgroep zijn voor een stad.

Via secundaire bronnen wordt er informatie verzameld om de vragenlijst zo volledig mogelijk op te

stellen. We zien een evolutie van het aantal studenten in België. Sinds het academisch jaar 1993-

1994 is er een stijgende trend in zowel het aantal universitaire studenten als het aantal

hogeschoolstudenten (Onderwijsstatistieken, 2009-2010). Al deze studenten en hun families hebben

een inbreng in de lokale economie. Heel wat studenten huren een kot of studio en via de kotbazen

krijgt de stad hier (fiscale) inkomsten door. Ook moeten ze zich kunnen verplaatsen in de stad en

daarvoor huren ze een fiets of betalen ze lijntickets. Er wordt gegeten, uitgegaan en gewinkeld in de

stad. Inschrijvingsgeld wordt betaald voor de studie, boeken en schoolmateriaal wordt gekocht in

lokale handelszaken.

23

Figuur h: Evolutie van het totaal aantal studenten in het hoger onderwijs en het aantal studenten in universiteiten (y-as: absolute aantal studenten) (Onderwijsstatistieken, 2009-2010)

2. Een volgende informatiebehoefte was om te weten welke kanalen het meeste effect hebben om

studenten aan te trekken.

Om studenten aan te trekken naar een studentenstad worden er onder andere SID-in beurzen

georganiseerd waar universiteiten en hogescholen laatstejaars uit het middelbaar onderwijs

informeren over de mogelijke studierichtingen. Op die manier kan een universiteit of hogeschool zich

een positief imago aanmeten bij deze toekomstige studenten. Ook vrienden, familie, de partner, het

imago van de stad en de beperkte beschikbaarheid van bepaalde studierichtingen kunnen een

invloed hebben op het kiezen van een studentenstad.

3. “Hoeveel studenten willen in hun studentenstad wonen en waarom?” Hiermee wordt onderzocht

hoeveel studenten de intentie hebben om (misschien) te blijven wonen in de stad. Zo kan een stad

ontdekken in welke mate ze een citymarketingbeleid moeten voeren op vlak van het behouden van

net afgestudeerde studenten.

4. Om te weten hoe je studenten kan overtuigen om te blijven wonen in de stad moet er nagegaan

worden hoe de studenten kunnen bereikt worden na het afstuderen. Met andere woorden, welke

stappen volgen studenten na het afstuderen? Deze stappen worden vergeleken met de al bestaande

overheidsgegevens (FOD Economie, 2009) (zie literatuurstudie: 2.3) .

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

180000

200000

Universiteiten

Totaal hogeronderwijs

24

5. Als men weet waar men studenten kan bereiken na het afstuderen, is het interessant om te

onderzoeken op welke manier de campagne moet opgebouwd worden. Er wordt gekeken wat

studenten zoeken in een toekomstige woning. De input voor deze vraag komt onder andere uit een

onderzoek bij 12- en 18-jarigen waarin men nagaat wat belangrijk is bij het kiezen van een

toekomstige woonplaats (Tierens, Verhetsel, & Witlox, 2003) (zie literatuurstudie: 2.4).

6. Als de preferenties van studenten over hun toekomstige woonplaats duidelijk zijn dan kan de stad

hierop inspelen en nieuwe initiatieven aanbrengen. Al bestaande initiatieven worden getest, zoals

de A-kaart, dit is een kaart voor de inwoners van Antwerpen waarmee ze korting krijgen bij culturele

en sportactiviteiten. Ook nieuwe ideeën worden toegevoegd, zoals gratis WI-FI op openbare plaatsen

in de stad (dit voorstel werd aangekaart door de verantwoordelijke van citymarketing van de stad

Gent).

7. Studenten zijn een almaar belangrijkere groep in steden en in centrumsteden. In België hebben

bijna alle belangrijke steden hogescholen en universiteiten (Gent, Brussel, Antwerpen, Leuven,

Hasselt, Kortrijk, Oostende). Drie steden, Antwerpen, Gent en Leuven, worden op basis van hun

verschillend imago als ‘studentenstad’ uitgekozen voor dit onderzoek. Aangezien deze 3 steden

volledig andere verdeling hebben van inwoners en studenten zal de onderzoeksvraag vermoedelijk

op een andere manier benaderd moeten worden. Onder andere het aantal studenten in vergelijking

met het aantal inwoners verschilt in deze studentensteden.

Gent is een studentenstad maar heeft daarbuiten ook nog heel wat vaste bewoners. Antwerpen

heeft relatief veel meer bewoners dan studenten. Leuven is een echte studentenstad waar het aantal

studenten gelijk is aan één derde is van het aantal inwoners.

Inwoners Studenten % Studenten

Gent 244.000 53071 21,8%

Antwerpen 494.009 32738 6,6%

Leuven 96.231 36148 37,6%

Tabel b: Percentage studenten tegenover aantal inwoners per stad (Gent in cijfers, 2009) (Onderwijsstatistieken, 2009-2010) (Statistieken bevolking, 2010)

Het onderzoeksuniversum of de populatie wordt bepaald door studenten uit Antwerpen, Gent en

Leuven. Hierbij maken we een populatiespecificatiefout omdat we enkel studenten uit drie

geselecteerde studentensteden vragen terwijl er nog andere studentensteden zijn in België (Brussel,

Kortrijk, Brugge, Hasselt,…).

25

Een niet-toevalsgewijze quotasteekproef wordt uitgevoerd. De respondenten worden

gecontacteerd via facebook, nieuwsbrieven van studentenverenigingen en mailings. Om aan een

voldoende aantal respondenten te geraken worden er in Antwerpen en Leuven ook studenten in

faculteiten aangesproken om schriftelijk de vragenlijst in te vullen.

Als incentive werd er een overeenkomst gesloten met Health City België om elke respondent een

gratis dagpas aan te bieden in één van hun fitnesscentra. Zowel op de vragenlijst als op de flyer, die

op facebook en in de faculteiten verspreid werd om online respons te verhogen, kwam het logo van

Health City België, net zoals de logo’s van de studentensteden (zie bijlage 2).

De respondenten worden vrij gekozen maar er wordt gehouden aan voorziene subgroepen/quota

bestaande uit een (ongeveer) gelijk aantal Antwerpse, Gentse en Leuvense studenten.

Als statistische testen werden op de nominale variabelen chikwadraattesten gebruikt op een

significantieniveau van 5%. De intervalgeschaalde variabelen, bij vragen met antwoordmogelijkheden

zoals “helemaal niet, eerder niet, eerder wel, helemaal wel” werden categorisch nominaal gemaakt

om ook chikwadraattesten te gebruiken mits deze voor het onderzoek relevanter geacht werden3

dan Mann Whitney (bij 2 klassen) of de Kruskal Wallis test (bij 3 klassen) (De Pelsmacker & Van

Kenhove, 2007). Als associatiemaat werd de Cramer’s V gebruikt om de mate van samenhang te

testen.

De significante verschillen op basis van geslacht bij interval/ratio variabelen, zoals de vragen over het

budget van de studenten werden getoetst aan de hand van de t-toets. De ANOVA werd gebruikt om

significante verschillen te toetsen tussen de steden (3 klassen) bij interval/ratio geschaalde

variabelen.

3 De chikwadraattest, de Mann Whitney U en de Kruskal Wallis test hadden (min of meer) dezelfde significante resultaten.

Er wordt gekozen om de chikwadraattest te gebruiken omdat deze het meeste informatie, in percentages, weergeeft en dit

veel meer relevante en betere interpreteerbare informatie oplevert voor het onderzoek.

26

2. Resultaten van het onderzoek

De resultaten en conclusies van het onderzoek worden in dezelfde volgorde behandeld als

uitgewerkt in de methodologie. Eerst worden algemene resultaten besproken, daarna worden

verschillen aangehaald op basis van geslacht en tussen de verschillende studentensteden. Naar het

empirisch onderzoek uit deze thesis (zie de bijhorende vragenlijst in bijlage 1) wordt er verwezen

door de vermelding van ‘het onderzoek Citymarketing’. Dit om verwarring met andere onderzoeken

uit de literatuurstudie te vermijden, zoals het onderzoek naar de bestedingen in het hoger onderwijs

door het onderzoeksbureau TNO.

De vragenlijst werd ingevuld door 366 studenten, iets meer dan de helft van de studenten waren

vrouwen (52%). De precieze subgroepen per geslacht en per stad kunnen teruggevonden worden in

bijlage 3.

1. Uit het Citymarketing onderzoek blijkt dat de economische impact van studenten op de lokale

economie van hun studentenstad nog veel groter is dan de resultaten van het TNO-onderzoek uit

Nederland (Manshanden W. J., 2009). Belgische studenten (of ze nu al dan niet op kot zitten) geven

in hun carrière gemiddeld 39 427 euro uit ín hun studentenstad4. Dit bedrag werd bekomen door de

jaarlijkse uitgaven van de studenten te vermenigvuldigen met het aantal jaar dat ze (verwachten te)

studeren.

De jaarlijkse uitgaven werden bekomen door een optelsom van het inschrijvingsgeld voor de studies,

de jaarlijkse kost van het schoolmateriaal, de (eventuele) jaarlijkse5 huurkosten en de toebehoren

van een kot (zoals de aankoop van meubilair, keukengereedschap…). Hierbij wordt de jaarlijkse6 kost

voor mobiliteit, culturele en sportactiviteiten en shopping en vrije tijd bijgeteld. De wekelijkse

uitgaven bij het uitgaan en de dagelijkse consumptieuitgaven werden omgezet naar jaarlijkse

uitgaven7 en worden ook toegevoegd.

4 Een opmerking hierbij is dat deze cijfers bekomen werden door ‘self-reporting’. Studenten vulden een online of schriftelijke vragenlijst in op eigen tempo, de onderzoeker nam de vragen niet af bij de respondenten. Er moet dus rekening mee gehouden worden dat sommige respondenten een vraag verkeerd interpreteerden, hoewel de vragen zo duidelijk mogelijk geëxpliceerd waren in de vragenlijst. De categorieën die de respondenten moeten invullen en de precieze berekening van dit getal kan teruggevonden worden in bijlage 4. 5 De kosten voor de huur van een kot worden berekend op basis van 12 maanden. 6 Met ‘jaarlijks’ bedoelen we hier de kost ervan tijdens een ‘academiejaar’. De bedragen worden dus omgezet naar 10 maanden omdat we ervan uitgaan dat, gemiddeld, studenten in juli en augustus niet in hun studentenstad zijn. 7 Ook hier bedoelen we met ‘jaarlijks’ de kosten op basis van een ‘academiejaar’ van 10 maanden. Ook berekenen we dit op basis van 5 dagen per week omdat we ervan uitgaan dat studenten in het weekend niet in hun studentenstad zijn.

27

Jaarlijks komt dit neer op een gemiddelde uitgave van 8 257 euro. Als we de correctie maken voor

koten niet kotstudenten zien we dat kotstudenten jaarlijks gemiddeld 9 496 euro en niet-

kotstudenten jaarlijks gemiddeld 5 724 euro uitgeven. De precieze berekening van deze bedragen

kan teruggevonden worden in bijlage 4.

Hoewel er voorzichtig is omgesprongen met de berekening van de resultaten kan er toch nog een

overschatting zijn van het bekomen bedrag. Uit het onderzoek weten we niet wat de gemiddelde

verblijfsperiodes zijn van de studenten en we gaan uit van de veronderstelling dat studenten 10

maanden per jaar in hun studentenstad zijn van maandag tot vrijdag.

Uit het rapport van het onderzoeksbureau TNO in Nederland bleek dat de bestedingen (kosten) in

het hoger onderwijs, via berekening van de werkgelegenheid van het personeel in het hoger

onderwijs, per student gelijk zijn aan 25 000 euro (Manshanden W. J., 2009). We zien dat er via de

aanpak in het ‘citymarketing onderzoek’, die vertrekt van de consumptie in de stad, een nog een veel

grotere economische impact vastgesteld wordt dan als we vertrekken van de werkgelegenheid in het

hoger onderwijs en dit onderverdelen per stad en per student. Dit zijn twee andere

berekeningsmethoden die macro economisch gezien gelijk zouden moeten zijn aan elkaar. Het

verschil kan verklaard worden omdat niet alle soorten werkgelegenheid opgenomen zijn in het

onderzoek van TNO; enkel de uitgaven in verband met de directe werkgelegenheid in het hoger

onderwijs zijn berekend. Andere uitgaven die zouden moeten bijgeteld worden zijn onder andere de

(indirecte) werkgelegenheid in de studentenstad, zoals het personeel dat broodjeszaken, winkels, …

uitbaat8.

In onderstaande tabel zien we de gemiddelde jaarlijkse uitgaven van studenten per geslacht, per

woonplaats en per studentenstad.

Figuur i: Gemiddelde jaarlijkse uitgaven van studenten per geslacht/per woonplaats/per studentenstad

8 Dit moet gecorrigeerd worden door de verhouding te nemen van het aantal klanten dat effectief student is.

8257 8194 8310 9497

5723

7475

8991 8021

Totaal Mannen Vrouwen Kot Niet kot Antwerpen Gent Leuven

Uitgaven per jaar (euro) Significante verschillen

28

De t-test geeft geen significante verschillen van de gemiddelde jaarlijkse uitgaven bij mannen en

vrouwen. De ANOVA test toont aan dat er significante verschillen zijn tussen de gemiddelde jaarlijkse

uitgaven in Gent en Antwerpen. De varianties van de uitgaven in Gent en Antwerpen zijn gelijk

(Levene’s test geeft geen significant verschil) waardoor we de Bonferroni test gebruiken.

Met een p-waarde van 0.01 blijken er significante verschillen zijn tussen de gemiddelde jaarlijkse

uitgaven in Gent en Antwerpen. Deze verschillen zijn er omdat de jaarlijkse uitgaven verschillen

naarmate er meer of minder kotstudenten de vragenlijst ingevuld hebben. Tachtig procent van de

respondenten die in Gent studeren zit op kot terwijl dit in Antwerpen slechts 47% is. Dit verklaart dus

het gemiddeld jaarlijks verschil in de uitgaven. Ook tussen de koten niet-kotstudenten zijn er

significante verschillen op een 5% significantieniveau volgens de t-test (p = 0.00).

2. Studenten vormen dus een belangrijke economische doelgroep voor steden want ze besteden veel

in de stad waar ze studeren. De volgende stap is om te kijken hoe een studentenstad studenten kan

aantrekken.

Bij meer dan de helft van de ondervraagde studenten hebben het imago van de stad, de

naambekendheid van de universiteit, de geografische ligging en de kwaliteit van de opleiding een

grote rol gespeeld bij het kiezen van een studentenstad. Zoals verwacht zijn vrienden ook een

belangrijke invloed. Bij bijna de helft van de studenten hebben hun vrienden een invloed gehad op

hun keuze van een studentenstad.

Studentensteden zullen volgens het citymarketing onderzoek het meeste resultaat hebben, bij het

aantrekken van studenten, als ze de kwaliteit van de opleiding en de universiteit in de kijker zitten.

De SID-in beurzen, die aan bod kwamen als bron van het aantrekken van studenten bij de

methodologie, speelden bij iets minder dan een derde van de ondervraagde studenten een rol bij

kiezen van een studentenstad. Dit is dus ook een goede gelegenheid om de stad en het hoger

onderwijs te promoten naar studenten toe.

29

Figuur j: Wie/wat heeft er WEL een invloed gehad bij het kiezen van je studentenstad?” Interpretatie: bij 25% van de respondenten hebben de ouders een invloed gehad bij het kiezen van de studentenstad

Als we onderzoeken hoe elke stad op zich best het citymarketing beleid naar studenten toe uitvoert

zien we een heel aantal significante verschillen. Zo hebben vrienden bij 70% van de Gentse studenten

een invloed gehad terwijl dit bij Leuvense studenten slechts bij de helft zo was en bij de Antwerpse

studenten minder dan een vierde. Gent kan dan ook in hun citymarketingcampagne de nadruk

leggen op het ‘samen studeren’ met vrienden in een ‘coole stad’. Want bij bijna 84% van de Gentse

studenten speelde het imago van Gent een rol bij het kiezen van een studentenstad.

Antwerpen kan de nadruk kan leggen op de ‘unieke’ studierichtingen die ze aanbieden, en Leuven

zich kan profileren als een studentenstad met een internationaal hoogstaande universiteit. De

naambekendheid van de universiteit in Leuven speelde bij 88,5% van de ondervraagde Leuvense

studenten een rol bij het kiezen van de stad. Ook in Gent heeft de universiteit bij 80% van de

studenten geholpen bij de keuze van een studentenstad. Antwerpen moet het imago van de stad en

de universiteit verbeteren want slechts de helft van de Antwerpse studenten kozen Antwerpen voor

deze redenen. Voor meer gedetailleerde cijfers zie bijlage 5.

3. Eens de studenten aangetrokken zijn en studeren in de stad zijn ze een belangrijke bron van

inkomsten voor de lokale handel. Na het afstuderen worden ze echter nog belangrijker als ‘human

capital’. Als steden op dit moment studenten kunnen overtuigen om in de stad te blijven wonen is dit

een belangrijke bron om bedrijven en investeerders te lokken naar de stad. Natuurlijk zijn er ook al

een aantal studenten die geen citymarketing nodig hebben om overtuigd te zijn dat ze willen blijven

wonen in de stad.

83,2% 74,3%

69,7%

59,1%

48,3% 48,2%

34,2% 30,8% 25,2% 24,9% 23,3% 22,7%

9,3% 8,7%

30

Uit het citymarketing onderzoek blijkt dat iets minder dan de helft van de Gentse studenten graag in

de Gent zou blijven wonen (43,7%). Van de Antwerpse studenten wil 34,6% in Antwerpen blijven

wonen en bij de Leuvense studenten ziet 14% een toekomst om te blijven wonen in Leuven, zie

bijlage 6.

Hieruit kan afgeleid worden in welke mate het van belang is voor elke stad om studenten via

citymarketing te behouden in de stad. In alle steden is er nog een groot potentieel om studenten te

behouden (rekening houdend dat niet alle studenten die zeggen dat ze graag willen gaan wonen in

hun studentenstad dit ook effectief zullen doen). Het is wel interessant voor verder onderzoek om te

bepalen hoeveel nieuwe bewoners (en dus afgestudeerde studenten) de steden kunnen behouden.

Venhorst zegt hierover “Alle studenten vasthouden [in de stad na het afstuderen] is uiteraard niet

haalbaar wanneer er niet genoeg banen beschikbaar zijn. In dat geval kan een arbeidsmigrant voor

de ‘leverende’ studiestad een prachtig exportproduct zijn, zolang zich in die stad geen problemen met

de arbeidsmarkt voordoen. (Venhorst, Edzes, Broersma, & Van Dijk, 2011).”

4. De studenten die niet spontaan beslissen om in hun studentenstad te blijven wonen of die nog

twijfelen kunnen overtuigd worden via een gericht citymarketing beleid. Dit is een grote groep want

ongeveer de helft van de Leuvense studenten (51,2%) duidde ‘misschien’ aan op de vraag of ze later

in hun studentenstad willen blijven wonen, 37,8% van de Gentse respondenten wil ‘misschien’ in

Gent blijven wonen, en 43% van de Antwerpse studenten wil ‘misschien’ in Antwerpen blijven

wonen.

De eerste vraag die opkomt bij het opstellen van een campagne is hoe de afgestudeerde studenten

bereikt kunnen worden. Welke stappen volgen studenten na het afstuderen?

Ongeveer de helft van de studenten (52,8%) is van plan om binnen het jaar een vaste job te zoeken.

Hierop kunnen steden inspelen door hulp bij het zoeken naar job aan te bieden. Een andere dienst

die steden kunnen aanbieden is helpen bij het opstarten van een eigen zaak, maar nog geen 3% van

de respondenten is van plan om binnen het jaar een eigen zaak op te richten en slechts 11,2% is van

plan om later een eigen zaak te beginnen. Dit zijn onverwachte lage cijfers maar aangezien

‘startersservices’ in de lift zitten kan dit al een oplossing zijn voor dit probleem. Het is natuurlijk

belangrijk voor een stad om ook heel wat toekomstige ondernemers op te leiden met het oog op de

toekomst (zie bijlage 7).

31

Ook is het belangrijk voor de campagne om te weten waar studenten nu net een job gaan zoeken.

Bijna 60% van de studenten gaat onder andere in de regio waar zijn ouders wonen en hij/zij dus

gedomicilieerd is gaan solliciteren. Interessant is dat 38,2% van de respondenten van plan is om ook

in grote steden te gaan solliciteren. Dit is een grote potentiële doelgroep om in Antwerpen, Gent of

Leuven te gaan wonen. Ongeveer één vijfde van de studenten gaat voor een specifiek bedrijf

solliciteren, waarbij het niet uitmaakt waar het bedrijf gevestigd is.

Dit is nog een belangrijke reden voor steden om economische welvarend te zijn en bedrijven aan te

trekken naar de stad. Aangezien studenten voor specifieke bedrijven solliciteren wordt hier een

vicieuze cirkel gecreëerd.

Figuur k: Als je gaat solliciteren, in welke regio ga je solliciteren? Meerdere antwoordmogelijkheden waren mogelijk. Vb. 58,3% van de respondenten is van plan om te gaan solliciteren in de regio waar hij woont, waar hij zijn domicilie heeft

Als we kijken naar het aantal studenten die solliciteren waar ze gestudeerd hebben (35%) zien we

hier een significant verschil tussen jongens en meisjes. Veertig procent van de meisjes gaat

solliciteren waar ze gestudeerd hebben, terwijl dit bij jongens slechts bij 29% het geval is. Dit moet

gecorrigeerd worden omdat er in Gent proportioneel meer meisjes geïnterviewd werden terwijl in

Antwerpen relatief gezien meer jongens geïnterviewd werden.

Tussen de studentensteden zijn er wel significant relevante verschillen. In Gent gaat bijna de helft

van de studenten na het afstuderen ook in Gent solliciteren, terwijl in Leuven slechts een derde van

de Leuvense studenten gaat solliciteren en in Antwerpen 22,2%. In de campagne van Antwerpen en

Leuven moet er zeker aandacht gevestigd worden op de vele jobmogelijkheden in deze steden en

eventueel zelfs hulp bij het solliciteren (zie bijlage 8).

58,3%

38,2% 35,0% 28,3%

22,4% 21,3%

3,8%

Regio waar ikwoon/

domicilie

In grotesteden

Waar ikstudeer

In buitenland Overal inBelgië

Specifiekbedrijf

Ik ga nietsolliciteren

32

Figuur l: % Respondenten die in hun studentenstad gaan solliciteren Vb. 49% van de studenten die in Gent studeren zeggen dat ze onder andere in Gent gaan solliciteren

5. Heel wat studenten willen spontaan al in hun studentenstad blijven wonen, maar heel wat

studenten zijn nog aan het twijfelen en kunnen via een gericht citymarketingbeleid over de streep

getrokken worden. Om te weten wat de centrale ideeën in de citymarketing campagne moeten zijn

werden de studenten gevraagd welke aspecten belangrijk zijn bij het kiezen van een toekomstige

woonplaats. Hieruit bleek dat de partner een belangrijke rol speelt, maar ook de prijzen van de

woningen zijn zeer bepalend voor de toekomstige woonplaats. Deze twee aspecten zijn bepalend bij

de keuze van een woonplaats bij meer dan 80% van de respondenten. Een goedkoper

woningaanbod gericht op deze doelgroep zou dus een goed initiatief zijn als onderdeel van

citymarketing. Bij 85% van de respondenten is een ‘goedkoper woningaanbod’ een initiatief dat hen

aanspreekt om te gaan wonen in een stad.

Daarom moeten steden niet per se proberen om de prijzen van woningen te verlagen. Het is

belangrijk om de juiste huurder/koper te linken met de juiste kwalitatieve woning voor hun budget.

Ook is het heel belangrijk om de perceptie over de prijzen in de stad bij te stellen want bij het

random zoeken naar een woning in een stad kan er als snel demotivatie ontstaan na het zien van een

paar ongepaste of onbetaalbare woningen. De stad kan een ‘woondienst’ oprichten en kwalitatieve

woningen aanbieden in het budget van de toekomstige huurder/koper.

Na hun partner en de prijs van woningen bepalen voor 75% van de ondervraagde studenten

vrienden, de gezelligheid van het centrum en dicht wonen bij het werk hun toekomstige woonplaats

(zie bijlage 9). Studenten gaan dus op zoek naar een job en zoeken op basis van die locatie een

woonplaats. Zoals eerder vermeld is het dus belangrijk om bedrijven naar de stad aan te trekken, zo

worden ook de afgestudeerde studenten in de stad gehouden.

48,5%

31%

22,2%

Gent Leuven Antwerpen

33

De hypothese “het is belangrijk om studenten na het afstuderen te behouden in de stad, om zo

bedrijven aan te trekken” is dus ook omgekeerd bewezen want studenten gaan wonen waar

bedrijven gevestigd zijn.

Figuur m: “In welke mate bepalen volgende aspecten je toekomstige woonplaats?” Vb. Bij 44,6% van de studenten bepaalde de partner ‘eerder wel’ de toekomstige woonplaats

Tussen de drie verschillende studentensteden zijn er statistisch gezien geen relevante significante

verschillen tussen de variabelen die bepalend zijn bij het kiezen van een woonplaats. Deze worden

daarom niet besproken.

In de literatuurstudie werd een studie betrokken die naging wat de woonpreferenties en

woonbehoeften bij 12- en 18-jarigen zijn als ze zelfstandig gaan wonen (Tierens, Verhetsel, & Witlox,

2003). Hieruit bleek dat de jongeren in een ‘“rustige, groene, landelijke, (verkeers)veilige en propere

omgeving willen wonen waar voldoende sociaal contact is”. Ook een tuin was zeer belangrijk bij het

kiezen van een toekomstige woning. Slechts 11% wilde later in een stad gaan wonen.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Par

tner

Pri

jze

n w

on

inge

n

Gez

ellig

hei

d c

en

tru

m

Dic

ht

wo

nen

bij

wer

k

Be

st w

erk

Vri

en

den

Tuin

bij

wo

nin

g

Fam

ilie

Op

en r

uim

te

Sne

lst

wer

k

Spo

rtm

oge

lijkh

ed

en

Op

enb

aar

verv

oe

r

Nat

uu

r

Cu

ltu

rele

act

ivit

eite

n

uit

gan

gsm

oge

lijkh

eden

Ve

el p

arke

erp

laat

sen

Fie

ts-

en v

oe

tpad

en

Stad

hel

pt

bij

job

zo

eke

n

Be

last

inge

n

Po

litie

ke s

itu

atie

Go

edko

op

loge

men

t

Eerder wel Helemaal wel

% Studenten

34

Natuur, de bereikbaarheid (parkeerplaatsen en openbaar vervoer), de veiligheid en properheid van

de stad waren belangrijk voor de tieners bij het kiezen van een toekomstige woonplaats. Uit het

citymarketing onderzoek bij de 18- tot 25-jarige studenten zijn deze preferenties er nog steeds maar

wel in mindere mate.

Van de ondervraagde studenten wil ongeveer 67% een tuin hebben bij zijn toekomstige woning.

Voor drie vierde van de studenten is het belangrijk om veel groen te hebben in de stad (zie bijlage

10). Zoals in de literatuurstudie vermeld is het ruimtelijk gezien onmogelijk voor steden om bij iedere

woning een ruime tuin te voorzien. Een oplossing hiervoor is wel om gebieden te concentreren en

per gebied een grote weide of park in te richten dat kan dienen als ‘de tuin’ voor deze wijk. Via een

marketingcampagne kan dan de perceptie van ‘mijn eigen tuintje voor mijn huis’ veranderd worden

door een ‘de tuin van de wijk’ te presenteren als een groot stuk natuur waar kinderen kunnen spelen

en alle doelgroepen samen kunnen genieten van ‘hun tuin’. Aangezien ongeveer 74% van de

ondervraagde studenten ‘vrienden’ belangrijk vinden bij het kiezen van een toekomstige woonplaats

kunnen deze ‘wijktuinen’ voorgesteld worden als ontmoetingsplaatsen die optimaal zijn voor sociale

contacten.

Naast natuur was ook de bereikbaarheid belangrijk bij de jongeren uit het secundair onderwijs.

Openbaar vervoer is slechts bij 50% van de studenten een bepalende factor bij het kiezen van een

toekomstige woonplaats. Initiatieven zoals kortingskaarten voor het openbaar vervoer spreken

57,3% van de respondenten aan (zie bijlage 11).

Ook parkeerplaatsen vallen onder het concept ‘bereikbaarheid’. Bij de studenten uit het hoger

onderwijs is ‘veel parkeerplaatsen in de stad’ slechts bij iets minder dan 40% een bepalende factor

bij het kiezen van een woonplaats. Het initiatief van gratis parkeerplaatsen in de stad spreekt wel

bijna 72% van de studenten aan.

Naast natuur en properheid wilden de leerlingen uit het middelbaar onderwijs ook in een ‘veilige’

stad wonen (Tierens et al., 2003). Veiligheid kan gecreëerd worden via goede fiets- en voetpaden. Bij

de studenten is dit minder belangrijk, slechts 32% van de respondenten vind dit belangrijk bij het

kiezen van een woonplaats. Een initiatief dat kan uitgevoerd worden als deel van het

citymarketingbeleid is het opstellen van een gids met ‘fiets- en wandelroutes’ doorheen de stad. Uit

de vragenlijst blijkt dat dergelijk initiatief geen denderend succes zou zijn. Slechts 17% van de

respondenten vind dit een leuk initiatief. Een ander voorstel was om een fietsenverhuur en–

herstelservice aan te bieden aan de net afgestudeerde studenten die in de stad komen wonen. Ook

dit initiatief zou slechts bij 37% van de respondenten populair zijn.

35

De 12- en 18-jarigen vonden het belangrijk om dicht bij het centrum, winkels en uitgangs-

gelegenheden te wonen (Tierens et al., 2003). Ook dit blijft zo bij de studenten, bij bijna 80% van de

studenten speelt de ‘gezelligheid van het centrum’ een grote rol bij het kiezen van de toekomstige

woonplaats. Ongeveer 80% van de studenten wil in de buurt van winkels wonen. Uitgangs-

mogelijkheden worden minder belangrijk, 61,9% van de studenten vindt dit belangrijk.

Sportmogelijkheden waren ook een bepalende factor voor de leerlingen uit het secundair bij het

kiezen van een woonplaats. Ongeveer vijftig procent van de studenten wil graag de mogelijkheid om

buiten te sporten (zoals een voetbalpleintje, basketveld of loopparcours); dit blijkt ook uit de vraag

naar open terreinen door 59,9% van de respondenten. Ook een zwembad is voor meer dan de helft

van de studenten belangrijk, net als een cinema in de buurt (zie bijlage 10).

Figuur n: Welke van de volgende activiteiten zijn belangrijk bij het kiezen van een woonplaats? y-as = % studenten

Bij de vraag ‘welke activiteiten zijn belangrijk bij het kiezen van een woonplaats’ zijn er geen

significante verschillen tussen Antwerpen, Gent en Leuven.

6. Een aantal initiatieven die steden kunnen invoeren in het kader van een citymarketing beleid, dat

zich richt op net afgestudeerde studenten, zoals een ‘tuin per wijk’, kortingskaarten voor het

openbaar vervoer, gratis parkeerplaatsen, gidsen met fiets- en wandelroutes en fietsenverhuur en –

herstelservice werden hierboven al besproken.

In overleg met de dienst citymarketing van de stad Gent en de stad Antwerpen werden de

voorkeuren voor een aantal andere initiatieven ook getest bij de respondenten.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

% S

tud

en

ten

Helemaal wel

Eerder wel

36

Een goedkoper woningaanbod, dit spreekt aan bij 85,4% van de respondenten, en gratis

parkeerplaatsen (71,8%) zijn het populairst en kunnen het grootste effect hebben om net

afgestudeerde studenten aan te trekken om te komen wonen in een stad. Andere initiatieven die ook

bij meer dan de helft van de respondenten in de smaak vallen zijn fiscale voordelen (64,8%), een

kortingskaart voor sportactiviteiten (46,4%), een kortingskaart voor openbaar vervoer (57,3%) en

gratis WI-FI op openbare plaatsen (50,7%)(zie bijlage 11).

Andere initiatieven zijn minder populair maar dit komt omdat deze initiatieven een specifieke

doelgroep aanspreken. Zo zijn shoppingzondagen meer gericht op vrouwelijke studenten; toch

spreekt dit initiatief slechts 45% van de vrouwelijke respondenten aan. Kortingskaarten voor

culturele evenementen zijn ook minder aantrekkelijk dan verwacht (33,7%).

7. Omdat deze thesis een leidraad wil zijn voor studentensteden, in het bijzonder Antwerpen, Gent

en Leuven, om een gericht citymarketingbeleid te voeren naar afgestudeerde studenten toe, is er in

bijlage 12 een volledig overzicht geplaatst van de responspercentages per stad. Dit kan als

ondersteuning dienen voor deze steden om zichzelf gedifferentieerd te profileren. Al deze

percentages bespreken zou ons te ver afleiden van de hypotheses in deze thesis en daarom werd

enkel een schematisch overzicht in bijlage geplaatst.

Per studentenstad worden er nu nog enkele significante verschillen besproken omtrent welke

aspecten, activiteiten en initiatieven net afgestudeerde studenten aantrekken.

Net zoals bij het kiezen van een studentenstad spelen vrienden een grote rol voor de Gentse

studenten bij het kiezen van een woonplaats; 84,9% van de Gentse studenten zegt dat hun vrienden

een invloed zullen hebben op het kiezen van een woonplaats (voor statistische cijfers, zie bijlage 9).

Ook het initiatief van een kortingskaart voor sportactiviteiten is in deze studentenstad het populairst;

58% van de Gentse studenten zouden dit een leuk initiatief vinden. Ook bij de Leuvense studenten

valt een kortingskaart voor sportactiviteiten bij ongeveer 55% van de studenten in de smaak (voor

statistische cijfers, zie bijlage 11).

De Antwerpse studenten zijn, van de Gentse, Antwerpse en Leuvense respondenten, het meest

gesteld op het hebben van een tuin als ze zelfstandig gaan wonen; bij 72,2% van de Antwerpse

studenten is een tuin een bepalende factor bij het kiezen van een studentenstad (voor statistische

cijfers, zie bijlage 9).

Voor verdere verschillen tussen de studentensteden wordt er verwezen naar bijlage 12.

37

Algemeen besluit

Een stad heeft vijf belangrijke doelgroepen bij het creëren van een citymarketingbeleid. Naast de vier

traditionele doelgroepen, de bewoners, de bezoekers, de bedrijven en de pendelaars is de hypothese

in deze thesis dat studenten ook een doelgroep zijn met een grote impact op de stad. Studenten

hebben onder andere op economisch vlak een enorme impact, tijdens hun carrière spenderen

studenten gemiddeld ongeveer 40 000 euro in hun studentenstad (zie figuur i). Naast deze

economische impact zorgen studenten ook voor een verhoogde werkgelegenheid en een ‘boom’ in

de vastgoedsector. De lifestyle van de studenten en de vele evenementen die ze organiseren trekken

‘posttoeristen’ aan die willen in interactie gaan met de stad die ze bezoeken.

Om studenten te overtuigen om naar een bepaalde studentenstad te gaan studeren is het belangrijk

dat steden zich vooral focussen op de kwaliteit van de opleiding, het imago van de stad en de

naambekendheid van het hoger onderwijs. Deze factoren hebben bij meer dan 70% van de

ondervraagde studenten een grote invloed gespeeld bij het kiezen van de studentenstad.

Studenten zijn dus een belangrijke doelgroep voor een stad. Als ze afstuderen helpen ze om een

tweede doelgroep aan te trekken, de bedrijven. In het verleden is gebleken dat sommige steden een

vluggere groei gekend hebben omdat ze door de aanwezigheid van kenniscentra en human capital,

hoogopgeleid personeel, makkelijker bedrijven en investeerders konden aantrekken. Uit het

citymarketing onderzoek bleek dat dit een wederzijds versterkend effect heeft. Hoogopgeleid

personeel is nodig om bedrijven aan te trekken, maar bedrijven trekken ook afgestudeerde

studenten aan naar de stad. Twintig procent van de ondervraagde studenten gaat solliciteren voor

een specifiek bedrijf, ongeacht de vestigingsplaats.

Uit het onderzoek citymarketing bleek dat een heel aantal studenten graag in hun studentenstad

willen blijven wonen. Maar naast deze groep is er ook nog een grote groep twijfelaars die misschien

in hun studentenstad willen blijven wonen. Beide groepen kunnen overtuigd worden van de

kwaliteiten van hun studentenstad als ‘woonstad’ via citymarketing.

In een interview met de heer Van Aelst, partner bij Duval Guillaume, blijkt dat studenten kunnen

aangemoedigd worden om te ‘blijven plakken’ in hun studentenstad door het gebruik van databases,

‘social media’, partnerships, nieuwe technologieën en samenwerking. Deze samenwerking kan intern

zijn tussen de stad en bedrijven, maar ook extern met andere (studenten)steden.

38

In het onderzoek citymarketing bleek dat de helft van de studenten die afstuderen van plan zijn om

binnen het jaar een vaste job te zoeken. Hierop kunnen steden inspelen via een citymarketing

campagne, ze kunnen onder ander helpen bij het zoeken naar een job. Het aanbieden van een

goedkoper woningaanbod spreekt 85% van de studenten aan bij het kiezen van een toekomstige

woonplaats. Dit kan door subsidies te verlenen en meer kwalitatieve woningen aan te bieden tegen

betaalbare prijzen, maar ook door gewoon de perceptie op de woonprijzen te veranderen. Via een

‘woondienst’ kan vraag en aanbod beter op elkaar afgestemd worden waardoor potentiële

kopers/huurders minder vlug ontmoedigd geraken.

Andere initiatieven zijn fiscale voordelen voor net afgestudeerden, een kortingskaart voor

sportactiviteiten of openbaar vervoer, het beschikbaar maken van gratis parkeerplaatsen en gratis

WI-FI aanbieden op openbare plaatsen.

Net zoals een tuin zeer belangrijk is bij leerlingen uit het secundair onderwijs blijft dit ook zo bij

studenten. Dit probleem kan door steden opgelost worden door parken in te richten in de stad en

deze te profileren als ‘de tuin in de wijk’. Dit komt niet enkel het natuurgevoel ten goede, ook sociale

contacten worden hierdoor gestimuleerd. Gelijklopende woonpreferenties bij de 12- tot 18-jarigen

en de studenten uit het hoger onderwijs zijn de gezelligheid van het centrum, de mogelijkheid om te

sporten in openlucht, de mobiliteit in de stad en de aanwezigheid van winkels.

Het is belangrijk dat Antwerpen, Gent en Leuven zich op een unieke manier differentiëren als

studentensteden. De verschillende responspercentage per vraag kunnen teruggevonden worden in

bijlage 12, dit schematisch overzicht kan als leidraad dienen om per stad een gericht citymarketing-

beleid te voeren naar studenten en net afgestudeerde studenten toe.

Beperkingen van het onderzoek

Allereerst is er een geografische beperking aan het onderzoek omdat dit slechts uitgevoerd is in een

paar studentensteden in België. Er moet dus voorzichtig omgegaan worden met veralgemening van

de resultaten naar andere (studenten)steden in België of naar het buitenland.

Vervolgens is er een kwantitatieve beperking omdat voor dit onderzoek, via quota, gemiddeld

honderd respondenten verzameld zijn per studentenstad.

Ook moet er opgelet worden voor over- of onderrepresentatie van bepaalde studierichtingen. De

vragenlijst werd at random verspreid waardoor er geen gegevens zijn over de studierichting van de

respondenten. Er moet dus rekening mee gehouden worden dat de studierichting een vertekenende

factor kan zijn bij de interpretatie van bepaalde resultaten.

39

Richtlijnen voor verder onderzoek

Na het richten van het citymarketingbeleid op net afgestudeerde studenten moet dit ook gericht

worden op de volgende levensstap waarbij ‘young professionals’ een gezin vormen. Dit is ook een

belangrijke doelgroep voor de stad aangezien dit ‘human capital’ na hun hogere opleiding ook al

enkele jaren ervaring achter de rug hebben. Vaak gaan deze professionals bij het starten van een

gezin verhuizen naar een rustige buurt buiten de stad met meer groen. Het citymarketingbeleid moet

zich op deze mensen richten om deze belangrijke doelgroep te behouden in de stad.

Een andere richtlijn voor verder onderzoek is er omtrent het opstarten van een eigen zaak. Steden

hebben nood aan (jonge) ondernemers voor de creatie van werkgelegenheid en bedrijven in de stad.

Uit het citymarketingonderzoek blijkt dat slechts 2,7% van de respondenten een eigen zaak wil

opstarten binnen een jaar na het afstuderen en 11,2% denkt eraan om later een eigen zaak te starten

(zie bijlage 7). Deze percentages kunnen zeker verhoogd worden, net afgestudeerden hebben een

heleboel bagage meegekregen in hun studie en zijn na een aantal jaar werkervaring de geschikte

personen om succesvolle bedrijven op te starten in de stad.

Deze ondernemingszin moet dus zeker gestimuleerd worden in universiteiten en hogescholen en

starters moeten begeleid worden door een stedelijke dienst. Dit is nu onder meer al het geval in Gent

via het ‘starterscontract’. De stad Gent staat via dit contract in voor de oprichtingskosten bij het

starten van een eigen zaak in de stad (Gratis Starten, 2009).

“Brain drain or brain gain?” Studenten zijn een bron van economische inkomsten voor een stad, de

stad moet studenten behouden maar is hier ook een limiet aan? Volgens onderzoeker Venhorst moet

de stad strategische keuzes maken over welke studenten uit welke richtingen ze kan gebruiken in de

arbeidsmarkt van de stad en welke richtingen er in overschot zijn en dus kunnen ‘geleverd’ worden

aan andere steden als ‘arbeidsmigranten’ (Venhorst, Edzes, Broersma, & Van Dijk, 2011).

40

Lijst van geraadpleegde werken FOD Economie. (2009). Opgeroepen op 2010, van Statisitieken economie en onderwijs:

http://statbel.fgov.be/

Gent in cijfers. (2009). Opgeroepen op 2011, van Stad Gent: http://www.gent.be/gentincijfers/

Gratis Starten. (2009). Opgehaald van Ondersteuningspunt Ondernemers Gent:

www.investingent.be/ondernemers

Onderwijsstatistieken. (2009-2010). Opgehaald van Onderwijs Vlaanderen:

http://www.ond.vlaanderen.be/

Statistieken bevolking. (2010). Opgehaald van Algemene directie instellingen en bevolking:

http://www.ibz.rrn.fgov.be/

Gemiddelde studieduur afgestudeerden WO-HBO. (2011). Opgehaald van Centraal bureau voor

statistiek (Nederland): http://statline.cbs.nl/

Lijst van instellingen van het hogeronderwijsregister. (2011). Opgehaald van Het

hogeronderwijsregister: www.hogeronderwijsregister.be

Allison, J. (2006). Over-educated, over-exuberant and over here? The impact from students on cities.

Planning, practice and research, Vol.21, No.1, pp.79-94.

Anholt, S. (2006). The Anholt-GMI city brands index: how the world sees the world's cities . Place

branding, Vol.2, No.1, pp.18-31.

Asworth, G., & Kavaratzis, M. (2007). Beyond the logo: brand management for cities . Brand

management , Vol.16, 8, 520-531.

Balmer, J. T., & Gray, E. R. (2003 ). Corporate brands: what are they? What of them? . European

journal of marketing .

Balmer, J. T., & Greyser, S. A. (2002). Managing the multiple identities of the corporation. California

management review , Vol. 44, No.3, pp.72-86.

Behrends, C. (2007). How advertising and consumer culture are contributing to the creation of a

homogeneous global culture. Grin.

Belleman, B. (2009). Stad verdient 25000 euro per student . Rotterdam : Het hoger onderwijs

persbureau (http://profielen.hro.nl/) .

Bourgeois. (Beleidsnota’s 2009 – 2014). Interne staatshervorming. Opgehaald van Kenniscentrum

Vlaamse steden: http://www.kenniscentrumvlaamsesteden.be/kennisbank

Braun, E. (2008). Citymarketing: Towards an Integrated Approach. Rotterdam: Erasmus Research

Institute of Management .

Caldwell, N., & Freire, J. R. (2004). The difference between branding a country, a region and a city:

applying the brand box model . Journal of brand management, Vol.13, No.1, pp.50-61.

41

Crane, A., & Matten, D. (2007). Business ethics: A European perspective .

De Pelsmacker, P., & Van Kenhove, P. (2007). Marktonderzoek, methoden en toepassingen.

Amsterdam: Pearson Education.

DelftKennis. (sd). Opgehaald van www.delftkennis.nl

Felsenstein, D. (1995). Dealing with "induced migration" in university impact studies. Research in

higher education, Vol.36, No.4.

Florida, R. (2000). The Economic Geography of Talent.

Hankinson, G. (2007). The management of destination brands: five guiding principles based on recent

developments in corporate branding theory. Journal of brand management , Vol. 14, No.3,

pp. 240-255.

Jensen Ole, B. (2005). Branding the contemporary city: urban branding as regional growth agenda?

Kapferer, J.-N. (1997). Strategic brand management (p.182). London: Kogan Page.

Kinepolis. (2011). Vacature Student Brand Manager. Opgehaald van Kinepolis Group nv/sa:

www.kinepolis.com

Kotler, P. (1999). Principles of marketing. London: Prentice Hall.

Kotler, P., Haider, D., & Rein, I. (1993). Marketing places: Attracting industry, investment and tourism

to cities, states and nations. New York: The free press.

Landry, C. (2010, November 17 ). City marketeer en gastpreker op het Economisch wetenschappelijk

congres in Gent.

Manshanden, W. J. (2009). Kennis als economische motor: onderzoek naar het ruimtelijk-economisch

effect van hoger onderwijs . TNO Bouw en ondergrond (in opdracht van Kences).

Manshanden, W. J. (2009). Kennis als economische motor: onderzoek naar het ruimtelijk-economisch

effect van hoger onderwijs . TNO Bouw en ondergrond (in opdracht van Kences) .

Russo, A. P., & Sans, A. A. (2009). Student Communities and Landscapes of Creativity: How Venice -

'The world's most touristed city' - is changing. European Urban and regional studies, 16(2):

162-175.

Termont, D. (2010, Oktober 13). Debat citymarketing (in universiteit van Gent). Gent.

Tierens, N., Verhetsel, A., & Witlox, F. (2003). Jongeren en wonen in Vlaanderen: woonsituatie,

woonwensen, woonbehoeften. Antwerpen: De Boeck.

Van Aelst, M. (2010, Oktober 27). CEO Duval Guillaume . (G. Vandenhouweele, Interviewer)

Van Alphen, R. (2009). Onderzoek naar de ontwikkeling van social media strategieën in corporate

communication naar de consument. Brussel.

42

Van Winden, W. (2008). Urban governance in the knowledge-based economy: challenges for

different city types . Innovation: management, policy and practice, 10: 197-210.

Venhorst, V., Edzes, A., Broersma, L., & Van Dijk, J. (2011). Brain drain of brain gain? Hoger

opgeleiden in grote steden in Nederland. Groningen: Nicis Institute.

Vertommen, S. (2010). Neoliberal urbanisatie in Latijns-Amerika. Gent : Universiteit Gent .

Vogelaar, R. (2009). De superpromotor: over de kracht van enthousiasme. Van Duuren Management.

Bijlage 1

Bijlagen

Bijlage 1: Vragenlijst

"Beoordeel je studentenstad en krijg een gratis VIP-dagpas bij Health City België! Duurt slecht 10 min! Je krijgt de dagpas door je emailadres in te vullen.

1. Wat is uw geslacht?

0 Man

0 Vrouw

2. Bent u op dit moment student aan een hogeschool / universiteit?

0 Neen

0 Ja

3. In welke stad studeert u?

0 Gent

0 Leuven

0 Antwerpen

0 Ander: ………………………..

4. Hoe hebt u uw studentenstad gekozen?

Beoordeel je studentenstad nu en krijg een gratis VIP-dagpas bij Health City België!

Bijlage 1

5. Wat wil je doen als je afgestudeerd bent?

6. Als je gaat solliciteren, in welke regio ga je dan solliciteren?

0 Ik ga niet solliciteren

0 Regio waar ik woon/domicilie

0 Regio waar ik studeer

0 Overal in België

0 In het buitenland

0 In grote steden (Antwerpen, Brussel, Gent , Mechelen, Leuven)

0 Ik solliciteer voor een specifiek bedrijf (het maakt niet uit waar de vestigingsplaats is)

7. Als je afgestudeerd bent, zou je graag in de stad waar je gestudeerd hebt gaan wonen?

0 Ja

0 Neen

0 Misschien

Bijlage 1

8. In welke mate bepalen volgende aspecten je toekomstige woonplaats (als je afgestudeerd bent)?

Zeker niet Eerder niet Eerder wel Zeker wel

Vrienden

Familie

Partner

Waar ik snelst werk vind

Waar ik best werk vind

Waar de stad me helpt een job te zoeken

Belastingen

Uitgangsmogelijkheden

Natuur

Sportmogelijkheden

Gezelligheid van het centrum

Open ruimte

Culturele activiteiten

Prijzen van woningen

Dicht wonen bij werk

Fiets- en voetpaden

Openbaar vervoer

Veel parkeerplaatsen

Aanwezigheid van tuin bij woning

Politieke situatie in stad/gemeente

Goedkoop logement bij familie

Ander: ….

9. Welk van de volgende activiteiten zijn belangrijk voor je bij het kiezen van een woonplaats?

Helemaal niet Eerder niet Eerder wel Helemaal wel

Buiten sporten (basketplein, grasveld…)

Sporthal

Bibliotheek

Academie (muziek/dans)

Openbaar vervoer

Jeugdbeweging

Groen

Open terrein

Concertzaal

Zwembad


Jeugdhuis

Winkels

Cinema

Bijlage 1

10. Welk van deze initiatieven zou je aanspreken om in een stad te gaan wonen?

Zeker niet Eerder niet Eerder wel Zeker wel

Fiscale voordelen

Goedkoper woningaanbod

Working parties

Kortingskaart voor culturele evenementen

Kortingskaart voor sportactiviteiten

Kortingskaart voor openbaar vervoer

Gids met fiets- en wandelroutes

Hulp bij zoeken naar een job

Begeleiding bij starten eigen zaak

Shoppingzondagen

Gratis wifi op openbare plaatsen

Gratis parkeerplaats

Fietensverhuur- en herstel

Ander: ….

11. Wat spendeert u IN uw studentstad? (Enkel opschrijven wat u in de stad waar u studeert gekocht hebt)

1. Inschrijvingsgeld voor studies …………… Per jaar

2. Kost schoolmateriaal (boeken, cursus, printpapier,printkaart…) …………… Per jaar

3. Huur kot (inclusief alle kosten) …………… Per maand

4. Toebehoren kot (meubilair, keuken, matras, laptop…) …………… Per jaar

5. Mobiliteit (huren fiets, lijntickets, parkeertickets, tanken ín stad..) …………… Per maand

6. Culturele activiteiten (cinema, optreden, festival, theater,..) …………… Per maand

7. Sportactiviteiten …………… Per maand

8. Shopping en vrije tijd (kledij, dvds,games, boeken … ) …………… Per maand

9. Uitgaan (drank op kot, in café, toegangsticket fuif…) …………… Per week

10. Dagelijkse consumptie (ontbijt, middagmaal, avondmaal, tussendoortjes) …………… Per dag

11. Heeft u nog andere uitgaven die u doet in de stad? …………… Per ………..

12. Hoeveel jaar zal u in totaal in uw studentstad studeren? …………….. Jaar

13. Vul hier uw emailadres in als u een VIP-dagticket wil ontvangen bij Health city België!

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Bedankt om deze vragenlijst in te vullen!

Bijlage 2

Bijlage 2: Flyer

"Beoordeel je studentenstad nu

en krijg een gratis VIP-dagpas bij Health City België! Duurt slecht 10 min! Je krijgt de dagpas door je emailadres in te vullen

http://ghentmarketing.qualtrics.com/SE/?SID=SV_1RYzshu7N6FL3YE

Niet op de openbare weg gooien

http://ghentmarketing.qualtrics.com/SE/?SID=SV_1RYzshu7N6FL3YE

Bijlage3

Bijlage 3: Aantal respondenten en verdeling over de subgroepen

Studenten

(Absoluut aantal) 366

Man Vrouw

(Absoluut aantal) 176 190

(Percentage studenten) 48,1% 51,9%

Gent Antwerpen Leuven Ander

(Absoluut aantal) 151 111 90 13

(Percentage studenten) 41,4% 30,4% 24,7% 3,6%

Kot Niet op kot

Kot Niet op kot

Kot Niet op kot

(Absoluut aantal) 94 23 46 52 54 25

Bijlage 4

Bijlage 4: Berekening gemiddelde uitgaven van studenten in hun

studentenstad

A) Vragen uit de vragenlijst:

I) Wat spendeert u IN uw studentstad? (Enkel wat u ín de stad waar u studeert gekocht hebt)

V1. Inschrijvingsgeld voor studies …………… Per jaar

V2. Kost schoolmateriaal (boeken, cursus, printpapier,printkaart…) …………… Per jaar

V3. Huur kot (inclusief alle kosten) …………… Per maand

V4. Toebehoren kot (meubilair, keuken, matras, laptop…) …………… Per jaar

V5. Mobiliteit (huren fiets, lijntickets, parkeertickets, tanken ín stad..) …………… Per maand

V6. Culturele activiteiten (cinema, optreden, festival, theater,..) …………… Per maand

V7. Sportactiviteiten …………… Per maand

V8. Shopping en vrije tijd (kledij, dvds,games, boeken … ) …………… Per maand

V9. Uitgaan (drank op kot, in café, toegangsticket fuif…) …………… Per week

V10. Dagelijkse consumptie (ontbijt, middagmaal, avondmaal,..) …………… Per dag

V11. Heeft u nog andere uitgaven die u doet in de stad? …………… Per …

II) Hoeveel jaar zal u in totaal in uw studentenstad studeren? …………… Jaar

B) Volgende berekening werd hierop toegepast:

+ V1 + V2 + [V3 x 12 maanden (1) ] + V4 + [V5 x 10 maanden (2) ] + [V6 x 10 maanden (2) ] + [V7 x 10 maanden (2) ] + [V8 x 10 maanden (2) ] + [V9 x ( 52 – 10 )weken (3) ] + [V10 x ( 52 – 10) weken x 5 dagen (4) (5) ] x V11 = Totale uitgaven overheen de carrière van een student

(1) Assumptie: koten worden verhuurd op basis van jaarcontract, dus 12 maanden

(2) Assumptie: studenten zijn in juli-augustus niet in hun studentenstad Waarschijnlijk zijn een aantal studenten wel in hun studentenstad in de zomermaanden, door herexamens en dergelijke, maar we verkiezen het totaal budget te onderschatten in plaats van te overschatten.

(3) Assumptie: studenten zijn gemiddeld 10 weken per jaar niet in hun studentenstad (zomermaanden, vakanties..) We nemen aan dat sommige studenten er wel altijd zijn en andere bijna nooit, daarom zal 10 weken een goed gemiddelde zijn

(4) Assumptie: studenten consumeren slechts van maandag tot vrijdag in hun studentenstad. Dit valt helemaal niet te veralgemenen maar opnieuw worden de gemiddelde jaarlijkse uitgaven liever onderschat om zeker een wetenschappelijk correct resultaat te verkrijgen.

(5) De vraag of studenten nog andere uitgaven hebben werd verwerkt in een categorie die dezelfde periode in beslag nam en moet dus niet meer opgenomen worden in de berekening.

Bijlage 5

Bijlage 5: “Hoe hebt u uw studentenstad gekozen?”

Beschrijvende statistiek via frequenties:

Helemaal wel Eerder + helemaal wel

Invloed van ouders 4,9% 25,2%

Invloed van vrienden 9,6% 48,3%

Lief/partner 2,0% 8,7%

SID-in 5,0% 30,8%

Imago van de stad 20,9% 69,7%

Naambekendheid universiteit 25,5% 74,3%

Geografisch dichtste ligging 35,8% 59,1%

Grootte stad 8,4% 34,2%

Voorzieningen stad 8,5% 48,2%

Studierichting enkel in stad 19,5% 22,7%

Ver ouders 2% 9,3%

Zeker kot 7,8% 24,9%

Kwaliteit opleiding 33,2% 83,2%

Ander 20% 23,3%

Significante verschillen op basis van studentenstad 9 :

Antwerpen

Gent

Leuven

Significantie

Absoluut % Absoluut % Absoluut % χ²:p-waarde

Invloed van vrienden 24 22,9% 99 70,2% 42 48,3% 0.00

Imago van de stad 52 49,5% 118 83,7% 68 78,2% 0.00

Naambekendheid universiteit 59 55,7% 114 80,9% 77 88,5% 0.00

Geografisch dichtste ligging 58 55,2% 99 70,2% 42 48,2% 0.01

Studierichting enkel in de stad 65 59,6% 24 17,0% 20 23,0% 0.00

Zeker op kot 17 16,0% 43 30,5% 23 26,4% 0.01

Interpretatie: De absolute getallen en percentages geven weer bij hoeveel respondenten de

variabele in de eerste kolom een invloed gehad hebben bij het kiezen van hun studentenstad.

9 De categorieën “eerder wel” en “helemaal wel” worden samen genomen om rekening te houden met

subjectieve percepties. Beide categorieën betekenen dat de variabele “een” invloed gehad heeft bij het kiezen van de studentenstad.

Nulhypothese: Er zijn geen verschillen tussen studenten uit Antwerpen, Gent en Leuven

Gebruikte test: Chikwadraattest (significantieniveau = 5%)

Resultaat χ²: p = 0.00 of 0.01 Significant verschil tussen de steden

Voorwaarden: Minimum expected count moet groter zijn dan 5

(Indien hieraan niet voldaan was zijn cellen samen genomen)

Bijlage 6

Bijlage 6: “Hoeveel procent van de respondenten wil blijven wonen in zijn

studentenstad?”

Antwerpen

Gent

Leuven

Absoluut % Absoluut % Absoluut %

“Ja, ik zou graag in mijn studentenstad blijven wonen” 37 34,6% 59 43,7% 12 14,0%

“Ik wil misschien in mijn studentenstad blijven wonen” 46 43,0% 51 37,8% 44 51,2%

“Ik wil niet in mijn studentenstad blijven wonen” 24 22,4% 25 18,5% 30 34,9%



Resultaat χ²: p = 0.00 Significant verschil tussen de steden

Cramer’s V: p = 0.00 Cramer’s V waarde = 0.18

Bijlage 7

Bijlage 7: “Wat ga je doen als je afgestudeerd bent?”

Descriptieve beschrijving aan de hand van frequenties

Figuur: “Wat wil je doen als je afgestudeerd bent?” y-as =aantal studenten in percentages

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Ja - binnen jaar Ja - later

Helemaal niet Misschien Ja (binnen jaar) Ja (later)

% % % %

Vaste job zoeken 7,5 20,0 52,8 19,7

Reizen 8,9 37,0 42,6 11,5

Sabatjaar 73,2 19,9 5,7 1,2

Verder studeren 27,1 51,2 17,6 4,1

Job zoeken in buitenland 35,8 43,2 7,4 13,6

Stage in buitenland 40,9 42,6 12,4 4,1

Stage in België 42,9 44,4 11,2 1,5

Registratie werkzoekende 27,4 34,2 33,9 4,5

Registratie als zelfstandige 59,3 31,8 3,6 5,3

Interimjobs doen 46,9 43,0 9,5 0,6

Zomerjob 25,7 45,3 28,4 0,6

Opstarten eigen zaak 59,8 26,3 2,7 11,2

Gezin starten 40,7 23,1 2,7 33,5

Trouwen 44,6 21,4 3,3 30,7

Bijlage 7

Significante verschillen bij het oprichten van een “eigen zaak” op basis van stad

Anwerpen

Gent

Leuven

Wil je een eigen zaak oprichten? Absoluut % Absoluut % Absoluut %

Helemaal niet 53 50% 83 61,5% 61 70,9%

Misschien 31 29,2% 37 27,4% 18 20,9%

Ja (binnen het jaar of later) 22 20,7% 15 11,1% 7 8,1%

Interpretatie: Het aantal studenten dat van plan is om binnen het jaar of later een eigen zaak te

beginnen verschilt significant tussen de studentensteden. Ongeveer één vijfde van de Antwerpse

studenten wil later een zaak beginnen terwijl dit in Gent maar 11% is en in Leuven slechts 8%.





Voorwaarden: Minimum expected count per cel moet groter zijn dan 5. Daarom zijn de

categorieën “ja, binnen het jaar” en “ja, maar later” samen genomen.

Bijlage 8

Bijlage 8: “Als je gaat solliciteren, in welke regio ga je dan solliciteren?”

Beschrijvende statistiek via frequenties:

Significante verschillen op basis van geslacht

Interpretatie van de percentages: 29% van de mannelijke respondenten is van plan om te gaan solliciteren waar ze gestudeerd hebben tegenover 40,3% van de vrouwelijke studenten.

Significante verschillen op basis van studentenstad

Antwerpen Gent Leuven

Absoluut % Absoluut % Absoluut %

Ik ga solliciteren in de regio waar ik studeer 24 22,2% 66 48,5% 27 31,0%

Interpretatie: Van de Antwerpse studenten gaat slechts 1 op 5 gaan solliciteren in de stad Antwerpen,

van de Gentste studenten gaat de helft solliciteren in Gent en in Leuven gaat 1 op 3 die daar

gestudeerd heeft er ook werk zoeken.

%

Ik ga niet solliciteren 3,8

Regio waar ik woon/domicilie 58,3

Waar ik studeer 35,0

Overal in België 22,4

In buitenland 28,3

In grote steden 38,2

Specifiek bedrijf 21,3

Mannen

Vrouwen

Absoluut % Absoluut %

Ik ga solliciteren in de regio waar ik studeer 47 29% 73 40,3%

Nulhypothese: Er zijn geen verschillen mannelijke en vrouwelijke studenten


Resultaat χ²: p = 0.03 Significant verschil tussen mannen en vrouwen


Voorwaarden: Minimum expected count per cel moet groter zijn dan 5: dit is voldaan.

Nulhypothese: Er zijn geen verschillen Antwerpse, Gentse en Leuvense studenten





Bijlage 9

Bijlage 9: “In welke mate bepalen volgende aspecten je woonplaats?”

Descriptieve verwerking via frequenties (in percentages)

Helemaal niet Eerder niet Eerder wel Helemaal wel ‘WEL’ een invloed10

% % % % %

Partner 4,3 7,3 44,6 43,7 88,3

Prijzen woningen 3,1 13,5 58,3 25,2 83,5

Gezelligheid centrum 3,1 17,5 60,6 18,8 79,4

Dicht wonen bij werk 1,5 19, 6 60,7 18,1 78,8

Best werk 3,1 18,8 62,5 15,7 78,2

Vrienden 5,2 21,1 53,8 19,9 73,7

Tuin bij woning 7,1 25,5 48,9 18,5 67,4

Familie 7,7 28,8 48,5 15 63,5

Open ruimte 5,2 37,8 48,9 8 56,9

Snelst werk 7,1 38,9 46,9 7,1 54

Sportmogelijkheden 10,2 37,2 44,3 8,4 52,7

Openbaar vervoer 12 38,3 42 7,7 49,7

Natuur 11,8 41,2 40,9 6,2 47,1

Culturele activiteiten 12,3 41,7 40,8 5,2 46

Uitgangsmogelijkheden 15,1 42,3 38,6 4 42,6

Veel parkeerplaatsen 15,4 45,7 33,3 5,6 38,9

Fiets- en voetpaden 19,1 48,9 28,6 3,4 32

Stad helpt bij job zoeken 20,9 55,7 21,2 2,2 23,4

Belastingen 25,6 55,9 15,4 3,1 18,5

Politieke situatie 36,8 52,1 10,4 0,6 11

Ander 79,6 9,9 6,6 3,9 10,5

Goedkoop logement 45,5 44 8,6 1,8 10,4

Interpretatie: De partner heeft bij 43,7% van de studenten een grote invloed bij het bepalen van de

woonplaats. Bij 4,3% van de studenten heeft de partner helemaal geen invloed bij het kiezen van een

woonplaats.

10

De kolommen ‘eerder wel en helemaal wel’ worden samen gekomen om tot de kolom ‘WEL een invloed’ te komen. In de thesis wordt altijd gesproken over de kolom ‘WEL een invloed’ tenzij specifiek vermeld is dat het om ‘eerder wel’ of ‘helemaal wel’ gaat.

Bijlage 9


Variabelen die invloed11 hebben bij het bepalen van de toekomstige woonplaats:

Mannen

Vrouwen

Sign. χ² Cramer’s V

Absoluut % Absoluut % P = Waarde =

Familie 82 53.2 125 72,7 0.00 0.24

Snel werk vinden 75 49.7 100 57,8 0.01 0.18

Sportmogelijkheden 87 58 83 48 0.01 0.19

Openbaar vervoer 62 40,5 100 57,8 0.01 0.20

Gezellig centrum 112 73,7 145 84,4 0.02 0.18

Prijzen van woningen 121 79,1 151 87,3 0.03 0.17

Interpretatie: Voor 53,2% van de mannen en voor 72,7% van de vrouwen bepaalt de familie (eerder

of helemaal wel) de toekomstige woonplaats.

Significante verschillen op basis van stad

Variabelen die invloed12 hebben bij het bepalen van de toekomstige woonplaats:

Antwerpen

Gent

Leuven Sign. χ² Cramer’s V

Absoluut % Absoluut % Absoluut % P = Waarde =

Familie 65 60.2 85 69.2 52 61.2 0.04 0.14

Tuin 78 72.2 74 60.2 59 70.2 0.01 0.17

Vrienden 73 67 104 84.9 57 67 0.00 0.18

Partner 93 85.4 107 87 81 95,3 0.02 0.16

11

We nemen de categorieën “eerder wel en helemaal wel” samen en komen zo tot het percentage studenten die zeggen dat de variabele een invloed heeft bij het bepalen van de woonplaats. 12

We nemen de categorieën “eerder wel en helemaal wel” samen en komen zo tot het percentage studenten die zeggen dat de variabele een invloed heeft bij het bepalen van de woonplaats.

Nulhypothese: Er zijn geen verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke respondenten


Resultaat χ²: Zie onderstaande tabel Significant: verschillen tussen mannen en vrouwen

Cramer’s V: Zie onderstaande tabel


Nulhypothese: Er zijn geen verschillen tussen Antwerpse, Leuvense en Gentse studenten


Resultaat χ²: Zie onderstaande tabel Significant: er zijn verschillen tussen de steden



Bijlage 10

Bijlage 10: Welk van volgende activiteiten zijn belangrijk bij het kiezen van

een woonplaats?


Helemaal niet Eerder niet Eerder wel

Helemaal wel ‘WEL’ een invloed13

% % % % %

Winkels 4,4 16,3 60,9 18,4 79,3

Groen 5,3 18,7 62,9 13,1 76

Openbaar vervoer 8,7 28 46,1 17,1 63,2

Uitgangsmogelijkheden 8,1 30 48,8 13,1 61,9

Open terrein 6,3 33,9 51,4 8,5 59,9

Zwembad 11,3 32,5 45,3 10,9 56,2

Cinema 12,5 36,1 40,1 11,3 51,4

Buiten sporten 11,6 38,1 40,9 9,4 50,3

Sporthal 12,2 38,8 40,9 8,1 49

Bibliotheek 14,3 42,1 38 5,6 43,6

Concertzaal 19,3 49,2 26,5 5 31,5

Jeugdbeweging 29,7 39,1 24,1 7,2 31,3

Academie 21,9 51,9 23,1 3,1 26,2

Jeugdhuis 30,6 48,4 17,5 3,4 20,9

Interpretatie: Winkels zijn voor 60,9% van de ondervraagde studenten belangrijk en voor 18,4% zelfst

heel belangrijk bij het kiezen van een toekomstige woonplaats.

13


Bijlage 11

Bijlage 11: Welk van volgende initiatieven zou je aanspreken?


Zeker niet Eerder niet Eerder wel Zeker wel ‘WEL’ een invloed14

% % % % %

Goedkoper woningaanbod 2,9 11,7 61 24,4 85,4

Gratis parkeerplaats 8,1 20,1 47,1 24,7 71,8

Fiscale voordelen 8,8 26,4 53,4 11,4 64,8

Kortingskaart openbaar vervoer 11,1 31,5 46,2 11,1 57,3

Gratis wifi op openbare plaatsen 16,3 33 35,3 15,4 50,7

Kortingskaart sportactiviteiten 12,4 41,2 36,3 10,1 46,4

Begeleiding starten eigen zaak 23,9 36,6 34,3 5,2 39,5

Hulp bij zoeken job 16,6 45,6 34,9 2,9 37,8

Fietsenverhuur en -herstel 19,6 43,5 30,1 6,9 37

Kortingsk. cult. Evenementen 17,5 48,7 29,2 4,5 33,7

Shoppingzondagen 25,3 41,2 24,7 8,8 33,5

Working parties 16,7 54,5 25,1 3,7 28,8

Gids fiets- en wandelroutes 28,4 54,6 15,7 1,3 17

Ander

Buurtfeesten (1)

Goedkope en gezonde eetgelegenheden (1)

Indoorsurfpool (1)

Scholen (1)

Straatperformances (1)

Interpretatie: Een goedkoper woningaanbod spreekt ongeveer 85 % van de respondenten aan.

14


Bijlage 11


Initiatieven die aanspreken15 bij het bepalen van de toekomstige woonplaats:

Mannen

Vrouwen

Sign. χ² Cramer’s V

Absoluut % Absoluut % P = Waarde =

Goedkoper woningaanbod 114 80.3% 149 89,7% 0.00 0.20

Shoppingzondagen 27 19% 76 45,7% 0.00 0.30

Interpretatie: Shoppingzondagen invoeren is een initiatief dat 45,7% van de vrouwelijke

respondenten aanspreekt.

Significante verschillen op basis van stad

Initiatieven die aanspreken16 bij bepalen toekomstige woonplaats:

Antwerpen

Gent

Leuven Sign. χ² Cramer’s V

Absoluut % Absoluut % Absoluut % P = Waarde =

Sportactiviteiten 34 33,3% 68 58,1% 34 43,1% 0.01 0.18

Interpretatie: Het initiatief ‘sportactiviteiten’ spreekt aan bij bijna 60% van de Gentste respondenten,

terwijl dit slechts bij 43,1% van de Leuvense en een derde van de Antwerpse respondenten zo is.

15

We nemen de categorieën “eerder wel en helemaal wel” samen en komen zo tot het percentage studenten die zeggen dat de variabele een invloed heeft bij het bepalen van de woonplaats. 16

We nemen de categorieën “eerder wel en helemaal wel” samen en komen zo tot het percentage studenten die zeggen dat de variabele een invloed heeft bij het bepalen van de woonplaats.

Nulhypothese: Er zijn geen verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke respondenten


Resultaat χ²: Zie onderstaande tabel Significant: verschillen tussen mannen en vrouwen



Nulhypothese: Er zijn geen verschillen tussen Antwerpse, Leuvense en Gentse studenten


Resultaat χ²: Zie onderstaande tabel Significant: er zijn verschillen tussen de steden



Bijlage 12

Bijlage 12 : Samenvatting van responspercentages per studentenstad

1. Descriptives

Antwerpen Gent Leuven

Absoluut Percentages Absoluut Percentages Absoluut Percentages Aantal

respondenten? 111 100% 151 100% 90 100%

Aantal mannelijke respondenten?

69 62,2% 51 33,8% 50 55,6%

Aantal vrouwelijke respondenten?

42 37,8% 100 66,2% 40 44,4%

Aantal kot-studenten?

46 46,9%17 94 80,3% 54 68,4%

Aantal niet-kotstudenten?

52 53,1% 23 19,7% 25 31,6%

2. Hoe hebt u uw studentenstad gekozen?

1. Invloed van ouders

Crosstab

Hoe hebt u uw studentenstad gekozen?

Invloed van ouders

Total Helemaal niet Eerder niet Eerder wel Helemaal wel

In welke stad studeert u?

Antwerpen Count 55 23 21 6 105

% within In welke stad studeert u?

52,4% 21,9% 20,0% 5,7% 100,0%

Gent Count 71 37 25 8 141


50,4% 26,2% 17,7% 5,7% 100,0%

Leuven Count 34 30 21 2 87


39,1% 34,5% 24,1% 2,3% 100,0%

Total Count 160 90 67 16 333


48,0% 27,0% 20,1% 4,8% 100,0%

17

Het totale aantal koten niet-kot studenten is kleiner dan het totaal aantal respondenten in Leuven omdat niet elke respondent de vraag over het budget ingevuld heeft.

Bijlage 12

2. Omwille van vrienden


Omwille van vrienden





57,1% 20,0% 20,0% 2,9% 100,0%

Gent Count 15 27 78 21 141


10,6% 19,1% 55,3% 14,9% 100,0%



31,0% 20,7% 37,9% 10,3% 100,0%

Total Count 102 66 132 33 333


30,6% 19,8% 39,6% 9,9% 100,0%

3. Omwille van lief/partner


Omwille van lief/partner





79,8% 14,4% 3,8% 1,9% 100,0%

Gent Count 102 22 14 3 141


72,3% 15,6% 9,9% 2,1% 100,0%



79,1% 14,0% 4,7% 2,3% 100,0%

Total Count 253 49 22 7 331


76,4% 14,8% 6,6% 2,1% 100,0%

Bijlage 12

4. Interesse vanop SID-in beurs


Interesse vanop SID-in beurs





47,6% 12,6% 35,0% 4,9% 100,0%

Gent Count 76 29 29 7 141


53,9% 20,6% 20,6% 5,0% 100,0%



43,0% 29,1% 23,3% 4,7% 100,0%

Total Count 162 67 85 16 330

% 49,1% 20,3% 25,8% 4,8% 100,0%

5. Imago van de stad


Imago van de stad





23,8% 26,7% 37,1% 12,4% 100,0%

Gent Count 11 12 79 39 141


7,8% 8,5% 56,0% 27,7% 100,0%



10,3% 11,5% 55,2% 23,0% 100,0%

Total Count 45 50 166 72 333

% 13,5% 15,0% 49,8% 21,6% 100,0%

6. Naambekendheid universiteit/hogeschool


Naambekendheid universiteit/hogeschool





17,9% 26,4% 43,4% 12,3% 100,0%

Gent Count 12 15 75 39 141


8,5% 10,6% 53,2% 27,7% 100,0%



2,3% 9,2% 48,3% 40,2% 100,0%

Total Count 33 51 163 87 334

% 9,9% 15,3% 48,8% 26,0% 100,0%

Bijlage 12

7. Geografisch dichtste universiteit/hogeschool


Geografisch dichtste universiteit/hogeschool





32,4% 12,4% 17,1% 38,1% 100,0%

Gent Count 24 18 37 62 141


17,0% 12,8% 26,2% 44,0% 100,0%



32,2% 19,5% 24,1% 24,1% 100,0%

Total Count 86 48 76 123 333

% 25,8% 14,4% 22,8% 36,9% 100,0%

8. Grootte van de stad


Grootte van de stad





34,9% 26,4% 26,4% 12,3% 100,0%

Gent Count 36 54 41 10 141


25,5% 38,3% 29,1% 7,1% 100,0%



28,7% 43,7% 20,7% 6,9% 100,0%

Total Count 98 120 87 29 334

% 29,3% 35,9% 26,0% 8,7% 100,0%

9. Voorzieningen van de stad


Voorzieningen van de stad





27,6% 23,8% 39,0% 9,5% 100,0%

Gent Count 27 46 53 15 141


19,1% 32,6% 37,6% 10,6% 100,0%



23,3% 27,9% 44,2% 4,7% 100,0%

Total Count 76 95 132 29 332

% 22,9% 28,6% 39,8% 8,7% 100,0%

Bijlage 12

10. Studierichting was enkel mogelijk in de stad


Studierichting was enkel mogelijk in die stad





26,6% 13,8% 16,5% 43,1% 100,0%

Gent Count 96 21 14 10 141


68,1% 14,9% 9,9% 7,1% 100,0%



59,8% 17,2% 13,8% 9,2% 100,0%

Total Count 177 51 44 65 337

% 52,5% 15,1% 13,1% 19,3% 100,0%

11. Om ver van ouders te zitten


Om ver van ouders te zitten





64,8% 26,7% 6,7% 1,9% 100,0%

Gent Count 88 39 11 3 141


62,4% 27,7% 7,8% 2,1% 100,0%



63,2% 27,6% 6,9% 2,3% 100,0%

Total Count 211 91 24 7 333

% 63,4% 27,3% 7,2% 2,1% 100,0%

12. Zeker op kot te kunnen


Om zeker op kot te kunnen





68,9% 15,1% 11,3% 4,7% 100,0%

Gent Count 60 38 29 14 141


42,6% 27,0% 20,6% 9,9% 100,0%



46,0% 27,6% 17,2% 9,2% 100,0%

Total Count 173 78 56 27 334

% 51,8% 23,4% 16,8% 8,1% 100,0%

Bijlage 12

13. Kwaliteit van de opleiding


Kwaliteit van de opleiding





5,6% 8,4% 53,3% 32,7% 100,0%

Gent Count 8 20 77 36 141


5,7% 14,2% 54,6% 25,5% 100,0%



5,7% 9,2% 39,1% 46,0% 100,0%

Total Count 19 37 168 111 335

%

5,7% 11,0% 50,1% 33,1% 100,0%

3. Wat wil je doen als je afgestudeerd bent?

1. Een zomerjob

Een zomerjob

Total Helemaal niet Misschien Ja (binnen het jaar) Ja (maar later)




32,3% 50,5% 16,2% 1,0% 100,0%

Gent Count 23 51 60 1 135


17,0% 37,8% 44,4% ,7% 100,0%



32,6% 53,5% 14,0% ,0% 100,0%

Total Count 83 147 88 2 320


25,9% 45,9% 27,5% ,6% 100,0%

Bijlage 12

2. Een vaste job zoeken

Een vaste job zoeken

Total Helemaal niet Misschien Ja (binnen het

jaar) Ja (maar later)




5,8% 17,5% 58,3% 18,4% 100,0%

Gent Count 14 30 69 22 135


10,4% 22,2% 51,1% 16,3% 100,0%



4,7% 20,9% 50,0% 24,4% 100,0%

Total Count 24 66 172 62 324

% 7,4% 20,4% 53,1% 19,1% 100,0%

3. Reizen

Reizen

Total Helemaal niet Misschien Ja (binnen het

jaar) Ja (maar later)




5,7% 35,8% 41,5% 17,0% 100,0%

Gent Count 16 44 62 13 135


11,9% 32,6% 45,9% 9,6% 100,0%



9,3% 45,3% 38,4% 7,0% 100,0%

Total Count 30 121 139 37 327

% 9,2% 37,0% 42,5% 11,3% 100,0%

4. Een sabbatjaar houden

Een sabbatjaar houden





71,2% 23,1% 3,8% 1,9% 100,0%

Gent Count 96 28 9 2 135


71,1% 20,7% 6,7% 1,5% 100,0%



79,1% 16,3% 4,7% ,0% 100,0%

Total Count 238 66 17 4 325

% 73,2% 20,3% 5,2% 1,2% 100,0%

Bijlage 12

5. Verder studeren

Verder studeren





26,9% 58,3% 12,0% 2,8% 100,0%

Gent Count 37 65 30 3 135


27,4% 48,1% 22,2% 2,2% 100,0%



27,9% 44,2% 18,6% 9,3% 100,0%

Total Count 90 166 59 14 329

% 27,4% 50,5% 17,9% 4,3% 100,0%

6. Een job zoeken in het buitenland

Een job zoeken in het buitenland

Total Helemaal niet Misschien Ja (binnen het jaar)

Ja (maar later)




27,1% 47,7% 7,5% 17,8% 100,0%

Gent Count 52 55 13 15 135


38,5% 40,7% 9,6% 11,1% 100,0%



41,2% 43,5% 2,4% 12,9% 100,0%

Total Count 116 143 23 45 327

% 35,5% 43,7% 7,0% 13,8% 100,0%

7. Stage doen in het buitenland

Stage doen in het buitenland





25,0% 52,8% 15,7% 6,5% 100,0%

Gent Count 68 43 20 4 135


50,4% 31,9% 14,8% 3,0% 100,0%



43,0% 48,8% 4,7% 3,5% 100,0%

Total Count 132 142 41 14 329

% 40,1% 43,2% 12,5% 4,3% 100,0%

Bijlage 12

8. Stage doen in België

Stage doen in België


Ja (maar later)




34,9% 56,6% 8,5% ,0% 100,0%

Gent Count 74 48 11 2 135


54,8% 35,6% 8,1% 1,5% 100,0%



34,9% 43,0% 18,6% 3,5% 100,0%

Total Count 141 145 36 5 327

% 43,1% 44,3% 11,0% 1,5% 100,0%

9. Registratie als werkzoekende

Registratie als werkzoekende


Ja (maar later)




24,0% 33,7% 40,4% 1,9% 100,0%

Gent Count 38 46 44 7 135


28,1% 34,1% 32,6% 5,2% 100,0%



31,4% 36,0% 25,6% 7,0% 100,0%

Total Count 90 112 108 15 325


27,7% 34,5% 33,2% 4,6% 100,0%

10. Registratie als zelfstandige

Registratie als zelfstandige


Ja (maar later)




51,4% 35,2% 5,7% 7,6% 100,0%

Gent Count 86 40 2 7 135


63,7% 29,6% 1,5% 5,2% 100,0%



65,1% 30,2% 2,3% 2,3% 100,0%

Total Count 196 103 10 17 326

% 60,1% 31,6% 3,1% 5,2% 100,0%

Bijlage 12

11. Opstarten eigen zaak

Opstarten eigen zaak


Ja (maar later)




50,0% 29,2% 4,7% 16,0% 100,0%

Gent Count 83 37 0 15 135


61,5% 27,4% ,0% 11,1% 100,0%



70,9% 20,9% 2,3% 5,8% 100,0%

Total Count 197 86 7 37 327

% 60,2% 26,3% 2,1% 11,3% 100,0%

12. Interimjobs doen

Interimjobs doen


Ja (maar later)




53,8% 34,9% 9,4% 1,9% 100,0%

Gent Count 56 63 16 0 135


41,5% 46,7% 11,9% ,0% 100,0%



49,4% 44,7% 5,9% ,0% 100,0%

Total Count 155 138 31 2 326

%

47,5% 42,3% 9,5% ,6% 100,0%

13. Een gezin starten

Een gezin starten


Ja (maar later)

In welke stad studeert u? Antwerpen Count 40 28 6 31 105


38,1% 26,7% 5,7% 29,5% 100,0%

Gent Count 66 30 1 38 135


48,9% 22,2% ,7% 28,1% 100,0%



32,6% 18,6% 1,2% 47,7% 100,0%

Total Count 134 74 8 110 326

% 41,1% 22,7% 2,5% 33,7% 100,0%

Bijlage 12

14. Trouwen

Trouwen


Ja (maar later)




40,4% 23,1% 6,7% 29,8% 100,0%

Gent Count 75 26 1 33 135


55,6% 19,3% ,7% 24,4% 100,0%



33,7% 22,1% 1,2% 43,0% 100,0%

Total Count 146 69 9 101 325

% 44,9% 21,2% 2,8% 31,1% 100,0%

4. Als je gaat solliciteren, in welke regio wil je dan solliciteren?

1. Ik ga niet solliciteren

Niet solliciteren

Total Ja Neen

In welke stad studeert u? Antwerpen Count 3 105 108


2,8% 97,2% 100,0%

Gent Count 7 129 136


5,1% 94,9% 100,0%

Leuven Count 2 84 86


2,3% 97,7% 100,0%

Total Count 12 318 330

% 3,6% 96,4% 100,0%

2. Regio waar ik woon/domicilie

Solliciteren2

Total Ja Neen



52,8% 47,2% 100,0%



62,5% 37,5% 100,0%



60,5% 39,5% 100,0%


% 58,8% 41,2% 100,0%

Bijlage 12

3. Regio waar ik studeer

Regio waar ik studeer

Total Ja Neen



22,2% 77,8% 100,0%



48,5% 51,5% 100,0%



31,4% 68,6% 100,0%


% 35,5% 64,5% 100,0%

4. Overal in België

Overal in België

Total Ja Neen



26,9% 73,1% 100,0%



16,9% 83,1% 100,0%



25,6% 74,4% 100,0%



22,4% 77,6% 100,0%

5. In het buitenland

Buitenland

Total Ja Neen



32,4% 67,6% 100,0%



29,4% 70,6% 100,0%



23,3% 76,7% 100,0%



28,8% 71,2% 100,0%

Bijlage 12

6. In grote steden

In grote steden

Total Ja Neen



33,3% 66,7% 100,0%



41,2% 58,8% 100,0%



38,4% 61,6% 100,0%


% 37,9% 62,1% 100,0%

7. Ik solliciteer voor een specifiek bedrijf

Specifiek bedrijf

Total Ja Neen



21,3% 78,7% 100,0%



23,5% 76,5% 100,0%



18,6% 81,4% 100,0%


% 21,5% 78,5% 100,0%

5. In welke mate bepalen volgende aspecten je woonplaats?

1. Vrienden

Crosstab

Vrienden

Total Zeker niet Eerder niet Eerder wel Zeker wel




7,3% 25,7% 53,2% 13,8% 100,0%

Gent Count 1 18 68 36 123


,8% 14,6% 55,3% 29,3% 100,0%



9,4% 23,5% 52,9% 14,1% 100,0%

Total Count 17 66 171 63 317

% 5,4% 20,8% 53,9% 19,9% 100,0%

Bijlage 12

2. Familie

Familie





13,0% 26,9% 47,2% 13,0% 100,0%

Gent Count 7 31 58 27 123


5,7% 25,2% 47,2% 22,0% 100,0%



4,7% 34,1% 51,8% 9,4% 100,0%

Total Count 25 89 153 49 316

% 7,9% 28,2% 48,4% 15,5% 100,0%

3. Partner

Partner





5,5% 9,2% 50,5% 34,9% 100,0%

Gent Count 5 11 41 66 123


4,1% 8,9% 33,3% 53,7% 100,0%



3,5% 1,2% 50,6% 44,7% 100,0%

Total Count 14 22 139 142 317

% 4,4% 6,9% 43,8% 44,8% 100,0%

4. Waar ik snelst werk vind

Waar ik snelst werk vind





4,7% 41,5% 50,0% 3,8% 100,0%

Gent Count 10 50 52 11 123


8,1% 40,7% 42,3% 8,9% 100,0%



9,4% 35,3% 45,9% 9,4% 100,0%

Total Count 23 124 144 23 314

% 7,3% 39,5% 45,9% 7,3% 100,0%

Bijlage 12

5. Waar ik beste werk vind

Waar ik beste werk vind





1,9% 15,7% 69,4% 13,0% 100,0%

Gent Count 4 30 64 25 123


3,3% 24,4% 52,0% 20,3% 100,0%



4,8% 15,5% 66,7% 13,1% 100,0%

Total Count 10 60 195 50 315


3,2% 19,0% 61,9% 15,9% 100,0%

6. Waar de stad me helpt een job te vinden

Waar de stad me helpt een job te zoeken





18,5% 58,3% 20,4% 2,8% 100,0%

Gent Count 30 66 24 3 123


24,4% 53,7% 19,5% 2,4% 100,0%



20,2% 57,1% 21,4% 1,2% 100,0%

Total Count 67 177 64 7 315


21,3% 56,2% 20,3% 2,2% 100,0%

7. Belastingen Crosstab

Belastingen





21,7% 56,6% 15,1% 6,6% 100,0%

Gent Count 37 68 16 2 123


30,1% 55,3% 13,0% 1,6% 100,0%



24,7% 56,5% 17,6% 1,2% 100,0%

Total Count 81 176 47 10 314


25,8% 56,1% 15,0% 3,2% 100,0%

Bijlage 12

8. Uitgangsmogelijkheden






15,0% 38,3% 41,1% 5,6% 100,0%

Gent Count 19 54 45 5 123


15,4% 43,9% 36,6% 4,1% 100,0%



16,7% 45,2% 35,7% 2,4% 100,0%

Total Count 49 133 119 13 314


15,6% 42,4% 37,9% 4,1% 100,0%

9. Natuur

Natuur





12,3% 35,8% 44,3% 7,5% 100,0%

Gent Count 16 50 50 7 123


13,0% 40,7% 40,7% 5,7% 100,0%



9,5% 44,0% 40,5% 6,0% 100,0%

Total Count 37 125 131 20 313


11,8% 39,9% 41,9% 6,4% 100,0%

10. Sportmogelijkheden

Sportmogelijkheden





13,1% 38,3% 43,9% 4,7% 100,0%

Gent Count 11 44 54 14 123


8,9% 35,8% 43,9% 11,4% 100,0%



9,6% 38,6% 43,4% 8,4% 100,0%

Total Count 33 117 137 26 313


10,5% 37,4% 43,8% 8,3% 100,0%

Bijlage 12

11. Gezelligheid centrum

Gezelligheid van centrum





3,7% 21,3% 58,3% 16,7% 100,0%

Gent Count 4 18 74 27 123


3,3% 14,6% 60,2% 22,0% 100,0%



2,4% 19,0% 64,3% 14,3% 100,0%

Total Count 10 57 191 57 315


3,2% 18,1% 60,6% 18,1% 100,0%

12. Open ruimte

Open ruimte





6,5% 36,1% 48,1% 9,3% 100,0%

Gent Count 8 50 59 6 123


6,5% 40,7% 48,0% 4,9% 100,0%



2,4% 35,7% 50,0% 11,9% 100,0%

Total Count 17 119 153 26 315


5,4% 37,8% 48,6% 8,3% 100,0%

13. Culturele activiteiten

Culturele activiteiten





11,9% 39,4% 44,0% 4,6% 100,0%

Gent Count 14 53 51 5 123


11,4% 43,1% 41,5% 4,1% 100,0%



14,3% 44,0% 34,5% 7,1% 100,0%

Total Count 39 133 128 16 316


12,3% 42,1% 40,5% 5,1% 100,0%

Bijlage 12

14. Prijzen woningen

Prijzen van woningen





4,6% 11,9% 58,7% 24,8% 100,0%

Gent Count 5 23 69 26 123


4,1% 18,7% 56,1% 21,1% 100,0%



,0% 9,5% 58,3% 32,1% 100,0%

Total Count 10 44 182 80 316


3,2% 13,9% 57,6% 25,3% 100,0%

15. Dicht wonen bij werk

Dicht wonen bij werk





2,8% 18,3% 59,6% 19,3% 100,0%

Gent Count 1 25 73 24 123


,8% 20,3% 59,3% 19,5% 100,0%



1,2% 19,0% 65,5% 14,3% 100,0%

Total Count 5 61 193 57 316


1,6% 19,3% 61,1% 18,0% 100,0%

16. Fiets- en voetpaden

Fiets- en voetpaden





20,4% 48,1% 24,1% 7,4% 100,0%

Gent Count 24 65 33 1 123


19,5% 52,8% 26,8% ,8% 100,0%



19,0% 42,9% 35,7% 2,4% 100,0%

Total Count 62 153 89 11 315


19,7% 48,6% 28,3% 3,5% 100,0%

Bijlage 12

17. Openbaar vervoer

Openbaar vervoer





9,2% 37,6% 44,0% 9,2% 100,0%

Gent Count 22 45 50 6 123


17,9% 36,6% 40,7% 4,9% 100,0%



8,3% 39,3% 41,7% 10,7% 100,0%

Total Count 39 119 133 25 316


12,3% 37,7% 42,1% 7,9% 100,0%

18. Veel parkeerplaatsen

Veel parkeerplaatsen





16,8% 49,5% 28,0% 5,6% 100,0%

Gent Count 23 53 42 5 123


18,7% 43,1% 34,1% 4,1% 100,0%



10,7% 46,4% 34,5% 8,3% 100,0%

Total Count 50 145 101 18 314


15,9% 46,2% 32,2% 5,7% 100,0%

19. Aanwezigheid van tuin bij woning

Aanwezigheid van tuin bij woning





12,0% 15,7% 53,7% 18,5% 100,0%

Gent Count 7 42 58 16 123


5,7% 34,1% 47,2% 13,0% 100,0%



3,6% 26,2% 44,0% 26,2% 100,0%

Total Count 23 81 153 58 315


7,3% 25,7% 48,6% 18,4% 100,0%

Bijlage 12

20. Politieke situatie in stad/gemeente

Politieke situatie in stad/gemeente





32,1% 52,3% 14,7% ,9% 100,0%

Gent Count 54 60 8 1 123


43,9% 48,8% 6,5% ,8% 100,0%



35,7% 54,8% 9,5% ,0% 100,0%

Total Count 119 163 32 2 316


37,7% 51,6% 10,1% ,6% 100,0%

21. Goedkoop logement bij familie

Goedkoop logement bij familie





44,4% 42,6% 10,2% 2,8% 100,0%

Gent Count 57 54 11 1 123


46,3% 43,9% 8,9% ,8% 100,0%



50,0% 41,7% 6,0% 2,4% 100,0%

Total Count 147 135 27 6 315


46,7% 42,9% 8,6% 1,9% 100,0%

Bijlage 12

6. Welke van de volgende activiteiten zijn belangrijk bij het kiezen van een woonplaats?

1. Buiten sporten

Buiten sporten (basketplein, grasveld)





13,0% 34,3% 45,4% 7,4% 100,0%

Gent Count 13 46 49 13 121


10,7% 38,0% 40,5% 10,7% 100,0%



12,2% 42,7% 34,1% 11,0% 100,0%

Total Count 37 118 126 30 311


11,9% 37,9% 40,5% 9,6% 100,0%

2. Sporthal

Sporthal

Total Helemaal

niet Eerder niet Eerder wel Helemaal wel




17,6% 44,4% 36,1% 1,9% 100,0%

Gent Count 13 41 52 15 121


10,7% 33,9% 43,0% 12,4% 100,0%



8,5% 36,6% 45,1% 9,8% 100,0%

Total Count 39 119 128 25 311


12,5% 38,3% 41,2% 8,0% 100,0%

3. Bibliotheek

Bibliotheek





17,4% 44,0% 33,0% 5,5% 100,0%

Gent Count 22 47 46 6 121


18,2% 38,8% 38,0% 5,0% 100,0%



6,1% 45,1% 42,7% 6,1% 100,0%

Total Count 46 132 117 17 312


14,7% 42,3% 37,5% 5,4% 100,0%

Bijlage 12

4. Academie (dans, muziek)

Academie (muziek/dans)

Total Helemaal

niet Eerder niet Eerder wel Helemaal

wel




28,7% 42,6% 25,0% 3,7% 100,0%

Gent Count 27 70 21 3 121


22,3% 57,9% 17,4% 2,5% 100,0%



13,4% 52,4% 30,5% 3,7% 100,0%

Total Count 69 159 73 10 311


22,2% 51,1% 23,5% 3,2% 100,0%

5. Openbaar vervoer

Openbaar vervoer

Total Helemaal


wel




10,1% 27,5% 45,0% 17,4% 100,0%

Gent Count 13 30 60 18 121


10,7% 24,8% 49,6% 14,9% 100,0%



4,9% 32,9% 40,2% 22,0% 100,0%

Total Count 28 87 142 55 312


9,0% 27,9% 45,5% 17,6% 100,0%

6. Jeugdbeweging

Jeugdbeweging

Total Helemaal


wel




35,2% 33,3% 23,1% 8,3% 100,0%

Gent Count 33 49 35 4 121


27,3% 40,5% 28,9% 3,3% 100,0%



28,0% 42,7% 18,3% 11,0% 100,0%

Total Count 94 120 75 22 311


30,2% 38,6% 24,1% 7,1% 100,0%

Bijlage 12

7. Groen

Groen

Total Helemaal


wel




5,5% 18,3% 59,6% 16,5% 100,0%

Gent Count 7 22 83 9 121


5,8% 18,2% 68,6% 7,4% 100,0%



3,7% 17,1% 61,0% 18,3% 100,0%

Total Count 16 56 198 42 312


5,1% 17,9% 63,5% 13,5% 100,0%

8. Open terrein

Open terrein

Total Helemaal


wel




6,5% 24,1% 57,4% 12,0% 100,0%

Gent Count 9 42 65 5 121


7,4% 34,7% 53,7% 4,1% 100,0%



4,9% 40,7% 43,2% 11,1% 100,0%

Total Count 20 101 162 27 310


6,5% 32,6% 52,3% 8,7% 100,0%

9. Concertzaal

Concertzaal

Total Helemaal


wel




22,0% 46,8% 25,7% 5,5% 100,0%

Gent Count 25 60 34 2 121


20,7% 49,6% 28,1% 1,7% 100,0%



15,9% 48,8% 25,6% 9,8% 100,0%

Total Count 62 151 83 16 312


19,9% 48,4% 26,6% 5,1% 100,0%

Bijlage 12

10. Zwembad

Zwembad

Total Helemaal


wel




13,0% 36,1% 42,6% 8,3% 100,0%

Gent Count 13 33 57 18 121


10,7% 27,3% 47,1% 14,9% 100,0%



11,0% 36,6% 45,1% 7,3% 100,0%

Total Count 36 102 140 33 311


11,6% 32,8% 45,0% 10,6% 100,0%

11. Uitgangsmogelijkheden


Total Helemaal


wel




10,1% 27,5% 50,5% 11,9% 100,0%

Gent Count 11 35 56 19 121


9,1% 28,9% 46,3% 15,7% 100,0%



4,9% 34,6% 50,6% 9,9% 100,0%

Total Count 26 93 152 40 311


8,4% 29,9% 48,9% 12,9% 100,0%

12. Jeugdhuis

Jeugdhuis

Total Helemaal


wel




30,6% 46,3% 20,4% 2,8% 100,0%

Gent Count 36 61 22 2 121


29,8% 50,4% 18,2% 1,7% 100,0%



35,4% 45,1% 12,2% 7,3% 100,0%

Total Count 98 148 54 11 311


31,5% 47,6% 17,4% 3,5% 100,0%

Bijlage 12

13. Winkels

Winkels

Total Helemaal


wel




3,7% 17,6% 62,0% 16,7% 100,0%

Gent Count 5 13 76 27 121


4,1% 10,7% 62,8% 22,3% 100,0%



6,1% 20,7% 58,5% 14,6% 100,0%

Total Count 14 49 191 57 311


4,5% 15,8% 61,4% 18,3% 100,0%

14. Cinema

Cinema

Total Helemaal


wel




13,9% 36,1% 38,9% 11,1% 100,0%

Gent Count 16 43 47 15 121


13,2% 35,5% 38,8% 12,4% 100,0%



11,1% 37,0% 42,0% 9,9% 100,0%

Total Count 40 112 123 35 310


12,9% 36,1% 39,7% 11,3% 100,0%

7. Welk van volgende initiatieven zou je aanspreken?

1. Fiscale voordelen

Fiscale voordelen





10,7% 25,2% 57,3% 6,8% 100,0%

Gent Count 9 33 56 19 117


7,7% 28,2% 47,9% 16,2% 100,0%



8,9% 25,3% 54,4% 11,4% 100,0%

Total Count 27 79 158 35 299


9,0% 26,4% 52,8% 11,7% 100,0%

Bijlage 12

2. Goedkoper woningaanbod

Goedkoper woningaanbod





2,9% 10,6% 68,3% 18,3% 100,0%

Gent Count 5 13 63 36 117


4,3% 11,1% 53,8% 30,8% 100,0%



1,3% 15,2% 59,5% 24,1% 100,0%

Total Count 9 36 181 74 300


3,0% 12,0% 60,3% 24,7% 100,0%

3. Working parties

Working parties





16,7% 54,2% 27,1% 2,1% 100,0%

Gent Count 15 68 27 7 117


12,8% 58,1% 23,1% 6,0% 100,0%



24,4% 48,7% 25,6% 1,3% 100,0%

Total Count 50 158 73 10 291


17,2% 54,3% 25,1% 3,4% 100,0%

4. Kortingskaart culturele evenementen

Kortingskaart voor culturele evenementen





18,3% 50,0% 29,8% 1,9% 100,0%

Gent Count 19 57 33 8 117


16,2% 48,7% 28,2% 6,8% 100,0%



20,3% 46,8% 27,8% 5,1% 100,0%

Total Count 54 146 86 14 300


18,0% 48,7% 28,7% 4,7% 100,0%

Bijlage 12

5. Kortingskaart sportactiviteiten

Kortingskaart voor sportactiviteiten





14,7% 52,0% 30,4% 2,9% 100,0%

Gent Count 12 37 49 19 117


10,3% 31,6% 41,9% 16,2% 100,0%



13,9% 43,0% 34,2% 8,9% 100,0%

Total Count 38 124 107 29 298


12,8% 41,6% 35,9% 9,7% 100,0%

6. Kortingskaart openbaar vervoer

Kortingskaart voor openbaar vervoer





11,9% 42,6% 37,6% 7,9% 100,0%

Gent Count 14 26 60 17 117


12,0% 22,2% 51,3% 14,5% 100,0%



10,1% 30,4% 49,4% 10,1% 100,0%

Total Count 34 93 137 33 297


11,4% 31,3% 46,1% 11,1% 100,0%

7. Gids met fiets- en wandelroutes

Gids met fiets- en wandelroutes





31,4% 50,0% 14,7% 3,9% 100,0%

Gent Count 34 65 18 0 117


29,1% 55,6% 15,4% ,0% 100,0%



26,6% 57,0% 16,5% ,0% 100,0%

Total Count 87 161 46 4 298


29,2% 54,0% 15,4% 1,3% 100,0%

Bijlage 12

8. Hulp bij het zoeken naar een job

Hulp bij zoeken naar een job





17,5% 43,7% 37,9% 1,0% 100,0%

Gent Count 19 55 38 5 117


16,2% 47,0% 32,5% 4,3% 100,0%



17,7% 43,0% 35,4% 3,8% 100,0%

Total Count 51 134 105 9 299


17,1% 44,8% 35,1% 3,0% 100,0%

9. Begeleiding bij starten eigen zaak

Begeleiding bij starten eigen zaak





18,6% 37,3% 41,2% 2,9% 100,0%

Gent Count 26 45 37 9 117


22,2% 38,5% 31,6% 7,7% 100,0%



35,4% 30,4% 29,1% 5,1% 100,0%

Total Count 73 107 102 16 298


24,5% 35,9% 34,2% 5,4% 100,0%

10. Shoppingzondagen

Shoppingzondagen





26,9% 42,3% 18,3% 12,5% 100,0%

Gent Count 28 46 33 10 117


23,9% 39,3% 28,2% 8,5% 100,0%



26,6% 43,0% 26,6% 3,8% 100,0%

Total Count 77 124 73 26 300


25,7% 41,3% 24,3% 8,7% 100,0%

Bijlage 12

11. Gratis WI-FI op openbare plaatsen

Gratis wifi op openbare plaatsen





18,6% 31,4% 31,4% 18,6% 100,0%

Gent Count 17 40 42 18 117


14,5% 34,2% 35,9% 15,4% 100,0%



16,5% 34,2% 36,7% 12,7% 100,0%

Total Count 49 99 103 47 298


16,4% 33,2% 34,6% 15,8% 100,0%

12. Gratis parkeerplaats

Gratis parkeerplaats





12,5% 21,2% 42,3% 24,0% 100,0%

Gent Count 7 22 55 33 117


6,0% 18,8% 47,0% 28,2% 100,0%



6,3% 21,5% 51,9% 20,3% 100,0%

Total Count 25 61 140 74 300


8,3% 20,3% 46,7% 24,7% 100,0%

13. Fietsenverhuur en –herstel

Fietsenverhuur en - herstel





21,4% 44,7% 25,2% 8,7% 100,0%

Gent Count 20 55 34 8 117


17,1% 47,0% 29,1% 6,8% 100,0%



23,1% 35,9% 35,9% 5,1% 100,0%

Total Count 60 129 88 21 298


20,1% 43,3% 29,5% 7,0% 100,0%

De impact van studenten op een stad - Ghent...

Documents

Transcript of De impact van studenten op een stad - Ghent...